29 NOVEMBER 2024. - Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit

VERSLAG AAN DE KONING Sire, I. STREKKING Het voorgelegde koninklijk besluit strekt ertoe het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten (B.S. van 29 april 2019) houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe (hierna "technisch reglement") op te heffen en te vervangen.

Hiermee wordt gevolg gegeven aan het arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 3 december 2020 (C-767/19) en wordt uitvoering gegeven aan de wet van 21 juli 2021Relevante gevonden documenten type wet prom. 21/07/2021 pub. 03/09/2021 numac 2021021721 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt en tot wijziging van de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige producten en andere door middel van leidingen sluiten tot wijziging van de wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt (hierna "Elektriciteitswet"), waarbij onder meer het artikel 11 van de Elektriciteitswet werd gewijzigd (Belgisch Staatsblad van 3 september 2021). Overeenkomstig artikel 22, eerste lid, van de wet van 21 juli 2021Relevante gevonden documenten type wet prom. 21/07/2021 pub. 03/09/2021 numac 2021021721 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt en tot wijziging van de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige producten en andere door middel van leidingen sluiten trad het gewijzigde artikel 11 in werking op 1 september 2022.

II. HISTORIEK IN VERBAND MET DE RAADPLEGING EN HET VOORSTEL VAN DE TRANSMISSIENETBEHEERDER EN HET OVERLEG MET DE REGULATOR EN DIENS ADVIES Overeenkomstig artikel 11, § 1, van de Elektriciteitswet werd dit besluit opgesteld na uitgebreid overleg met de transmissienetbeheerder en na advies van de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas (hierna: CREG).

Specifiek voor de maximumcapaciteitsdrempelwaarden van toepassing op elektriciteitsproductie-eenheden van de types A, B, C en D overeenkomstig artikel 5, lid 3, van de Verordening (EU) 2016/631 van de Commissie van 14 april 2016 tot vaststelling van een netcode betreffende eisen voor de aansluiting van elektriciteitsproducenten op het net bouwt dit besluit voort op een voorstel van de transmissienetbeheerder en het advies van de CREG. Het advies van de CREG inzake dit besluit werd op 18 januari 2023 goedgekeurd door het directiecomité van de CREG en draagt de referentie (A)2501.

In het kader van de splitsingsoefening tussen het technisch reglement van 22 april 2019 en de gedragscode vond reeds eerder nauw overleg plaats tussen de Algemene Directie Energie en de diensten van de CREG (onder meer op 18 oktober 2021 en op dinsdag 15 maart 2022). Artikel 11, § 3, van de Elektriciteitswet voorziet tevens regelmatig overleg tussen de CREG en de Algemene Directie Energie inzake hun respectievelijke werkzaamheden betreffende de gedragscode en het technisch reglement.

Hoe voormelde splitsingsoefening concreet uitvoering heeft gekregen, zal tevens duidelijk worden weergegeven in een concordantietabel die de bepalingen van het technische reglement van 22 april 2019 vergelijkt met de gedragscode van 22 oktober 2022 en dit besluit. Deze concordantietabel zal ter beschikking worden gesteld van het publiek via de website van de Algemene Directie Energie.

III. DOELSTELLING, INHOUD EN STRUCTUUR VAN HET ONTWERP a) Doelstelling en voorwerp In bovenvermeld arrest, dat aanleiding gaf tot aanpassing van de Elektriciteitswet en de hieruit volgende en hierna nader toegelichte opheffing en opsplitsing van het technisch reglement, besliste het Hof van Justitie van de Europese Unie dat er sprake was van een gebrekkige omzetting van Richtlijn 2009/72/EG van het Europees Parlement en de Raad van 13 juli 2009 betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit en tot intrekking van Richtlijn 2003/54/EG door (oud) artikel 11 van de Elektriciteitswet.Het Hof oordeelde met name dat de bepalingen uit het technisch reglement die daar uitvoering aan geven, maatregelen en beginselen (kunnen) bevatten die betrekking (kunnen) hebben op de exclusieve bevoegdheden van de regulator (de CREG). Het Hof identificeerde in dit verband met name de bepalingen van (oud) artikel 11, tweede lid, 1°, 2°, 5°, 6° en 7°, van de Elektriciteitswet als niet conform omgezet met artikel 37, lid 6, a) tot c), van de voornoemde Richtlijn 2009/72/EG, thans artikel 59, lid 7, van de vierde Richtlijn (EU)2019/944 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juni 2019 betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit en tot wijziging van Richtlijn 2012/27/EU (hierna "EMD-Richtlijn"). In de overwegingen 103 tot 108 verduidelijkte het Hof dat de Koning inbreuk kan maken/maakt op de exclusieve bevoegdheid van de regulator wat betreft "de vaststelling of de goedkeuring van deze voorwaarden of ten minste van de methoden voor het vastleggen daarvan" door operationele regels, maatregelen, inlichtingen en beginselen in het technisch reglement op te nemen met betrekking tot: - aansluitingstermijnen; - inlichtingen te verschaffen door de netgebruikers aan de transmissienetnetbeheerder; - de voorwaarden inzake aansluiting en toegang tot het net; - de voorwaarden inzake het verstrekken van balanceringsdiensten; - de voorwaarden inzake toegang tot grensoverschrijdende infrastructuur, inclusief de procedures voor de toewijzing van capaciteit en congestiebeheer. b) Duidelijker bevoegdheidsafbakening Concreet houdt de uitspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie in dat het technisch reglement geen eisen of operationele regels mag vaststellen die inbreuk maken op de exclusieve bevoegdheid van de CREG in verband met de hierboven vermelde onderwerpen zoals omschreven in artikel 37, lid 6, a) tot c), van de voornoemde Richtlijn 2009/72/EG, thans artikel 59, lid 7, van de EMD-Richtlijn.c) Eisen waarvoor de CREG exclusief bevoegd is Zo zijn dus de bevoegdheid tot het vaststellen of goedkeuren van voorwaarden voor aansluiting en toegang tot het transmissienet, de toegang tot de grensoverschrijdende infrastructuur, inclusief de procedures voor de toewijzing van capaciteit en congestiebeheer, en het verstrekken van ondersteunende diensten op grond van artikel 59, lid 7, van de EMD-Richtlijn en het artikel 11, § 2, van de Elektriciteitswet duidelijk voorbehouden aan de CREG. De CREG is verder bevoegd voor het vaststellen van de regels inzake de planningsgegevens die gerelateerd zijn aan de uitwisseling van energie en dus aan aansluiting en toegang tot het transmissienet. De CREG is daarbij ook bevoegd voor de beoordeling of er voldaan is aan de vereisten van een "substantiële modernisering" en bijgevolg over de vraag of een installatie als bestaand of nieuw valt te beschouwen. De Koning blijft evenwel bevoegd op grond van artikel 11, § 1, tweede lid, 8°, van de Elektriciteitswet om de omstandigheden te bepalen op grond waarvan door de CREG geoordeeld wordt of een bestaande installatie als nieuw moet worden beschouwd. Het betreft hier dus een vorm van gedeelde bevoegdheid.

De gedragscode werd op 20 oktober 2022 door het directiecomité van de CREG goedgekeurd en is te raadplegen via de website van de regulator. d) Eisen waarvoor de Koning bevoegd blijft De exclusieve bevoegdheid van de CREG om bepaalde voorwaarden vast te stellen verhindert evenwel niet dat de Koning in het technisch reglement andere technische eisen en operationele regels kan opnemen - en waarvoor desgevallend specifieke aspecten nader overeengekomen moeten worden tussen de transmissienetbeheerder en de systeemgebruiker (zgn.toepassingsmodaliteiten) - voor zover deze betrekking hebben op domeinen waarvoor de Koning bevoegd blijft.

Zo mogen via het technisch reglement onder meer technische eisen inzake veiligheid en eisen van algemene toepassing door de Koning worden vastgesteld of goedgekeurd.

Op grond van artikel 11, § 1, tweede lid, 1°, van de Elektriciteitswet behoudt de Koning de bevoegdheid om, na overleg met de transmissienetbeheerder en advies van de CREG, technische (veiligheids)eisen vast te stellen zoals dit reeds het geval was onder het (oud) artikel 5 van de voornoemde Richtlijn 2009/72/EG. De Raad van State heeft in zijn advies nr. 69.159/3 bevestigd dat het voor de Koning mogelijk blijft, ondanks het feit dat artikel 5 van de voornoemde Richtlijn 2009/72/EG niet werd overgenomen door de EMD-Richtlijn, om minimumeisen inzake veiligheid vast te stellen.

Voor de bevoegdheid van de Koning tot het goedkeuren, op voorstel van de transmissienetbeheerder, van "eisen van algemene toepassing" wordt verwezen naar artikel 11, § 1, derde lid, 2°, van de Elektriciteitswet. De Elektriciteitswet definieert "eisen voor algemene toepassing" in artikel 2, 100°, met uitdrukkelijke verwijzing naar het betreffende artikel van de connectiecodes als "de eisen voor algemene toepassing of de methodologie die ter berekening of vaststelling van deze eisen wordt gebruikt bedoeld in artikel 7.1 en 7.4 van de Verordening RfG, artikel 6.1 en 6.4 van de Verordening DCC, en artikel 5.1 en 5.4 van de Verordening HVDC". Het gaat in deze connectiecodes om eisen die door hun algemene formulering niet meteen toepasbaar zijn en die op het niveau van de lidstaat door de transmissienetbeheerder moeten worden ingevuld alvorens zij kunnen worden toegepast en afgedwongen.

Daar waar de bepalingen van dit besluit uitvoering geven aan de inhoud van de Europese netcodes en richtsnoeren, bevat de tekst van het besluit de verwijzing naar de desbetreffende netcodebepaling die de rechtsgrond ervan vormt.

In het licht van de voormelde bevoegdheidsverdeling en de inwerkingtreding van de voornoemde wet van 21 juli 2021Relevante gevonden documenten type wet prom. 21/07/2021 pub. 03/09/2021 numac 2021021721 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt en tot wijziging van de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige producten en andere door middel van leidingen sluiten op 1 september 2022, blijft de Koning bevoegd om bepalingen van het technisch reglement die onder de bevoegdheid van de CREG vallen, te schrappen, voor zover de CREG de betrokken aangelegenheden eerder heeft geregeld en de Koning zich beperkt tot het opschonen van de tekst. Dit wordt evenzeer bevestigd door de Raad van State in haar advies 74.610/3 van 9 november 2023 (randnummer 26).

Dat de bevoegdheidsverdeling, tussen de regulator en de Koning die volgt uit de Europese regelgeving, soms tot verwarring kan leiden, blijkt uit het advies 74.610/3 van 9 november 2023 van de Raad van State. De Raad stelt bij randnummer 10.3 dat artikel 65, § 1 betrekking zou hebben op de bevoegdheid van de regulator tot het regelen van te verstrekken ondersteunende diensten krachtens artikel 59, lid 7, b), van richtlijn (EU) 2019/944 en artikel 11, § 2, 2°, a), van de Elektriciteitswet. Artikel 65, § 1 bepaalt echter louter de technische eis dat een elektriciteitsproductie-eenheid in staat moet zijn om een reactief vermogen te kunnen absorberen of leveren tussen -0.1 Pmax en 0.45 Pmax, dit in functie van de veiligheid van het transmissienet. Welke ondersteunende dienst er uiteindelijk dient te worden ingericht en onder welke voorwaarden dit dient te gebeuren, blijft te allen tijde kaderen binnen de bevoegdheid van de regulator. e) Implementatie van de bevoegdheidsafbakening en voornaamste aanpassingen van het technisch reglement Om de door het gewijzigde artikel 11 van de Elektriciteitswet verduidelijkte bevoegdheidsafbakening tussen de Koning en de CREG in dit besluit consequent te implementeren werd ervoor geopteerd de bepalingen van het technisch reglement van 22 april 2019 op te splitsen. Generieke technische eisen m.b.t. veiligheid, ontwerp en exploitatie voor alle bestaande en nieuwe installaties evenals de eisen van algemene toepassing voor nieuwe installaties blijven behouden in voorliggend nieuw technisch reglement, mits de vereiste herformulering om elke inbreuk op de exclusieve bevoegdheid van de CREG te vermijden.

Alle vereisten die verband houden met de markt- en contractgerelateerde voorwaarden van toegang en van de aansluiting tot het net, het congestiebeheer, de ondersteunende diensten waaronder de balanceringsdiensten, de toegang tot de internationale infrastructuur werden, overeenkomstig de nieuwe paragraaf 2 van artikel 11 van de Elektriciteitswet, opgenomen in de door de CREG opgestelde gedragscode van 20 oktober 2022 tot vaststelling van de voorwaarden voor de aansluiting op en de toegang tot het transmissienet en van de methoden voor het berekenen of vastleggen van de voorwaarden inzake de verstrekking van ondersteunende diensten en de toegang tot de grensoverschrijdende infrastructuur, inclusief de procedures voor de toewijzing van capaciteit en congestiebeheer.

Met de wijziging van artikel 11 van de Elektriciteitswet heeft de wetgever tevens beoogd gedeeltelijk uitvoering te geven aan Verordening (EU) 2017/2196 van de Commissie van 24 november 2017 tot vaststelling van een netcode voor de noodtoestand en het herstel van het elektriciteitsnet en van Verordening (EU) 2019/941 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juni 2019 betreffende risicoparaatheid in de elektriciteitssector en tot intrekking van Richtlijn 2005/89/EG. Aangaande de gegevens die de netgebruikers aan de netbeheerder moeten verstrekken heeft de schrapping van punt 5 van (oud) artikel 11, eerste lid, van de Elektriciteitswet tot gevolg dan nog slechts in enkele uitzonderlijke gevallen verplichtingen inzake mededeling van informatie aan de transmissienetbeheerder worden opgenomen in het technisch reglement met name in die gevallen waar dit noodzakelijk is voor de veiligheid van het net.

In uitvoering van de nieuwe bepalingen tweede lid, 9° en 10° en het vierde lid van artikel 11, § 1, van de Elektriciteitswet wordt in artikel 6, vierde lid, van dit besluit overeenkomstig de keuzemogelijkheid van artikel 3 van voornoemde Verordening (EU) nr. 2019/941 de minister bevoegd voor Energie aangewezen als bevoegde instantie inzake zekerheid van de elektriciteitsvoorziening (risicoparaatheid). Verder wordt de Koning opgedragen om in het technisch reglement de elementen te bepalen die het risicoparaatheidsplan moet bevatten onverminderd de elementen daarin op te nemen met toepassing van de voornoemde Verordening (EU) nr. 2019/941. Hieraan wordt uitvoering gegeven door in voorliggend technisch reglement te bepalen dat de minister bevoegd voor Energie aan de Algemene Directie Energie operationele taken kan delegeren die betrekking hebben op de risicoparaatheidsplanning en risicobeheersing als bepaald in bovenvermelde verordening. In dit kader kan ook gewezen worden op het toevoegen van een adviesbevoegdheid voor de Algemene Directie Energie in artikel 8, § 2, met betrekking tot de criteria om de omvang van de te compenseren actieve verliezen te berekenen zoals vermeld in artikel 106 van de gedragscode elektriciteit.

Met betrekking tot de adviesbevoegdheid voor de Algemene Directie Energie zoals vervat in de artikelen 7, derde lid, 8, § 2 en 71, § 5, kan worden opgemerkt dat het advies 74.610/3 van 9 november 2023 van de Raad van State werd gevolgd (randnummer 11 e.v.). Aldus werd in de artikelen 8, § 2 en 71, § 5 voorzien dat de CREG ook in de gevallen waar geen advies wordt verleend, een beslissing kan nemen. De CREG blijft onverminderd op enige wijze gebonden door de standpunten die de Algemene Directie Energie formuleert in haar adviezen. f) Redactie en structurele aanpassingen Het voorgaande leidt ertoe dat een hele reeks technische bepalingen uit het bestaande technisch reglement, soms middels een nieuwe verwoording om rekening te houden met bovenvermelde bevoegdheidsverdeling, ook in dit besluit zijn opgenomen. Daarnaast werden definities van niet meer in de tekst voorkomende termen geschrapt en werden waar nodig voor een goed begrip van het koninklijk besluit nieuwe of aangepaste definities ingevoerd. Deze definities vormen een aanvulling op de definities die in andere wettelijke of regelgevende documenten, zoals de toepasselijke Europese wetgeving of de gedragscode van de CREG, zijn vastgesteld.

Verdere redactionele en wetgevingstechnische opmerkingen vervat in het advies 74.610/3 van 9 november 2023 van de Raad van State werden tevens verwerkt in de tekst van dit besluit.

Anderzijds noodzaakte het verdwijnen van belangrijke onderdelen tot een volledig vervanging van de bestaande tekst door een herwerkte tekst met een nieuwe indeling in 10 boeken. Van de gelegenheid werd gebruik gemaakt om een aantal generieke en omkaderende bepalingen vooraan samen te brengen in boek 1.

Zo werden bij wijze van introductie enkele nieuwe of bestaande bepalingen opgenomen in dit eerste boek, waarbij het toepassingsgebied van dit besluit en de opdracht van de transmissienetbeheerder, de bevoegdheden van de minister en de tussenkomst van de CREG en de Algemene Directie Energie in het kader van dit besluit nader worden gesitueerd en omschreven.

Ook andere accessoire bepalingen met algemene strekking worden in dit boek samengebracht bijvoorbeeld inzake overleg en dialoog met de marktdeelnemers, het houden van registers, mededeling van informatie, adviesverlening, vertrouwelijkheid en openbaarmaking, termijnen enz.

Boek 2 bevat de lijst van de ondersteunende diensten die de transmissienetbeheerder moet inrichten conform artikel 11, § 1, tweede lid, 4°, van de Elektriciteitswet evenals enkele algemene voorschriften met betrekking tot de hersteldiensten en beschermingsdiensten.

Via artikel 31, § 4, wordt met name de rechtsgrond voor het ministerieel besluit van 3 juni 2005Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/07/2016 numac 2016000435 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de elektronische communicatie type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/06/2005 numac 2005011238 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet betreffende de elektronische communicatie type wet prom. 13/06/2005 pub. 28/09/2015 numac 2015000523 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de elektronische communicatie Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 13/06/2005 pub. 29/03/2011 numac 2011000172 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de elektronische communicatie Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen sluiten0 tot vaststelling van het afschakelplan van het transmissienet van elektriciteit verwijderd van zodra het risicoparaatheidsplan volgend uit voornoemde Verordening (EU) nr. 2019/941 in werking is getreden. Hiermee wordt de regelgeving volledig in lijn gebracht met het Europese kader, wat ook voor een verdere vereenvoudiging zorgt. Verder werd de procedure voor de goedkeuring van de lijst met significante systeemgebruikers met hoge prioriteit gekoppeld aan het systeembeschermingsplan en het herstelplan vereenvoudigd in de zin dat er geen onnodige dubbele adviezen dienen aangevraagd te worden bij verschillende ministers die voorafgaandelijk al geconsulteerd werden in het proces (zie artikelen 29 tot en met 32).

In boek 3 werden de voorschriften en maatregelen inzake veiligheid en toegang tot installaties samengebracht.

De specifieke exploitatie-eisen in verband met het opstellen van elektrische schema's zijn ondergebracht in boek 4.

De voorschriften inzake beheer en exploitatie van het transmissienet liggen vervat in boek 5. Dit boek bevat tevens nadere bepalingen inzake de goedkeuringsprocedure van het door de transmissienetbeheerder voorgestelde systeembeschermingsplan en het herstelplan.

Wat betreft artikel 28 van voorliggend besluit kan worden opgemerkt dat er gevolg werd gegeven aan het advies 74.610/3 van 9 november 2023 van de Raad van State (rand nummer 3.3.).

Boek 6 bevat gedetailleerde voorschriften met betrekking tot technische veiligheidscriteria en voorschriften met minimumeisen.

De eisen van algemene toepassing op nieuwe installaties aangesloten op het transmissienet en minimumeisen van toepassing op nieuwe asynchrone energieopslagfaciliteiten zijn opgenomen in boek 7.

In boek 8 zijn de specifieke modaliteiten tussen transmissiebeheerder en de beheerder van een publiek distributienet of een lokaal transmissienet opgenomen.

Boek 9 herneemt enkele restbepalingen over metingen en meteropnames uit het bestaande koninklijk besluit gezien zij betrekking hebben op normen en veiligheid.

In boek 10 tenslotte zijn de overgangs- en slotbepalingen opgenomen naast de strafbepalingen en de datum van inwerkingtreding van het besluit.

Het nieuwe koninklijke besluit bevat voortaan nog slechts 159 artikelen tegenover de 381 artikelen in het opgeheven koninklijk besluit.

Samengevat werden drie soorten bepalingen uit het koninklijke besluit geschrapt: - bepalingen die direct of indirect betrekking hebben op exclusieve goedkeuringsbevoegdheden van de CREG of daarmee in verband kunnen worden gebracht en in de gedragscode worden ondergebracht; - bepalingen die niet langer relevant zijn want betrekking hebbend op overgangsregelingen in het te vervangen koninklijk besluit; - bepalingen die niet langer gehandhaafd worden omdat ze zonder gegronde redenen bepalingen uit de Europese netcodes en richtsnoeren hernemen en dus manifest ingaan tegen het overschrijfverbod.

De nieuwe of herschreven bepalingen van het technisch reglement beogen enerzijds uitvoering te geven aan nieuwe of gewijzigde bepalingen in artikel 11, § 1, van de Elektriciteitswet en zijn anderzijds bedoeld om het uitgebreide geheel van zeer specifieke en technische voorschriften voor de niet gespecialiseerde lezer leesbaarder te maken en met enkele meer algemene inleidende bepalingen te omkaderen.

Middels een aantal redactionele en structurele ingrepen was het bovendien mogelijk om de nummering van een groot aantal artikelen in het besluit te behouden om de vergelijking tussen de oude en voorliggende versie ervan te vergemakkelijken. g) Wisselwerking tussen het technisch reglement en de gedragscode De exclusieve bevoegdheden van de CREG inzake het vaststellen van een gedragscode, op basis van artikel 59, lid 7, van de EMD-Richtlijn en het aangepaste artikel 11, § 2, van de Elektriciteitswet, en van de Koning inzake het vaststellen van een technisch reglement, op grond van artikel 11, § 1, tweede lid, 1°, van de Elektriciteitswet, kunnen niet volledig onafhankelijk van elkaar worden gezien. De wisselwerking tussen het technisch regelement en de gedragscode vereist nauwe afstemming tussen de CREG en de Algemene Directie Energie, zoals hierboven reeds werd toegelicht onder punt II. In samenspraak met de CREG werden zowel in voorliggend technisch reglement als in de gedragscode brugbepalingen opgenomen die de noodzakelijke juridische verbindingen tussen beide teksten leggen.

Overigens werd er over gewaakt dat beide teksten zo veel mogelijk op elkaar zijn afgestemd om hun parallelle en coherente lezing, interpretatie en toepassing door de betrokkenen mogelijk te maken. Dit besluit geeft op deze manier uitvoering aan randnummer 22 van het advies (A)2501 van de CREG. In dit besluit vindt de wisselwerking tussen de gedragscode en het technisch reglement onder meer zijn weerslag in titels 5 en 6 van boek 1 (artikel 7 e.v.). De technische eisen vervat in voorliggend technisch reglement worden namelijk tussen de transmissienetbeheerder en een systeemgebruiker aangeduid of, wanneer het toepassingsmodaliteiten van technische eisen betreft, nader bepaald in een zogenoemd "relevant juridisch kader". Dergelijke overeenkomsten inzake de toepassing van technische vereisten hebben onvermijdelijk ook gevolgen inzake de toegang tot de markt en de aansluiting op het net, inclusief contract-gerelateerde voorwaarden. Die laatste punten behoren tot de exclusieve bevoegdheid van de CREG en worden gereguleerd in de gedragscode. De gedragscode van 20 oktober 2022 voorziet hiertoe het gebruik van door de CREG goedgekeurde type-overeenkomsten. Aldus wordt bepaald dat de CREG toeziet op de naleving van de eisen vervat in boeken 3 tot en met 9 van het technisch reglement, daarbij rekening houdend met de in de gedragscode voorziene toepasselijke voorschriften en met de Europese netcodes en richtsnoeren.

Inzake het relevant juridisch kader werden de artikelen 1, § 2, 14° en 7, eerste lid tevens aangepast overeenkomstig het advies 74.610/3 van 9 november 2023 van de Raad van State (randnummer 12 e.v.). h) Algemene bevoegdheidsverdelende regels In zijn advies 74.610/3 van 9 november 2023 (rand nummer 21) stelt de Raad van State dat de artikelen 29, § 2, tweede en derde lid en 31, § 6 een inbreuk vormen op het autonomiebeginsel, meer specifiek met betrekking tot de gewestelijke bevoegdheid voor de regulering van verplichtingen van de distributienetbeheerders in het kader van de distributie en het plaatselijk vervoer van elektriciteit (artikel 6, § 1, VII, eerste lid, a), van de bijzondere wet van 8 augustus 1980Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/08/1980 pub. 11/12/2007 numac 2007000980 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Bijzondere wet tot hervorming der instellingen. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten).

In functie van voormeld advies en het overleg met de gewesten tijdens het overlegcomité van 28 februari 2024 werd de tekst van artikel 29, § 2 aangepast.

Niettemin dient er bij de toepassing van het autonomiebeginsel echter ook rekening te worden gehouden met de federale bevoegdheid voor de regulering van het transmissienet en het crisisbeheer. De verplichtingen tot het meedelen van gegevens en samenwerking zoals opgelegd in de voormelde artikelen dienen binnen deze bevoegdheid ingepast te worden.

Aldus dient de federale bevoegdheid inzake crisisbeheer te worden uitgeoefend ongeacht de hoedanigheid van de actor waarop het betrekking heeft, en onverminderd of deze actor belast is met taken die hoofdzakelijk gewestelijke aangelegenheden zouden betreffen. De medewerking van de distributienetbeheerders is immers noodzakelijk om de federale bevoegdheid inzake crisisbeheer effectief en efficiënt te kunnen uitoefenen (zie o.m. GwH 2024/036, B.40.2 en B.45-46). i) Aanmelding, opheffing en inwerkingtreding Voorliggend besluit werd ter aanmelding voorgelegd bij de Europese Commissie overeenkomstig de bepalingen van Richtlijn (EU) 2015/1535 van het Europees Parlement en de Raad van 9 september 2015 betreffende een informatieprocedure op het gebied van technische voorschriften en regels betreffende de diensten van de informatiemaatschappij. Het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe, wordt opgeheven en vervangen door dit koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit dat in werking treedt de tiende dag na de bekendmaking ervan in het Belgisch Staatsblad.

Wij hebben de eer te zijn, Sire, Van Uwe Majesteit, de zeer eerbiedige en zeer getrouwe dienaars, De Minister van Economie, T. VAN DER STRAETEN De Minister van Sociale zaken en Volksgezondheid, F. VANDENBROECKE De Minister van Binnenlandse Zaken, A. VERLINDEN De Minister van Energie,

RAAD VAN STATE afdeling Wetgeving Advies 74.610/3 van 9 november 2023 over een ontwerp van koninklijk besluit `houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit' Op 5 oktober 2023 is de Raad van State, afdeling Wetgeving, door de Minister van Energie verzocht binnen een termijn van dertig dagen een advies te verstrekken over een ontwerp van koninklijk besluit `houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit'.

Het ontwerp is door de derde kamer onderzocht op 31 oktober 2023. De kamer was samengesteld uit Jeroen VAN NIEUWENHOVE, kamervoorzitter, Toon MOONEN en Elly VAN DE VELDE, staatsraden, Jan VELAERS, assessor, en Johan PAS, griffier.

De verslagen zijn uitgebracht door Arne CARTON, auditeur en Lennart NIJS, adjunct auditeur.

De overeenstemming tussen de Franse en de Nederlandse tekst van het advies is nagezien onder toezicht van Jeroen VAN NIEUWENHOVE, kamervoorzitter.

Het advies, waarvan de tekst hierna volgt, is gegeven op 9 november 2023. 1. Met toepassing van artikel 84, § 3, eerste lid, van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973, heeft de afdeling Wetgeving zich toegespitst op het onderzoek van de bevoegdheid van de steller van de handeling, van de rechtsgrond, alsmede van de vraag of aan de te vervullen vormvereisten is voldaan. STREKKING VAN HET ONTWERP 2. Het voor advies voorgelegde ontwerp van koninklijk besluit strekt tot de invoering van een nieuw technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit, dat beter is afgestemd op het Europese wetgevende kader en de rechtspraak van het Hof van Justitie inzake de bevoegdheden van de regulator, en dat in de plaats komt van het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten `houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe'.Een deel van de bestaande bepalingen van het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten zijn reeds opgenomen in een eerder aangenomen en in werking getreden gedragscode van de Commissie voor de regulering van de elektriciteit en het gas (hierna: de CREG).(1) RECHTSGROND 3. De rechtsgrond voor het ontwerp wordt blijkens de aanhef gezocht in de artikelen 11, § 1, en 30, § 2, van de wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten `betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt' (hierna: de Elektriciteitswet). 3.1. De meeste bepalingen van het ontwerp vinden rechtsgrond in artikel 11, § 1, van de Elektriciteitswet. Bij het eerste lid van die bepaling wordt de Koning gemachtigd om een technisch reglement op te stellen voor het beheer van het transmissienet. Bij het tweede lid wordt de Koning gemachtigd om minstens de in dat lid opgesomde elementen te bepalen. Het derde en vierde lid omvatten bijkomende specifieke machtigingen. 3.2. Voor artikel 11 van het ontwerp, waarbij aan de transmissienetbeheerder wordt opgedragen om bepaalde ondersteunende diensten in te richten, kan worden gesteund op de algemene uitvoeringsbevoegdheid waarover de Koning beschikt op grond van artikel 108 van de Grondwet, gelezen in samenhang met artikel 23, § 2, van de Elektriciteitswet. 3.3. Artikel 28 van het ontwerp bepaalt dat de door de transmissienetbeheerder genomen maatregelen, die evenredig en noodzakelijk zijn om de uitbreiding van een storing, om een abnormale werking of om een kritische situatie met betrekking tot de installaties van de transmissienetgebruiker te vermijden, "primeren op" ("prévalent sur") de rechten en verplichtingen van de transmissienetgebruiker bedoeld in of vastgelegd krachtens het te nemen besluit, de gedragscode of de toepasselijke wetgeving.(2) In zoverre overeenkomstig de ontworpen bepaling zou worden afgeweken van wetsbepalingen bij bepaalde door de transmissienetbeheerder genomen maatregelen, zal daarvoor een specifieke wettelijke grondslag voorhanden moeten zijn. Artikel 11 van de Elektriciteitswet verleent ter zake immers geen machtiging aan de Koning en er kan uiteraard geen beroep gedaan worden op de algemene uitvoeringsbevoegdheid om af te wijken van wetsbepalingen. Dat geldt ook voor het kunnen afwijken van de gedragscode, die door de CREG is vastgesteld op basis van artikel 11, § 2, van de Elektriciteitswet.

Het zou wel inpasbaar zijn in de rechtsgrond van artikel 11, § 1, tweede lid, 2°, van de Elektriciteitswet, indien zou worden bepaald dat de transmissienetbeheerder bij het nemen van maatregelen in het geval van een storing, een abnormale werking of een kritische situatie, over de mogelijkheid beschikt om af te wijken van de regels die zijn vastgesteld in of krachtens het te nemen besluit. 3.4. Voor een aantal bepalingen van het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten die door artikel 158 van het ontwerp worden opgeheven bestaat inmiddels geen rechtsgrond meer, aangezien door een recente wetswijziging(4) bepalingen die eerder door de Koning konden worden uitgevaardigd, thans door de CREG in de gedragscode zijn vastgesteld, ter uitvoering van artikel 11, § 2, van de Elektriciteitswet.

In het verslag aan de Koning wordt daaromtrent het volgende gesteld: "In het licht van de voormelde bevoegdheidsverdeling en de inwerkingtreding van de voornoemde wet van 21 juli 2021Relevante gevonden documenten type wet prom. 21/07/2021 pub. 03/09/2021 numac 2021021721 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt en tot wijziging van de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige producten en andere door middel van leidingen sluiten op 1 september 2022, blijft de Koning bevoegd om bepalingen van het technisch reglement die onder de bevoegdheid van de CREG vallen, te schrappen, voor zover de CREG de betrokken aangelegenheden eerder heeft geregeld en de Koning zich beperkt tot het opschonen van de tekst." Voor de opheffing van de artikelen van het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten waarvoor de rechtsgrond inmiddels is verdwenen, kan worden gesteund op de algemene uitvoeringsbevoegdheid, gelezen in samenhang met artikel 11, §§ 1 en 2, van de Elektriciteitswet. De Koning moet immers geacht worden bevoegd te zijn om door hem tot stand gebrachte regelingen op te heffen, wanneer die door de aanneming van de voormelde gedragscode zijn achterhaald.

VORMVEREISTEN 4. Gevraagd of het ontwerp werd aangemeld bij de Europese Commissie in het kader van richtlijn (EU) 2015/1535 van het Europees Parlement en de Raad van 9 september 2015 `betreffende een informatieprocedure op het gebied van technische voorschriften en regels betreffende de diensten van de informatiemaatschappij', antwoordde de gemachtigde: "Het ontwerp-KB FTR werd niet meegedeeld bij de Europese Commissie.Er wordt evenmin voorzien om dit nog te doen. Ons inziens valt het ontwerp-KB FTR niet onder het toepassingsgebied van de Richtlijn (EU) 2015/1535 van 9 september 2015 betreffende een informatieprocedure op het gebied van technische voorschriften en regels betreffende de diensten van de informatiemaatschappij (hierna: RL 2015/1535).

Artikel 5, paragraaf 1, RL 2015/1535 bepaalt inzake de mededeling aan de Commissie als volgt: `1. Onverminderd artikel 7 delen de lidstaten de Commissie onverwijld ieder ontwerp voor een technisch voorschrift mee, tenzij het een integrale omzetting van een internationale of Europese norm betreft, in welk geval louter met een mededeling van de betrokken norm kan worden volstaan. Zij geven de Commissie tevens kennis van de redenen waarom de vaststelling van dit technisch voorschrift nodig is, tenzij die redenen reeds uit het ontwerp zelf blijken.'

Artikel 1, paragraaf 1, f) definieert technisch voorschrift als volgt: `f) technisch voorschrift: een technische specificatie of andere eis of een regel betreffende diensten, met inbegrip van de erop toepasselijke bestuursrechtelijke bepalingen die de jure of de facto moeten worden nageleefd voor de verhandeling, de dienstverrichting, de vestiging van een verrichter van diensten of het gebruik in een lidstaat of in een groot deel van een lidstaat, alsmede de wettelijke en bestuursrechtelijke bepalingen, behoudens die bedoeld in artikel 7, van de lidstaten waarbij de vervaardiging, de invoer, de verhandeling of het gebruik van een product dan wel de verrichting of het gebruik van een dienst of de vestiging als dienstverlener wordt verboden.'

Artikel 1, paragraaf 1, a), b) en c) definiëren respectievelijk product, dienst en technische specificatie als volgt: `a) product: alle producten die industrieel worden vervaardigd, en alle landbouwproducten, met inbegrip van visproducten; b) dienst: elke dienst van de informatiemaatschappij, dat wil zeggen elke dienst die gewoonlijk tegen vergoeding, langs elektronische weg, op afstand en op individueel verzoek van een afnemer van diensten wordt verricht. c) technische specificatie: een specificatie die voorkomt in een document ter omschrijving van de vereiste kenmerken van een product, zoals kwaliteitsniveau, prestaties, veiligheid of afmetingen, met inbegrip van de voor het product geldende voorschriften inzake verkoopbenaming, terminologie, symbolen, beproeving en beproevingsmethoden, verpakking, het merken of etiketteren, en de overeenstemmingsbeoordelingsprocedures.' Het ontwerp-KB FTR voorziet in technische vereisten die uitvoering geven aan Europese netcodes (bv. RfG, DCC en HVDC), richtsnoeren en de rechtspraak van het Hof van Justitie (m.n. C[00e2][0080][0091]767/19).

Dergelijke voorschriften vallen niet onder de noemer van technisch voorschrift of technische specificatie zoals bedoeld in RL 2015/1535.

De verplichtingen in het ontwerp-KB FTR hebben met name noch betrekking op industrieel vervaardigde producten, noch op diensten van de informatiemaatschappij in de betekenis van RL 2015/1535.

Bijkomend kan opgemerkt worden dat sinds de inwerkingtreding van Richtlijn 2015/1535 (op 7/10/2015) noch de verschillende ontwerpen van wijzigingen van het KB FTR, noch het ontwerp tot invoering van een nieuw KB FTR onderworpen werden aan de mededelingsplicht voorzien in de richtlijn. Uw Raad heeft in zijn adviezen bij deze ontwerpen van besluit evenmin gewezen op de mogelijks geldende formele verplichtingen onder voormelde richtlijn - zie o.m. 62217; 64737; 65632 en 69246." In advies 69.159/3 van 6 mei 2021 heeft de Raad van State wel degelijk al opgemerkt dat een regeling met vast te stellen minimumeisen inzake veiligheid voor installaties die op het transmissienet worden aangesloten moet worden aangemeld bij de Europese Commissie overeenkomstig richtlijn (EU) 2015/1535, in zoverre het een niet-geharmoniseerde aangelegenheid betreft.(5) Uit de door de gemachtigde bezorgde concordantietabel blijkt dat slechts een deel van het ontwerp kan worden beschouwd als een implementatie van Europese rechtsregels, zodat het ontwerp ten dele een niet-geharmoniseerde aangelegenheid betreft. Voorts worden in richtlijn (EU) 2015/1535 regels met betrekking tot (onder meer) het gebruik van een product of een dienst wel degelijk als een technisch voorschrift beschouwd.

Sommige bepalingen van het ontwerp betreffen veiligheidskenmerken van een product en moeten worden beschouwd als technische specificaties.

De conclusie is dat het ontwerp wel degelijk moet worden aangemeld bij de Europese Commissie. 5. De ontworpen regeling beoogt een nieuw reglementair kader tot stand te brengen voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit. Het gaat bijgevolg om een aangelegenheid die raakt aan de grote lijnen van het energiebeleid. In die aangelegenheid geldt een verplichting om overleg te plegen met de gewesten overeenkomstig artikel 6, § 3, 3°, van de bijzondere wet van 8 augustus 1980Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/08/1980 pub. 11/12/2007 numac 2007000980 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Bijzondere wet tot hervorming der instellingen. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten `tot hervorming der instellingen'. In de adviesaanvraag wordt vermeld dat over het ontwerp reeds overleg is gepleegd op ENOVER(6) op 22 september 2023 en dat het dossier is geagendeerd op het Overlegcomité van 22 november 2023. 6. Indien de tekst van het ontwerp nog wijzigingen zou ondergaan naar aanleiding van het vervullen van de voornoemde vormvereisten,(7) zullen die wijzigingen ter inachtneming van het bepaalde in artikel 3, § 1, eerste lid, van de gecoördineerde wetten op de Raad van State, eveneens nog om advies aan de afdeling Wetgeving moeten worden voorgelegd. ALGEMENE OPMERKINGEN A. Inleidende opmerking 7. Aangezien het ontwerp van besluit in grote mate bestaande bepalingen van het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten herneemt, wordt in de eerste plaats verwezen naar wat in eerdere adviezen van de Raad van State is uiteengezet over (wijzigingen van) dat besluit.(8) Ook eerdere adviezen over (wijzigingen van) het koninklijk besluit van 19 december 2002Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 19/12/2002 pub. 28/12/2002 numac 2002011518 bron ministerie van economische zaken Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten `houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe' (dat is opgeheven bij artikel 371 van het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten) blijven relevant voor het thans om advies voorgelegde ontwerp.(9) B. Verenigbaarheid met Europees recht 8. Het ontwerp moet worden gelezen in samenhang met een aantal Europese verordeningen waarnaar wordt verwezen in de aanhef.Ook al kunnen de betrokken verordeningsbepalingen wegens het zogenaamde overschrijfverbod niet worden overgenomen in het ontwerp, toch vereisen ze soms dat de lidstaten bijkomende regels aannemen ter uitvoering ervan, waarbij vaak keuzes moeten worden gemaakt binnen de marges die ter zake aan de lidstaten worden gelaten. Dat alles maakt het bijzonder complex om te onderzoeken of het voorliggende ontwerp correct aansluit bij het Europeesrechtelijke kader, met andere woorden of de combinatie van de voorgenomen nationale normen en de verordeningen een consistent normencomplex vormen, zonder doublures, hiaten of contradicties. Bovendien hangt de mogelijkheid, om een andere autoriteit dan de CREG aan te wijzen om bepaalde normen vast te stellen, af van de specifieke aangelegenheid waarbij, zelfs binnen eenzelfde artikel van de in opmerking 9 vermelde verordeningen, verschillende scenario's aan de orde kunnen zijn.

In dit verband bezorgde de gemachtigde een concordantietabel, die evenwel op een aantal punten onduidelijk en onvolledig is.(10) Het is uiterst raadzaam om die concordantietabel na een grondig nazicht toe te voegen aan het verslag aan de Koning. 9. De Raad van State, afdeling Wetgeving, beschikt niet over de technische expertise om na te gaan of de ontworpen bepalingen voldoen aan de algemene beginselen vervat in artikel 7, lid 3, van verordening (EU) 2016/631,(11) artikel 6, lid 3, van verordening (EU) 2016/1388(12) en artikel 5, lid 3, van verordening (EU) 2016/1447(13) .Het staat bijgevolg aan de stellers van het ontwerp om zich ervan te vergewissen dat de ontworpen regeling volledig aansluit bij de eisen van die Europese verordeningen.

