GRONDWETTELIJK HOF

Uittreksel uit arrest nr. 97/2015 van 25 juni 2015 Rolnummer : 5916 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 7, 14, 51 en 100 van de wet van 1 december 2013Relevante gevonden documenten type wet prom. 01/12/2013 pub. 10/12/2013 numac 2013009534 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot hervorming van de gerechtelijke arrondissementen en tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek met het oog op een grotere mobiliteit van de leden van de rechterlijke orde sluiten tot hervorming van de gerechtelijke arrondissementen en tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek met het oog op een grotere mobiliteit van de leden van de rechterlijke orde, ingesteld door Yann Baudts en anderen.

Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. Leysen, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 3 juni 2014 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 5 juni 2014, is beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 7, 14, 51 en 100 van de wet van 1 december 2013Relevante gevonden documenten type wet prom. 01/12/2013 pub. 10/12/2013 numac 2013009534 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot hervorming van de gerechtelijke arrondissementen en tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek met het oog op een grotere mobiliteit van de leden van de rechterlijke orde sluiten tot hervorming van de gerechtelijke arrondissementen en tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek met het oog op een grotere mobiliteit van de leden van de rechterlijke orde (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 10 december 2013, tweede editie) door Yann Baudts, Vincent Bertouille, Hilde Buyse, Simon Cardon de Lichtbuer, Pierre Cauchie, Jean-Pierre de Gols (overleden op 22 april 2014), Patrick Lenvain, Daniel Meert, Ann Robijns, Hugo Rogghe, Greta Schockaert, Isabelle Soenen, Christiaan van Erps, Johan Van Laethem, Rudy Verbeke, Carl Vrints, Luc Brewaeys, André De Muylder, Géry De Walque, Kristine Hänsch, Martine Mosselmans, Jean-Hwan Tasset en de vzw « Koninklijk Verbond van de Vrederechters en Rechters in de Politierechtbank van België », bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. F. Judo en Mr. H. Boularbah, advocaten bij de balie te Brussel. (...) II. In rechte (...) B.1.1. Het Koninklijk Verbond van de Vrederechters en Rechters in de Politierechtbank van België alsook verscheidene vrederechters of rechters in de politierechtbank in het gerechtelijk arrondissement Brussel vorderen de vernietiging van de artikelen 7, 14, 51 en 100 van de wet van 1 december 2013Relevante gevonden documenten type wet prom. 01/12/2013 pub. 10/12/2013 numac 2013009534 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot hervorming van de gerechtelijke arrondissementen en tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek met het oog op een grotere mobiliteit van de leden van de rechterlijke orde sluiten tot hervorming van de gerechtelijke arrondissementen en tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek met het oog op een grotere mobiliteit van de leden van de rechterlijke orde.

B.1.2. In een enig middel voeren de verzoekende partijen aan dat de bestreden bepalingen strijdig zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre zij een discriminerend verschil in behandeling zouden doen ontstaan tussen de vrederechters en de rechters in de politierechtbanken van het gerechtelijk arrondissement Brussel en de vrederechters en de rechters in de politierechtbanken van de andere arrondissementen. Terwijl de eersten immers de voorzitters van de Franstalige en de Nederlandstalige Rechtbank van eerste aanleg te Brussel als korpschef hebben, hebben de tweeden een vrederechter of een rechter in de politierechtbank als korpschef.

B.2.1. Het bestreden artikel 7 vervangt artikel 65bis van het Gerechtelijk Wetboek, ingevoegd bij de wet van 13 maart 2001Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/03/2001 pub. 30/03/2001 numac 2001009073 bron ministerie van justitie Wet tot wijziging van diverse bepalingen met het oog op de oprichting van een algemene vergadering van vrederechters en rechters in de politierechtbank sluiten « tot wijziging van diverse bepalingen met het oog op de oprichting van een algemene vergadering van vrederechters en rechters in de politierechtbank », als volgt : « Met uitzondering van de gerechtelijke arrondissementen Brussel en Eupen is er in elk arrondissement een voorzitter en ondervoorzitter van de vrederechters en rechters in de politierechtbank.

Het voorzitterschap wordt afwisselend waargenomen door een vrederechter en door een rechter in de politierechtbank. De ondervoorzitter is respectievelijk vrederechter of rechter in de politierechtbank, naar gelang de voorzitter rechter in de politierechtbank dan wel vrederechter is ».

B.2.2. Het bestreden artikel 14 vervangt in artikel 72bis, eerste en tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek, ingevoegd bij artikel 6 van de wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten « betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel », de woorden « voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg bedoeld in dit hoofdstuk » door de woorden « voorzitter bedoeld in dit hoofdstuk ».

