FEDERALE OVERHEIDSDIENST MOBILITEIT EN VERVOER

Directoraat-generaal Duurzame Mobiliteit en Spoorbeleid

11 JANUARI 2019. - Wet tot wijziging van de Spoorcodex

FILIP, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.

De Kamer van volksvertegenwoordigers heeft aangenomen en Wij bekrachtigen, hetgeen volgt :

Artikel 1.Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 74 van de Grondwet.

Art. 2.Deze wet beoogt de omzetting van richtlijn 2016/2370 van het Europees Parlement en de Raad van 14 december 2016 tot wijziging van richtlijn 2012/34/EU met betrekking tot de openstelling van de markt voor het binnenlands passagiersvervoer per spoor en het beheer van de spoorweginfrastructuur.

Art. 3.In artikel 3 van de Spoorcodex, laatstelijk gewijzigd bij de wet van 23 november 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/11/2017 pub. 11/12/2017 numac 2017031660 bron federale overheidsdienst mobiliteit en vervoer Wet tot wijziging van de wet van 30 augustus 2013 houdende de Spoorcodex sluiten, worden de volgende wijzigingen aangebracht: 1° de bepaling onder 29° wordt vervangen als volgt: ""infrastructuurbeheerder": een instantie of onderneming die verantwoordelijk is voor de exploitatie, het onderhoud en de vernieuwing van spoorweginfrastructuur op een net, en voor de deelname aan de ontwikkeling ervan overeenkomstig de door de Spoorcodex voorgeschreven regels, en, in voorkomend geval, door de wet van 21 maart 1991Relevante gevonden documenten type wet prom. 21/03/1991 pub. 09/01/2013 numac 2012000673 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven. - Officieuze coördinatie in het Duits type wet prom. 21/03/1991 pub. 18/01/2016 numac 2015000792 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen sluiten betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven in het kader van het algemeen beleid inzake ontwikkeling en financiering van de spoorweginfrastructuur;"; 2° artikel 3 wordt aangevuld met de bepalingen onder 79°, 80° en 81°, luidende: "79° "ontwikkeling van de spoorweginfrastructuur": de spoornetplanning, de financiële planning en de investeringsplanning alsmede de aanleg en verbetering van de infrastructuur;80° "onderhoud van de spoorweginfrastructuur": de werkzaamheden om de staat en de capaciteit van de bestaande infrastructuur te handhaven; 81° "belangenconflict": een toestand waarin een personeelslid door zichzelf of door een tussenpersoon een persoonlijk voordeel heeft dat de onpartijdige en objectieve uitoefening van zijn ambt kan beïnvloeden of een gewettigde argwaan van zulke invloed kan wekken.".

Art. 4.In dezelfde Spoorcodex wordt een artikel 4/2/1 ingevoegd, luidende: "Art. 4/2/1. § 1. De leden van de raad van bestuur van de infrastructuurbeheerder, de leden van het directiecomité, de personen verantwoordelijk voor het nemen van beslissingen over de essentiële functies, verkeersbeheer en onderhoudsplanning handelen op niet-discriminerende wijze en hun onpartijdigheid mag door geen enkel belangenconflict worden aangetast. Hiervoor stellen ze bij hun indiensttreding een verklaring van afwezigheid van belangenconflicten op dat zij bezorgen aan het toezichthoudende orgaan en waarvan het model in bijlage 28 is opgenomen.