Onder dat algemene voorbehoud worden alvast de volgende opmerkingen geformuleerd. 10.1. Het ontwerp beoogt gevolg te geven aan het arrest van het Hof van Justitie van 3 december 2020,(14) waarin het Hof onder meer heeft vastgesteld dat de uitoefening van verschillende bevoegdheden die aan de regulator toekomen door de Koning, in strijd is met artikel 37, lid 6, onder a) tot c), en lid 9, van richtlijn 2009/72/EG(15) en met artikel 41, lid 6, onder a) tot c), en lid 9, van richtlijn 2009/73/EG.(16) -(17) Die eerstvermelde richtlijn is inmiddels vervangen door richtlijn (EU) 2019/944,(18) die gelijkaardige bepalingen bevat.(19) In wat volgt wordt dan ook nagegaan of de in het ontwerp vervatte bepalingen geen betrekking hebben op aangelegenheden die binnen de exclusieve bevoegdheid van de CREG vallen, in het licht van het voormelde arrest. 10.2. Over de bevoegdheid voor de CREG om op grond van artikel 11, § 2, van de Elektriciteitswet onder meer "de voorwaarden inzake de aansluiting op en toegang tot het transmissienet, met inbegrip van de aansluitingsprocedures" te bepalen, verklaarde de gemachtigde het volgende: "Het ontwerp-KB FTR beperkt zich tot het vaststellen van technische normen en operationele regels over de aansluitingspunten in functie van de veiligheid, de betrouwbaarheid en de efficiëntie van het transmissienet. Dergelijke bepalingen vallen onder de rechtsgrond in artikel 11, § 1, tweede lid, 1° : 1° de technische veiligheidscriteria en technische voorschriften met de minimumeisen inzake het technische ontwerp, de bedrijfsvoering en de exploitatie van productie-installaties, de distributiesystemen, de apparatuur van direct aangesloten afnemers, de interconnector circuits en de directe lijnen, waaraan moet worden voldaan.Die technische voorschriften zijn objectief en niet-discriminerend.

Het komt de CREG toe om in de gedragscode, krachtens artikel 11, § 2, 1°, de procedures voor aansluiting te regelen: 1° op voorstel van de netbeheerder en na raadpleging van de netgebruikers, de voorwaarden inzake de aansluiting op en toegang tot het transmissienet, met inbegrip van de aansluitingsprocedures; Dit toont opnieuw aan hoe het KB FTR en de gedragscode met elkaar zijn verweven. De CREG bepaalt in de gedragscode de voorwaarden voor aansluiting (procedure: oriëntatiestudie, aansluitingsaanvraag, detailstudie...) terwijl de Koning de technische en veiligheidseisen bepaalt gerelateerd aan dergelijke aansluitingen. Het zal aan de transmissienetbeheerder toekomen om, overeenkomstig de gedragscode de aansluiting op het net te regelen en daartoe met de systeemgebruiker een overeenkomstig de gedragscode vastgestelde type-overeenkomst te hanteren. Die type-overeenkomst zal tevens de relevante technische vereisten, zoals opgenomen in het KB FTR, opleggen aan de desbetreffende systeemgebruiker en aldus onder de noemer vallen van `relevant juridisch kader'. Deze verhouding wordt in de gedragscode, art. 15 e.v., nader toegelicht." Het is allerminst zeker of de thans ontworpen regeling, met een verregaande mate van verwevenheid met wat wordt bepaald in de gedragscode, wel in overeenstemming is met het Europees recht.

Zo wordt in artikel 7, eerste lid, van het ontwerp bepaald dat de "toepassingsmodaliteiten" (lees: "nadere regels met betrekking tot de toepassing") door de transmissienetbeheerder worden vastgelegd, waarbij enkel op algemene wijze wordt voorgeschreven dat die uitwerking gebeurt "rekening houdend met de in de gedragscode voorziene toepasselijke voorschriften". Die uitwerking moet gebeuren in het "relevant juridisch kader", dat in artikel 1, § 2, 14°, van het ontwerp wordt gedefinieerd als "een overeenkomst of een andere juridische akte waarin de transmissienetbeheerder de toepassingsmodaliteiten van de in dit besluit opgenomen eisen vaststelt of preciseert", maar zonder dat wordt verwezen naar de noodzakelijke overeenstemming met de type-overeenkomsten die door de CREG overeenkomstig de gedragscode moeten worden goedgekeurd (zie daarover ook de opmerkingen 12.1 en 12.2).

In het tweede lid van artikel 7 wordt weliswaar bepaald dat de CREG toeziet op de conformiteit van de resulterende bepalingen met het te nemen besluit en met de gedragscode, maar dat betekent dat het in de praktijk afhangt van het optreden van de CREG om te waarborgen dat de transmissienetbeheerder zich niet begeeft op de bevoegdheden van de CREG zoals bepaald in artikel 59, lid 7, a), van richtlijn (EU) 2019/944, dat uitgaat van de exclusieve bevoegdheid van de regulator "voor de vaststelling of de voldoende ruim aan de inwerkingtreding voorafgaande goedkeuring van ten minste de nationale methoden voor het berekenen of vastleggen van de voorwaarden inzake (...) de aansluiting op en toegang tot nationale netten". 10.3. Artikel 65, § 1, van het ontwerp stelt voorwaarden vast inzake de absorptie van het reactief vermogen in het aansluitingspunt, waarbij onder meer de vork (-0.1 Pmax en 0.45 Pmax) is bepaald voor elke waarde van het actief vermogen dat op het transmissienet kan worden geïnjecteerd tussen het technisch minimum en het maximaal aansluitingsvermogen bij normale exploitatiespanning. Artikel 37, § 2, van het ontwerp schrijft voor dat onder de technische eisen steeds specifieke eisen worden voorzien met betrekking tot het aansluitingspunt, onder voorbehoud van artikel 37, § 3, en van bijzondere regels die in boek 6 nader worden beschreven.

Het begrip "aansluitingspunt" wordt bij artikel 1, § 2, 35°, van het ontwerp als volgt gedefinieerd: "in afwijking van de definitie bedoeld in artikel 2, tweede alinea, punt 15, van de Europese netcode RfG, het punt waar een elektriciteitsproductieeenheid, een energieopslagfaciliteit, een verbruiksinstallatie, een publiek distributienet, een lokaal transmissienet, een CDS, of een HVDC-systeem, met inbegrip, in voorkomend geval, van hun aansluitingsinstallaties, op het transmissienet op een gesloten industrieel net, of op een HVDC systeem zijn aangesloten". Artikel 2, 121°, van de Elektriciteitswet en artikel 2, 24°, van de gedragscode bevatten gelijkaardige definities van dat begrip.

Artikel 59, lid 7, b), van richtlijn (EU) 2019/944 bepaalt dat de regulator bevoegd is voor het vaststellen of goedkeuren van de nationale methoden voor het berekenen of vastleggen van de voorwaarden inzake de verstrekking van ondersteunende diensten, waaronder ook de balanceringsdiensten begrepen zijn (zie artikel 2, 48), van dezelfde richtlijn en artikel 2, 101°, van de Elektriciteitswet).

Overeenkomstig artikel 11, § 2, 2°, a), van de Elektriciteitswet is de CREG bevoegd om de verstrekking van ondersteunende diensten te regelen in de gedragscode.

Aangezien de voorwaarden inzake de ondersteunde diensten een bevoegdheid van de regulator zijn, lijkt de Koning niet bevoegd te zijn om in artikel 65, § 1, van het ontwerp de voorwaarden inzake de absorptie van het reactief vermogen (in de gedragscode vermeld als "blindvermogenscapaciteit")(20) in het aansluitingspunt en de injectie van het actief vermogen in het transmissienet te regelen. Artikel 2, 37°, van de Elektriciteitswet definieert het begrip "nominatie van het geïnjecteerd vermogen" overigens als de verwachte waarde van het geïnjecteerd vermogen, die aan de netbeheerder wordt meegedeeld overeenkomstig de gedragscode.

Artikel 37, § 2, van het ontwerp (inzake de technische eisen met betrekking tot het aansluitingspunt) kan om dezelfde reden slechts doorgang vinden in zoverre daarmee geen voorwaarden inzake de verstrekking van ondersteunende diensten worden bepaald. 11. De artikelen 7, derde lid, 8, § 2, en 71, § 5, van het ontwerp voorzien in verplichtingen in hoofde van de CREG om advies in te winnen van de Algemene Directie Energie.Artikel 8, § 3, van het ontwerp bepaalt dat de Algemene Directie Energie "tevens ambtshalve of op verzoek van de CREG of de transmissienetbeheerder de adviezen overeenkomstig de bepalingen van dit besluit en van de Europese netcodes en richtsnoeren" verleent.

Volgens artikel 57, lid 4, b), ii), van richtlijn (EU) 2019/944 mag de regulator "bij het verrichten van de reguleringstaken geen directe instructies verlangen of ontvangen van regeringen of andere publieke of particuliere entiteiten". Dat verbod wordt door die richtlijnbepaling weliswaar genuanceerd in die zin dat "[e]ventuele nauwe samenwerking met andere bevoegde nationale instanties of de toepassing van algemene beleidsrichtsnoeren van de overheid die geen verband houden met de in artikel 59 genoemde reguleringstaken" niet wordt uitgesloten.

Er moet geval per geval worden nagegaan of de ontworpen adviesverplichtingen in overeenstemming zijn met die richtlijnbepaling. 11.1. Artikel 7, derde lid, van het ontwerp bepaalt dat de CREG, na advies van de Algemene Directie Energie, afwijkingen kan toestaan op specifieke bepalingen van de netcode RfG,(21) de netcode DCC,(22) en de netcode HDVC.(23) Deze afwijkingen kunnen, indien ze van toepassing zijn in de betrokken lidstaat, volgens die netcodes ook worden toegestaan en ingetrokken door andere autoriteiten dan de CREG. De aan de CREG verleende bevoegdheid om afwijkingen toe te staan, lijkt ook geen verband te houden met de in artikel 59 van de richtlijn (EU) 2019/944 genoemde taken en bevoegdheden van de regulerende instanties.

Aangezien uit de ontworpen bepaling niet kan worden afgeleid dat de CREG op enige wijze gebonden is door de standpunten die de Algemene Directie Energie formuleert in haar adviezen, kan de ontworpen bepaling dan ook worden aanvaard.

Dat geldt ook voor artikel 71, § 5, van het ontwerp, dat betrekking heeft op de goedkeuring door de CREG van de sitespecifieke technische eisen, op te stellen door de transmissienetbeheerder.(24) 11.2. De in artikel 8, § 2, van het ontwerp vermelde door de CREG goed te keuren criteria van de te compenseren actieve verliezen op het transmissienet, die worden bepaald door de transmissienetbeheerder overeenkomstig artikel 106 van de gedragscode, maken een onderdeel uit van het tariefvoorstel dat door de transmissienetbeheerder wordt opgemaakt. Die adviesverplichting heeft betrekking op een aangelegenheid waarvoor de CREG beschikt over regulerende bevoegdheid overeenkomstig artikel 59, lid 7, a), van richtlijn (EU) 2019/944.

Artikel 57, lid 4, b), ii), van richtlijn (EU) 2019/944 reikt niet zover dat de CREG en de Algemene Directie Energie niet kunnen overleggen over de voormelde criteria of dat de CREG niet kan worden verplicht om een advies te vragen aan de Algemene Directie Energie. Er zou evenwel uitdrukkelijk moeten worden bepaald dat, indien de Algemene Directie Energie geen advies geeft binnen een maand, zoals bepaald in artikel 8, § 2, van het ontwerp, die adviesverplichting vervalt, zodat de CREG alsnog een beslissing kan nemen over de voormelde criteria.

C. Delegaties 12. Artikel 7, eerste lid, van het ontwerp machtigt de transmissienetbeheerder om de toepassingsmodaliteiten (lees: nadere regelen inzake de toepassing) van de boeken 3, 4, 6, 7, 8 en 9 van het te nemen besluit vast te leggen na overleg met de systeemgebruiker in het relevant juridisch kader, rekening houdend met de in de gedragscode voorziene toepasselijke voorschriften.Het begrip "relevant juridisch kader" wordt bij artikel 1, § 2, 14°, van het ontwerp gedefinieerd als "een overeenkomst of een andere juridische akte waarin de transmissienetbeheerder de toepassingsmodaliteiten van de in dit besluit opgenomen eisen vaststelt of preciseert overeenkomstig artikel 7, eerste lid". 12.1. Het is niet duidelijk met welke partijen de voormelde overeenkomst wordt gesloten. De gemachtigde verklaarde daarover het volgende: "Het opzet van het `relevant juridisch kader' wordt toegelicht in punt III. g) van het verslag aan de Koning, dat luidt als volgt: `g) Wisselwerking tussen het technisch reglement en de gedragscode De exclusieve bevoegdheden van de CREG inzake het vaststellen van een gedragscode, op basis van artikel 59, lid 7 van de Richtlijn (EU) 2019/944 en het aangepaste artikel 11, § 2 van de Elektriciteitswet, en van de Koning inzake het vaststellen van een technisch reglement, op grond van artikel 11, § 1, tweede lid, 1° van de Elektriciteitswet, kunnen niet volledig onafhankelijk van elkaar worden gezien.

De wisselwerking tussen de gedragscode en het technisch regelement vereist nauwe afstemming tussen de CREG en de Algemene Directie Energie, zoals hierboven reeds werd toegelicht onder punt II. In samenspraak met de CREG werden zowel in voorliggend technisch reglement als in de Gedragscode brugbepalingen opgenomen die de noodzakelijke juridische verbindingen tussen beide teksten leggen.

Overigens werd er over gewaakt dat beide teksten zo veel mogelijk op elkaar zijn afgestemd om hun parallelle en coherente lezing, interpretatie en toepassing door de betrokkenen mogelijk te maken.

Voorliggend besluit geeft op deze manier uitvoering aan randnummer 22, zesde lid van het advies (A)2501 van de CREG. In voorliggend besluit vindt de wisselwerking tussen de gedragscode en het technisch reglement onder meer zijn weerslag in Titels 5 en 6 van Boek 1 (artikel 7 e.v.). De eisen vervat in voorliggend technisch reglement worden namelijk tussen de transmissienetbeheerder en een systeemgebruiker vastgelegd in het zogenoemd "relevant juridisch kader", bijvoorbeeld een overeenkomst. Dergelijke overeenkomsten inzake de toepassing van technische vereisten hebben onvermijdelijk ook gevolgen inzake de toegang tot de markt en de aansluiting op het net, inclusief contract gerelateerde voorwaarden. Die laatste punten behoren tot de exclusieve bevoegdheid van de CREG en worden gereguleerd in de gedragscode. Aldus wordt bepaald dat de CREG toeziet op de naleving van de eisen vervat in boeken 3, 4, 6, 7, 8 en 9 van het technisch reglement, daarbij rekening houdend met de in de gedragscode voorziene toepasselijke voorschriften en met de Europese netcodes en richtsnoeren.' Het gaat dus om overeenkomsten tussen de transmissienetbeheerder enerzijds en anderzijds systeemgebruikers aangesloten op het transmissienet (incl. de beheerders van publieke distributienetten, zie bv. rechtstreekse verwijzing naar relevant juridisch kader in art. 139 van het ontwerp-KB inzake technische eisen op het vlak van spanning) of systeemgebruikers aangesloten op de publieke distributienetten. Wat die laatste groep betreft voorziet art. 4, § 5, tweede lid, van het ontwerp-KB FTR in specifieke beperkingen. Opnieuw wordt hiermee voorzien om de brug te maken naar de gedragscode. (...) De Gedragscode voorziet hieromtrent in artikel 180 dat de transmissienetbeheerder met de lokale transmissienetbeheerders en de publieke distributienetbeheerders een type-samenwerkingsovereenkomst opstellen, o.m. inzake de `noodzakelijke samenwerking bij de uitvoering van hun taken waartoe ze wettelijk of contractueel ... gehouden zijn.' (...) Zie ook de algemene brugbepaling naar het technisch reglement in art. 15 van de gedragscode." Uit de toelichting van de gemachtigde kan worden begrepen dat de betrokken partijen bij de overeenkomsten met de transmissienetbeheerder enkel systeemgebruikers aangesloten op het transmissienet of systeemgebruikers aangesloten op de publieke distributienetten zijn. Het verdient met het oog op de rechtszekerheid aanbeveling om dit te verduidelijken in de definitie van het begrip "relevant juridisch kader" in artikel 1, § 2, 14°, van het ontwerp. 12.2. Uit de toelichting van de gemachtigde bij de bespreking van het Europeesrechtelijke kader (zie opmerking 10.2) blijkt voorts dat de door de transmissienetbeheerder gesloten overeenkomsten in overeenstemming moeten zijn met de door de gedragscode vastgestelde type overeenkomsten. Ook dit komt onvoldoende tot uiting in de tekst van artikel 7, eerste lid, van het ontwerp.

De definitie van het begrip "relevant juridisch kader" in artikel 1, § 2, 14°, van het ontwerp is bovendien ook op andere vlakken onduidelijk geformuleerd. Zo zou moeten worden verduidelijkt wat concreet wordt begrepen onder een "andere juridische akte" dan een overeenkomst.

Bovendien zijn machtigingen om een nadere regeling uit te werken in het relevante juridische kader niet beperkt tot de in de voormelde definitie vermelde boeken 3, 4, 6, 7, 8 en 9 van het ontwerp (zie bijvoorbeeld de verwijzing naar dat relevant juridisch kader in artikel 25 van het ontwerp, dat deel uitmaakt van boek 5). Zowel artikel 1, § 2, 14°, als artikel 7, eerste lid, van het ontwerp moeten in het licht daarvan worden herzien. 12.3. Uit de voormelde definitie van het begrip "relevant juridisch kader" vloeit voort dat sommige elementen van de regeling niet door algemeen bindende normatieve bepalingen worden geregeld maar wel in een te sluiten overeenkomst. De ontworpen regeling kan dus neerkomen op het delegeren van bepaalde regelgevende bevoegdheden aan een private actor.

Wat betreft bepalingen die als verordenend kunnen beschouwd worden, kan de vaste adviespraktijk van de Raad van State in herinnering worden gebracht, volgens dewelke regelgeving via het contractuele procedé problematisch is indien door middel van een dergelijke overeenkomst verordenende bevoegdheid wordt uitgeoefend ten aanzien van derden. Uit de beginselen die de uitoefening van de normatieve functie beheersen, vloeit immers voort dat in zo'n overeenkomst enkel praktische afspraken kunnen worden opgenomen die een concretisering inhouden van bestaande rechtsregels.

Dat grondwettelijke bezwaar moet evenwel worden genuanceerd.

Zo geeft artikel 83, § 7, van het ontwerp bijvoorbeeld uitvoering aan artikel 14, lid 5, b), i), van verordening (EU) 2016/631 van de Commissie van 14 april 2016. Op grond van die bepaling moeten de beveiligingsconcepten voor de elektriciteitsproductie-eenheid en het netwerk, alsmede de instellingen die relevant zijn voor de elektriciteitsproductie-eenheid, worden gecoördineerd en overeengekomen tussen de relevante systeembeheerder en de eigenaar van de elektriciteitsproductie-installatie.

Het lijkt voorts niet steeds om verordende bevoegdheden te gaan. Zo bepaalt artikel 39, tweede lid, van het ontwerp dat de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader op een transparante en niet-discriminerende wijze de op elke transmissienetgebruiker van toepassing zijnde normen, technische verslagen en andere referentieregels preciseert en toeziet op hun naleving. Daarmee wordt wellicht enkel beoogd dat in het individuele aansluitingscontract de toepasselijke regels worden gepreciseerd.(25) Het voorgaande neemt niet weg dat bij het sluiten van de overeenkomsten de zo even aangehaalde beginselen inzake delegatie in acht moeten worden genomen, behalve indien de relevante Europeesrechtelijke bepaling uitdrukkelijk een delegatie middels het contractuele procedé zou opleggen.

D. Onduidelijke verwijzingen naar andere regelgeving 13. De in het ontwerp opgenomen verwijzingen naar andere regelgeving zijn niet steeds duidelijk. Zo maakt artikel 9, § 1, vierde lid, van het ontwerp een voorbehoud inzake "andersluidende bepalingen in de toepasselijke wetgeving, uitgezonderd de gedragscode, en/of dit besluit". Artikel 28 van het ontwerp maakt dan weer melding van de rechten en verplichtingen van de transmissienetgebruiker "bedoeld in dit besluit of vastgelegd krachtens dit besluit of bedoeld in de gedragscode of vastgesteld krachtens de gedragscode of bedoeld in de toepasselijke wetgeving of vastgesteld krachtens toepasselijke wetgeving".

Er moet in duidelijke bewoordingen worden bepaald van welke regels precies wordt toepassing gemaakt of afgeweken.

ONDERZOEK VAN DE TEKST Aanhef 14. Gelet op hetgeen is uiteengezet in de opmerkingen 3.1 tot 3.4, moet in de aanhef nog bijkomend worden verwezen naar artikel 108 van de Grondwet en naar artikel 23, § 2, van de Elektriciteitswet.

Artikel 2 15. Artikel 2, § 1, van het ontwerp vormt in wezen een (gebrekkig geredigeerde)(26) opsomming en parafrasering van een aantal rechtsgronden vermeld in artikel 11, § 1, van de Elektriciteitswet. Een dergelijke bepaling heeft geen normatieve draagwijdte en moet dus worden weggelaten.

Artikel 4 16. Aangezien het enige register waarvan in het ontwerp gewag wordt gemaakt, het register der meetuitrustingen is (zie de artikelen 1, § 2, 40°, en 152 van het ontwerp), moeten de woorden "de registers" in artikel 4, § 4, van het ontwerp telkens worden vervangen door de woorden "het register der meetuitrustingen".(27)

Artikel 6 17. In artikel 6, vierde lid, van het ontwerp moet worden verwezen naar artikel 11, § 1, vierde lid, (niet: vijfde lid) van de Elektriciteitswet.(28)

Artikel 7 18. In artikel 7, tweede lid, van het ontwerp moet, gelet op de definitie in artikel 1, § 2, 14°, van het ontwerp, in de Nederlandse tekst het woord "relevante" worden vervangen door het woord "relevant". Artikel 9 19. De vermelding " § 1." aan het begin van artikel 9 van het ontwerp moet worden weggelaten, aangezien er geen paragraaf 2 is. 20. Aangezien artikel 1.5 van het Burgerlijk Wetboek geen "wijze en voorwaarden" inzake de vorm van de mededeling voorschrijft, moet artikel 9 van het ontwerp worden aangepast.(29) Het eerste lid moet worden ingeperkt tot een verwijzing naar de regeling inzake de datum van de kennisgeving vermeld in artikel 1.5 van het Burgerlijk Wetboek.

De zinsnede "In afwijking van het eerste lid," moet voorts worden weggelaten in het tweede en derde lid.

Ten slotte moet in de ontworpen bepaling worden verduidelijkt dat de regeling inzake elektronische communicatie, vervat in het tweede lid, een afwijking vormt van het beginsel dat momenteel is opgenomen in het vierde lid (namelijk dat een kennisgeving steeds geldig kan gebeuren op het door de geadresseerde opgegeven laatste adres). Doordat beide leden een voorbehoud maken inzake de mogelijke toepassing van "andersluidende bepalingen", is de tekst nu op rechtsonzekere wijze geformuleerd.

Artikelen 29 en 31 21. Overeenkomstig artikel 29, § 2, tweede en derde lid, van het ontwerp zijn twee federale overheidsdiensten en de distributienetbeheerders(30) ertoe gehouden om significante systeemgebruikers met hoge prioriteit te identificeren die onder hun toezicht vallen en in dit verband lijsten te bezorgen aan de Algemene Directie Energie. Wat betreft de verplichtingen die worden opgelegd aan de in artikel 29, § 2, tweede lid, van het ontwerp bedoelde federale overheidsdiensten rijst er geen probleem.

Wel valt op te merken dat de regulering van verplichtingen van de distributienetbeheerders in beginsel tot de gewestelijke aspecten van de energie behoren, en met name tot de distributie en het plaatselijk vervoer van elektriciteit (artikel 6, § 1, VII, eerste lid, a), van de bijzondere wet van 8 augustus 1980Relevante gevonden documenten type wet prom. 08/08/1980 pub. 11/12/2007 numac 2007000980 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Bijzondere wet tot hervorming der instellingen. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten). Krachtens artikel 6, § 1, VII, tweede lid, c), gelezen in samenhang met artikel 6, § 1, VII, eerste lid, a), van die bijzondere wet, is de federale overheid enkel bevoegd voor het vervoer van elektriciteit door middel van netten waarvan de nominale spanning hoger is dan 70.000 volt. Hieruit vloeit voort dat de federale overheid geen verplichtingen kan opleggen die betrekking hebben op het beheer van een distributienet of van een plaatselijk vervoersnet. De omstandigheid dat de transmissienetbeheerder het beheer van een distributienet of van een plaatselijk vervoersnet waarborgt of het gegeven dat het gaat om verplichtingen die een weerslag kunnen hebben op de onderlinge afstemming van de netten, doen daaraan geen afbreuk.(31) Het opleggen in federale regelgeving van verplichtingen, zoals het meedelen van gegevens, aan entiteiten die vallen onder de bevoegdheid van de gewesten, is strijdig met het autonomiebeginsel en vergt in beginsel het sluiten van een samenwerkingsakkoord. Er kan uiteraard wel - zonder dat het nodig is om een dergelijk samenwerkingsakkoord te sluiten - in het ontwerp worden voorzien in een regeling waarbij de bevoegde federale administratie distributienetbeheerders verzoekt om de in artikel 29, § 2, van het ontwerp bedoelde gegevens te bezorgen.

Ook in artikel 31, § 6, van het ontwerp zou duidelijker de draagwijdte van de daarin bepaalde samenwerking tot uiting moeten worden gebracht, bijvoorbeeld door te bepalen dat het afschakelplan door de andere netbeheerders wordt toegepast indien zulks wordt opgelegd krachtens de gewestelijke regelgeving.(32)

Artikel 37 22. Artikel 37, § 2, van het ontwerp schrijft voor dat onder de technische eisen steeds in specifieke eisen wordt voorzien met betrekking "tot het aansluitingspunt bedoeld in artikel 52 van de gedragscode." Artikel 1, § 2, 35°, van het ontwerp bevat een definitie van het begrip "aansluitingspunt", die gelijkluidend is aan de definitie opgegeven in artikel 2, 24°, van de gedragscode. De zinsnede "bedoeld in artikel 52 van de Gedragscode" moet dan ook worden weggelaten.

Artikel 124 23. De draagwijdte van het begrip "nieuwe power park modules waarvan het aansluitingspunt zich op zee bevindt",(33) vermeld in artikel 124, eerste lid, van het ontwerp, alsook de verhouding van dit begrip tot het onder meer in artikel 111, tweede lid, van het ontwerp vermelde begrip "bestaande offshore power park",(34) is onduidelijk.De vraag rijst of daarmee een "offshore-power park module" wordt bedoeld in de zin van artikel 2, punt 18, van verordening (EU) 2016/631, dan wel of nog een andere categorie van power parken worden bedoeld. Ook is onduidelijk wat onder een "nieuwe" power park module wordt verstaan.

De gemachtigde verklaarde daarover het volgende: "Er wordt in het ontwerp KB een onderscheid gemaakt tussen: (1) offshore power park modules waarvan het (de) aansluitingspunt(en) niet op zee liggen;zie Boek 7, Titel 6, Hoofdstuk 2 -> artikels 111 t.e.m. 123 zoals aangegeven in artikel 111; en (2) offshore-power park modules zoals gedefinieerd in RfG artikel 2, punt 18 en waarvoor eisen gedefinieerd worden in Boek 7, Titel 6, Hoofdstuk 3 dit zijn dan `offshore power park modules waarvan het of de aansluitingspunt(en) zich op zee bevinden'. Bij de offshore power park modules waarvan het (de) aansluitingspunt(en) niet op zee liggen wordt er verwezen naar eisen gesteld aan power park modules in het algemeen (RfG artikelen 20, 21 en 22). Hier wordt aangegeven dat deze categorie van offshore power park modules zich dienen te gedragen als algemene power park modules met een eigen invulling van parameters waar nodig.

Voor de offshore-power park modules of dus `offshore power park modules waarvan het of de aansluitingspunt(en) zich op zee bevinden' wordt expliciet de link gemaakt met RfG artikelen 24 t.e.m. 28.

In haar voorstel heeft de netbeheerder getracht alle bepaling van de offshore power park modules te bundelen in twee hoofdstukken waarbij een onderscheid gemaakt wordt tussen: ? Offshore power park modules waarvan het (de) aansluitingspunt(en) niet op zee liggen; ? Offshore power park modules waarvan het of de aansluitingspunt(en) zich op zee bevinden, wat overeenkomt met de definitie in artikel 2, punt 18, van verordening (EU) 2016/631.

Door deze bundeling worden ook eisen voor bestaande offshore power park modules in boek 7 verwerkt. Het onderscheid tussen offshore power park modules met een aansluitingspunt al dan niet op zee wordt gemaakt omwille van de specifieke historiek van de offshore windmolenparken in België. De eerste windmolenparken (Norther, C-Power, Northwind, Nobelwind en Belwind) zijn direct aangesloten op het onshore transmissienet zoals aangegeven in onderstaande kaart (waarvan de laatste en volledige versie altijd terug te vinden is op de website van de netbeheerder: https://www.elia.be/nl/infrastructuur-en-projecten/ons-net). De offshore windmolenparken zijn aangesloten op het transmissienet middels een aansluitingspunt op zee, het zogenaamde stopcontact, de offshore switchyard 1 of ook wel MOG 1 (Modular Offshore Grid 1) genoemd. Door deze historiek en realiteit met een eigen technische weerslag (lengte en technologie van de gebruikte kabels), zijn er specifieke eisen voor elk van deze situaties nodig.

Betreffende het onderscheid tussen bestaande en nieuwe eenheden is artikel 70 van toepassing dat op zijn beurt verwijst naar artikel 36 van het KB en waar de link wordt gemaakt met artikel 4, lid 2 van verordening (EU) 2016/631. De historiek van de offshore windmolenparken in België is hier ook van belang daar er eveneens eenheden zijn die onder het regime bestaand als onder het regime nieuw voorkomen."

Artikel 156 24. De voorwaarde in artikel 156 van het ontwerp dat het lastenboek (lees: bestek)(35) verkrijgbaar is op verzoek bij een aangetekende brief lijkt niet verenigbaar te zijn met de regels inzake elektronische communicatie tussen de aanbesteder en de ondernemers en de regels inzake elektronische beschikbaarheid van opdrachtdocumenten die zijn opgenomen in de overheidsopdrachtenregelgeving.(36) Het vereiste van een aangetekende brief moet dan ook worden weggelaten.

Artikel 157 25. Artikel 157 van het ontwerp voorziet een geldboete van "vijftig tot vierhonderdvijfennegentig euro en zevenennegentig cent".Om in overeenstemming te zijn met de rechtsgrondbepaling in artikel 30, § 2, van de wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten, waarin wordt bepaald dat de door de Koning te bepalen strafrechtelijke geldboete 495,79 euro niet kunnen overschrijden, moet dus gewag worden gemaakt van een geldboete van "vijftig tot vierhonderdvijfennegentig euro en negenenzeventig cent" (of desgevallend een lager maximumbedrag).

Artikel 158 26. Artikel 158 van het ontwerp heft het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten in zijn geheel op.Dat de Koning daarmee bepalingen opheft die onder de exclusieve bevoegdheid van de regulator vallen en die ter uitvoering van artikel 11, § 2, van de Elektriciteitswet thans worden geregeld worden in de gedragscode van 20 oktober 2022, kan worden gebillijkt, aangezien bij die gedragscode geen bepalingen van een koninklijk besluit kunnen worden opgeheven. Bovendien zou het te nemen besluit zo snel mogelijk moet worden bekendgemaakt, zodat een einde kan worden gesteld aan het naast elkaar bestaan van de gedragscode en bepalingen van het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten die zijn achterhaald door de uitvaardiging van die gedragscode.(37) Slotopmerking 27. Het ontwerp, en in het bijzonder de Nederlandse tekst ervan, moet nog worden onderworpen aan een taalkundig nazicht.Zo moet in de Nederlandse tekst van artikel 32, § 1, vijfde lid, 2°, van het ontwerp het woord "regionale" worden vervangen door het woord "gewestelijke" en schrijve men in de Nederlandse tekst van artikel 139, eerste lid, van het ontwerp "lokaal transmissienet" in plaats van "lokaaltransmissienet".

DE GRIFFIER DE VOORZITTER Johan PAS Jeroen VAN NIEUWENHOVE _______ Nota's (1) Gedragscode van 20 oktober 2022 `tot vaststelling van de voorwaarden voor de aansluiting op en de toegang tot het transmissienet en van de methoden voor het berekenen of vastleggen van de voorwaarden inzake de verstrekking van ondersteunende diensten en de toegang tot de grensoverschrijdende infrastructuur, inclusief de procedures voor de toewijzing van capaciteit en congestiebeheer', (https://www.creg.be/sites/default/files/assets/Publications/Decisions/ B2409Annex1.pdf). (2) Deze bepaling is anders geformuleerd dan het bestaande artikel 258, eerste lid, van het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten, dat bepaalt dat de voormelde door de transmissienetbeheerder genomen maatregelen "de voorkeur hebben" ("sont prioritaires").(3) De algemene uitvoeringsbevoegdheid houdt immers in dat uit het beginsel van de wet en haar algemene economie, de gevolgtrekkingen worden afgeleid die daaruit op natuurlijke wijze voortvloeien volgens de geest die aan de opvatting van de wet ten grondslag heeft gelegen en volgens de doelstellingen die de wetgever nastreeft, zonder hierbij de draagwijdte van de wet te verruimen of te beperken.(4) Zie artikel 7 van de wet van 21 mei 2023Relevante gevonden documenten type wet prom. 21/05/2023 pub. 07/06/2023 numac 2023020122 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet houdende diverse bepalingen inzake energie sluiten `houdende diverse bepalingen inzake energie'. (5) Adv.RvS 69.159/3 van 6 mei 2021 over een voorontwerp dat heeft geleid tot de wet van 21 juli 2021Relevante gevonden documenten type wet prom. 21/07/2021 pub. 03/09/2021 numac 2021021721 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 29 april 1999 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt en tot wijziging van de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige producten en andere door middel van leidingen sluiten `tot wijziging van de wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt en tot wijziging van de wet van 12 april 1965 betreffende het vervoer van gasachtige producten en andere door middel van leidingen', Parl.St.

Kamer 2020-21, nr. 55-2037/001, 57-58 (opmerking 4). (6) Dit is de permanente werkgroep "Overleggroep Staat-Gewesten voor de energie" bedoeld in artikel 1 van het samenwerkingsakkoord van 18 december 1991 tussen de Staat, het Waalse Gewest, het Vlaamse Gewest en het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest `m.b.t. de coördinatie van de activiteiten i.v.m. energie'. (7) Namelijk andere wijzigingen dan diegene waarvan in het advies melding wordt gemaakt of wijzigingen die ertoe strekken tegemoet te komen aan hetgeen in het advies wordt opgemerkt. (8) Zie bijvoorbeeld adv.RvS 65.632/3 van 9 april 2019 over een ontwerp van koninklijk besluit dat heeft geleid tot het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten (zie bijvoorbeeld opmerking 8 over de verwijzing naar technische normen in artikel 40 van het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten, die eveneens relevant is voor onder meer de artikelen 18 en 40, eerste lid, van het huidige ontwerp). (9) Zie bijvoorbeeld opmerking 12 van adv.RvS 58.065/1/V van 9 september 2015 over een ontwerp dat heeft geleid tot het koninklijk besluit van 6 oktober 2015 `tot wijziging van het koninklijk besluit van 19 december 2002Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 19/12/2002 pub. 28/12/2002 numac 2002011518 bron ministerie van economische zaken Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe', inzake de mogelijkheid voor de minister om inzake het afschakelplan een voorstel te vragen, die ook relevant is voor artikel 31, § 4, van het ontwerp. (10) Bij wijze van voorbeeld kan worden gewezen op artikel 11 van het ontwerp.Dit artikel bepaalt dat de transmissienetbeheerder een aantal ondersteunende diensten inricht, waaronder balanceringsdiensten (1° ) en de regeling van de spanning en van het reactief vermogen (2° ). In de concordantietabel wordt ter zake enkel verwezen naar artikel 3, lid 2, punt 21, van verordening (EU) 2017/1485 van de Commissie van 2 augustus 2017 `tot vaststelling van richtsnoeren betreffende het beheer van elektriciteitstransmissiesystemen'. Deze verwijzing, die ook voorkomt in artikel 11, 2°, refereert enkel aan de definitie van de notie `spanningsregeling'. Een verwijzing naar de relevante bepalingen van dezelfde verordening met betrekking tot de verantwoordelijkheid van de transmissienetbeheerder voor balanceringsdiensten (zie onder meer de artikelen 55, 118 en 139) komt evenwel niet voor in de concordantietabel. (11) Verordening (EU) 2016/631 van de Commissie van 14 april 2016 `tot vaststelling van een netcode betreffende eisen voor de aansluiting van elektriciteitsproducenten op het net'.(12) Verordening (EU) 2016/1388 van de Commissie van 17 augustus 2016 `tot vaststelling van een netcode voor aansluiting van verbruikers'.(13) Verordening (EU) 2016/1447 van de Commissie van 26 augustus 2016 `tot vaststelling van een netcode betreffende eisen voor de aansluiting op het net van hoogspanningsgelijkstroomsystemen en op gelijkstroom aangesloten power park modules'.(14) HvJ 3 december 2020, C-767/19, Commissie t.België, ECLI:EU:C:2020:984. (15) Richtlijn 2009/72/EG van het Europees Parlement en de Raad van 13 juli 2009 `betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit en tot intrekking van Richtlijn 2003/54/EG'.(16) Richtlijn 2009/73/EG van het Europees Parlement en de Raad van 13 juli 2009 `betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor aardgas en tot intrekking van Richtlijn 2003/55/EG'. (17) Zie ook adv.RvS 69.018/3 van 14 april 2021 over een ontwerp van koninklijk besluit `tot wijziging van het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe, wat betreft de minimum inhoud van het type-aansluitingscontract bedoeld in artikel 169 en tot wijziging van de procedure tot behandeling van een aansluitingsaanvraag rekening houdende met het capaciteitsvergoedingsmechanisme', alsook adv.RvS 69.159/3, Parl.St.

Kamer 2020-21, nr. 55-2037/001, 51-53 (opmerking 2.1). (18) Richtlijn (EU) 2019/944 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juni 2019 `betreffende gemeenschappelijke regels voor de interne markt voor elektriciteit en tot wijziging van Richtlijn 2012/27/EU'.(19) Waar artikel 37, lid 6, b), van richtlijn 2009/72/EG betrekking had op 'balanceringsdiensten', viseert artikel 59, lid 7, b), van richtlijn (EU) 2019/944 de 'ondersteunende diensten'.Voor het overige is de draagwijdte van de in het voormelde arrest aangehaalde bepalingen niet gewijzigd. (20) Artikel 2, § 1, 6), 51°, van de gedragscode.(21) Artikel 60 van verordening (EU) 2016/631.(22) Artikel 50 van verordening (EU) 2016/1388.(23) Artikel 80 van verordening (EU) 2016/1447.(24) Zie de artikelen 4 en 7, lid 2, van verordening (EU) 2016/631, de artikelen 4 en 6, lid 2, van verordening (EU) 2016/1388 en de artikelen 4 en 5, lid 2, van verordening (EU) 2016/1447.(25) Zie het huidige artikel 39, tweede lid, van het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten, dat in dit verband melding maakt van het aansluitingscontract.(26) Zo wordt verwezen naar "de transmissienetbeheerder bedoeld in artikel 11, § 1, vierde lid, van de Elektriciteits wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten", terwijl het begrip "transmissienetbeheerder" wordt gedefinieerd in artikel 1, § 2, 7°, van het ontwerp.Er wordt voorts verwezen naar het vijfde lid van artikel 11, § 1, van de Elektriciteitswet, terwijl die bepaling slechts vier leden telt. (27) Vgl.met het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten, waar ook melding wordt gemaakt van het register van evenwichtsverantwoordelijken. (28) Artikel 7, 2°, van de wet van 21 mei 2023Relevante gevonden documenten type wet prom. 21/05/2023 pub. 07/06/2023 numac 2023020122 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet houdende diverse bepalingen inzake energie sluiten `houdende diverse bepalingen inzake energie' heeft het derde lid van artikel 11, § 1, van de Elektriciteitswet immers opgeheven, waardoor het vroegere vijfde lid het vierde lid is geworden.(29) Dit is wel het geval bij artikel 2881 van het oud Burgerlijk Wetboek, waarnaar het huidige artikel 15 van het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten verwijst.(30) Het derde lid verwijst overigens naar "personen en entiteiten bedoeld in het tweede lid", maar het lijkt enkel te gaan om entiteiten. (31) Adv.RvS 37.655/1 van 23 september 2004 over een ontwerp dat heeft geleid tot het ministerieel besluit van 3 juni 2005Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/07/2016 numac 2016000435 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de elektronische communicatie type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/06/2005 numac 2005011238 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet betreffende de elektronische communicatie type wet prom. 13/06/2005 pub. 28/09/2015 numac 2015000523 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de elektronische communicatie Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 13/06/2005 pub. 29/03/2011 numac 2011000172 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de elektronische communicatie Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen sluiten0 `tot vaststelling van het afschakelplan van het transmissienet van elektriciteit', opmerking 6 bij de bijlage. (32) Vgl.adv.RvS nr. 37.655/1 van 23 september 2004 over een ontwerp van ministerieel besluit `houdende het afschakelplan van het transmissienet van elektriciteit', opmerking 6. (33) In het eraan voorafgaande opschrift van hoofdstuk 3 en in het tweede en derde lid van artikel 124 van het ontwerp ook omschreven als "bestaande offshore power park module waarvan het (of de) aansluitingspunt(en) zich op zee bevinden".(34) Dit begrip wordt ook vermeld in het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten.(35) Rekening houdend met de terminologie gehanteerd in de artikelen 5 en 6/3 tot 6/5 van de Elektriciteitswet, verdient het aanbeveling om in de Nederlandse tekst van artikel 156 van het ontwerp het woord "lastenboek" te vervangen door het woord "bestek".(36) Zie onder meer de artikelen 14, § 1, en 145 van de wet van 17 juli 2016 `inzake overheidsopdrachten'. (37) Zie in dat verband ook adv.RvS 69.159/3, Parl.St. Kamer 2020-21, nr. 55-2037/001, 59-61 (opmerking 9).

