GRONDWETTELIJK HOF

Uittreksel uit arrest nr. 171/2018 van 29 november 2018 Rolnummer 6985 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 7 van het decreet van het Waalse Gewest van 29 maart 2018 tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen, ingesteld door Frédéric Sevrin.

Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman en M. Pâques, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 13 juli 2018 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 16 juli 2018, heeft Frédéric Sevrin, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr.

E. Lemmens, advocaat bij de balie te Luik, een beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 7 van het decreet van het Waalse Gewest van 29 maart 2018 tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 14 mei 2018).

Bij afzonderlijk verzoekschrift vorderde de verzoeker eveneens de schorsing van dezelfde decreetsbepaling. Bij het arrest nr. 131/2018 van 4 oktober 2018, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 27 november 2018, heeft het Hof de vordering tot schorsing verworpen.

De Waalse Regering, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. B. Lombaert en Mr. A.-S. Bouvy, advocaten bij de balie te Brussel, heeft een memorie ingediend, de verzoeker heeft een memorie van antwoord ingediend en de Waalse Regering heeft ook een memorie van wederantwoord ingediend. (...) II. In rechte (...) Ten aanzien van de bestreden bepaling en de context ervan B.1.1. Het beroep tot vernietiging is gericht tegen artikel 7 van het decreet van het Waalse Gewest van 29 maart 2018 tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen (hierna : het decreet van 29 maart 2018Relevante gevonden documenten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011987 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011986 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het decreet van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet en het decreet van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 12 van de Grondwet type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011985 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de decreten van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder en van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut, met het oog op een sterker bestuur en een sterkere ethiek binnen de Waalse instellingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011988 bron waalse overheidsdienst Decreet houdende wijziging van sommige bepalingen van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 18/04/2018 numac 2018201873 bron waalse overheidsdienst Decreet tot opheffing van artikel L4145-12 en tot wijziging van artikel L4145-20 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en decentralisatie wat betreft de lokale verkiezingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 13/04/2018 numac 2018201827 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen L1122-6, L1123-5, L1123-32, L2212-9 en L2212-42 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie en tot invoeging van een artikel L2212-50bis type decreet prom. 29/03/2018 pub. 20/04/2018 numac 2018201903 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen 15, 22 en 27 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn sluiten), dat bepaalt : « In artikel L1125-1 van hetzelfde Wetboek worden volgende wijzigingen aangebracht : 1° de huidige tekst, die paragraaf 1 zal vormen, wordt aangevuld met een paragraaf 2 luidend als volgt : ' § 2.Kunnen geen voorzitter van de gemeenteraad of lid van het gemeentecollege zijn : 1° de titularissen van een lokale leidinggevende functie en de titularissen van een directiefunctie in een intercommunale, een vereniging van overheden bedoeld in artikel 118 van de organieke wet van 8 juli 1976Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/07/1976 pub. 18/04/2016 numac 2016000231 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Organieke wet betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn. - Officieuze coördinatie in het Duits van de versie toepasselijk op de inwoners van het Duitse taalgebied sluiten betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, een gemeente- of provinciebedrijf, een gemeentelijke of een provinciale vzw, een projectvereniging, een huisvestingsmaatschappij, een maatschappij met een significante lokale overheidsparticipatie. Onder titularis van een directiefunctie dienen de personen te worden verstaan die een staffunctie bekleden met als kenmerk de uitoefening van een deel van het gezag, een verantwoordelijkheidsgraad en een bezoldigingsregeling die uiting is van de plaats die ze in het organogram bekleden; 2° de beheerders zoals omschreven in artikel 2 van het decreet van 12 februari 2004Relevante gevonden documenten type decreet prom. 12/02/2004 pub. 23/03/2004 numac 2004200762 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet type decreet prom. 12/02/2004 pub. 23/03/2004 numac 2004200759 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende de regeringscommissaris voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet type decreet prom. 12/02/2004 pub. 23/03/2004 numac 2004200760 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende het beheerscontract en de verplichtingen tot informatieverstrekking voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet type decreet prom. 12/02/2004 pub. 30/03/2004 numac 2004200850 bron ministerie van het waalse gewest Decreet tot organisatie van de Waalse provincies type decreet prom. 12/02/2004 pub. 22/03/2004 numac 2004200763 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende de overheidsbestuurder sluiten betreffende het statuut van de overheidsbestuurder en in artikel 2 van het decreet van 12 februari 2004Relevante gevonden documenten type decreet prom. 12/02/2004 pub. 23/03/2004 numac 2004200762 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet type decreet prom. 12/02/2004 pub. 23/03/2004 numac 2004200759 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende de regeringscommissaris voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet type decreet prom. 12/02/2004 pub. 23/03/2004 numac 2004200760 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende het beheerscontract en de verplichtingen tot informatieverstrekking voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet type decreet prom. 12/02/2004 pub. 30/03/2004 numac 2004200850 bron ministerie van het waalse gewest Decreet tot organisatie van de Waalse provincies type decreet prom. 12/02/2004 pub. 22/03/2004 numac 2004200763 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende de overheidsbestuurder sluiten betreffende het statuut van de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet;3° de titularissen van een leidinggevende functie en een directiefunctie in een stichting van openbaar nut voor zover de totale participatie van de gemeenten, OCMW's, intercommunales of provincies, alleen of in vereniging met de Waalse gewestelijke overheid, met inbegrip van haar openbare bestuurseenheden, rechtstreeks of onrechtstreeks een percentage van meer dan 50 percent aan gewestelijke, gemeentelijke, provinciale, intercommunale of OCMW-subsidies bereikt in het totaal van hun opbrengsten.'; 2° in paragraaf 1, 11°, worden de woorden ' de secretarissen en ontvangers ' vervangen door de woorden ' de directeurs-generaal en de financieel directeurs ' ». B.1.2. Uit artikel 86 van het decreet van 29 maart 2018Relevante gevonden documenten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011987 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011986 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het decreet van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet en het decreet van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 12 van de Grondwet type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011985 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de decreten van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder en van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut, met het oog op een sterker bestuur en een sterkere ethiek binnen de Waalse instellingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011988 bron waalse overheidsdienst Decreet houdende wijziging van sommige bepalingen van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 18/04/2018 numac 2018201873 bron waalse overheidsdienst Decreet tot opheffing van artikel L4145-12 en tot wijziging van artikel L4145-20 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en decentralisatie wat betreft de lokale verkiezingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 13/04/2018 numac 2018201827 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen L1122-6, L1123-5, L1123-32, L2212-9 en L2212-42 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie en tot invoeging van een artikel L2212-50bis type decreet prom. 29/03/2018 pub. 20/04/2018 numac 2018201903 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen 15, 22 en 27 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn sluiten vloeit voort dat de bestreden bepaling in werking treedt na de integrale hernieuwing van de gemeente- en provincieraden ingevolge de lokale verkiezingen van 14 oktober 2018.