Eenzelfde persoon kan niet gelijktijdig: 1° lid zijn van de raad van bestuur en/of lid van het directiecomité van een infrastructuurbeheerder en lid van de raad van bestuur en/of van het directiecomité van een spoorwegonderneming;2° verantwoordelijk zijn voor het nemen van beslissingen over de essentiële functies, verkeersbeheer en onderhoudsplanning en lid van de raad van bestuur en/of van het directiecomité van een spoorwegonderneming. § 2. Mits er geen belangenconflicten ontstaan en de vertrouwelijkheid van commercieel gevoelige informatie wordt gewaarborgd, kan de infrastructuurbeheerder: 1° functies uitbesteden aan een andere entiteit, op voorwaarde dat deze laatste geen spoorwegonderneming is, geen zeggenschap heeft over een spoorwegonderneming, of niet onder zeggenschap van een spoorwegonderneming staat;2° de uitvoering van de werkzaamheden en de daarmee verband houdende taken inzake ontwikkeling, onderhoud en vernieuwing van de spoorweginfrastructuur uitbesteden aan spoorwegondernemingen of ondernemingen die zeggenschap over de spoorwegonderneming uitoefenen, of onder zeggenschap van de spoorwegonderneming staan. De infrastructuurbeheerder behoudt de toezichtsbevoegdheid op en draagt de verantwoordelijkheid voor de uitoefening van de in artikel 3, 29°, omschreven functies en neemt de verantwoordelijkheid hiervoor op zich conform artikel 94.

De functies van de infrastructuurbeheerder kunnen worden uitgeoefend door verschillende infrastructuurbeheerders wanneer zij de artikelen 4/1 tot 4/2/1 naleven en de volledige verantwoordelijkheid op zich nemen voor de uitoefening van de betrokken functies. § 3. De infrastructuurbeheerder mag inkomsten uit het beheer van het infrastructuurnet, waaronder overheidsmiddelen, alleen gebruiken voor het financieren van zijn eigen bedrijf, met inbegrip van het afbetalen van leningen. De infrastructuurbeheerder mag deze inkomsten ook gebruiken om dividenden uit te keren aan de eigenaars van de onderneming, waaronder eventuele particuliere aandeelhouders.

De infrastructuurbeheerder verstrekt noch direct noch indirect leningen aan de spoorwegondernemingen.

De spoorwegondernemingen verstrekken noch direct noch indirect leningen aan infrastructuurbeheerder.".

Art. 5.In artikel 5 van dezelfde Spoorcodex, vervangen bij de wet van 15 juni 2015Relevante gevonden documenten type wet prom. 15/06/2015 pub. 13/07/2015 numac 2015014185 bron federale overheidsdienst mobiliteit en vervoer Wet tot wijziging van de wet van 30 augustus 2013 houdende de Spoorcodex sluiten, worden de volgende wijzigingen aangebracht: 1° in de bepaling onder 3°, wordt het woord "internationale" opgeheven;2° artikel 5 waarvan de bestaande tekst paragraaf 1 zal vormen, wordt aangevuld met een paragraaf 2, luidende: " § 2.Wanneer overeenkomstig artikel 62, § 3, eerste lid, 5°, het toezichthoudende orgaan beslist dat de uitoefening van het toegangsrecht bedoeld in artikel 5, 3°, een weerslag zou kunnen hebben op het economisch evenwicht van een openbare dienstcontract, brengt hij onmiddellijk de minister op de hoogte, die enkel in dat geval kan voorstellen om, bij koninklijk besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, een beslissing aan te nemen om dat toegangsrecht te beperken. Daartoe wordt voormeld koninklijk besluit ter kennis gebracht van de infrastructuurbeheerder uiterlijk twee maanden nadat de beslissing van het toezichthoudende orgaan werd meegedeeld aan de minister.".

Art. 6.Artikel 6 van dezelfde Spoorcodex wordt opgeheven.

Art. 7.Artikel 9 van dezelfde Spoorcodex, vervangen bij de wet van 15 juni 2015Relevante gevonden documenten type wet prom. 15/06/2015 pub. 13/07/2015 numac 2015014185 bron federale overheidsdienst mobiliteit en vervoer Wet tot wijziging van de wet van 30 augustus 2013 houdende de Spoorcodex sluiten, wordt een paragraaf 10 ingevoegd luidende: " § 10. Het toezichthoudende orgaan wordt zonder verwijl geïnformeerd wanneer een aanvraag van toegang tot de dienstvoorzieningen of tot voorzieningen die verband houden met het spoorvervoer in het kader van een coördinatieprocedure niet kan ingewilligd worden door de exploitant van een dienstvoorziening bedoeld in bijlage 1, punt 2 zoals bepaald door de uitvoeringsverordening (EU) 2017/2177 van de Commissie van 22 november 2017 betreffende de toegang tot dienstvoorzieningen en spoorgebonden diensten.".