B.2.3. Het bestreden artikel 51 bepaalt : « In artikel 186bis van hetzelfde Wetboek, ingevoegd bij de wet van 22 december 1998Relevante gevonden documenten type wet prom. 22/12/1998 pub. 02/02/1999 numac 1999009006 bron ministerie van justitie Wet tot wijziging van sommige bepalingen van deel II van het Gerechtelijk Wetboek met betrekking tot de Hoge Raad voor de Justitie, de benoeming en aanwijzing van magistraten en tot invoering van een evaluatiesysteem sluiten en laatstelijk gewijzigd bij de wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten, worden de volgende wijzigingen aangebracht : 1° het eerste lid wordt vervangen als volgt : ' Voor de toepassing van deze titel treedt de voorzitter van de vrederechters en rechters in de politierechtbank op als korpschef van de vrederechters en de rechters in de politierechtbank van zijn gerechtelijk arrondissement.'; 2° in het tweede lid worden de woorden ' van de vrederechters, de rechters in de politierechtbank ' vervangen door de woorden ' van de vrederechters en de rechters in de politierechtbank ' en worden de woorden ', de toegevoegde vrederechters en de toegevoegde rechters in de politierechtbank ' en de woorden ' en de toegevoegde rechters ' opgeheven;3° in het derde lid worden de woorden ' en de toegevoegde vrederechters ' opgeheven;4° in het vierde lid, worden de woorden ' en de toegevoegde vrederechters ' opgeheven;5° in het vijfde lid worden de woorden ' en de toegevoegde rechters ' opgeheven;6° in het zesde lid worden de woorden ' en toegevoegde vrederechters ' en in de Franse tekst de woorden ' et les juges de paix de complément ' opgeheven;7° tussen het zevende en het achtste lid wordt een lid ingevoegd, luidende : ' In het gerechtelijk arrondissement Eupen treedt de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg op als korpschef van de vrederechters en de rechters in de politierechtbank.' ».

B.2.4. Ten slotte bepaalt het bestreden artikel 100 : « In artikel 410, § 1, van hetzelfde Wetboek, vervangen bij de wet van 7 juli 2002Relevante gevonden documenten type wet prom. 07/07/2002 pub. 14/08/2002 numac 2002009733 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van deel II, boek II, titel V, van het Gerechtelijk Wetboek betreffende de tucht en tot intrekking van de wet van 7 mei 1999 tot wijziging, wat het tuchtrecht voor de leden van de Rechterlijke Orde betreft, van het Gerechtelijk Wetboek sluiten en laatstelijk gewijzigd bij de wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten, worden de volgende wijzigingen aangebracht : a) in de bepaling onder 1°, tweede streepje worden de woorden ' van de voorzitters van de rechtbanken van eerste aanleg en van de voorzitters van de rechtbanken van koophandel, van de toegevoegde rechters bij de rechtbank van eerste aanleg en van de toegevoegde rechters bij de rechtbank van koophandel ' vervangen door de woorden ' van de voorzitters van de rechtbanken van eerste aanleg, van de voorzitters van de rechtbanken van koophandel en van de voorzitters van de vrederechters en de rechters in de politierechtbank, ';b) in de bepaling onder 1°, derde streepje, worden de woorden ' en van de toegevoegde rechters bij de arbeidsrechtbank ' opgeheven;c) in de bepaling 1°, vierde streepje, worden de woorden ', van de vrederechters, van de rechters in de politierechtbanken, van de toegevoegde vrederechters en van de toegevoegde rechters bij de politierechtbanken ' vervangen door de woorden ' en, in de gerechtelijke arrondissementen Eupen en Brussel, van de vrederechters en van de rechters in de politierechtbanken;'; d) de bepaling onder 1° wordt aangevuld met een streepje, luidende : ' - met uitzondering van de gerechtelijke arrondissementen Brussel en Eupen, de voorzitter van de vrederechters en rechters in de politierechtbank ten aanzien van de vrederechters en van de rechters in de politierechtbanken;'; e) in de bepaling onder 2°, tweede streepje, worden de woorden ' van de procureurs des Konings, van de arbeidsauditeurs, van de toegevoegde substituten procureur des Konings en de toegevoegde substituten arbeidsauditeur ' vervangen door de woorden ' van de procureurs des Konings en van de arbeidsauditeurs ' ». B.2.5. Artikel 410 van het Gerechtelijk Wetboek is gewijzigd bij artikel 35 van de wet van 8 mei 2014Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/05/2014 pub. 14/05/2014 numac 2014009238 bron federale overheidsdienst justitie Wet houdende wijziging en coördinatie van diverse wetten inzake Justitie sluiten « houdende wijziging en coördinatie van diverse wetten inzake Justitie », dat de volgende zin heeft ingevoegd tussen de eerste en de tweede zin van artikel 410, § 2, tweede lid, van het Wetboek : « Voor de toepassing van dit artikel worden de leden van het federaal parket gelijkgesteld met de leden van de parketten-generaal ».

Die wijziging heeft geen weerslag op het enige middel dat door de verzoekende partijen is aangevoerd. Bijgevolg dient het Hof geen rekening ermee te houden.

B.3. In zijn memorie betoogt de Ministerraad dat het beroep onontvankelijk is wegens het niet-tijdige karakter ervan. De situatie die geldt in het gerechtelijk arrondissement Brussel wat betreft de rol en de identiteit van de voorzitter of van de korpschef van de vrederechters en van de rechters in de politierechtbank zou immers het gevolg zijn van bepalingen van vóór de bestreden wet, namelijk van de artikelen 6, 19, 33 en 35 van de wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel (hierna : wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten).