29 NOVEMBER 2024. - Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit FILIP, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.

Gelet op de Verordening (EU) 2016/631 van de Commissie van 14 april 2016 tot vaststelling van een netcode betreffende eisen voor de aansluiting van elektriciteitsproducenten op het net;

Gelet op de Verordening (EU) 2016/1388 van de Commissie van 17 augustus 2016 tot vaststelling van een netcode voor aansluiting van verbruikers;

Gelet op de Verordening (EU) 2016/1447 van de Commissie van 26 augustus 2016 tot vaststelling van een netcode betreffende eisen voor de aansluiting op het net van hoogspanningsgelijkstroomsystemen en op gelijkstroom aangesloten power park modules;

Gelet op de Verordening (EU) 2017/1485 van de Commissie van 2 augustus 2017 tot vaststelling van richtsnoeren betreffende het beheer van elektriciteitstransmissiesystemen;

Gelet op de Verordening (EU) 2017/2195 van de Commissie van 23 november 2017 tot vaststelling van richtsnoeren voor elektriciteitsbalancering;

Gelet op de Verordening (EU) 2017/2196 van de Commissie van 24 november 2017 tot vaststelling van een netcode voor de noodtoestand en het herstel van het elektriciteitsnet;

Gelet op de Verordening (EU) 2019/941 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juni 2019 betreffende de risicoparaatheid in de elektriciteitssector en tot intrekking van Richtlijn 2005/89/EG;

Gelet op de mededeling 2024/0258/B aan de Europese Commissie gedaan in toepassing van artikelen 5 en 6 van de Richtlijn (EU) 2015/1535 van het Europees Parlement en de Raad van 9 september 2015 betreffende een informatieprocedure op het gebied van technische voorschriften en regels betreffende de diensten van de informatiemaatschappij;

Gelet op de Grondwet, artikel 108;

Gelet op de wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt, de artikelen 8, 11, § 1, gewijzigd bij de wetten 21 juli 2021 en 21 mei 2023 en 30, § 2, gewijzigd bij de wet van 8 januari 2012;

Gelet op het advies van de Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas van 18 januari 2023;

Gelet op het advies van de Inspecteur van Financiën, gegeven op 12 juli 2023;

Gelet op de voorstellen van en het overleg met de transmissienetbeheerder op 8 september 2021, 28 juni 2022, 19 juli 2022, 26 juli 2022, 17 januari 2023, 22 maart 2023 en 1 juni 2023;

Gelet op het overleg met de gewesten;

Gelet op advies 74.610/3 van de Raad van State, gegeven op 9 november 2023 met toepassing van artikel 84, § 1, eerste lid, 2°, van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973;

Op de voordracht van de Minister van Economie, de Minister van Volksgezondheid, de Minister van Binnenlandse Zaken en de Minister van Energie en op het advies van de in Raad vergaderde Ministers,

Hebben Wij besloten en besluiten Wij : BOEK 1 - ALGEMENE BEPALINGEN TITEL 1 - Definities

Artikel 1.§ 1. De definities vervat in artikel 2 van de wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt en in de Europese netcodes en richtsnoeren zoals gedefinieerd in paragraaf 2, 2°, zijn van toepassing op dit besluit. § 2. Voor de toepassing van dit besluit wordt verstaan onder: 1° IEC: Internationale Elektrotechnische Commissie;2° Europese netcodes en richtsnoeren: de volgende Europese verordeningen: a) Verordening (EU) 2016/631 van de Commissie van 14 april 2016 tot vaststelling van een netcode betreffende eisen voor de aansluiting van elektriciteitsproducenten op het net, hierna "Europese netcode RfG genoemd";b) Verordening (EU) 2016/1388 van de Commissie van 17 augustus 2016 tot vaststelling van een netcode voor aansluiting van verbruikers, hierna "Europese netcode DCC" genoemd;c) Verordening (EU) 2016/1447 van de Commissie van 26 augustus 2016 tot vaststelling van een netcode betreffende eisen voor de aansluiting op het net van hoogspanningsgelijkstroomsystemen en op gelijkstroom aangesloten power park modules, hierna "Europese netcode HVDC" genoemd;d) Verordening (EU) 2017/1485 van de Commissie van 2 augustus 2017 tot vaststelling van richtsnoeren betreffende het beheer van elektriciteitstransmissiesystemen, hierna "Europese richtsnoeren SOGL" genoemd;e) Verordening (EU) 2017/2196 van de Commissie van 24 november 2017 tot vaststelling van een netcode voor de noodtoestand en het herstel van het elektriciteitsnet, hierna "Europese netcode E&R" genoemd;3° CDS: het gesloten distributiesysteem bedoeld in artikel 2, tweede alinea, punt 5, van de Europese netcode DCC;4° meteropname: de opname met een meter van de hoeveelheid actieve of reactieve energie die gedurende een tijdsperiode wordt geïnjecteerd of wordt afgenomen;5° meter: een meetuitrusting die toestaat om een meteropname uit te voeren;6° Elektriciteits wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten: de wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt;7° transmissienetbeheerder: de netbeheerder bedoeld in artikel 2, 8°, van de Elektriciteits wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten;8° herstelplan: het herstelplan bedoeld in artikel 3, tweede alinea, 5), van de Europese netcode E&R;9° systeembeschermingsplan: het systeembeschermingsplan bedoeld in artikel 3, lid 2, punt 63, van de Europese richtsnoeren SOGL;10° noodtoestand: de systeemtoestand bedoeld in artikel 3, lid 2, punt 37, van de Europese richtsnoeren SOGL;11° black-outtoestand: de systeemtoestand bedoeld in artikel 3, lid 2, punt 22, van de Europese richtsnoeren SOGL;12° hersteltoestand: de systeemtoestand bedoeld in artikel 3, lid 2, punt 38, van de Europese richtsnoeren SOGL;13° alarmtoestand: de systeemtoestand bedoeld in artikel 3, lid 2, punt 17, van de Europese richtsnoeren SOGL;14° relevant juridisch kader: een overeenkomst tussen de transmissienetbeheerder en de betreffende systeemgebruiker waarin de op de desbetreffende installatie of aansluitingspunt van toepassing zijnde eisen overeenkomstig dit besluit worden aangeduid en waarin de toepassingsmodaliteiten van voornoemde eisen nader worden uitgewerkt;15° gedragscode: de gedragscode bedoeld in artikel 11, § 2, van de Elektriciteits wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten;16° meetgegeven: een gegeven bekomen door een meteropname of meting met een meetuitrusting;17° actieve energie: de integraal van het actief vermogen over een bepaald tijdsinterval;18° reactieve energie: de integraal van het reactief vermogen over een bepaald tijdsinterval;19° meetuitrusting: elke uitrusting voor het uitvoeren van meteropname en/of metingen, zoals meters, apparaten met als voornaamste functie het uitvoeren van metingen, meettransformatoren of bijhorende telecommunicatie-uitrustingen;20° installatie: elke aansluiting op het transmissienet of gesloten industrieel net, elke in artikel 35 aangehaalde installatie van respectievelijk een systeemgebruiker, transmissienetgebruiker, een beheerder van een publiek distributienet, of een beheerder van een lokaal transmissienet, of directe lijn;21° installatie van de systeemgebruiker: elke in artikel 35 aangehaalde uitrusting van een systeemgebruiker die door een aansluiting op een net is aangesloten;22° installatie van de transmissienetgebruiker: elke in artikel 35 bedoelde uitrusting van een transmissienetgebruiker die door een aansluiting op het transmissienet is aangesloten;23° aansluitingsinstallatie: elke uitrusting die nodig is om de installatie van de transmissienetgebruiker te verbinden met het transmissienet;24° railstel: het driefasig geheel van drie metalen rails of geleiders die voor elke fase de identieke en gemeenschappelijk spanningspunten vormen en via dewelke de verschillende aangesloten toestellen (apparatuur, lijnen en kabels) onderling verbonden zijn;25° werkdag: elke dag van de week, met uitzondering van zaterdag, zondag en wettelijke feestdagen;26° meting: de opname op een bepaald tijdstip van een fysieke grootheid met een meetuitrusting;27° CREG: Commissie voor de Regulering van de Elektriciteit en het Gas;28° actieve verliezen: het verbruik van actief vermogen in het net dat veroorzaakt wordt door het gebruik van dat net;29° toegangspunt of toegangspunt op het transmissienet: een punt dat gekarakteriseerd wordt door een fysieke plaats en een spanningsniveau waarvoor een toegang tot het transmissienet wordt toegewezen aan de toegangshouder met het oog op de injectie of afname van vermogen vanuit een elektriciteitsproductie-eenheid, een verbruiksinstallatie, een energieopslagfaciliteit, een gesloten industrieel net of een gesloten distributienet dat is aangesloten op het transmissienet;het toegangspunt is verbonden met één of meerdere aansluitingspunten van de betrokken transmissienetgebruiker die zich op hetzelfde spanningsniveau situeert en op hetzelfde onderstation; 30° verbindingspunt: een punt waarop het transmissienet met buitenlandse transmissienetten, de lokale transmissienetten en de publieke distributienetten verbonden zijn;31° interfacepunt: de fysieke plaats en het spanningsniveau van het punt waar de installaties van een transmissienetgebruiker verbonden zijn met de aansluitingsinstallaties.Dit punt bevindt zich op de site van de transmissienetgebruiker en in ieder geval na het eerste aansluitingsveld vanaf het net aan de zijde van de transmissienetgebruiker; 32° injectiepunt: een toegangspunt vanaf waar het vermogen in het transmissienet wordt geïnjecteerd;33° minister: de federale minister bevoegd voor Energie;34° afnamepunt: een toegangspunt vanaf waar het vermogen vanuit het transmissienet wordt afgenomen;35° lokale elektriciteitsproductie-eenheid: een elektriciteitsproductie-eenheid waarvan het injectiepunt identiek is aan het afnamepunt van één of meerdere in artikel 35, § 3, eerste lid, 1° bedoelde verbruiksinstallaties van een transmissienetgebruiker of, in het geval van een CDS, een CDS gebruiker, en die zich op dezelfde geografische site bevindt als deze verbruiksinstallaties;36° ter beschikking gesteld vermogen: het schijnbaar vermogen in injectie en/of afname dat door de transmissienetbeheerder is vastgelegd voor een toegangspunt van een transmissienetgebruiker en die het recht geeft aan deze transmissienetgebruiker om vermogen te injecteren en/of af te nemen naar/van het transmissienet ten belope van dit ter beschikking gesteld vermogen;37° kwaliteit: het geheel van de karakteristieken van de elektriciteit die een invloed kunnen hebben op de aansluitingsinstallaties, installaties van één of meerdere transmissienetgebruikers, het publiek distributienet en/of het lokaal transmissienet en die, onder meer, de continuïteit van de spanning en de elektrische karakteristieken van deze spanning en stroom, zoals de frequentie, de amplitude, de golfvorm en de symmetrie, omvatten;38° aansluiting: elke uitrusting die nodig is om de installatie van de systeemgebruiker, beheerder van het publiek distributienet en beheerder van het lokaal transmissienet te verbinden met een net. De aansluiting op het transmissienet van de transmissienetgebruiker bestaat uit de aansluitingsinstallaties tussen het aansluitingspunt en het interfacepunt, welke tenminste het eerste aansluitingsveld vanaf het transmissienet inhouden.

De aansluiting van publieke distributienetten of van lokale transmissienetten op het transmissienet bestaat uit het verbindingspunt dat zich situeert aan de secundaire van de transformator die deel uitmaakt van het transmissienet die de elektriciteitsspanning omzet naar de spanning van de publieke distributienetten of lokale transmissienetten.

De aansluiting van de gebruiker van een gesloten industrieel net wordt bepaald in de aansluitingsmodaliteiten afgesloten door de beheerder van het gesloten industrieel net met deze gebruiker van dat gesloten industrieel net; 39° register der meetuitrustingen: het register bijgehouden door de transmissienetbeheerder, overeenkomstig dit besluit;40° Verordening 2019/941: Verordening (EU) nr.2019/941 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juni 2019 betreffende risicoparaatheid in de elektriciteitssector en tot intrekking van Richtlijn 2005/89/EG; 41° Verordening 543/2013: Verordening (EU) nr.543/2013 van de Commissie van 14 juni 2013 betreffende de toezending en publicatie van gegevens inzake de elektriciteitsmarkten en houdende wijziging van bijlage I bij Verordening (EG) nr. 714/2009 van het Europees Parlement en de Raad; 42° lokaal transmissienet: het gewestelijk transmissienet zoals bedoeld in de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 19 juli 2001 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, het plaatselijk vervoersnet van elektriciteit zoals bedoeld in het decreet van het Vlaamse Gewest van 8 mei 2009 houdende algemene bepalingen betreffende het energiebeleid, het plaatselijk transmissienet, zoals bedoeld in het decreet van het Waalse Gewest van 12 april 2001 betreffende de organisatie van de gewestelijke elektriciteitsmarkt;43° gesloten distributienet: het gesloten distributiesysteem bedoeld in artikel 2, tweede alinea, punt 5, van de Europese netcode DCC, voor zover het betrekking heeft op het gesloten distributienet, zoals bedoeld in het decreet van het Vlaamse Gewest van 8 mei 2009 houdende algemene bepalingen betreffende het energiebeleid, het gesloten beroepsnet, zoals bedoeld in het decreet van het Waalse Gewest van 12 april 2001 betreffende de organisatie van de gewestelijke elektriciteitsmarkt en het privénet, zoals bedoeld in de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 19 juli 2001 betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest;44° gesloten industrieel net: het gesloten distributiesysteem bedoeld in artikel 2, tweede alinea, punt 5, van de Europese netcode DCC, voor zover het betrekking heeft op het in de Elektriciteits wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten bedoelde gesloten industrieel net;voor de doeleinden van dit besluit en behoudens andersluidende bepalingen wordt het tractienet spoor gelijkgesteld met het gesloten industrieel net, zoals gedefinieerd in dit besluit; 45° publiek distributienet: geheel van onderling verbonden elektrische leidingen met een nominale spanning die gelijk is aan of minder is dan 70 kilovolt, en de bijbehorende installaties, die noodzakelijk zijn voor de distributie van elektriciteit aan afnemers, dat geen CDS of directe lijn is met uitzondering van het lokaal transmissienet;46° AREI: het koninklijk besluit van 8 september 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 08/09/2019 pub. 28/10/2019 numac 2019014633 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit tot vaststelling van Boek 1 betreffende de elektrische installaties op laagspanning en op zeer lage spanning, Boek 2 betreffende de elektrische installaties op hoogspanning en Boek 3 betreffende de installaties voor transmissie en distributie van elektrische energie sluiten tot vaststelling van Boek 1 betreffende de elektrische installaties op laagspanning en op zeer lage spanning, Boek 2 betreffende de elektrische installaties op hoogspanning en Boek 3 betreffende de installaties voor transmissie en distributie van elektrische energie, gewijzigd bij de koninklijke besluiten van 10 juli 2022 en 5 maart 2023;47° ARAB: Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming, rekening houdend met de opname ervan in de Codex over het welzijn op het werk;48° hersteldienst: elke dienst zoals gedefinieerd door de transmissienetbeheerder overeenkomstig de betreffende bepalingen van de Europese netcode RfG en de Europese netcode E&R die bijdraagt tot één of meerdere maatregelen van het herstelplan;49° : black-startdienst: de dienst voorzien door elektriciteitsproductie-eenheden die over black-startmogelijkheden beschikken bedoeld in artikel 2, tweede alinea, punt 45, van de Europese netcode RfG, die één van de mogelijke hersteldiensten vormt;50° elektrisch systeem: het geheel van de uitrustingen dat alle gekoppelde netten, alle aansluitingen en alle installaties van de op deze netten aangesloten systeemgebruikers omvat en tot de regelzone van de relevante transmissienetbeheerder behoort;51° aansluitingsveld: het geheel van componenten van een aansluitingsinstallatie die in het bijzonder volgende functies waarborgen: a) het onder spanning brengen van de installaties van de transmissienetgebruiker vanuit het transmissienet;b) het uitschakelen en/of inschakelen van deze installaties;c) het fysiek scheiden van deze installaties van het transmissienet;52° systeemgebruiker: elke natuurlijke of rechtspersoon die elektriciteit injecteert op of afneemt van een transmissienet, een lokaal transmissienet of een publiek distributienet, naargelang het geval als eigenaar van, een elektriciteitsproductie-installatie, van een verbruiksinstallatie, van een energieopslagfaciliteit, van een CDS of van een HVDC systeem, met dien verstande dat louter voor de toepassing van dit besluit en de Europese netcodes en richtsnoeren als eigenaar wordt beschouwd: de persoon die beschikt over het eigendomsrecht of, indien een derde met dewelke deze persoon een contractuele relatie heeft, over het eigendomsrecht beschikt, over het gebruiksrecht op deze installatie, dit net of dit systeem;53° CDS-gebruiker: natuurlijke persoon of rechtspersoon die elektriciteit injecteert op of afneemt van het/een CDS;54° transmissienetgebruiker: een systeemgebruiker wiens elektriciteitsproductie-eenheid, verbruiksinstallatie, energieopslagfaciliteit, gesloten industrieel net, gesloten distributienet, of HVDC-systeem, op het transmissienet is aangesloten;55° regelzone: de controlezone bedoeld in artikel 2, eerste alinea, punt 6, van Verordening 543/2013;56° FCR: de frequentiebegrenzingsreserves bedoeld in artikel 3, lid 2, punt 6, van de Europese richtsnoeren SOGL;57° FRR: de frequentieherstelreserves bedoeld in artikel 3, lid 2, punt 7, van Europese richtsnoeren SOGL;58° referentiewaarde: de referentiewaarde bedoeld in artikel 2, tweede alinea, punt 25, van de Europese netcode RfG;59° elektriciteitsproductie-eenheid: een synchrone elektriciteitsproductie-eenheid of een power park module bedoeld in artikel 2, tweede alinea, punt 5, van de Europese netcode RfG;60° substantiële modernisering: de modernisering van een installatie of vervanging van apparatuur die van zulke omvang is dat het bestaande aansluitingscontract dient te worden herzien, dan wel een nieuw aansluitingscontract vereist is zoals bedoeld in artikel 4 van de Europese netcode RfG, artikel 4 van de Europese netcode DCC en artikel 4 van de Europese netcode HVDC;61° asynchrone energieopslagfaciliteit : een energieopslagfaciliteit, zoals gedefinieerd in de Elektriciteits wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten, met uitsluiting van een eenheid of een verzameling van eenheden die elektriciteit opwekt, en voor zover die energieopslagfaciliteit ofwel niet-synchroon ofwel via vermogenselektronica met het systeem verbonden is en één aansluitpunt heeft met een transmissienet, inclusief een gesloten industrieel net, of een HVDC-systeem. TITEL 2 - Toepassingsgebied

Art. 2.Dit besluit is niet van toepassing op: 1° systeemgebruikers aangesloten op het publiek distributienet of het lokaal transmissienet behoudens voor wat betreft de gevallen vermeld in artikel 4, § 5, tweede lid en systeemgebruikers aangesloten op een CDS behoudens voor wat betreft de gevallen vermeld in artikel 4, § 6;2° elektrische voertuigen;3° elektriciteitsproductie-eenheden die geïnstalleerd zijn met het oog op het leveren van een noodvoeding, minder dan vijf minuten per maand parallel functioneren met het transmissienet wanneer deze in een normale toestand verkeert en geen ondersteunende dienst leveren;4° asynchrone energieopslagfaciliteiten die enkel dienen voor de noodvoeding van de transmissienetgebruiker, met name deze die geen enkele ondersteunende dienst leveren en, in ontladingsmodus, minder dan vijf minuten per maand parallel functioneren met het transmissienet wanneer dat in een normale toestand verkeert. Het parallel functioneren met het transmissienet van onder 3° en 4° bedoelde elektriciteitsproductie-eenheden en de energieopslagfaciliteiten tijdens de onderhoudswerkzaamheden of testen voor indienstname wordt niet meegerekend in de berekening van de vijf minuten.

TITEL 3 - Taken, opdrachten en algemene verplichtingen van de transmissienetbeheerder

Art. 3.De transmissienetbeheerder voert de hem door dit besluit toevertrouwde taken uit in het kader van zijn wettelijke opdrachten, zoals bepaald in de Elektriciteits wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten.

Art. 4.§ 1. De transmissienetbeheerder waakt, na gezamenlijk overleg met de transmissienetgebruikers, over de kwaliteit en de betrouwbaarheid van de bevoorrading met passende middelen en maatregelen en overeenkomstig de bepalingen van dit besluit en/of de toepasselijke wetgeving. Dit maakt het mogelijk om ten minste volgende kwaliteitsaanduidingen te bepalen: 1° de frequentie van de onderbrekingen;2° de gemiddelde duur van de onderbrekingen;3° de jaarlijkse duur van de onderbrekingen. § 2. De transmissienetbeheerder stelt tenminste eenmaal per jaar een verslag op en maakt dit openbaar op zijn website.

Dit verslag betreft: 1° de kwaliteit en de betrouwbaarheid van de bevoorrading in het transmissienet en de regelzone;2° de evaluatie van de resultaten van de periodieke testen bedoeld in artikel 33. § 3. De transmissienetbeheerder neemt de vereiste maatregelen overeenkomstig artikel 20 van Europese richtsnoeren SOGL en bedoeld in artikel 21, wanneer het transmissienet zich bevindt in een alarmtoestand, noodtoestand, black-outtoestand of hersteltoestand of in één van de voormelde toestanden dreigt terecht te komen. § 4. De transmissienetbeheerder houdt het register der meetuitrustingen bij.

Indien het register der meetuitrustingen op een geïnformatiseerde drager gehouden wordt, neemt de transmissienetbeheerder de nodige maatregelen opdat ten minste één ongewijzigde kopie veilig op een identieke drager bewaard wordt met inachtneming van de toepasselijke bepalingen inzake bescherming van persoonsgegevens.

De transmissienetbeheerder waarborgt de publicatie van het register der meetuitrustingen. § 5. Onverminderd artikel 140, neemt de transmissienetbeheerder op geen enkele manier deel aan het operationeel beheer van het publiek distributienet, en draagt geen enkele verantwoordelijkheid in dat opzicht.

De transmissienetbeheerder heeft evenmin enige contractuele en/of operationele relatie met de systeemgebruikers aangesloten op de publieke distributienetten behoudens wat betreft relaties die hij zou hebben met de systeemgebruiker aangesloten op het publiek distributienet in de hiernavolgende gevallen, en na overleg met de publieke distributienetbeheerders desgevallend overeenkomstig de gedragscode: 1° indien zij hem ondersteunende diensten, diensten inzake vraagbeheer of diensten voor coördinatie en congestiebeheer verstrekken of een volume aan productiecapaciteit en/of een volume aan vraagbeheer ter beschikking stellen in het kader van de strategische reserve of optreden als capaciteitsleverancier in het kader van het capaciteitsvergoedingsmechanisme overeenkomstig de Elektriciteits wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten;en/of 2° in toepassing van bepaalde operationele verplichtingen of verplichtingen in verband met informatieverstrekking die voortvloeien uit de Europese netcodes en richtsnoeren;en/of 3° iedere andere contractuele relatie met deze systeemgebruikers aangesloten op het publiek distributienet middels en na akkoord van de beheerders van het betrokken publiek distributienet. § 6. De transmissienetbeheerder heeft geen enkele contractuele en/of operationele relatie met de CDS gebruikers, behalve eventueel: 1° indien zij hem ondersteunende diensten, diensten inzake vraagbeheer, diensten voor coördinatie en congestiebeheer, diensten inzake deelname aan het capaciteitsvergoedingsmechanisme of diensten inzake de deelname aan de strategische reserve leveren overeenkomstig de Elektriciteits wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten;en/of 2° in toepassing van bepaalde operationele verplichtingen of verplichtingen in verband met informatieverstrekking die voortvloeien uit de Europese netcodes en richtsnoeren;en/of 3° overeenkomstig andere contractuele afspraken met de betrokken CDS beheerder;4° of overeenkomstig andere afspraken voortvloeiend uit de toepasselijke wetgeving.

Art. 5.De transmissienetbeheerder organiseert een overlegplatform ten behoeve van een permanente dialoog met de verschillende categorieën systeemgebruikers en marktspelers die op de Belgische elektriciteitsmarkt actief zijn, of hun vertegenwoordigers, aangaande specifieke problemen verbonden met de invoering van dit besluit.

Te dien einde ziet hij er onder meer op toe dat specifieke werkgroepen worden opgericht, dat de betrokken systeemgebruikers, marktspelers of hun vertegenwoordigers worden uitgenodigd en dat de bevindingen en formele aanbevelingen die uit deze werkgroepen voortvloeien aan de minister worden meegedeeld.

Deze aanbevelingen alsook het geheel van de werkzaamheden van het overlegplatform worden openbaar gemaakt op de website van de transmissienetbeheerder.

Deze aanbevelingen kunnen onder geen beding één of meerdere bepalingen van dit besluit wijzigen of vervangen.

Het overlegplatform legt zijn werkagenda en de werkingsregels van zijn werkgroepen en zijn algemene vergadering vast en maakt deze bekend op de website van de transmissienetbeheerder.

TITEL 4 - Bevoegdheden van de minister

Art. 6.De minister duidt een vertegenwoordiger van de Algemene Directie Energie aan om deel te nemen aan de werkgroepen bedoeld in artikel 5, tweede lid. De CREG wordt door de transmissienetbeheerder uitgenodigd als waarnemer aan de vergaderingen van deze werkgroepen.

De minister kan de transmissienetbeheerder verzoeken, in samenspraak met de transmissienetbeheerder en/of de CREG, om één of meer punten aan het overlegplatform ter bespreking voor te leggen.

De minister keurt het systeembeschermingsplan, het herstelplan en het testplan goed overeenkomstig de artikelen 29 tot 32 en oefent de andere daarin opgenomen bevoegdheden uit.

De minister vervolledigt, op voorstel van de transmissienetbeheerder en na raadpleging van de transmissienetgebruikers overeenkomstig de bepalingen in artikel 5, de lijst van de algemene technische minimumeisen en de regelparameters bedoeld in artikel 46, § 1.

De minister wordt aangewezen als de bevoegde instantie inzake zekerheid van de elektriciteitsvoorziening overeenkomstig artikel 3 van Verordening (EU) nr. 2019/941 en artikel 11, § 1, vierde lid, van de Elektriciteits wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten. Om een nationale elektriciteitscrisis te voorkomen, te beperken en te remediëren, geeft de minister uitvoering aan de opdrachten die aan de bevoegde instantie worden toegewezen in Verordening (EU) nr. 2019/941. De minister kan aan de Algemene Directie Energie operationele taken delegeren die betrekking hebben op het risicoparaatheidsplan en de risicobeheersing als bepaald in de Verordening (EU) 2019/941.

TITEL 5 - Tussenkomst van de CREG

Art. 7.De eisen en toepassingsmodaliteiten bedoeld in boeken 3 tot en met 9 van dit besluit worden voor elke installatie of aansluitingspunt aangeduid of nader uitgewerkt in het relevant juridisch kader, rekening houdend met de desbetreffende in de gedragscode voorziene voorschriften.

De CREG ziet toe op de conformiteit van de betreffende bepalingen, vervat in het in het eerste lid bedoelde relevant juridisch kader, met de voorschriften van dit besluit en van de gedragscode, in overeenstemming met de procedure desgevallend daarvoor vastgelegd in de gedragscode, en met de Europese netcodes en richtsnoeren.

In het kader van de beoordeling door de CREG van de afwijkingsaanvragen zoals bedoeld in artikel 60 van de Europese netcode RfG, artikel 50 van de Europese netcode DCC en artikel 80 van de Europese HVDC, verstuurt de CREG een kopie van elke afwijkingsaanvraag naar de Algemene Directie Energie binnen vijf werkdagen na de ontvangst ervan. De CREG maakt haar ook een kopie over van de eventuele bijkomende informatie die ze gevraagd of ontvangen zou hebben binnen vijf werkdagen na ontvangst van deze informatie. De Algemene Directie Energie kan een advies aan de CREG overmaken binnen drie maanden na ontvangst van de kopie van de afwijkingsaanvraag. Als de bijkomende informatie door de Algemene Directie Energie wordt ontvangen voor het verstrijken van de termijn van drie maanden, wordt de termijn om advies te verlenen aan de CREG verlengd met een maand.

Als de bijkomende informatie door de Algemene Directie Energie wordt ontvangen na het verstrijken van de termijn van drie maanden, beschikt ze over een nieuwe termijn van een maand vanaf de ontvangst van deze informatie om haar advies over te maken.

De CREG wordt om advies verzocht en ontvangt de kennisgevingen zoals voorzien in en overeenkomstig de bepalingen van dit besluit en van de Europese netcodes en richtsnoeren.

TITEL 6 - Tussenkomst van de Algemene Directie Energie

Art. 8.§ 1. De Algemene Directie Energie ontvangt van de transmissienetbeheerder of de CREG de formulieren, verslagen, mededelingen, kennisgevingen en informatie overeenkomstig de bepalingen van dit besluit en van de Europese netcodes en richtsnoeren. § 2. Wanneer de transmissienetbeheerder een kennisgeving aan de CREG doet overeenkomstig de gedragscode, maakt de CREG een kopie voor advies over aan de Algemene Directie Energie van de criteria die, overeenkomstig de gedragscode, ter goedkeuring aan de CREG worden voorgelegd en op basis waarvan de transmissienetbeheerder de te compenseren actieve verliezen op het transmissienet bepaalt. De Algemene Directie Energie stuurt haar advies binnen een maand naar de CREG en naar de transmissienetbeheerder.

Bij gebrek aan een advies binnen de vooropgestelde termijn wordt de Algemene Directie Energie geacht een gunstig advies te hebben gegeven.

De CREG maakt een kopie ter informatie over aan de Algemene Directie Energie van het jaarlijks verslag door de transmissienetbeheerder opgemaakt overeenkomstig de gedragscode met betrekking tot de actieve verliezen in het transmissienet. § 3. De Algemene Directie Energie verleent tevens ambtshalve of op verzoek van de CREG of de transmissienetbeheerder de adviezen overeenkomstig de bepalingen van dit besluit en van de Europese netcodes en richtsnoeren.

TITEL 7 - Formaliteiten, kennisgevingen, geheimhouding en openbaarheid, mededelingen en termijnen

Art. 9.§ 1. Behoudens andersluidende bepalingen in dit besluit, gebeurt elke kennisgeving, neerlegging of mededeling bedoeld in dit besluit schriftelijk op het door de geadresseerde opgegeven laatste adres. Ingeval er een contactpersoon is aangeduid, worden die neerleggingen, mededelingen of kennisgevingen aan die persoon gericht.

Bij wijziging van adres of contactpersoon stelt de ontvanger van wie het adres of de contactpersoon is gewijzigd zijn correspondenten zo snel mogelijk van deze wijziging van adres of contactpersoon in kennis en zorgt hij ervoor dat dit adres of de contactpersoon wordt gewijzigd in de documenten waarin het voormalige adres of de voormalige contactpersoon vermeld staat. § 2. Behoudens andersluidende bepalingen in dit besluit, wordt elke indiening, mededeling of kennisgeving van informatie met betrekking tot de uitwisseling van elektriciteit en het beheer van het transmissienet in het kader van dit besluit, uitgevoerd via de door de transmissienetbeheerder bepaalde elektronische middelen voor de uitwisseling van gegevens.

Elke neerlegging, mededeling of kennisgeving aan de CREG in het kader van de goedkeuringsbevoegdheid van die laatste, gebeurt overeenkomstig de toepasselijke wetgeving, uitgezonderd de gedragscode, of dit besluit, per aangetekende zending met ontvangstbewijs of door persoonlijke afgifte met ontvangstbewijs, geadresseerd aan het directiecomité of op een andere wijze zoals uitdrukkelijk schriftelijk overeengekomen met de CREG. Een kopie wordt op dezelfde manier verstuurd aan de Algemene Directie Energie wanneer zij beschikt over een adviesbevoegdheid overeenkomstig de toepasselijke wetgeving of dit besluit. § 3. De datum van kennisgeving wordt bepaald overeenkomstig artikel 1.5 van het Burgerlijk Wetboek.

Onverminderd andersluidende bepalingen in de toepasselijke wetgeving of dit besluit lopen de termijnen vermeld in dit besluit van middernacht tot middernacht. Zij beginnen te lopen op de eerste werkdag volgend op de dag van de handeling of van de gebeurtenis die daartoe aanleiding geeft. De vervaldag is in de termijn inbegrepen. Is die dag echter een zaterdag, zondag of wettelijke feestdag, dan wordt de vervaldag uitgesteld naar de volgende werkdag.

Bij gebreke aan een wettelijke termijn, zetten de transmissienetbeheerder en alle andere personen voor wie een verplichting van communicatie van informatie of gegevens geldt in dit besluit of de toepasselijke wetgeving, uitgezonderd de gedragscode, zich in om zo spoedig mogelijk deze informatie en/of gegevens met inachtneming van hun vertrouwelijkheidsverplichtingen mee te delen.

Art. 10.§ 1. Wanneer de transmissienetnetbeheerder verantwoordelijk is voor de openbaarheid, met inbegrip van de bekendmaking van bepaalde informatie en/of gegevens, waarborgt hij deze openbaarheid met inachtneming van de in dit besluit of de toepasselijke wetgeving vastgestelde voorwaarden, modaliteiten en formaliteiten. § 2. Onverminderd de bepalingen van dit besluit inzake niet-openbaarmaking van vertrouwelijke of commercieel gevoelige informatie en gegevens waarvan hij kennis heeft krachtens dit besluit en/of de toepasselijke wetgeving en zonder daarbij afbreuk te doen aan de door de Elektriciteits wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten of de Europese netcodes en richtsnoeren aan de CREG toegekende opdrachten en reguleringsbevoegdheid, verricht de transmissienetbeheerder de bekendmakingen met betrekking tot de onderwerpen vastgelegd in dit besluit overeenkomstig artikel 11, § 1, tweede lid, 7°, van de Elektriciteits wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten, op een via internet toegankelijke server of iedere andere in dit besluit en/of de toepasselijke wetgeving bepaalde drager. § 3. De transmissienetbeheerder en alle andere personen voor wie een verplichting van communicatie van informatie en /of gegevens geldt in dit besluit en/of de toepasselijke wetgeving, treffen de nodige maatregelen om een passende beschikbaarheid en betrouwbaarheid van deze informatie en/of gegevens, te garanderen, met name, in voorkomend geval, door deze te actualiseren. § 4. Indien er krachtens de toepasselijke wetgeving of in dit besluit geen regels, eisen, modaliteiten en beginselen zijn bepaald met betrekking tot de communicatie en/of de uitwisseling van informaties en/of gegevens zoals bedoeld in dit besluit en/of de toepasselijke wetgeving, bepaalt de transmissienetbeheerder deze regels, vereisten, modaliteiten en beginselen. De transmissienetbeheerder zal ter zake op geregelde basis binnen het overeenkomstig artikel 5 georganiseerde overleg, afstemmen met de betrokken partijen.

De transmissienetbeheerder treft de nodige technische, ICT, fysieke en organisatorische maatregelen, in voorkomend geval bij toepassing van de toepasselijke wetgeving, om de veiligheid van de informatienetwerken en -systemen waarvan hij gebruikmaakt in het kader van zijn activiteiten bedoeld in dit besluit, met name ter voorkoming en beheersing van de risico's en incidenten die dergelijke netwerken en systemen bedreigen, te waarborgen.

BOEK 2 - VOORSCHRIFTEN INZAKE ONDERSTEUNENDE DIENSTEN IN TE RICHTEN DOOR DE TRANSMISSIENETBEHEERDER TITEL 1 - Lijst van ondersteunende diensten

Art. 11.De transmissienetbeheerder richt volgende ondersteunende diensten in: 1° balanceringsdiensten: a) FCR;b) FRR;2° de regeling van de spanning en van het reactief vermogen zoals gedefinieerd in artikel 3, paragraaf 2, punt 21, van de Europese richtsnoeren SOGL;3° de black-startdienst;4° elke eventuele andere ondersteunende dienst al dan niet behorend tot een van de categorieën van 1° tot 3°, zoals beschermingsdiensten, die door de transmissienetbeheerder kan worden ontwikkeld volgens de bepalingen ter zake van de Europese netcodes en richtsnoeren, dit besluit en/of de gedragscode, hetzij in het kader van een harmonisering van de ondersteunende diensten op Europees of nationaal niveau, hetzij in het kader van een behoefte die de transmissienetbeheerder vaststelt om de veiligheid, betrouwbaarheid en efficiëntie van het net te verzekeren. TITEL 2 - Herstelplan

Art. 12.Zonder afbreuk te doen aan het herstelplan bedoeld in artikel 23 van de Europese netcode E&R, bepaalt de transmissienetbeheerder de verschillende middelen bestemd om een dienst van herstel van het net te leveren na een spanningsinstorting ervan.

Art. 13.Onverminderd artikel 32, § 1, zesde lid, staat de eventuele coördinatie die nodig is met de betrokken distributienetbeheerder of de CDS-beheerder, overeenkomstig artikel 25, lid 1, van de Europese netcode E&R, beschreven in het herstelplan.

Art. 14.Onverminderd artikel 23 van de Europese netcode E&R, bevat het herstelplan de methodologie voor het bepalen van de behoefte aan hersteldiensten, van de keuze van de benodigde types hersteldiensten en van het benodigde volume van iedere hersteldienst. Het potentieel van energiebronnen met eilandbedrijfgeschiktheid en het potentieel van energiebronnen voor noodstroomvoorziening worden hierbij in rekening gebracht.

TITEL 3 - Systeembeschermingsplan

Art. 15.Onverminderd het systeembeschermingsplan bedoeld in artikel 11 van de Europese netcode E&R, bepaalt de transmissienetbeheerder de noodzaak en, indien toepasselijk, de verschillende middelen bestemd om een dienst van bescherming van het net te leveren.

Art. 16.De eventuele coördinatie die nodig is met de betrokken distributienetbeheerder, CDS-beheerder, overeenkomstig artikel 13, lid 1, van de Europese netcode E&R, staat beschreven in het systeembeschermingsplan.

Art. 17.Onverminderd artikel 11 van de Europese netcode E&R, bevat het systeembeschermingsplan, de methodologie voor het bepalen van de behoefte aan beschermingsdiensten, van de keuze van de benodigde types beschermingsdiensten en van het benodigde volume van iedere beschermingsdienst.

BOEK 3 - VOORSCHRIFTEN EN MAATREGELEN INZAKE VEILIGHEID EN TOEGANG TOT INSTALLATIES TITEL 1 - Voorschriften betreffende de veiligheid van personen

Art. 18.De Belgische wettelijke en reglementaire bepalingen inzake de veiligheid van personen en goederen, en met name het ARAB en het AREI, de Code over het welzijn op het werk alsook de normen NBN-EN 50110-1 en NBN-EN 50110-2 en de op die gebieden rechtstreeks toepasselijke Europese en/of geharmoniseerde normen en standaarden en de eventuele latere wijzigingen, zijn van toepassing op iedere persoon die tussenkomt op het transmissienet, op de bijbehorende infrastructuur en/of installaties, met inbegrip van de transmissienetbeheerder, de transmissienetgebruiker en hun respectievelijke personeel, met inbegrip van hun aannemers, onderaannemers en leveranciers.

TITEL 2 - Toegang tot de transmissienetinfrastructuur en de aansluitingsinstallaties beheerd door de transmissienetbeheerder

Art. 19.Behoudens andersluidende bepaling in dit besluit en/of de toepasselijke wetgeving gebeurt de toegang tot elk roerend of onroerend goed beheerd door de transmissienetbeheerder te allen tijde overeenkomstig de toegangs- en veiligheidsprocedures van de transmissienetbeheerder en met zijn voorafgaandelijk uitdrukkelijk akkoord.

Wanneer de door de transmissienetbeheerder beheerde transmissienetinfrastructuur en aansluitingsinstallaties zich op de site van de transmissienetgebruiker bevinden, passen de transmissienetbeheerder, zijn aannemers, zijn onderaannemers en zijn leveranciers eveneens de toegangs- en veiligheidsprocedures toe van de transmissienetgebruiker voor de toegang tot deze site voor zover deze toegangsprocedures geen afbreuk doen aan de uitvoering van dit besluit.

TITEL 3 - Toegang tot de installaties van de transmissienetgebruiker, en de systeemgebruiker

Art. 20.§ 1. Behoudens andere in de Europese netcodes en richtsnoeren vastgestelde regels en/of modaliteiten heeft de transmissienetbeheerder, in zijn hoedanigheid van relevante netbeheerder of, in voorkomend geval, in zijn hoedanigheid van relevante transmissienetbeheerder, zonder onnodige risico's of beperkingen binnen een redelijke termijn, toegang tot de installaties van de transmissienetgebruiker of, in voorkomend geval van elk andere systeemgebruiker, om er, in voorkomend geval in coördinatie met de relevante netbeheerder, inspecties en testen uit te voeren of te laten uitvoeren en/of testen te organiseren en/of laten organiseren, of andere maatregelen en/of formaliteiten in te stellen of te laten instellen met het oog op het controleren van de conformiteit met dit besluit en/of de toepasselijke wetgeving.