B.1.3. Sinds de wijziging ervan bij het bestreden artikel 7 van het decreet van 29 maart 2018Relevante gevonden documenten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011987 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011986 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het decreet van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet en het decreet van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 12 van de Grondwet type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011985 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de decreten van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder en van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut, met het oog op een sterker bestuur en een sterkere ethiek binnen de Waalse instellingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011988 bron waalse overheidsdienst Decreet houdende wijziging van sommige bepalingen van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 18/04/2018 numac 2018201873 bron waalse overheidsdienst Decreet tot opheffing van artikel L4145-12 en tot wijziging van artikel L4145-20 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en decentralisatie wat betreft de lokale verkiezingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 13/04/2018 numac 2018201827 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen L1122-6, L1123-5, L1123-32, L2212-9 en L2212-42 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie en tot invoeging van een artikel L2212-50bis type decreet prom. 29/03/2018 pub. 20/04/2018 numac 2018201903 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen 15, 22 en 27 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn sluiten, bepaalt artikel L1125-1 van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisatie (hierna : het WPDD) : « § 1. De volgende personen mogen niet deel uitmaken van de gemeenteraden noch van de gemeentecolleges : 1° de provinciegouverneurs, de gouverneur en vice-gouverneur van het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad, de adjunct-gouverneur van de provincie Vlaams-Brabant;2° de leden van het provinciecollege en de leden van het college ingesteld bij artikel 83quinquies, § 2, van de bijzondere wet van 12 januari 1989 met betrekking tot de Brusselse Instellingen;3° de directeurs-generaal;4° de arrondissementscommissarissen; 5° [...]; 6° zij die personeelslid zijn of een toelage of een wedde ontvangen van de gemeente, met uitzondering van de vrijwillige brandweerlieden;7° de beambten van het bosbeheer, wanneer hun bevoegdheid zich uitstrekt tot beboste eigendommen die aan het bosbeheer onderworpen zijn en die toebehoren aan de gemeente waarin zij hun ambt wensen uit te oefenen;8° elke persoon die een ambt of een mandaat uitoefent die gelijkwaardig zijn aan het ambt of mandaat van gemeenteraadslid, schepen of burgemeester in een primair lokaal lichaam van een andere Lid-Staat van de Europese Unie.De regering maakt een niet-volledige lijst op van als gelijkwaardig beschouwde ambten of mandaten; 9° de leden van de hoven, rechtbanken, parketten en de griffiers van de rechterlijke orde;10° de [staatsraden] van de Raad van State;11° de directeurs-generaal en de financieel directeurs van het openbaar centrum voor maatschappelijk welzijn, waarvoor de gemeente bevoegd is;12° De bloed- of aanverwanten tot en met de tweede graad met de directeur-generaal, de adjunct-directeur-generaal en de financieel directeur en de personen die gehuwd zijn of wettelijk samenwonen met de directeur-generaal, de adjunct-directeur-generaal of de financieel directeur van het centrum. De bepalingen van het eerste lid, 1° tot en met 11°, gelden eveneens voor de niet-Belgische onderdanen van de Europese Unie die in België verblijven voor de uitoefening door hen in een andere Lid-Staat van de Europese Unie van ambten die gelijkwaardig zijn aan de ambten die bij deze bepalingen zijn bedoeld. § 2. Kunnen geen voorzitter van de gemeenteraad of lid van het gemeentecollege zijn : 1° de titularissen van een lokale leidinggevende functie en de titularissen van een directiefunctie in een intercommunale, een vereniging van overheden bedoeld in artikel 118 van de organieke wet van 8 juli 1976Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/07/1976 pub. 18/04/2016 numac 2016000231 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Organieke wet betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn. - Officieuze coördinatie in het Duits van de versie toepasselijk op de inwoners van het Duitse taalgebied sluiten betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, een gemeente- of provinciebedrijf, een gemeentelijke of een provinciale vzw, een projectvereniging, een huisvestingsmaatschappij, een maatschappij met een significante lokale overheidsparticipatie. Onder titularis van een directiefunctie dienen de personen te worden verstaan die een staffunctie bekleden met als kenmerk de uitoefening van een deel van het gezag, een verantwoordelijkheidsgraad en een bezoldigingsregeling die uiting is van de plaats die ze in het organogram bekleden; 2° de beheerders zoals omschreven in artikel 2 van het decreet van 12 februari 2004Relevante gevonden documenten type decreet prom. 12/02/2004 pub. 23/03/2004 numac 2004200762 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet type decreet prom. 12/02/2004 pub. 23/03/2004 numac 2004200759 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende de regeringscommissaris voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet type decreet prom. 12/02/2004 pub. 23/03/2004 numac 2004200760 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende het beheerscontract en de verplichtingen tot informatieverstrekking voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet type decreet prom. 12/02/2004 pub. 30/03/2004 numac 2004200850 bron ministerie van het waalse gewest Decreet tot organisatie van de Waalse provincies type decreet prom. 12/02/2004 pub. 22/03/2004 numac 2004200763 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende de overheidsbestuurder sluiten betreffende het statuut van de overheidsbestuurder en in artikel 2 van het decreet van 12 februari 2004Relevante gevonden documenten type decreet prom. 12/02/2004 pub. 23/03/2004 numac 2004200762 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet type decreet prom. 12/02/2004 pub. 23/03/2004 numac 2004200759 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende de regeringscommissaris voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet type decreet prom. 12/02/2004 pub. 23/03/2004 numac 2004200760 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende het beheerscontract en de verplichtingen tot informatieverstrekking voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet type decreet prom. 12/02/2004 pub. 30/03/2004 numac 2004200850 bron ministerie van het waalse gewest Decreet tot organisatie van de Waalse provincies type decreet prom. 12/02/2004 pub. 22/03/2004 numac 2004200763 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende de overheidsbestuurder sluiten betreffende het statuut van de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet;3° de titularissen van een leidinggevende functie en een directiefunctie in een stichting van openbaar nut voor zover de totale participatie van de gemeenten, OCMW's, intercommunales of provincies, alleen of in vereniging met de Waalse gewestelijke overheid, met inbegrip van haar openbare bestuurseenheden, rechtstreeks of onrechtstreeks een percentage van meer dan 50 percent aan gewestelijke, gemeentelijke, provinciale, intercommunale of OCMW-subsidies bereikt in het totaal van hun opbrengsten ». B.2.1. Uit de parlementaire voorbereiding van het decreet van 29 maart 2018Relevante gevonden documenten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011987 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011986 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het decreet van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet en het decreet van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 12 van de Grondwet type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011985 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de decreten van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder en van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut, met het oog op een sterker bestuur en een sterkere ethiek binnen de Waalse instellingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011988 bron waalse overheidsdienst Decreet houdende wijziging van sommige bepalingen van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 18/04/2018 numac 2018201873 bron waalse overheidsdienst Decreet tot opheffing van artikel L4145-12 en tot wijziging van artikel L4145-20 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en decentralisatie wat betreft de lokale verkiezingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 13/04/2018 numac 2018201827 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen L1122-6, L1123-5, L1123-32, L2212-9 en L2212-42 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie en tot invoeging van een artikel L2212-50bis type decreet prom. 29/03/2018 pub. 20/04/2018 numac 2018201903 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen 15, 22 en 27 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn sluiten blijkt dat de decreetgever « nieuwe regels [heeft willen vaststellen] inzake bestuur en transparantie in de lokale en bovenlokale structuren of in de filialen ervan » (Parl. St., Waals Parlement, 2017-2018, nr. 1047/1, p. 3) : « Het onderhavige ontwerp van decreet geeft de koers van de Regering weer die in haar regionale beleidsverklaring 2017-2019 is vermeld, alsook de aanbevelingen die zijn geformuleerd in het verslag van 6 juli 2017 van de parlementaire onderzoekscommissie belast met het onderzoeken van de transparantie en de werking van de PUBLIFIN-Groep. [...] Het onderhavige ontwerp van decreet heeft tot doel de persoonlijke aansprakelijkheid van de mandatarissen te versterken, ongeacht of zij verkozen dan wel aangewezen zijn in lokale en bovenlokale structuren of in de filialen ervan. Striktere regels moeten worden uitgewerkt en gecontroleerd teneinde elk misbruik te voorkomen.