B.4.1. Zoals in B.2.2 is vermeld, heeft artikel 6 van de voormelde wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten in deel II, eerste boek, titel I, hoofdstuk I, afdeling II, van het Gerechtelijk Wetboek een artikel 72bis ingevoegd, luidende : « Voor de politierechtbanken waarvan de zetel gevestigd is in het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde en voor de Nederlandstalige politierechtbank van Brussel, worden de opdrachten van de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg bedoeld in dit hoofdstuk, uitgeoefend door de voorzitter van de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg; voor de Franstalige politierechtbank van Brussel worden deze opdrachten uitgeoefend door de voorzitter van de Franstalige rechtbank van eerste aanleg.

Voor de vredegerechten waarvan de zetel gevestigd is in het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde, worden de opdrachten van de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg bedoeld in dit hoofdstuk, uitgeoefend door de voorzitter van de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg; de voorzitter van de Franstalige rechtbank van eerste aanleg wordt evenwel telkenmale bij eenvoudig verzoek aan de voorzitter van de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg betrokken bij de door hem aangeduide beslissingen in het uitoefenen van deze opdrachten met het oog op een consensus.

Voor de vredegerechten waarvan de zetel gevestigd is in het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad, worden deze opdrachten overlegd in consensus door de twee voorzitters van de Nederlandstalige en Franstalige rechtbanken van eerste aanleg.

Bij gebrek aan consensus in geval van de toepassing van het tweede en het derde lid, neemt de eerste voorzitter van het hof van beroep van Brussel de beslissing ».

B.4.2. Artikel 19 van de wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten heeft tussen het eerste en het tweede lid van artikel 186bis van het Gerechtelijk Wetboek zes leden ingevoegd, luidende : « In het gerechtelijk arrondissement Brussel treedt de voorzitter van de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg op als korpschef van de vrederechters, de rechters in de politierechtbank, de toegevoegde vrederechters en de toegevoegde rechters in de politierechtbank zetelend in de vredegerechten en de politierechtbanken met zetel binnen het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde en van de rechters en de toegevoegde rechters in de Nederlandstalige politierechtbank met zetel in het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad.

De voorzitter van de Franstalige rechtbank van eerste aanleg wordt, met betrekking tot de vrederechters en de toegevoegde vrederechters met zetel binnen het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde, evenwel telkenmale bij eenvoudig verzoek aan de voorzitter van de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg betrokken bij de door hem aangeduide beslissingen met het oog op een consensus.

In afwijking van het derde lid, met betrekking tot de vrederechters en de toegevoegde vrederechters die zetelen in de vredegerechten van het gerechtelijk kanton met zetel in Kraainem en Sint-Genesius-Rode en van het gerechtelijk kanton met zetel in Meise, wordt het ambt van korpschef gezamenlijk uitgeoefend door de voorzitter van de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg en de voorzitter van de Franstalige rechtbank van eerste aanleg. De beslissingen worden overlegd in consensus.

De voorzitter van de Franstalige rechtbank van eerste aanleg treedt op als korpschef van de rechters en de toegevoegde rechters in de Franstalige politierechtbank met zetel binnen het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad.

Voor de vrederechters en toegevoegde rechters van de vredegerechten met zetel in het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad, wordt het ambt van korpschef gezamenlijk uitgeoefend door de voorzitter van de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg en de voorzitter van de Franstalige rechtbank van eerste aanleg. De beslissingen worden overlegd in consensus.

Bij gebrek aan consensus in geval van toepassing van het derde, vierde en zesde lid, neemt de eerste voorzitter van het hof van beroep van Brussel de beslissing ».

B.4.3. Artikel 33 van de wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten heeft artikel 398 van het Gerechtelijk Wetboek aangevuld met vier leden, luidende : « In het gerechtelijk arrondissement Brussel heeft de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg een recht van toezicht op de vredegerechten en de politierechtbanken met zetel in het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde en op de Nederlandstalige politierechtbank met zetel in het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad. De Franstalige rechtbank van eerste aanleg wordt, met betrekking tot de vredegerechten, evenwel telkenmale bij eenvoudig verzoek aan de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg betrokken bij de door haar aangeduide beslissingen met het oog op een consensus.

De Franstalige rechtbank van eerste aanleg heeft een recht van toezicht op de Franstalige politierechtbank met zetel in het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad.

De Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg en de Franstalige rechtbank van eerste aanleg hebben gezamenlijk een recht van toezicht op de vredegerechten met zetel in het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad. De beslissingen worden overlegd in consensus.

Bij gebrek aan consensus in geval van de toepassing van het tweede en het vierde lid, neemt de eerste voorzitter van het hof van beroep van Brussel de beslissing ».