Deze toegang wordt verleend in aanwezigheid van een vertegenwoordiger van de betrokken transmissienetgebruiker of de systeemgebruiker. De transmissienetgebruiker of, in voorkomend geval, de systeemgebruiker mag de transmissienetbeheerder de toegang niet ontzeggen op grond van contractuele afspraken met derden met betrekking tot de installaties.

Voorts stellen de transmissienetbeheerder, de betrokken transmissienetgebruiker of, in voorkomend geval, de systeemgebruiker zich ter beschikking van elkaar, om elkaar in kennis te stellen van risico's die eventueel gepaard gaan met hun aanwezigheid of die van hun vertegenwoordiger wanneer er testen, metingen en/of formaliteiten worden uitgevoerd. § 2. In de omstandigheden bedoeld in paragraaf 1 en tenzij anders aangegeven in dit besluit en/of de toepasselijke wetgeving, leeft de transmissienetbeheerder de voorschriften betreffende de veiligheid van personen en goederen na die worden toegepast door de transmissienetgebruiker of, in voorkomend geval, van elk andere systeemgebruiker. Te dien einde voorafgaand aan de uitvoering van de inspecties, testen of andere formaliteiten en/of maatregelen is de transmissienetgebruiker en/of, in voorkomend geval, de systeemgebruiker ertoe gehouden de transmissienetbeheerder schriftelijk te informeren over de toepasselijke voorschriften, met inbegrip van de procedures, en een kopie ervan te verstrekken.

De transmissienetgebruiker of, in voorkomend geval, de systeemgebruiker mag ten aanzien van de transmissienetbeheerder geen strengere vereisten opleggen inzake veiligheid dan aan zijn eigen personeel, behalve indien het niet naleven van deze vereisten een direct gevaar voor de veiligheid en de gezondheid van het personeel van de transmissienetbeheerder, zijn aannemers, onderaannemers of leveranciers inhoudt.

Indien de transmissienetgebruiker of, in voorkomend geval, de systeemgebruiker oordeelt dat het personeel van de transmissienetbeheerder, zijn aannemers, onderaannemers of leveranciers persoonlijke beschermingsuitrusting dienen te gebruiken tijdens de uitvoering van hun missie, die zijn oorsprong vindt in de activiteiten van de transmissienetgebruiker of de systeemgebruiker, dan stelt laatstgenoemde deze ter beschikking aan het interveniërende personeel van de transmissienetbeheerder, zijn aannemers, onderaannemers of leveranciers en geeft de nodige instructies voor het correct gebruik ervan. Deze terbeschikkingstelling kan aanleiding geven tot een redelijke financiële tussenkomst van de transmissienetbeheerder, of van zijn aannemers, onderaannemers en leveranciers, aan de transmissienetgebruiker of, in voorkomend geval, de systeemgebruiker. § 3. Bij gebrek aan de in paragraaf 2, eerste lid, bedoelde informatie past de transmissienetbeheerder bij de uitvoering van inspecties, testen of andere formaliteiten en/of maatregelen met betrekking tot de installaties van een transmissienetgebruiker of, in voorkomend geval, een systeemgebruiker, zijn eigen voorschriften toe, inzake de veiligheid van personen en goederen. § 4. Wanneer de veiligheid of de technische betrouwbaarheid van het transmissienet het vereist, heeft de transmissienetbeheerder het recht de transmissienetgebruiker of, in voorkomend geval, de systeemgebruiker die hem krachtens dit besluit en/of de toepasselijke wetgeving dergelijke toegang waarborgen, in gebreke te stellen om binnen de in de geschreven ingebrekestelling vastgestelde termijn de noodzakelijke werken welke in de ingebrekestelling zijn gepreciseerd, uit te voeren. Bij niet-uitvoering van deze werken binnen de in de ingebrekestelling vastgestelde termijn, na een allerlaatste ingebrekestelling met kopie voor de CREG, heeft de transmissienetbeheerder het recht de beschreven werken uit te voeren die nodig zijn voor het verzekeren van de veiligheid en de betrouwbaarheid van het net. De kosten van de werken vallen ten laste van de transmissienetgebruiker, tenzij hij bewijst dat ze te wijten zijn aan tekortkomingen van de transmissienetbeheerder of, in voorkomend geval, van een andere systeemgebruiker. In dit geval zijn inzake veiligheid van personen en goederen de bepalingen in de paragrafen 2 en 3 van toepassing.

TITEL 4 - Handelingen van de transmissienetbeheerder in geval van een gevaar voor personen of voor materiële schade of wanneer zijn net zich bevindt in de alarmtoestand, noodtoestand, in black-outtoestand of hersteltoestand

Art. 21.Onverminderd de toestand in welke het transmissienet wordt geclassificeerd overeenkomstig artikel 18 van de Europese richtsnoeren SOGL en, in voorkomend geval, de activatie van remediërende maatregelen zoals bedoeld in artikel 20 van de Europese richtsnoeren SOGL, van maatregelen uit het systeembeschermingsplan of van maatregelen uit het herstelplan of van maatregelen uit het risicoparaatheidsplan, neemt de transmissienetbeheerder alle handelingen die hij geschikt oordeelt om een gevaar voor de fysieke integriteit van personen of materiële schade afkomstig van een situatie waarvan hij kennis heeft, of die aan zijn kennis wordt gebracht door een andere netbeheerder, een systeemgebruiker, elke andere actor van de betrokken markt of een betrokken derde, te voorkomen of op te lossen.

Wanneer de transmissienetbeheerder overgaat tot de activatie van remediërende maatregelen in alarmtoestand, een systeembeschermingsplan of een herstelplan, geeft hij aan de CREG zo spoedig mogelijk kennis van alle handelingen die hij neemt en stelt een verslag op met een gedetailleerde uitleg van de redenen, de uitvoering en de gevolgen van deze handelingen. Dit verslag wordt binnen dertig dagen verstuurd aan de CREG, ter informatie aan de minister en de Algemene Directie Energie evenals, in voorkomend geval, aan de verschillende betrokkene partijen onverminderd de bepalingen van de artikelen 14, 18, 20 en 22 van de Europese netcode E&R. De CREG verstuurt een evaluatieverslag, met inbegrip van eventuele aanbevelingen ter verbetering van het systeembeschermingsplan of herstelplan over de door de transmissienetbeheerder genomen handelingen met toepassing van dit artikel, naar de minister en de transmissienetbeheerder.

BOEK 4 - OPSTELLEN VAN ELEKTRISCHE SCHEMA'S

Art. 22.Onverminderd de toepasselijke voorschriften van het AREI voldoen de op te maken elektrische schema's aan de volgende exploitatie eisen.

De elektrische schema's zijn van het eendraadstype op een A4 formaat of A3 formaat.

Alle uitrustingen en hoogspanningsinstallaties zijn aangeduid op de elektrische schema's via het gebruik van de symboliek IEC serie 617 of volgens elke andere symboliek meegedeeld door de transmissienetbeheerder.

Een schema geeft de normale exploitatiesituatie van een site weer. In het normale exploitatieschema wordt de stand van de schakelapparatuur aangeduid.

Art. 23.§ 1. De volgende uitrustingen dienen in het normale exploitatieschema opgenomen te zijn: 1° de railstellen;2° de vermogensschakelaars;3° de rail-, lijn-, kabel- en aardscheiders;4° de toestellen voor het openen onder belasting;5° de generatoren;6° de vermogenstransformatoren, met inbegrip van hun eventuele aardingswijze, en de aansluiting van de hulpwikkelingen;7° de condensatorbatterijen;8° de inductiespoelen;9° de statische compensatoren (SVC);10° de stroomtransformatoren (TI);11° de spanningstransformatoren (TP);en 12° de overspanningsbegrenzers. § 2. In de mate van het mogelijke, wordt bij de opstelling van de eendraadsschema's rekening gehouden met de geografische situatie van de toestellen. Toch wordt hun werkelijke schikking in de velden gerespecteerd. § 3. Het patroon omvat onder meer een gereserveerde plaats voor de nummers van het schema, voor de index van herziening en voor de datum.

BOEK 5 - VOORSCHRIFTEN INZAKE BEHEER EN EXPLOITATIE VAN HET TRANSMISSIENET TITEL 1 - Algemene bepalingen

Art. 24.De tussenkomsten en schakelingen van de transmissienetgebruiker die de veiligheid, de betrouwbaarheid of de efficiëntie van het net beïnvloeden, kunnen enkel uitgevoerd worden mits het voorafgaandelijk akkoord van de transmissienetbeheerder.

In geval de transmissienetbeheerder weigert zijn akkoord te geven, geeft hij kennis van zijn gemotiveerde weigering aan de transmissienetgebruiker.

Art. 25.Een uitwisseling in realtime van gegevens met betrekking tot de standen van de schakelaars en de metingen van het actief en het reactief vermogen heeft continu plaats tussen de transmissienetbeheerder en de transmissienetgebruiker volgens de modaliteiten vastgelegd in het relevant juridisch kader.

Art. 26.De transmissienetgebruiker deelt aan de transmissienetbeheerder onverwijld alle informatie mee betreffende de abnormale werking van zijn installaties die onmiddellijk of op termijn de veiligheid, de betrouwbaarheid of de efficiëntie van het net kan beïnvloeden. Hij verstrekt onverwijld iedere door de transmissienetbeheerder gevraagde bijkomende informatie, onverminderd de bepalingen van artikel 40 van de Europese netcode E&R.

Art. 27.De transmissienetbeheerder deelt onverwijld en onder voorbehoud van vertrouwelijkheid overeenkomstig artikel 9, zesde lid en artikel 10, aan de betrokken transmissienetgebruikers de relevante informatie mee waarover hij beschikt met betrekking tot een abnormale werking van het net, rekening houdend met de veiligheid, de betrouwbaarheid en de efficiëntie van het net, onverminderd de bepalingen van artikel 40 van de Europese netcode E&R.

Art. 28.De transmissienetbeheerder kan afwijken van de regels die zijn vastgesteld in of krachtens dit besluit bij het nemen van maatregelen om de uitbreiding van een storing, om een abnormale werking of om een kritische situatie met betrekking tot de installaties van de transmissienetgebruiker te vermijden voor zover de genomen maatregelen evenredig en noodzakelijk zijn.

TITEL 2 - Systeembeschermingsplan, herstelplan en testplan

HOOFDSTUK 1. - Algemene bepalingen

Art. 29.§ 1. Op voorstel van de transmissienetbeheerder en na advies van de CREG, keurt de minister de voorstellen goed die bedoeld zijn in artikel 4, lid 2, c) en g), van de Europese netcode E&R. § 2. Overeenkomstig artikel 4, lid 2, d), van de Europese netcode E&R, legt de transmissienetbeheerder aan de minister jaarlijks voor 1 november een voorstel ter goedkeuring voor met een lijst van significante systeemgebruikers met hoge prioriteit. De minister spreekt zich over de voorgelegde lijst uit binnen een termijn van één maand, te rekenen vanaf de dag van ontvangst van die lijst.

Voor de samenstelling van de lijst bedoeld in het eerste lid, levert de Algemene Directie Energie de noodzakelijke gegevens die verder aangevuld worden door de transmissienetbeheerder. Daarvoor raadpleegt de Algemene Directie minstens: 1° de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken ;2° de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu;3° de distributienetbeheerders. De entiteiten bedoeld in het tweede lid, 1° en 2°, verlenen hun medewerking aan de Algemene Directie Energie bij de identificatie van de onder hun toezicht vallende significante systeemgebruikers met hoge prioriteit bedoeld in het eerste lid.

De entiteiten bedoeld in het tweede lid, 3°, verlenen hun medewerking aan de Algemene Directie Energie, bij de identificatie van de op hun distributienet aangesloten significante systeemgebruikers met hoge prioriteit bedoeld in het eerste lid, overeenkomstig de Europese netcode E&R en overeenkomstig de toepasselijke regelgeving van de betreffende gewestelijke regulerende instantie.

Art. 30.In het kader van het overleg en de goedkeuringen bedoeld in de artikelen 29, 31 en 32, maakt de transmissienetbeheerder alle informatie over opgevraagd door de minister, door de Algemene Directie Energie of door de CREG.

HOOFDSTUK 2. - Systeembeschermingsplan

Art. 31.§ 1. Onverminderd artikel 11, lid 1, van de Europese netcode E&R, maakt de transmissienetbeheerder, rekening houdend met de termijnen bedoeld in artikel 50 van de Europese netcode E&R en met de geldigheidsduur van de meeste recente goedkeuring, na raadpleging van de CREG en de Algemene Directie Energie, een voorstel van systeembeschermingsplan over aan de minister.

Na advies van de CREG en in overleg met de minister bevoegd voor Economie, keurt de minister het voorstel van systeembeschermingsplan bedoeld in het eerste lid en de wijzigingen ervan goed of verzoekt de minister aan de transmissienetbeheerder om een nieuw en aangepast voorstel ter goedkeuring voor te leggen. In afwijking hiervan, wordt het voorstel bedoeld in artikel 4, lid 2, d), van de Europese netcode E&R goedgekeurd door de minister volgens de in artikel 29, § 2, bepaalde procedure. § 2. Onverminderd de verplichtingen die van toepassing zijn op nieuwe elektriciteitsproductie-eenheden overeenkomstig de Europese netcode RfG zijn de bestaande elektriciteitsproductie-eenheden, bedoeld in artikel 36, met een maximaal actief vermogen groter dan of gelijk aan 25 MW technisch in staat om op het eerste verzoek van de transmissienetbeheerder de levering van actief en reactief vermogen met het net in te stellen volgens een referentiewaarde bepaald door de transmissienetbeheerder. § 3. De verwijzingen die in andere wetgevende en reglementaire teksten worden gemaakt naar de "reddingscode" worden beschouwd als verwijzend naar het systeembeschermingsplan. § 4. Op voorstel van de transmissienetbeheerder, en na advies van de CREG en in overleg met de minister bevoegd voor Economie, bepaalt de minister het afschakelplan.

Met uitsluiting van de elementen die overeenkomstig van de Europese netcode E&R in het systeembeschermingsplan en in het herstelplan worden geregeld, waaronder de automatische en handmatige procedures voor verbruiksontkoppeling, mogen de maatregelen vastgesteld in het kader van het afschakelplan het volgende omvatten zolang geen risicoparaatheidsplan bedoeld in Verordening (EU) 2019/941 van het Europees Parlement en de Raad van 5 juni 2019 betreffende risicoparaatheid in de elektriciteitssector en tot intrekking van Richtlijn 2005/89/EG, inclusief expliciete handmatige procedures voor verbruiksontkoppeling, is in werking getreden: 1° de verplichting voor de transmissienetbeheerder: a) de aansluitingen geheel of gedeeltelijk te onderbreken;b) de verbindingen met andere netten in de regelzone te onderbreken of te wijzigen;2° de verplichting voor de verbruikers of bepaalde categorieën van verbruikers, in het gehele land of bepaalde delen ervan, de elektriciteit die zij afnemen van het net te verminderen binnen de vooropgestelde limieten;3° het verbod elektriciteit te gebruiken voor bepaalde doeleinden. De maatregelen tot onderbreking van de koppelingen kunnen hetzij door tussenkomst van de netbeheerder worden geactiveerd, hetzij door automatische installaties die onder meer werken op basis van de frequentie gemeten in de regelzone of van een andere fysische grootheid.

De modaliteiten van de communicatie van en tussen de transmissienetbeheerder en de betrokken ministers voor de toepassing van het afschakelplan worden bij ministerieel besluit vastgelegd. § 5. De maatregelen bedoeld in paragraaf 4 worden toegepast, hetzij in het gehele land, hetzij in een deel ervan overeenkomstig volgende criteria: 1° het niveau van beïnvloeding van de getroffen maatregelen;2° de lokalisering van het probleem;3° de graad van preventie en bescherming;4° in de mate van het mogelijke, het behoud van de integriteit van het net. § 6. De modaliteiten voor de uitvoering van het afschakelplan bedoeld in paragraaf 4 worden in samenwerking met de beheerders van de publieke distributienetten, van de lokale transmissienetten en van het CDS uitgevoerd en houden, voor wat betreft de primordiale behoeften van de natie die elektrische energie vereist, zo veel mogelijk rekening met de volgende prioritaire aansluitingen, geklasseerd in aflopende volgorde van prioriteit: 1° de technische hulpsystemen nodig voor de vitale werking van de netten van de transmissienetbeheerder, de netten van de lokale transmissienetbeheerders, de publieke distributienetbeheerders en de beheerders van CDS;2° de ziekenhuizen bedoeld in artikel 2 van de gecoördineerde wet van 10 juli 2008Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/07/2008 pub. 31/03/2011 numac 2011000186 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Gecoördineerde wet betreffende de ziekenhuizen en andere verzorgingsinrichtingen. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 10/07/2008 pub. 04/06/2010 numac 2010000299 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de ziekenhuizen en andere verzorgingsinrichtingen. - Duitse vertaling sluiten op de ziekenhuizen en andere verzorginrichtingen;3° de beheerscentrales van noodoproepen 100, 101 en 112 op basis van artikel 2, eerste lid, 61°, van de wet van 13 juni 2005Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/07/2016 numac 2016000435 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de elektronische communicatie type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/06/2005 numac 2005011238 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet betreffende de elektronische communicatie type wet prom. 13/06/2005 pub. 28/09/2015 numac 2015000523 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de elektronische communicatie Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 13/06/2005 pub. 29/03/2011 numac 2011000172 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de elektronische communicatie Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen sluiten betreffende de elektronische communicatie, het Coördinatie- en Crisiscentrum van de Regering bedoeld door het koninklijk besluit van 18 april 1988 tot oprichting van het Coördinatie- en Crisiscentrum van de Regering en de coördinatiecomités van de gouverneurs bedoeld in artikel 32, § 3, van het koninklijk besluit van 22 mei 2019 betreffende de noodplanning en het beheer van noodsituaties op het gemeentelijk en provinciaal niveau en betreffende de rol van de burgemeesters en de provinciegouverneurs in geval van crisisgebeurtenissen en -situaties die een coördinatie of een beheer op nationaal niveau vereisen. In geval van gehele of gedeeltelijke onderbreking van de prioritaire aansluitingen volgens het afschakelplan zorgen de transmissienetbeheerder en de beheerders van de ermee verbonden lokale transmissie- en publieke distributienetten, voor zover als mogelijk, voor een hervoeding van de prioritaire aansluitingen.

Onverminderd 1°, 2° en 3° van het eerste lid en op voorstel van de in het koninklijk besluit van 31 januari 2003Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 31/01/2003 pub. 21/02/2003 numac 2003014034 bron federale overheidsdienst mobiliteit en vervoer Koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 13 september 1998 houdende havenstaatcontrole en wijziging van het koninklijk besluit van 20 juli 1973 houdende zeevaartinspectiereglement sluiten tot vaststelling van het noodplan voor de crisisgebeurtenissen en -situaties die een coördinatie of een beheer op nationaal niveau vereisen bedoelde beheerscel, kunnen de ministers bevoegd voor Economie en Energie, in overleg met de transmissienetbeheerder en de betrokken publieke distributienetbeheerders, bijkomende koppelingen bepalen, die om economische redenen, redenen van veiligheid en openbare orde, redenen van volksgezondheid, of redenen van netbeheer en netherstel worden hervoed. § 7. De minister legt de modaliteiten met betrekking tot de aankondiging van de beperkende maatregelen bedoeld in paragraaf 4 aanbevolen door de transmissienetbeheerder vast, zonder dat de termijnen vereist voor deze publicatie echter de toepassing van de maatregelen kunnen opschorten of vertragen.

HOOFDSTUK 3. - Herstelplan

Art. 32.§ 1. Onverminderd artikel 23, lid 1, van de Europese netcode E&R, maakt de transmissienetbeheerder, rekening houdend met de termijnen bedoeld in artikel 51 van de Europese netcode E&R en met de geldigheidsduur van de meeste recente goedkeuring, na raadpleging van de CREG en de Algemene Directie Energie, een voorstel van herstelplan over aan de minister.

Na advies van de CREG en van de Algemene Directie Crisiscentrum van de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken en in overleg met de ministers bevoegd voor Economie en Binnenlandse Zaken, keurt de minister het voorstel van herstelplan bedoeld in het eerste lid en de wijzigingen ervan geheel of gedeeltelijk goed of verzoekt de minister in het geval van een gedeeltelijke goedkeuring of een afkeuring aan de transmissienetbeheerder om een nieuw en aangepast voorstel ter goedkeuring voor te leggen. In afwijking hiervan, wordt het voorstel bedoeld in artikel 4, lid 2, d), van de Europese netcode E&R goedgekeurd door de minister volgens de in artikel 29, § 2, bepaalde procedure.

Onverminderd de verplichtingen die van toepassing zijn op nieuwe eenheden overeenkomstig de Europese netcode RfG, de Europese netcode DCC en de Europese netcode HVDC, zijn de bestaande elektriciteitsproductie-eenheden met een maximaal actief vermogen groter dan of gelijk aan 25 MW, de bestaande publieke distributienetten, de bestaande lokale transmissienetten en de bestaande HVDC-systemen die op het transmissienet zijn aangesloten, die allen als bestaand worden beschouwd overeenkomstig artikel 36, technisch in staat om op het eerste verzoek van de transmissienetbeheerder de uitwisseling van actief en reactief vermogen met het net in te stellen volgens een referentiewaarde bepaald door de transmissienetbeheerder.

De beheerders van bestaande op het transmissienet aangesloten verbruiksinstallaties, bedoeld in artikel 36, stellen een contactpersoon aan die beschikbaar is tijdens de hersteltoestand zoals gedefinieerd in artikel 18, lid 5, van de Europese richtsnoeren SOGL. Deze contactpersoon voert volgende maatregelen uit: 1° op verzoek van de transmissienetbeheerder, deze informeren over de toestand van zijn installaties en de mogelijkheden om het verbruik te hervatten;2° hiermee rekening houdend, het verbruik stapsgewijs te verhogen volgens de door de transmissienetbeheerder gegeven instructies. De beheerders van bestaande gesloten industriële netten en gesloten distributienetten aangesloten op het transmissienet bedoeld in artikel 36, stellen een contactpersoon aan die beschikbaar is tijdens de hersteltoestand zoals gedefinieerd in artikel 18, lid 5, van de Europese richtsnoeren SOGL. Deze contactpersoon voert volgende maatregelen uit: 1° de transmissienetbeheerder informerenover mettname de toestand van zijn CDS, de mogelijkheden om de spanning op de onderstations van zijn CDS voor specifieke CDS gebruikers te herstellen en desgevallend de toestand/beschikbaarheid van hersteldiensten en de eventuele beschikbaarheid van overige middelen in functie van het herstel;2° gevolg te geven aan de door de regionale controlecentra van de transmissienetbeheerder verstrekte aanwijzingen in verband met de hoeveelheid actief en reactief vermogen die via het aansluitingspunt wordt uitgewisseld met het transmissienet. Als een aanbieder van hersteldiensten die is aangesloten op een CDS zijn hersteldiensten uitvoert, verzorgt de op het transmissienet aangesloten CDS-beheerder de coördinatie met de aanbieder van hersteldiensten en de transmissienetbeheerder in real time. § 2. De verwijzingen die in andere wetgevende of reglementaire teksten worden gemaakt naar de heropbouwcode worden beschouwd als verwijzingen naar het herstelplan.

TITEL 3 - Simulatie en periodieke test

Art. 33.De evaluatie van het systeembeschermingsplan en het herstelplan bedoeld in de artikelen 50 en 51 van de Europese netcode E&R wordt verricht door de transmissienetbeheerder in overleg met de betrokken partijen en op kosten van de transmissienetbeheerder.

TITEL 4 - Warmtekrachtkoppelings-eenheden en elektriciteitsproductie-eenheden die hernieuwbare energiebronnen gebruiken.

Art. 34.Tenzij anders bepaald in de van toepassing zijnde wetgeving geeft de transmissienetbeheerder, overeenkomstig artikel 11, § 1, tweede lid, 3°, van de Elektriciteits wet van 29 april 1999Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/05/1999 numac 1999011160 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt type wet prom. 29/04/1999 pub. 11/02/2014 numac 2014000038 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de organisatie van de elektriciteitsmarkt. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten voorrang aan elektriciteitsproductie-eenheden die hernieuwbare energiebronnen gebruiken en aan warmtekrachtkoppelingseenheden, rekening houdend met de bevoorradingszekerheid.

BOEK 6 - TYPOLOGIE VAN INSTALLATIES, TECHNISCHE VEILIGHEIDSCRITERIA EN VOORSCHRIFTEN MET MINIMUMEISEN TITEL 1 - Typologie van installaties

Art. 35.§ 1. Dit boek legt de technische veiligheidscriteria en voorschriften met minimumeisen voor technisch ontwerp en bedrijfsvoering en de eisen voor algemene toepassing vast voor alle transmissienetgebruikers.

De in het eerste lid bedoelde eisen worden op dergelijke manier vastgesteld en toegepast dat zij bijdragen aan: 1° de veiligheid, de betrouwbaarheid of de efficiëntie van het transmissienet of van de installaties van een andere transmissienetgebruiker;of 2° de spanningskwaliteit van het transmissienet;of 3° de kwalitatieve levering van diensten van vraagsturing, ondersteunende diensten, diensten voor coördinatie en congestiebeheer, strategische reserves en de kwalitatieve terbeschikkingstelling van capaciteit in het kader van het capaciteitsvergoedingsmechanisme aan de transmissienetbeheerder en aan de distributienetbeheerder. § 2. De toepasselijke technische veiligheidscriteria en voorschriften met minimumeisen en eisen voor algemene toepassing van toepassing op elektriciteitsproductie-eenheden worden vastgesteld in functie van de volgende categorieën: 1° elektriciteitsproductie-eenheden in het algemeen;2° synchrone elektriciteitsproductie-eenheden;3° power park modules;4° offshore power park modules;5° de op gelijkstroom aangesloten power park modules. Iedere power park module wordt, voor de toepassing van de regels van dit besluit, steeds beschouwd als een overkoepelend geheel van generatoren verbonden met het transmissienet via een uniek aansluitingspunt.

Overeenkomstig het artikel 5, leden 2 en 3, van de Europese netcode RfG, worden de elektriciteitsproductie-eenheden bedoeld in het eerste lid geklasseerd in de types A, B, C en D, op basis van de volgende drempelcriteria: 1° voor elektriciteitsproductie-eenheden van type A: a) het aansluitingspunt is gesitueerd onder 110 kV;en b) het maximaal vermogen is tussen 0,8 kW inbegrepen en 1 MW niet inbegrepen;2° voor elektriciteitsproductie-eenheden van het type B: a) het aansluitingspunt is gesitueerd onder 110 kV;en b) het maximaal vermogen is tussen 1 MW inbegrepen en 25 MW niet inbegrepen;3° voor elektriciteitsproductie-eenheden van type C: a) het aansluitingspunt is gesitueerd onder 110 kV;en b) het maximaal vermogen is tussen 25 MW inbegrepen en 75 MW niet inbegrepen;4° voor elektriciteitsproductie-eenheden van type D: a) het aansluitingspunt is gesitueerd onder 110 kV wanneer hun maximaal vermogen groter is dan of gelijk aan 75 MW;of b) het aansluitingspunt is gesitueerd op of boven 110 kV, ongeacht het maximaal vermogen. § 3. De toepasselijke technische veiligheidscriteria en voorschriften met minimumeisen en eisen voor algemene toepassing van toepassing op installaties, andere dan de elektriciteitsproductie-eenheden zoals bedoeld in paragraaf 2 en dan de asynchrone energieopslagfaciliteiten zoals bedoeld in paragraaf 4, worden in de onderstaande categorieën ingedeeld, meer bepaald op basis van artikel 3, lid 1, van de Europese netcode DCC: 1° de verbruiksinstallaties aangesloten op het transmissienet;2° de installaties van een publiek distributienet, die zijn aangesloten op het transmissienet;3° de publieke distributienetten;4° de gesloten industriële netten en gesloten distributienetten aangesloten op het transmissienet;5° de verbruikseenheden die worden gebruikt door een verbruiksinstallatie of door een CDS om diensten van vraagsturing te leveren aan de relevante netbeheerders en aan de transmissienetbeheerder;6° het lokaal transmissienet. § 4. De toepasselijke technische veiligheidscriteria en voorschriften met minimumeisen van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten zijn geklasseerd in de types A, B, C of D, op basis van de volgende drempelcriteria: 1° type A: het maximaal actief vermogen is tussen 0,8 kW inbegrepen en 1 MW niet inbegrepen;2° type B: het maximaal actief vermogen is tussen 1 MW inbegrepen en 25 MW niet inbegrepen;3° type C: het maximaal actief vermogen is tussen 25 MW inbegrepen en 75 MW niet inbegrepen;4° type D: het maximaal actief vermogen is gelijk aan of groter dan 75 MW. Voor de toepassing van dit boek, wordt onder maximaal actief vermogen van een asynchrone energieopslagfaciliteit het maximaal actief vermogen bedoeld dat de asynchrone energieopslagfaciliteit technisch gezien in staat is te leveren op het aansluitingspunt met het transmissienet.

TITEL 2 - Criteria om installaties te beschouwen als bestaand of nieuw

Art. 36.§ 1. De installatie van een transmissienetgebruiker, inclusief elektriciteitsproductie-eenheden met pompopslag, wordt in het kader van dit besluit beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 4, lid 2, a) en b), van de Europese netcodes respectievelijk RfG, DCC en HVDC. De installatie van een transmissienetgebruiker die overeenkomstig artikel 4, lid 2, a) en b), van de Europese netcodes RfG, DCC en HVDC niet als bestaande wordt beschouwd, wordt in het kader van dit besluit beschouwd als een nieuwe installatie. § 2. Een asynchrone energieopslagfaciliteit bedoeld in artikel 35, § 4 wordt als bestaand beschouwd indien zij op de datum van 27 april 2019 reeds op het transmissienet is aangesloten. Zo niet, wordt ze als nieuw beschouwd.

TITEL 3 - Normen, technische veiligheidscriteria en voorschriften met minimumeisen voor alle installaties aangesloten op het transmissienet

HOOFDSTUK 1. - Algemene bepalingen

Art. 37.§ 1. Deze titel stelt de eisen vast die van toepassing zijn op elke installatie en aansluiting met het transmissienet, ongeacht of deze als bestaand of nieuw worden beschouwd, overeenkomstig de Europese netcodes RfG, DCC en HVDC of overeenkomstig artikel 36, § 2. § 2. Onder voorbehoud van paragraaf 3 en van bijzondere regels die in dit boek nader worden beschreven, worden onder de technische eisen steeds specifieke eisen voorzien met betrekking tot het aansluitingspunt. § 3. De technische aansluitingseisen voor de HVDC systemen zijn toepasselijk op de wisselstroom aansluitingspunten van deze systemen overeenkomstig artikel 3, lid 4, van Europese netcode HVDC, onder voorbehoud van de uitzonderingen zoals bedoeld in hetzelfde artikel.

De technische aansluitingseisen voor de op gelijkstroom aangesloten power park modules en voor de remote-end HVDC convertorstations zijn van toepassing op het interfacepunt van dergelijke systemen overeenkomstig artikel 3, lid 5, van de Europese netcode HVDC, onder voorbehoud van de uitzonderingen zoals bedoeld in hetzelfde artikel. § 4. Wanneer meerdere bestaande elektriciteitsproductie-eenheden of asynchrone energieopslagfaciliteiten op hetzelfde aansluitpunt zijn aangesloten, zijn de bepalingen van dit besluit van toepassing op elk van deze elektriciteitsproductie-eenheden of asynchrone energieopslagfaciliteiten afzonderlijk.

Art. 38.De procedures voor exploitatie en onderhoud van aansluitingsinstallaties die een invloed hebben op de veiligheid, de betrouwbaarheid en de efficiëntie van het transmissienet of installaties van andere transmissienetgebruikers worden opgesteld door de transmissienetbeheerder.

Indien deze procedures een invloed hebben op de veiligheid, de betrouwbaarheid en de efficiëntie van de installaties van de aangesloten transmissienetgebruiker worden deze procedures tussen de transmissienetbeheerder en de betreffende systeemgebruiker afgesproken en vastgelegd in het relevant juridisch kader.

HOOFDSTUK 2. - Normen

Art. 39.De aansluitingsinstallaties en de installaties van de transmissienetgebruikers zijn in overeenstemming met de normen en met de reglementen die van toepassing zijn op elektrische installaties.

De transmissienetbeheerder preciseert in het relevant juridisch kader op een transparante en niet-discriminerende wijze de op elke transmissienetgebruiker van toepassing zijnde normen, technische verslagen en andere referentieregels en ziet toe op hun naleving.

Art. 40.Het toegelaten niveau van storingen op het transmissienet veroorzaakt door de aansluitingsinstallaties en de installaties van de transmissienetgebruikers wordt bepaald door de normen en Europese en/of geharmoniseerde standaarden die algemeen worden toegepast door vergelijkbare sectoren op Europees niveau en, onder meer, door de technische rapporten CEI 61000-3-6 en CEI 61000-3-7.

De transmissienetgebruiker stelt alle aangepaste middelen in het werk om te vermijden dat de installaties, waarvan hij het beheer heeft, op het transmissienet storende verschijnselen veroorzaken die de grenzen, zoals gepreciseerd in het relevant juridisch kader, overschrijden.

Art. 41.Onverminderd de technische eisen die voortvloeien uit de Europese netcodes RfG, DCC en HVDC, levert de transmissienetbeheerder aan de transmissienetgebruiker een spanning op het aansluitingspunt die ten minste voldoet aan de norm EN 50160. De norm EN 50160 dient als referentiepunt voor alle spanningsniveaus voorzien in dit besluit.

Art. 42.De wijzigingen aangebracht aan een norm bedoeld in dit hoofdstuk zijn van toepassing op elke installatie en op elke aansluiting op het transmissienet overeenkomstig artikel 37, § 1, voor zover de norm of een wettelijke verplichting dit voorzien en voor zover er geen aanpassing aan bestaande overeenkomsten vereist is.

HOOFDSTUK 3. - Algemene technische minimumeisen

Art. 43.De waarden opgenomen in de tabellen van bijlage 1, A en B zijn van toepassing op de aansluitingsinstallaties, onafhankelijk van hun spanningsniveau. Alle op het transmissienet aangesloten elektriciteitsproductie-eenheden, verbruiksinstallaties, asynchrone energieopslagfaciliteiten, HVDC-systemen of CDS'en voldoen, voor alle installaties op het spanningsniveau van het interfacepunt, aan de in tabellen in bijlagen 1, A en B opgenomen waarden voor dit spanningsniveau van het interfacepunt.

De installaties op het eerste spanningsniveau onder het spanningsniveau van het interfacepunt zijn zo gedimensioneerd dat ze het maximaal toelaatbare kortsluitvermogen op het aansluitingspunt niet zullen beperken waarbij het maximaal toelaatbare kortsluitvermogen op het aansluitingspunt is de maximale waarde die voor dit spanningsniveau in bijlage 1, A en B is opgenomen.

Deze waarden kunnen nader worden vastgesteld in het relevant juridisch kader, waarbij die waarden gelden als één van de relevante specificaties en eisen die het voorwerp uitmaken van de kennisgevingen bedoeld in artikel 2, tweede lid, punten 62 en 64, van de Europese netcode RfG, hoofdstuk 2 van de Europese netcode DCC en titel V van de Europese netcode HVDC.

Art. 44.De aansluitingsvelden van de aansluitingsinstallaties zijn uitgerust met beveiligingen, teneinde selectief een fout uit te schakelen binnen een maximum toegelaten tijdsinterval, waarin begrepen de tijd voor de werking van de beveiliging, voor de werking van de vermogensschakelaar en het doven van de boog zoals vermeld in de bijlage 2, A en B. De beveiligingen bedoeld in het eerste lid worden door de transmissienetbeheerder gepreciseerd in het relevant juridisch kader.

Art. 45.Voor wat betreft de technische eisen die niet geregeld worden in dit besluit of in de Europese netcodes en richtsnoeren bepaalt de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader de toepasselijke algemene technische minimumeisen en regelparameters, waarvan onder meer: 1° het eendraadsschema met inbegrip van het eerste aansluitingsveld vanaf het transmissienet, de structuur van het onderstation waarvan dit veld deel uitmaakt en de railstellen van dit onderstation;2° de technisch-functionele minimumspecificaties van de aansluitingsinstallaties.

Art. 46.§ 1. De transmissienetbeheerder bepaalt de technisch-functionele minimumspecificaties aan te wenden voor de installaties van de transmissienetgebruiker, ten einde de veiligheid, de betrouwbaarheid en de efficiëntie van het transmissienet te waarborgen. Deze technisch-functionele minimumspecificaties hebben betrekking op: 1° de effecten teweeggebracht door de installaties van de transmissienetgebruiker ter hoogte van het interfacepunt in termen van: a) de minimale en maximale eenfasige en driefasige kortsluitvermogens die de installaties van de transmissienetgebruiker kunnen injecteren in het transmissienet op het aansluitingspunt;b) de maximale foutafschakeltijd door de hoofd- en reservebeveiligingen;c) de nulpuntschakeling van de installaties van de transmissienetgebruiker (aarding, aardingsimpedanties, wikkelingschakelschema van de transformatoren);d) de maximaal toegelaten niveaus van storingsemissies geïnjecteerd in het transmissienet door de installaties van de transmissienetgebruiker;2° de technische karakteristieken van de installaties van de transmissienetgebruiker aangesloten op het spanningsniveau van het interfacepunt of, bij ontbreken van dergelijke installaties van de transmissienetgebruiker bijvoorbeeld in geval de installaties van de transmissienetgebruiker beginnen met een spanningstransformatie, de technische karakteristieken van de installaties van de transmissienetgebruiker aangesloten op het eerste spanningsniveau rechtstreeks verbonden met het spanningsniveau van het interfacepunt via een enkele transformatie, in termen van: a) isolatieniveau;b) kortsluitvastheid;c) onderbrekingsvermogen van de vermogensschakelaars. Deze technische karakteristieken houden rekening met de specifieke vereisten van de verplichte algemene technische minimumeisen, zoals vastgelegd in artikel 43; 3° in het algemeen elke uitrusting die een niet verwaarloosbare invloed kan hebben op de kwaliteit van de spanning of storingen in het transmissienet kan veroorzaken;4° de telecommunicatiemiddelen te installeren bij de installaties van de transmissienetgebruiker;5° na overleg met de transmissienetgebruiker: a) de vergrendelingen en de automatismen te installeren bij de installaties van de transmissienetgebruiker;b) de technische oplossingen en de regelparameters aan te wenden in het kader van het systeembeschermingsplan en het herstelplan. § 2. De algemene technische minimumeisen, regelparameters en andere bepalingen bedoeld in paragraaf 1 worden vastgelegd in het relevant juridisch kader.

Art. 47.Met inachtneming van de principes bedoeld in de artikelen 43 en 44 bepalen de transmissienetgebruiker en de transmissienetbeheerder in overleg, in het relevant juridisch kader, aangaande de aspecten die niet geregeld worden in dit besluit of in de Europese netcodes en richtsnoeren, en die rechtstreeks verbonden zijn met de veiligheid, de betrouwbaarheid en de efficiëntie van het transmissienet: 1° het eendraadsschema van de structuur van het net van de installaties van de transmissienetgebruiker, dat omvat: a) de spanningsniveaus van de installaties van de transmissienetgebruiker die het (de) interfacepunt(en) bevat(ten);b) alle mogelijke verbindingen tussen de verschillende aansluitingen met inbegrip van de transformatoren evenals de eventuele verbindingen met de elektriciteitsproductie- eenheden;c) de eventuele apparatuur voor het compenseren van reactieve energie;d) voor de transformatoren die verschillende aansluitingen kunnen verbinden, de bepaling van hun wikkelingschakelschema, de nominale spanningen en de eventuele regelstanden;e) alle uitrustingen aangesloten op deze spanningsniveaus die storingen kunnen teweegbrengen;2° de eventuele automatische wederinschakeling van luchtlijnen;3° de exploitatiewijzen (hoofdaansluiting en noodaansluiting).

Art. 48.De transmissienetgebruiker deelt uit eigen beweging aan de transmissienetbeheerder alle informatie mee met betrekking tot zijn installaties die een impact hebben op de kwaliteit, de betrouwbaarheid en de efficiëntie van het transmissienet en van de installaties van de andere transmissienetgebruikers.

Art. 49.De algemene technische minimumeisen, de regelparameters en de technisch-functionele minimumspecificaties beschreven in de artikelen 43 tot 48 hebben onder meer de volgende doelstellingen: 1° op niet-discriminerende wijze ertoe bijdragen dat de toepasselijke of geplande exploitatievoorwaarden voor het transmissienet op het aansluitingspunt volstaan om de aansluitingsinstallaties, de installaties van de transmissienetgebruikers en, in voorkomend geval, een uitbreiding van het transmissienet te aanvaarden zonder afbreuk te doen aan de goede werking van de installaties van andere transmissienetgebruikers of van het transmissienet en zonder schadelijke terugkoppeling naar de installaties van andere transmissienetgebruikers, of naar het transmissienet te brengen;2° op niet-discriminerende wijze ertoe bijdragen de harmonieuze ontwikkeling van het transmissienet te bevorderen. HOOFDSTUK 4. - Specifieke bepalingen met betrekking tot de aansluitingsinstallaties opgesteld op een terrein waarvan de transmissienetbeheerder het landbeheer krachtens een zakelijk recht niet heeft

Art. 50.§ 1. In het geval dat de aansluitingsinstallaties op een terrein staan, dat niet het landbeheer krachtens een zakelijk recht is van de transmissienetbeheerder en waarvan de transmissienetgebruiker het gebruik heeft, dient de transmissienetgebruiker: 1° erop toe te zien, op eigen kosten, dat deze aansluitingsinstallaties op elk moment voor de transmissienetbeheerder toegankelijk zijn;2° alle maatregelen te nemen, die redelijkerwijs van hem verwacht kunnen worden om elke beschadiging aan het transmissienet, aan de aansluitingsinstallaties, en/of aan de installaties van een andere transmissienetgebruiker te voorkomen;3° indien dit technisch mogelijk is, erop toe te zien dat de transmissienetbeheerder het recht en de mogelijkheid heeft op elk moment aanvullende of bijkomende aansluitingsuitrustingen te plaatsen voor deze transmissienetgebruiker;4° erop toe te zien dat de transmissienetbeheerder het recht en de mogelijkheid heeft om op elk moment het geheel of een gedeelte van de aansluitingsuitrustingen, waarvan hij eigenaar is, te vervangen;5° erop toe te zien dat, op geen elk moment, de rechten van de transmissienetbeheerder met inbegrip van de eigendom of het gebruik, de toegang en de effectieve controle op het geheel of een gedeelte van de aansluitingsinstallaties worden aangetast. § 2. De uitvoeringsmodaliteiten voor het uitoefenen van de verplichtingen bedoeld in paragraaf 1 worden gepreciseerd in het relevant juridisch kader.

