GRONDWETTELIJK HOF

Uittreksel uit arrest nr. 43/2010 van 29 april 2010 Rolnummer 4703 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 69 van de arbeidsongevallen wet van 10 april 1971Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/04/1971 pub. 17/10/2014 numac 2014000710 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet type wet prom. 10/04/1971 pub. 23/03/2018 numac 2018030615 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet sluiten, zoals het van kracht was vóór de wijziging ervan bij artikel 61 van de wet van 13 juli 2006Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/07/2006 pub. 01/09/2006 numac 2006022848 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake beroepsziekten en arbeidsongevallen en inzake beroepsherinschakeling sluiten, gesteld door het Arbeidshof te Brussel.

Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechters R. Henneuse, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels en T. Merckx-Van Goey, en, overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989Relevante gevonden documenten type wet prom. 06/01/1989 pub. 18/02/2008 numac 2008000108 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Bijzondere wet op het Arbitragehof sluiten op het Grondwettelijk Hof, emeritus voorzitter P. Martens, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van emeritus voorzitter P. Martens, wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging Bij arrest van 4 mei 2009 in zake Marcel Vlaminck tegen het Fonds voor Arbeidsongevallen, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 12 mei 2009, heeft het Arbeidshof te Brussel de volgende prejudiciële vraag gesteld : « Schendt artikel 69 van de arbeidsongevallen wet van 10 april 1971Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/04/1971 pub. 17/10/2014 numac 2014000710 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet type wet prom. 10/04/1971 pub. 23/03/2018 numac 2018030615 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet sluiten, zoals het van kracht was vóór de wijziging ervan bij artikel 61 van de wet van 13 juli 2006Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/07/2006 pub. 01/09/2006 numac 2006022848 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake beroepsziekten en arbeidsongevallen en inzake beroepsherinschakeling sluiten, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, eventueel in samenhang gelezen met het algemene rechtsbeginsel van de rechten van de verdediging en met het recht op een eerlijk proces, gewaarborgd bij artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in zoverre het de aanvrager die een in artikel 9 van het koninklijk besluit van 10 december 1987 bedoelde bijslag wegens verergering aanvraagt en de aanvrager die een van de andere in de wet van 10 april 1971Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/04/1971 pub. 17/10/2014 numac 2014000710 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet type wet prom. 10/04/1971 pub. 23/03/2018 numac 2018030615 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet sluiten bedoelde vergoedingen aanvraagt, op dezelfde wijze behandelt, terwijl, met betrekking tot het bepalen van de aanvang van de verjaringstermijn, de aanvrager van een bijslag wegens verergering zich in een veel onzekerdere situatie bevindt ? ». (...) III. In rechte (...) B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op artikel 69 van de arbeidsongevallen wet van 10 april 1971Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/04/1971 pub. 17/10/2014 numac 2014000710 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet type wet prom. 10/04/1971 pub. 23/03/2018 numac 2018030615 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet sluiten, zoals het van kracht was vóór de wijziging ervan bij artikel 61 van de wet van 13 juli 2006Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/07/2006 pub. 01/09/2006 numac 2006022848 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake beroepsziekten en arbeidsongevallen en inzake beroepsherinschakeling sluiten « houdende diverse bepalingen inzake beroepsziekten en arbeidsongevallen en inzake beroepsherinschakeling ».

Zowel uit de motieven van het door de verwijzende rechter gewezen arrest als uit de prejudiciële vraag zelf blijkt dat enkel het eerste lid van het in het geding zijnde artikel 69 wordt beoogd.

Dat bepaalde, vóór de wijziging ervan bij de wet van 13 juli 2006Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/07/2006 pub. 01/09/2006 numac 2006022848 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake beroepsziekten en arbeidsongevallen en inzake beroepsherinschakeling sluiten : « De rechtsvordering tot betaling van de vergoedingen verjaart na drie jaar. De rechtsvordering tot terugvordering van onverschuldigde vergoedingen verjaart na drie jaar ».