B.4.4. Ten slotte heeft artikel 35 van de wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten artikel 410, § 1, 1°, vierde streepje, van het Gerechtelijk Wetboek aangevuld met zes leden, luidende : « In het gerechtelijk arrondissement Brussel is de voorzitter van de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg bevoegd ten aanzien van de vrederechters en rechters in de politierechtbanken met zetel in het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde en ten aanzien van de rechters in de Nederlandstalige politierechtbank met zetel in het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad.

Ten aanzien van de vrederechters die zetelen in de vredegerechten van het gerechtelijk kanton met zetel te Kraainem en Sint-Genesius-Rode en van het gerechtelijk kanton met zetel te Meise, zijn de voorzitters van de Nederlandstalige en Franstalige rechtbanken van eerste aanleg gezamenlijk bevoegd. De beslissingen worden overlegd in consensus.

De voorzitter van de Franstalige rechtbank van eerste aanleg wordt, met betrekking tot de andere vredegerechten, met zetel in het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde, evenwel telkenmale bij eenvoudig verzoek aan de voorzitter van de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg betrokken bij de door hem aangeduide beslissingen met het oog op een consensus.

De voorzitter van de Franstalige rechtbank van eerste aanleg is bevoegd ten aanzien van de rechters in de Franstalige politierechtbank met zetel in het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad.

De voorzitters van de Nederlandstalige en Franstalige rechtbanken van eerste aanleg zijn gezamenlijk bevoegd ten aanzien van de vrederechters van de vredegerechten met zetel in het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad. De beslissingen worden overlegd in consensus.

Bij gebrek aan consensus in geval van de toepassing van het derde, vierde en zesde lid, neemt de eerste voorzitter van het hof van beroep van Brussel de beslissing ».

B.5. Zoals het opschrift ervan aangeeft, heeft de wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten het gerechtelijk arrondissement Brussel hervormd door de splitsing van het parket en van het arbeidsauditoraat voor het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde en Brussel te organiseren en door de rechtbank van eerste aanleg, de rechtbank van koophandel, de arbeidsrechtbank en de arrondissementsrechtbank van het gerechtelijk arrondissement Brussel alsook de politierechtbank van het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad te ontdubbelen. De vredegerechten van het gerechtelijk arrondissement Brussel en de politierechtbanken van het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde zijn daarentegen niet ontdubbeld.

B.6. Een beroep tot vernietiging van de wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten werd bij het Hof ingesteld en heeft geleid tot het arrest nr. 96/2014 van 30 juni 2014. Tot de bestreden bepalingen behoorden de voormelde artikelen 6, 19, 33 en 35. De verzoekende partijen voerden de schending aan van verscheidene grondswets- en internationale verdragsbepalingen doordat hetzij de voorzitter van de Franstalige Rechtbank van eerste aanleg te Brussel, hetzij die Rechtbank, bevoegdheden uitoefent ten aanzien van de vredegerechten met zetel in het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde.

Bij zijn arrest heeft het Hof het volgende geoordeeld : « B.40.1. Krachtens artikel 72bis, tweede lid, van het Gerechtelijk Wetboek oefent de voorzitter van de Nederlandstalige Rechtbank van eerste aanleg te Brussel de opdrachten uit die zijn bedoeld in hoofdstuk I van titel I van boek I van deel II van het Gerechtelijk Wetboek.

B.40.2. Uit artikel 186bis, eerste lid, van het Gerechtelijk Wetboek blijkt dat, voor het gerechtelijk arrondissement Brussel, de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg optreedt als korpschef van de vrederechters ' voor de toepassing van deze titel ', zijnde titel VI (' Benoemingsvoorwaarden en loopbaan van magistraten en het gerechtspersoneel ') van boek I (' Organen van de rechterlijke macht ') van deel II (' Rechterlijke organisatie ') van datzelfde Wetboek.

In die hoedanigheid wordt zijn advies gevraagd vooraleer de Koning tot een benoeming tot vrederechter overgaat (artikel 259ter, § 1, van het Gerechtelijk Wetboek).

B.40.3. Artikel 398 van het Gerechtelijk Wetboek, dat deel uitmaakt van hoofdstuk I (' Bepalingen tot regeling van hiërarchie en toezicht) ' van titel V (' Tucht ') van boek II (' Gerechtelijk ambten ') van deel II van dat Wetboek, voorziet in een recht van toezicht van, onder meer, de rechtbank van eerste aanleg op de vrederechters van het arrondissement.

B.40.4. Tot de inwerkingtreding van artikel 16 van de wet van 15 juli 2013Relevante gevonden documenten type wet prom. 15/07/2013 pub. 25/07/2013 numac 2013009362 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van de bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek betreffende de tucht sluiten tot wijziging van de bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek betreffende de tucht, bepaalt artikel 410, § 1, van het Gerechtelijk Wetboek welke tuchtoverheden bevoegd zijn om een tuchtprocedure in te stellen ten aanzien van, onder meer, de vrederechters. Die bevoegde tuchtoverheid voert het tuchtonderzoek met betrekking tot de feiten die in aanmerking komen om te worden gestraft met een lichte straf (artikel 411, § 1, van het Gerechtelijk Wetboek, vóór het werd vervangen bij artikel 18 van de wet van 15 juli 2013Relevante gevonden documenten type wet prom. 15/07/2013 pub. 25/07/2013 numac 2013009362 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van de bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek betreffende de tucht sluiten) en is bevoegd om een lichte straf op te leggen (artikel 412, § 1 van datzelfde Wetboek, vóór het werd vervangen bij artikel 21 van de wet van 15 juli 2013Relevante gevonden documenten type wet prom. 15/07/2013 pub. 25/07/2013 numac 2013009362 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van de bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek betreffende de tucht sluiten).