Art. 8.Artikel 25 van dezelfde Spoorcodex wordt aangevuld met een lid, luidende: "In geval van een verstoring met mogelijke gevolgen voor het grensoverschrijdend verkeer, doet de infrastructuurbeheerder alle relevante informatie daaromtrent toekomen aan de infrastructuurbeheerders van wie het net en het verkeer hinder zouden kunnen ondervinden als gevolg van die verstoring. De infrastructuurbeheerders in kwestie werken met elkaar samen om het grensoverschrijdend verkeer weer te normaliseren.".

Art. 9.In titel 3, hoofdstuk 3, van dezelfde Spoorcodex, wordt een afdeling 5 ingevoegd, luidende: "Planning van de onderhouds- of vernieuwingswerkzaamheden".

Art. 10.In afdeling 5, ingevoegd bij artikel 9, wordt een artikel 26/1 ingevoegd, luidende: "

Art. 26/1.Voor de langetermijnplanning van een groot onderhoud en/of een grote vernieuwing van de spoorweginfrastructuur en/of een verbetering van de spoorweginfrastructuur, raadpleegt de infrastructuurbeheerder de kandidaten en houdt hij zo veel mogelijk rekening met de geuite bekommernissen.

Onderhoudswerken worden door de infrastructuurbeheerder op niet-discriminerende wijze gepland.".

Art. 11.In titel 3, hoofdstuk 3, van dezelfde Spoorcodex, wordt een afdeling 6 ingevoegd, luidende: "Samenwerkingsovereenkomst".

Art. 12.In afdeling 6, ingevoegd bij artikel 11, wordt een artikel 26/2 ingevoegd, luidende: "

Art. 26/2.Onverminderd het artikel 156ter van de wet van 21 maart 1991Relevante gevonden documenten type wet prom. 21/03/1991 pub. 09/01/2013 numac 2012000673 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven. - Officieuze coördinatie in het Duits type wet prom. 21/03/1991 pub. 18/01/2016 numac 2015000792 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen sluiten betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven, kan de infrastructuurbeheerder op niet-discriminerende wijze samenwerkingsovereenkomsten sluiten met een of meerdere spoorwegondernemingen, en dit met het oog op het bekomen van voordelen voor klanten zoals een vermindering van kosten of een verbetering van de prestatie op het deel van het netwerk als bedoeld in het akkoord.

Het toezichthoudende orgaan wordt voorafgaandelijk aan het sluiten van dergelijke akkoorden, geïnformeerd.

Art. 13.In titel 3, hoofdstuk 3, van dezelfde Spoorcodex, wordt een afdeling 7 ingevoegd, luidende: "Coördinatiemechanisme".

Art. 14.In afdeling 7, ingevoegd bij artikel 13, wordt een artikel 26/3 ingevoegd, luidende: "

Art. 26/3.De infrastructuurbeheerder voert een passend coördinatiemechanisme in ter waarborging van de coördinatie tussen de kandidaten, de FOD Mobiliteit en Vervoer en, wanneer het nodig blijkt, de andere belanghebbenden van de sector. Het toezichthoudende orgaan neemt deel als waarnemer. De coördinatie heeft onder andere betrekking op: 1° de behoeften van de kandidaten inzake het onderhoud en de ontwikkeling van de infrastructuurcapaciteit;2° de inhoud van de gebruikersgerichte prestatiedoelstellingen in de beheersovereenkomsten als bedoeld in artikel 47 en van de prikkels als bedoeld in artikel 47, paragraaf 2, en de toepassing daarvan;3° de inhoud en toepassing van de netverklaring;4° intermodaliteits- en interoperabiliteitsaspecten;5° andere aspecten van de voorwaarden voor toegang, het gebruik van de infrastructuur en de kwaliteit van de dienstverlening van de infrastructuurbeheerder. In voorkomend geval stelt de infrastructuurbeheerder in overleg met de belanghebbende partijen richtsnoeren voor coördinatie op en maakt die bekend. De coördinatie vindt ten minste eenmaal per jaar plaats en de infrastructuurbeheerder publiceert op zijn website een overzicht van de krachtens dit artikel ondernomen activiteiten.