Bij die regels wordt in de tekst met name het bepalen van nieuwe onverenigbaarheden voorgesteld [...] » (ibid.). « Het onderhavige ontwerp van decreet strekt eveneens ertoe de transparantie te verzekeren wat betreft de verantwoordelijkheden die worden uitgeoefend door de mandatarissen aan wie de burgers openbare opdrachten hebben toevertrouwd » (ibid., p. 4).

B.2.2. In verband met de bestreden bepaling wordt in de memorie van toelichting gepreciseerd : « De bepaling breidt het verbod om voorzitter van de gemeenteraad of lid van het gemeentecollege te zijn uit tot de titularissen van een lokale leidinggevende functie zoals omschreven in artikel L5111-1 en tot de titularissen van een directiefunctie, tot de beheerders zoals omschreven in artikel 2 van het decreet van 12 februari 2004Relevante gevonden documenten type decreet prom. 12/02/2004 pub. 23/03/2004 numac 2004200762 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet type decreet prom. 12/02/2004 pub. 23/03/2004 numac 2004200759 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende de regeringscommissaris voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet type decreet prom. 12/02/2004 pub. 23/03/2004 numac 2004200760 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende het beheerscontract en de verplichtingen tot informatieverstrekking voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet type decreet prom. 12/02/2004 pub. 30/03/2004 numac 2004200850 bron ministerie van het waalse gewest Decreet tot organisatie van de Waalse provincies type decreet prom. 12/02/2004 pub. 22/03/2004 numac 2004200763 bron ministerie van het waalse gewest Decreet betreffende de overheidsbestuurder sluiten betreffende het statuut van de overheidsbestuurder en tot de titularissen van een lokale leidinggevende functie en van een directiefunctie in een stichting van openbaar nut die een Waalse lokale en gewestelijke overheidssubsidiëring genieten waarvan de Regering het percentage zal bepalen.

