Uittreksel uit arrest nr. 152/2019 van 24 oktober 2019 Rolnummer : 6967 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 66 en 67 van de programma wet van 25 december 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014395 bron federale overheidsdienst volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu Wet houdende diverse bepalingen inzake landbouw en bepaalde begrotingsfondsen type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014414 bron federale overheidsdienst financien Wet tot hervorming van de vennootschapsbelasting type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014396 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen type wet prom. 25/12/2017 pub. 23/03/2018 numac 2018011292 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen sluiten, ingesteld door de cvba « Engie CC ».

Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters L. Lavrysen, J.-P. Moerman, P. Nihoul, T. Giet en J. Moerman, bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 28 juni 2018 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 29 juni 2018, heeft de cvba « Engie CC », bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. D. Garabedian, advocaat bij het Hof van Cassatie, en Mr. P. Geerebaert, advocaat bij de balie te Brussel, beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 66 en 67 van de programma wet van 25 december 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014395 bron federale overheidsdienst volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu Wet houdende diverse bepalingen inzake landbouw en bepaalde begrotingsfondsen type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014414 bron federale overheidsdienst financien Wet tot hervorming van de vennootschapsbelasting type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014396 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen type wet prom. 25/12/2017 pub. 23/03/2018 numac 2018011292 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen sluiten (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 29 december 2017). (...) II. In rechte (...) Ten aanzien van de bestreden bepalingen B.1.1. De artikelen 66 en 67 van de programma wet van 25 december 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014395 bron federale overheidsdienst volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu Wet houdende diverse bepalingen inzake landbouw en bepaalde begrotingsfondsen type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014414 bron federale overheidsdienst financien Wet tot hervorming van de vennootschapsbelasting type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014396 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen type wet prom. 25/12/2017 pub. 23/03/2018 numac 2018011292 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen sluiten (hierna : de wet van 25 december 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014395 bron federale overheidsdienst volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu Wet houdende diverse bepalingen inzake landbouw en bepaalde begrotingsfondsen type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014414 bron federale overheidsdienst financien Wet tot hervorming van de vennootschapsbelasting type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014396 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen type wet prom. 25/12/2017 pub. 23/03/2018 numac 2018011292 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen sluiten), die hoofdstuk 3 (« Activeringsbijdrage ») van titel 3 (« Werk ») vormen, bepalen : «

Art. 66.Artikel 38 van de wet van 29 juni 1981Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/06/1981 pub. 31/05/2011 numac 2011000295 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers. - Officieuze coördinatie in het Duits type wet prom. 29/06/1981 pub. 17/11/2015 numac 2015000647 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 29/06/1981 pub. 02/09/2014 numac 2014000386 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen sluiten houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers, laatstelijk gewijzigd bij de wet van 18 april 2017, wordt aangevuld met een paragraaf 3septdecies, luidende : ' § 3septdecies. De werkgevers waarop de wet van 5 december 1968Relevante gevonden documenten type wet prom. 05/12/1968 pub. 22/05/2009 numac 2009000346 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités van toepassing is, en de autonome overheidsbedrijven bedoeld in de wet van 21 maart 1991Relevante gevonden documenten type wet prom. 21/03/1991 pub. 09/01/2013 numac 2012000673 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven. - Officieuze coördinatie in het Duits type wet prom. 21/03/1991 pub. 18/01/2016 numac 2015000792 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen sluiten betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven zijn onder de hierna vermelde voorwaarden een bijzondere activeringsbijdrage verschuldigd, die bestemd is voor het Globaal Beheer, voor hun werknemers die geen enkele prestatie leveren tijdens een volledig kwartaal bij dezelfde werkgever, met uitzondering van de wettelijke volledige schorsingen van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst, en in het geval van vrijstelling van prestaties tijdens de periode van opzegging als bedoeld in artikel 37 van de wet van 3 juli 1978 betreffende de arbeidsovereenkomsten.

De bijdrage is niet verschuldigd voor de werknemers die in een mechanisme van volledige vrijstelling van prestaties gestapt zijn voor 28 september 2017.