HOOFDSTUK 5. - Identificatie van de uitrustingen

Art. 51.Elke uitrusting die van een aansluitingsinstallatie deel uitmaakt wordt geïdentificeerd overeenkomstig een code opgesteld door de transmissienetbeheerder.

Art. 52.Na raadpleging van de transmissienetgebruiker bepaalt de transmissienetbeheerder, volgens de door hem opgestelde code, de te identificeren uitrustingen die deel uitmaken van de installaties van de transmissienetgebruiker.

Deze bepaling beoogt hoofdzakelijk de uitrustingen bedoeld in artikel 47.

Art. 53.De uitrustingen bedoeld in de artikelen 51 en 52 worden van een identificatieplaat voorzien die de code van de uitrusting duidelijk vermeldt.

HOOFDSTUK 6. - Bijkomende technische eisen voor de compensatie van reactieve energie voor een verbruiksinstallatie bedoeld in artikel 35, § 3, 1°

Art. 54.De transmissienetbeheerder heeft het recht om, behoudens onmiddellijke rechtzetting door de verbruiksinstallatie bedoeld in artikel 35, § 3, 1°, de technische middelen aan te wenden die nodig zijn voor de compensatie van reactieve energie, of, meer in het algemeen, voor de compensatie van ieder verstorend fenomeen, wanneer deze verbruiksinstallatie aangesloten op het transmissienet aanleiding geeft tot een bijkomende afname van reactieve energie, die een correctie noodzaakt, of wanneer ze de veiligheid, de betrouwbaarheid of de efficiëntie van het transmissienet verstoort.

De transmissienetbeheerder motiveert zijn beslissing en deelt deze mede aan de betrokken transmissienetgebruiker.

TITEL 4 - Aanvullende technische eisen voor de aansluiting op het transmissienet van bestaande elektriciteitsproductie-eenheden en asynchrone energieopslagfaciliteiten

HOOFDSTUK 1. - Algemeen

Art. 55.Deze titel bepaalt de technische eisen die van toepassing zijn op de aansluiting op het transmissienet van elektriciteitsproductie-eenheden en asynchrone energieopslagfaciliteiten zoals bedoeld in artikel 35, §§ 2 en 4, beschouwd als bestaand overeenkomstig artikel 36, ter aanvulling van de technische vereisten voorzien in titel 3 en de technische vereisten gepreciseerd in het relevant juridisch kader.

HOOFDSTUK 2. - Werkingsvoorwaarden

Art. 56.§ 1. Een bestaande elektriciteitsproductie-eenheid of een asynchrone energieopslagfaciliteit beschouwd als bestaand overeenkomstig artikel 36, werkt synchroon met het transmissienet: 1° zonder beperking in de tijd indien de frequentie gemeten in de regelzone begrepen is tussen 48.5 Hz en 51 Hz; en 2° tijdens een in gemeenschappelijk akkoord tussen de transmissienetgebruiker en transmissienetbeheerder bepaalde tijd indien de frequentie gemeten in de regelzone tussen 48 Hz en 48.5 Hz, alsook tussen 51 Hz en 52.5 Hz ligt. § 2. Het frequentierelais dat de overgang van een elektriciteitsproductie-eenheid of een asynchrone energieopslagfaciliteit beschouwd als bestaand overeenkomstig artikel 36, naar een eilandbedrijf bewaakt, mag niet geactiveerd worden zolang de frequentie gemeten in de regelzone van het net groter of gelijk is aan 48 Hz, behoudens andersluidende bepaling in het relevant juridisch kader.

Art. 57.Een elektriciteitsproductie-eenheid of een asynchrone energieopslagfaciliteit beschouwd als bestaand overeenkomstig artikel 36, werkt zonder beperking in tijd synchroon met het transmissienet, binnen het gearceerde gebied in de onderstaande grafiek delta U-frequentie, waarin delta U verwijst naar de spanningsafwijking aan de klemmen van de generator uitgedrukt in % van de nominale spanning.

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld

Art. 58.§ 1. Een elektriciteitsproductie-eenheid of een asynchrone energieopslagfaciliteit beschouwd als bestaand overeenkomstig artikel 36, voldoet aan de volgende voorwaarden, behoudens andersluidende bepaling gepreciseerd in het relevant juridisch kader: 1° over haar gehele werkingsdomein synchroon met het transmissienet kunnen werken als de spanning op het aansluitingspunt, uitgedrukt in procent van de nominale spanning op het aansluitingspunt, gedurende een spanningsval met beperkte amplitude, binnen het gearceerde gebied van de onderstaande grafiek blijft.

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld 2° over haar gehele werkingsdomein synchroon met het net kunnen werken als de spanning op het aansluitingspunt, uitgedrukt in procent van de nominale spanning op het aansluitingspunt, gedurende een spanningsval met belangrijke amplitude, binnen het gearceerde gebied van de onderstaande grafiek blijft.

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld § 2. Specifieke eisen worden in het relevant juridisch kader op objectieve, transparante en niet-discriminerende wijze vastgesteld door de transmissienetbeheerder voor power park modules beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36, alsook voor de bestaande elektriciteitsproductie-eenheden beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36, die hernieuwbare energiebronnen gebruiken en voor de warmtekrachtkoppelingseenheden beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36.

Art. 59.Tijdens een plotse wijziging of een belangrijke afwijking van de frequentie mag geen enkel toestel van een elektriciteitsproductie-eenheid of een asynchrone energieopslagfaciliteit beschouwd als bestaand overeenkomstig artikel 36, ingaan tegen de werking van de primaire frequentieregeling zoals die in dit besluit voorzien is.

HOOFDSTUK 3. - Beveiligingen

Art. 60.De transmissienetbeheerder plaatst aan de hoogspanningszijde van de aansluiting een vermogensschakelaar waarvan het onderbrekingsvermogen groter dan of gelijk is aan de standaardwaarde, uitgedrukt in kA, opgesteld per spanningsplan in bijlage 1, A.

Art. 61.De eenfasige kortsluitstroom mag niet groter zijn dan de driefasige kortsluitstroom.

HOOFDSTUK 4. - Specificaties voor productie van reactieve energie

Art. 62.Elk elektriciteitsproductie-eenheid van het type C of D beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36, alsmede de elektriciteitsproductie-eenheden van het type B beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36, middels dewelke de ondersteunende dienst de regeling van de spanning en het reactief vermogen wordt versterkt zoals bedoeld in, artikel 11, eerste lid, 2°, is een regelende elektriciteitsproductie-eenheid onafhankelijk van het niveau van de spanning van het aansluitingspunt, op dewelke de eisen van dit hoofdstuk van toepassing zijn.

Art. 63.Onafhankelijk van de andere specificaties omschreven in dit besluit, is elke regelende elektriciteitsproductie-eenheid bedoeld in artikel 62, beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36, in staat haar levering van reactief vermogen automatisch en zonder verwijl, aan te passen tijdens langzame, in orde van minuten, en plotse, in orde van een fractie van seconde, wijzigingen in de spanning, en manueel op eerste vraag van de transmissienetbeheerder, volgens het relevant juridisch kader.

Art. 64.Elke elektriciteitsproductie-eenheid beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36, die niet in artikel 62 wordt bedoeld, is in staat haar levering van reactief vermogen aan te passen in functie van de noden van het transmissienet, ten minste door de productie van het reactieve vermogen te kunnen omschakelen tussen twee niveaus overeengekomen tussen de transmissienetbeheerder en de betrokken transmissienetgebruiker.

Art. 65.§ 1. Voor elke waarde van het actief vermogen dat op het transmissienet kan geïnjecteerd worden tussen het technisch minimum en het maximaal aansluitingsvermogen bij normale exploitatiespanning, is de elektriciteitsproductie-eenheid bedoeld in artikel 62, beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36, in staat om een reactief vermogen te kunnen absorberen of leveren tussen -0.1 Pmax en 0.45 Pmax. § 2. Voor elke spanning op het aansluitingspunt tussen 0.9 en 1.05 maal de normale exploitatiespanning, heeft de elektriciteitsproductie-eenheid bedoeld in artikel 62, beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36, dezelfde mogelijkheden, met uitzondering van een beperking veroorzaakt door spanningsbeperkingen van de generator of veroorzaakt door de statorstroom van de generator.

Een eventuele statorstroombeperking mag niet tussenkomen bij de snelle regeling van de spanning.

De beperkingen op de spanning aan de klemmen van de generator dienen de bepalingen van de artikelen 57 en 58 te respecteren. § 3. In afwijking van wat voorzien is in de paragrafen 1 en 2, zijn de spanning, het actief en het reactief vermogen waarmee dient rekening gehouden te worden voor lokale elektriciteitsproductie-eenheden beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36, de spanning, het actief en het reactief vermogen aan de uitgang van de lokale elektriciteitsproductie-eenheid.

Art. 66.De spanningsregelaar van een elektriciteitsproductie-eenheid beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36, bedoeld in artikel 62, is voorzien van een over- en onderbekrachtigingsbegrenzer. Deze werken automatisch en enkel indien het reactief vermogen zich buiten het interval bevindt zoals bepaald bij toepassing van artikel 65.

Art. 67.Binnen het werkingsgebied dient elke elektriciteitsproductie-eenheid beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36, bedoeld in artikel 62, bij trage wijzigingen van de spanning Unet op het aansluitingspunt, op automatische wijze haar reactieve productie Qnet aan te kunnen passen zodat de relatieve gevoeligheidscoëfficiënt aeq begrepen is tussen 18 en 25,

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld waarbij : Qnet het reactief vermogen gemeten aan de hoogspanningszijde van de opvoertransformator betekent;

Pmax (vorige Pnom) het maximaal vermogen betekent;

Unet de spanning, gemeten aan de hoogspanningszijde van de opvoertransformator betekent;

Unorm,exp de normale exploitatiespanning (de gemiddelde spanning waarrond het transmissienet geëxploiteerd wordt) betekent.

Art. 68.Indien een elektriciteitsproductie-eenheid beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36, die niet bedoeld is in artikel 62, uitgerust is met een regelaar bestemd om de referentiewaarde te volgen van het geproduceerd reactief vermogen, dient deze traag te zijn ten opzichte van de primaire spanningsregeling van de elektriciteitsproductie-eenheden beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36, bedoeld in artikel 62, waarvan de werking ingrijpt op een schaal van seconden, en snel ten opzichte van de dynamica van de transformatoren met automatische regelschakelaars, inwerkende op een schaal van tientallen seconden tot minuten, om zodoende spanningsschommelingen in het elektrisch systeem te vermijden. De tijdsconstante van gesloten keten van deze regelaar is minstens tussen tien en dertig seconden instelbaar.

HOOFDSTUK 5. - Andere bepalingen

Art. 69.§ 1. De transmissienetgebruiker en de transmissienetbeheerder bepalen in onderlinge afspraak vastgelegd in het relevant juridisch kader, voor wat betreft de aspecten die niet geregeld worden in dit besluit en die rechtstreeks verbonden zijn met de veiligheid, de betrouwbaarheid en de efficiëntie van het transmissienet, de aan te wenden algemene technische minimumeisen, regelparameters en technisch-functionele minimumspecificaties met betrekking tot de installaties van de transmissienetgebruiker, waaronder: 1° het werkingsgebied van de generator in het actief-reactief diagram in functie van de exploitatiespanning;2° de aanpassing van de turbineregelaar aan het eilandbedrijf van de elektriciteitsproductie-eenheid (mogelijkheid en moment van eilandbedrijf);3° het regelbereik van de versterking van de snelheidsregelaar;4° het reactief statisme;5° de statische en dynamische stabiliteit;6° de weerstand aan een spanningsdip van de generator en van de ondersteunende diensten;7° het bekrachtigingsplafond;8° de synchronisatie met het transmissienet bij normale en buitengewone exploitatie;9° de mogelijkheid van gemeenschappelijke storingen inbegrepen de controle en bediening van elektriciteits-productiegroepen die meerdere elektriciteitsproductie-eenheden met gemeenschappelijke ondersteunende diensten en elektriciteitsproductie-eenheden met gecombineerde cyclus omvatten;10° de Power System Stabiliser;11° de opvoertransformator: vermogen, wikkelverhouding, kortsluitspanning, aarding van het nulpunt, beperking van de eenfasige kortsluitstroom en beperking van transiënte inschakelstromen.Dit laatste systeem wordt enkel geactiveerd bij de inschakeling van dit deel van de installatie om de inschakelstromen te beperken en wordt daarna gedeactiveerd. § 2. De technische minimumeisen, de regelparameters en andere technisch-functionele minimumspecificaties bedoeld in paragraaf 1 worden gepreciseerd in het relevant juridisch kader.

BOEK 7 - EISEN VOOR ALGEMENE TOEPASSING OP NIEUWE INSTALLATIES AANGESLOTEN OP HET TRANSMISSIENET EN MINIMUMEISEN VAN TOEPASSING OP NIEUWE ASYNCHRONE ENERGIEOPSLAGFACILITEITEN TITEL 1 - Algemene bepalingen

Art. 70.Dit boek legt de eisen voor algemene toepassing vast voor installaties van de transmissienetgebruikers, bedoeld in artikel 35, beschouwd als nieuw overeenkomstig artikel 36, naast de technische voorschriften voorzien in titel 3 van boek 6 en deze gepreciseerd in het relevant juridisch kader.

Dit boek legt ook minimumeisen vast voor nieuwe asynchrone energieopslagfaciliteiten bedoeld in artikel 36, § 2.

Art. 71.§ 1. Eén of meerdere in deze titel vastgestelde technische eisen zijn ook toepasselijk op de aansluitingsinstallaties of de installaties van transmissienetgebruikers beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36, nadat een van de hierna beschreven specifieke procedures is toegepast: 1° in geval van substantiële modernisering van de installaties van de transmissienetgebruiker bedoeld in artikel 4, lid 1, a), de Europese netcodes respectievelijk RfG, DCC en HVDC, waarvan de procedure is voltooid in overeenstemming met de gedragscode;2° wanneer de CREG beslist om één of meerdere van deze technische eisen bedoeld in deze titel op te leggen overeenkomstig de procedure die wordt beschreven in artikel 4, lid 1, b), van de Europese netcodes respectievelijk RfG, DCC en HVDC, op een categorie van aansluitingsinstallaties of de installaties van transmissienetgebruikers beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36;3° wanneer de CREG beslist om één of meerdere van deze technische eisen bedoeld in deze titel toe te passen op asynchrone energieopslagfaciliteiten beschouwd als bestaande overeenkomstig artikel 36;4° wanneer een Europese netcode voorziet in de toepassing van bepaalde technische eisen op bestaande aansluitingsinstallaties of bestaande installaties van transmissienetgebruikers. § 2. Individuele of collectieve vrijstelling voor de toepassing van één of meerdere van de in dit boek vastgestelde technische eisen op de aansluitingsinstallaties of installatie van systeemgebruikers, beschouwd als nieuwe overeenkomstig artikel 36, kan worden verleend door de CREG overeenkomstig het bepaalde in artikel 136. § 3. Wanneer het recht bepaald in artikel 6, lid 3, van de Europese netcode RfG, en/of het recht bepaald in artikel 5, lid 3, van de Europese netcode DCC wordt uitgeoefend, kan de transmissienetbeheerder in zijn hoedanigheid van bevoegde netwerkbeheerder zijn toestemming geven voor de demonstratie door middel van simulaties en/of studies, dat de overwogen elektriciteitsproductie-eenheid en/of de kritische belastingen niet aangesloten kunnen blijven, om het industrieel proces zeker te stellen. Alle geschillen tussen de partijen worden beslecht overeenkomstig artikel 7, lid 5, van de Europese netcode RfG en artikel 6, lid 5, van de Europese netcode DCC. § 4. Wanneer de eigenaar van een productie-installatie, de eigenaar van een verbruiksinstallatie of de eigenaar van een HVDC net weigert overeenstemming te bereiken over bredere frequentiebereiken, langere minimale bedrijfsperioden of specifieke vereisten die van toepassing zijn in geval van gecombineerde frequentie- en spanningsafwijkingen van een productie-eenheid overeenkomstig artikel 13, lid 1, a), ii, van de Europese netcode RfG, artikel 12, lid 2, van de Europese netcode DCC, of artikel 11, lid 2, van de Europese netcode HVDC en dat een overeenstemming niet kan worden bereikt tussen deze eigenaar en de transmissienetbeheerder binnen een termijn van zes maanden, kan elke partij de CREG verzoeken om binnen een termijn van een maand een besluit te nemen over hun geschil, overeenkomstig artikel 7, lid 5, van de Europese netcode RfG, artikel 6, lid 5, van de Europese netcode DCC of artikel 5, lid 5, van de Europese netcode HVDC. § 5. Wanneer de eisen specifiek aan een site vast te stellen zijn door de bevoegde transmissienetbeheerder overeenkomstig de Europese netcodes RfG, DCC en HVDC, worden deze voorafgaandelijk ter goedkeuring voorgelegd aan de CREG. De CREG verzoekt om het advies van de Algemene Directie Energie die beschikt over een termijn van tien dagen om het advies over te maken.

Iedere eventuele weigeringsbeslissing van de transmissienetbeheerder om de specifieke exploitatievoorwaarden van toepassing te verklaren wordt steeds op toereikende wijze gerechtvaardigd.

Bij gebrek aan een advies binnen de vooropgestelde termijn wordt de Algemene Directie Energie geacht een gunstig advies te hebben gegeven. § 6. Overeenkomstig het artikel 6, leden 4 en 5, van de Europese netcode RfG zijn enkel de technische eisen zoals vastgesteld in de artikelen 13, tweede lid, a), b) en f), 13, leden 4 en 5, van de netcode RfG en de bijkomende technische eisen betreffende deze parameters van de frequentie zoals vastgesteld in de artikelen 83, §§ 4 en 5, en 88, § 1, toepasselijk op de warmtekrachtinstallaties aangesloten aan de verbruiksinstallaties bedoeld in artikel 35, § 3, 1°.

TITEL 2 - Bijkomende technische eisen voor nieuwe installaties

HOOFDSTUK 1. - Algemeen

Art. 72.Wanneer boek 8 dit expliciet vermeldt, zijn de in deze dit hoofdstuk vastgestelde bijkomende technische eisen ook toepasselijk voor de nieuwe installaties van een publiek distributienet die worden aangesloten op het transmissienet en op de nieuwe publieke distributienetten. Afdeling 1. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot de

frequentie

Art. 73.Bij toepassing van artikel 12, lid 1 en van de bijlage I van de Europese netcode DCC, is elke installatie van een transmissienetgebruiker zoals bedoeld in artikel 35, § 3, 1° tot 4°, ten minste in staat verbonden te blijven met het net waarop ze aangesloten is en in bedrijf te blijven binnen de onderstaande frequentiebanden en tijdsperiodes: 1° voor een minimale duur van dertig minuten bij een systeemfrequentie gemeten in de regelzone tussen 47,5 Hz (inbegrepen) en 48,5 Hz;en 2° voor een minimale duur van dertig minuten bij een systeemfrequentie gemeten in de regelzone tussen 48,5 Hz (inbegrepen) en 49 Hz;en 3° zonder beperking in de tijd bij een systeemfrequentie gemeten in de regelzone tussen 49 Hz (inbegrepen) en 51 Hz (inbegrepen);en 4° voor een minimale duur van dertig minuten bij een systeemfrequentie gemeten in de regelzone vanaf 51 Hz (niet inbegrepen) en 51,5 Hz. Afdeling 2. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot het

behoud van de spanning

Art. 74.§ 1. Bij toepassing van de artikelen 13, leden 1 en 2 en van de bijlage II van de Europese netcode DCC, is elke installatie van een transmissienetgebruiker zoals bedoeld in artikel 35, § 3, 1° tot 4°, ten minste in staat aangesloten te blijven op het net waarop ze aangesloten is, binnen de spanningsbereiken van het net (gerelateerd aan de spanning op het aansluitingspunt ten opzichte van de referentiespanning 1 pu) en de tijdsperiodes zoals hierna bepaald: 1° wanneer de spanningsbasis voor de waarden pu tussen 110 kV en 300 kV ligt (exclusief deze laatste waarde): a) zonder beperking in de tijd binnen het spanningsbereik tussen 0,90 pu en 1,118 pu;en b) voor een minimale duur van twintig minuten binnen het spanningsbereik tussen 1,118 pu en 1,15 pu;2° wanneer de spanningsbasis voor de waarden pu hoger dan 300 kV ligt: a) zonder beperking in de tijd binnen het spanningsbereik tussen 0,90 pu en 1,05 pu;en b) voor een minimale duur van twintig minuten binnen het spanningsbereik tussen 1,05 pu en 1,10 pu. § 2. Bij toepassing van artikel 13, lid 7, van de Europese netcode DCC, de spanningsbereiken vastgesteld door de relevante transmissienetbeheerder die op zijn aansluitingspunt in acht dienen te worden genomen door eender welk CDS dat is aangesloten op het transmissienet of, in voorkomend geval, op het lokaal transmissienet, bij een spanning van minder dan 110 kV op het aansluitingspunt, is de volgende:

Spanningsbereik (kV)

Duur

Plage de tension

Durée

0,9 pu - 1,118 pu

Onbeperkt

0,90 pu - 1,118 pu

Illimité

De spanningsniveaus die van toepassing zijn voor dit spanningsbereik is: 6 kV, 10 kV, 11 kV, 12 kV, 15 kV, 26 kV, 30 kV, 36 kV en 70 kV. Afdeling 3. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot

kortsluiting

Art. 75.Overeenkomstig artikel 14, lid 1, van de Europese netcode DCC stelt de transmissienetbeheerder, in zijn hoedanigheid van relevante transmissienetbeheerder de maximale kortsluitstroom op het aansluitingspunt vast waartegen elke nieuwe installatie van een transmissienetgebruiker zoals bedoeld in artikel 35, § 3, 1° tot 4°, bestand is, in functie van het spanningsniveau op zijn aansluitingspunt. Afdeling 4. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot het

reactief vermogen

Art. 76.§ 1. Bij toepassing van artikel 15, lid 1, a) en b), van de Europese netcode DCC beschikken de verbruiksinstallaties, net als de CDS'en, bedoeld in artikel 35, § 3, 1° en 4°, over de vereiste capaciteiten om in staat te zijn om het functioneringspunt van hun aansluitingspunt op permanente basis in het volgende reactief vermogensbereik te behouden, als vastgelegd in het relevant juridisch kader: 1° het effectieve reactieve vermogensbereik voor de opname van reactief vermogen is beperkt tot 33% van het actieve maximaal vermogen in het geval van afname of actieve maximaal vermogen in het geval van injectie;de hoogste van deze twee waarden wordt weerhouden, voor de opname van reactief vermogen, indien de spanning op het aansluitingspunt groter dan of gelijk is aan 30 kV; en 2° het effectieve reactieve vermogensbereik voor de opname van reactief vermogen is beperkt tot 21% van het maximale actieve vermogen in het geval van opname of actieve maximaal vermogen in het geval van injectie;de hoogste van deze twee waarden wordt weerhouden, voor de opname van reactief vermogen, indien de spanning op het aansluitingspunt kleiner is dan 30 kV; en 3° het effectieve reactieve vermogensbereik voor het aanbieden van reactief vermogen is beperkt tot 15% van het actieve maximale vermogen in het geval van afname of actieve maximaal vermogen in het geval van injectie;de hoogste van deze twee waarden wordt weerhouden, voor de levering van reactief vermogen. Het maximaal actief vermogen in afname of maximaal actief vermogen in injectie zijn gelijk aan het ter beschikking gestelde vermogen, dat zelf in het relevant juridisch kader wordt vastgelegd.

Deze capaciteiten worden aangetoond door de transmissienetgebruiker voor zijn verbruiksinstallaties of zijn CDS aan de transmissienetbeheerder, in zijn hoedanigheid van relevante transmissienetbeheerder, voor een beperkt aantal referentiescenario's die in het relevant juridisch kader vooropgesteld en beschreven worden, maar sluiten de absorptie of levering van reactief vermogen in operationele werking buiten de hiervoor vermelde bereiken niet uit.

Er kunnen andere grenzen dan die zoals bedoeld hierboven worden vastgesteld voor een aansluitingspunt op basis van een gezamenlijke analyse van de transmissienetbeheerder, in zijn hoedanigheid van relevante transmissienetbeheerder, en van de eigenaar van de verbruiksinstallaties zoals bedoeld in artikel 35, § 3, 1°, of van de CDS-beheerder, overeenkomstig artikel 15, lid 1, b) en c), van de Europese netcode DCC. § 2. Bij toepassing van artikel 15, lid 2, van de Europese netcode DCC beschikken de op het transmissienet aangesloten gesloten distributienetten over de nodige capaciteiten om in staat te zijn om geen reactief vermogen (op de referentiespanning 1 pu) te leveren op het niveau van hun aansluitingspunt voor een actiefvermogen van lager dan 25% van het maximum actief vermogen in afname of van het maximum actief vermogen in injectie, met dien verstande dat dat het maximum actief vermogen in afname of het maximum actief vermogen in injectie gelijk is aan het ter beschikking gesteld vermogen dat zelf wordt vastgelegd in het relevant juridisch kader.

Wanneer de beschikbare middelen niet volstaan voor de naleving van het eerste lid en een investering nodig blijkt, zal overeenkomstig artikel 15, lid 2, van de Europese netcode DCC een gezamenlijke analyse gerealiseerd worden tussen de transmissienetbeheerder, in zijn hoedanigheid van relevante transmissienetbeheerder, en de CDS-beheerder.

Deze gezamenlijk studie heeft de volgende objectieven: 1° nagaan of hetgeen bepaald is in het eerste lid gerechtvaardigd is voor het aansluitingspunt individueel genomen, of enkel voor een geheel van aansluitingspunten;2° waarborgen dat, indien een investering dient gerealiseerd te worden, deze overeenstemt met de oplossing die het best beantwoordt aan met name de technische en economische beperkingen. Afdeling 5. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot de

uitwisseling van informatie

Art. 77.Bij toepassing van artikel 18 van de Europese netcode DCC past iedere nieuwe installatie van een transmissienetgebruiker, zoals bedoeld in artikel 35, § 3, voor hun gegevensuitwisselingen in real-time met de transmissienetbeheerder, de normen toe die door de transmissienetbeheerder op zijn website ter beschikking zijn gesteld, handelend in zijn hoedanigheid van relevante transmissienetbeheerder.

Deze standaarden worden uitgevoerd op privélijnen voor gegevensoverdracht, met uitzondering van het openbaar internet, omwille van betrouwbaarheids- en cyberbeveiligingsredenen. Deze lijnen en hun stroomvoorziening zijn redundant aan beide uiteinden met een autonomie van meerdere uren. Afdeling 6. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot

ontkoppeling en herinschakeling

Art. 78.§ 1. Bij toepassing van artikel 19, lid 1, a) tot c), van de Europese netcode DCC kan de transmissienetbeheerder, in overeenstemming met het systeembeschermingsplan eisen dat elke nieuwe installatie van een transmissienetgebruiker zoals bedoeld in artikel 35, § 3, 1° en 4°, over capaciteiten beschikt die een automatische ontkoppeling bij lage frequentie toelaten, met inachtneming van de op het Europees niveau vastgestelde criteria. § 2. Bij toepassing van artikel 19, lid 4, a) tot c), van de Europese netcode DCC mag elke installatie van een transmissienetgebruiker zoals bedoeld in artikel 35, § 3, 1° en 4°, enkel automatisch worden heringeschakeld na een ontkoppeling voor zover dit uitdrukkelijk wordt toegestaan in het relevant juridisch kader. In dit geval dient deze herinschakeling na ontkoppeling de frequentiebanden in acht te nemen zoals die worden vastgesteld in artikel 73 evenals de specifieke voorwaarden die in het relevant juridisch kader zijn gepreciseerd.

De installatie hierboven bedoeld mag enkel op afstand worden ontkoppeld van het transmissienet wanneer deze ontkoppeling op afstand wordt toegestaan in het relevant juridisch kader. In dit geval dient de ontkoppeling effectief te zijn binnen de tien minuten, tenzij er een andere termijn wordt vastgesteld in het relevant juridisch kader.

HOOFDSTUK 2. - Bijkomende technische eisen voor nieuwe verbruikseenheden die worden gebruikt door een verbruiksinstallatie of door een gesloten industrieel net om diensten van vraagbeheer te leveren

Art. 79.Dit artikel vult de specifieke bepalingen van de Europese netcode DCC aan voor de verbruikseenheden met vraagsturing om het actief vermogen te regelen, vraagsturing om het reactief vermogen te regelen of vraagsturing om transmissiebeperking te beheren.

Bij toepassing van artikel 28, lid 2, a), van de Europese netcode DCC zijn de verbruikseenheden waarop deze afdeling toepasselijk is in staat om in bedrijf te zijn binnen de frequentiebanden zoals bedoeld in artikel 73 of binnen uitgebreidere banden in het relevant juridisch kader. Hetzelfde geldt voor de spanningsbereiken, bij toepassing van artikel 28, lid 2, b), van de Europese netcode DCC, zoals aangegeven in artikel 74.

Bij toepassing van artikel 28, lid 2, c), van de Europese netcode DCC, leven de in deze afdeling bedoelde verbruiksinstallaties de spanningsbereiken vastgelegd in artikel 74 na.

Bij toepassing van artikel 28, lid 2, f) en j), van de Europese netcode DCC wordt de termijn voor aanpassing van elektriciteitsverbruik van de in deze afdeling bedoelde verbruikseenheden voor doeleinden andere dan ondersteunende diensten vastgesteld door de transmissienetbeheerder en ter beschikking gesteld op zijn website.

Bij toepassing van artikel 28, lid 2, f) en i), van de Europese netcode DCC worden de bijzonderheden van de kennisgeving voor de aanpassing voor doeleinden andere dan ondersteunende diensten van het elektriciteitsverbruik van de verbruikseenheden zoals in deze afdeling bedoeld vastgesteld door de transmissienetbeheerder. Hetzelfde geldt voor de technische specificaties die de overdracht van informatie mogelijk maken met betrekking tot deze aanpassing van het elektriciteitsverbruik, in de zin van artikel 28, lid 2, e) en l), van de Europese netcode DCC. De transmissienetbeheerder publiceert deze technische specificaties eveneens op zijn website.

De frequentiegradiënten te verdragen door de in dit artikel bedoelde verbruikseenheden zijn die welke worden vastgesteld in artikel 83, § 2, voor alle elektriciteitsproductie-eenheden.

Art. 80.Dit artikel vult de specifieke bepalingen van artikel 29 van de Europese netcode DCC aan voor de verbruikseenheden bedoeld in artikel 35, § 3, 5°, voor vraagsturing op basis van frequentieregeling.

Bij toepassing van artikel 29, lid 2, a), van de Europese netcode DCC zijn ze in staat in bedrijf te zijn binnen de frequentiebanden zoals opgegeven in artikel 73 of binnen uitgebreidere banden vastgesteld in het relevant juridisch kader.

Bij toepassing van artikel 29, lid 2, c), van de Europese netcode DCC, leven de in deze afdeling bedoelde verbruiksinstallaties de spanningsbereiken na, vastgelegd in artikel 74, § 2.

Bij toepassing van artikel 29, lid 2, d), van de Europese netcode DCC is de bandbreedte van het regelsysteem die ongevoelig is in een dode band rond de nominale systeemfrequentie van 50,00 Hz gelijk aan ca. 200 mHz.

Bij toepassing van artikel 29, lid 2, e), van de Europese netcode DCC is de maximale frequentieafwijking ten opzichte van de nominale systeemfrequentie van 50,00 Hz gelijk aan 49 Hz tot 51.5 Hz.

Bij toepassing van artikel 29, lid 2, g), van de Europese netcode DCC zijn de in deze afdeling bedoelde verbruiksinstallaties in staat om de wijzigingen van systeemfrequentie snel te detecteren en te verwerken, met een evenredige reactie van al de in deze afdeling bedoelde verbruiksinstallaties ten opzichte van de frequentieafwijking: volgens een equivalente statiek, regelbaar tussen 2 en 12%.

TITEL 3 - Bijkomende technische eisen voor elektriciteitsproductie-eenheden beschouwd als nieuw overeenkomstig artikel 36

HOOFDSTUK 1. - Algemene bepalingen

Art. 81.Deze titel bepaalt de bijkomende technische eisen in aanvulling op de eisen bepaald in de Europese netcode RfG. Ze zijn van toepassing op elektriciteitsproductie-eenheden beschouwd als nieuw overeenkomstig artikel 36, en op pompcentrales die voldoen aan de technische eisen bepaald in artikel 3, tweede alinea, d), van de Europese netcode RfG, namelijk deze waarvoor de pompcentrale actief is in zijn twee werkingsmodi (pomp- en turbinewerking).

De hoofdstukken opgenomen in dit titel beogen respectievelijk: 1° de bijkomende algemene technische eisen met betrekking tot de elektriciteitsproductie-eenheden van het type A, B, C en D in het algemeen;2° de bijkomende technische eisen met betrekking tot de synchrone elektriciteitsproductie-eenheden van het type A, B, C en D;3° de bijkomende technische eisen met betrekking tot power park modules van het type A, B, C en D. HOOFDSTUK 2. - Algemene bijkomende technische eisen met betrekking tot de elektriciteitsproductie-eenheden van het type A, B, C en D beschouwd als nieuwe overeenkomstig artikel 36 Afdeling 1. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot

beveiligingen

Art. 82.De bijkomende technische eisen inzake beveiliging bepaald in de artikelen 60 en 61 zijn ook van toepassing op alle elektriciteitsproductie-eenheden beschouwd als nieuw overeenkomstig artikel 36, aangesloten op het transmissienet, ongeacht of deze van het type A, B, C of D is. Afdeling 2. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot de

frequentie

Art. 83.§ 1. Overeenkomstig artikel 13, lid 1, a), i), van de Europese netcode RfG is elke elektriciteitsproductie-eenheid, ongeacht of deze van het type A, B, C of D is, bedoeld in artikel 35, § 2, minstens synchroon met het net waarop ze is aangesloten in staat om te werken in de volgende frequentiebereiken en gedurende de volgende tijdsduren: 1° gedurende minimaal dertig minuten indien de netfrequentie, gemeten in de regelzone, tussen 47,5 Hz (inbegrepen) en 48,5 Hz ligt;en 2° gedurende minimaal dertig minuten indien de netfrequentie, gemeten in de regelzone, tussen 48,5 Hz (inbegrepen) en 49 Hz ligt;en 3° zonder beperking in tijd als de netfrequentie, gemeten in de regelzone, tussen 49 Hz (inbegrepen) en 51 Hz (inbegrepen) ligt;en 4° gedurende minimaal dertig minuten indien de netfrequentie, gemeten in de regelzone, tussen 51 Hz (niet inbegrepen) en tot 51,5 Hz ligt. Bij toepassing van artikel 13, lid 1, a), ii en iii, van de Europese netcode RfG, ongeacht of de elektriciteitsproductie-eenheid van het type B, C of D op het transmissienet aangesloten is, werkt deze synchroon met het transmissienet gedurende een periode die is vastgelegd in afspraak tussen deze elektriciteitsproductie-eenheid en de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader indien de netfrequentie, gemeten in de regelzone, tussen 51,5 Hz en 52,5 Hz ligt.

Voor de elektriciteitsproductie-eenheden van het type A aangesloten op het transmissienet deelt de eigenaar de duur van de technische werking mee aan de transmissienetbeheerder en stelt hij deze ter beschikking van de transmissienetbeheerder volgens de modaliteiten vastgelegd in het relevant juridisch kader. § 2. Bij toepassing van artikel 13, lid 1, b), van de Europese netcode RfG is elke elektriciteitsproductie-eenheid, ongeacht of deze van het type A, B, C of D is, bedoeld in artikel 35, § 2, bestand tegen snelheden van frequentievariatie en blijft zij aangesloten op het net waarop ze is aangesloten, volgens de onderstaande profielen van onder- en overfrequentie: Profiel van onderfrequentie

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Profiel van overfrequentie

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld In voorkomend geval is de regeling van de ontkoppelingsbeveiliging in verband met de snelheid van frequentievariatie voor elektriciteitsproductie-eenheden van het type A, B, C of D aangesloten op het transmissienet hoger dan 2 Hz per seconde, gemeten over een gemiddelde duur van 500 milliseconden. De ontkoppelingsbeveiliging is niet in strijd met de minimale eisen inzake werkingsduur die voor de verschillende frequentiebereiken zijn vastgelegd in paragraaf 1. Deze drempel van 2 Hz per seconde kan verminderd worden overeenkomstig het relevant juridisch kader voor technische of veiligheidsredenen voor deze elektriciteitsproductie-eenheden. § 3. Bij toepassing van artikel 13, lid 2, f), i, van de Europese netcode RfG is iedere elektriciteitsproductie-eenheid, ongeacht of deze van het type A, B, C of D is, bedoeld in artikel 35, § 2, zodra deze zijn minimumniveau van regeling heeft bereikt, in staat om de productie van actief vermogen op dat niveau kunnen handhaven. § 4. Bij toepassing van artikel 13, lid 4, van de Europese netcode RfG is het in geval van een frequentiedaling onder 49 Hz, wanneer dit technische beperkingen biedt om een constant vermogen te behouden, toegestaan door de transmissienetbeheerder om het actief vermogen van elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type A, B, C of D, bedoeld in artikel 35, § 2, te verminderen binnen de limieten van de periode met een overgangsregime (tussen t1 en t2) en een vastgesteld regime (tot en met t3) zoals hieronder gedefinieerd:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld

Parameters

Regeling

Paramètres

Ré-glage

Periode met een overgangs-regime

Frequentie-drempel

49 Hz

Période de régime transitoire

Seuil de fréquence

49 Hz

Limiet

2% / Hz

Limite

2 % / Hz

t 1 (begin)

? 2 s

t 1 (début)

? 2 s

t 2 (einde)

30 s

t 2 (fin)

30 s

Periode met een vastgesteld regime

Frequentie-drempel

49.5 Hz

Période de régime établi

Seuil de fréquence

49.5 Hz

Limiet

10% / Hz

Limite

10 % / Hz

t 3 (einde)

30 minuten

t 3 (fin)

30 minutes

Voor de power park modules, is de vermindering van het maximaal actief vermogen niet toegestaan boven 49 Hz. Echter, voor de waarden onder de drempel van 49 Hz, is een vermindering van het maximaal actief vermogen van 2% per Hz toelaatbaar voor de transmissienetbeheerder (geldig tijdens de overgangsperiode (tussen t1 en t2) en het vastgestelde regime (tot t3)).

Bij toepassing van artikel 13, lid 5, van de Europese netcode RfG worden de omgevingsomstandigheden die van toepassing zijn op de toelaatbare vermindering van actief vermogen ten opzichte van het maximaal vermogen als volgt gedefinieerd: 1° hoogte: 400 tot 500 m;2° vochtigheid: 15 tot 20 g H2O/1 kg lucht;3° temperatuur: 0° C. § 5. Bij toepassing van artikel 13, lid 6, van de Europese netcode RfG kan de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type A aangesloten op het transmissienet, de kenmerken opleggen van de uitrusting waarmee de productie van actief vermogen van elke elektriciteitsproductie-eenheid op afstand kan worden geregeld op basis van signalen verstuurd door de transmissienetbeheerder. § 6. Bij toepassing van artikel 13, lid 7, van de Europese netcode RfG, voldoet de automatische koppeling van alle elektriciteitsproductie-eenheden van het type A bedoeld in artikel 35, § 2, aan de volgende voorwaarden: 1° de frequentie ligt tussen 49,9 Hz en 50,1 Hz;en 2° het spanningsniveau ligt tussen 0,85 pu en 1,1 pu;en 3° de minimale vertraging vóór herinschakeling bedraagt zestig seconden. Na herinschakeling is de maximaal toegestane snelheid voor de toename van de actieve vermogen productie beperkt tot 20% van Pmax per minuut.

In geval van koppeling na een storing op de netten in de regelzone, is de toegelaten maximale snelheid voor de toename van de actieve vermogen productie beperkt tot 10% van Pmax per minuut.

Elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type B of C die is aangesloten op het transmissienet is onderworpen aan de voorafgaande toestemming van de transmissienetbeheerder volgens het relevant juridisch kader om automatisch te worden gekoppeld op het transmissienet.

Overeenkomstig artikel 14, lid 4, van de Europese netcode RfG voldoet de herinschakeling op het net na een onverwachte ontkoppeling van elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type B, C en D bedoeld in artikel 35, § 2, bovendien aan de volgende voorwaarden: 1° de frequentie ligt tussen 49,9 Hz en 50,1 Hz;en 2° het spanningsniveau ligt tussen 0.9 pu en 1,1 pu; en 3° de minimale vertraging vóór herinschakeling bedraagt zestig seconden. Na herinschakeling is de maximaal toegestane snelheid voor de toename van de actieve vermogen productie beperkt tot 10 % van Pmax per minuut.