Indien zij na onderzoek oordeelt dat een zware straf moet worden opgelegd, moet zij de zaak aanhangig maken bij de krachtens de taalwetgeving bevoegde kamer van de Nationale Tuchtraad (artikel 411, § 2, van datzelfde Wetboek, vóór het werd vervangen bij artikel 18 van de wet van 15 juli 2013Relevante gevonden documenten type wet prom. 15/07/2013 pub. 25/07/2013 numac 2013009362 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van de bepalingen van het Gerechtelijk Wetboek betreffende de tucht sluiten) ».

In B.45.5 van het voormelde arrest heeft het Hof eveneens erop gewezen dat terwijl een senator zich afvroeg waarom de vredegerechten niet werden ontdubbeld, de staatssecretaris voor institutionele hervormingen had geantwoord dat die beslissing paste in het evenwicht dat de acht partijen hadden gevonden. Voor de vredegerechten hadden de partijen een ontdubbeling niet noodzakelijk geacht (Parl. St., Senaat, 2011-2012, nr. 5-1673/3, p. 134).

Het Hof heeft het middel gericht tegen de artikelen 6, 19, 33 en 35 van de wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten om de volgende redenen niet gegrond geacht : « B.46. Zoals is opgemerkt tijdens de parlementaire voorbereiding betreffende de bestreden bepalingen, voorzien die bepalingen, voor de politierechtbanken met zetel in het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde, in de bevoegdheid van de voorzitter van de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg, zonder dat de voorzitter van de Franstalige rechtbank op enige wijze bij diens beslissingen wordt betrokken.

B.47. Voor de in artikel 72bis, 186bis, 398 en 410 van het Gerechtelijk Wetboek bedoelde aangelegenheden, voorzien daarentegen de bestreden artikelen 6, 19, 33 en 35 van de wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten, ten aanzien van alle vredegerechten met zetel in het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde, in de bevoegdheid van de Nederlandstalige Rechtbank van eerste aanleg te Brussel, of de voorzitter van die rechtbank, en in de facultatieve betrokkenheid, op eenvoudig verzoek, van de Franstalige Rechtbank van eerste aanleg te Brussel, of van de voorzitter van die rechtbank, bij het nemen van de door haar of hem aangeduide beslissingen. In afwijking hiervan voorzien de bestreden artikelen 19 en 35 van de wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten bovendien erin dat, voor wat de in artikel 186bis en 410 van het Gerechtelijk Wetboek bedoelde aangelegenheden betreft, de voorzitter van de Nederlandstalige rechtbank en van de Franstalige rechtbank van Brussel gezamenlijk bevoegd zijn ten aanzien van de vrederechters die zitting nemen in de vredegerechten van het gerechtelijk kanton met zetel te Kraainem en Sint-Genesius-Rode en van het gerechtelijk kanton met zetel te Meise.

B.48. Hoewel de Grondwetgever en de wetgever in het kader van de zesde staatshervorming het parket in het gerechtelijk arrondissement Brussel hebben willen opsplitsen in een parket van Brussel, bevoegd op het grondgebied van het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad, en een parket van Halle-Vilvoorde, bevoegd op het grondgebied van het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde, hebben zij daarentegen het bestaan van het gerechtelijk arrondissement Brussel willen behouden. Om die reden zijn de rechtscolleges ontdubbeld en zijn een aantal banden behouden tussen de administratieve arrondissementen Brussel-Hoofdstad en Halle-Vilvoorde.

B.49. Het doel bestaande in het communautaire evenwicht dat in het kader van de bestreden bepalingen is nagestreefd en waaraan de staatssecretaris voor de Staatshervorming heeft herinnerd, kan verantwoorden dat een onderscheid wordt gemaakt tussen de vredegerechten en de politierechtbanken, zoals het onderscheid dat te dezen door de verzoekende partij wordt aangeklaagd, op voorwaarde dat de aldus genomen maatregelen niet onevenredig zijn. Zij zouden dat met name zijn indien een dergelijke oplossing werd betracht ten koste van een schending van fundamentele rechten en vrijheden.