Deze is evenmin verschuldigd voor de werknemers die in een mechanisme van volledige vrijstelling van prestaties stappen in toepassing van een collectieve arbeidsovereenkomst van bepaalde duur afgesloten en neergelegd op de griffie van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg vóór 28 september 2017, of in het geval van de overheidsbedrijven in toepassing van een regeling afgesloten in het paritair comité in de zin van de wet van 21 maart 1991Relevante gevonden documenten type wet prom. 21/03/1991 pub. 09/01/2013 numac 2012000673 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven. - Officieuze coördinatie in het Duits type wet prom. 21/03/1991 pub. 18/01/2016 numac 2015000792 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen sluiten betreffende de hervorming van sommige economische overheidsbedrijven vóór 28 september 2017.

Het percentage van de toepasselijke bijdrage wordt bepaald in functie van de leeftijd van de werknemer op het ogenblik waarop zijn werkgever hem van elke prestatie vrijstelt, en deze wordt als volgt berekend : - voor de werknemers die van prestaties vrijgesteld zijn vooraleer de leeftijd van 55 jaar te hebben bereikt, bedraagt de bijdrage 20 pct. van het brutokwartaalloon, met een minimum van 300 euro; - voor de werknemers die van prestaties vrijgesteld zijn na de leeftijd van 55 jaar en vooraleer de leeftijd van 58 jaar te hebben bereikt, bedraagt de bijdrage 18 pct. van het brutokwartaalloon, met een minimum van 300 euro; - voor de werknemers die van prestaties vrijgesteld zijn na de leeftijd van 58 jaar en vooraleer de leeftijd van 60 jaar te hebben bereikt, bedraagt de bijdrage 16 pct. van het brutokwartaalloon, met een minimum van 300 euro; - voor de werknemers die van prestaties vrijgesteld zijn na de leeftijd van 60 jaar en vooraleer de leeftijd van 62 jaar te hebben bereikt, bedraagt de bijdrage 15 pct. van het brutokwartaalloon, met een minimum van 225,60 euro; - voor de werknemers die van prestaties vrijgesteld zijn na de leeftijd van 62 jaar, bedraagt de bijdrage 10 pct. van het brutokwartaalloon, met een minimum van 225,60 euro.

In afwijking van het voorgaande lid, wordt, indien de werknemer gedurende de periode van vrijstelling van prestaties de verplichting had om een opleiding te volgen die georganiseerd wordt door zijn werkgever voor tenminste 15 dagen gedurende een periode van vier opeenvolgende kwartalen, het bijdragepercentage verminderd met 40 pct. gedurende de betreffende vier kwartalen.

De werkgever wordt vrijgesteld van de bijdrage bedoeld in het eerste en vierde lid, indien de werknemer gedurende de eerste vier kwartalen van vrijstelling van prestaties daadwerkelijk een opleiding georganiseerd door zijn werkgever, verplicht heeft gevolgd, waarvan de kostprijs tenminste 20 pct. bedraagt van het brutojaarloon waarop hij voor de vrijstelling van prestaties recht had.

Alle opleidingen worden in aanmerking genomen zoals bedoeld in de artikelen 9, a) en b), en 17 van de wet van 5 maart 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 05/03/2017 pub. 15/03/2017 numac 2017011012 bron federale overheidsdienst werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg Wet betreffende werkbaar en wendbaar werk sluiten betreffende werkbaar en wendbaar werk, evenals de initiële beroepsopleiding.

De werkgever moet het bewijs leveren aan de Algemene Directie van het Toezicht op de Sociale Wetten van de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg dat de betreffende werknemer de voornoemde opleiding daadwerkelijk heeft gevolgd. Eenmaal per jaar stelt deze dienst de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid hiervan in kennis overeenkomstig de modaliteiten te bepalen door de betrokken administraties.

De voornoemde bijdrage is niet verschuldigd wanneer de werknemer die volledig van prestaties werd vrijgesteld gedurende het volledige kwartaal een nieuwe, minstens een derde berekend op basis van [een] voltijds equivalent, tewerkstelling aanvat, hetzij bij een of meerdere andere werkgever(s), hetzij in de hoedanigheid van zelfstandige.

De Koning bepaalt bij een besluit vastgesteld na overleg in de ministerraad overlegd wat wordt verstaan onder het aanvangen van een nieuwe, minstens een derde tewerkstelling in de hoedanigheid van zelfstandige.

De werkgever die aan zijn werknemer een volledige vrijstelling van prestaties heeft verleend, is de voormelde bijdrage opnieuw verschuldigd wanneer en van zodra de werknemer de tewerkstelling of de tewerkstellingen bedoeld in het vorig lid niet langer uitoefent.

De bepalingen van de algemene regeling van de sociale zekerheid der werknemers als bedoeld in de wet van 27 juni 1969Relevante gevonden documenten type wet prom. 27/06/1969 pub. 24/01/2011 numac 2010000730 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten tot herziening van de besluitwet van 28 december 1944 betreffende de maatschappelijke zekerheid der arbeiders en in de wet van 29 juni 1981Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/06/1981 pub. 31/05/2011 numac 2011000295 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers. - Officieuze coördinatie in het Duits type wet prom. 29/06/1981 pub. 17/11/2015 numac 2015000647 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 29/06/1981 pub. 02/09/2014 numac 2014000386 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen sluiten houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers, met name wat betreft de aangiften met verantwoording van de bijdragen, de betalingstermijnen, de toepassing van de burgerlijke sancties en de strafbepalingen, het toezicht, de bevoegde rechter ingeval van betwisting, de verjaring inzake rechtsvorderingen, het voorrecht en de mededeling van het bedrag van de schuldvordering van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid, zijn van toepassing. '.

Art. 67.Dit hoofdstuk treedt in werking op 1 januari 2018 ».

B.1.2. Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever, met de bestreden bepalingen, tot doel had oudere werknemers op de arbeidsmarkt te behouden en daartoe de vrijstellingen van prestaties te ontmoedigen : « In het kader van een aantal recente herstructureringen werd vastgesteld dat alsmaar meer werkgevers een beroep deden op een mechanisme dat erin bestond om ' oude ' werknemers van prestaties vrij te stellen, waarbij deze hun loon geheel of gedeeltelijk bleven ontvangen zonder dat de werkgever en zijn werknemer zich inschreven in het mechanisme van het stelsel van werkloosheid met bedrijfstoeslag.

De laatste jaren werden deze mechanismen namelijk strikter gemaakt en werden de verschuldigde bijdragen versterkt om de vervroegde uittreding van deze werknemers uit de arbeidsmarkt te ontraden. Hier neemt de werkgever ook de kost op zich van (een deel van) het loon dat nog betaald moet worden, met inbegrip van de ' klassieke ' bijdragen, en dit totdat de werknemer de pensioenleeftijd bereikt. [...] Hoewel dit mechanisme geen discriminatie op basis van de leeftijd vormt, [moet] evenwel worden vastgesteld dat het ertoe leidt dat de oudste werknemers niet meer aan de arbeidsmarkt deelnemen. Het gaat om een verlies aan menselijk potentieel en om de versterking van de oude mentaliteit die er in bestaat te denken dat het beter is deze personen thuis te laten zitten en ze correct te vergoeden, eerder dan ze uit te nodigen zich te heroriënteren, met name via opleidingen, zodat ze een nieuwe kans krijgen om zich op de arbeidsmarkt te integreren.

Om dit soort praktijken te beperken, wordt, vanaf 1 januari 2018, een activeringsbijdrage met de volgende kenmerken ingesteld : [...] De tekst preciseert het toepassingsgebied in de tijd van betreffende bijdrage. Deze is niet verschuldigd voor de werknemers die in een mechanisme van volledige vrijstelling van prestaties zijn gestapt voor 28 september 2017 en evenmin voor de werknemers die in een mechanisme van volledige vrijstelling van prestaties stappen in toepassing van een collectieve arbeidsovereenkomst van bepaalde duur gesloten in het bevoegde paritair orgaan en neergelegd op de griffie van de Algemene Directie Collectieve Arbeidsbetrekkingen vóór 28 september 2017 » (Parl. St., Kamer, 2017-2018, DOC 54-2746/001, pp. 22 tot 24).

B.1.3. De bestreden bepalingen voeren een activeringsbijdrage in die verschuldigd is door de werkgever in het geval dat een werknemer geen enkele prestatie gedurende een volledig kwartaal levert bij dezelfde werkgever. In geval van vrijstelling van prestaties tijdens de opzeggingsperiode en tijdens de wettelijke volledige schorsingen van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst, is die bijdrage evenwel niet verschuldigd.

Het bedrag van de bijdrage hangt af van de leeftijd van de werknemer en bedraagt 10 tot 20 % van zijn brutokwartaalloon : hoe ouder de werknemer is, hoe minder hoog de te betalen bijdrage is. Bovendien wordt in verminderings- en vrijstellingsmechanismen voorzien wanneer de werknemer opleidingen volgt tijdens de periode van vrijstelling van prestaties.

Die bijdrage is verschuldigd tot op het ogenblik waarop het recht van de werknemer om met pensioen te gaan zich opent.

Ten gronde B.2. De verzoekende partij leidt een enig middel af uit de schending, door de bestreden bepalingen, van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 2 van het Burgerlijk Wetboek en met het beginsel van de niet-retroactiviteit van de wetten, met het rechtszekerheidsbeginsel en met het vertrouwensbeginsel.

Zij voert in essentie aan dat de artikelen 66 en 67 van de wet van 25 december 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014395 bron federale overheidsdienst volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu Wet houdende diverse bepalingen inzake landbouw en bepaalde begrotingsfondsen type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014414 bron federale overheidsdienst financien Wet tot hervorming van de vennootschapsbelasting type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014396 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen type wet prom. 25/12/2017 pub. 23/03/2018 numac 2018011292 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen sluiten een overgangsregeling invoeren die onverantwoorde verschillen in behandeling instelt ten nadele van de werkgevers van werknemers die in een mechanisme van volledige vrijstelling van prestaties zijn gestapt na 27 september 2017 maar vóór de bekendmaking van de wet, op 29 december 2017, alsook ten nadele van de werkgevers die een collectieve overeenkomst die voorziet in een regeling van vrijstelling van prestaties, hebben gesloten en op de griffie van de FOD Werkgelegenheid hebben neergelegd na 27 september 2017 maar vóór de bekendmaking van de wet, op 29 december 2017.

Door de scharnierdatum vast te stellen op 28 september 2017 in plaats van op de dag van de bekendmaking van de bestreden wet in het Belgisch Staatsblad, zou de wetgever aldus een onverantwoord verschil in behandeling in het leven hebben geroepen ten nadele van de twee categorieën van werkgevers van werknemers die, aangezien zij tussen 28 september 2017 en 29 december 2017 in het vrijstellingsmechanisme zijn gestapt, ertoe zijn gehouden de activeringsbijdrage te betalen, in tegenstelling tot de werkgevers wier werknemers in het vrijstellingsmechanisme zijn gestapt of de werkgevers die een collectieve overeenkomst hebben gesloten en neergelegd vóór 28 september 2017, die die betaling niet moeten verrichten. Het is niet het retroactieve karakter dat de verzoekende partij aan de bestreden bepalingen verwijt, maar de keuze om de scharnierdatum vast te stellen op 28 september 2017, zijnde vóór de bekendmaking van de wet in het Belgisch Staatsblad, op 29 december 2017. Die keuze zou het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie, alsook het rechtszekerheids- en vertrouwensbeginsel schenden.

B.3. De Ministerraad doet gelden dat de bestreden bepalingen niet retroactief zijn en dat zij onmiddellijk van toepassing zijn. Artikel 67 van de wet van 25 december 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014395 bron federale overheidsdienst volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu Wet houdende diverse bepalingen inzake landbouw en bepaalde begrotingsfondsen type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014414 bron federale overheidsdienst financien Wet tot hervorming van de vennootschapsbelasting type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014396 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen type wet prom. 25/12/2017 pub. 23/03/2018 numac 2018011292 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen sluiten bepaalt immers dat de bestreden bepalingen pas op 1 januari 2018 in werking treden en dat de eerste activeringsbijdragen bijgevolg pas verschuldigd zijn in geval van een volledige vrijstelling van werkzaamheden tijdens het eerste kwartaal van 2018.

B.4. Er dient te worden onderzocht of de activeringsbijdrage, zoals zij krachtens de artikelen 66 en 67 van de wet van 25 december 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014395 bron federale overheidsdienst volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu Wet houdende diverse bepalingen inzake landbouw en bepaalde begrotingsfondsen type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014414 bron federale overheidsdienst financien Wet tot hervorming van de vennootschapsbelasting type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014396 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen type wet prom. 25/12/2017 pub. 23/03/2018 numac 2018011292 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen sluiten van toepassing is, ten aanzien van het doel en de nadere regels ervan, als retroactief dient te worden aangemerkt.

B.5. Een regel moet als retroactief worden gekwalificeerd wanneer hij van toepassing is op feiten, handelingen en toestanden die definitief waren voltrokken op het ogenblik dat hij in werking is getreden.

Te dezen is de activeringsbijdrage verschuldigd door werkgevers van werknemers die, via individuele of collectieve overeenkomsten, in het mechanisme van volledige vrijstelling zijn gestapt tussen 28 september 2017 en 29 december 2017, met andere woorden vóór de datum van bekendmaking van de wet van 25 december 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014395 bron federale overheidsdienst volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu Wet houdende diverse bepalingen inzake landbouw en bepaalde begrotingsfondsen type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014414 bron federale overheidsdienst financien Wet tot hervorming van de vennootschapsbelasting type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014396 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen type wet prom. 25/12/2017 pub. 23/03/2018 numac 2018011292 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen sluiten in het Belgisch Staatsblad en vóór de inwerkingtreding ervan, op 1 januari 2018.

Zoals zij bij de bestreden overgangsbepalingen en datum van inwerkingtreding van de wet van 25 december 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014395 bron federale overheidsdienst volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu Wet houdende diverse bepalingen inzake landbouw en bepaalde begrotingsfondsen type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014414 bron federale overheidsdienst financien Wet tot hervorming van de vennootschapsbelasting type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014396 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen type wet prom. 25/12/2017 pub. 23/03/2018 numac 2018011292 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen sluiten wordt geregeld, is de invoering van de activeringsbijdrage niet retroactief. De eerste activeringsbijdragen zijn immers pas verschuldigd vanaf het eerste kwartaal van 2018 door de werkgevers wier werknemers in een mechanisme van volledige vrijstelling zijn gestapt.

B.6.1. De activeringsbijdrage vormt een maatregel die ertoe strekt de werkgevers te responsabiliseren die gebruikmaken van de volledige vrijstelling van prestaties voor oudere werknemers en die tegelijk hun loon behouden. De activeringsbijdrage maakt deel uit van een geheel van ruimere maatregelen die ertoe strekken oudere werknemers aan het werk te houden, omdat zij een belangrijk menselijk potentieel uitmaken. Daarenboven wordt met die bijdrage ook een budgettair doel nagestreefd. Aangezien de vrijstellingen van prestaties vaak gepaard gaan met minder hoge bezoldigingen, lijdt de sociale zekerheid immers een verlies, dat bovendien wordt vergroot door het feit dat de werkgever van oudere werknemers recht heeft op een vermindering van de werkgeversbijdrage (de zogenaamde « doelgroepvermindering voor oudere werknemers »). De activeringsbijdrage beoogt aldus het verlies gedeeltelijk te compenseren.

B.6.2. Hoewel die legitieme doelstellingen verantwoorden dat de bestreden bepalingen van toepassing zijn op de volledige vrijstellingen van prestaties die tussen 28 september 2017 en 29 december 2017 tussen een werkgever en een werknemer zijn overeengekomen, alsook op de collectieve overeenkomsten die in een regeling van vrijstelling van prestaties voorzien en die tussen 28 september 2017 en 29 december 2017 op de griffie van de FOD Werkgelegenheid zijn neergelegd, moet worden onderzocht of de keuze om de scharnierdatum vast te stellen op 28 september 2017 niet op discriminerende wijze, in vergelijking met andere categorieën van werkgevers, afbreuk doet aan het recht op rechtszekerheid en aan de inachtneming van het beginsel van het gewettigd vertrouwen ten aanzien van de werkgevers op wie de overgangsbepalingen betrekking hebben.

B.6.3. Het wetsontwerp dat tot de bestreden wet heeft geleid, dateert van 31 oktober 2017; het werd ingediend in de Kamer van volksvertegenwoordigers op 6 november 2017 en aangenomen op 21 december 2017; de wet werd op 29 december 2017 bekendgemaakt.

Op 26 juli 2017 heeft het beginsel van de activeringsbijdrage het voorwerp uitgemaakt van een mededeling op de website van de FOD Werkgelegenheid, waarin werd vermeld : « [...] Daarnaast zullen bedrijven die oudere werknemers inactief thuis zetten en doorbetalen, een activeringsbijdrage moeten betalen.

Daarnaast worden ze verplicht om voor die werknemers vormingen te voorzien. De regering wil bedrijven met die maatregel aanmoedigen om oudere werknemers te herscholen eerder dan ze betaald thuis te zetten » (http://www.krispeeters.be/portfolio/akkoord-zorgt-voor-méér-jobs-en-méér-koopkracht).

De aankondiging van de bedoeling van de Regering via een mededeling kan de ontstentenis van een wet, te dezen van de bestreden artikelen 66 en 67 van de wet van 25 december 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014395 bron federale overheidsdienst volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu Wet houdende diverse bepalingen inzake landbouw en bepaalde begrotingsfondsen type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014414 bron federale overheidsdienst financien Wet tot hervorming van de vennootschapsbelasting type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014396 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen type wet prom. 25/12/2017 pub. 23/03/2018 numac 2018011292 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen sluiten, die de enige zijn waarin met zekerheid wordt gepreciseerd waaruit het mechanisme van de activeringsbijdrage, de toepassingswijze ervan, de overgangsbepalingen en de datum van inwerkingtreding van die nieuwe bepalingen bestaan, niet compenseren.

Daarenboven wordt de keuze om de scharnierdatum vast te stellen op 28 september 2017 niet verantwoord. Hoewel kan worden aangenomen dat de activeringsbijdrage niet verschuldigd is door de werkgevers van werknemers die vóór die datum in een mechanisme van volledige vrijstelling van prestaties zijn gestapt, om reden dat zij het bestaan van het bij de artikelen 66 en 67 van de wet van 25 december 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014395 bron federale overheidsdienst volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu Wet houdende diverse bepalingen inzake landbouw en bepaalde begrotingsfondsen type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014414 bron federale overheidsdienst financien Wet tot hervorming van de vennootschapsbelasting type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014396 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen type wet prom. 25/12/2017 pub. 23/03/2018 numac 2018011292 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen sluiten ingevoerde mechanisme van de activeringsbijdrage niet konden kennen, verantwoordt zulks niet dat de werkgevers van werknemers die tussen 28 september 2017 en de datum van bekendmaking van de bestreden bepalingen in het Belgisch Staatsblad op 29 december 2017 in een mechanisme van vrijstelling van prestaties zijn gestapt, ertoe zijn gehouden die bijdrage te betalen. Net zoals de ingevolge de overgangsbepalingen vrijgestelde werkgevers konden die werkgevers immers niet met zekerheid weten welke de toepassingswijze van de wet in hun situatie zouden zijn.

De door de Ministerraad gegeven verantwoording volgens welke de werkgevers op de hoogte zouden zijn gebracht van het mechanisme van de activeringsbijdrage via de mededeling die op 26 juli 2017 door de minister van Werk is gepubliceerd, in tegenstelling tot de werkgevers die niet door de overgangsbepaling zijn gedekt, is des te minder relevant daar de werkgevers van werknemers die tussen 25 juli 2017 en 28 september 2017 in een mechanisme van volledige vrijstelling van prestaties zijn gestapt, de vrijstelling van de betaling van de bijdrage toch genieten, terwijl ook zij kennis hadden kunnen nemen van de mededeling van 26 juli 2017.

Daaruit vloeit voort dat doordat de bestreden bepalingen van toepassing zijn op de werkgevers die overeenkomsten inzake vrijstelling van prestaties hebben gesloten of die op de griffie van het ministerie van Tewerkstelling collectieve overeenkomsten met betrekking tot het mechanisme van volledige vrijstelling van prestaties hebben neergelegd tussen 28 september 2017 en 29 december 2017, zij die werkgevers verschillend behandelen en zonder dat enige verantwoording wordt gegeven voor de keuze om de scharnierdatum vast te stellen op 28 september 2017, ten opzichte van de werkgevers van werknemers die vóór die datum in een mechanisme van volledige vrijstelling van prestaties zijn gestapt, en in het bijzonder ten opzichte van de werkgevers die dergelijke akkoorden tussen 26 juli 2017 en 28 september 2017 hebben gesloten. Daarenboven behandelen dezelfde overgangsbepalingen de werkgevers die individuele of collectieve overeenkomsten hebben gesloten tussen 28 september 2017 en 29 december 2017 en de werkgevers die die overeenkomsten hebben gesloten na de bekendmaking van de bestreden bepalingen in het Belgisch Staatsblad, op dezelfde wijze zonder dat daarvoor een redelijke verantwoording bestaat.

In die mate is het middel gegrond.

B.7. Het tweede en het derde lid van paragraaf 3septdecies van artikel 38 van de wet van 29 juni 1981Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/06/1981 pub. 31/05/2011 numac 2011000295 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers. - Officieuze coördinatie in het Duits type wet prom. 29/06/1981 pub. 17/11/2015 numac 2015000647 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 29/06/1981 pub. 02/09/2014 numac 2014000386 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen sluiten « houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers », zoals aangevuld bij artikel 66 van de programma wet van 25 december 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014395 bron federale overheidsdienst volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu Wet houdende diverse bepalingen inzake landbouw en bepaalde begrotingsfondsen type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014414 bron federale overheidsdienst financien Wet tot hervorming van de vennootschapsbelasting type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014396 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen type wet prom. 25/12/2017 pub. 23/03/2018 numac 2018011292 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen sluiten, dienen te worden vernietigd in zoverre de vrijstellingen van de bijdrage die erin worden beoogd, niet van toepassing zijn op de werknemers die in een mechanisme van volledige vrijstelling van prestaties zijn gestapt met toepassing van een individuele of een collectieve arbeidsovereenkomst die tussen 28 september 2017 en 29 december 2017 is gesloten.

Om die redenen, het Hof vernietigt artikel 38, § 3septdecies, tweede en derde lid, van de wet van 29 juni 1981Relevante gevonden documenten type wet prom. 29/06/1981 pub. 31/05/2011 numac 2011000295 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers. - Officieuze coördinatie in het Duits type wet prom. 29/06/1981 pub. 17/11/2015 numac 2015000647 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 29/06/1981 pub. 02/09/2014 numac 2014000386 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen sluiten « houdende de algemene beginselen van de sociale zekerheid voor werknemers », zoals aangevuld bij artikel 66 van de programma wet van 25 december 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014395 bron federale overheidsdienst volksgezondheid, veiligheid van de voedselketen en leefmilieu Wet houdende diverse bepalingen inzake landbouw en bepaalde begrotingsfondsen type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014414 bron federale overheidsdienst financien Wet tot hervorming van de vennootschapsbelasting type wet prom. 25/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017014396 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen type wet prom. 25/12/2017 pub. 23/03/2018 numac 2018011292 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse bepalingen inzake het sociaal statuut van de zelfstandigen sluiten, in zoverre de vrijstellingen van de bijdrage die erin worden beoogd, niet van toepassing zijn op de werknemers die in een mechanisme van volledige vrijstelling van prestaties zijn gestapt met toepassing van een individuele of collectieve arbeidsovereenkomst die tussen 28 september 2017 en 29 december 2017 is gesloten.

Aldus gewezen in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989Relevante gevonden documenten type wet prom. 06/01/1989 pub. 18/02/2008 numac 2008000108 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Bijzondere wet op het Arbitragehof sluiten op het Grondwettelijk Hof, op 24 oktober 2019.

De griffier, F. Meersschaut De voorzitter, F. Daoût