De automatische herinschakeling na een onverwachte ontkoppeling is verboden voor elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type B, C of D aangesloten op het transmissienet, tenzij met voorafgaande toestemming van de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader om zich automatisch te koppelen op het transmissienet. § 7. Bij toepassing van artikel 14, tweede lid, b), van de Europese netcode RfG kan de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type B aangesloten op het transmissienet, een bijkomende uitrusting opleggen om op afstand de productie van actief vermogen van deze elektriciteitsproductie-eenheid te kunnen regelen en verminderen. § 8. Bij toepassing van artikel 15, tweede lid, a) en b), van de Europese netcode RfG bepaalt de transmissienetbeheerder voor elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type C of D aangesloten op het transmissienet in het relevant juridisch kader de minimale tijd gedurende dewelke de ingestelde instructie voor het actief vermogen van deze elektriciteitsproductie-eenheid moet worden bereikt en de eventuele toepasselijke tolerantiemarge voor de nieuwe instructie en de tijd om deze te bereiken.

De tolerantiemarge wordt bepaald volgens het onderstaande diagram:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Bij lokale handmatige werking wordt de instructie binnen vijftien minuten met een nauwkeurigheid van 10% van de instructie van het actief vermogen bereikt. § 9. Bij toepassing van artikel 15, lid 2, d), i, van de Europese netcode RfG bepaalt de transmissienetbeheerder voor elke elektriciteitsproductie-eenheid aangesloten op het transmissienet, ongeacht of deze van het type C of D is, in het relevant juridisch kader de te respecteren parameters in de modus van frequentiegevoeligheid (FSM-modus). De elektriciteitsproductie-eenheid is in staat een respons in actief vermogen te geven op de frequentievariaties waarbij op zijn minst rekening wordt gehouden met de volgende parameters: Parameters van de respons in actief vermogen op de frequentievariaties in FSM-modus (verklaringen voor het diagram)

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Vermogen van respons in actief vermogen op de frequentievariaties van de elektriciteitsproductie-eenheden in de FSM-modus, in geval van een dode band en geen ongevoeligheid.

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Pref is het actief referentievermogen waaraan ? is gekoppeld. ? is de productievariatie van actief vermogen van de elektriciteitsproductie-eenheid. fn is de nominale frequentie (50 Hz) van het net en gDf is de frequentievariatie.

Bij toepassing van artikel 15, lid 2, d), ii tot v, van de Europese netcode RfG wordt de capaciteit van de respons in actief vermogen op de frequentievariaties gedefinieerd volgens onderstaande waarden:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld

Parameter

Waarde

Paramètre

Valeur

t1

maximaal 2 seconden voor een elektriciteitsproductieeenheid met inertie (synchrone elektriciteitsproductieeenheid) maximaal 500 milliseconden voor een elektriciteitsproductieeenheid zonder inertie (Power Park Module)

t1

2 secondes au maximum pour une unité de production d'électricité avec inertie (unité de production d'électricité synchrone) 500 millisecondes au maximum pour une unité de production d'électricité sans inertie (parc non synchrone de générateurs)

t2

30 seconden (15 seconden voor 50% van de maximale frequentievariatie)

t2

30 secondes (15 secondes pour 50% de la variation de fréquence maximale)

Duur van levering bij vol vermogen

Minimaal 15 minuten

Durée de fourniture en pleine puissance

Minimum 15 minutes

§ 10. Bij toepassing van artikel 15, lid 2, e), van de Europese netcode RfG legt de transmissienetbeheerder, in het relevant juridisch kader, de vereiste specificaties vast van elke elektriciteitsproductie-eenheid aangesloten op het transmissienet, ongeacht of deze van het type C of D is, wat betreft het herstel van de frequentie. De elektriciteitsproductie-eenheid is in dit verband in staat om de dienst voor herstel van de frequentie met automatische netactivering te leveren, op een automatische en voortdurende wijze op basis van een instructie, alsook om in realtime en voortdurend een bevestigingssignaal van zijn activering te verzenden. § 11. Bij toepassing van artikel 15, lid 2, g), van de Europese netcode RfG is elke elektriciteitsproductie-eenheid aangesloten op het transmissienet, ongeacht of deze van het type C of D is, in staat om de aanvullende signalen uit te zenden die werden vastgelegd door de transmissienetbeheerder in afspraak met de betreffende transmissienetgebruiker in het relevant juridisch kader. § 12. Bij toepassing van artikel 15, lid 6, e), van de Europese netcode RfG, specificeert de transmissienetbeheerder de minimale en maximale limieten van het percentage van variatie van het actief vermogen, voor zowel de toenemende als de dalende productie van dit vermogen die nodig zijn voor een nieuwe elektriciteitsproductie-eenheid van het type C of D aangesloten op het transmissienet. Afdeling 3. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot het

algemeen beheer van het net, met inbegrip van de bepalingen voor operationele informatie-uitwisseling

Art. 84.Bij toepassing van artikel 14, lid 5, d), van de Europese netcode RfG is elke elektriciteitsproductie-eenheid aangesloten op het transmissienet van het type B, C of D, in staat om de volgende informatie in realtime uit te wisselen met de transmissienetbeheerder: 1° de positie van de vermogensschakelaars op het aansluitingspunt of op een ander interactiepunt met het transmissienet dat werd overeengekomen met de transmissienetbeheerder overeenkomstig het relevant juridisch kader;2° het actief en reactief vermogen op het aansluitingspunt of op een ander interactiepunt met het transmissienet dat werd afgesproken met de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader alsook het netto actief en reactief vermogen, in geval van een afname andere dan de hulpvoeding van de elektriciteitsproductie-eenheid. Als deze informatie niet beschikbaar is en als dit alternatief in de daaromtrent door de transmissienetbeheerder gepubliceerde specificaties bedoeld in artikel 14, lid 5, d), i), van de Europese netwerkcode RfG of in het relevant juridisch kader, zo voorzien is, deelt de transmissienetgebruiker het bruto actief en reactief vermogen mee in afwijking van het eerste lid.

De transmissienetbeheerder bepaalt in het relevant juridisch kader de volledige lijst van aan hem mee te delen gegevens, naast de gegevens voorzien hierboven, evenals de communicatieprotocollen en infrastructuren. Afdeling 4. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot de

spanningsstabiliteit

Art. 85.§ 1. Bij toepassing van artikel 15, lid 3 en 16, lid 2, c), van de Europese netcode RfG kan de transmissienetbeheerder, in zijn hoedanigheid van relevante netbeheerder, zo nodig eisen dat een elektriciteitsproductie-eenheid van het type C of D aangesloten op het transmissienet beschikt over capaciteiten die een automatische ontkoppeling mogelijk maken, volgens het relevant juridisch kader. In dit geval stelt de transmissienetbeheerder, in zijn hoedanigheid van relevante transmissienetbeheerder, de modaliteiten en regelingen van de automatische ontkoppeling van deze elektriciteitsproductie-eenheid van het type C of D vast. Daartoe deelt de eigenaar van de elektriciteitsproductie-eenheid deze regelingen van de beveiligingen mee aan de transmissienetbeheerder om ze door deze laatste te laten valideren. § 2. Elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type A, B, C aangesloten op het transmissienet blijft binnen de volgende spanningsbereiken aangesloten op het transmissienet en op de lokale transmissienetten:

Spannings-bereiken

Werkings-duur

Plages de tension

Durée de fonctionnement

Spanningsniveaus lager dan 300 kV

0,85 pu - 0,90 pu

60 minuten

Niveaux de tension inférieur à 300 kV

0.85 pu - 0.90 pu

60 minutes

0.90 pu - 1.118 pu

Onbegrensd

0.90 pu - 1.118 pu

Illimité

1,118 pu - 1,15 pu

Te bepalen tussen de relevante netbe-heerder en de eigenaar van de elektrici-teits-productie-eenheid

1.118 pu - 1.15 pu

A convenir entre le gestion-naire de réseau compétent et le propriétaire de l'unité de production d'élec-tricité, dans le contrat de raccor-dement

Spanningsniveaus hoger dan 300 kV (voor een aansluiting op het 380 kV net, 1 pu = 400 kV)

0,85 pu - 0,90 pu

60 minuten

Niveaux de tension supérieurs à 300 kV (pourun raccordement au réseau 380 kV, 1 pu = 400 kV)

0.85 pu - 0.90 pu

60 minutes

0,90 pu - 1,05 pu

Onbe-grensd

0.90 pu - 1.05 pu

Illimité

1,05 pu - 1,10 pu

Te bepalen tussen de relevante netbe-heerder en de eigenaar van de elektrici-teitsproductieeenheid

1.05pu - 1.10 pu

A convenir entre le gestion-naire de réseau compétent et le propriétaire de l'unité de production d'élec-tricité, dans le contrat de raccor-dement

Bij toepassing van artikel 16, lid 2, a) en b), van de Europese netcode RfG blijft elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type D aangesloten op het transmissienet of op de lokale transmissienetten aangesloten op het transmissienet en op de lokale transmissienetten binnen de volgende spanningsbereiken:

Span-nings-bereiken

Werkings-duur

Plages de tension

Durée de fonctionnement

Spannings-niveaus lager dan 300 kV

0,85 pu - 0,90 pu

60 minuten

Niveaux de tension inférieur à 300 kV

0.85 pu - 0.90 pu

60 minutes

0.90 pu - 1.118 pu

Onbegrensd

0.90 pu - 1.118 pu

Illimité

1,118 pu - 1,15 pu

20 minuten

1.118 pu - 1.15 pu

20 minutes

Spannings-niveaus hoger dan 300 kV (voor een aansluiting op het 380 kV net, 1 pu = 400 kV)

0,85 pu - 0,90 pu

60 minuten

Niveaux de tension supérieurs à 300 kV (pourun raccor-dement au réseau 380 kV, 1 pu = 400 kV)

0.85 pu - 0.90 pu

60 minutes

0,90 pu - 1,05 pu

Onbegrensd

0.90 pu - 1.05 pu

Illimité

1,05 pu - 1,10 pu

20 minuten

1.05 pu - 1.10 pu

20 minutes

Elke eigenaar van elektriciteitsproductie-eenheid of lokale elektriciteitsproductie-eenheid met een toegangspunt op het transmissienet van het type B, C of D, behalve de elektriciteitsproductie-eenheden binnen een CDS, informeert de transmissienetbeheerder, volgens het relevant juridisch kader, over de totale capaciteit aan reactief vermogen van deze elektriciteitsproductie-eenheid, geeft er een demonstratie van en stelt het ter beschikking van de transmissienetbeheerder volgens de modaliteiten bepaald in afspraak met de betreffende transmissienetgebruiker en vastgelegd in het relevant juridisch kader of overeenkomstig de verplichtingen bedoeld in boek 5 van dit besluit. Afdeling 5. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot het

herstel van het net

Art. 86.Bij toepassing van artikel 15, lid 5, b) en c), van de Europese netcode RfG is elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type C of D bedoeld in artikel 35, § 2, in staat zich te ontkoppelen van het net waarop de elektriciteitsproductie-eenheid is aangesloten en zich snel te hersynchroniseren, overeenkomstig de beveiligingsstrategie die werd afgesproken tussen de transmissienetbeheerder en de eigenaar van de betreffende elektriciteitsproductie-eenheid, evenals, in voorkomend geval, met de netbeheerder van het net waarop deze elektriciteitsproductie-eenheid is aangesloten zoals vastgelegde in het relevant juridisch kader.

Een elektriciteitsproductie-eenheid van het type C of D aangesloten op de transmissienet waarvan de duur van de hersynchronisatie na zijn ontkoppeling meer dan vijftien minuten bedraagt, is in staat zich te ontkoppelen ongeacht op welk werkingspunt de elektriciteitsproductie-eenheid zich bevindt in het diagram van zijn P-Q-capaciteit. In dit geval beperkt de ontkoppelingsactie zich niet tot de signalen van de regelingen van de beveiligingen. De beveiligingsstrategie wordt afgesproken tussen de betreffende eigenaar van de elektriciteitsproductie-eenheid en de transmissienetbeheerder en vastgelegd in het relevant juridisch kader.

Elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type C of D aangesloten op het transmissienet is in staat om na een ontkoppeling onafhankelijk kunnen functioneren, ondanks de afwezigheid van enige koppeling van haar hulpmiddelen op het net waarop deze elektriciteitsproductie-eenheid is aangesloten. De minimale werkingsduur wordt, in samenwerking met de transmissienetbeheerder, bepaald door de relevante netbeheerder waarbij deze elektriciteitsproductie-eenheid is aangesloten, rekening houdend met de specifieke kenmerken van de technologie voor de primaire aandrijving. Afdeling 6. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot het

algemeen beheer van het net

Art. 87.Bij toepassing van artikel 15, lid 6, a), van de Europese netcode RfG bepaalt het relevant juridisch kader, van elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type C of D bedoeld in artikel 35, § 2, de detectiecriteria voor het verlies van hoekstabiliteit of het verlies van besturing van deze elektriciteitsproductie-eenheid en bijgevolg haar vermogen om zich in dit geval automatisch te ontkoppelen van het net waarop deze is aangesloten.

Bij toepassing van artikel 15, lid 6, b), van de Europese netcode RfG bepaalt het relevant juridisch kader, van elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type C of D bedoeld in artikel 35, § 2, de kenmerken van de instrumentatie, zo nodig in samenwerking met de relevante transmissienetbeheerder. De kwaliteitsparameters voor de levering, de criteria voor de activering van het apparaat voor het registreren van storingen en vermogensschommelingen, de criteria voor de bemonsteringsfrequentie en de voorwaarden voor toegang tot de geregistreerde gegevens worden in het relevant juridisch kader vastgesteld.

Bij toepassing van artikel 15, lid 6, c), van de Europese netcode RfG bepaalt het relevant juridisch kader, van elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type C of D bedoeld in artikel 35, § 2, de door de eigenaars van deze elektriciteitsproductie-eenheid te verstrekken simulatiemodellen, zo nodig in samenwerking met de relevante transmissienetbeheerder. Deze geven het gedrag van de elektriciteitsproductie-eenheid in stationaire en dynamische toestand weer. Naargelang het geval legt het relevant juridisch kader ook een model vast dat de tijdelijke elektromagnetische fenomenen weergeeft.

De formaten van de simulatiemodellen, de in dit verband mee te delen documentatie en de parameters met betrekking tot het kortsluitvermogen worden vastgelegd in het relevant juridisch kader.

Bij toepassing van artikel 15, lid 6, d), van de Europese netcode RfG legt het relevant juridisch kader, van elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type C of D bedoeld in artikel 35, § 2, de vereisten vast, in afspraak met de eigenaar van de elektriciteitsproductie-eenheid en zo nodig in samenwerking met de relevante transmissienetbeheerder, met betrekking tot de installering van extra apparaten voor de werking of de veiligheid van het net.

Bij toepassing van artikel 15, lid 6, f), van de Europese netcode RfG bepaalt het relevant juridisch kader, van elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type C of D bedoeld in artikel 35, § 2, de vereisten voor de aardingsapparaten van het nulpunt aan de netzijde van de opvoertransformatoren, zo nodig in samenwerking met de relevante transmissienetbeheerder.

HOOFDSTUK 2. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot synchrone elektriciteitsproductie-eenheden van het type A, B, C en D beschouwd als nieuw overeenkomstig artikel 36 Afdeling 1. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot de

frequentie

Art. 88.§ 1. Bij toepassing van artikel 13, lid 2, a), c), d) en f), van de Europese netcode RfG is elke synchrone elektriciteitsproductie-eenheid bedoeld in artikel 35, § 2, die van het type A, B, C of D is, in beperkte regelmodus bij overfrequentie (LFSM-O-modus) in staat om de levering van de respons in actief vermogen op de frequentievariaties te activeren volgens de onderstaande waarden. Zodra de frequentiedrempel is bereikt, wordt de operationele modus op hetzelfde niveau voortgezet zonder verdere variatie (geen bijkomende vermindering voor een bijkomende verhoging van de frequentie).

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld

Parameter

SPGM-regeling

Paramètre

Réglage SPGM

Frequentie-drempel

50,2 Hz

Seuil de fréquence

50,2 Hz

Statische toestand

5% (regelbaar tussen 2% en 12%)

Statisme

5% (réglable entre 2% et 12%)

Prefreferentievermogen

Maximaal vermogen

Puissance de référence Pref

Puissance maximale

Reactietijd

Als standaard zo snel als technisch mogelijk (zonder opzettelijke vertraging), in overleg met de transmissienetbeheerder kunnen specifieke bepalingen van toepassing zijn

Temps de réaction

Par défaut aussi rapidement que techniquement possible (sans délai intentionnel), des dispositions spécifiques pourraient être applicables en accord avec le gestionnaire du réseau de transport.

Responstijd niveau

? 5 minuten voor een verhoging van het actief vermogen met 20% van Pmax. Een trage reactie is niet van toepassing bij een toename die snel (binnen enkele seconden) volgt op een fase van vermindering ? 8 seconden voor een vermindering van het actief vermogen met 45% van Pmax

Temps de réponse échelon

? 5 minutes pour une augmentation de puissance active de 20% de Pmax.

Une réaction lente n'est pas d'application pour le cas d'une augmentation qui suit rapidement (en quelques secondes) une phase de diminution) ? 8 secondes pour une diminution de puissance active de 45 % de Pmax

Regelduur

? 6 minuten voor een verhoging van het actief vermogen (Een trage reactie is niet van toepassing bij een toename die snel volgt op een fase van vermindering) ? 30s voor een vermindering van actief vermogen

Temps de réglage

? 6 minutes pour une augmentation de puissance active (Une réaction lente n'est pas d'application pour le cas d'une augmentation qui suit rapidement une phase de diminution) ? 30s pour une diminution de puissance active

§ 2. Bij toepassing van artikel 15, lid 2, c), i, van de Europese netcode RfG is elke synchrone elektriciteitsproductie-eenheid, ongeacht of deze van het type C of D is bedoeld in artikel 35, § 2, in de beperkte regelmodus bij onderfrequentie (LFSM-U-modus) in staat om de levering van de respons in actief vermogen op de variaties van onderfrequentie te activeren volgens de onderstaande waarden:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld

Parameter

SPGM-regeling

Paramètre

Réglage SPGM

Frequentie-drempel

49.8 Hz

Seuil de fréquence

49.8 Hz

Statische toestand

5% (regelbaar tussen 2% en 12%)

Statisme

5% (réglable entre 2% et 12%)

Pref-referentie-vermogen

Maximaal vermogen

Puissance de référence Pref

Puissance maximale

Reactietijd

Als standaard zo snel als technisch mogelijk (zonder opzettelijke vertraging), in overleg met de transmissienetbeheerder kunnen specifieke bepalingen van toepassing zijn

Temps de réaction

Par défaut aussi rapidement que techniquement possible (sans délai intentionnel), des dispositions spécifiques pourraient être applicables en accord avec le gestionnaire du réseau de transport.

Responstijd niveau

? 5 minuten voor een verhoging van het actief vermogen met 20% van Pmax. Een trage reactie is niet van toepassing bij een toename die snel (binnen enkele seconden) volgt op een fase van vermindering ? 8 seconden voor een vermindering van het actief vermogen met 45% van Pmax

Temps de réponse échelon

? 5 minutes pour une augmentation de puissance active de 20% de Pmax.

Une réaction lente n'est pas d'application pour le cas d'une augmentation qui suit rapidement (quelques secondes) une phase de diminution. ? 8 secondes pour une diminution de puissance active de 45 % de Pmax

Regelduur

? 6 minuten voor een verhoging van het actief vermogen (Een trage reactie is niet van toepassing bij een toename die snel (binnen enkele seconden) volgt op een fase van vermindering) ? 30 seconden voor een vermindering van actief vermogen

Temps de réglage

? 6 minutes pour une augmentation de puissance active (Une réaction lente n'est pas d'application pour le cas d'une augmentation qui suit rapidement (quelques secondes) une phase de diminution) ? 30 secondes pour une diminution de puissance active

Afdeling 2. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot de

spanningsstabiliteit en de capaciteit van reactief vermogen

Art. 89.§ 1. Bij toepassing van de artikelen 17, lid 2, a) en 18, lid 2, c), van de Europese netcode RfG is een synchrone elektriciteitsproductie-eenheid type B, C of D aangesloten op het transmissienet in staat om het reactief vermogen te leveren/op te nemen volgens de volgende diagrammen:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Capaciteitscurve voor SPGM type B. Waar PD het maximale werkzaam vermogen is dat geproduceerd kan worden bij het maximale gevraagde blindvermogen (dus gelijk aan 0,95*Snom).

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld U/Uc-Q/PD profiel van type B SPGM in op de eisen op reactieve vermogen voor verschillend spanningsniveaus vanuit 1 pu.

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Capaciteitscurve voor SPGM type C en D. Bij toepassing van artikel 18, lid 2, c), van de Europese netcode RfG is iedere synchrone elektriciteitsproductie-eenheid van het type C of D aangesloten op het transmissienet in staat om de spanning te regelen op alle werkingspunten binnen de limieten die zijn vastgelegd in het P-Q capaciteitsdiagram opgenomen in het eerste lid.

Het niveau van de maximale spanning van 1.10 pu wordt aanzien als 1.05 pu in het geval van aansluiting op een spanning die hoger is dan 300 kV (indien aangesloten op 380 kV-net, 1 pu = 400k V).

Als uitzondering op het principe bepaald in artikel 37, § 2, voor een synchrone elektriciteitsproductie-eenheid van type B aangesloten op het transmissienet, wordt deze technisch eis vastgelegd op de klemmen van de secundaire van de transformator indien deze bestaat, of aan de klemmen van de alternator van de elektriciteitsproductie-eenheid. § 2. Bij toepassing van artikel 17, lid 2, b), van de Europese netcode RfG is elke synchrone elektriciteitsproductie-eenheid van het type B aangesloten op het transmissienet, in staat om de spanning te regelen die overeenkomt met de volgende bedieningswijzen, op basis van bediening op afstand: 1° de injectie/absorptie van reactief vermogen (Qfix) wordt voortdurend gehandhaafd en dit binnen de P-Q en U-Q/Pmax capaciteiten vermeld in paragraaf 1;en 2° de spanning van de wisselstroomgenerator (U alt) wordt voortdurend gehandhaafd en dit binnen de P-Q en U-Q/Pmax capaciteiten vermeld in paragraaf 1. De reactiesnelheid waarmee kan bewogen worden binnen de P-Q en U-Q/Pmax capaciteiten (vermeld in paragraaf 1) wordt vastgesteld in het relevant juridisch kader voor de betreffende synchrone elektriciteitsproductie-eenheid.

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld U/Uc-Q/PD profiel van type B SPGM in op de eisen op reactieve vermogen voor verschillend spanningsniveaus vanuit 1 pu. § 3. Bij toepassing van de artikelen 19, lid 2, a) en 21, lid 3, d), van de Europese netcode RfG, dient elke synchrone elektriciteitsproductie-eenheid van het type C of D aangesloten op het transmissienet voor de spanningsregeling op haar aansluitingspunt te voldoen aan de vereisten vastgelegd in het volgende diagram, met inachtneming van de principes bepaald in de artikelen 62 tot en met 64 en 66 tot en met 69:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Principes van de controle van de spanning en het reactief vermogen.

Upcc geeft de spanning weer op het aansluitingspunt.

Bij toepassing van dit diagram wordt de proportionele versterkingsfactor vastgelegd door de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader, in afspraak met de eigenaar van de betrokken synchrone elektriciteitsproductie-eenheid, zodat de relatieve gevoeligheidscoëfficiënt g%_eq begrepen is tussen 18 en 25, zoals uitgedrukt in de onderstaande formule:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld waar de gebruikte coëfficiënten de betekenis hebben zoals in artikel 67.

Pnom wordt Pmax.

De waarden voor g%_eq kunnen worden getransformeerd en zijn volledig in lijn met waarden voor de spanningshelling binnen een interval van op zijn minst 2 tot 7%, zoals vermeld in artikel 21, lid 3, d), ii, van de Europese netcode RfG. § 4. Bij toepassing van artikel 18, lid 2, van de Europese netcode RfG is iedere synchrone elektriciteitsproductie-eenheid van het type C of D aangesloten op het transmissienet in staat om voor haar spanningsregeling te voldoen aan de technische minimumeisen en de regelparameters voor spanningsstabiliteit op het aansluitingspunt, zoals bepaald in artikel 69.

De reactiesnelheid waarmee bewogen moet kunnen worden binnen de P-Q en U-Q/Pmax capaciteiten vermeld in paragraaf 1 wordt voor de betreffende synchrone elektriciteitsproductie-eenheid bepaald in het relevant juridisch kader. § 5. Bij toepassing van artikel 19, lid 3, van de Europese netcode RfG bepaalt het relevant juridisch kader voor elke elektriciteitsproductie-eenheid van het type D, in voorkomende geval, de technische capaciteiten van deze eenheden om bij te dragen aan het verlies van rotorhoekstabiliteit in storingssituatie. Deze capaciteiten worden bepaald door de transmissienetbeheerder, in samenwerking met de eigenaar van de betrokken elektriciteitsproductie-eenheid. § 6. Elke eigenaar van een synchrone elektriciteitsproductie-eenheid van het type B, C of D met een toegangspunt op het transmissienet, met uitzondering van de synchrone elektriciteitsproductie-eenheden in de schoot van een CDS, informeert de transmissienetbeheerder over diens totale capaciteit aan reactief vermogen, geeft er een demonstratie van en stelt het ter beschikking van de transmissienetbeheerder volgens de modaliteiten door de transmissienetbeheerder bepaald in het relevant juridisch kader. Afdeling 3. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot de

fault-ride-through-capaciteit

Art. 90.Overeenkomstig de artikelen 14, lid 3, 15, lid 1 en 16, lid 3, van de Europese netcode RfG is elke synchrone elektriciteitsproductie-eenheid van het type B tot D bedoeld in artikel 35, § 2, in staat om over het volledige werkgebied in synchrone modus met het net te kunnen werken wanneer de spanning op het aansluitingspunt, uitgedrukt in percentage van nominale spanning op dit punt, tijdens een fault-ride-through binnen het bereik blijft zoals bepaald door de diagrammen infra.

Het spannings-tijd-profiel bepaalt de benedengrens van de spanningen tussen fasespanningen op het aansluitingspunt tijdens een fout, in functie van de tijd, voor, tijdens en na de fout.

Elke synchrone elektriciteitsproductie-eenheid van het type B of C bedoeld in artikel 35, § 2, leeft het volgende fault-ride-through-capaciteit diagram na:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld

Spanningsparameter [per eenheid (pu)]

Tijdsparameters (seconden)

Paramètres tension [par unité (pu)]

Durée des paramètres (secondes)

Uret = 0.3

Tclear = 0.2

Uret = 0.3

Tclear = 0.2

Uclear = 0.7

Trec1 = Tclear

Uclear = 0.7

Trec1 = Tclear

Urec1 = 0.7

Trec2 = 0.7

Urec1 = 0.7

Trec2 = 0.7

Urec = 0.9

Trec3 = 1.5

Urec = 0.9

Trec3 = 1.5

Uret is de symmetrische of asymmetrische restspanning op het aansluitingspunt tijdens een storing; Tclear is het moment waarop de storing is verholpen. Urec1, Urec2, Trec1, Trec2 en Trec3 specificeren bepaalde punten van de ondergrenzen van de terugkeer van spanning na eliminatie van een storing.

Elke synchrone elektriciteitsproductie-eenheid van het type D bedoeld in artikel 35, § 2, en/of elke synchrone elektriciteitsproductie-eenheid van het type D die zich in de regelzone bevindt, dient volgende fault-ride-through-capaciteit diagram na te leven:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld

Parameters spanning (per eenheid (pu))

Duur van parameters (seconden)

Paramètres tension [par unité (pu)]

Durée des paramètres (secondes)

Uret = 0

Tclear = 0,2

Uret = 0

Tclear = 0.2

Uclear = 0,25

Trec1 = 0,45

Uclear = 0.25

Trec1 = 0.45

Urec1 = 0.5

Trec2 = 0.6

Urec1 = 0.5

Trec2 = 0.6

Urec = 0,9

Trec3 = 0.8

Urec = 0.9

Trec3 = 0.8

Uret is de restspanning op het aansluitingspunt tijdens een storing;

Tclear is het moment waarop de storing is verholpen. Urec1, Urec2, Trec1, Trec2 en Trec3 specificeren bepaalde punten van de ondergrenzen van de terugkeer van spanning na eliminatie van een storing.

Overeenkomstig artikel 16, lid 3, b), van de Europese netcode RfG, wordt het geheel van voorwaarden voorafgaand en volgend op een fout, die in rekening gehouden dienen te worden voor de fault-ride-through-capaciteit, door de transmissienetbeheerder meegedeeld aan de eigenaar van een synchrone elektriciteitsproductie-eenheid, op vraag van deze eenheid binnen het relevant juridisch kader. Afdeling 4. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot de

robuustheid

Art. 91.Overeenkomstig artikel 17, lid 3, van de Europese netcode RfG zijn alle synchrone elektriciteitsproductie-eenheden van het type B tot D aangesloten op het transmissienet in staat om het herstel van het actief vermogen na een storing te verzekeren. De waarde van de amplitude en de hersteltijd van het actief vermogen worden vastgelegd in het relevant juridisch kader.

HOOFDSTUK 3. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot nieuwe power park modules van het type A, B, C en D Afdeling 1. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot de

frequentie

Art. 92.§ 1. Overeenkomstig artikel 13, lid 2, a), c), d) en f), van de Europese netcode RfG is elke power park module, van het type A, B, C of D zoals bedoeld in artikel 35, § 2, in de beperkte regelmodus bij overfrequentie (LFSM-O-modus) in staat om de levering van de respons in actief vermogen op de frequentievariaties te activeren volgens onderstaande waarden. Zodra de drempel van minimale frequentie is bereikt, wordt de operationele modus op hetzelfde niveau voortgezet zonder verdere variatie (geen bijkomende vermindering voor een bijkomende verhoging van de frequentie).

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld

Parameter

PPM-regeling

Paramètre

Réglage PPM

Frequentiedrempel

50,2 Hz

Seuil de fréquence

50,2 Hz

Statische toestand

5% (regelbaar tussen 2% en 12%)

Statisme

5% (réglable entre 2% et 12%)

Pref-referentievermogen

Standaard gaat het om de effectieve productie van actief vermogen op het moment waarop de drempel van LFSM-O wordt bereikt; een referentie gelijk aan het maximaal vermogen kan per geval worden beschreven.

Puissance de référence Pref

Par défaut, il s'agit de la production effective de puissance active au moment où est atteint le seuil LFSM-O; une référence égale à la puissance maximale peut être prescrite au cas par cas.

Reactietijd

Als standaard zo snel als technisch mogelijk (zonder opzettelijke vertraging), in overleg met de transmissienet-beheerder kunnen specifieke bepalingen van toepassing zijn

Temps de réaction

Par défaut aussi rapidement que techniquement possible (sans délai intentionnel), des dispositions spécifiques pourraient être applicables en accord avec le gestionnaire du réseau de transport.

Responstijd niveau

Voor de productie van elektriciteit uit windenergie: ? 5 seconden voor een verhoging van het actief vermogen met 20% van Pmax. Een tragere reactie voor een operationeel punt ? 50% Pmax is aanvaardbaar als deze minder dan 5 seconden bedraagt ? 2 seconden voor een vermindering van het actief vermogen met 50 % van Pmax Voor de rest: ? 10 seconden voor een vermindering van het actief vermogen met 50% van Pmax ? 2 seconden voor een vermindering van het actief vermogen met 50 % van Pmax

Temps de réponse échelon

Pour la production d'électricité éolienne : ? 5 secondes pour une augmentation de puissance active de 20% de Pmax.

Une réaction plus lente pour un point opérationnel ? 50% Pmax est acceptable tant que qu'elle est au-dessous de 5 secondes ? 2 secondes pour une diminution de puissance active de 50 % de Pmax Pour le reste : ?10 secondes pour une augmentation de puissance active de 50% de Pmax ? 2 secondes pour une diminution de puissance active de 50 % de Pmax

Regelduur

? 30 seconden voor een verhoging van actief vermogen ? 20 seconden voor een vermindering van actief vermogen

Temps de réglage

? 30 secondes pour une augmentation de puissance active ? 20 secondes pour une diminution de puissance active

§ 2. Bij toepassing van artikel 15, lid 2, c), i, van de Europese netcode RfG is elke power park module, van het type C of D, zoals bepaald in artikel 35, § 2, in de beperkte regelmodus bij onderfrequentie (LFSM-U-modus) in staat om de levering van de respons in actief vermogen op de variaties van onderfrequentie (geen bijkomende vermindering voor een bijkomende verhoging van de frequentie) te activeren volgens de onderstaande waarden:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld

Parameter

PPM-regeling

Paramètre

Réglage PPM

Frequentiedrempel

49.8 Hz

Seuil de fréquence

49.8 Hz

Statische toestand

5% (regelbaar tussen 2% en 12%)

Statisme

5% (réglable entre 2% et 12%)

Pref-referentievermogen

Standaard gaat het om de effectieve productie van actief vermogen op het moment waarop de drempel van LFSM-U wordt bereikt; een referentie gelijk aan het maximaal vermogen kan per geval worden beschreven.

Puissance de référence Pref

Par défaut, il s'agit de la production effective de puissance active au moment où est atteint le seuil LFSM-U ; une référence égale à la puissance maximale peut être prescrite au cas par cas

Reactietijd

Als standaard zo snel als technisch mogelijk (zonder opzettelijke vertraging), in overleg met de transmissienet-beheerder kunnen specifieke bepalingen van toepassing zijn

Temps de réaction

Par défaut aussi rapidement que techniquement possible (sans délai intentionnel), des dispositions spécifiques pourraient être applicables en accord avec le gestionnaire du réseau de transport.

Responstijd niveau

Voor de productie van elektriciteit uit windenergie: ? 5 seconden voor een verhoging van het actief vermogen met 20% van Pmax. Een tragere reactie voor een operationeel punt ? 50% Pmax is aanvaardbaar als deze minder dan 5 seconden bedraagt ? 2 seconden voor een vermindering van het actief vermogen met 50 % van Pmax Voor de rest: ? 10 seconden voor een verhoging van het actief vermogen met 50% van Pmax ? 2 seconden voor een vermindering van het actief vermogen met 50% van Pmax

Temps de réponse échelon

Pour la production d'électricité éolienne : ? 5 secondes pour une augmentation de puissance active de 20% de Pmax.

Une réaction plus lente pour un point opérationnel ? 50% Pmax est acceptable tant que c'est au-dessous de 5 secondes ? 2 secondes pour une diminution de puissance active de 50 % de Pmax Pour le reste : ?10 secondes pour une augmentation de puissance active de 50% de Pmax ? 2 secondes pour une diminution de puissance active de 50 % de Pmax

Regelduur

? 30 seconden voor een verhoging van actief vermogen ? 20 seconden voor een vermindering van actief vermogen

Temps de réglage

? 30 secondes pour une augmentation de puissance active ? 20 secondes pour une diminution de puissance active

§ 3. Als uitzondering op artikel 83, § 4, is het niet toegestaan dat een power park module, van het type A, B, C of D zoals bepaald in artikel 35, § 2, zijn actief vermogen vermindert volgens de korte en lange periodes in geval van een frequentiedaling onder 49 Hz. § 4. Bij toepassing van de artikelen 21, lid 2 en 22, van de Europese netcode RfG is de beschreven functionaliteit in artikel 21, lid 2, niet vereist op power park modules van het type C en D. Afdeling 2. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot de

spanningsstabiliteit en de capaciteit aan reactief vermogen

Art. 93.§ 1. Bij toepassing van artikel 21, lid 3, d), van de Europese netcode RfG is een power park module van het type C en D aangesloten op het transmissienet in staat om automatisch bij te dragen in reactief vermogen overeenkomstig de artikelen 62 tot 69, zowel in spannings-regelmodus of reactief vermogen-regelmodus of arbeidsfactor-regelmodus.

Bij toepassing van artikel 21, lid 3, e), van de Europese netcode RfG, legt de transmissienetbeheerder in zijn hoedanigheid van relevante transmissienetbeheerder, in het relevant juridisch kader de prioriteit vast die moet worden gegeven aan de bijdrage in actief of reactief vermogen, zo nodig in samenwerking met de netbeheerder waarbij deze power park module is aangesloten. § 2. Bij toepassing van artikel 20, lid 2, a), van de Europese netcode RfG is een power park module van het type B aangesloten op het transmissienet in staat om reactief vermogen te leveren/ te absorberen volgens de volgende diagrammen:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Capaciteitscurve voor PPM type B. Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld U/UC-Q/PD-profiel voor PPM van het type B: vereisten met betrekking tot het reactief vermogen voor verschillende spanningsniveaus vanaf 1 pu.

Bij toepassing van artikel 21, lid 3,, a) tot c), van de Europese netcode RfG, is een power park module van het type C of D aangesloten op het transmissienet in staat om reactief vermogen te leveren/op te nemen volgens het onderstaande diagram. Hij voldoet aan de vereisten met betrekking tot de spanningsstabiliteit op het aansluitingspunt volgens het volgende diagram, met inachtneming van de principes bepaald in de artikelen 62 tot 69:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Upcc duidt de spanning aan op niveau van het aansluitingspunt.

De proportionele versterkingsfactor wordt in het relevant juridisch kader door de transmissienetbeheerder vastgelegd in afspraak met de eigenaar van de power park module van het type C of D aangesloten op het transmissienet, met toepassing van dit diagram, zodat de relatieve gevoeligheidscoëfficiënt g%_eq begrepen is tussen achttien en vijfentwintig, zoals uitgedrukt in de onderstaande formule:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld waarbij de gebruikte coëfficiënten de betekenis hebben die in artikel 67 werd gegeven.

Pnom wordt Pmax.

De waarden voor g%_eq kunnen worden getransformeerd en zijn volledig in lijn met de waarden voor de spanningshelling binnen een interval van op zijn minst 2 tot 7%, zoals vermeld in artikel 21, lid 3, d), ii, van de Europese netcode RfG. De transmissienetbeheerder bepaalt de reactiesnelheid van de power park module van het type C of D aangesloten op het transmissienet met betrekking tot het reactief vermogen van het park, onder zijn maximale vermogen.

Bovendien legt de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader, zo nodig in samenwerking met de relevante netbeheerder, de volgende capaciteiten vast om ten minste al het reactief vermogen op het aansluitingspunt te produceren of op te nemen.

Voor elke waarde van het geproduceerde actieve vermogen tussen Pmin (0,2 p.u. van Pmax) en Pmax, is de power park module van het type C of D aangesloten op het transmissienet minstens in staat elk reactief vermogen op het aansluitingspunt te produceren of op te nemen in een gebied dat begrensd is door de punten Q1, Q2, Q3 en Q4 (zie onderstaande figuur). Dit bereik heeft een verplichte omvang van minimaal 0,6 p.u. van Pmax, maar kan evolueren in een gebied tussen [-0,3 p.u. van Pmax, +0,35 p.u. van Pmax], met toestemming van de transmissienetbeheerder, afhankelijk van het aansluitingspunt, de grootte en de kenmerken van de power park module van het type C of D aangesloten op het transmissienet.

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Voor elke spanning op het aansluitingspunt tussen 90% en 110% van de nominale spanning voor de spanningsbereiken onder 300 kV (of 90% en 105% voor een nominale spanning boven 300 kV - zie onderstaande figuur) is de power park module van het type C of D aangesloten op het transmissienet in staat om minstens binnen het hierboven genoemde reactief vermogensbereik (zie onderstaande figuur) bij te dragen aan de spanningsregeling.

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld U-Q/Pmax-profiel voor een PPM van type C (stippellijn voor nominale voltages boven 300 kV).

Voor waarden buiten het spanningsbereik van 90% en 110% van Unom voor de spanningsbereiken onder 300 kV (of 90% en 105% voor een nominale spanning boven 300 kV, indien aangesloten op het 380kV-net 1 pu = 400 kV), is de power park module van het type C of D aangesloten op het transmissienet in staat om bij te dragen aan de spanningsregeling tot het maximum van de technische capaciteiten van deze power park module.

Voor elke spanning op het aansluitingspunt tussen 90% en 110% van Unom voor spanningsbereiken onder 300 kV (of 90% en 105% voor nominale spanning boven 300 kV) en voor elke waarde van het geproduceerde actieve vermogen tussen P0 (gelijk aan 0,0263 p.u. van Pmax) en Pmin, wordt het minimumbereik van het werkpunt waarvoor het reactief vermogen wordt geregeld, gedefinieerd door de twee waarden van de vermogensfactor die bestaat uit de punten (Q1, 0.2*Pmax) en (Q2, 0.2*Pmax).

Voor een spanning op het aansluitingspunt tussen 90% en 110% van Unom voor spanningsniveaus onder 300 kV (of 90% en 105% voor spanningsniveaus boven 300 kV) en voor elke waarde van actief vermogen onder P0, is het mogelijk dat het reactief vermogen niet gecontroleerd wordt, maar moeten de geïnjecteerd of geabsorbeerde waarden beperkt blijven tot het bereik Q = [-0.0329; +0.0329] p.u. van Pmax.

Indien bepaalde power park modules niet beschikbaar zijn, wegens storing of onderhoud, kan het reactief vermogen aangepast worden op basis van de actueel beschikbare capaciteit Pav in plaats van de capaciteit Pmax (1 pu zoals de bovenstaande figuur), zoals volgt berekend:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Waar: N het aantal geïnstalleerde eenheden in de power park module is avi de beschikbaarheidsfactor van de eenheid (0 of 1) is Pi de productiecapaciteit van eenheid i tijdens de storing of onderhoud is.

In afwijking van het principe bepaald in artikel 37, § 2, wordt deze technisch eis voor een power park module van het type B aangesloten op het transmissienet vastgelegd op de uitgang van de opvoertransformator of op de klemmen van de omvormer. § 3. Bij toepassing van artikel 20, lid 2, b) en c), van de Europese netcode RfG is een power park module van het type B, C of D aangesloten op het transmissienet in staat om, in geval van symmetrische en asymmetrische storingen, snel een extra reactieve foutstroom te injecteren op het aansluitingspunt en tot het maximum van zijn capaciteit.

