Uittreksel uit arrest nr. 2/2016 van 14 januari 2016 Rolnummers : 6053 en 6098 In zake : de beroepen tot gehele of gedeeltelijke (artikel 2) vernietiging van de wet van 8 mei 2014Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/05/2014 pub. 26/05/2014 numac 2014009293 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/02/2015 numac 2015000081 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde. - Duitse vertaling type wet prom. 08/05/2014 pub. 28/05/2014 numac 2014003239 bron federale overheidsdienst financien Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet type wet prom. 08/05/2014 pub. 14/05/2014 numac 2014009238 bron federale overheidsdienst justitie Wet houdende wijziging en coördinatie van diverse wetten inzake Justitie type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/06/2014 numac 2014009315 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van de artikelen 217, 223, 224 en 231 van het Gerechtelijk Wetboek type wet prom. 08/05/2014 pub. 30/06/2015 numac 2015000338 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet. - Duitse vertaling sluiten tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde, ingesteld door V.V. en door het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen.

Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters J. Spreutels en A. Alen, en de rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter J. Spreutels, wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging a. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 6 oktober 2014 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 7 oktober 2014, heeft V.V., bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr.

J.-M. Arnould, advocaat bij de balie te Bergen, beroep tot vernietiging ingesteld van de wet van 8 mei 2014Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/05/2014 pub. 26/05/2014 numac 2014009293 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/02/2015 numac 2015000081 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde. - Duitse vertaling type wet prom. 08/05/2014 pub. 28/05/2014 numac 2014003239 bron federale overheidsdienst financien Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet type wet prom. 08/05/2014 pub. 14/05/2014 numac 2014009238 bron federale overheidsdienst justitie Wet houdende wijziging en coördinatie van diverse wetten inzake Justitie type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/06/2014 numac 2014009315 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van de artikelen 217, 223, 224 en 231 van het Gerechtelijk Wetboek type wet prom. 08/05/2014 pub. 30/06/2015 numac 2015000338 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet. - Duitse vertaling sluiten tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 26 mei 2014). b. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 26 november 2014 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 27 november 2014, heeft het Instituut voor de gelijkheid van vrouwen en mannen, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr.E. Maes en Mr. Y. Thiery, advocaten bij de balie te Brussel, beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 335, § 1, tweede lid, laatste zin, van het Burgerlijk Wetboek, zoals dat artikel vervangen werd bij artikel 2 van voormelde wet van 8 mei 2014Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/05/2014 pub. 26/05/2014 numac 2014009293 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/02/2015 numac 2015000081 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde. - Duitse vertaling type wet prom. 08/05/2014 pub. 28/05/2014 numac 2014003239 bron federale overheidsdienst financien Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet type wet prom. 08/05/2014 pub. 14/05/2014 numac 2014009238 bron federale overheidsdienst justitie Wet houdende wijziging en coördinatie van diverse wetten inzake Justitie type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/06/2014 numac 2014009315 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van de artikelen 217, 223, 224 en 231 van het Gerechtelijk Wetboek type wet prom. 08/05/2014 pub. 30/06/2015 numac 2015000338 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet. - Duitse vertaling sluiten.

Die zaken, ingeschreven onder de nummers 6053 en 6098 van de rol van het Hof, werden samengevoegd. (...) II. In rechte (...) Ten aanzien van de bestreden wet en de context ervan B.1.1. Artikel 2 van de wet van 8 mei 2014Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/05/2014 pub. 26/05/2014 numac 2014009293 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/02/2015 numac 2015000081 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde. - Duitse vertaling type wet prom. 08/05/2014 pub. 28/05/2014 numac 2014003239 bron federale overheidsdienst financien Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet type wet prom. 08/05/2014 pub. 14/05/2014 numac 2014009238 bron federale overheidsdienst justitie Wet houdende wijziging en coördinatie van diverse wetten inzake Justitie type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/06/2014 numac 2014009315 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van de artikelen 217, 223, 224 en 231 van het Gerechtelijk Wetboek type wet prom. 08/05/2014 pub. 30/06/2015 numac 2015000338 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet. - Duitse vertaling sluiten tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde (hierna : de wet van 8 mei 2014Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/05/2014 pub. 26/05/2014 numac 2014009293 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/02/2015 numac 2015000081 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde. - Duitse vertaling type wet prom. 08/05/2014 pub. 28/05/2014 numac 2014003239 bron federale overheidsdienst financien Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet type wet prom. 08/05/2014 pub. 14/05/2014 numac 2014009238 bron federale overheidsdienst justitie Wet houdende wijziging en coördinatie van diverse wetten inzake Justitie type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/06/2014 numac 2014009315 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van de artikelen 217, 223, 224 en 231 van het Gerechtelijk Wetboek type wet prom. 08/05/2014 pub. 30/06/2015 numac 2015000338 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet. - Duitse vertaling sluiten) vervangt artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek door de volgende bepaling : « § 1. Het kind wiens afstamming van vaderszijde en afstamming van moederszijde tegelijkertijd komen vast te staan draagt ofwel de naam van zijn vader, ofwel de naam van zijn moeder, ofwel één die samengesteld is uit hun twee namen, in de door hen gekozen volgorde met niet meer dan één naam voor elk van hen.

De ouders kiezen de naam van het kind op het ogenblik van de aangifte van de geboorte. De ambtenaar van de burgerlijke stand neemt akte van deze keuze. In geval van onenigheid of bij afwezigheid van keuze, draagt het kind de naam van de vader. § 2. Het kind wiens afstamming alleen van moederszijde vaststaat, draagt de naam van zijn moeder.

Het kind wiens afstamming alleen van vaderszijde vaststaat, draagt de naam van zijn vader. § 3. Indien de afstamming van vaderszijde komt vast te staan na de afstamming van moederszijde, blijft de naam van het kind onveranderd.