Artikel 9 van het koninklijk besluit van 10 december 1987 « betreffende de bijslagen verleend in het kader van de arbeidsongevallen wet van 10 april 1971Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/04/1971 pub. 17/10/2014 numac 2014000710 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet type wet prom. 10/04/1971 pub. 23/03/2018 numac 2018030615 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet sluiten » bepaalt : « Een bijslag wegens verergering wordt toegekend aan de getroffene wiens toestand als gevolg van het arbeidsongeval, blijvend verergert na het verstrijken van de termijn, bedoeld in artikel 72 van de wet, voor zover de graad van arbeidsongeschiktheid, na deze verergering, ten minste 10 pct. bedraagt. [...] ».

Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de prejudiciële vraag B.2.1. De Ministerraad betwist de relevantie van de prejudiciële vraag omdat zij betrekking heeft op een bepaling die kennelijk niet zou kunnen worden toegepast op het bodemgeschil. De appellant voor de verwijzende rechter zou immers geen enkel argument doen gelden met betrekking tot de verergering van zijn gezondheidstoestand maar zou, in werkelijkheid, een slechte oorspronkelijke beoordeling van zijn letsels beogen.

B.2.2. Zowel uit de antecedenten van de zaak als uit de motieven van het door de verwijzende rechter gewezen arrest blijkt dat de appellant een bijslag wegens verergering wilde verkrijgen op grond van de evolutie van zijn gezondheidstoestand sedert het arbeidsongeval waarvan hij op 16 februari 1970 het slachtoffer was. Het onderwerp van de betwisting wordt overigens door de partijen niet ter discussie gesteld, waarbij de geïntimeerde hoogstens de verjaring van de vordering met toepassing van het in het geding zijnde artikel 69 opwerpt.

Het blijkt niet dat die bepaling niet kan worden toegepast op het geschil voor de verwijzende rechter.

B.2.3. De exceptie wordt verworpen.

Ten gronde B.3. Volgens de verwijzende rechter zou artikel 69 van de wet van 10 april 1971Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/04/1971 pub. 17/10/2014 numac 2014000710 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet type wet prom. 10/04/1971 pub. 23/03/2018 numac 2018030615 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet sluiten tot gevolg hebben dat de aanvrager die een in artikel 9 van het voormelde koninklijk besluit van 10 december 1987 bedoelde bijslag wegens verergering aanvraagt en de aanvrager die één van de andere in de wet van 10 april 1971Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/04/1971 pub. 17/10/2014 numac 2014000710 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet type wet prom. 10/04/1971 pub. 23/03/2018 numac 2018030615 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet sluiten bedoelde vergoedingen aanvraagt, op dezelfde wijze worden behandeld, terwijl, met betrekking tot het bepalen van de aanvang van de verjaringstermijn, de aanvrager van een bijslag wegens verergering zich in een onzekerdere situatie zou bevinden.

B.4.1. Bij een arrest van 12 december 2005 (Arr. Cass., 2005, nr. 662), dat is gewezen in het kader van de zaak voor de verwijzende rechter, heeft het Hof van Cassatie als volgt geoordeeld : « Overwegende dat, luidens artikel 69, eerste lid, van de arbeidsongevallen wet van 10 april 1971Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/04/1971 pub. 17/10/2014 numac 2014000710 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet type wet prom. 10/04/1971 pub. 23/03/2018 numac 2018030615 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet sluiten, de rechtsvordering tot betaling van de vergoedingen na drie jaar verjaart;

Dat die bepaling, ongeacht zijn benaming of zijn wijze van toekenning, van toepassing is op alle vergoedingen die krachtens de voormelde wet of haar uitvoeringsbesluiten verschuldigd zijn door een verzekeraar of door het Fonds voor Arbeidsongevallen;

Overwegende dat artikel 9, eerste lid, van het koninklijk besluit van 10 december 1987 betreffende de bijslagen verleend in het kader van de arbeidsongevallen wet van 10 april 1971Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/04/1971 pub. 17/10/2014 numac 2014000710 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet type wet prom. 10/04/1971 pub. 23/03/2018 numac 2018030615 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet sluiten, bepaalt dat een bijslag wegens verergering toegekend wordt aan de getroffene wiens toestand als gevolg van het arbeidsongeval blijvend verergert na het verstrijken van de termijn bedoeld in artikel 72 van de wet, voor zover de graad van arbeidsongeschiktheid, na deze verergering, ten minste 10 pct. bedraagt;

Dat die bijslag wegens verergering een schadevergoeding is die verschuldigd is krachtens de wet van 10 april 1971Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/04/1971 pub. 17/10/2014 numac 2014000710 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet type wet prom. 10/04/1971 pub. 23/03/2018 numac 2018030615 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet sluiten of van haar uitvoeringsbesluiten, en waarbij de aanvraag van die bijslag onderworpen is aan de verjaringsregels bepaald in de artikelen 69 en 70 van de wet van 10 april 1971Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/04/1971 pub. 17/10/2014 numac 2014000710 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet type wet prom. 10/04/1971 pub. 23/03/2018 numac 2018030615 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet sluiten ».

B.4.2. De aanvang van de verjaringstermijn is niet uitdrukkelijk vastgesteld bij een wetsbepaling. Bij een arrest van 8 februari 1993 (Arr. Cass., 1993, nr. 80) heeft het Hof van Cassatie geoordeeld dat het « recht op verergeringsbijslagen ontstaat op het ogenblik waarop de toestand van de getroffene verergert ».

B.5.1. Artikel 69 van de wet van 10 april 1971Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/04/1971 pub. 17/10/2014 numac 2014000710 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet type wet prom. 10/04/1971 pub. 23/03/2018 numac 2018030615 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet sluiten kan tot gevolg hebben dat het de verjaringstermijn van de aanvragen van bijslagen wegens verergering doet ingaan op een ogenblik waarop het slachtoffer van het ongeval niet weet dat het door zijn gezondheidstoestand het recht zou kunnen krijgen om ze te vorderen, en het aldus aan het slachtoffer bijslagen ontzegt waarop het nochtans aanspraak zou mogen maken. De gezondheidstoestand van het slachtoffer van een arbeidsongeval kan immers pas na verloop van tijd verergeren en bijgevolg moeilijkheden veroorzaken voor het bepalen van het tijdstip waarop de verergering moet worden vastgesteld.

B.5.2. De wetgever heeft zelf de onbillijke gevolgen erkend waartoe het in het geding zijnde artikel 69 kon leiden om de bij artikel 61 van de voormelde wet van 13 juli 2006Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/07/2006 pub. 01/09/2006 numac 2006022848 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake beroepsziekten en arbeidsongevallen en inzake beroepsherinschakeling sluiten doorgevoerde wijziging te verantwoorden teneinde de verjaring van het recht op de bijslag wegens verergering op te heffen, voor zover het recht op een arbeidsongevallenvergoeding niet is verjaard (Parl. St., Kamer, 2003-2004, DOC 51-1334/001, p. 29).

B.5.3. Artikel 69 van de wet van 10 april 1971Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/04/1971 pub. 17/10/2014 numac 2014000710 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet type wet prom. 10/04/1971 pub. 23/03/2018 numac 2018030615 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet sluiten doet zonder redelijke verantwoording op onevenredige wijze afbreuk aan de rechten van het slachtoffer van een arbeidsongeval.

B.6. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord.

Om die redenen, het Hof zegt voor recht : Artikel 69 van de arbeidsongevallen wet van 10 april 1971Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/04/1971 pub. 17/10/2014 numac 2014000710 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet type wet prom. 10/04/1971 pub. 23/03/2018 numac 2018030615 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Arbeidsongevallenwet sluiten, zoals het van kracht was vóór de wijziging ervan bij artikel 61 van de wet van 13 juli 2006Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/07/2006 pub. 01/09/2006 numac 2006022848 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende diverse bepalingen inzake beroepsziekten en arbeidsongevallen en inzake beroepsherinschakeling sluiten, schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.

Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989Relevante gevonden documenten type wet prom. 06/01/1989 pub. 18/02/2008 numac 2008000108 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Bijzondere wet op het Arbitragehof sluiten op het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 29 april 2010.

De griffier, P.-Y. Dutilleux.

De voorzitter, P. Martens.