De kenmerken van deze injectie worden weergegeven in het volgende diagram:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Het geheel van parameters van deze capaciteit wordt door de transmissienetbeheerder vastgelegd in het relevant juridisch kader.

Deze parameters hebben betrekking op de normale werkingsbreedte, de duur en de dode band van de activering, alsook de termijn voor deze activering.

Bovendien draagt de betreffende power park module bij tot de foutstroom voor een positieve, negatieve of neutrale stroom om de asymmetrische storing met zekerheid te detecteren. De bijdrage tot de kortsluitstroom wordt in het relevant juridisch kader vastgelegd door de transmissienetbeheerder. § 4. Elke eigenaar van een power park module van het type B, C of D met een toegangspunt op het transmissienet, met uitzondering van de power park modules binnen een CDS, informeert de transmissienetbeheerder van deze eenheid over de totale capaciteit aan reactief vermogen van deze power park module volgens de modaliteiten vastgesteld in het relevant juridisch kader. Afdeling 3. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot de

fault-ride-through-capaciteit

Art. 94.§ 1. Overeenkomstig artikelen 14, lid 3 en 20, lid 1, van de Europese netcode RfG is elke power park module bedoeld in artikel 35, § 2, in staat om over zijn volledige werkgebied in synchrone modus met het transmissienet te kunnen werken wanneer de spanning op het aansluitingspunt, uitgedrukt in percentage van nominale spanning op dit punt, tijdens een fault-ride-through, binnen het bereik bepaald door de diagrammen hierna blijft. § 2. Elke power park module van het type B of C bedoeld in artikel 35, § 2, leeft het volgende fault-ride-through-capaciteit diagram na:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld

Parameters spanning [per eenheid (p.u.)]

Duur van parameters (seconden)

Paramètres tension [par unité (pu)]

Durée des paramètres (secondes)

Uret = Uclear = Uret1 = 0,15

Tclear = Trec1 = Trec2 = 0,2

Uret = Uclear = Uret1 = 0.15

Tclear = Trec1 = Trec2 = 0.2

Urec2 = 0,85

Trec3 = 1,5

Urec2 = 0.85

Trec3 = 1.5

Uret is de symmetrische of asymmetrische restspanning op het aansluitingspunt tijdens een storing; Tclear is het moment waarop de storing is verholpen. Urec1, Urec2, Trec1, Trec2 en Trec3 specificeren bepaalde punten van de ondergrenzen van de terugkeer van spanning na eliminatie van een storing. § 3. Elke power park module van het type D bedoeld in artikel 35, § 2, leeft volgend fault-ride-through-capaciteit diagram na:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld

Parameters spanning [per eenheid (p.u.)]

Duur van parameters (seconden)

Paramètres tension [par unité (pu)]

Durée des paramètres (secondes)

Uret = Uclear = Uret1 = 0,0

Tclear = Trec1 = Trec2 = 0,2

Uret = Uclear = Uret1 = 0.0

Tclear = Trec1 = Trec2 = 0.2

Urec2 = 0,85

Trec3 = 1,5

Urec2 = 0.85

Trec3 = 1.5

Uret is de restspanning op het aansluitingspunt tijdens een storing;

Tclear is het moment waarop de storing is verholpen. Urec1, Urec2, Trec1, Trec2 en Trec3 specificeren bepaalde punten van de ondergrenzen van de terugkeer van spanning na eliminatie van een storing. Afdeling 4. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot de

robuustheid

Art. 95.Overeenkomstig artikel 20, lid 3, van de Europese netcode RfG zijn alle power park modules van het type B tot D aangesloten op het transmissienet in staat om het herstel van het actief vermogen na een storing te verzekeren. De waarde van de amplitude en de hersteltijd van het actief vermogen worden vastgelegd in het relevant juridisch kader.

TITEL 4 - Technische eisen voor nieuwe asynchrone energieopslagfaciliteiten

HOOFDSTUK 1. - Algemene bepalingen

Art. 96.Deze titel legt het geheel van technische eisen vast die van toepassing zijn op alle nieuwe asynchrone energieopslagfaciliteiten waarvan de drempels zijn vastgelegd in artikel 35, § 4, en waarvan de nieuwe aard is vastgelegd in artikel 71, § 1.

De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG en de aanvullende technische eisen zoals bepaald in de afdelingen 1 en 3, zijn ook van toepassing op de asynchrone energieopslagfaciliteiten, met uitzondering van de specifieke technische eisen die worden bepaald in dit hoofdstuk.

Bij wijze van uitzondering op het eerste lid worden de nieuwe pompcentrales onderworpen aan alle technische eisen opgenomen in hoofdstuk 3, alsook voorzien in artikel 80.

HOOFDSTUK 2. - Technische eisen met betrekking tot de frequentie voor asynchrone energieopslagfaciliteiten

Art. 97.§ 1. De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot de werking met het net in synchrone modus in specifieke frequentiebereiken en tijdsduren, zoals bedoeld in artikel 13, lid 1, van de Europese netcode RfG, alsook de bijkomende technische eisen bepaald in artikel 83, § 2, zijn van toepassing op alle asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type A tot D bedoeld in artikel 35, § 4.

De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot het vermogen om bestand te zijn tegen snelheden van frequentievariatie en om aangesloten te blijven op het net waarop de asynchrone energieopslagfaciliteit is aangesloten, alsook de bijkomende technische eisen bedoeld in artikel 83, § 2, zijn van toepassing op alle asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type A tot D bedoeld in artikel 35, § 4. § 2. De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot de beperkte regelmodus bij overfrequentie (LFSM-O-modus) en onderfrequentie (LFSM-U-modus), zoals bepaald in de artikelen 13, lid 2 en 15, lid 5, van de Europese netcode RfG, zijn van toepassing op alle asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type A tot D bedoeld in artikel 35, § 4.

Bovendien dragen de asynchrone energieopslagfaciliteiten in geval van grote frequentievariaties bij voorrang bij tot de frequentiestabiliteit door de injectie of absorptie van actief vermogen te verhogen of te verminderen volgens de figuur en parameters hierna:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld

Parameters

Standaardwaarden

Para-mètres

Valeurs par défaut

f1

49.8 Hz

f1

49.8 Hz

f2

50.2 Hz

f2

50.2 Hz

s1

1% te selecteren binnen een bereik van 1% en 12%

s1

1% sélectionnable dans une plage entre 1% and 12%

s2

5% te selecteren binnen een bereik van 1% en 12%

s2

5% sélectionnable dans une plage entre 1 % et 12%

Regelduur

Zo snel mogelijk en niet langer dan 15 seconden

Temps de réglage

Aussi rapidement que possible et pas plus que 15 secondes

Reactietijd

Als standaard zo snel als technisch (zonder opzettelijke vertraging), specifieke bepalingen kunnen van toepassing zijn in overleg met de transmissienetbeheerder

Temps de réaction

Par défaut aussi rapidement que techniquement possible (sans délai intentionnel), des dispositions spécifiques pourraient être applicables en accord avec le gestionnaire du réseau de transport

Overeenkomstig artikel 15, lid 3, b), van de Europese netcode E&R, ontkoppelen de asynchrone energieopslagfaciliteiten zich automatisch van het transmissienet wanneer ze niet kunnen overschakelen naar de ontladingsmodus vóór de activering van het automatisch schema van ontkoppeling van belasting in geval van lage frequentie. De ontkoppeling kan alleen systematisch worden opgelegd en wordt aanvaard in het geval dat de ontladingsmodus niet kan worden bereikt vóór de frequentiedrempel van 49 Hz.

In dit verband kunnen de eigenaars van asynchrone energieopslagfaciliteiten in afspraak met de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader minimale en/of maximale limieten vastleggen van hun belastingstoestand wanneer gerechtvaardigde redenen van veiligheid of technische noodzaak dit vereisen. § 3. De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot de toelaatbare vermindering van actief vermogen bij een frequentieval, zoals bepaald in artikel 13, lid 4, van de Europese netcode RfG, alsook de bijkomende technische eisen bepaald in artikel 83, § 4, zijn op geen enkele asynchrone energieopslagfaciliteit bedoeld in artikel 35, § 4, van toepassing. § 4. De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot de interface voor het stoppen van de injectie van actief vermogen, zoals bepaald in artikel 13, lid 6, van de Europese netcode RfG, zijn van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type A aangesloten op het transmissienet. Bovendien, is ieder asynchrone energieopslagfaciliteit van type A aangesloten op het transmissienet in staat om zijn productie of opname van actief vermogen tot nul te herleiden na een instructie door een logische interface binnen een tijdspanne van 5 seconden.

De transmissienetbeheerder kan in het relevant juridisch kader de kenmerken opleggen van de uitrusting waarmee de stilstand van de productie of absorptie op afstand kan worden geregeld op basis van de volgende signalen die worden verstuurd door de transmissienetbeheerder:

Signal#

Verzoek tot stoppen absorptie of injectie van actief vermogen

Binair 1: Verzoek actief 0: Einde van verzoek

Signal#

Demande de cesser l'absorption ou l'injection de puissance active

Binaire 1 : Demande active 0 : Fin de la demande

§ 5. De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot de automatische koppeling, zoals bepaald in artikel 13, lid 7, van de Europese netcode RfG, zijn van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type A, B en C. De automatische koppeling van elk asynchrone energieopslagfaciliteit van het type A tot C bedoeld in artikel 35, § 4, voldoet aan de volgende voorwaarden: 1° de frequentie ligt tussen 49,9 en 50,1 Hz;en 2° het spanningsniveau ligt tussen 0,85 p.u en 1,1 p.u van de nominale spanning; en 3° de minimale vertraging vóór herinschakeling bedraagt zestig seconden. Na de netkoppeling is de asynchrone energieopslagfaciliteit in staat zijn om de maximaal toelaatbare snelheid van stijging van het actief vermogen productie tot 20% van Pmax per minuut te beperken en dit zowel in de modus van belasting als van ontlading. Ingeval van een netkoppeling na een storing op het transmissienet kan de maximale toelaatbare snelheid voor een stijging van het actief vermogen beperkt worden tot 10% van de Pmax per minuut en dit zowel in de modus van belasting als van ontlading.

Elke asynchrone energieopslagfaciliteit van het type B of C of D die is aangesloten op het transmissienet is onderworpen aan de voorafgaande toestemming van de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader om zich automatisch te koppelen aan het transmissienet.

Bovendien zijn de algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot de herinschakeling op het net na een onverwachte ontkoppeling, zoals bepaald in artikel 14, lid 4, van de Europese netcode RfG, van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type B, C en D bedoeld in artikel 35, § 4.

In dit opzicht voldoet de automatische herinschakeling van alle asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type B, C en D bedoeld in artikel 35, § 4, aan de volgende voorwaarden: 1° de frequentie ligt tussen 49,9 en 50,1 Hz;en 2° het spanningsniveau ligt tussen 0.9 p.u en 1,1 p.u van de nominale spanning; en 3° de minimale vertraging vóór herinschakeling bedraagt zestig seconden. Na de heraansluiting beperkt de asynchrone energieopslagfaciliteit de maximaal toelaatbare snelheid van verhoging van het actief vermogen productie tot 10% van Pmax per minuut en dit zowel in de modus van belasting als van ontlading.

De automatische herinschakeling na een onverwachte ontkoppeling is verboden voor alle asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type B, C of D aangesloten op het transmissienet, tenzij met voorafgaande toestemming van de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader om zich automatisch te koppelen aan het transmissienet. § 6. De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot het variatiepercentage van actief vermogen, zoals bepaald in artikel 15, lid 6, e), van de Europese netcode RfG zijn van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type A, B, C en D aangesloten op het transmissienet. De transmissienetbeheerder kan, voor deze asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type A, B, C en D aangesloten op het transmissienet, de maximale limieten van variatiepercentage van het actief vermogen in het relevant juridisch kader specificeren, zowel in de modus van belasting als van ontlading, uitgedrukt in punten van percentage van Pmax per seconde. § 7. De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot de bediening op afstand van de vermindering van actief vermogen, zoals bepaald in artikel 14, lid 2, van de Europese netcode RfG, zijn van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type B aangesloten op het transmissienet.

Elk asynchrone energieopslagfaciliteit van het type B aangesloten op het transmissienet is in staat om de instructie van injectie of absorptie van het actief vermogen in een maximale tijd van 1 minuut en met een nauwkeurigheid van 5% van de instructie van het actief vermogen te bereiken na ontvangst van het externe signaal dat deze instructie meedeelt aan de asynchrone energieopslagfaciliteit.

De transmissienetbeheerder kan in het relevant juridisch kader de kenmerken vastleggen van de uitrusting waarmee de vermindering van injectie of absorptie van het actief vermogen op afstand kan worden geregeld op basis van de volgende signalen die worden verstuurd door de transmissienetbeheerder:

Signaal#

Toestemming voor herinschakeling

Binary 0: Geen herinscha-keling 1: Toestem-ming

Signal#

Autorisation de recon-nexion

Binaire 0: Pas de reconnexion 1: autorisation de reconnexion

Signaal#

Verzoek tot reductie van absorptie of injectie van actief vermogen

Binair 1: Verzoek actief 0: Einde van verzoek

Signal#

Demande de réduire l'absorption ou l'injection de puissance active

Binaire 1: Demande Active 0: Fin de Demande

Signaal#

Instelpunt voor actief vermogen in MW

Waarde Opladen / ontladen

Signal#

Point de consigne de puissance active exprimé en MW

Valeur Absorption / Injection

§ 8. De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot de automatische aansluiting, zoals bedoeld in artikel 14, lid 5, van de Europese netcode RfG, alsook de bijkomende technische eisen bepaald in artikel 83 en met betrekking tot de automatische aansluiting, zijn van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type B, C en D aangesloten op het transmissienet.

Bovendien delen de asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type B, C en D aangesloten op het transmissienet de volgende gegevens mee aan de transmissienetbeheerder: 1° de structurele gegevens vermeld in de onderstaande tabel:

EG

Bruto Energie Capaciteit

[MWh]

EG

Capacité Energie Brute

[MWh]

Enet

Netto Energie Capaciteit

[MWh]

Enet

Capacité Energie Nette

[MWh]

Pmax

Maximaal actief vermogen

[MW]

Pmax

Puissance maximale

[MW]

SOCmin

Minimum ladingsniveau

[%]

SOCmin

Etat de charge minimum

[%]

SOCmax

Maximum ladingsniveau

[%]

SOCmax

Etat de charge maximum

[%]

Rch

Maximale opladings-snelheid

[MW/min]

Rch

Taux de charge maximum

[MW/min]

Rdis

Maximale ontladings-snelheid

[MW/min]

Rdis

Taux de décharge maximum

[MW/min]

2° de gegevens in realtime, als technisch beschikbaar, vermeld in de onderstaande tabel:

SOC

ladingsniveau

[%]

SOC

Etat de charge

[%]

§ 9.De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot de capaciteit van regeling en het regelbereik van het actief vermogen, zoals bepaald in artikel 15, lid 2, a), van de Europese netcode RfG, zijn van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type C en D aangesloten op het transmissienet.

De asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type C en D aangesloten op het transmissienet zijn in staat hun actief vermogen productie in de modus van belasting en ontlading te bereiken overeenkomstig de instructie van de transmissienetbeheerder binnen een maximale tijd van 1 minuut (Ts) en met een nauwkeurigheid van 5% in vergelijking met de tolerantiemarge ten opzichte van de instructie.

De tolerantiemarge wordt bepaald volgens het onderstaande diagram:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld § 10. De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot de modus van frequentiegevoeligheid (FSM-modus), zoals bepaald in artikel 15, lid 2, d), van de Europese netcode RfG, alsook de bijkomende technische eisen bepaald in artikel 83, § 9, zijn van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type C en D aangesloten op het transmissienet, rekening houdend met de eventuele specifieke kenmerken van de reservoirs met beperkte energie gedefinieerd in de Europese richtsnoeren SOGL en, in voorkomend geval, in het relevant juridisch kader. § 11. De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot het herstel van de frequentie, zoals bedoeld in artikel 15, lid 2, e), van de Europese netcode RfG, alsook de bijkomende technische eisen bepaald in artikel 83, § 10, zijn van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type C en D aangesloten op het transmissienet, rekening houdend met de elementen bepaald in het relevant juridisch kader. § 12. De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot de opvolging in realtime van de FSM-modus, zoals bepaald in artikel 15, lid 2, g), van de Europese netcode RfG, alsook de bijkomende technische eisen bepaald in artikel 83, § 10, zijn van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type C en D aangesloten op het transmissienet, rekening houdend met de elementen bepaald in het relevant juridisch kader.

HOOFDSTUK 3. - Technische eisen met betrekking tot de robuustheid en de fault-ride-through-capaciteit voor de asynchrone energieopslagfaciliteiten

Art. 98.De transmissienetbeheerder legt in het relevant juridisch kader de asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type B en C aangesloten op het transmissienet de technische eisen op met betrekking tot de robuustheid, in het bijzonder voor de fault-ride-through-capaciteit, in de modus van belasting en van ontlading, zoals deze bedoeld in artikel 20, lid 3, van de Europese netcode RfG, alsook de bijkomende technische eisen bepaald in artikel 95.

De asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type D aangesloten op het transmissienet leven bovendien de algemene technische eisen na van de Europese netcode RfG met betrekking tot de fault-ride-through-capaciteit in geval van symmetrische of asymmetrische storingen naleven, zoals bedoeld in artikel 22 van de Europese netcode RfG, alsook de bijkomende technische eisen bedoeld in artikel 94, in de modus van belasting en van ontlading.

Indien deze faciliteit beschikt over fault-ride-through-capaciteiten, deelt de eigenaar van de faciliteit de regelingen van de beveiligingen van zijn faciliteit mee aan de transmissienetbeheerder om ze door die laatste te laten valideren.

HOOFDSTUK 4. - Technische eisen met betrekking tot de spanningsstabiliteit en de capaciteit aan reactief vermogen van asynchrone energieopslagfaciliteiten

Art. 99.§ 1. De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot de spanningsstabiliteit en de capaciteit aan reactief vermogen, zoals bepaald in de artikelen 20, lid 2, a) en 21, lid 3, a) tot c), van de Europese netcode RfG, zijn van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten respectievelijk voor type B en voor types C en D aangesloten op het transmissienet, in de modus van belasting en van ontlading.

In afwijking van artikel 37, § 2, worden de vereisten met betrekking tot het leverings- en/of absorptievermogen van het reactief vermogen en van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type B aangesloten op het transmissienet, overeenkomstig artikel 20, lid 2, a), van de Europese netcode RfG, beoordeeld vanaf de secundaire zijde van de transformator van het asynchrone energieopslagfaciliteit of aan de terminal van hun convertor bij afwezigheid van een opvoertransformator.

De capaciteiten aan reactief vermogen bepaald door het profiel Q-P worden weergegeven door de volgende diagrammen voor de modus van belasting en van ontlading:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Reactieve capabiliteit voor asynchrone energieopslagfaciliteit type B. Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld U-Q/PD-profiel voor SPM van het type B: vereisten met betrekking tot het reactief vermogen voor verschillende spanningsniveaus.

De vereisten met betrekking tot de capaciteit aan reactief vermogen, bepaald in artikel 21, lid 3, a) tot c), van de Europese netcode RfG, zijn van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type C en D aangesloten op het transmissienet. Ze worden voor de modus van belasting en van ontlading weergegeven door het volgende diagram:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Reactieve capabiliteit voor asynchrone energieopslagfaciliteit type C en D. Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld U-Q/PD-profiel voor SPM van het type C en D: vereisten met betrekking tot het reactief vermogen voor verschillende spanningsniveaus (gestippeld voor nominale spanningen boven 300 kV).

De vereisten met betrekking tot de capaciteit aan reactief vermogen, bepaald in artikel 21, lid 3, d) tot e), van de Europese netcode RfG, zijn van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type C en D aangesloten op het transmissienet.

Bij toepassing van artikel 21, lid 3, d), van de Europese netcode RfG, zijn asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type C en D aangesloten op het transmissienet in staat om automatisch reactief vermogen te leveren overeenkomstig de artikelen 62 tot 69, zowel in spannings-regelmodus of reactief vermogen-regelmodus of arbeidsfactor-regelmodus, en dit zowel in de modus van belasting en van ontlading.

Bij toepassing van artikel 21, lid 3, a) tot c), van de Europese netcode RfG, is een asynchrone energieopslagfaciliteit van het type C of D aangesloten op het transmissienet in staat om reactief vermogen te leveren/op te nemen volgens het onderstaande diagram. Hij voldoet aan de vereisten met betrekking tot de spanningsstabiliteit op het aansluitingspunt volgens het volgende diagram, met inachtneming van de principes bedoeld in de artikelen 62 tot 69:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Upcc duidt de spanning aan op niveau van het aansluitingspunt.

De proportionele versterkingsfactor wordt door de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader in afspraak met de eigenaar van de asynchrone energieopslagfaciliteit van het type C of D aangesloten op het transmissienet, met toepassing van dit diagram, zodat de relatieve gevoeligheidscoëfficiënt g%_eq begrepen is tussen 18 en 25, zoals uitgedrukt in de onderstaande formule:

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld waarbij de gebruikte coëfficiënten de betekenis hebben die in artikel 67 werd gegeven.

Pnom wordt Pmax.

De waarden voor g%_eq kunnen worden getransformeerd en zijn volledig in lijn met de waarden voor de spanningshelling binnen een interval van op zijn minst 2 tot 7%, zoals vermeld in artikel 21, lid 3, d), ii, van de Europese netcode RfG. Bij toepassing van artikel 21, lid 3, e), van de Europese netcode RfG, bepaalt de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader, de prioriteit die moet worden gegeven aan de bijdrage in actief of reactief vermogen, zo nodig in samenwerking met de netbeheerder waarbij deze faciliteit is aangesloten, en dit zowel in de modus van belasting en van ontlading. § 2. De transmissienetbeheerder kan naargelang de technische mogelijkheden van de asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type B, C en D aangesloten op het transmissienet, in het relevant juridisch kader technische eisen opleggen met betrekking tot de activering van injectie of snelle absorptie van foutstroom in de modus van belasting en van ontlading, zoals deze bepaald in artikel 20, lid 2, b) en c), van de Europese netcode RfG, alsook de aanvullende technische eisen vastgelegd in artikel 93, § 3, en dit zowel in de modus van belasting en van ontlading.

De transmissienetbeheerder kan, in functie van de technische capaciteiten van de asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type B, C en D aangesloten op het transmissienet algemene technische eisen opleggen om het herstel van het actief vermogen na een storing zoals bedoeld in artikel 20, lid 3, a) en b), van de Europese netcode RfG te verzekeren. De waarde van de amplitude en de hersteltijd van het actief vermogen worden in het relevant juridisch kader bepaald. § 3. De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot de spanningsstabiliteit en in het bijzonder het vermogen om automatisch te ontkoppelen wanneer de spanning specifieke drempels bereikt, zoals bedoeld in artikel 15, lid 3 en 16, lid 2, c), van de Europese netcode RfG, alsook de bijkomende technische eisen bepaald in artikel 85, §§ 1 en 2, zijn van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type C en D aangesloten op het transmissienet. § 4. Elk asynchrone energieopslagfaciliteit van het type A, B, C aangesloten op het transmissienet of op de lokale transmissienetten blijft binnen de volgende spanningsbereiken aangesloten op het transmissienet en op de lokale transmissienetten:

Span-ningsbe-reiken

Werkingsduur

Plages de tension

Durée de fonctionnement

Spanningsniveaus lager dan 300 kV

0,85 pu - 0,90 pu

60 minuten

Niveaux de tension inférieur à 300 kV

0.85 pu - 0.90 pu

60 minutes

0.90 pu - 1.118 pu

Onbegrensd

0.90 pu - 1.118 pu

Illimité

1,118 pu - 1,15 pu

Te bepalen tussen de relevante netbeheerder en de eigenaar van de elektriciteitsproductieeenheid, in het relevant juridisch kader

1.118 pu - 1.15 pu

A convenir entre le gestionnaire de réseau compétent et le propriétaire de l'unité de production d'électricité, dans le cadre juridique pertinent

Span-ningsni-veaus hoger dan 300 kV (voor een aanslui-ting op het 380 kV net, 1 pu = 400 kV)

0,85 pu - 0,90 pu

60 minuten

Niveaux de tension supérieurs à 300 kV (pour un raccordement au réseau 380 kV, 1 pu = 400 kV)

0.85 pu - 0.90 pu

60 minutes

0,90 pu - 1,05 pu

Onbegrensd

0.90 pu - 1.05 pu

Illimité

1,05 pu - 1,10 pu

Te bepalen tussen de relevante netbeheerder en de eigenaar van de elektriciteitsproductieeenheid, in het relevant juridisch kader

1.05 pu - 1.10 pu

A convenir entre le gestionnaire de réseau compétent et le propriétaire de l'unité de production d'électricité, dans le cadre juridique pertinent

Bij toepassing van artikel 16, lid 2, a), en b), van de Europese netcode RfG blijft elke asynchrone energieopslagfaciliteit van het type D aangesloten op het transmissienet of op de lokale transmissienetten aangesloten op het transmissienet en op de lokale transmissienetten binnen de volgende spanningsbereiken:

Span-nings-bereiken

Werkings-duur

Plages de tension

Durée de fonctionnement

Spanningsniveaus lager dan 300 kV

0,85 pu - 0,90 pu

60 minuten

Niveaux de tension inférieur à 300 kV

0.85 pu - 0.90 pu

60 minutes

0.90 pu - 1.118 pu

Onbegrensd

0.90 pu - 1.118 pu

Illimité

1,118 pu - 1,15 pu

20 minuten

1.118 pu - 1.15 pu

20 minutes

Spanningsniveaus hoger dan 300 kV (voor een aansluiting op het 380 kV net, 1 pu = 400 kV)

0,85 pu - 0,90 pu

60 minuten

Niveaux de tension supérieurs à 300 kV (pour un raccordement au réseau 380 kV, 1 pu = 400 kV)

0.85 pu - 0.90 pu

60 minutes

0,90 pu - 1,05 pu

Onbegrensd

0.90 pu - 1.05 pu

Illimité

1,05 pu - 1,10 pu

20 minuten

1.05 pu - 1.10 pu

20 minutes

§ 5. Elke eigenaar van een energieopslagfaciliteit van het type B, C en D met een toegangspunt op het transmissienet, met uitzondering van de energieopslagfaciliteit binnen een CDS, informeert de transmissienetbeheerder van deze energieopslagfaciliteit over de totale capaciteit aan reactief vermogen van deze faciliteit, alsook voor de energieopslagfaciliteit van het type B, de capaciteit om de spanning te controleren, geeft er een demonstratie van en stelt het ter beschikking van de netbeheerder volgens de modaliteiten bepaald in het relevant juridisch kader.

HOOFDSTUK 5. - Technische eisen met betrekking tot het herstel van het net van asynchrone energieopslagfaciliteiten

Art. 100.De algemene technische eisen van de Europese netcode RfG met betrekking tot het herstel van het net, zoals bepaald in artikel 15, lid 5, b) en c), van de Europese netcode RfG, alsook de bijkomende technische eisen bedoeld in artikel 86, zijn van toepassing op asynchrone energieopslagfaciliteiten van het type C en D, in de modus van belasting en van ontlading.

TITEL 5 - Bijkomende technische eisen voor nieuwe HVDC systemen en nieuwe op gelijkstroom aangesloten power park modules

HOOFDSTUK 1. - Algemene bepalingen

Art. 101.§ 1. Deze titel stelt bijkomende technische eisen vast, ten opzichte van de algemene technische eisen van de Europese netcode HVDC, voor nieuwe HVDC systemen en nieuwe op gelijkstroom aangesloten power park modules en nieuwe remote-end HVDC convertorstations.

Alle specifieke eisen en voorwaarden die de transmissienetbeheerder nader moet of kan vaststellen voor een nieuw welbepaald HVDC systeem, een nieuwe welbepaalde op gelijkstroom aangesloten power park module of een nieuw welbepaald remote-end HVDC convertorstation of die moeten worden overeengekomen tussen de transmissienetbeheerder en diezelfde transmissienetgebruiker, bij toepassing van de Europese netcode HVDC, worden vastgesteld respectievelijk overeengekomen in het relevant juridisch kader, ongeacht of een verwijzing naar die specifieke eisen en voorwaarden al dan niet is opgenomen in dit hoofdstuk. § 2. Overeenkomstig artikel 38, van de Europese netcode HVDC zijn de technische eisen betreffende de offshore power park modules krachtens de artikelen 13 tot 22, van de Europese netcode RfG evenals hun implementatie in dit besluit ook toepasselijk op de op gelijkstroom aangesloten power park modules. De rangschikking in categorieën zoals vastgesteld in artikel 5, van de Europese netcode RfG en in artikel 35, § 2, is ook toepasselijk op de op gelijkstroom aangesloten power park modules. § 3. Overeenkomstig artikel 46 van de Europese netcode HVDC zijn de technische eisen zoals bedoeld in de artikelen 11 tot 39, van de Europese netcode HVDC toepasselijk op de remote-end HVDC convertorstations, rekening gehouden met de specifieke eisen zoals bedoeld in de artikelen 47 tot 50, van de Europese netcode HVDC.

HOOFDSTUK 2. - Bijkomende technische eisen betreffende de regeling van het actief vermogen en het behoud van de frequentie Afdeling 1. - Bijkomende technische eisen betreffende de regeling van

het actief vermogen en het behoud van de frequentie van de aansluitingen in HVDC

Art. 102.§ 1. Bij toepassing van artikel 11, leden 1 en 2, en van de bijlage I, van de Europese netcode HVDC is eender welk HVDC systeem in staat aangesloten te blijven op het transmissienet en in bedrijf te zijn binnen de frequentiebereiken en de tijdsperiodes zoals hierna bepaald voor het kortsluitvermogensbereik zoals nader vastgesteld door de transmissienetbeheerder bij toepassing van artikel 32, lid 2, van de Europese netcode HVDC tenzij in het relevant juridisch kader wordt voorzien in bredere frequentiebereiken of langere minimumbedrijfsperiodes: 1° gedurende een minimale duur van 60 seconden bij een systeemfrequentie gemeten in de regelzone tussen 47,0 Hz en 47,5 Hz; en 2° zonder beperking in de tijd bij een systeemfrequentie gemeten in de regelzone tussen 47,5 Hz en 51,5 Hz;en 3° gedurende een minimale duur van 30 minuten bij een systeemfrequentie gemeten in de regelzone tussen 51,5 Hz en 52,0 Hz. § 2. Bij toepassing van artikel 11, lid 4, van de Europese netcode HVDC, in geval van technische beperking, mag de maximaal toegestane vermindering van het actief vermogen ten opzichte van het bedrijfspunt van een HVDC systeem niet hoger zijn dan 2%/Hz wanneer de systeemfrequentie in wisselstroom waaraan het HVDC systeem gekoppeld is daalt tot onder 49 Hz. § 3. Bij toepassing van artikel 13, lid 1, c), van de Europese netcode HVDC is een HVDC systeem in staat tot snelle omkering van het actief vermogen. De omkering van vermogen is mogelijk van het maximaal actief vermogen in één richting tot het maximaal actief vermogen in de andere richting, zo snel als technisch mogelijk is maar hoe dan ook binnen een termijn die korter is dan 2 seconden. § 4. Bij toepassing van artikel 13, lid 3, van de Europese netcode HVDC zijn de besturingsfuncties van een HVDC systeem in staat om automatisch corrigerende maatregelen toe te passen, meer bepaald, maar niet uitsluitend, het beëindigen van de op- en afregeling en het blokkeren van de FSM, LFSM-O, LFSM-U en frequentieregeling.

De transmissienetbeheerder stelt de trigger- en blokkeringscriteria vast in het relevant juridisch kader. § 5. Bij toepassing van artikel 15, van de Europese netcode HVDC en van bijlage II.A. van dezelfde netcode is een HVDC systeem, dat functioneert in FSM-modus, in staat om te reageren op de frequentieveranderingen van elk aangesloten net in wisselstroom door het actief vermogen aan te passen zoals aangegeven in de Europese netcode HVDC en overeenkomstig de parameters die de transmissienetbeheerder nader bepaalt in het relevant juridisch kader.

Als gevolg van een stapsgewijze verandering van de frequentie is het HVDC systeem in staat om het actief vermogen op zodanige wijze aan te passen dat de reactie in actief vermogen op de frequentieveranderingen overeenkomstig is aan de parameters die de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader heeft vastgesteld.

Bij toepassing van artikel 15, van de Europese netcode HVDC en van bijlage II.B van dezelfde netcode, betreffende de gelimiteerde frequentiegevoelige modus - overfrequentie (LFSM-O), is een HVDC systeem in staat om de respons in actief vermogen zo snel mogelijk als dat intrinsiek gezien technisch haalbaar is aan te passen aan de frequentieveranderingen, met een zo kort mogelijke initiële vertraging en een volledige activeringsduur vastgesteld op 2 seconden, tenzij in het relevant juridisch kader een andere duur wordt vastgesteld.

De frequentiedrempel en de statiekwaarden zoals vastgesteld in de bijlage II.B.1.a), van de Europese netcode HVDC zijn aanpasbaar tussen 50.2 Hz en 50.5 Hz voor de frequentiedrempel en vanaf 0,1% naar boven voor de minimale statiekwaarde. De te handhaven minimale statiekwaarde wordt vastgesteld in het relevant juridisch kader.

Bij toepassing van artikel 15, van de Europese netcode HVDC en van bijlage II.C. van dezelfde netcode, betreffende de regelmodus beperkt tot de onderfrequentie (LFSM-U), is een HVDC systeem in staat om de respons in actief vermogen zo snel mogelijk als dat intrinsiek gezien technisch haalbaar is aan te passen aan de frequentieschommelingen, met een zo kort mogelijke initiële vertraging en een tijd voor volledige activering vastgesteld op 2 seconden, tenzij in het relevant juridisch kader een andere duur wordt vastgesteld.

De frequentiedrempelwaarde en de statiekwaarden zoals vastgesteld in de bijlage II.C.1.a), van de Europese netcode HVDC zijn aanpasbaar tussen 49.8 Hz en 49.5 Hz voor de frequentiedrempelwaarde en vanaf 0,1% naar boven voor de minimale statiekwaarde. De te handhaven minimale statiekwaarde wordt vastgesteld in het relevant juridisch kader. Afdeling 2. - Bijkomende technische eisen betreffende de frequentie,

van toepassing op de op gelijkstroom aangesloten power park modules

Art. 103.Overeenkomstig artikel 39, leden 4 tot 9, van de Europese netcode HVDC zijn de artikelen 13, leden 2 en 3, 15, lid 2, a), c), d) en e), van de Europese netcode RfG, alsook, in voorkomend geval, hun toepassing in dit besluit, toepasselijk op de op gelijkstroom aangesloten power park modules, rekening gehouden met de specifieke kenmerken zoals bedoeld in artikel 39, leden 4 tot 9, van de Europese netcode HVDC.

HOOFDSTUK 3. - Bijkomende technische eisen betreffende de regeling van het reactief vermogen en de spanningsondersteuning en betreffende de fault-ride-through-capaciteit Afdeling 1. - Bijkomende technische eisen betreffende de regeling van

het reactief vermogen en de spanningsondersteuning van de HVDC aansluitingen

Art. 104.§ 1. Bij toepassing van artikel 18, van de Europese netcode HVDC en van bijlage III van dezelfde netcode is een HVDC convertorstation in staat om op het transmissienet aangesloten te blijven en in staat tot bedrijfsvoering bij maximumstroom door het HVDC systeem, binnen het bereik van de transmissienetspanning op het aansluitingspunt (uitgedrukt als de spanning op het aansluitingspunt gerelateerd aan de 1 pu-referentiespanning) en voor de tijdsperiodes als hierna gespecificeerd, tenzij in het relevant juridisch kader wordt voorzien in bredere spanningsbereiken of een langere minimale bedrijfsduur: 1° zonder beperking in de tijd binnen het spanningsbereik tussen 0,85 pu en 1,118 pu wanneer de spanningsbasis voor de waarden pu tussen 110 kV en 300 kV (exclusief deze waarde) ligt;en 2° voor een minimale duur van 10 uur binnen het spanningsbereik tussen 1,118 pu en 1,15 pu wanneer de spanningsbasis voor de waarden pu tussen 110 kV en 300 kV (exclusief deze waarde) ligt;en 3° zonder beperking in de tijd binnen het spanningsbereik tussen 0,85 pu en 1,05 pu wanneer de spanningsbasis voor de waarden pu tussen 300 kV en 400 kV (beide waarden inbegrepen) ligt;en 4° voor een minimale duur van 10 uur binnen het spanningsbereik tussen 1,05 pu en 1,0875 pu wanneer de spanningsbasis voor de waarden pu tussen 300 kV en 400 kV (beide waarden inbegrepen) ligt;en 5° voor een minimale duur van 60 minuten voor het spanningsbereik tussen 1,0875 pu en 1,10 pu wanneer de spanningsbasis voor de waarden pu tussen 300 kV en 400 kV (beide waarden inbegrepen) ligt;en 6° de minimale duur die toepasselijk is op de aansluitingspunten voor de referentiespanningen 1 pu in wisselstroom wanneer de spanningsbasis voor de waarden buiten het bereik tussen 110 kV en 400 kV (beide waarden inbegrepen) ligt, zijn dezelfde als wanneer de spanningsbasis voor de waarden pu tussen 300 kV en 400 kV (beide waarden inbegrepen) ligt;en 7° tijdens een minimale duur die de transmissienetbeheerder nader bepaalt voor de aansluitingspunten die worden geëxploiteerd voor de referentiespanningen 1 pu in wisselstroom die niet worden gedekt door de bijlage III, van de Europese netcode HVDC. § 2. Bij toepassing van artikel 18, lid 3, van de Europese netcode HVDC kan een HVDC convertorstation zich automatisch ontkoppelen wanneer de spanningswaarden op het aansluitingspunt buiten de hierna vastgestelde grenzen vallen.

Een HVDC convertorstation is aldus in staat met het transmissienet verbonden te blijven zolang de volgende grenswaarden nageleefd worden tenzij in het relevant juridisch kader strengere grenswaarden worden vastgesteld:

Tijd [ms]

Spanningsampli-tude [pu]

Temps [ms]

Amplitude de tension [pu]

T<0 ms

1.0

T<0 ms

1.0

0

0

0

0

250

0 (lineaire verhoging tot het volgende punt)

250

0 (augmentation linéaire jusqu'au point suivant)

3000

0.9

3000

0.9

z/ (voor onbepaalde tijd)

0.9

z/ (pour un temps indéfini)

0.9

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld De transmissienetbeheerder en de eigenaar van het HVDC systeem spreken in het relevant juridisch kader de modaliteiten en regelingen voor de automatische ontkoppeling af. § 3. Bij toepassing van artikel 20, leden 1 en 2, van de Europese netcode HVDC stelt de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader de eisen vast met betrekking tot de capaciteit voor het leveren van reactief vermogen die toepasselijk zijn op de aansluitingspunten bij variërende spanningen. Het voorstel voor deze eisen omvat een U-Q/Pmax-profiel, binnen de grenzen waarvan het HVDC convertorstation in staat is reactief vermogen bij zijn maximale transmissiecapaciteit voor het actief vermogen te leveren. Bij toepassing van artikel 20, lid 3, van de Europese netcode HVDC, is een HVDC systeem in staat om binnen een maximale termijn van 100 milliseconden over te gaan naar eender welk bedrijfspunt binnen zijn diagram U-Q/Pmax. § 4. Overeenkomstig artikel 22, lid 1, van de Europese netcode HVDC is een HVDC convertorstation in staat om in bedrijf te zijn in de volgende regelmodi: 1° spanningsregelmodus;2° reactief vermogenregelmodus;en 3° arbeidsfactorregelmodus. Bij toepassing van artikel 22, lid 2, van de Europese netcode HVDC is een HVDC convertorstation ook in staat in bedrijf te zijn in de volgende regelmodi: 1° reactief vermogenregelmodus afhankelijk van de spanning: over de kenmerken van deze modus dienen de transmissienetbeheerder en de eigenaar van het HVDC systeem een afspraak vast te leggen in het relevant juridisch kader;en 2° de modus STATCOM: alle controlemodi zoals hierboven beschreven in het eerste en het tweede lid, 1°, zijn beschikbaar zonder uitwisseling van actief vermogen, ongeacht of de convertorstations al dan niet onderling zijn verbonden met een kabel of een hoogspanningslijn op gelijkstroom. Bij toepassing van artikel 22, lid 3, van de Europese netcode HVDC, in het geval van de spanningsregelmodus, is elk HVDC convertorstation in staat bij te dragen tot de spanningsregeling op het aansluitingspunt waarbij het gebruikmaakt van zijn capaciteiten, onverminderd de artikelen 20 en 21, van de Europese netcode HVDC code, overeenkomstig de volgende kenmerken van de besturing: 1° de transmissienetbeheerder stelt geval per geval de referentiewaarde voor de spanning op het aansluitingspunt vast;2° de spanningsregeling kan in bedrijf zijn met of zonder een dode band rond de referentiewaarde die selecteerbaar is binnen een interval van nul tot + 5% van de referentiespanning.De dode band is aanpasbaar in stappen van 0,5%; 3° na een stapverandering van de spanning is het HVDC convertorstation in staat om een verandering van 90% in geleverd reactief vermogen te bereiken binnen de 100 milliseconden met gradiëntbegrenzer buiten dienst.Bovendien is het HVDC convertorstation uitgerust met een gradiëntbegrenzer van reactief vermogen die de spanning stabiliseert binnen een marge van 1% van de waarde die de transmissienetbeheerder geval per geval definieert binnen een programmeerbaar tijdbestek gaande van 1 tot 60 seconden met stappen van 0,1 seconde; 4° de spanningsregelmodus beschikt ook over de capaciteit om het opgewekte reactief vermogen te veranderen op basis van een combinatie van een gewijzigde referentiewaarde van de spanning en een aanvullende reactief vermogenscomponent overeenkomstig de instructies.De helling van de voor het reactief vermogen vastgestelde component is online aanpasbaar binnen een bereik van 1 tot 50 Mvar/seconde met stappen van 0.1 Mvar/seconde.