Hetzelfde geldt indien de afstamming van moederszijde komt vast te staan na de afstamming van vaderszijde.

Evenwel kunnen de ouders samen, of kan een van hen indien de andere overleden is, in een door de ambtenaar van de burgerlijke stand opgemaakte akte verklaren dat het kind ofwel de naam van de persoon ten aanzien van wie de afstamming als tweede komt vast te staan zal dragen, ofwel één die samengesteld is uit hun twee namen, in de door hen gekozen volgorde met niet meer dan één naam voor elk van hen.

Deze verklaring wordt afgelegd binnen een termijn van één jaar te rekenen van de dag van de erkenning of van de dag waarop een beslissing die de afstamming van vaderszijde of van moederszijde vaststelt in kracht van gewijsde is gegaan, en voor de meerderjarigheid of de ontvoogding van het kind. De termijn van één jaar begint te lopen op de dag die volgt op de in artikel 319bis, tweede lid, bedoelde kennisgeving of betekening.

Bij wijziging van de afstamming van vaderszijde of van moederszijde tijdens de minderjarigheid van het kind als gevolg van een vordering tot betwisting van de afstamming op grond van de artikelen 318 en 330, neemt de rechter akte van de nieuwe naam van het kind die in voorkomend geval is gekozen door de vader en de moeder met inachtneming van de in § 1 vervatte regels.

Van de in het tweede lid bedoelde verklaring of van het beschikkend gedeelte van het in het vierde lid bedoelde vonnis wordt melding gemaakt op de kant van de akte van geboorte en van de andere akten betreffende het kind. § 4. Indien de afstamming van een kind wordt gewijzigd wanneer het de meerderjarige leeftijd heeft bereikt, wordt er zonder zijn instemming geen verandering aan zijn naam aangebracht ».

B.1.2. Artikel 3 van de wet van 8 mei 2014Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/05/2014 pub. 26/05/2014 numac 2014009293 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/02/2015 numac 2015000081 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde. - Duitse vertaling type wet prom. 08/05/2014 pub. 28/05/2014 numac 2014003239 bron federale overheidsdienst financien Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet type wet prom. 08/05/2014 pub. 14/05/2014 numac 2014009238 bron federale overheidsdienst justitie Wet houdende wijziging en coördinatie van diverse wetten inzake Justitie type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/06/2014 numac 2014009315 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van de artikelen 217, 223, 224 en 231 van het Gerechtelijk Wetboek type wet prom. 08/05/2014 pub. 30/06/2015 numac 2015000338 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet. - Duitse vertaling sluiten voegt in het Burgerlijk Wetboek een artikel 335bis in, dat bepaalt : « De overeenkomstig artikel 335, §§ 1 en 3, bepaalde naam geldt ook voor de andere kinderen wier afstamming later ten aanzien van dezelfde vader en moeder komt vast te staan ».

B.1.3. De artikelen 11 en 12 van de wet van 8 mei 2014Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/05/2014 pub. 26/05/2014 numac 2014009293 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/02/2015 numac 2015000081 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde. - Duitse vertaling type wet prom. 08/05/2014 pub. 28/05/2014 numac 2014003239 bron federale overheidsdienst financien Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet type wet prom. 08/05/2014 pub. 14/05/2014 numac 2014009238 bron federale overheidsdienst justitie Wet houdende wijziging en coördinatie van diverse wetten inzake Justitie type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/06/2014 numac 2014009315 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van de artikelen 217, 223, 224 en 231 van het Gerechtelijk Wetboek type wet prom. 08/05/2014 pub. 30/06/2015 numac 2015000338 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet. - Duitse vertaling sluiten, die deel uitmaken van hoofdstuk 3, afdeling 1 (« Overgangsbepalingen »), luiden : «

Art. 11.Deze wet is van toepassing op kinderen die geboren of geadopteerd zijn na haar inwerkingtreding.

Wanneer er echter reeds ten minste één kind is van wie de afstamming ten aanzien van dezelfde ouders vaststaat op de dag waarop deze wet in werking treedt, blijven de vroegere artikelen 335, 353-1 tot 353-3 en 356-2 van het Burgerlijk Wetboek, naar gelang van het geval, van toepassing op de vaststelling van de naam van het kind of het adoptief kind dat is geboren of geadopteerd na de inwerkingtreding ervan en wiens afstamming ten aanzien van dezelfde ouders vaststaat.

Art. 12.In afwijking van artikel 11 kunnen de ouders of de adoptanten, bij een gemeenschappelijke verklaring bij de ambtenaar van de burgerlijke stand, ten gunste van hun gemeenschappelijke minderjarige kinderen en onder voorbehoud dat zij geen gemeenschappelijke meerderjarige kinderen hebben op de dag waarop deze wet in werking treedt, vragen hen een andere naam toe te kennen die gekozen is in overeenstemming met de bepalingen van deze wet. De gekozen naam wordt toegekend aan alle gemeenschappelijke minderjarige kinderen.

De gemeenschappelijke verklaring wordt afgelegd binnen twaalf maanden na de inwerkingtreding van deze wet of, in geval van geboorte of adoptie van een kind na de inwerkingtreding van deze wet, binnen drie maanden na de dag van de bevalling of van de adoptie, indien deze in België plaatsvond, of van de registratie van de adoptie door de in artikel 360-1 van het Burgerlijk Wetboek bedoelde federale centrale autoriteit, indien deze in het buitenland werd uitgesproken.

Deze verklaring wordt afgelegd bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de gemeente waar het kind is ingeschreven in de bevolkingsregisters. De toegekende naam wordt vermeld in de rand van de akte van geboorte van het desbetreffende kind ».