Een directiefunctie vormt een staffunctie, gekenmerkt door de uitoefening van een deel van het gezag. Artikel L1523-27, § 2, bepaalt dat de bezoldigingsregeling en de weddeschalen inzonderheid worden vastgesteld volgens de omvang van de bevoegdheden, de mate van verantwoordelijkheid en de vereiste algemene en beroepsbekwaamheid, rekening houdend meer bepaald met de plaats die de personeelsleden bekleden in het organogram van de intercommunale. In het organogram van de instelling zal worden aangegeven welke die directiefuncties zijn. Het is evident dat die elementen (beklede plaats, niveau van bezoldiging en mate van verantwoordelijkheid) een geheel vormen en doorslaggevend zijn bij het kwalificeren van de directiefunctie.

Indien zou blijken dat een aanzienlijke bezoldiging wordt toegekend die gelijkstaat met de uitoefening van een staffunctie op een zeker niveau, zou de betrokken persoon de facto worden geacht een directiefunctie uit te oefenen en zou hij aan de regeling van onverenigbaarheid worden onderworpen.

Het doel van die bepaling bestaat immers erin te vermijden dat situaties van belangenconflict zich voordoen die de beginselen aangaande het bestuur kunnen schaden. De wijziging strekt bovendien ertoe zich te voegen naar de nieuwe benaming van de wettelijke graden » (ibid., p. 5).

Voor de Commissie voor de lokale besturen, huisvesting en sportinfrastructuur heeft de minister gepreciseerd dat de directiefunctie zich niet beperkt tot de intercommunales. De directiefunctie moet worden beoordeeld door de uitoefening van een deel van het gezag : « Artikel L1523-27, § 2, bepaalt dat de bezoldigingsregeling en de weddeschalen inzonderheid worden vastgesteld volgens de omvang van de bevoegdheden, de mate van verantwoordelijkheid en de vereiste algemene en beroepsbekwaamheid, eveneens rekening houdend met de plaats die de personeelsleden bekleden in het organogram. Het is het organogram dat de directiefuncties zal bepalen » (Parl. St., Waals Parlement, 2017-2018, nr. 1047/27, p. 31).

Ten aanzien van het belang B.3.1. De verzoeker is directeur van het autonoom gemeentelijk vastgoedbedrijf van de stad Herstal (URBEO). Hij was kandidaat-lijsttrekker bij de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2018, in de gemeente Aywaille.

De bestreden bepaling verbiedt met name de directeur van een autonoom gemeentebedrijf om voorzitter van de gemeenteraad of lid van het gemeentecollege te zijn, zonder in aanmerking te nemen of het mandaat binnen het gemeentecollege of het voorzitterschap van de gemeenteraad wordt uitgeoefend binnen een andere gemeente dan die waaronder het autonome gemeentebedrijf ressorteert waarbinnen de voormelde directiefunctie wordt uitgeoefend.

De verzoeker kan dus rechtstreeks en ongunstig worden geraakt door de bestreden bepaling, maar enkel in zoverre artikel L1125-1, § 2, 1°, van het WPDD de titularissen van een directiefunctie in een autonoom gemeentebedrijf beoogt.

B.3.2. Het Hof beperkt zijn onderzoek derhalve tot artikel L1125-1, § 2, 1°, van het WPDD, zoals het bij de bestreden bepaling is ingevoegd, in zoverre het de titularissen van een directiefunctie in een autonoom gemeentebedrijf niet de mogelijkheid biedt om de functie van voorzitter van de gemeenteraad of van lid van het gemeentecollege uit te oefenen.

Ten gronde B.4.1. In een enig middel voert de verzoeker aan dat de bestreden bepaling de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 25 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, schendt.

B.4.2. Hij klaagt allereerst aan dat de bestreden bepaling de directeur van een autonoom gemeentebedrijf verbiedt om voorzitter van de gemeenteraad of lid van het gemeentecollege van een gemeente te zijn, zelfs indien die gemeente niet is verbonden met het autonome gemeentebedrijf waarvan hij de directeur is. De bestreden bepaling zou aldus twee categorieën van personen die zich in verschillende situaties zouden bevinden, op identieke wijze behandelen.

De verzoeker klaagt eveneens aan dat de ingevoerde onverenigbaarheid zonder verantwoording alleen op de directeur van een autonoom gemeentebedrijf van toepassing is, en niet op elke andere burger, zelfs indien hij in een ondergeschikte betrekking in dienst van een autonoom gemeentebedrijf zou zijn.

De verzoeker verwijt de bestreden bepaling nog een derde verschil in behandeling, aangezien de voormelde onverenigbaarheid enkel de voorzitter van de gemeenteraad en niet de andere gemeenteraadsleden beoogt.

Volgens de verzoeker zouden al die discriminaties tot gevolg hebben dat op onredelijke en onevenredige wijze wordt verhinderd dat burgers kunnen deelnemen aan de behandeling van openbare aangelegenheden, hetgeen een schending van artikel 25 van het Internationaal Verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten, in samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, zou uitmaken.

B.5.1. Overeenkomstig de artikelen L1231-4 tot L1231-12 van het WPDD kunnen bepaalde gemeentediensten worden bestuurd door autonome gemeentebedrijven met rechtspersoonlijkheid.

B.5.2.1. De Regering bepaalt de activiteiten van industriële of commerciële aard waarvoor de gemeenteraad een autonoom gemeentebedrijf met rechtspersoonlijkheid kan oprichten (artikel L1231-4 van het WPDD).