B.50. Dat is te dezen niet het geval. Immers, zoals is vermeld in B.45.3 en B.45.4, is het optreden van de Franstalige Rechtbank van eerste aanleg te Brussel of van de voorzitter van die rechtbank facultatief en vormt het geen veto- of toezichtsrecht ten aanzien van de betrokken rechtscolleges. Hoewel, zoals de staatssecretaris voor de Staatshervorming heeft uiteengezet (zie B.45.8), het optreden van die voorzitter of van de rechtbank zelf wordt versterkt door de uitoefening van een gezamenlijke bevoegdheid met zijn Nederlandstalige tegenhanger, ten aanzien van de vrederechters die zitting hebben in de vredegerechten van het gerechtelijk kanton met hun zetel te Kraainem, Sint-Genesius-Rode en Meise, is een dergelijke maatregel verantwoord door het gegeven dat die kantons gemeenten van het Nederlandse taalgebied omvatten die een regeling van taalfaciliteiten kennen ten behoeve van hun Franstalige inwoners.

De bestreden bepalingen beoogden de autonomie te versterken van de voorzitter van de Nederlandstalige rechtbank van eerste aanleg, die voortaan zijn bevoegdheden op autonome wijze kan uitoefenen, terwijl de voorzitter van de Rechtbank van eerste aanleg te Brussel tot de aanneming van de bestreden bepalingen een controle uitoefende en advies verleende over de zittingsdagen en de behoeften van de dienst voor alle Nederlandstalige vredegerechten en politierechtbanken van het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde.

B.51. Ten slotte doen de bestreden bepalingen geen afbreuk aan de rechten van de rechtzoekenden zelf, aangezien de bestreden bepalingen geen betrekking hebben op de rechtspleging, noch op het gebruik van de talen voor de betrokken rechtscolleges ».

B.7.1. De bestreden wet van 1 december 2013Relevante gevonden documenten type wet prom. 01/12/2013 pub. 10/12/2013 numac 2013009534 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot hervorming van de gerechtelijke arrondissementen en tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek met het oog op een grotere mobiliteit van de leden van de rechterlijke orde sluiten streeft meerdere doelstellingen na : een beter bestuur en een grotere efficiëntie van het gerecht te verzekeren door de organisatorische structuur en het dagelijks materieel beheer in de afzonderlijke rechtsgebieden te herzien, onder meer door de vermindering van het aantal van die rechtsgebieden; te streven naar het wegwerken van de achterstand, en het mogelijk te maken dat sneller recht wordt gesproken door het gerecht efficiënter te maken door een beter organisatorisch management en de invoering van kortere procedures; de kwaliteit van de rechtspraak te versterken door een verbetering van de kwaliteit van de dienstverlening en een voldoende nabijheid tot de burger (Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC 53-2858/001, pp. 6 en 7).

B.7.2. Verscheidene maatregelen zijn genomen teneinde die doelstellingen te bereiken, waaronder de oprichting van grotere gerechtelijke arrondissementen en een grotere mobiliteit van de magistraten.

B.8.1. Over de nieuwe structuur van de arrondissementen wordt in de memorie van toelichting bij het wetsontwerp vermeld : « Dit wetsontwerp creëert 12 arrondissementen door middel van een fusie van de bestaande 27 arrondissementen. De nieuwe arrondissementen zullen samenvallen met de provincies, aangevuld met een apart arrondissement voor Brussel en Eupen, teneinde rekening te houden met onze staatsstructuur. Daardoor blijven ook Leuven en Nijvel apart.

Nijvel zal hernoemd worden tot Waals-Brabant » (Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC 53-2858/001, p. 9).

Wat meer bepaald de vredegerechten en de politierechtbanken betreft, wordt vermeld : « De vredegerechten en politierechtbanken zullen in de toekomst instaan voor hun eigen beheer. Daartoe worden in deze wet de eerste stappen gezet door de creatie van een eigen voorzitter van de vrederechters en rechters in de politierechtbank als korpschef voor de vrede- en politierechters.

De politierechtbanken worden geografisch georganiseerd in het nieuwe arrondissement. De vredegerechten blijven georganiseerd per kanton.

Het beheer van beide gebeurt evenwel op niveau van het arrondissement door, op termijn, een eigen directiecomité voor de vredegerechten en de politierechtbank. In dat directiecomité zetelen de voorzitter, een ondervoorzitter die steeds een andere hoedanigheid heeft als de voorzitter, en de hoofdgriffier.

Aangezien het beheer op arrondissementeel niveau is voorzien, en de hoofdgriffier voortaan een grotere beheersrol zal hebben door ondersteuning te geven aan de korpschefs voor het personeelsbeleid, financieel beleid, informatica, is het niet langer verantwoord om een hoofdgriffier per vredegerecht te behouden. De griffier in het vredegerecht kan zich daardoor focussen op de jurisdictionele taken van griffier. Elke vrederechter behoudt dus een griffier voor de jurisdictionele taken » (ibid., p. 15).

B.8.2. Met betrekking tot de mobiliteit van de magistraten wordt aangegeven : « De daling van het aantal gerechtelijke arrondissementen die voortvloeit uit het ontwerp van wet leidt reeds tot een grotere mobiliteit aangezien de magistraten voortaan over het algemeen bevoegd zijn op het territorium van gefuseerde arrondissementen.