B.1.4. Volgens artikel 13 van de wet van 8 mei 2014Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/05/2014 pub. 26/05/2014 numac 2014009293 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/02/2015 numac 2015000081 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde. - Duitse vertaling type wet prom. 08/05/2014 pub. 28/05/2014 numac 2014003239 bron federale overheidsdienst financien Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet type wet prom. 08/05/2014 pub. 14/05/2014 numac 2014009238 bron federale overheidsdienst justitie Wet houdende wijziging en coördinatie van diverse wetten inzake Justitie type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/06/2014 numac 2014009315 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van de artikelen 217, 223, 224 en 231 van het Gerechtelijk Wetboek type wet prom. 08/05/2014 pub. 30/06/2015 numac 2015000338 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet. - Duitse vertaling sluiten « [treedt] deze wet [...] in werking op een door de Koning te bepalen datum en uiterlijk op de eerste dag van de twaalfde maand na die waarin ze is bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad ».

Het koninklijk besluit van 28 mei 2014Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 28/05/2014 pub. 30/05/2014 numac 2014009307 bron federale overheidsdienst justitie Koninklijk besluit tot bepaling van de datum van inwerkingtreding van de wet van 8 mei 2014 tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde sluiten heeft de datum van inwerkingtreding van de bestreden wet bepaald op 1 juni 2014.

B.2.1. Uit het opschrift en de parlementaire voorbereiding van de bestreden wet blijkt dat de wetgever « de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde » heeft willen invoeren.

Volgens de memorie van toelichting « [nopen] de evoluties in het familierecht, in het internationaal recht, en gelijklopend, in het recht van verschillende Europese Lidstaten inzake de toekenning van de naam [...] tot een aanpassing van de respectievelijke rechten van de man en de vrouw inzake de overdracht van de naam aan het kind of de geadopteerde » (Parl. St., Kamer, 2013-2014, DOC 53-3145/001, p. 5).

Er is dienaangaande rekening gehouden met verschillende internationale verbintenissen die België onderschreef en die « [aanspoorden] om gelijke rechten aan man en vrouw toe te kennen wat de overdracht van de naam betreft » (ibid., p. 6). Er is aldus verwezen naar het Verdrag van New York van 18 december 1979 inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen (artikel 16, lid 1, g), naar de Resolutie (78)37 van 27 september 1978 van het Comité van Ministers van de Raad van Europa inzake de gelijkheid tussen echtgenoten wat het burgerlijk recht betreft, naar de Aanbevelingen (1998)1362 en (2007)1798 van de Parlementaire Vergadering van de Raad van Europa alsook naar de rechtspraak van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en van het Hof van Justitie van de Europese Unie. Er is op gewezen dat « de wijziging van het Belgische recht inzake de toekenning van de naam naar gelijkheid tussen man en vrouw [...] anticipatief [zal] toelaten naamsverschillen tussen Lidstaten in geval van vreemdelingenschap en [bipatridie] te vermijden » (ibid., p. 8).

Er is ook gewezen op de geïsoleerde plaats van België binnen Europa omdat de wetgeving « niet toelaat dat de vrouw haar naam aan het kind overdraagt op een wijze zoals voorzien in haar buurlanden » (ibid.) : « Een van de belangrijkste doelstellingen van deze hervorming is ten aanzien van de vrouw de mogelijkheid te verzekeren haar naam aan het kind over te dragen; een mogelijkheid die tot nu wettelijk beperkt was. Hiermee beantwoordt men aan het verlangen van de samenleving zelf, die geleidelijk de wettelijke gronden voor de uitsluiting van vrouwen uitveegt.

Evenwel mag deze hervorming, door deze nieuwe mogelijkheid aan vrouwen te bieden, geen nieuwe inbreuk plegen op het gelijkheidsprincipe, dit keer ten koste van de mannen. Gezien het voorgaande, dringt een toekenning van de naam op gelijke wijze, of de ouder nu moeder of vader is, zich op » (ibid., p. 10).

Om die doelstelling van gelijkheid tussen mannen en vrouwen te bereiken heeft de wetgever de ouders de mogelijkheid geboden een dubbele naam te kiezen bestaande uit de naam van de vader en de naam van de moeder in de door hen bepaalde volgorde, of te kiezen voor de naam van de vader of voor die van de moeder : « De overdracht van de naam van de moeder, ook indien de dubbele afstamming vaststaat, is inderdaad een discriminatie ten aanzien van de vader die geen bevoorrecht [e] biologische band heeft zoals de moeder ten aanzien van het kind (mater semper certa est). Het is bijgevolg noodzakelijk de mogelijkheid te behouden voor de vader om zijn naam aan het kind over te dragen in de gevallen waarin de afstamming langs vaderszijde is vastgesteld. Dit heeft bovendien als voordeel dat er geen te radicale breuk ingevoerd wordt ten aanzien van een diepgewortelde traditie inzake het dragen van de vadersnaam in onze westerse samenlevingen » (ibid.).

De wetgever heeft dus gekozen voor de wilsautonomie van de ouders, veeleer dan voor een bij wet vastgelegd systeem voor het toekennen van de naam, met eventueel een mogelijkheid tot afwijking voor de ouders : « De gekozen optie brengt een aantal voordelen met zich mee. Een dergelijke bepaling verzekert de gelijkheid tussen geslachten gezien deze gebaseerd is op het vrijheidsprincipe. Deze respecteert de individuele keuzes. [Zij] vermijdt krachtmetingen die, in bepaalde mate, door de dubbele naam opgelost kunnen worden. [...] De keuze tussen de naam van de vader en de naam van de moeder kent gelijke rechten toe aan de ouders, wat het hoofddoel van deze hervorming is. Evenwel kan de uitoefening van dit recht aanleiding tot conflict geven indien zij er onderling niet uit geraken. Om een dergelijk risico te beperken kent de wet aan de vader en moeder de mogelijkheid toe om het kind elk één van hun namen te geven in een volgorde die zij zelf bepalen. Deze oplossing is bovendien in overeenstemming met de wensen van wie de gelijkheid tussen moeder en vader wilt bevorderen. Op deze wijze kunnen zij elk hun hoedanigheid als ouder in de naam van hun kind bevestigd zien » (ibid., pp. 11 en 13).

