5 SEPTEMBER 2018. - Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 3 mei 2018, gesloten in het Paritair Comité voor de zeevisserij, betreffende de uitvoering van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, betreffende het voeren van een preventief alcohol- en drugsbeleid in de ondernemingen die vallen onder de sector zeevisserij (1)

FILIP, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.

Gelet op de wet van 5 december 1968Relevante gevonden documenten type wet prom. 05/12/1968 pub. 22/05/2009 numac 2009000346 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités, inzonderheid op artikel 28;

Gelet op het verzoek van het Paritair Comité voor de zeevisserij;

Op de voordracht van de Minister van Werk, Hebben Wij besloten en besluiten Wij :

Artikel 1.Algemeen verbindend wordt verklaard de als bijlage overgenomen collectieve arbeidsovereenkomst van 3 mei 2018, gesloten in het Paritair Comité voor de zeevisserij, betreffende de uitvoering van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, betreffende het voeren van een preventief alcohol- en drugsbeleid in de ondernemingen die vallen onder de sector zeevisserij.

Art. 2.De minister bevoegd voor Werk is belast met de uitvoering van dit besluit.

Gegeven te Brussel, 5 september 2018.

FILIP Van Koningswege : De Minister van Werk, K. PEETERS _______ Nota (1) Verwijzing naar het Belgisch Staatsblad : Wet van 5 december 1968Relevante gevonden documenten type wet prom. 05/12/1968 pub. 22/05/2009 numac 2009000346 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten, Belgisch Staatsblad van 15 januari 1969. Bijlage Paritair Comité voor de zeevisserij Collectieve arbeidsovereenkomst van 3 mei 2018 Uitvoering van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, betreffende het voeren van een preventief alcohol- en drugsbeleid in de ondernemingen die vallen onder de sector zeevisserij (Overeenkomst geregistreerd op 19 juni 2018 onder het nummer 146442/CO/143) HOOFDSTUK I. - Toepassingsgebied

Artikel 1.Deze collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing op de reders en werknemers die ressorteren onder het Paritair Comité nr. 143 voor de zeevisserij, die gekend zijn onder het kengetal 019 van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid en die onder het toepassingsgebied vallen van het koninklijk besluit van 17 februari 2005Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 17/02/2005 pub. 07/03/2005 numac 2004203610 bron federale overheidsdienst werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg Koninklijk besluit tot uitvoering van de bepalingen van de wet van 3 mei 2003 tot regeling van de arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienst voor de zeevisserij en tot verbetering van het sociaal statuut van de zeevisser type koninklijk besluit prom. 17/02/2005 pub. 07/03/2005 numac 2004203611 bron federale overheidsdienst werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg Koninklijk besluit houdende erkenning van een organisatie van werkgevers in uitvoering van artikel 26 van de wet van 3 mei 2003 tot regeling van de arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienst voor de zeevisserij en tot verbetering van het sociaal statuut van de zeevisser sluiten tot uitvoering van de bepalingen van de wet van 3 mei 2003Relevante gevonden documenten type wet prom. 03/05/2003 pub. 20/06/2003 numac 2003012246 bron federale overheidsdienst werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg Wet tot regeling van de arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienst voor de zeevisserij en tot verbetering van het sociaal statuut van de zeevisser sluiten tot regeling van de arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienst voor de zeevisserij en tot verbetering van het sociaal statuut van de zeevissers. HOOFDSTUK II. - Doelstelling

Art. 2.Het doel van onderhavige collectieve arbeidsovereenkomst is om op sectoraal vlak een preventief alcohol- en drugsbeleid in de ondernemingen te voorzien in toepassing van het koninklijk besluit van 28 juni 2009Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 28/06/2009 pub. 13/07/2009 numac 2009202709 bron federale overheidsdienst werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, betreffende een preventief alcohol- en drugbeleid in de onderneming type koninklijk besluit prom. 28/06/2009 pub. 13/07/2009 numac 2009202707 bron federale overheidsdienst werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 98 van 20 februari 2009, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, betreffende de eco-cheques sluiten. HOOFDSTUK III. - Modaliteiten

Art. 3.Alle verdere praktische modaliteiten zijn uitgewerkt door de raad van beheer van het "Zeevissersfonds", waarvan tekst in bijlage. HOOFDSTUK IV. - Duur

Art. 4.Deze collectieve arbeidsovereenkomst treedt in werking op 1 januari 2018 en is afgesloten voor onbepaalde duur.

Elk van de contracterende partijen kan ze opzeggen met een opzeggingstermijn van drie maanden, betekend bij ter post aangetekende brief, gericht aan de voorzitter van het Paritair Comité voor de zeevisserij.

Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 5 september 2018.

De Minister van Werk, K. PEETERS

Bijlage 1 aan de collectieve arbeidsovereenkomst van 3 mei 2018, gesloten in het Paritair Comité voor de zeevisserij, betreffende de uitvoering van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, betreffende het voeren van een preventief alcohol- en drugsbeleid in de ondernemingen die vallen onder de sector zeevisserij Alcohol- en drugbeleidsplan voor de zeevisserij 1. Situering van het beleidsplan De start van de werking rond middelengebruik in de visserij kwam er nadat de provincie West-Vlaanderen hiertoe de vraag kreeg van verschillende betrokkenen uit de visserijsector.Na een moeilijke start in 2005 gaven de leden van de provinciale Commissie voor de Zeevisserij hun medewerking aan een werkgroep die een strategie voor de werking rond middelengebruik moest uitzoeken.

Middelen- of drugsgebruik bestaat al lang. Men vindt het in alle culturen en sectoren. In eerste instantie werd er vooral repressief opgetreden tegen het gebruik van drugs. Het is ondertussen duidelijk dat het zeker even belangrijk is om ook preventief te werken hiertegenover. Indien er enkel repressief opgetreden wordt, verlegt het probleem zich gewoon. Preventief werken houdt in dat ook hulpverlening wordt aangeboden en dat, indien nodig, ook sanctionerende maatregelen gesteld kunnen worden.

Een belangrijke manier om preventief te werken is de bedrijven inlichten over hoe omgegaan kan worden met middelengebruik op de werkplaats. De visserijsector wordt hierbij benaderd als een bedrijf. 2. Opzetten van structuur : samenwerking tussen de sociale partners die zetelen in het "Zeevissersfonds" en de leden van de Stuurgroep Previs Volgende stappen werden doorlopen : - Het ondertekenen van een collectieve arbeidsovereenkomst; - Het opmaken van een visietekst en de ondertekening van deze tekst door alle betrokkenen; - Het uitwerken van een stappenplan; - Het uitwerken van maatregelen voor voorlichting en vorming; - Het uitwerken van een hulpverleningskader. 3. Visietekst Vanuit het "Zeevissersfonds"/Previs volgende visie : De partners zeevisserij engageren zich om een alcohol- en drugsbeleid uit te werken voor de zeevisserij.De basis van dit beleid is probleemsituaties vermijden of voorkomen en de zorg voor een imagoverbetering van de sector beogen.

Door de aanpak van deze thematiek beoogt men een aantal voordelen voor alle betrokkenen : verbetering van de economische situatie, een veiligere werkomgeving, een verbetering van het welzijn op het werk en behoud van werk.

Hierbij worden volgende uitgangspunten gehanteerd : - Veilig functioneren Er wordt belang gehecht aan een veilige en gezonde werkomgeving voor alle opvarenden. De verantwoordelijkheid van een bemanningslid strekt zowel over het economisch kapitaal van het vaartuig als over het welzijn en de veiligheid van de overige bemanningsleden. De sector erkent dat alcohol en andere drugs een weerslag kunnen hebben op het veilig functioneren van alle opvarenden. Misbruik verhoogt ten zeerste de kans op arbeidsongevallen, en ook de werkefficiëntie komt in het gedrang, waardoor het imago van de sector er ook onder lijdt : - Wat zijn drugs ? Onder "drugs" wordt verstaan : verdovende, stimulerende en bewustzijnsveranderende middelen (slaap- en kalmeermiddelen, pijnstillers, alcohol, cannabis, heroïne, LSD,...). Nicotine is geen onderwerp van dit beleid; - Wanneer is er een probleem ? Op het werk wordt alcohol- en drugsgebruik als problematisch ervaren als het veilig werken in het gedrang komt. Iemand onder invloed gedurende het werk of met een verslavingsprobleem kan minder veilig functioneren. Alcohol- en drugsgebruik hebben ook gevolgen voor de gezondheid van de gebruiker zelf en de veiligheid en het welzijn van alle opvarenden.

De partners zeevisserij wensen gebruik en misbruik op het werk te voorkomen en zodoende de negatieve gevolgen ervan te vermijden; - Beleidsplanning De partners zeevisserij verbinden zich ertoe een preventiegericht beleidsplan uit te werken waarbij regelgeving, procedures, hulpverleningskader, voorlichting en vorming in een geheel van maatregelen wordt aangereikt; - Handleiding, richtlijnen en procedures a. De partners zeevisserij wensen in het komende werkjaar een duidelijke handleiding ter beschikking te stellen voor reders en schippers waarin wordt aangegeven hoe men met de thematiek alcohol en andere drugs op het werk kan omgaan.De verantwoordelijkheid van de reder, als veiligheidsadviseur voor het schip, en schipper staat hierin centraal. De aanpak van middelengebruik moet door alle betrokkenen gesteund worden : reder, schipper en bemanning; b. De partners zeevisserij wensen tot een duidelijke definiëring betreffende het alcohol- en drugsgebruik te komen, zodat voor elk bemanningslid de regelgeving duidelijk wordt.De sector heeft zich hierover reeds duidelijk uitgesproken door in het paritair comité akkoord te gaan met artikel 18 van de wet van 3 mei 2003Relevante gevonden documenten type wet prom. 03/05/2003 pub. 20/06/2003 numac 2003012246 bron federale overheidsdienst werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg Wet tot regeling van de arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienst voor de zeevisserij en tot verbetering van het sociaal statuut van de zeevisser sluiten tot regeling van de arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienst voor de zeevisserij en tot verbetering van het sociaal statuut van de zeevisser. 4. Ontwikkelen pijlers van het beleid 4.1. Afbakening Het beleidsplan is bedoeld voor reder, schipper en alle andere bemanningsleden. De tijd van toepassing is de werktijd, waarbij de wettelijke definitie wordt gehanteerd, namelijk (artikel 42 van sociaal statuut) : "De zeereis wordt geacht begonnen te zijn vanaf het ogenblik waarop de zeevisser de dorpel van zijn woonplaats verlaat om zich, langs het normale traject, naar het vissersschip te begeven en te zijn beëindigd op het ogenblik waarop de zeevisser, via het normale traject, deze dorpel opnieuw overschrijdt.". 4.2. Regelgeving Deze regelgeving is opgenomen in het arbeidsreglement, een document dat ieder bemanningslid bij het ondertekenen van de arbeidsovereenkomst ontvangt.

De wet van 3 mei 2003Relevante gevonden documenten type wet prom. 03/05/2003 pub. 20/06/2003 numac 2003012246 bron federale overheidsdienst werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg Wet tot regeling van de arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienst voor de zeevisserij en tot verbetering van het sociaal statuut van de zeevisser sluiten (= sociaal statuut) (artikel 18) bepaalt : " § 2. Het is de zeevisser verboden om alcoholische, verdovende of hallucinatieverwekkende stoffen aan boord te hebben, al dan niet voor eigen gebruik. § 3. Het bepaalde in de vorige paragraaf heeft geen betrekking op licht alcoholische dranken, die als normaal kunnen worden beschouwd volgens de duur van de geplande zeereis en het aantal bemanningsleden. § 4. De zeevisser die de bepalingen van dit artikel overtreedt, is aansprakelijk voor alle schade, fiscale geldboeten of straffen door het visserschip daardoor opgelopen, onverminderd het recht van de schipper om dergelijke stoffen in beslag te nemen of te vernietigen.". 4.3. Stappenplan Het stappenplan is van toepassing bij : - Het aan boord brengen van alcoholische, verdovende of hallucinatieverwekkende stoffen, al dan niet voor eigen gebruik; - Onder invloed op het werk verschijnen (1); - Op het werk onder invloed zijn - zich onder invloed gedragen; - Herhaaldelijk minder goed functioneren ten gevolge van een (vermoedelijk) alcohol- of drugsprobleem.

Met dit stappenplan wil de sector de veiligheid garanderen en de uitval door problematisch gebruik voorkomen. In de eerste plaats zal preventief opgetreden worden en bij de minste signalen van middelengebruik of misbruik opgetreden worden.

Dit stappenplan geeft aan alle betrokkenen een houvast en legt de respectieve verantwoordelijkheden vast.

We maken een onderscheid tussen acuut misbruik en chronisch misbruik.

Het onderscheid tussen beide situaties is belangrijk omdat ze elk een aparte aanpak vergen.

Bij acuut misbruik heeft de medewerker zoveel alcohol of andere drugs gebruikt dat hij niet meer in staat is om normaal te functioneren.

Bij chronisch misbruik functioneert de medewerker herhaaldelijk minder goed ten gevolge van een (vermoedelijk) alcohol- of drugsprobleem. Dit is moeilijker te herkennen en vraagt een intensievere opvolging van het werkgedrag. De bedoeling is om als het nodig is de werknemer naar de hulpverlening te krijgen, met waarborgen voor de privacy van de betrokkene. Via een vastgesteld stappenplan wordt de situatie opgevolgd en worden afspraken gemaakt over verbetering van de situatie. Externe behandeling kan een deel zijn van deze afspraken.

De druk wordt stapsgewijs opgevoerd en elke situatie wordt beoordeeld in functie van het veilig functioneren. Een gradatie van maatregelen kan worden toegepast afhankelijk van het aantal keren dat de feiten zich voordoen en/of de ernst van de situatie. Bij een éénmalig incident is het niet steeds nodig een volledig traject van hulpverlening te voorzien. Maar het is niet altijd duidelijk dat het over een éénmalig voorval gaat.

De eerste verantwoordelijkheid ligt bij de schippers en de reders. Van hen wordt verwacht dat zij bij problemen door gebruik van alcohol of drugs consequent optreden. De schipper stelt de werkonbekwaamheid vast van een personeelslid dat onder invloed op het werk is of verschijnt, of dat minder goed functioneert.

Omdat een inventarisatie van voorvallen belangrijk is, is het hierbij essentieel dat de sector een meldpunt uitwerkt. Dit moet een neutrale instantie zijn, die louter administratief werkt. Bijkomend dient een vertrouwensteam samengesteld te worden. Dit vertrouwensteam bestaat uit de arbeidsgeneesheer van de betrokkene en de sociaal consulent.

Dit vertrouwensteam staat in voor de eerste begeleiding en verstrekt informatie over het bestaan van hulpverleningsmogelijkheden en moedigt de werknemer aan om contact op te nemen met externe hulpverlening.

Acute situatie Zie bijlage 3 voor schematische voorstelling van het stappenplan.

Stap 1 : vaststelling Een acuut probleem doet zich voor wanneer een personeelslid dermate veel alcohol of drugs heeft gebruikt dat normaal functioneren niet meer mogelijk is. De persoon heeft duidelijk geen controle meer over zijn functioneren.

De invloed van alcohol of drugs is van die aard dat de medewerker schade kan aanbrengen aan zichzelf of aan het bedrijf.

De schipper baseert zich in de eerste plaats op uiterlijke tekenen en stelt de arbeidsgeschiktheid of -ongeschiktheid vast.

Stap 2 : maatregelen nemen De schipper spreekt de betrokkene aan vanuit deze signalen en neemt de gepaste maatregelen. De wettelijke volmachten van de schipper worden in bijlage uitgewerkt.

Stap 3 : registratie in logboek De schipper noteert het voorval in het logboek en laat dit ondertekenen door getuigen. Er zal aan de schippers een juridisch correcte standaardformulering worden voorgesteld, zoals de voorbeelden in bijlage.

Stap 4 : opvolging a. De schipper meldt het aan de reder.Die brengt het meldpunt op de hoogte. De reder brengt de betrokkene op de hoogte van de verwijzing naar het meldpunt; b. Het meldpunt noteert dit in het persoonlijke dossier;c. Indien het om een éénmalige gebeurtenis gaat, dan wordt de reder hierover verwittigd;d. De reder voert een gesprek met de betrokkenen en wijst hem op de gevolgen indien er zich nog dergelijke feiten voordoen;e. De procedure stopt. Indien er zich een tweede voorval voordoet in een periode van twee jaar volgend op het eerste voorval, dan wordt de procedure voor een chronische situatie gehanteerd.

Chronische situatie Zie bijlage 4 voor schematische voorstelling van het stappenplan.

Stap 1 : vaststelling Medewerkers met een verdoken alcohol- of ander drugsprobleem kunnen minder veilig functioneren. Hierbij is er sprake van een vermoeden van een alcohol- of ander drugsprobleem.

Indien er aanwijzingen zijn die een alcohol- of drugsprobleem doen vermoeden, confronteert de schipper/reder de betrokkene met deze signalen (bepaalde periode met verminderde werkprestaties, verhoogde afwezigheid, problemen met collega's, enz.) De reder meldt deze problemen aan het meldpunt.

Het meldpunt brengt de arbeidsgeneeskundige dienst op de hoogte.

Stap 2 : opvolging a. De medewerker meldt zich aan. De medewerker meldt zich aan bij de arbeidsgeneeskundige dienst met het oog op een beoordeling van het veilig functioneren. De arbeidsgeneeskundige dienst motiveert de betrokkene om het hulpverleningskader te consulteren. De arbeidsgeneeskundige dienst informeert de betrokkene over de rol van het vertrouwensteam, de mogelijkheden van externe hulpverlening en de ondersteuning door de vakbond.

Er worden afspraken gemaakt over het begeleidingstraject en over de communicatie naar de werkvloer.

De arbeidsgeneeskundige dienst houdt met garanties van vertrouwelijkheid de reder/schipper op de hoogte van het verloop.

De arbeidsgeneeskundige dienst kan gedurende de begeleidingsfase contact met de schipper/reder opnemen om na te gaan in hoeverre het een positieve invloed heeft op het functioneren.

Indien er geen of nauwelijks verbetering van het functioneren merkbaar is, dan meldt de arbeidsgeneeskundige dienst dit aan het "Zeevissersfonds". Het "Zeevissersfonds" volgt de situatie op en laat indien nodig de betrokkene voor het paritair comité verschijnen.

Indien de betrokkene niet ingaat op het aanbod, dan brengt de arbeidsgeneeskundige dienst het "Zeevissersfonds" op de hoogte. b. De medewerker meldt zich niet aan. De arbeidsgeneeskundige dienst brengt het meldpunt op de hoogte. Het meldpunt brengt het "Zeevissersfonds" op de hoogte. 4.4. Hulpverleningskader - De vertrouwenspersoon kan op eigen initiatief benaderd worden of de arbeidsgeneesheer kan een werknemer oproepen. Het bezoek aan bedrijfsarts en vertrouwenspersonen gebeurt in een sfeer van vertrouwen. De reder en de schipper zullen pas ingelicht worden indien de betrokkene hiermee instemt. - Het vertrouwensteam heeft een gesprek met de medewerker. Er wordt nagegaan of er een drank- of drugsprobleem aan de basis ligt van het minder goed functioneren. - Indien er een drank- of drugsprobleem is, dan motiveert de vertrouwenspersoon de medewerker om een behandeling te volgen. Hij verstrekt daartoe aan de betrokkene de nodige informatie en legt waar nodig contact met de externe hulpverlening. Deze stappen kunnen slechts mits toestemming van de betrokkene. Een vertrouwenspersoon draagt niet de verantwoordelijkheid van de behandeling. - Na doorverwijzing onderhouden de vertrouwenspersonen contact met de externe hulpverleningsdienst. Bij de behandeling wordt de privacy van de betrokkene gewaarborgd. De betrokken arbeidsgeneesheer zal met de externe diensten afspraken maken over de informatiedoorstroming. - De vertrouwenspersonen kunnen informatie inwinnen bij reder/schipper over het functioneren van de betrokkene. - Een vertrouwenspersoon wordt slechts betrokken in de gesprekken tussen de werkgever en de behandelende instantie op uitdrukkelijk verzoek van het betrokken personeelslid. - Ieder personeelslid en iedere schipper/reder kan bij een vertrouwenspersoon informatie en advies inwinnen betreffende middelengebruik in het algemeen en de hulpverleningsmogelijkheden. 4.5. Voorlichting en vorming Het onderdeel voorlichting en vorming is een belangrijke pijler van het beleid. De regels en het stappenplan moeten bekend worden gemaakt bij reders, vissers en alle andere betrokkenen.

Daarnaast kan door vorming de gebruikerscultuur en de sociale norm omtrent drinken en drugs worden beïnvloed. Verder is het ook belangrijk dat alle medewerkers de weerslag kennen van het gebruik van alcohol en drugs op het veilig functioneren.

Communicatie over het beleidsplan Voor alle bemanningsleden wordt een handleiding uitgewerkt over de toepassing van het beleidsplan. Hierin wordt opgeroepen tot een gezamenlijke verantwoordelijkheid.

Voorlichting en vorming Voor alle bemanningsleden worden informatiemomenten georganiseerd waarbij zij geïnformeerd worden over de werking van diverse middelen en de weerslag op het functioneren, over herkennen van de signalen van misbruik en over de regelgeving omtrent gebruik op het werk. Zij krijgen ook tips om iemand die onder invloed is op het werk of die minder veilig functioneert aan te pakken.

Permanente sensibliseringsacties - De sensibiliseringactie "geen drugs aan boord" wordt via de verspreiding van aangepaste voorlichtingsmaterialen verder uitgewerkt. - Er wordt ook geïnformeerd over het hulpverleningsaanbod. Tijdens de initiatieopleiding en tijdens iedere beroepsopleiding dient een onderdeel van de opleiding over dit beleid te gaan. - Op regelmatige basis wordt het alcohol- en drugsbeleid herhaald in de nieuwsbrief van Previs.

Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 5 september 2018.

De Minister van Werk, K. PEETERS _______ Nota (1) Een overzicht van enkele vaststelbare signalen van alcohol- en middelenproblemen wordt gegeven in bijlage 2. Bijlage 2 aan de collectieve arbeidsovereenkomst van 3 mei 2018, gesloten in het Paritair Comité voor de zeevisserij, betreffende de uitvoering van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, betreffende het voeren van een preventief alcohol- en drugsbeleid in de ondernemingen die vallen onder de sector zeevisserij Signalenlijst Bron : Provikmo 1. Signalenlijst acuut gebruik (niet-limitatief) a.Signalen bij alcoholproblemen Verzuim - Verzuim op maandagmorgen of na de rustperiode; - Te laat komen, na de afgesproken werktijden.

Afwezigheid tijdens het werk - Extra lange pauzes; - Veelvuldig toiletbezoek.

Verlies aan concentratievermogen - Problemen met onthouden van instructies, details, enz.; - Problemen met complexe handelingen; - Fysiek aanwezig, maar tot weinig daden in staat.

Ongevallen - Geen rekening houden met de veiligheid van anderen.

Verminderde efficiëntie - Vergissingen door slecht opletten of verkeerd inschatten; - Materiaal verspillen; - Klachten van klanten; - Slechte beslissingen nemen.

Verstoorde relaties met collega's - Heftige reacties op klachten of opmerkingen; - Slecht humeur en achterdochtig; - Lichtgeraakt zijn; - Stemmingsveranderingen na middagpauze; - Klachten of commentaar uit directe omgeving; - Ontlopen van chef of controle.

Uiterlijke kenmerken - Zichtbaar onder invloed (praten met dikke tong, wankel op benen, verward); - Ruiken naar alcohol. b. Signalen andere drugs Hasj/wiet - Rode ogen; - Verwijde pupillen; - Opgewekt; - Suffig; - Sloom; - Vergeten wat er net gezegd is; - Giechelig; - Hongerig; - Zware armen en benen; - Sterk herkenbare geur.

XTC - Wijde pupillen; - Energiek; - Praterig; - De dagen erna : oververmoeid, soms down en leeg gevoel.

Amfetamine (ofwel speed) - Wijde pupillen; - Energiek; - Praterig; - Bleek; - Rusteloos; - De dagen erna : leeg, oververmoeid en geïrriteerd.

LSD - Wijde pupillen; - Vreemde ideeën; - Hallucinaties.

Cocaïne - Wijde pupillen (niet altijd); - Vaak naar het toilet gaan; - Opgewekt; - Energiek; - Praterig; - Overmoedig; - Bleek.

Heroïne - Vernauwde pupillen; - Bijna gesloten oogleden; - Dromerig; - Sloom; - Passief; - Stil; - Langzame ademhaling. 2. Signalen chronisch gebruik (niet-limitatief) Alle onderstaande signalen, behalve de uiterlijke kenmerken, verwijzen naar andere fysieke of psychosociale problemen van de betrokken werknemer.Voor leidinggevenden, collega's en hulpverleners zijn het belangrijke signalen die erop wijzen dat er "iets aan de hand is" en ingrijpen noodzakelijk wordt.

Wij wensen wel te benadrukken dat deze checklist een leidraad is. a. Signalen bij alcoholproblemen i.Werkgebonden signalen Verzuim - Hoger ziekteverzuim, vooral kortdurend; - Frequent op maandagmorgen; - Vaak te laat komen, 's ochtends en na de lunch; - Vroeg(er) van het werk vertrekken; - Vaak afwezig zonder toestemming; - Vreemde en ongeloofwaardige excuses voor afwezigheid; - Ongewoon vaak griept verkoudheid, maagklachten hebben.

Afwezigheid tijdens het werk - Extra lange pauzes; - Veelvuldig toiletbezoek.

Verlies aan concentratievermogen - Werken kost meer tijd en moeite dan voorheen; - Problemen met onthouden van instructies, details, enz.; - Problemen met complexe handelingen; - Fysiek aanwezig, maar tot weinig daden in staat.

Ongevallen - Vaker dan anderen betrokken zijn bij (bijna) ongevallen; - Geen rekening houden met de veiligheid van anderen.

Wisselend werkpatroon - Perioden van hoge en lage productiviteit; - Toenemende onbetrouwbaarheid en onvoorspelbaarheid; - Afnemend doorzettingsvermogen.

Verminderde efficiëntie - Niet tijdig kunnen afronden van opdrachten; - Vergissingen door slecht opletten of verkeerd inschatten; - Materiaal verspillen; - Klachten van klanten; - Slechte beslissingen nemen; - Ongeloofwaardige excuses voor verminderde werkprestaties.

Verstoorde relaties met collega's - Heftige reacties op klachten of opmerkingen; - Slecht humeur en achterdochtig; - Lichtgeraakt zijn; - Stemmingsveranderingen na middagpauze; - Klachten of commentaar uit directe omgeving; - Geld proberen te lenen; - Ontlopen van chef of controle.

Uiterlijke kenmerken - Trillende handen; - Rood, opgezet gezicht; - Gewichtsverlies en een ingevallen gezicht; - Trillen van het lichaam en zwetende handen (ontwenningsverschijnselen van alcohol of kalmeringsmiddelen); - Steeds minder verzorgd uiterlijk; - Zoeken naar aanleidingen om te drinken. ii. Signalen van buiten het werk - Recente veroordeling voor dronkenschap achter het stuur; - Problemen thuis; - Geldzorgen; - Vaker ongelukjes thuis en op weg naar het werk; - Psychische (angsten, piekeren, slapeloosheid) en lichamelijke klachten (maagklachten, geheugenverlies, vermoeidheid). b. Signalen andere drugs XTC - De dagen erna : oververmoeid, soms down en leeg gevoel. Amfetamine (ofwel speed) - De dagen erna : leeg, oververmoeid en geïrriteerd.

Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 5 september 2018.

De Minister van Werk, K. PEETERS

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 5 september 2018.

De Minister van Werk, K. PEETERS