Het is aan de korpschef om zijn nieuwe personeelsformatie op de meest adequate wijze te verdelen tussen de verschillende kamers, secties/afdelingen of rechtscolleges zodat alle bevoegdheden van de rechtbank of van de rechtbanken door een voldoende aantal personen kunnen worden uitgeoefend.

Die grotere interne mobiliteit vereist in beginsel geen ander wetgevend optreden dan overgangsbepalingen die, aangezien het de bedoeling is om de situatie te regelen van de magistraten die vóór de hervorming zijn benoemd, voor een deel voorkomen in het ontwerp van wet tot wijziging van de gerechtelijke arrondissementen » (ibid., p. 16).

B.8.3. Inzake de vrederechters en de rechters in de politierechtbank wordt vermeld : « De vrederechters zullen in hoofdorde worden benoemd tot vrederechter in een kanton en zij zullen, in subsidiaire orde, worden benoemd in de andere kantons van het gerechtelijk arrondissement waarin de voorzitter van de vrederechters en rechters in de politierechtbank, of in de arrondissementen Brussel en Eupen de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg, hen kan aanwijzen als versterking in één of meerdere kantons, afhankelijk van de evolutie van de behoeften van de vredegerechten.

Behalve dat dit systeem hetzelfde is als bepaald in artikel 100 van het Gerechtelijk Wetboek voor de rechtbanken van eerste aanleg, stelt deze formule eerst een vrederechter aan in een kanton waarin hij zich kandidaat heeft gesteld en waar hij in hoofdorde werd benoemd.

Voor het overige kan de voorzitter van de vrederechters en de rechters in de politierechtbank, of in de arrondissementen Brussel en Eupen de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg, die vrederechter ofwel aanwijzen ter versterking in een ander vredegerecht, ofwel tijdelijk één of zelfs verschillende andere vrederechters aanwijzen om de in het kanton benoemde vrederechter te helpen.

De rechters in de politierechtbank worden benoemd binnen de territoriale grenzen waarin is voorzien door de nieuwe bijlage bij het Gerechtelijk Wetboek. Die vergroting van het territoriaal rechtsgebied zal leiden tot een grotere interne mobiliteit » (ibid., p 17).

B.8.4. Er is gepreciseerd dat het ontwerp niet ertoe strekte de hervorming van 19 juli 2012 op losse schroeven te zetten en dat specifieke bepalingen waren goedgekeurd teneinde rekening te houden met de splitsing van het parket en de ontdubbeling van de rechtscolleges in het gerechtelijk arrondissement Brussel (ibid., p. 18).

B.8.5. Artikel 7 van de bestreden wet is in de parlementaire voorbereiding van de wet in het bijzonder verantwoord als volgt : « De vrederechters en rechters in de politierechtbank krijgen voortaan een eigen korpschef. Deze wordt aangewezen door de Koning op voordracht van de Hoge Raad voor de Justitie voor een mandaat van 2 maal vijf jaar naar analogie van de voorzitters van de rechtbanken.

Doordat de voorzitter opgenomen is in artikel 58bis van het Gerechtelijk Wetboek, valt hij onder de toepassing van artikel 259quater van het wetboek.

Gelet op de specifieke situatie van Brussel en Eupen is de arrondissementele organisatie niet zomaar transponeerbaar.

In tegenstelling tot de rechtbanken zijn de vrederechters in Brussel niet ontdubbeld in Nederlandstalige en Franstalige vrederechters.

Indien men zou kiezen voor een Nederlandstalige en een Franstalige voorzitter van de vrederechters en politierechters zou [dit] leiden tot twee korpschefs die beide gelijk bevoegd zijn voor het besturen van de tweetalige vredegerechten en daarnaast voor de eentalige politi [e]rechtbanken.

Daarom wordt in Brussel gekozen om de regeling van de wet van de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel te behouden » (ibid., p. 24).

Artikel 14 is als volgt verantwoord : « De wet op de hervorming van het gerechtelijk arrondissement van Brussel voerde een artikel 72bis in dat de bevoegdheden van de voorzitter van de rechtbanken van eerste aanleg preciseert voor politierechtbanken en vredegerechten voor het arrondissement Brussel.

Er wordt een technische aanpassing doorgevoerd waardoor het artikel verwijst naar de bevoegdheden van de voorzitter van de vrederechters en rechters in de politierechtbank » (ibid., p. 27).

Voorts is, met betrekking tot artikel 186bis van het Gerechtelijk Wetboek, gewijzigd bij artikel 50 van de bestreden wet, gepreciseerd dat de specifieke regeling waarin voor het gerechtelijk arrondissement Brussel is voorzien, wordt behouden net zoals met betrekking tot de bepalingen inzake tucht, zoals daarin is voorzien bij artikel 100 van de bestreden wet (ibid., pp. 40 en 47-48).

B.8.6. De minister van Justitie heeft tijdens de besprekingen binnen de bevoegde Kamercommissie beklemtoond dat voor het gerechtelijk arrondissement Brussel de regeling van het akkoord inzake Brussel-Halle-Vilvoorde zou worden behouden, met behoud van de Nederlandstalige en Franstalige rechtbanken in het arrondissement Brussel, waarbij de voorzitters van de twee Nederlandstalige en Franstalige rechtbanken van eerste aanleg hun huidige bevoegdheid over de vrederechters en politierechters behouden (Parl. St., Kamer, 2012-2013, DOC 53-2858/007, p. 7).

De hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel bij de wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten is door de minister eveneens naar voren gebracht om de bijzondere behandeling van de vrederechters en van de rechters in de politierechtbanken en de verwerping van amendementen die ertoe strekten Brussel te onttrekken aan de uitzonderingsregeling waarin is voorzien bij artikel 7 van de bestreden wet, te verantwoorden. Naar haar mening was, gelet op de specifieke situatie van Brussel en Eupen, de arrondissementele organisatie immers niet zomaar transponeerbaar (ibid., pp. 57-58).

B.9.1. Hoewel de regels met betrekking tot de organisatie van de vredegerechten en de politierechtbanken van het gerechtelijk arrondissement Brussel alsook de regels met betrekking tot de aanwijzing van de korpschefs van de rechters die in die rechtscolleges zijn aangesteld, ingesteld zijn bij de wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten, kan het beroep tot vernietiging dat tegen de wet van 1 december 2013Relevante gevonden documenten type wet prom. 01/12/2013 pub. 10/12/2013 numac 2013009534 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot hervorming van de gerechtelijke arrondissementen en tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek met het oog op een grotere mobiliteit van de leden van de rechterlijke orde sluiten is ingesteld, echter niet als laattijdig worden beschouwd. Artikel 65bis van het Gerechtelijk Wetboek, vervangen bij artikel 7 van de bestreden wet, bevat immers de regels die het voorzitterschap en het ondervoorzitterschap van de vrederechters en de rechters in de politierechtbanken beheersen, waarbij een uitzondering wordt ingesteld voor de gerechtelijke arrondissementen Brussel en Eupen, teneinde, zoals aangegeven in de in B.8 aangehaalde parlementaire voorbereiding van de bestreden bepalingen, de bij de wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten ingestelde regeling niet op losse schroeven te zetten.

B.9.2. Aangezien het Hof ertoe geroepen is de aldus bij de bestreden wet van 1 december 2013Relevante gevonden documenten type wet prom. 01/12/2013 pub. 10/12/2013 numac 2013009534 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot hervorming van de gerechtelijke arrondissementen en tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek met het oog op een grotere mobiliteit van de leden van de rechterlijke orde sluiten ingestelde uitzondering voor het gerechtelijk arrondissement Brussel te toetsen, is het beroep niet laattijdig.

B.9.3. Het Hof dient derhalve het enige middel van het verzoekschrift te onderzoeken in zoverre daarin een verschil in behandeling onder de vrederechters en de rechters in de politierechtbanken wordt aangeklaagd naargelang zij zitting hebben in het gerechtelijk arrondissement Brussel dan wel in de andere arrondissementen.

B.10. Zoals uit de in B.7.1 vermelde parlementaire voorbereiding van de bestreden wet blijkt, heeft de wetgever de doeltreffendheid van het gerecht willen versterken door te voorzien in een nieuwe arrondissementele structuur en door de mobiliteit van de magistraten te bevorderen. Zo is onder meer het aantal gerechtelijke arrondissementen verminderd. De specifieke kenmerken verbonden met het gerechtelijk arrondissement Brussel, dat het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad en het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde omvat, hebben echter de noodzaak meegebracht te voorzien in een bijzondere regeling voor de organisatie van de rechtscolleges waaruit dat arrondissement is samengesteld, zowel voor de magistraten als voor de personeelsleden. De wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten is aangenomen op grond van een akkoord tussen acht partijen die, zoals het Hof in B.45.5 van zijn arrest nr. 96/2014 heeft doen opmerken, de vredegerechten van dat arrondissement niet hebben willen ontdubbelen om te voldoen aan een algemeen evenwicht waarover zij het eens waren geworden.

Bijgevolg is het niet zonder redelijke verantwoording te hebben bevestigd dat een specifieke regeling voor de vrederechters en de rechters in de politierechtbanken van het gerechtelijk arrondissement Brussel diende te worden gehandhaafd, teneinde de wet van 19 juli 2012Relevante gevonden documenten type wet prom. 19/07/2012 pub. 22/08/2012 numac 2012009297 bron federale overheidsdienst justitie Wet betreffende de hervorming van het gerechtelijk arrondissement Brussel sluiten, met inbegrip van de artikelen 6, 19, 33 en 35 ervan, die het Hof overigens in overeenstemming met de Grondwet heeft geacht, niet op losse schroeven te zetten.

B.11. Het enige middel is niet gegrond.

Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep.

Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989Relevante gevonden documenten type wet prom. 06/01/1989 pub. 18/02/2008 numac 2008000108 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Bijzondere wet op het Arbitragehof sluiten op het Grondwettelijk Hof, op 25 juni 2015.

De griffier, F. Meersschaut De voorzitter, J. Spreutels