De wetgever heeft de keuze echter beperkt om te waarborgen dat « kinderen van dezelfde ouders dezelfde naam zullen dragen. De naam van broers en zussen kan bijgevolg niet verschillen waardoor [de orde der families gevrijwaard kan blijven] » (ibid., p. 14).

B.2.2. De wetgever heeft ook het geval bekeken van de onenigheid tussen ouders en dat van de afwezigheid van keuze. De keuze die de indiener van het voorontwerp van wet voor die gevallen heeft gemaakt, bestond erin voor de kinderen wier afstamming van vaders- en moederszijde tegelijkertijd is komen vast te staan, voorrang te geven aan de naam van de vader.

De afdeling wetgeving van de Raad van State heeft erop gewezen dat een dergelijke bepaling de door de wetgever nagestreefde doelstelling van gelijkheid tussen mannen en vrouwen « niet volledig [verwezenlijkt] » (ibid., p. 36) : « Wanneer er conflicten rijzen, moet de wetgever weliswaar een oplossing aanbrengen die deze conflicten kan beslechten. Maar de huidige gang van zaken behouden, en dus voorrang geven aan de naam van de vader voor kinderen van gehuwde ouders en aan de naam van de moeder voor kinderen van niet-gehuwde ouders, lijkt niet noodzakelijkerwijs de enige oplossing te zijn die in aanmerking moet worden genomen » (ibid., p. 37).

De afdeling wetgeving van de Raad van State heeft bijgevolg de aandacht van de wetgever gevestigd op de keuzes die in de Franse en Luxemburgse wetgeving zijn gemaakt « met inachtneming van de belangen van het kind ». In de beide wetgevingen is gekozen voor de combinatie van de twee familienamen in alfabetische volgorde voor de eerste en in de door loting door de ambtenaar van de burgerlijke stand bepaalde volgorde voor de tweede : « Indien de steller zou beslissen geen oplossing voor de conflicten op te nemen in het voorontwerp die meer overeenstemt met zijn bedoeling, rijst de vraag of niet overwogen moet worden te voorzien in een gerechtelijk beroep voor het geval van conflicten tussen de ouders » (ibid.).

De voorstellen van de Raad van State werden niet aangenomen. Met betrekking tot de ontstentenis van keuze wordt in het ontwerp erop gewezen dat « ouders soms niet een keuze [wensen] te maken tussen de aangeboden mogelijkheden en verkiezen [...] zich op de wet te beroepen, volgens de bestaande traditie » (ibid., p. 11). Met betrekking tot de onenigheid tussen ouders heeft het wetsontwerp noch de oplossing van het Franse recht gewild, gelet op het « risico op verminderde diversiteit op het stuk van familienamen », noch de oplossing van het Luxemburgse recht, die « een aangelegenheid van openbare orde, te weten de staat van de personen, aan het toeval [overlaat] » en die « zou [...] leiden tot frustratie bij de ouders en voor onbehagen [zou] zorgen bij de ambtenaar van de burgerlijke stand », noch het beroep op de rechtscolleges, opdat « er geen onzekerheid ontstaat over de naam van het kind op het tijdstip dat zijn akte van geboorte wordt opgemaakt » (ibid., pp. 11 en 12).

Voor de bevoegde Kamercommissie heeft de minister van Justitie allereerst gepreciseerd : « De zes meerderheidspartijen hebben beslist om dit wetsontwerp in te dienen. Persoonlijk zou de minister nog verder zijn gegaan en zou zij voor iedereen de dubbele naam hebben opgelegd. Niettemin kan ze er respect voor opbrengen dat bepaalde mensen vasthouden aan waarden en tradities, en dat zij bijgevolg alleen de naam van de vader willen overdragen. Daarom geeft dit wetsontwerp de ouders de keuze. Het gaat dan ook om een tekst die een progressieve visie, non-discriminatie én respect voor waarden en tradities bundelt. [...] De extreme keuzevrijheid waarvoor werd gekozen, heeft uiteenlopende reacties teweeggebracht onder de burgers. De minister is evenwel de mening toegedaan dat, na jarenlang debatteren, de knoop moet worden doorgehakt. In deze samenleving is de strijd tegen ongelijke behandeling fundamenteel. Dit wetsontwerp strekt ertoe een historisch gegroeide ongelijke behandeling tussen vrouwen en mannen weg te werken, waarbij tegelijkertijd eenieders keuze wordt gerespecteerd » (Parl. St., Kamer, 2013-2014, DOC 53-3145/004, pp. 16 en 17).

Zij was bovendien « een groot voorstander van een wijziging van de default-oplossing in het wetsontwerp door de dubbele naam op te leggen bij onenigheid of gebrek aan keuze » (ibid., p. 23). Verscheidene amendementen zijn in die zin ingediend (ibid., pp. 26 tot 28). In de commissie werd het amendement nr. 7 (Parl. St., Kamer, 2013-2014, DOC 53-3145/003, p. 7) aangenomen, dat bepaalt : « In geval van onenigheid of bij afwezigheid van keuze draagt het kind de naam van zijn vader en van zijn moeder, samengesteld uit de naam van zijn vader of, ingeval die een dubbele naam heeft, uit diens eerste naam, gevolgd door de naam van zijn moeder, of, ingeval die een dubbele naam heeft, haar eerste naam » (Parl. St., Kamer, 2013-2014, DOC 53-3145/004, p. 30).

Tijdens de plenaire vergadering van de Kamer van volksvertegenwoordigers van 19 maart 2014 heeft de minister namens de Regering een amendement nr. 10 op het wetsontwerp ingediend. Dat amendement is naar de commissie voor de Justitie gezonden (CRIV, Kamer, 19 maart 2014, pp. 15 tot 22).