In het kader van de coördinatie voorzien door dit artikel, plaatst de infrastructuurbeheerder de punten die gevraagd zijn door alle partijen, bedoeld in het eerste lid, op de agenda.

De coördinatie voorzien door dit artikel bestaat, onverminderd de rechten van de kandidaten om beroep in te stellen bij toezichthoudende orgaan en de bevoegdheden van dit orgaan. § 2. De infrastructuurbeheerder neemt deel aan en werkt mee met het Europees netwerk van infrastructuurbeheerders overeenkomstig artikel 7septies van de richtlijn 2012/34/EU van het Europees Parlement en de Raad van 21 november 2012 tot instelling van één Europese spoorwegruimte.".

Art. 15.Artikel 31 van dezelfde Spoorcodex, gewijzigd bij de wet van 15 juni 2015Relevante gevonden documenten type wet prom. 15/06/2015 pub. 13/07/2015 numac 2015014185 bron federale overheidsdienst mobiliteit en vervoer Wet tot wijziging van de wet van 30 augustus 2013 houdende de Spoorcodex sluiten, wordt vervangen als volgt: "

Art. 31.Wanneer een kandidaat voornemens is infrastructuurcapaciteit aan te vragen met het oog op het exploiteren van een reizigersvervoersdienst, stelt hij de infrastructuurbeheerder en het toezichthoudende orgaan daarvan minstens achttien maanden voor de inwerkingtreding van de dienstregeling waarop de capaciteitsaanvraag betrekking heeft, in kennis.

Opdat het toezichthoudende orgaan in staat is de mogelijke economische weerslag op de openbare dienstcontracten te beoordelen, zorgt het toezichthoudende orgaan ervoor dat de minister die een in een openbare dienstcontract omschreven reizigersvervoerdienst per spoor heeft gegund en elke spoorwegonderneming die het openbare dienstcontract uitvoert op het traject van deze reizigersvervoerdienst, uiterlijk binnen tien dagen op de hoogte worden gebracht.".

Art. 16.In artikel 33, § 1, van dezelfde Codex worden de woorden "in bijlage 3" vervangen door de woorden "in bijlage VII van de richtlijn 2012/34/EU met betrekking tot de openstelling van de markt voor het binnenlands passagiersvervoer per spoor en het beheer van de spoorweginfrastructuur".

Art. 17.Artikel 37 van dezelfde Spoorcodex, gewijzigd bij de wet van 15 juni 2015Relevante gevonden documenten type wet prom. 15/06/2015 pub. 13/07/2015 numac 2015014185 bron federale overheidsdienst mobiliteit en vervoer Wet tot wijziging van de wet van 30 augustus 2013 houdende de Spoorcodex sluiten, wordt aangevuld met een lid, luidende: "Het toezichthoudende orgaan kan de infrastructuurbeheerder opdragen deze informatie ter beschikking te stellen.".

Art. 18.In artikel 52/1 van dezelfde Spoorcodex, ingevoegd bij de wet van 15 juni 2015Relevante gevonden documenten type wet prom. 15/06/2015 pub. 13/07/2015 numac 2015014185 bron federale overheidsdienst mobiliteit en vervoer Wet tot wijziging van de wet van 30 augustus 2013 houdende de Spoorcodex sluiten, worden de woorden "in Beschikking 2009/561/EG" telkens vervangen door de woorden "in verordening (EU) 2016/919 van de Commissie".

Art. 19.In de Nederlandse tekst van artikel 56, § 1, zesde lid, van dezelfde Codex, vervangen door de wet van 15 juni 2015Relevante gevonden documenten type wet prom. 15/06/2015 pub. 13/07/2015 numac 2015014185 bron federale overheidsdienst mobiliteit en vervoer Wet tot wijziging van de wet van 30 augustus 2013 houdende de Spoorcodex sluiten, wordt het woord "beheert" vervangen door het woord "controleert".