B.5.2.2. Artikel 1 van het koninklijk besluit van 10 april 1995 « tot bepaling van de activiteiten van industriële of commerciële aard waarvoor de gemeenteraad een autonoom gemeentebedrijf met rechtspersoonlijkheid kan oprichten », zoals het in het Waalse Gewest van toepassing is, bepaalt : « Activiteiten van industriële of commerciële aard waarvoor de gemeenteraad een autonoom gemeentebedrijf met rechtspersoonlijkheid kan oprichten, zijn : 1° de levering en de voorziening van water, gas, elektriciteit of stoom;2° de verkoop van bomen en hout van een bosbedrijf;3° de exploitatie van havens, bevaarbare waterlopen en luchthavens;4° de exploitatie van parkeergelegenheden, opslagplaatsen of kampeerterreinen;5° de exploitatie van een radio- of teledistributienet;6° de exploitatie van een slachthuis;7° de exploitatie van infrastructuren bestemd voor culturele, sportieve of toeristische activiteiten of voor ontspanning, voor het onderwijs, voor sociale, wetenschappelijke of verzorgende activiteiten;8° het verwerven van onroerende goederen, de vorming van zakelijke onroerende rechten, de bouw, de renovatie, de verbouwing, het verhuren of de financieringshuur van onroerende goederen met het oog op de verkoop, de verhuur, de financieringshuur of andere juridische behandelingen betreffende deze onroerende goederen;9° de exploitatie van inrichtingen voor verkoop bij opbod, zoals mijnen;10° de levering van goederen en het presteren van diensten in het kader van rouwstoeten en begrafenissen;11° de exploitatie van openbare markten;12° de organisatie van openbare gebeurtenissen;13° de exploitatie van vervoer te water, te land en in de lucht;14° de leveringen van goederen en de dienstverleningen betreffende de informatica en het drukken;15° het beheer van het onroerend vermogen van de gemeente;16° het onthaal, de integratie, de heropneming, de tewerkstelling en de hertewerkstelling van personen zonder werk of van werkzoekenden ». B.5.2.3. Overeenkomstig artikel L1231-9, § 1, eerste lid, van het WPDD, zoals vervangen bij artikel 28bis van het decreet van het Waalse Gewest van 26 april 2012 houdende wijziging van sommige bepalingen van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie, sluit de gemeente een beheerscontract met het autonoom gemeentebedrijf. Dat contract bepaalt minstens de aard en de omvang van opdrachten die het zal moeten uitoefenen, alsmede de wijzers voor de evaluatie van de uitvoering van zijn opdrachten. Het beheerscontract geldt voor drie jaar en kan worden verlengd.

Het bedrijfsplan en het activiteitenverslag, die door de raad van bestuur zijn opgesteld, worden overgezonden aan de gemeenteraad (artikel L1231-9, § 1, tweede lid, van het WPDD).

Hoewel het autonoom gemeentebedrijf over beheersautonomie beschikt (artikel L1231-8 van het WPDD), wordt het toezicht op de financiële toestand en de jaarrekeningen van het autonoom gemeentebedrijf toevertrouwd aan een college van drie commissarissen die worden aangewezen door de gemeenteraad (artikel L1231-6 van het WPDD).

De gemeenteraad kan te allen tijde de raad van bestuur om een verslag over de activiteiten van het autonoom gemeentebedrijf verzoeken (artikel L1231-9, § 2, van het WPDD).

B.5.3.1. Krachtens artikel L1231-5, § 1, van het WPDD, zoals gewijzigd bij het niet-bestreden artikel 11, 1°, van het decreet van 29 maart 2018Relevante gevonden documenten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011987 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011986 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het decreet van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet en het decreet van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 12 van de Grondwet type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011985 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de decreten van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder en van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut, met het oog op een sterker bestuur en een sterkere ethiek binnen de Waalse instellingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011988 bron waalse overheidsdienst Decreet houdende wijziging van sommige bepalingen van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 18/04/2018 numac 2018201873 bron waalse overheidsdienst Decreet tot opheffing van artikel L4145-12 en tot wijziging van artikel L4145-20 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en decentralisatie wat betreft de lokale verkiezingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 13/04/2018 numac 2018201827 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen L1122-6, L1123-5, L1123-32, L2212-9 en L2212-42 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie en tot invoeging van een artikel L2212-50bis type decreet prom. 29/03/2018 pub. 20/04/2018 numac 2018201903 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen 15, 22 en 27 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn sluiten, worden de autonome gemeentebedrijven beheerd door een raad van bestuur en een uitvoerend bureau.

B.5.3.2. De raad van bestuur is bevoegd om alle handelingen, nuttig en nodig voor de verwezenlijking van de doelstelling van het autonoom gemeentebedrijf, te verrichten (artikel L1231-5, § 2, eerste lid, van het WPDD) en ziet toe op het beheer door het uitvoerend bureau (artikel L1231-5, § 2, eerste lid, van het WPDD, zoals gewijzigd bij het niet-bestreden artikel 11, 2°, van het decreet van 29 maart 2018Relevante gevonden documenten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011987 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011986 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het decreet van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet en het decreet van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 12 van de Grondwet type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011985 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de decreten van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder en van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut, met het oog op een sterker bestuur en een sterkere ethiek binnen de Waalse instellingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011988 bron waalse overheidsdienst Decreet houdende wijziging van sommige bepalingen van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 18/04/2018 numac 2018201873 bron waalse overheidsdienst Decreet tot opheffing van artikel L4145-12 en tot wijziging van artikel L4145-20 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en decentralisatie wat betreft de lokale verkiezingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 13/04/2018 numac 2018201827 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen L1122-6, L1123-5, L1123-32, L2212-9 en L2212-42 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie en tot invoeging van een artikel L2212-50bis type decreet prom. 29/03/2018 pub. 20/04/2018 numac 2018201903 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen 15, 22 en 27 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn sluiten).

Artikel L1231-5, § 2, derde en vierde lid, zoals gewijzigd bij het niet-bestreden artikel 11, 3° en 4°, van het decreet van 29 maart 2018Relevante gevonden documenten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011987 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011986 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het decreet van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet en het decreet van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 12 van de Grondwet type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011985 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de decreten van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder en van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut, met het oog op een sterker bestuur en een sterkere ethiek binnen de Waalse instellingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011988 bron waalse overheidsdienst Decreet houdende wijziging van sommige bepalingen van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 18/04/2018 numac 2018201873 bron waalse overheidsdienst Decreet tot opheffing van artikel L4145-12 en tot wijziging van artikel L4145-20 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en decentralisatie wat betreft de lokale verkiezingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 13/04/2018 numac 2018201827 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen L1122-6, L1123-5, L1123-32, L2212-9 en L2212-42 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie en tot invoeging van een artikel L2212-50bis type decreet prom. 29/03/2018 pub. 20/04/2018 numac 2018201903 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen 15, 22 en 27 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn sluiten, bepaalt : « De gemeenteraad wijst in eigen kring de leden van de raad van bestuur van het autonome gemeentebedrijf aan. De raad van bestuur bestaat uit maximum de helft van het aantal gemeenteraadsleden, zonder dat dat aantal twaalf te boven mag gaan. De meerderheid van de raad van bestuur bestaat uit gemeenteraadsleden.

De bestuurders die de gemeenteraad vertegenwoordigen worden aangewezen naar evenredigheid van de provincieraad overeenkomstig de artikelen 167 en 168 van het Strafwetboek ».

De raad van bestuur kiest een voorzitter en eventueel een ondervoorzitter uit zijn leden (artikel L1231-5, § 2, achtste lid, van het WPDD, zoals vervangen bij het niet-bestreden artikel 11, 6°, van het decreet van 29 maart 2018Relevante gevonden documenten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011987 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011986 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het decreet van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet en het decreet van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 12 van de Grondwet type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011985 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de decreten van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder en van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut, met het oog op een sterker bestuur en een sterkere ethiek binnen de Waalse instellingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011988 bron waalse overheidsdienst Decreet houdende wijziging van sommige bepalingen van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 18/04/2018 numac 2018201873 bron waalse overheidsdienst Decreet tot opheffing van artikel L4145-12 en tot wijziging van artikel L4145-20 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en decentralisatie wat betreft de lokale verkiezingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 13/04/2018 numac 2018201827 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen L1122-6, L1123-5, L1123-32, L2212-9 en L2212-42 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie en tot invoeging van een artikel L2212-50bis type decreet prom. 29/03/2018 pub. 20/04/2018 numac 2018201903 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen 15, 22 en 27 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn sluiten).

In de parlementaire voorbereiding van het decreet van 29 maart 2018Relevante gevonden documenten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011987 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011986 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het decreet van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet en het decreet van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 12 van de Grondwet type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011985 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de decreten van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder en van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut, met het oog op een sterker bestuur en een sterkere ethiek binnen de Waalse instellingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011988 bron waalse overheidsdienst Decreet houdende wijziging van sommige bepalingen van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 18/04/2018 numac 2018201873 bron waalse overheidsdienst Decreet tot opheffing van artikel L4145-12 en tot wijziging van artikel L4145-20 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en decentralisatie wat betreft de lokale verkiezingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 13/04/2018 numac 2018201827 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen L1122-6, L1123-5, L1123-32, L2212-9 en L2212-42 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie en tot invoeging van een artikel L2212-50bis type decreet prom. 29/03/2018 pub. 20/04/2018 numac 2018201903 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen 15, 22 en 27 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn sluiten wordt met betrekking tot die delegatie vermeld : « De raad van bestuur wijst de titularis van de lokale leidinggevende functie aan en kan hem onder eigen verantwoordelijkheid het dagelijks bestuur delegeren. In de beraadslaging met betrekking tot de delegatie van het dagelijks bestuur worden de gedelegeerde bestuurshandelingen en de duur van de delegatie gepreciseerd. Die delegatie wordt bij gewone meerderheid aangenomen, zij wordt in het Belgisch Staatsblad bekendgemaakt en meegedeeld aan de vennoten en de bestuurders » (Parl.

St., Waals Parlement, 2017-2018, nr. 1047/27, p. 4).

De gemeenteraadsleden wier mandaat eindigt, worden geacht van rechtswege ontslagnemend uit het autonoom gemeentebedrijf te zijn (artikel L1231-7 van het WPDD).

B.5.3.3. Krachtens artikel L1231-5, § 3, eerste lid, van het WPDD, zoals vervangen bij het niet-bestreden artikel 11, 7°, van het decreet van 29 maart 2018Relevante gevonden documenten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011987 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011986 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het decreet van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet en het decreet van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 12 van de Grondwet type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011985 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de decreten van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder en van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut, met het oog op een sterker bestuur en een sterkere ethiek binnen de Waalse instellingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011988 bron waalse overheidsdienst Decreet houdende wijziging van sommige bepalingen van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 18/04/2018 numac 2018201873 bron waalse overheidsdienst Decreet tot opheffing van artikel L4145-12 en tot wijziging van artikel L4145-20 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en decentralisatie wat betreft de lokale verkiezingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 13/04/2018 numac 2018201827 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen L1122-6, L1123-5, L1123-32, L2212-9 en L2212-42 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie en tot invoeging van een artikel L2212-50bis type decreet prom. 29/03/2018 pub. 20/04/2018 numac 2018201903 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen 15, 22 en 27 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn sluiten, is het uitvoerend bureau of, bij ontstentenis, de voorzitter belast met het dagelijks bestuur, met de vertegenwoordiging die bij dat bestuur hoort en met de uitvoering van de beslissingen van de raad van bestuur. De voorzitter en de eventuele ondervoorzitter van de raad van bestuur krijgen geen enkele vergoeding voor dat dagelijks bestuur.

Het uitvoerend bureau bestaat uit maximum drie bestuurders, waaronder inbegrepen de voorzitter en de eventuele ondervoorzitter, uit eigen kring gekozen door de raad van bestuur. Het voorzitterschap van het uitvoerend bureau wordt waargenomen door de voorzitter. Bij staking van stemmen in het uitvoerend bureau is diens stem doorslaggevend (artikel L1231-5, § 3, tweede lid, van het WPDD, zoals vervangen bij het niet-bestreden artikel 11, 7°, van het decreet van 29 maart 2018Relevante gevonden documenten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011987 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011986 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het decreet van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet en het decreet van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 12 van de Grondwet type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011985 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de decreten van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder en van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut, met het oog op een sterker bestuur en een sterkere ethiek binnen de Waalse instellingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011988 bron waalse overheidsdienst Decreet houdende wijziging van sommige bepalingen van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 18/04/2018 numac 2018201873 bron waalse overheidsdienst Decreet tot opheffing van artikel L4145-12 en tot wijziging van artikel L4145-20 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en decentralisatie wat betreft de lokale verkiezingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 13/04/2018 numac 2018201827 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen L1122-6, L1123-5, L1123-32, L2212-9 en L2212-42 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie en tot invoeging van een artikel L2212-50bis type decreet prom. 29/03/2018 pub. 20/04/2018 numac 2018201903 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen 15, 22 en 27 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn sluiten).

B.5.4. De wijzigingen die bij het niet-bestreden artikel 11 van het decreet van 29 maart 2018Relevante gevonden documenten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011987 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011986 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het decreet van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet en het decreet van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 12 van de Grondwet type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011985 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de decreten van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder en van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut, met het oog op een sterker bestuur en een sterkere ethiek binnen de Waalse instellingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011988 bron waalse overheidsdienst Decreet houdende wijziging van sommige bepalingen van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 18/04/2018 numac 2018201873 bron waalse overheidsdienst Decreet tot opheffing van artikel L4145-12 en tot wijziging van artikel L4145-20 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en decentralisatie wat betreft de lokale verkiezingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 13/04/2018 numac 2018201827 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen L1122-6, L1123-5, L1123-32, L2212-9 en L2212-42 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie en tot invoeging van een artikel L2212-50bis type decreet prom. 29/03/2018 pub. 20/04/2018 numac 2018201903 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen 15, 22 en 27 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn sluiten in artikel L1231-5 van het WPDD zijn aangebracht, zijn, overeenkomstig artikel 86 van datzelfde decreet, op 25 mei 2018 in werking getreden.

Krachtens artikel 88 van het decreet van 29 maart 2018Relevante gevonden documenten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011987 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het Wetboek van de Plaatselijke Democratie en de Decentralisering met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten in de lokale en bovenlokale structuren en hun filialen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011986 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van het decreet van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 138 van de Grondwet en het decreet van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut voor de aangelegenheden geregeld krachtens artikel 12 van de Grondwet type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011985 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de decreten van 12 februari 2004 betreffende het statuut van de overheidsbestuurder en van 12 februari 2004 betreffende de Regeringscommissaris en de controleopdrachten van de revisoren binnen de instellingen van openbaar nut, met het oog op een sterker bestuur en een sterkere ethiek binnen de Waalse instellingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 14/05/2018 numac 2018011988 bron waalse overheidsdienst Decreet houdende wijziging van sommige bepalingen van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn met het oog op een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitvoering van de openbare mandaten type decreet prom. 29/03/2018 pub. 18/04/2018 numac 2018201873 bron waalse overheidsdienst Decreet tot opheffing van artikel L4145-12 en tot wijziging van artikel L4145-20 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en decentralisatie wat betreft de lokale verkiezingen type decreet prom. 29/03/2018 pub. 13/04/2018 numac 2018201827 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen L1122-6, L1123-5, L1123-32, L2212-9 en L2212-42 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisatie en tot invoeging van een artikel L2212-50bis type decreet prom. 29/03/2018 pub. 20/04/2018 numac 2018201903 bron waalse overheidsdienst Decreet tot wijziging van de artikelen 15, 22 en 27 van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn sluiten zullen de statuten van de autonome gemeentebedrijven uiterlijk op 1 juli 2018 in overeenstemming worden gebracht.

B.6. Uit de in B.2 aangehaalde parlementaire voorbereiding vloeit voort dat de decreetgever een sterker bestuur en een sterkere transparantie in de uitoefening van de openbare mandaten in de lokale structuren heeft gewild door nieuwe onverenigbaarheden in te voeren en dat hij aldus, ruimer, belangenconflicten met betrekking tot de uitoefening van verschillende mandaten heeft willen vermijden, waarbij dus gevolg wordt gegeven aan de aanbevelingen die zijn geformuleerd door de parlementaire onderzoekscommissie belast met het onderzoeken van de transparantie en de werking van de « Publifin »-Groep, in haar verslag waarbij misbruiken met betrekking tot die conflicten werden aangeklaagd.

Door de bestreden bepaling aan te nemen, heeft de decreetgever in het bijzonder de belangenconflicten willen voorkomen die zich mogelijk zouden voordoen tussen, enerzijds, de directiefuncties binnen een autonoom gemeentebedrijf en, anderzijds, de binnen de gemeenten uitgeoefende uitvoerende functies of de functie van voorzitter van de gemeenteraad.

B.7. Wanneer een wetgever onverenigbaarheden invoert die de toegang tot een functie in een openbare instelling beperken, teneinde een grotere onafhankelijkheid van haar leden te bewerkstelligen, volstaat de loutere vaststelling dat identieke onverenigbaarheden de toegang van andere personen tot dezelfde functies of tot soortgelijke functies, in voorkomend geval in andere instellingen, niet op dezelfde wijze beperken, niet om de vernietiging van de maatregel te verantwoorden.

Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie legt de wetgever niet de verplichting op om onverenigbaarheden enkel vast te stellen bij een algemene maatregel die van toepassing is op elke vergelijkbare instelling die onder zijn bevoegdheden valt, en het behoort tot zijn beoordelingsbevoegdheid om zijn prioriteiten ter zake te bepalen.

B.8. Allereerst dient in herinnering te worden gebracht dat de bestreden bepaling de titularis van een directiefunctie in een autonoom gemeentebedrijf niet verhindert zich kandidaat te stellen bij de gemeenteraadsverkiezingen, noch als gemeenteraadslid te worden verkozen. Zij doet dus geen afbreuk aan zijn recht om te worden verkozen.

Zij legt hem evenwel de verplichting op, in het geval waarin hij zou worden voorgedragen als lid van het gemeentecollege of als voorzitter van de gemeenteraad, een keuze te maken tussen die functie en die van directeur van een autonoom gemeentebedrijf, aangezien die functies voortaan onverenigbaar zijn.

B.9.1. Zoals in de in B.2 aangehaalde parlementaire voorbereiding wordt vermeld, wordt de bestreden maatregel verantwoord door het door de decreetgever nagestreefde legitieme doel dat erin bestaat te vermijden dat belangenconflicten zich voordoen die de beginselen aangaande het bestuur kunnen schaden.

B.9.2. Te dezen was de decreetgever van oordeel dat hij in het bijzonder de onafhankelijkheid van de leden van de gemeentecolleges en die van de voorzitter van de gemeenteraad diende te waarborgen ten aanzien van het personeel dat een directiefunctie in een autonoom gemeentebedrijf uitoefent, en zulks teneinde belangenconflicten te vermijden.

B.10. Wat de eerste aangevoerde discriminatie betreft, verantwoordt het door de decreetgever nagestreefde doel dat erin bestaat te vermijden dat belangenconflicten zich voordoen die de beginselen van goed bestuur kunnen schaden, dat de in de bestreden bepaling bedoelde onverenigbaarheid van toepassing is op alle autonome gemeentebedrijven, zelfs indien zij niet zijn verbonden met de gemeente waarin de directeur van dat autonoom gemeentebedrijf een mandaat binnen het gemeentecollege zou wensen uit te oefenen of de gemeenteraad ervan zou wensen voor te zitten.

B.11. Wat de tweede aangevoerde discriminatie betreft, zou de decreetgever evenmin kunnen worden verweten dat hij de bekritiseerde onverenigbaarheid heeft beperkt tot de hoogste hiërarchische functies binnen een autonoom gemeentebedrijf, aangezien het gevaar voor belangenconflicten precies op dat niveau het grootst is. Een directiefunctie wordt immers gekenmerkt door een uitoefening van een deel van het gezag wat een hoge mate van verantwoordelijkheid en een hoog niveau van bezoldiging inhoudt.

Daarenboven, zonder dat dient te worden nagegaan of, zoals de verzoeker aanvoert, de burgers die in de privésector werken, politiek verlof kunnen verkrijgen om de aan de betwiste onverenigbaarheid onderworpen mandaten uit te oefenen, vermocht de decreetgever redelijkerwijs ervan uit te gaan dat, gelet op, enerzijds, de hiërarchische positie van de directeur van een autonoom gemeentebedrijf en, anderzijds, de opdracht die erin bestaat een politieke impuls te geven en die op lokaal vlak wordt vervuld door de leden van de gemeentecolleges en door de voorzitter van de gemeenteraad, de onverenigbaarheid niet alle burgers van de gemeente treft die, terwijl zij een ander beroep uitoefenen, de uitoefening van de beoogde mandaten kunnen cumuleren met de uitoefening van hun beroep.

B.12. Wat de derde aangevoerde discriminatie betreft, zou de decreetgever evenmin kunnen worden verweten dat hij de bekritiseerde onverenigbaarheid heeft beperkt tot het voorzitterschap van de gemeenteraad. Aangezien de aanwijzing van een gemeenteraadslid als voorzitter van de raad meestal te beurt valt aan een raadslid dat over een uitgebreid netwerk van relaties beschikt en aangezien de voorzitter van de raad bovendien over belangrijke prerogatieven beschikt, vermocht de decreetgever ten aanzien van het nagestreefde doel immers redelijkerwijs te oordelen dat enkel die functie, met uitsluiting van die van gemeenteraadslid, het voorwerp van de bekritiseerde onverenigbaarheid diende uit te maken.

B.13. Voor het overige staat het uitsluitend aan de decreetgever om de onverenigbaarheden vast te stellen die hij nodig of wenselijk acht om het vooropgestelde doel van politieke aard te bereiken, namelijk dat van goed bestuur en transparantie van de lokale besturen. Hij kan aldus voorrang geven, hetzij aan het vermijden van belangenconflicten, hetzij aan de vrije uitoefening van verkozen mandaten. Het Hof kan een dergelijke keuze slechts afkeuren indien zij kennelijk onredelijk is, wat te dezen niet het geval is.

B.14. Het enige middel is niet gegrond.

Om die redenen, het Hof, verwerpt het beroep.

Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989Relevante gevonden documenten type wet prom. 06/01/1989 pub. 18/02/2008 numac 2008000108 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Bijzondere wet op het Arbitragehof sluiten op het Grondwettelijk Hof, op 29 november 2018.

De griffier, P.-Y. Dutilleux De voorzitter, F. Daoût