Dat amendement, ingediend door de regering (Parl. St., Kamer, 2013-2014, DOC 53-3145/007), gaat terug naar de oplossing waarvoor in het wetsontwerp is gekozen. Bij de bespreking in de commissie heeft de minister gepreciseerd dat de Regering heeft beslist terug te komen op de in de commissie aangenomen regeling, maar dat dit amendement « niet de hoofdzaak van het voorliggende wetsontwerp uitmaakt. De hoofdessentie is de wegwerking van een discriminatie. Aldus wordt een veroordeling door het EHRM vermeden » (Parl. St., Kamer, 2013-2014, DOC 53-3145/008, p. 4). Het amendement betreft « een absolute minderheid van gevallen. Men mag met andere woorden niet uit het oog verliezen dat de discussie die nu wordt gevoerd slechts een klein aspect van een veel groter geheel betreft » (ibid., p. 10). Het amendement nr. 10 werd aangenomen (ibid., p. 11).

Bij de bespreking in de Senaat zijn in de commissie voor de Justitie nog amendementen ingediend die ertoe strekken in geval van onenigheid tussen de ouders de dubbele naam te geven. Zij werden niet aangenomen (Parl. St., Senaat, 2013-2014, nr. 5-2785/3, p. 26). « De minister ontkent niet dat het wetsontwerp niet perfect is, maar beklemtoont dat het zich inschrijft in de weg van de geleidelijkheid van een samenleving die zich aanpast » (ibid., p. 12). Zij heeft dus ervoor gepleit het wetsontwerp ongewijzigd aan te nemen. « Anders zal tijdens deze legislatuur wellicht geen stap vooruit kunnen worden gezet » (ibid.).

Ten aanzien van de omvang van de beroepen B.3.1. Het Hof dient de omvang van de beroepen te bepalen aan de hand van de inhoud van de verzoekschriften. Het onderzoek van de beroepen is beperkt tot de bestreden bepalingen in zoverre ze op de verzoekende partijen betrekking hebben en voor zover zij daartegen grieven aanvoeren.

B.3.2. Uit hun verzoekschriften blijkt dat de grieven van de verzoekende partijen enkel betrekking hebben op artikel 2 van de wet van 8 mei 2014Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/05/2014 pub. 26/05/2014 numac 2014009293 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/02/2015 numac 2015000081 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde. - Duitse vertaling type wet prom. 08/05/2014 pub. 28/05/2014 numac 2014003239 bron federale overheidsdienst financien Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet type wet prom. 08/05/2014 pub. 14/05/2014 numac 2014009238 bron federale overheidsdienst justitie Wet houdende wijziging en coördinatie van diverse wetten inzake Justitie type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/06/2014 numac 2014009315 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van de artikelen 217, 223, 224 en 231 van het Gerechtelijk Wetboek type wet prom. 08/05/2014 pub. 30/06/2015 numac 2015000338 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet. - Duitse vertaling sluiten, dat artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek vervangt, in zoverre dat artikel 335 in paragraaf 1, tweede lid, derde zin, bepaalt : « In geval van onenigheid of bij afwezigheid van keuze, draagt het kind de naam van de vader ». Het Hof beperkt zijn onderzoek bijgevolg tot die bepaling.

Ten aanzien van de ontvankelijkheid en de draagwijdte van de tussenkomsten in de zaak nr. 6098 B.4.1. Luidens artikel 87, § 2, van de bijzondere wet van 6 januari 1989Relevante gevonden documenten type wet prom. 06/01/1989 pub. 18/02/2008 numac 2008000108 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Bijzondere wet op het Arbitragehof sluiten op het Grondwettelijk Hof kan ieder die van een belang doet blijken aan het Hof zijn opmerkingen richten in een memorie in verband met elk beroep tot vernietiging waarover het Hof uitspraak moet doen.

Doet blijken van een dergelijk belang de persoon die aantoont dat zijn situatie rechtstreeks kan worden geraakt door het arrest dat het Hof in verband met dat beroep zal wijzen.

B.4.2. Verscheidene moeders van minderjarige kinderen hebben gevraagd tussen te komen in de zaak nr. 6098. Zij verantwoorden hun belang om in rechte te treden door het feit dat zij moeder zijn van minderjarige kinderen en dat, overeenkomstig artikel 12 van de bestreden wet, de ouders of de adoptanten, bij een gemeenschappelijke verklaring bij de ambtenaar van de burgerlijke stand, ten gunste van hun gemeenschappelijke minderjarige kinderen, de toekenning van een andere familienaam kunnen vragen.

Ingevolge die tussenkomsten onderstreept de verzoekende partij in de zaak nr. 6098 dat, door een gemeenschappelijke verklaring te vereisen, artikel 12 van de wet van 8 mei 2014Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/05/2014 pub. 26/05/2014 numac 2014009293 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/02/2015 numac 2015000081 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde. - Duitse vertaling type wet prom. 08/05/2014 pub. 28/05/2014 numac 2014003239 bron federale overheidsdienst financien Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet type wet prom. 08/05/2014 pub. 14/05/2014 numac 2014009238 bron federale overheidsdienst justitie Wet houdende wijziging en coördinatie van diverse wetten inzake Justitie type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/06/2014 numac 2014009315 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van de artikelen 217, 223, 224 en 231 van het Gerechtelijk Wetboek type wet prom. 08/05/2014 pub. 30/06/2015 numac 2015000338 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet. - Duitse vertaling sluiten ook leidt tot een ongelijkheid tussen vader en moeder. Dat artikel zou dus onlosmakelijk verbonden zijn met artikel 335, § 1, tweede lid, laatste zin, van het Burgerlijk Wetboek. Dezelfde grieven van ongrondwettigheid kunnen tegen dat artikel 12 worden geformuleerd, hetgeen eveneens tot de vernietiging van die bepaling zou moeten leiden.