Bij toepassing van artikel 22, lid 5, van de Europese netcode HVDC is het HVDC convertorstation, bij gebruikmaking van de arbeidsfactorregelmodus, in staat de arbeidsfactor te regelen naar een streefwaarde op het aansluitingspunt, met inachtneming van de artikelen 20 en 21, van de Europese netcode HVDC. De mogelijke referentiewaarden zijn beschikbaar in stappen die niet groter zijn dan een toegestane maximumstap bepaald op minder dan 1 MVar voor het reactief vermogen en op minder dan 1 kV voor de spanning. § 5. Bij toepassing van artikel 23, van de Europese netcode HVDC, en rekening houdend met de capaciteiten van een HVDC systeem, krijgt de bijdrage van reactief vermogen prioriteit bij lage of hoge spanning, en bij storingen waarvoor fault-ride-through-capaciteit vereist is. § 6. Elk HVDC systeem communiceert aan de transmissienetbeheerder, de totale capaciteit aan reactief vermogen van het systeem, geeft er een demonstratie van en stelt het ter beschikking van de transmissienetbeheerder volgens de modaliteiten vastgesteld in het relevant juridisch kader. Afdeling 2. - Bijkomende technische eisen inzake

fault-ride-through-capaciteit van de HVDC aansluitingen

Art. 105.§ 1. Bij toepassing van artikel 25, lid 1, en van de bijlage V, van de Europese netcode HVDC specificeert de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader een fault-ride-through-profiel.

Bij toepassing van artikel 25, lid 6, van de Europese netcode HVDC is de fault-ride-through-capaciteit in het geval van asymmetrische storingen de volgende: 1° het HVDC convertorstation is in staat om inverse stroom- en spanningscomponenten te regelen;2° het is mogelijk om de injectie van actief vermogen te handhaven tot aan de voorziene maximale waarde van actief vermogen;3° een tweede harmonische stroomvervorming mag niet worden overgebracht naar de kant in gelijkstroom van het HVDC convertorstation;4° de automatische herinschakeling van de bovengrondse lijnen in wisselstroom mag niet leiden tot de ontkoppeling van het HVDC systeem. § 2. Bij toepassing van artikel 26, van de Europese netcode HVDC is een HVDC systeem in staat het actief vermogen binnen een maximale termijn van 200 milliseconden te herstellen na een storing ten opzichte van de gedefinieerde waarden van vóór de storing. De transmissienetbeheerder mag in het relevant juridisch kader verschillende groottes en tijdsprofielen voor het herstel van het actief vermogen specificeren met als doel een langzamer herstel mogelijk te maken. Afdeling 3. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot reactief

vermogen en spanning die toepasselijk zijn voor de op gelijkstroom aangesloten power park modules

Art. 106.§ 1. Bij toepassing van artikel 40, lid 1, en de bijlage VII, van de Europese netcode HVDC is een op gelijkstroom aangesloten power park module in staat op het netwerk van het remote-end HVDC convertorstation aangesloten en in bedrijf te blijven binnen de spanningsbereiken (per eenheid) en gedurende de tijdsperiodes zoals hierna bepaald, tenzij in het relevant juridisch kader wordt voorzien in bredere spanningsbereiken of langere tijdsperiodes: 1° gedurende een minimale duur van 60 minuten binnen het spanningsbereik tussen 0,85 pu en 0,90 pu bij een spanningsbasis voor de waarden pu tussen 110 kV en 300 kV (deze waarde niet inbegrepen); en 2° zonder beperking in de tijd binnen het spanningsbereik tussen 0,90 pu en 1,10 pu bij een spanningsbasis voor de waarden pu tussen 110 kV en 300 kV (deze waarde niet inbegrepen);en 3° zonder beperking in de tijd binnen het spanningsbereik tussen 1,10 pu en 1,118 pu bij een spanningsbasis voor de waarden pu tussen 110 kV en 300 kV (deze waarde niet inbegrepen), behoudens andersluidende vermelding vanwege de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader;en 4° gedurende een minimale duur door de transmissienetbeheerder nader te bepalen in het relevant juridisch kader binnen het spanningsbereik tussen 1,118 pu en 1,15 pu bij een spanningsbasis voor de waarden pu tussen 110 kV en 300 kV (deze waarde niet inbegrepen);en 5° gedurende een minimale duur van 60 minuten binnen het spanningsbereik tussen 0,85 pu en 0,90 pu bij een spanningsbasis voor de waarden pu tussen 300 kV en 400 kV (beide waarden inbegrepen);en 6° zonder beperking in de tijd binnen het spanningsbereik tussen 0,90 pu en 1,05 pu bij een spanningsbasis voor de waarden pu tussen 300 kV en 400 kV (beide waarden inbegrepen);en 7° gedurende een minimale duur door de transmissienetbeheerder nader te bepalen in het relevant juridisch kader binnen het spanningsbereik tussen 1,05 pu en 1,15 pu bij een spanningsbasis voor de waarden pu tussen 300 kV en 400 kV (beide waarden inbegrepen);en 8° gedurende een minimale duur door de transmissienetbeheerder nader te bepalen voor de HVDC interfacepunten die in wisselstroom zijn aangesloten en geëxploiteerd bij spanningsbereiken die niet zijn opgenomen in het toepassingsgebied van bijlage VII van de Europese netcode HVDC. § 2. Elke op gelijkstroom aangesloten power park module communiceert aan de transmissienetbeheerder, de totale capaciteit aan reactief vermogen van de power park module, geeft er een demonstratie van en stelt het ter beschikking van de transmissienetbeheerder volgens de modaliteiten vastgesteld in het relevant juridisch kader. Afdeling 4. - Bijkomende technische eisen met betrekking tot reactief

vermogen en spanning toepasselijk voor de remote-end HVDC convertorstations

Art. 107.§ 1. Bij toepassing van artikel 48, lid 1, en van de bijlage VIII, van de Europese netcode HVDC is een remote-end HVDC convertorstation in staat op het netwerk van het remote-end convertorstation aangesloten en in bedrijf te blijven binnen de spanningsbereiken (per eenheid) en tijdsperiodes zoals hierna bepaald, tenzij in het relevant juridisch kader wordt voorzien in bredere spanningsbereiken of langere tijdsperiodes: 1° gedurende een minimale duur van 60 minuten binnen het spanningsbereik tussen 0,85 pu en 0,90 pu bij een spanningsbasis voor de waarden pu tussen 110 kV en 300 kV (deze waarde niet inbegrepen); en 2° zonder beperking in de tijd binnen het spanningsbereik tussen 0,90 pu en 1,10 pu bij een spanningsbasis voor de waarden pu tussen 110 kV en 300 kV (deze waarde niet inbegrepen);en 3° zonder beperking in de tijd binnen het spanningsbereik tussen 1,10 pu en 1,12 pu bij een spanningsbasis voor de waarden pu tussen 110 kV en 300 kV (deze waarde niet inbegrepen), behoudens andersluidende vermelding vanwege de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader;en 4° gedurende een minimale duur door de transmissienetbeheerder nader te bepalen in het relevant juridisch kader binnen het spanningsbereik tussen 1,12 pu en 1,15 pu bij een spanningsbasis voor de waarden pu tussen 110 kV en 300 kV (deze waarde niet inbegrepen);en 5° gedurende een minimale duur van 60 minuten binnen het spanningsbereik tussen 0,85 pu en 0,90 pu bij een spanningsbasis voor de waarden pu tussen 300 kV en 400 kV (beide waarden inbegrepen);en 6° zonder beperking in de tijd binnen het spanningsbereik tussen 0,90 pu en 1,05 pu bij een spanningsbasis voor de waarden pu tussen 300 kV en 400 kV (beide waarden inbegrepen);en 7° gedurende een minimale duur door de transmissienetbeheerder nader te bepalen in het relevant juridisch kader binnen het spanningsbereik tussen 1,05 pu en 1,15 pu bij een spanningsbasis voor de waarden pu tussen 300 kV en 400 kV (beide waarden inbegrepen);en 8° gedurende een minimale duur door de transmissienetbeheerder nader te bepalen voor de HVDC interfacepunten die in wisselstroom zijn aangesloten en geëxploiteerd bij spanningsbereiken die niet zijn opgenomen in het toepassingsgebied van bijlage VIII, van de Europese netcode HVDC. § 2. Elk remote-end HVDC convertorstation communiceert aan de transmissienetbeheerder, de totale capaciteit aan reactief vermogen van het remote-end HVDC convertorstation, geeft er een demonstratie van en stelt het ter beschikking van de transmissienetbeheerder volgens de modaliteiten vastgesteld in het relevant juridisch kader.

HOOFSTUK 4. - Bijkomende technische eisen toepasselijk op de beveiligingsinrichtingen en de overeenstemmende instellingen

Art. 108.Bij toepassing van artikel 36, van de Europese netcode HVDC kunnen de parameters van de verschillende regelmodi en beveiligingsinstellingen van het HVDC systeem gewijzigd worden in het HVDC convertorstation.

Het HVDC systeem moet uitgerust zijn met een beveiligde methode die ongewenste en niet voorziene wijzigingen van de genoemde parameters voorkomt.

Art. 109.De bijkomende technische eisen zoals vastgesteld in de artikelen 60 en 61 inzake beveiliging zijn eveneens toepasselijk voor de nieuwe HVDC systemen en de nieuwe op gelijkstroom aangesloten power park modules.

TITEL 6 - Bijkomende technische eisen voor offshore eenheden, aangesloten op wisselspanning

HOOFDSTUK 1. - Bijkomende technische eisen voor de offshore synchrone elektriciteitsproductie-eenheden

Art. 110.§ 1. Overeenkomstig artikel 6, lid 1, van de Europese netcode RfG, en onder voorbehoud van de algemene exhaustieve technische eisen die voortvloeien uit de artikelen 13 tot 16, van de Europese netcode RfG en de algemene exhaustieve technische eisen die toepasselijk zijn op de synchrone elektriciteitsproductie-eenheden van het type B (artikel 17, van de Europese netcode RfG), type C (artikel 18, van de Europese netcode RfG) en type D (artikel 19, van de Europese netcode RfG) beschouwd als nieuwe overeenkomstig artikel 36, en onverminderd de bepalingen van paragraaf 2, zijn de technische eisen betreffende de elektriciteitsproductie-eenheden van de types B, C en D beschouwd als nieuw overeenkomstig artikel 36, bedoeld in de artikelen 82 tot 87, en de technische eisen betreffende de nieuwe synchrone elektriciteitsproductie-eenheden van de types B, C en D beschouwd als nieuwe overeenkomstig artikel 36, bedoeld in de artikelen 88 tot 91, ook toepasselijk op de offshore synchrone elektriciteitsproductie-eenheden. § 2. Indien de transmissienetbeheerder een behoefte vaststelt voor het net en aantoont dat deze behoefte de toepassing van een technisch eis vereist voor een toekomstige offshore synchrone elektriciteitsproductie-eenheid, en rekening houdend met het effect dat deze technische eis op die offshore synchrone elektriciteitsproductie-eenheid kan hebben, deelt de netbeheerder de behoeften en de motivering voor de toepassing van de technische eis op die offshore synchrone elektriciteitsproductie-eenheid voldoende op voorhand mee.

Deze communicatie kan ook de vorm aannemen van een publieke consultatie wanneer deze technische eis toepasbaar kan zijn op meerder offshore synchrone elektriciteitsproductie-eenheden beschouwd als nieuwe overeenkomstig artikel 36. § 3. De eigenaar van een bestaande offshore synchrone elektriciteitsproductie-eenheid communiceert en demonstreert de capaciteiten van deze eenheid aan de transmissienetbeheerder en stelt ze ter beschikking van de transmissienetbeheerder, zelfs als deze capaciteiten groter zijn dan de toepasselijke wettelijke vereisten.

Deze terbeschikkingstelling mag alleen om grondig gemotiveerde technische en economische redenen worden geweigerd.

Deze terbeschikkingstelling voltrekt zich volgens de modaliteiten vastgesteld in het relevant juridisch kader. § 4. Iedere offshore elektriciteitsproductie-eenheid kan deelnemen aan het systeembeschermingsplan, overeenkomstig artikel 31.

HOOFDSTUK 2. - Technische eisen voor offshore power park modules waarvan het (de) aansluitingspunt(en) niet op zee liggen

Art. 111.Overeenkomstig artikel 23, lid 1, van de Europese netcode RfG, en onder voorbehoud van de exhaustieve algemene technische eisen die voortvloeien uit de artikelen 13 tot 16, van de Europese netcode RfG en de exhaustieve algemene technische eisen die toepasselijk zijn op de nieuwe power park modules van de types B, C en D, die respectievelijk voortvloeien uit de artikelen 20, 21 en 22, van de Europese netcode RfG, zijn de eisen voor algemene toepassing voor de offshore power park modules waarvan het (de) aansluitingspunt(en) zich niet op zee bevind(t)(en), deze die opgenomen zijn in de artikelen 112 tot 123.

De eigenaar van een bestaande offshore power park module communiceert en demonstreert de capaciteiten aan reactief vermogen van deze module aan de transmissienetbeheerder en stelt ze ter beschikking van de transmissienetbeheerder, zelfs als deze capaciteiten groter zijn dan de toepasselijke wettelijke vereisten. Deze terbeschikkingstelling mag alleen om grondig gemotiveerde technische en economische redenen worden geweigerd. Deze terbeschikkingstelling voltrekt zich overeenkomstig de modaliteiten vastgesteld in het relevant juridisch kader.

Iedere offshore power park module kan deelnemen aan het systeembeschermingsplan, overeenkomstig artikel 31. Afdeling 1. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot het

werkspanningsbereik

Art. 112.Artikel 85, § 2, is van toepassing op offshore power park modules. Afdeling 2. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot het

werkfrequentiebereik

Art. 113.Artikel 83 is van toepassing op offshore power park modules. Afdeling 3. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot het

gedrag bij hoge windsnelheden

Art. 114.Overeenkomstig artikel 15, lid 6, e), van de Europese netcode RfG, worden de functionaliteiten en beperkingen aangaande de variatie van het actieve vermogen (oploopgrenzen), zowel in stijgende als dalende richting van de productie van actief vermogen voor de offshore power park module, vastgelegd tijdens het aanvraagproces voor aansluiting tussen de transmissienetbeheerder en de transmissienetgebruiker voor een bepaalde locatie zoals bepaald in het relevant juridisch kader, rekening houdend met de specifieke kenmerken van de primaire energiebron en met de veiligheid van het systeem en de bevoorradingszekerheid. Deze functionaliteiten en beperkingen maken het mogelijk minimum- en maximumgrenzen in kW/sec op te leggen.

Art. 115.Zowel voor de nieuwe als de bestaande offshore power park modules deelt de transmissienetgebruiker aan de transmissienetbeheerder de meetgegevens van de wind op de gondelhoogte van ten minste twee turbines, afgesproken tussen de transmissienetgebruiker en de transmissienetgebruiker, de windrichting, de productie met de coördinaten met betrekking tot elke turbine en de mogelijke onbeschikbaarheden van elke turbine, mee en stelt hij deze gegevens ter beschikking aan de transmissienetbeheerder. De modaliteiten voor de mededeling van deze meetgegevens worden overeengekomen en vastgelegd in het relevant juridisch kader. Afdeling 4. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot de

reductie van het actief vermogen

Art. 116.Overeenkomstig artikel 15, lid 2, a), van de Europese netcode RfG, is een power park module op verzoek van de netbeheerder in staat zijn actieve vermogen te kunnen verminderen tot een niveau dat is overeengekomen tussen de transmissienetgebruiker en de transmissienetbeheerder. Deze vermindering moet mogelijk zijn met een helling van 25% van Pmax per minuut en zonder ontkoppeling van het transmissienet. De transmissienetbeheerder laat zijn aanvraag voor vermindering vergezeld gaan met een activerings-/desactiveringssignaal en een referentiewaarde voor het aan de gebruiker gevraagde actieve vermogen. Afdeling 5. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot LFSM-O

en LFSM-U

Art. 117.Artikel 92, §§ 1 en 2, is van toepassing op de offshore power park module, respectievelijk voor LFSM-O en LFSM-U. Afdeling 6. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot de

levering van reactief vermogen

Art. 118.§ 1. De bepalingen van artikel 93, § 2, met betrekking tot power park modules type C of D zijn van toepassing op elke offshore power park module.

De transmissienetgebruiker deelt de capaciteit van de power park windmodule mee, toont deze aan en stelt ze ter beschikking aan de relevante transmissienetbeheerder, voor zover deze capaciteit groter is dan de voorgeschreven minimumeisen. Deze terbeschikkingstelling mag alleen om grondig gemotiveerde technische en economische redenen worden geweigerd. De terbeschikkingstelling volstrekt zich volgens de modaliteiten vastgesteld in het relevant juridisch kader. De reactiesnelheid in de capaciteitscurve wordt overeengekomen tijdens het aanvraagproces voor aansluiting tussen de transmissienetbeheerder en de transmissienetgebruiker voor een specifieke locatie, en wordt vastgelegd in het relevant juridisch kader. § 2. In het geval van een ongewilde of geplande onbeschikbaarheid van een eenheid in een power park windmodule, stelt de transmissienetgebruiker de transmissienetbeheerder in kennis van de hieruit voortvloeiende Pref, uitgedrukt als een percentage van Pmax. Afdeling 7. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot de

spanningsstabiliteit en/of de regeling van reactief vermogen

Art. 119.Artikel 93, § 1, is van toepassing op elke offshore power park module. Afdeling 8. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot de

afschakeling van het net

Art. 120.Artikel 85, § 1, is van toepassing op elke offshore power park module. Afdeling 9. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot de

fault-ride-through-capaciteit

Art. 121.Artikel 94, §§ 1 en 3, is van toepassing op elke offshore power park. Afdeling 10. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot de

reactieve stroominjectie in geval van symmetrische kortsluiting

Art. 122.Artikel 93, § 3, is van toepassing op elk offshore power park module. Afdeling 11. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot het

herstel van actief vermogen na een storing

Art. 123.Overeenkomstig artikel 20, lid 3, van de Europese netcode RfG is elke offshore power park module in staat het actief vermogen te herstellen. De parameters van deze functionaliteit en de activering ervan worden voor een specifieke locatie overeengekomen tussen de transmissienetbeheerder en de transmissienetgebruiker in het relevant juridisch kader.

HOOFDSTUK 3. - Aanvullende technische eisen voor offshore power park modules waarvan het of de aansluitingspunt(en) zich op zee bevinden

Art. 124.Bij toepassing van de artikelen 24 tot 28, van de Europese netcode RfG, zijn de aanvullende technische eisen voor de nieuwe power park modules waarvan het aansluitingspunt zich op zee bevindt, opgenomen in de artikelen 125 tot 135.

Indien de transmissienetbeheerder een nood voor het net vaststelt en aantoont dat deze nood de toepassing van een technische vereiste voor een toekomstig offshore power park module noodzaakt waarvan het (de) aansluitingspunt(en) op zee ligt (liggen), en rekening houdend met de impact deze technische eis kan hebben op deze offshore power park modules, communiceert de transmissienetbeheerder deze noden en de motivering voor de toepassing van deze technische eis op deze offshore power park modules voldoende op voorhand. Deze communicatie kan ook de vorm aannemen van een publieke consultatie wanneer deze technische eis van toepassing kan zijn voor meerdere offshore power park modules.

De eigenaar van een bestaande offshore power park module waarvan het (of de) aansluitingspunt(en) zich op zee bevinden deelt de mogelijkheden van deze module mee, demonstreert ze en stelt ze ter beschikking aan de transmissienetbeheerder, zelfs als deze mogelijkheden groter zijn dan de toepasselijke wettelijke vereisten.

Deze terbeschikkingstelling mag alleen om grondig gemotiveerde technische en economische redenen worden geweigerd. Deze terbeschikkingstelling voltrekt zich volgens de modaliteiten vastgesteld in het relevant juridisch kader.

Elke offshore power park module kan deelnemen aan het systeembeschermingsplan, overeenkomstig artikel 31. Afdeling 1. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot het

werkspanningsbereik

Art. 125.Bij toepassing van artikel 25, lid 1, van de Europese netcode RfG en onverminderd artikel 14, lid 3, a) en artikel 16, lid 3, a), van dezelfde netcode en de looptijden die zijn vastgesteld in tabel 10 vermeld in het voornoemde artikel 25, lid 1, is een offshore power park module aangesloten op wisselstroom in staat aangesloten te blijven op het transmissienet en binnen de spanningsbereiken van het transmissienet op het aansluitingspunt te blijven werken, uitgedrukt als de spanning op het aansluitingspunt, gebaseerd op de referentiespanning 1 pu van minder dan 300 kV, gedurende 20 minuten voor het spanningsbereik tussen 1.118 pu en 1.15 pu. Afdeling 2. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot het

werkfrequentiebereik

Art. 126.Overeenkomstig artikel 24, van de Europese netcode RfG, is een AC-aangesloten offshore power park module in staat om, binnen het evenwichtsgebied, minimaal in synchrone modus te werken met het transmissienet binnen de frequentiebereiken en tijdsduren vermeld in artikel 83, § 1, met dien verstande dat voor het frequentiebereik van 48,5 Hz - 49,0 Hz de duur onbegrensd is. Afdeling 3. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot het

gedrag gedurende hoge windsnelheden

Art. 127.Artikel 114 is van toepassing op elke offshore power park module waarvan het (of de) aansluitingspunt(en) zich op zee bevinden Afdeling 4. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot de

reductie van het actief vermogen

Art. 128.Artikel 83, § 8, is van toepassing op elke offshore power park module waarvan het (of de) aansluitingspunt(en) zich op zee bevinden. Afdeling 5. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot LFSM-O

en LFSM-U

Art. 129.Artikel 92, §§ 1 en 2, is van toepassing op elke offshore power park module waarvan het (of de) aansluitingspunt(en) zich op zee bevinden. Afdeling 6. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot de

levering van reactief vermogen

Art. 130.Artikel 93, § 2, is van toepassing op elke offshore power park module waarvan het (of de) aansluitingspunt(en) zich op zee bevinden. Afdeling 7. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot de

spanningsstabiliteit en regeling reactief vermogen

Art. 131.Artikel 119 is van toepassing op elke offshore power park modules waarvan het (of de) aansluitingspunt(en) zich op zee bevinden. Afdeling 8. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot de

ontkoppeling van het net

Art. 132.Artikel 85, § 1, is van toepassing op elke offshore power park module waarvan het (of de) aansluitingspunt(en) zich op zee bevinden. Afdeling 9. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot de

fault-ride-through-capaciteit

Art. 133.Artikel 94, §§ 1 en 3, is van toepassing op elke offshore power park modules aangesloten waarvan het (of de) aansluitingspunt(en) zich op zee bevinden. Afdeling 10. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot de

injectie van reactief vermogen in geval van symmetrische kortsluiting

Art. 134.Artikel 93, § 3, is van toepassing op elke offshore power park module waarvan het (of de) aansluitingspunt(en) zich op zee bevinden. Afdeling 11. - Aanvullende technische eisen met betrekking tot het

herstel van actief vermogen na een storing

Art. 135.Het artikel 123 is van toepassing op elke offshore power park module waarvan het (of de) aansluitingspunt(en) zich op zee bevinden.

TITEL 7 - Vrijstellingen

Art. 136.Eén of meerdere in titel 3 van boek 6 vastgestelde technische eisen zijn niet toepasselijk op de aansluitingsinstallaties of installatie van systeemgebruikers, beschouwd als nieuw overeenkomstig artikel 36, wanneer de CREG beslist om bepaalde categorieën van nieuwe aansluitingsinstallaties of van systeemgebruikers vrij te stellen van deze technische eisen, op collectieve wijze, of om een nieuwe aansluitingsinstallatie of een installatie van een systeemgebruiker op individuele wijze vrij te stellen. Dit gebeurt overeenkomstig de afwijkingsprocedure die wordt beschreven in artikel 7, derde lid en in de Europese netcodes RfG, DCC en HVDC. Deze afwijkingsprocedure wordt naar analogie, ook toegepast op de asynchrone energieopslagfaciliteiten.

BOEK 8 - SPECIFIEKE MODALITEITEN TUSSEN DE TRANSMISSIENETBEHEERDER EN DE BEHEERDER VAN EEN PUBLIEK DISTRIBUTIENET OF EEN LOKAAL TRANSMISSIENET TITEL 1 - Verhouding van dit boek tot andere boeken van dit besluit

Art. 137.Voor hun respectieve installaties bedoeld in artikel 35, § 3, 2° en 3°, eerbiedigen de beheerders van het publiek distributienet: 1° de bepalingen van dit boek;2° de andere bepalingen in dit besluit die expliciet naar dit boek verwijzen;3° de volgende artikelen, voor dewelke de publieke distributienetbeheerders worden gelijkgesteld aan de transmissienetgebruikers of systeemgebruikers, onverminderd de toepasselijke wetgeving op hen van toepassing uit hoofde van het gebruik van het transmissienet: a) boek 3: de artikelen 18 tot 20;b) boek 5: de artikelen 24 en 26 tot 28;c) boek 9: de artikelen 154 en 155;4° de bepalingen van de andere boeken waar deze van toepassing zijn op de publieke distributienetbeheerders in hun hoedanigheid van netbeheerder. TITEL 2 - Aanvullende technische eisen

HOOFDSTUK 1.- - Aanvullende technische eisen voor de uitrusting voor de gegevensuitwisseling

Art. 138.De aanvullende technische eisen voor de uitrusting voor de gegevensuitwisseling zijn opgenomen in artikel 77.

HOOFDSTUK 2.- - Technische eisen op het vlak van spanning

Art. 139.Onverminderd de technische eisen die voortvloeien uit de Europese netcodes en richtsnoeren, levert de transmissienetbeheerder aan de beheerder van het publieke distributienet en aan de beheerder van het lokaal transmissienet, overeenkomstig het relevant juridisch kader, een spanning op het verbindingspunt waarmee die beheerder kan voldoen aan de kwaliteitsnorm EN 50160.

Overeenkomstig artikel 20, van de netcode DCC mag het vastgelegd niveau van distorsie of fluctuatie van de netspanning op het interconnectiepunt niet afwijken van de vastgelegde waarden in artikel 40 van dit besluit.

HOOFDSTUK 3. - Aanvullende technische eisen voor nieuwe installaties bedoeld in artikel 35, § 3, 2° en 3°

Art. 140.Voor hun installaties bedoeld in artikel 35, § 3, 2°, 3° en 6°, beschouwd als nieuw overeenkomstig artikel 36, en onverminderd de naleving van de technische vereisten bepaald in de Europese netcodes en richtsnoeren, respecteren de beheerder van een publiek distributienet en de beheerder van een lokaal transmissienet: 1° de aanvullende algemene technische vereisten bepaald in de artikelen 141 tot 147, en 2° de aanvullende algemene en bijzondere technische vereisten die in voorkomend geval zijn afgesproken in het relevant juridisch kader tussen de transmissienetbeheerder en de beheerder van het publiek distributienet, in toepassing van die Europese netcodes en richtsnoeren. Overeenkomstig de Europese netcodes DCC en RfG, en onverminderd de specificaties in boek 6 en 7 waarnaar in voorkomend geval de bepalingen van dit boek verwijzen, geven de artikelen 141 tot 147 aan dat de aanvullende eisen voor algemene toepassing voortvloeien uit een voorstel van vereisten van de transmissienetbeheerder in zijn hoedanigheid van relevante transmissienetbeheerder. Afdeling 1. - Aanvullende technische eisen op het vlak van reactief

vermogen

Art. 141.Overeenkomstig artikel 15, lid 1, b) en c), van de Europese netcode DCC, beschikken de publieke distributienetten en het lokaal transmissienet aangesloten op een transmissienet, in hun netten over de nodige capaciteiten om in staat te zijn het functioneringspunt van hun verbindingspunt(en) in stationaire bedrijfstoestand te houden binnen een bereik van reactief vermogen dat gespecifieerd is op voorstel van de transmissienetbeheerder in zijn hoedanigheid van de relevante transmissienetbeheerder voor de regelzone, volgens de volgende voorwaarden: 1° het effectieve bereik van reactief vermogen voor de absorptie van reactief vermogen bedraagt niet meer dan 33% van het maximaal actief vermogen in opname of maximaal actief vermogen in injectie, waarbij de hoogste van de twee waarden in aanmerking wordt genomen, voor de absorptie van reactief vermogen (verbruik), indien de spanning op het verbindingspunt gelijk is aan of hoger dan 30 kV;2° het effectieve bereik van reactief vermogen voor de absorptie van reactief vermogen bedraagt niet meer dan 21% van het maximaal actief vermogen in opname of van het maximaal actief vermogen in injectie, waarbij de hoogste van beide waarden in aanmerking wordt genomen, voor de absorptie van reactief vermogen (verbruik), indien de spanning op het verbindingspunt lager is dan 30 kV;3° het effectieve bereik van reactief vermogen voor de levering van reactief vermogen ligt niet hoger dan 15% van het maximaal actief vermogen in afname of van het maximaal actief vermogen in injectie, waarbij de hoogste van beide waarden in aanmerking wordt genomen, voor de levering van reactief vermogen (productie), met dien verstande dat het maximaal actief vermogen in afname of het maximaal actief vermogen in injectie hetzij gelijk is aan de minimale actieve uitwisselingscapaciteit beschikbaar op het verbindingspunt, rekening houdend met de niet beschikbaarheden op die elementen van het net (N-1) indien de spanning op het verbindingspunt lager is dan 30 kV, hetzij gelijk aan het beschikbaar gesteld vermogen, indien de spanning op het verbindingspunt gelijk is of hoger dan 30 kV.De minimale actieve uitwisselingscapaciteit beschikbaar op het verbindingspunt en het beschikbaar gesteld vermogen worden beide opgenomen het relevant juridisch kader.

Deze capaciteiten dienen door de beheerder van een publiek distributienet of van een lokaal transmissienet aangetoond te worden bij de transmissienetbeheerder in zijn hoedanigheid van relevante transmissienetbeheerder voor de regelzone, voor een beperkt aantal vooraf bepaalde referentiescenario's die beschreven zijn in het relevant juridisch kader, maar sluiten voor wat de absorptie of de levering van reactieve vermogen geen operationele werking uit buiten de hogervermelde limieten.

Er kunnen andere limieten worden bepaald voor een specifiek verbindingspunt of een geheel van verbindingspunten op basis van een gezamenlijke analyse tussen de transmissienetbeheerder in zijn hoedanigheid van relevante transmissienetbeheerder voor de regelzone en een beheerder van het publiek distributienet, overeenkomstig artikel. 15, lid 1, c), van de Europese netcode DCC. Bovendien, wanneer het gebruik van de beschikbare middelen, met inbegrip van de middelen voor regeling van elektriciteitsproductie-eenheden aangesloten respectievelijk op hun publiek distributienet of lokaal transmissienet, niet volstaat ter naleving van bovenstaand bereik van reactief vermogen en een investering nodig blijkt, wordt een gezamenlijke analyse gevoerd door de transmissienetbeheerder in zijn hoedanigheid van relevante transmissienetbeheerder voor de regelzone en een beheerder van het publiek distributienet of lokaal transmissienet om de oplossing te bepalen die het best beantwoordt met name aan de technische beperkingen en die optimaal is op economisch vlak, ook wel het globaal technisch economisch optimum genoemd waarvan de praktische modaliteiten voor implementering ervan worden bepaald in het relevant juridisch kader.

Art. 142.Elke vereiste, van de transmissienetbeheerder, dat de publieke distributienetten aangesloten op een transmissienet, de capaciteit hebben, op het aansluitingspunt, om geen reactievermogen (productie) (op de referentiespanning 1 pu) te leveren voor een actief vermogen van minder dan 25% van de maximale importcapaciteit overeenkomstig artikel 15, lid 2, van de Europese netcode DCC, dient verantwoord te worden door een analyse uitgevoerd samen met de distributienetbeheerder aangesloten op het transmissenet. Indien deze vereiste niet verantwoord is in het licht van de gezamenlijke analyse, komen de beheerder van het transmissienet en de beheerder van het distributienet aangesloten op het transmissienet overeen vereisten toe te passen overeenkomstig de besluiten van een gezamenlijke analyse. Afdeling 2. - Aanvullende technische eisen op het vlak van frequentie

Art. 143.In toepassing van artikel 12, lid 2, van de Europese netcode DCC wanneer de transmissienetbeheerder in zijn hoedanigheid van relevante transmissienetbeheerder met de beheerders van het publiek distributienet en de beheerders van lokale transmissie aangesloten op transmissienet grotere frequentiebereiken en langere minimale functioneringsduren overeenkomt dan wat is bepaald in artikel 73, nemen zij de behoeften van het elektriciteitssysteem van de regelzone en hun technisch haalbare frequentiebereik en hun vermogen langer verbonden te blijven dan wat is bepaald in artikel 73 in aanmerking. Afdeling 3. - Aanvullende technische eisen betreffende de spanning op

het verbindingspunt

Art. 144.Overeenkomstig artikel 13, lid 7, van de Europese netcode DCC, zijn de spanningsbereiken op de verbindingspunten en de duur tijdens dewelke elk van de installaties bedoeld in artikel 35, § 3, 2° en 3°, in staat zijn om verbonden te blijven de volgende:

Spanningsbereik

Duur

Plage de tension

Durée

0,90 pu - 1,118 pu

Onbeperkt

0,90 pu - 1,118 pu

Illimitée

Deze spanningsbereiken zijn van toepassing op de volgende spanningsniveaus: 6 kV, 10 kV, 11 kV, 12 kV, 15 kV, 26 kV, 30 kV, 36 kV en 70 kV. De hoogste waarde vervangt niet de weerstandscapaciteit aan de spanning van het materieel dat wordt vereist door bijlage 1, A en B. Afdeling 4. - Aanvullende technische eisen op het vlak van

kortsluiting

Art. 145.De aanvullende technische eisen op het vlak van kortsluiting zijn bepaald in artikel 75. Afdeling 5. - Aanvullende technische eisen bij automatische

ontkoppeling bij lage spanning

Art. 146.Overeenkomstig artikel 19, lid 1, van de Europese netcode DCC zijn de criteria voor automatische ontkoppeling, in het relevant juridisch kader vastgelegd in overeenstemming met het systeembeschermingsplan, gebaseerd op een combinatie van een waarde van laagspanning en een snelheid van frequentieschommeling. Afdeling 6. - Aanvullende technische eisen bij blokkering van

trappenschakelaars voor transformatoren

Art. 147.Overeenkomstig artikel 19, lid 3, van de Europese netcode DCC, is de transformator voor transformatie van de netspanning tussen het transmissienet en het publiek distributienet uitgerust met een blokkering van de trappenschakelaar. Afdeling 7. - Aanvullende technische eisen bij herinschakeling van

publieke distributienetten

Art. 148.Overeenkomstig artikel 19, lid 4, van de Europese netcode DCC, en onverminderd artikel 78, voldoen alle publieke distributienetten en de lokale transmissienetten aangesloten op een transmissienet aan de volgende vereisten wat betreft hun ontkoppeling en herinschakeling: 1° in zijn hoedanigheid van de relevante transmissienetbeheerder voor de regelzone specificeert de transmissienetbeheerder in het relevant juridisch kader de voorwaarden waaronder het een publiek distributienet en lokaal transmissienet aangesloten op een transmissienet is toegestaan om opnieuw op het transmissienet in te schakelen na een afsluiting en waaronder de systemen voor automatische herinschakeling kunnen worden toegestaan;2° de installaties bedoeld in artikel 35, § 3, eerste lid, 2°, kunnen van op afstand worden losgekoppeld van het transmissienet wanneer de relevante transmissienetbeheerder daarin voorziet in het relevant juridisch kader, in zijn hoedanigheid van transmissienetbeheerder bevoegd voor de regelzone.In dat geval is de ontkoppeling effectief binnen tien minuten, tenzij een andere termijn is bepaald bij het ontwerp van een bijzondere verbinding.

TITEL 3 - Betrekkingen in het kader van het beheer van de energiemarkt en de facturatie

Art. 149.Wanneer de transmissienetbeheerder kennisgeeft van de opschorting van het statuut van evenwichtsverantwoordelijke deelt de transmissienetbeheerder dit onmiddellijk mee aan de betrokken netbeheerder of netbeheerders van het publiek distributienet en het lokaal transmissienet die alle nodige maatregelen neemt of nemen om de betrokken toegangshouders op de hoogte te brengen.

BOEK 9 - METEROPNAMES EN METINGEN

Art. 150.Voor de toepassing van dit boek zijn de meetuitrustingen de uitrustingen waarop de transmissienetbeheerder een controle dient uit te oefenen om de exploitatie van het transmissienet, en de financiële afwikkeling na uitvoering van zijn taken te verzekeren, alsook om zijn wettelijke verplichtingen na te komen.

Art. 151.De meetuitrustingen en hun onderdelen voldoen aan de vereisten van de toepasselijke Belgische en internationale normen.

Art. 152.De transmissienetbeheerder schrijft de in de gedragscode vermelde meetuitrustingen en hun technische karakteristieken in het register der meetuitrustingen in, wanneer de meetuitrustingen, gebruikt voor de metingen bedoeld in dit boek, overeenkomstig dit besluit en/of de toepasselijke wetgeving zijn.

Deze inschrijving bevestigt, tot bewijs van het tegendeel, de conformiteit van de meetuitrustingen met dit besluit en/of de toepasselijke wetgeving op het ogenblik van de inschrijving.

De transmissienetbeheerder verwijdert uit het register der meetuitrustingen de meetuitrustingen die niet meer in de gedragscode vermeld zijn.

Art. 153.Tenzij anders bepaald in de toepasselijke wetgeving preciseert de transmissienetbeheerder de technische criteria waaraan de in de gedragscode vermelde meetuitrustingen moeten voldoen, onder meer: 1° de toepasselijke normen;2° de te meten grootheden en de gebruikte eenheden;3° de periodiciteit van de metingen;4° de nauwkeurigheid van de metingen;5° in voorkomend geval, de ontdubbeling van de meetuitrustingen.

Art. 154.De transmissienetbeheerder bepaalt op objectieve, transparante en niet discriminerende wijze de procedures met betrekking tot de in de gedragscode vermelde meetuitrustingen die de transmissienetbeheerder en de transmissienetgebruiker in gebruik nemen en brengt deze onverwijld aan de CREG ter kennis.

Art. 155.Elke persoon, met inbegrip van de transmissienetgebruiker, die de installaties waar zich de meetuitrustingen bevinden, betreedt, is onder meer verantwoordelijk voor de naleving van de vertrouwelijkheid van de meetgegevens waartoe deze personen toegang kunnen hebben.

De toegang tot de meetuitrustingen mag niet tot gevolg hebben dat de veiligheid van het net wordt verstoord, noch dat schade aan personen of goederen wordt toegebracht.

Art. 156.De ijking van de meters van de transmissienetbeheerder wordt uitgevoerd door een organisme dat de "Belac" of een daaraan gelijkwaardige kwalificatie bezit op basis van een door de transmissienetbeheerder opgesteld bestek.

Elke geïnteresseerde persoon kan een exemplaar van dit bestek verkrijgen middels een aanvraag daartoe gericht aan de transmissienetbeheerder.

BOEK 10 - SLOTBEPALINGEN

Art. 157.De niet-naleving van de bepalingen van artikel 10, alsook van artikel 48 met betrekking tot de mededeling van informatie aan de transmissienetbeheerder wordt gestraft met een gevangenisstraf van acht dagen en een geldboete van vijftig tot vierhonderdvijfennegentig euro en negenenzeventig cent of met één van deze straffen alleen.

Iedere niet-geautoriseerde toegang door de transmissienetbeheerder tot de installaties van de transmissienetgebruiker of, desgevallend, van iedere andere systeemgebruiker, overeenkomstig de bepalingen van artikel 19 en 20 en desgevallend van de procedures uitgewerkt door de transmissienetbeheerder, wordt gestraft met een gevangenisstraf van acht dagen en een geldboete van vierhonderdvijfennegentig euro en negenenzeventig cent of met één van deze straffen alleen.

Art. 158.Het koninklijk besluit van 22 april 2019Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 22/04/2019 pub. 29/04/2019 numac 2019012009 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Koninklijk besluit houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe sluiten houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit en de toegang ertoe, gewijzigd bij het koninklijk besluit van 13 juni 2021, wordt opgeheven.

Art. 159.De minister bevoegd voor Energie is belast met de uitvoering van dit besluit.

Gegeven te Brussel, 29 november 2024.

FILIP Van Koningswege : De Minister van Economie, P.-Y. DERMAGNE De Minister van Sociale zaken en Volksgezondheid, F. VANDENBROUCKE De Minister van Binnenlandse Zaken, A. VERLINDEN De Minister van Energie, T. VAN DER STRAETEN

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Gezien om te worden gevoegd bij ons besluit van 29 november 2024 houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit.

FILIP Van Koningswege : De Minister van Economie, P.-Y. DERMAGNE De Minister van Sociale zaken en Volksgezondheid, F. VANDENBROUCKE De Minister van Binnenlandse Zaken, A. VERLINDEN De Minister van Energie, T. VAN DER STRAETEN

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Gezien om te worden gevoegd bij ons besluit van 29 november 2024 houdende een technisch reglement voor het beheer van het transmissienet van elektriciteit.

FILIP Van Koningswege : De Minister van Economie, P.-Y. DERMAGNE De Minister van Sociale zaken en Volksgezondheid, F. VANDENBROUCKE De Minister van Binnenlandse Zaken, A. VERLINDEN De Minister van Energie, T. VAN DER STRAETEN

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld