12 JULI 2012. - Ordonnantie houdende de organisatie van de elektronische stemming voor de gemeenteraadsverkiezingen

Het Brusselse Hoofdstedelijke Parlement heeft aangenomen en Wij, Executieve, bekrachtigen, het geen volgt : HOOFDSTUK 1. - Inleidende bepalingen

Artikel 1.Deze ordonnantie regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 39 van de Grondwet.

Art. 2.Deze ordonnantie is van toepassing op de organisatie van de gemeenteraadsverkiezingen in de gemeenten waar gestemd wordt met gebruik van een elektronisch stemsysteem met papieren bewijsstuk.

Art. 3.§ 1. - De Regering wijst de gemeenten aan die, bij de organisatie van de gemeenteraadsverkiezingen, gebruik maken van het elektronische stemsysteem vermeld in artikel 2. § 2. - In de gemeenten aangeduid overeenkomstig paragraaf 1, stelt de Regering de te gebruiken software ter beschikking van de stembureaus en hoofdbureaus.

De Regering stelt vast dat de elektronische systemen en processen voor het verwerken van de stemmen en de totalisatie ervan de integriteit van de gegevens en het geheim van de stemming waarborgen. Ze baseert zich daarvoor op het advies van één van de organen erkend door de Koning krachtens artikel 2, § 2, van de wet van 11 april 1994 tot organisatie van de geautomatiseerde stemming. § 3. - De Regering maakt binnen de 10 dagen volgend op de dag van de verkiezingen de broncode van de stemsoftware bekend. HOOFDSTUK 2. - Vóór de verkiezingsdag

Art. 4.In afwijking van artikel 8 van het Brussels Gemeentelijk Kieswetboek, worden de kiezers door het college van burgemeester en schepenen ingedeeld in stemafdelingen van ten minste 150 en ten hoogste 900 kiezers. De Regering kan van deze maximumgrens van 900 kiezers afwijken, zonder dat het aantal kiezers echter 2 000 mag overschrijden.

Art. 5.In afwijking van artikel 13 van het Brussels Gemeentelijk Kieswetboek bestaan de stembureaus uit de voorzitter en de secretaris, uit een adjunct-secretaris die ervaring doet blijken in informatica, alsook uit vijf bijzitters en vijf plaatsvervangende bijzitters. De Regering kan het aantal bijzitters en plaatsvervangende bijzitters vermeerderen, zonder dat het aantal hoger mag zijn dan zeven.

Art. 6.De gemeenteoverheden voorzien de hoofdbureaus van de nodige apparatuur voor het inbrengen van de gegevens van de kandidaten en het verwerken van de resultaten. De Regering stelt de software daarvoor ter beschikking.

Art. 7.§ 1. - Onder voorbehoud van de toepassing van de artikelen 29 en 30 van het Brussels Gemeentelijk Kieswetboek, zodra de kandidatenlijsten definitief zijn afgesloten of, in geval van beroep, zodra de hoofdbureaus hebben kennisgenomen van de beslissing van het Hof van beroep, sturen de voorzitters van het hoofdbureau die lijsten en het nummer dat eraan toegekend is, naar de Regering.

De gegevens, vermeld in het eerste lid, worden op beveiligde elektronische wijze verstuurd met de verkiezingssoftware, vermeld in artikel 3, § 2. § 2. - De Regering legt de documenten waarop de volgnummers en de letterwoorden of logo's of namen van de voorgedragen lijsten voorkomen, en de documenten waarop de namen van de kandidaten voorkomen, zoals ze op het beeldscherm van de stemcomputers zullen verschijnen, ter goedkeuring voor aan de voorzitters van de hoofdbureaus. Elke voorzitter brengt, indien nodig, de verbeteringen aan op de documenten, valideert de documenten door ze te ondertekenen en stuurt de gevalideerde documenten terug naar de Regering.

De Regering zorgt ervoor dat de gegevensdragers die bestemd zijn voor de hoofdbureaus en voor de stembureaus worden opgemaakt. § 3. - De Regering zorgt ervoor dat, uiterlijk de derde dag vóór de dag van de verkiezingen, de gegevensdragers met de software en met de kandidatenlijsten in een verzegelde tas, specifiek voor elk stembureau, tegen ontvangstbewijs overhandigd worden aan de voorzitters van de hoofdbureaus.

Per stembureau worden de nodige veiligheidselementen voor het gebruik van de gegevensdragers in een aparte verzegelde enveloppe geplaatst in de bovenvermelde tas.

Ten laatste de dag vóór de dag van de verkiezingen overhandigt de voorzitter van het hoofdbureau aan elke voorzitter van het stembureau, tegen ontvangstbewijs, de bovenvermelde tas die voor hem bestemd is.

Art. 8.Het elektronische stemsysteem omvat per stembureau : 1° een of meer stemcomputers met aanraakscherm en geïntegreerde printer;2° een scanner voor de visualisatie van de barcode;3° een computer voor de voorzitter met een eenheid om de chipkaarten te initialiseren en een printer;4° één elektronische stembus met een scanner;5° chipkaarten; Elk stemhokje van het stembureau is uitgerust met een stemcomputer.

In elk stembureau is minimum één stemhokje uitgerust met een stemcomputer eveneens uitgerust met een scanner ter visualisatie van de barcodes.

Elk stembureau heeft een wachtzone die zich minstens op één meter van de stembus bevindt.

De Regering bepaalt de regels volgens dewelke de lijsten en de kandidaten op het beeldscherm van de stemcomputer worden getoond.

In afwijking van artikel 33, derde lid, van het Brussels Gemeentelijk Kieswetboek is er ten minste één stemhokje per 200 kiezers. De Regering kan het aantal kiezers per stemhokje vermeerderen zonder de grens van 300 kiezers te overschrijden.

Art. 9.§ 1. - De stemapparatuur kan aangekocht worden door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest of door de gemeente.

De stemapparatuur, aangekocht door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, blijft haar eigendom en wordt kosteloos ter beschikking gesteld aan de gemeenten. § 2. - De gemeenteoverheden zorgen voor het onderhoud en de bewaring van de apparatuur. Ze beheren die goederen als een goede huisvader. Ze laten alle apparatuur die buiten gebruik is, zo spoedig mogelijk herstellen of vervangen.

De kosten daarvan zijn ten laste van de gemeente. De gemeente sluit daarvoor een onderhoudscontract.

De kosten voor technische bijstand op de dag van de gemeenteraadsverkiezingen zijn ten laste van het Gewest. § 3. - De verkiezingssoftware, de veiligheidselementen en de gegevensdragers worden kosteloos aan de gemeenten verstrekt door het Gewest. § 4. - De gemeenten mogen de stemapparatuur die eigendom is van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, kosteloos gebruiken voor verkiezingen georganiseerd door de federale overheid. § 5. - De gemeenten mogen de stemapparatuur voor andere doeleinden gebruiken voor het beheer van de gemeente, op voorwaarde dat deze apparatuur ten minste drie dagen vóór de datum van de verkiezing weer ter beschikking en gebruiksklaar is voor die verkiezing.

Art. 10.§ 1. - Het Brussels Hoofdstedelijk Parlement wijst een college van deskundigen aan dat bestaat uit ten minste vier effectieve en vier plaatsvervangende deskundigen. Dit college wijst een voorzitter en een secretaris aan in hun midden.

De plaatsvervangende deskundigen verlenen bijstand aan de effectieve leden bij de uitvoering van de in paragraaf 2 bedoelde opdrachten of vervangen hen in geval van verhindering. § 2. - Tijdens de verkiezingen zien de deskundigen toe op het gebruik, de goede werking en de integriteit van de elektronische processen in verband met de stemming en de totalisatie, alsook op de procedures voor de aanmaak, de verspreiding en het gebruik van de apparatuur, de software en de gegevensdragers. De deskundigen ontvangen van het Ministerie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest de toelatingen, alsook alle gegevens, inlichtingen en informatie die nodig zijn om die opdracht uit te voeren.