B.4.3. Het Hof dient zijn onderzoek te beperken tot die bepalingen waarvan de vernietiging in het verzoekschrift is gevorderd.

Uit B.3.1 en B.3.2 blijkt dat de beroepen tot vernietiging geen betrekking hebben op artikel 12 van de bestreden wet.

Een tussenkomende partij vermag het oorspronkelijke beroep niet te wijzigen of uit te breiden.

De door de verzoekende partij in de zaak nr. 6098 in haar memorie van antwoord gevraagde uitbreiding van het beroep tot een bepaling die in het verzoekschrift niet wordt bestreden, is evenmin ontvankelijk.

B.4.4. Wanneer het Hof een bestreden bepaling vernietigt, vernietigt het evenwel ambtshalve de bepalingen die daarmee onlosmakelijk zijn verbonden.

Artikel 11 van de bestreden wet bepaalt dat deze van toepassing is op kinderen die geboren of geadopteerd zijn na haar inwerkingtreding. « Wanneer er echter reeds ten minste één kind is van wie de afstamming ten aanzien van dezelfde ouders vaststaat op de dag waarop deze wet in werking treedt, blijven de vroegere artikelen 335, 353-1 tot 353-3 en 356-2 van het Burgerlijk Wetboek, naar gelang van het geval, van toepassing op de vaststelling van de naam van het kind of het adoptief kind dat is geboren of geadopteerd na de inwerkingtreding ervan en wiens afstamming ten aanzien van dezelfde ouders vaststaat ».

Artikel 12 van de bestreden wet maakt het mogelijk van die laatste regel af te wijken, waarbij de ouders of adoptanten « bij een gemeenschappelijke verklaring bij de ambtenaar van de burgerlijke stand, ten gunste van hun gemeenschappelijke minderjarige kinderen en onder voorbehoud dat zij geen gemeenschappelijke meerderjarige kinderen hebben op de dag waarop deze wet in werking treedt, [kunnen] vragen hen een andere naam toe te kennen die gekozen is in overeenstemming met de bepalingen van deze wet. De gekozen naam wordt toegekend aan alle gemeenschappelijke minderjarige kinderen ».

Die bepaling kan niet als onlosmakelijk verbonden worden beschouwd met artikel 335, § 1, tweede lid, derde zin, van het Burgerlijk Wetboek, zoals het is ingevoegd bij artikel 2 van de bestreden wet. Die bepaling regelt de toekenning van de familienaam van een kind bij de aangifte van de geboorte, in het geval van onenigheid of afwezigheid van keuze van de ouders, terwijl artikel 12 van de bestreden wet voorziet in een procedure van naamsverandering voor de gemeenschappelijke minderjarige kinderen die geboren zijn vóór de inwerkingtreding van de wet.

Het beroep tot vernietiging dient dus niet te worden uitgebreid tot artikel 12 van de bestreden wet.

B.4.5. Aangezien de tussenkomende natuurlijke personen en verenigingen voor het overige geen wezenlijke argumenten toevoegen aan de grieven van de verzoekende partijen, bestaat er geen aanleiding om te onderzoeken of hun tussenkomst ontvankelijk is.

Ten aanzien van de schending van het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie B.5. De verzoekende partij in de zaak nr. 6053 voert in een eerste middel aan dat de bestreden bepaling een verschil in behandeling teweegbrengt dat strijdig is met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, alsook met artikel 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. Zij zou een vader immers de mogelijkheid bieden de combinatie van de familienamen te verhinderen en zou hem, in de conflictueuze context die de verzoekende partij heeft geschetst, het absolute en willekeurige recht toekennen zich te verzetten tegen de toekenning van de dubbele naam aan het kind, in strijd met de door de wetgever nagestreefde doelstelling.

De verzoekende partij in de zaak nr. 6098 leidt een eerste middel af uit de schending van de artikelen 10, 11 en 11bis, eerste lid, van de Grondwet en van artikel 22 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen 8 en 14 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met artikel 5 van het Protocol nr. 7 bij dat Verdrag, met de artikelen 7, 20, 21 en 23 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie en met artikel 16 van het Verdrag van 18 december 1979 inzake de uitbanning van alle vormen van discriminatie van vrouwen. Volgens de verzoekende partij schendt het bestreden artikel die bepalingen doordat het tot gevolg heeft aan de vader van het kind een vetorecht inzake de naamsoverdracht toe te kennen. Dat zou een discriminerende aantasting inhouden van het recht op eerbiediging van het privé- en gezinsleven, waarbij het onderscheid gegrond is op het criterium van het geslacht, wat niet redelijk zou kunnen worden verantwoord. Door niet erin te voorzien dat in een dergelijk geval het kind de naam van beide ouders draagt, zou afbreuk worden gedaan aan het recht op eerbiediging van het privé- en gezinsleven van de moeders, die op discriminerende wijze zouden worden behandeld ten opzichte van de vaders.

B.6. De toekenning van een familienaam berust in hoofdzaak op overwegingen van sociaal nut. In tegenstelling tot de toekenning van de voornaam wordt zij door de wet bepaald. Die wet strekt ertoe, enerzijds, de familienaam op een eenvoudige, snelle en eenvormige wijze te bepalen en, anderzijds, aan die familienaam een zekere onveranderlijkheid te geven.

B.7.1. Anders dan het recht om een naam te dragen, kan het recht om zijn familienaam aan zijn kind te geven niet als een grondrecht worden beschouwd. Wat de regeling van de naamgeving betreft, beschikt de wetgever derhalve over een ruime beoordelingsbevoegdheid, voor zover hij het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, in samenhang gelezen met het recht op eerbiediging van het privé- en gezinsleven, in acht neemt.

B.7.2. Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft geoordeeld dat « artikel 8 van het Verdrag geen uitdrukkelijke bepaling inzake de naam bevat, maar dat als bepalend middel tot identificatie van een persoon (Johansson t. Finland, nr. 10163/02, § 37, 6 september 2007, en Daróczy t. Hongarije, nr. 44378/05, § 26, 1 juli 2008) en tot uitdrukking van een band met een gezin, de naam van een persoon niettemin zijn of haar privéleven en gezinsleven betreft. Dat de Staat en de samenleving belang erbij hebben het gebruik ervan te regelen volstaat niet om de kwestie van de naam van personen uit te sluiten van het domein van het privé- en gezinsleven, in die zin opgevat dat het in zekere mate het recht van het individu om met zijn naasten betrekkingen aan te knopen omvat (Burghartz, voormeld, § 24; Stjerna, voormeld, § 37; Ünal Tekeli, voormeld, § 42, EHRM 2004-X; Losonci Rose en Rose t. Zwitserland, nr. 664/06, § 26, 9 november 2010; Garnaga t.

Oekraïne, nr. 20390/07, § 36, 16 mei 2013) » (EHRM, 7 januari 2014, Cusan en Fazzo t. Italië, § 55).

B.7.3. Ook al kan het recht om zijn familienaam te geven niet als een grondrecht worden beschouwd, toch hebben de ouders een duidelijk en persoonlijk belang erbij om zeggenschap te hebben in het proces om de familienaam van hun kind te bepalen.

B.8.1. Vóór de wijziging ervan bij de bestreden wet, werd in artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek de voorkeur gegeven aan de familienaam van de vader. Bij zijn arrest nr. 161/2002 van 6 november 2002 heeft het Hof geoordeeld dat die bepaling niet strijdig was met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet : « B.5. De voorkeur voor de familienaam van de vader vindt een verklaring in de patriarchale opvattingen over de familie en het gezin die de samenleving gedurende lange tijd hebben gedomineerd. De band tussen de naam en de vaderlijke afstamming, die aanvankelijk op een gewoonterechtelijke regel steunde, werd uitdrukkelijk opgenomen in artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek.

B.6. In de opvattingen van de huidige samenleving zouden andere regelingen aan de doelstellingen van de naamgeving kunnen beantwoorden. Die vaststelling alleen volstaat evenwel niet om de geldende regeling als discriminatoir te beschouwen ».

B.8.2. Uit het opschrift van de bestreden wet en uit de in B.2 aangehaalde parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde heeft willen invoeren. Daartoe heeft hij de voorrang gegeven aan de wilsautonomie van de ouders boven een systeem van naamgeving door de wetgever en heeft hij de ouders de mogelijkheid geboden ofwel een dubbele naam samengesteld uit de naam van de vader en de naam van de moeder in de door hen bepaalde volgorde ofwel de naam van de vader of die van de moeder van het kind te kiezen.

In het reeds aangehaalde arrest Cusan en Fazzo heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens « herinnerd aan het belang van vooruitgang in de richting van gelijkheid van de geslachten en van het wegwerken van elke discriminatie op grond van geslacht in de keuze van de familienaam. Het is bovendien van oordeel geweest dat de traditie om de eenheid van het gezin kenbaar te maken via het toekennen van de naam van de echtgenoot aan alle leden van dat gezin een discriminatie tegenover de vrouwen niet kan verantwoorden (zie inzonderheid Ünal Tekeli, voormeld, §§ 64-65) » ( § 66). Het Hof preciseert voorts : « Hoewel de regel dat aan de ' wettige kinderen ' de naam van de man wordt toegekend, in de praktijk noodzakelijk kan blijken en niet noodzakelijkerwijs in tegenspraak is met het Verdrag (zie, mutatis mutandis, Losonci Rose en Rose, voormeld, § 49), is de onmogelijkheid om daarvan af te wijken bij de inschrijving van de pasgeborenen in de registers van de burgerlijke stand overdreven star en discriminerend tegenover de vrouwen » ( § 67).

B.8.3. In zoverre het bepaalt dat « het kind wiens afstamming van vaderszijde en afstamming van moederszijde tegelijkertijd komen vast te staan [...] ofwel de naam van zijn vader [draagt], ofwel de naam van zijn moeder, ofwel één die samengesteld is uit hun twee namen, in de door hen gekozen volgorde met niet meer dan één naam voor elk van hen » ( § 1, eerste lid) en dat « de ouders [...] de naam van het kind [kiezen] op het ogenblik van de aangifte van de geboorte » ( § 1, tweede lid, eerste zin), stelt het nieuwe artikel 335 van het Burgerlijk Wetboek een wijze van naamsoverdracht in die het mogelijk maakt de familienaam op eenvoudige en eenvormige wijze te bepalen bij de aangifte en aan die familienaam een bepaalde onveranderlijkheid te verlenen. De wetgever heeft bovendien erop toegezien de eenheid in de naam van broers en zussen te waarborgen (artikel 335bis van het Burgerlijk Wetboek, ingevoegd bij artikel 3 van de bestreden wet).

Daarenboven vermocht de wetgever ervan uit te gaan dat de ouders zich in de beste positie bevinden om het belang van het kind te beoordelen.

Die bepalingen zijn ten slotte in overeenstemming met de wil van de wetgever om de gelijkheid tussen mannen en vrouwen in te voeren.

B.8.4. Het Hof dient na te gaan of artikel 335, § 1, tweede lid, derde zin, van het Burgerlijk Wetboek bestaanbaar is met de artikelen 10, 11, 11bis, eerste lid, en 22 van de Grondwet, doordat het bepaalt dat in geval van onenigheid of bij afwezigheid van keuze, het kind de naam van de vader draagt.

B.8.5. Nu hij voor de keuze van de familienaam de voorrang geeft aan de wilsautonomie van de ouders, dient de wetgever ook de wijze te bepalen waarop de familienaam wordt toegekend voor het geval dat de ouders het oneens zijn of geen keuze maken, ook al heeft hij voor het overige erop toegezien de gevallen van onenigheid te beperken door de ouders de mogelijkheid te bieden te kiezen voor de ene of de andere familienaam of voor de twee namen in de door hen bepaalde volgorde.

Het kan worden verantwoord dat hij zelf de naam vastlegt die het kind zal dragen wanneer er onenigheid of afwezigheid van keuze is, veeleer dan dienaangaande aan de rechter een beoordelingsbevoegdheid te verlenen. Het is immers in die aangelegenheid van belang de naam van een kind vanaf zijn geboorte op een eenvoudige, snelle en eenvormige wijze te bepalen. Artikel 7 van het Verdrag inzake de rechten van het kind bepaalt dienaangaande dat het kind onmiddellijk na de geboorte wordt ingeschreven en vanaf de geboorte het recht op een naam heeft.

B.8.6. Personen die zich in soortgelijke situaties bevinden, namelijk de vader en de moeder van een kind, worden door de bestreden bepaling echter verschillend behandeld aangezien in geval van onenigheid tussen de ouders of in geval van afwezigheid van keuze, het kind verplicht de naam van de vader alleen draagt. In hun recht om hun familienaam over te dragen aan hun kind worden de moeders aldus anders behandeld dan de vaders.

B.8.7. Het verschil in behandeling vervat in de bestreden bepaling is gegrond op het criterium van het geslacht van de ouders. Alleen zeer sterke overwegingen kunnen een verschil in behandeling verantwoorden dat uitsluitend op het geslacht is gegrond.

Uit de in B.2 aangehaalde parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever de keuze voor de naam van de vader heeft verantwoord door de traditie en de wil om de hervorming geleidelijk tot een goed einde te brengen. Noch de traditie, noch de wil om geleidelijk vooruitgang te boeken kunnen worden geacht zeer sterke overwegingen te zijn die een verschil tussen de vaders en de moeders verantwoorden wanneer er onenigheid tussen de ouders of afwezigheid van keuze is, terwijl de doelstelling van de wet erin bestaat de gelijkheid van mannen en vrouwen te verwezenlijken. De bestreden bepaling kan overigens tot gevolg hebben dat aan de vader van een kind een vetorecht gegeven wordt in het geval dat de moeder van het kind de wil te kennen geeft aan dat kind haar eigen naam of een dubbele naam te geven en de vader het met die keuze niet eens is.

B.9. Artikel 335, § 1, tweede lid, derde zin, van het Burgerlijk Wetboek, zoals vervangen bij artikel 2 van de wet van 8 mei 2014Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/05/2014 pub. 26/05/2014 numac 2014009293 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/02/2015 numac 2015000081 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde. - Duitse vertaling type wet prom. 08/05/2014 pub. 28/05/2014 numac 2014003239 bron federale overheidsdienst financien Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet type wet prom. 08/05/2014 pub. 14/05/2014 numac 2014009238 bron federale overheidsdienst justitie Wet houdende wijziging en coördinatie van diverse wetten inzake Justitie type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/06/2014 numac 2014009315 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van de artikelen 217, 223, 224 en 231 van het Gerechtelijk Wetboek type wet prom. 08/05/2014 pub. 30/06/2015 numac 2015000338 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet. - Duitse vertaling sluiten, schendt de artikelen 10, 11 en 11bis, eerste lid, van de Grondwet en dient derhalve te worden vernietigd.

Teneinde rechtsonzekerheid te vermijden, inzonderheid gelet op de noodzaak om de naam van het kind vanaf zijn geboorte te bepalen, en om de wetgever toe te laten een nieuwe regeling aan te nemen, dienen de gevolgen van de vernietigde bepaling tot 31 december 2016 te worden gehandhaafd.

Om die redenen, het Hof - vernietigt artikel 335, § 1, tweede lid, derde zin, van het Burgerlijk Wetboek, zoals vervangen bij artikel 2 van de wet van 8 mei 2014Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/05/2014 pub. 26/05/2014 numac 2014009293 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/02/2015 numac 2015000081 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde. - Duitse vertaling type wet prom. 08/05/2014 pub. 28/05/2014 numac 2014003239 bron federale overheidsdienst financien Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet type wet prom. 08/05/2014 pub. 14/05/2014 numac 2014009238 bron federale overheidsdienst justitie Wet houdende wijziging en coördinatie van diverse wetten inzake Justitie type wet prom. 08/05/2014 pub. 19/06/2014 numac 2014009315 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van de artikelen 217, 223, 224 en 231 van het Gerechtelijk Wetboek type wet prom. 08/05/2014 pub. 30/06/2015 numac 2015000338 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van het Wetboek van de inkomstenbelastingen 1992 ingevolge de invoering van de gewestelijke aanvullende belasting op de personenbelasting als bedoeld in titel III/1 van de bijzondere wet van 16 januari 1989 betreffende de financiering van de Gemeenschappen en de Gewesten, tot wijziging van de regels op het stuk van de belasting van niet-inwoners en tot wijziging van de wet van 6 januari 2014 met betrekking tot de Zesde Staatshervorming inzake de aangelegenheden bedoeld in artikel 78 van de Grondwet. - Duitse vertaling sluiten tot wijziging van het Burgerlijk Wetboek met het oog op de invoering van de gelijkheid tussen mannen en vrouwen bij de wijze van naamsoverdracht aan het kind en aan de geadopteerde; - handhaaft de gevolgen van de vernietigde bepaling tot 31 december 2016.

Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989Relevante gevonden documenten type wet prom. 06/01/1989 pub. 18/02/2008 numac 2008000108 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Bijzondere wet op het Arbitragehof sluiten op het Grondwettelijk Hof, op 14 januari 2016.

De griffier, P.-Y. Dutilleux De voorzitter, J. Spreutels