Art. 20.In artikel 62, § 3, eerste lid, van dezelfde Spoorcodex, laatstelijk gewijzigd bij de wet van 23 november 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/11/2017 pub. 11/12/2017 numac 2017031660 bron federale overheidsdienst mobiliteit en vervoer Wet tot wijziging van de wet van 30 augustus 2013 houdende de Spoorcodex sluiten, wordt de bepaling onder 5° vervangen als volgt: "5° het bepaalt of de uitoefening van het toegangsrecht bedoeld in artikel 5, 3°, het economisch evenwicht van een openbare dienstcontract in gevaar zou brengen wanneer dit recht op toegang uitgeoefend wordt op dezelfde route als die van het betrokken openbare dienstcontract of op een alternatieve route. In voorkomend geval kan de minister het toegangsrecht bedoeld in artikel 5, 3°, beperken overeenkomstig artikel 5, § 2.

Om te bepalen of het economisch evenwicht van een openbare dienstcontract in gevaar komt, wordt door het betrokken toezichthoudende orgaan een objectieve economische analyse verricht en een besluit genomen op basis van criteria die hij vooraf bepaalt. Het formuleert zijn oordeel nadat binnen één maand vanaf de ontvangst van de informatie over de geplande passagiersvervoersdienst daartoe een verzoek is ingediend door een van de volgende instanties: a) de minister;b) de infrastructuurbeheerder;c) de spoorwegonderneming die het openbare dienstcontract uitvoert. Het toezichthoudende orgaan motiveert haar besluit en vermeldt de voorwaarden waaronder binnen één maand na de kennisgeving daarvan om een herziening van het besluit kan worden verzocht door één van de volgende instanties: a) de minister;b) de infrastructuurbeheerder;c) de spoorwegonderneming die het openbare dienstcontract uitvoert;d) de spoorwegonderneming die toegang wenst. Wanneer het toezichthoudende orgaan besluit dat het economisch evenwicht van een openbare dienstcontract door de geplande passagiersvervoersdienst in gevaar zou komen, vermeldt het de mogelijke aanpassingen die kunnen aan deze dienst dienen worden aangebracht opdat dit recht zou kunnen worden uitgeoefend.".

Art. 21.Artikel 62, § 3, eerste lid, van dezelfde Spoorcodex, laatstelijk gewijzigd bij de wet van 23 november 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/11/2017 pub. 11/12/2017 numac 2017031660 bron federale overheidsdienst mobiliteit en vervoer Wet tot wijziging van de wet van 30 augustus 2013 houdende de Spoorcodex sluiten, wordt aangevuld met de bepaling onder 11°, luidende: "11° het controleert of de samenwerkingsovereenkomsten gesloten conform artikel 26/2 niet-discriminerend zijn en het houdt toezicht op de uitvoering van deze overeenkomsten.".

Art. 22.In artikel 62, § 3, ingevoegd bij de wet van 15 juni 2015Relevante gevonden documenten type wet prom. 15/06/2015 pub. 13/07/2015 numac 2015014185 bron federale overheidsdienst mobiliteit en vervoer Wet tot wijziging van de wet van 30 augustus 2013 houdende de Spoorcodex sluiten, wordt het tweede lid vervangen door de volgende tekst: "Onverminderd de bevoegdheden van de nationale mededingingsautoriteiten om de concurrentie op de markt voor spoorwegdiensten te garanderen, heeft het toezichthoudende orgaan de bevoegdheid toezicht te houden op de concurrentiesituatie op de markt voor spoorwegdiensten, en in het bijzonder op eigen initiatief te controleren of een kandidaat niet op onrechtvaardige, discriminerende of benadeelde wijze wordt behandeld wat betreft de elementen opgesomd in paragraaf 5, eerste lid, 1° tot 9°. Het gaat met name na of de netverklaringen discriminerende bepalingen bevatten en of deze verklaringen beslissingsbevoegdheden voor de infrastructuurbeheerder scheppen die kunnen worden gebruikt om kandidaten te discrimineren.".

Art. 23.Artikel 62, § 5, eerste lid, van dezelfde Spoorcodex, laatstelijk gewijzigd bij de wet van 23 november 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/11/2017 pub. 11/12/2017 numac 2017031660 bron federale overheidsdienst mobiliteit en vervoer Wet tot wijziging van de wet van 30 augustus 2013 houdende de Spoorcodex sluiten, wordt aangevuld met de bepalingen onder 7°, 8° en 9°, luidende: "7° verkeersbeheer; 8° vernieuwingsplanning en gepland of niet-gepland onderhoud; 9° naleving van de voorschriften bedoeld in de artikelen 4/2/1, 26/1 en 26/2.".

Art. 24.In artikel 63 van dezelfde Codex, laatst gewijzigd bij de wet van 23 november 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/11/2017 pub. 11/12/2017 numac 2017031660 bron federale overheidsdienst mobiliteit en vervoer Wet tot wijziging van de wet van 30 augustus 2013 houdende de Spoorcodex sluiten, worden de volgende wijzigingen aangebracht: 1° in paragraaf 3 worden de woorden "overeenkomstig de artikelen 64 en 65" opgeheven;2° in paragraaf 4, eerste lid, wordt de zin "Het toezichthoudende orgaan heeft de bevoegdheid om audits uit te voeren of externe audits te laten uitvoeren bij de infrastructuurbeheerder, exploitanten van dienstvoorzieningen en, zo nodig, spoorwegondernemingen om de naleving van de in artikel 4 voorgeschreven boekhoudkundige scheiding te controleren" vervangen door de zin "Het toezichthoudende orgaan heeft de bevoegdheid om audits uit te voeren of externe audits te laten uitvoeren bij de infrastructuurbeheerder, exploitanten van dienstvoorzieningen en, zo nodig, spoorwegondernemingen om de naleving van de in artikel 4 voorgeschreven boekhoudkundige scheiding en de naleving van de bepalingen met betrekking tot de financiële transparantie uitgewerkt in artikel 4/2/1, § 3, te controleren".

Art. 25.In artikel 66/4 van dezelfde Spoorcodex, ingevoegd bij de wet van 15 juni 2015Relevante gevonden documenten type wet prom. 15/06/2015 pub. 13/07/2015 numac 2015014185 bron federale overheidsdienst mobiliteit en vervoer Wet tot wijziging van de wet van 30 augustus 2013 houdende de Spoorcodex sluiten, worden de volgende wijzigingen aangebracht: 1° een paragraaf 2/1 wordt toegevoegd, luidende: " § 2/1.Indien voor aangelegenheden met betrekking tot een internationale dienst besluiten nodig zijn van het toezichthoudende orgaan en van een toezichthoudend orgaan van een andere lidstaat, werken de desbetreffende organen samen bij de voorbereiding van hun respectieve besluiten."; 2° paragraaf 8 wordt aangevuld met de volgende zin: "Dergelijke gemeenschappelijke beginselen en praktijken omvatten regelingen voor de beslechting van geschillen die zich voordoen in het kader van paragraaf 2/1.".

Art. 26.De bijlage 3 van dezelfde Spoorcodex wordt opgeheven.

Art. 27.Deze wet treedt in werking de tiende dag volgend op de bekendmaking ervan in het Belgisch Staatsblad, met uitzondering van: 1° de artikelen 5, 6, 15 en 20 die in werking treden op 1 januari 2019;2° artikel 7 dat in werking treedt op 1 juni 2019. Kondigen deze wet af, bevelen dat zij met 's Lands zegel zal worden bekleed en door het Belgisch Staatsblad zal worden bekendgemaakt.

Gegeven te Brussel, 11 januari 2019.

FILIP Van Koningswege : De Minister van Mobiliteit, Fr. BELLOT Met 's Lands zegel gezegeld : De Minister van Justitie, K. GEENS _______ Nota Session 2018-2019 Kamer van volksvertegenwoordigers. - Wetsontwerp, 54-3371, Nr. 1. - Verslag, 54-3371, Nr. 2. - Tekst aangenomen door de commissie, 54-3371, Nr. 3. - Tekst aangenomen in plenaire vergadering en aan de Koning ter bekrachtiging voorgelegd, 54-3371, Nr. 4.