Zij kunnen in het bijzonder de betrouwbaarheid controleren van de software in de stemmachines, de correcte overschrijving van de uitgebrachte stemmen op de gescande stembiljetten via de barcode en het leesbaar gedeelte, de correcte overschrijving van de uitgebrachte stemmen door de elektronische stembus, de correcte registratie van de gegevensdrager van het stembureau op de gegevensdrager bestemd voor de totalisatie van de stemmen, de totalisatie van de stemmen en elke controle doen betreffende de elektronische stemming die ze nuttig achten.

Ze verrichten de controle vanaf de 40ste dag vóór de dag van de verkiezingen, op de dag van de verkiezingen zelf en na de dag van de verkiezingen tot de indiening van het verslag, vermeld in paragraaf 3. § 3. - Uiterlijk tien dagen na de dag van de verkiezingen bezorgen ze een verslag aan de Regering en aan het Brussels Hoofdstedelijk Parlement. Dit verslag kan aanbevelingen bevatten in verband met de apparatuur en de software die zijn gebruikt en de procedures die zijn toegepast. § 4. - De deskundigen zijn tot geheimhouding verplicht. Elke schending van de geheimhoudingsplicht wordt bestraft overeenkomstig artikel 458 van het Strafwetboek. HOOFDSTUK 3. - Op de dag van de verkiezingen Afdeling 1. - Vóór en tijdens de stemming

Art. 11.Zodra het stembureau samengesteld is en uiterlijk om half acht, controleren de leden van het bureau of de stembus leeg is. De voorzitter van het stembureau of de secretaris start de computer van de voorzitter en de stemcomputers op.

De voorzitter van het stembureau of de secretaris controleert of de stemtellers op nul staan. De voorzitter en eventueel één of meer bijzitters van het stembureau brengen een teststem uit om te controleren of het stemsysteem goed werkt. De afgedrukte stembiljetten met de uitgebrachte teststemmen mogen worden gescand maar worden niet in de stembus gedeponeerd.

Art. 12.In aanwezigheid van de leden van het stembureau verzegelt de voorzitter of de secretaris de stembus en de stemcomputers overeenkomstig de onderrichtingen.

Art. 13.De kiezers worden tot de stemming toegelaten van acht tot zestien uur. De Regering kan beslissen de openingsuren van het stembureau te verlengen zonder evenwel de grens van 18 uur te overschrijden.

Art. 14.§ 1. - De kiezer ontvangt van de voorzitter van het stembureau of van een door hem aangewezen bijzitter een chipkaart die de voorzitter of de bijzitter vooraf geïnitieerd heeft en die toelaat eenmaal te stemmen. § 2. - Om zijn stem uit te brengen, steekt de kiezer eerst de chipkaart in de stemcomputer.

Overeenkomstig de wetten op het gebruik van de talen in bestuurszaken, gecoördineerd op 18 juli 1966, kiest de kiezer vervolgens de begeleidende taal; hij moet deze keuze bevestigen. Deze keuze is, na bevestiging ervan, definitief voor alle stemverrichtingen. § 3. - Het volgnummer en de naam of het letterwoord of logo van alle kandidatenlijsten verschijnen op het scherm.

De kiezer wijst op het aanraakscherm de lijst van zijn keuze aan of het vak « blanco stem ».

Nadat de kiezer een lijst heeft aangeduid, verschijnen voor die lijst op het beeldscherm het volgnummer, de lijstnaam of het letterwoord of logo alsook de namen en voornamen van de kandidaten zoals gevalideerd overeenkomstig artikel 7, § 2.

De kiezer brengt zijn stem uit door het aanraakscherm aan te raken : 1° op het stemvak bovenaan de lijst;2° op het stemvak met de naam van een kandidaat;3° met een combinatie van : - meerdere kandidaten van dezelfde lijst; - het stemvak bovenaan de lijst en een kandidaat binnen dezelfde lijst; - het stemvak bovenaan de lijst en meerdere kandidaten binnen dezelfde lijst. § 4. - Nadat de kiezer zijn stem heeft uitgebracht overeenkomstig paragraaf 3, wordt hij verzocht die te bevestigen. Zolang de stem niet is bevestigd, kan de kiezer terugkeren naar het voorgaande scherm.

Art. 15.§ 1. - Wanneer de kiezer zijn stem heeft bevestigd, drukt de stemcomputer een papieren stembiljet af waarop de uitgebrachte stem in tekstuele vorm en in een tweedimensionale barcode is afgedrukt. De kiezer neemt het stembiljet en de chipkaart. De kiezer kan zijn stem op het stembiljet visueel controleren en vouwt daarna het biljet in twee delen met de bedrukte zijde naar binnen om het stemgeheim te bewaren. Noch op de stemcomputer, noch op de chipkaart, worden gegevens over de stem bewaard. De kiezer heeft bovendien de mogelijkheid de inhoud van de barcode op het stembiljet te visualiseren volgens de procedure, vermeld in artikel 16.

De kiezer verlaat vervolgens het stemhokje en begeeft zich naar de stembus met zijn in twee geplooid stembiljet in de hand, zoals bedoeld in § 1.

De kiezer plaatst zich voor de stembus, overhandigt de chipkaart aan de voorzitter van het stembureau of aan de door hem hiervoor aangewezen bijzitter, scant de barcode van het stembiljet en steekt het vervolgens in de stembus.

Indien een andere persoon zijn stembiljet aan het scannen is aan de elektronische stembus, moet de kiezer wachten in de daartoe bestemde wachtzone die zich minstens op één meter van de stembus bevindt en in elk stembureau dient te worden ingericht. § 2. - Voor het gescand wordt door de stembus, annuleert de voorzitter het stembiljet : 1° als de kiezer het stembiljet door onoplettendheid heeft beschadigd;2° als de barcode niet gelezen kan worden door de elektronische stembus;3° als de visualisatie, vermeld in artikel 16, onmogelijk is of niet langer met de wens van de kiezer in overeenstemming is;4° op verzoek van de kiezer;5° wanneer de kiezer zijn stembiljet toont met de bedoeling zijn uitgebrachte stem bekend te maken. § 3. - In de gevallen voorzien in paragraaf 2, van dit artikel maakt de voorzitter het stembiljet onmiddellijk onbruikbaar en krijgt de kiezer een andere chipkaart waarmee hij opnieuw zijn stem kan uitbrengen overeenkomstig artikel 14. § 4. - In de gevallen voorzien in de paragraaf 2 van dit artikel, hebben de kiezers die een andere chipkaart gekregen hebben, het recht om opnieuw te stemmen. Indien het stembiljet bij een tweede poging opnieuw wordt geannuleerd krachtens paragraaf 2, 1°, 4° of 5° wordt de stem ongeldig verklaard.

Art. 16.Nadat de kiezer heeft gestemd en het stembiljet is afgedrukt door de stemcomputer, heeft hij de mogelijkheid op de stemcomputer met de scanner zijn uitgebrachte stem te visualiseren door de barcode te scannen zoals voorzien in artikel 8, 2°.

Indien de kiezer vaststelt dat de gescande barcode niet overeenstemt met de stem die hij wou uitbrengen, kan hij aan de voorzitter van het stembureau vragen zijn stembiljet te annuleren overeenkomstig artikel 15, § 2, 4°. De kiezer krijgt vervolgens een nieuwe chipkaart waarmee hij opnieuw zijn stem kan uitbrengen.

Art. 17.Het scannen van het afgedrukte stembiljet door de elektronische stembus genereert de stem van de kiezer in elektronische vorm.

Het afgedrukte stembiljet zelf is louter bestemd voor controledoeleinden.

Art. 18.De kiezer die moeilijkheden ondervindt bij het uitbrengen van zijn stem, kan zich laten bijstaan door de voorzitter of door een door de voorzitter aangewezen lid van het stembureau.

Als de voorzitter of een lid van het stembureau de werkelijkheid van die moeilijkheden betwist, doet het stembureau daarover uitspraak en wordt zijn gemotiveerde beslissing opgenomen in het proces-verbaal. Afdeling 2. - Na de stemming

Art. 19.De voorzitter van het stembureau schakelt na afloop van de stemming de stemcomputers uit, maakt het proces-verbaal op met behulp van de voorzitterscomputer, drukt het proces-verbaal af en sluit de toepassing af.

Het proces-verbaal bevat het aantal door het stemsysteem geregistreerde stembiljetten. Daarnaast worden in voorkomend geval ook de moeilijkheden en incidenten vermeld die zich tijdens de stemverrichtingen hebben voorgedaan.

Art. 20.De stemgegevens van het stembureau zijn altijd op twee originele, met de computer verbonden gegevensdragers, opgeslagen in een versleutelde en onvervalsbare vorm. De gegevens worden op geen enkel ander medium opgeslagen dan op die twee gegevensdragers.

De twee gegevensdragers worden samen in een enveloppe gestoken met als opschrift de datum van de verkiezing en de identificatie van het stembureau en het hoofdbureau. Die enveloppe wordt verzegeld en op de achterkant ondertekend door de voorzitter en de leden van het stembureau. Als de getuigen erom vragen, mogen zij ook hun handtekening plaatsen.

De stemgegevens van een individueel stembureau mogen niet bekend gemaakt worden.

Art. 21.§ 1. - De verzegelde stembussen worden onmiddellijk na de stemming geopend. De stembiljetten worden in de daarvoor bestemde tas gestoken.

De overeenkomstig artikel 15, § 2, geannuleerde stembiljetten, degene die krachtens artikel 15, § 4 ongeldig zijn verklaard en de stembiljetten met de stemmen, bij wijze an test uitgebracht door de voorzitter of de leden van het stembureau vóór de opening van het stembureau voor de kiezers, worden in aparte verzegelde enveloppen gestoken.

De enveloppen en de tas, vermeld in het eerste en tweede lid, worden samen met het proces-verbaal, vermeld in artikel 19 en de gegevensdragers vermeld in artikel 20, tegen ontvangstbewijs overhandigd aan de voorzitter van het hoofdbureau. § 2. - De voorzitter van het stembureau bezorgt, tegen ontvangstbewijs, de volgende stukken aan de voorzitter van het hoofdbureau : 1° de verzegelde enveloppe met de twee exemplaren van de aanstiplijsten;2° de aanstellingsbrieven van de getuigen, vermeld in artikel 25 van het Brussels Gemeentelijk Kieswetboek.

Art. 22.Onmiddellijk na de ontvangst van de gegevensdragers, vermeld in artikel 20, laadt de voorzitter van het hoofdbureau de gegevens van één van die dragers op in het totalisatiesysteem.

Als de registratie door middel van de eerste originele gegevensdrager onmogelijk blijkt, herbegint de voorzitter van het hoofdbureau de registratieverrichting door middel van de tweede gegevensdrager.

Als die verrichting ook onmogelijk blijkt, eist de voorzitter van het hoofdbureau van de betrokken gemeente een elektronisch stemsysteem zoals voorzien in artikel 8 op en scant het hoofdbureau alle stembiljetten van het stembureau opnieuw in om de gegevens van de defecte gegevensdragers opnieuw samen te stellen.

Voorafgaand aan het scannen van alle stembiljetten kan de voorzitter van het hoofdbureau de stembiljetten waarvan hij oordeelt dat ze het stemgeheim schenden, verwijderen.

De voorzitter van het hoofdbureau kan eveneens beslissen om stembiljetten waarvan de tekst van de stem onleesbaar is of waarvan de overeenstemming tussen de tekst en de barcode niet meer te controleren is, te weren. Het hoofdbureau maakt daarvan melding in het proces-verbaal.

Art. 23.Als de resultaten van alle stembureaus zijn geregistreerd, drukt de voorzitter van het hoofdbureau het proces-verbaal af. De leden van het hoofdbureau en de getuigen ondertekenen dit proces-verbaal.

Art. 24.De voorzitter van het hoofdbureau bezorgt binnen vierentwintig uur na het opmaken van het proces-verbaal aan de voorzitter van het Rechtscollege tegen ontvangstbewijs de volgende stukken : 1° het proces-verbaal van het hoofdbureau, vermeld in artikel 23;2° de stukken die hem bezorgd zijn overeenkomstig artikel 21;3° de gegevensdragers vermeld in artikel 20;4° de akten van voordracht en van bewilliging van de kandidaten. HOOFDSTUK 4. - Algemene bepalingen

Art. 25.De artikelen 31, 32, 34, derde lid, 37, eerste tot derde lid, 40, 42, eerste en tweede lid, 44 tot en met 53 en 60 van het Brussels Gemeentelijk Kieswetboek zijn niet van toepassing op de verkiezingen waar het in deze ordonnantie vermelde elektronisch stemsysteem wordt gebruikt.

Art. 26.In elk stemlokaal worden alle kandidatenlijsten opgehangen op een daarvoor bestemd bord. Deze lijsten worden ook opgehangen in ieder stemhokje.

Er wordt een exemplaar van de gecoördineerde versie van het Brussels Gemeentelijk Kieswetboek en een exemplaar van deze ordonnantie in het wachtlokaal van het stembureau ter inzage gelegd voor de kiezers; van beide wordt tevens een exemplaar in het gedeelte van het lokaal waar de stemming plaatsheeft, ter inzage gelegd voor de leden van het stembureau.

Art. 27.Vervalsing van de gegevensdragers, van de chipkaarten en de stembiljetten wordt bestraft als valsheid in openbare geschriften.

Art. 28.Artikel 200 van het Kieswetboek is van toepassing op de bedrieglijke verandering van de stem- en totalisatiesystemen, alsook van de gegevensdragers en de chipkaarten. HOOFDSTUK 5. - Overgangsbepaling

Art. 29.Voor de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012 worden de bevoegdheden vermeld in artikel 10 uitgeoefend door het college van deskundigen voorzien in artikel 5bis van de wet van 11 april 1994 tot organisatie van de geautomatiseerde stemming.

Kondigen deze ordonnantie af, bevelen dat ze in het Belgisch Staatsblad zal worden bekendgemaakt.

Brussel, 12 juli 2012.

De Minister-President van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Plaatselijke Besturen, Ruimtelijke Ordening, Monumenten en Landschappen, Openbare Netheid en Ontwikkelingssamenwerking, Ch. PICQUE De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Financiën, Begroting, Openbaar Ambt en Externe Betrekkingen, G. VANHENGEL De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Leefmilieu, Energie, Waterbeleid, Stadsvernieuwing, Brandbestrijding en Dringende Medische Hulp en Huisvesting, Mevr. E. HUYTEBROECK De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Openbare Werken en Vervoer, Mevr. B. GROUWELS De Minister van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering, belast met Tewerkstelling, Economie en Wetenschappelijk Onderzoek, B. CEREXHE _______ Nota (1) Documenten van het Parlement : Gewone zitting 2011-2012. A-287/1 Ontwerp van ordonnantie.

A-287/2 Verslag.

Integraal verslag : Bespreking en aanneming : vergadering van vrijdag 6 juli 2012.