FEDERALE OVERHEIDSDIENST ECONOMIE, K.M.O., MIDDENSTAND EN ENERGIE

Verslag over de werking van de Centrale voor kredieten aan particulieren. - Jaar 2013 (Opgesteld door de Nationale Bank van België overeenkomstig de bepalingen van artikel 14 van de wet van 10 augustus 2001Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/08/2001 pub. 25/09/2001 numac 2001011336 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de Centrale voor Kredieten aan Particulieren sluiten betreffende de Centrale voor kredieten aan particulieren) 1. Overzicht van de geregistreerde inlichtingen 1.1. Inhoud van het bestand De Centrale voor kredieten aan particulieren, die werd opgericht in het kader van het beleid ter voorkoming van overmatige schuldenlast, registreert alle overeenkomsten inzake consumentenkredieten en hypothecaire kredieten die door natuurlijke personen om privé-doeleinden worden afgesloten, evenals de eventuele betalingsachterstanden die uit deze kredieten voortvloeien.

Daarnaast worden ook de berichten van collectieve schuldenregeling in de Centrale geregistreerd.

De kredietgevers moeten de Centrale verplicht raadplegen alvorens een krediet toe te kennen en krijgen op die manier een vollediger beeld van de financiële verbintenissen en de kredietwaardigheid van de potentiële kredietnemers.

Eind 2013 bevatte het bestand van de Centrale gegevens over 6 251 558 personen en 11 465 814 kredietovereenkomsten.

Er waren respectievelijk 341 416 wanbetalers en 503 544 niet geregulariseerde achterstallige kredietovereenkomsten. Het totale achterstallige bedrag bedroeg 2,96 miljard EUR, hetzij gemiddeld 3 793 EUR per consumentenkrediet en 36 398 EUR per hypothecair krediet. 1.2. Evolutie van het aantal geregistreerde contracten en personen De evolutie van het aantal geregistreerde kredietovereenkomsten en personen kan als volgt worden samengevat (toestand op het einde van het jaar) :

Contracten / Contrats

Personen / Personnes

Totaal / Total

waarvan achterstallig

Totaal / Total

waarvan met

dont défaillants

achterstallige contracten

dont avec

contrats défaillants

2009

8 157 065

434 330

4 899 920

300 296

2010

8 253 320

448 725

4 963 644

308 803

2011

11 326 958

460 493

6 181 461

319 092

2012

11 437 787

482 620

6 236 412

330 129

2013

11 465 814

503 544

6 251 558

341 416

In vergelijking met het jaar voordien waren er eind 2013 netto 0,2 % meer contracten (+ 28 027 contracten) en personen (+ 15 146 personen) geregistreerd in de Centrale.

In de loop van het jaar werden 1 432 154 nieuwe kredietovereenkomsten geregistreerd. Vooral de evolutie in de hypothecaire kredietverlening is opvallend. Met 294 785 nieuwe contracten werden er 8,2 % minder hypothecaire kredieten toegekend dan in 2012. De daling deed zich vooral voor in het tweede semester (- 18,0 %). Daarmee valt het aantal nieuwe hypotheekleningen op jaarbasis terug tot op het niveau van 2009. Met 511 137 nieuwe leningen op afbetaling (+ 6,4 % tegenover 2012) wordt hetzelfde niveau bereikt als in de periode 2007-2011.Ook het aantal nieuwe kredietopeningen is met 3,0 % toegenomen tot 538 038. Het aantal nieuwe verkopen op afbetaling ten slotte is met 12,2 % gedaald, wat de trend van de voorbije jaren bevestigt. Er werden 163 409 nieuwe betalingsachterstanden geregistreerd in 2013.

Voor 155 696 kredieten was het de eerste keer dat er een wanbetaling werd gemeld. Deze stijging met 1,8 % is voornamelijk het gevolg van een toename van het aantal nieuwe betalingsachterstanden op leningen op afbetaling (+ 5,7 %) en hypothecaire kredieten (+ 4,9 %).

Het totale aantal uitstaande achterstallige contracten groeit ook opnieuw : eind 2013 zijn er 503 544 wanbetalingen geregistreerd (+ 4,3 %) voor 341 416 kredietnemers (+ 3,4 %). Tussen de kredietvormen zijn er aanzienlijke verschillen. Het aantal betalingsachterstanden stijgt sterk bij de kredietopeningen (+ 8,1 %) en de hypothecaire kredieten (+ 6,0 %), terwijl het licht afneemt bij de verkopen en leningen op afbetaling (respectievelijk - 0,8 % en - 0,1 %).

De impact van de crisis blijft voelbaar in de Centrale. Sinds 2008 groeit het aantal betalingsachterstanden aanhoudend. De verklaring lijkt echter niet te liggen in een verminderde kwaliteit van de huidige kredietverlening. Het wanbetalingspercentage na één jaar van de kredieten die vanaf 2009 werden afgesloten, ligt lager dan het wanbetalingspercentage na één jaar van de kredieten die vóór de crisis werden toegekend. Betalingsmoeilijkheden waarmee consumenten vandaag geconfronteerd worden, hebben meer dan vroeger betrekking op oudere kredieten : van de nieuwe betalingsachterstanden op leningen op afbetaling die in 2013 geregistreerd werden, lag er in 63,2 % van de gevallen meer dan één jaar tussen het afsluiten van het contract en de wanbetaling, terwijl dit in 2008 slechts 51,9 % bedroeg. Bij de hypothecaire kredieten deed 68,5 % van de nieuwe wanbetalingen uit 2013 zich meer dan twee jaar na het toekennen van het krediet voor, tegenover 59,2 % in 2008.

Een gedetailleerde verdeling van het aantal personen volgens het aantal geregistreerde kredietovereenkomsten wordt in de volgende tabellen weergegeven :

Alle contracten / Tous les contrats

Aantal personen geregistreerd voor

Nombre de personnes enregistrées pour

2012

%

2013

%

1 contract / contrat

2 231 598

35,8

2 225 476

35,6

2 contracten / contrats

1 495 574

24,0

1 503 630

24,1

3 contracten / contrats

1 036 437

16,6

1 042 974

16,7

4 contracten / contrats

661 674

10,6

665 960

10,7

5 contracten of meer / contrats ou plus

811 129

13,0

813 518

13,0

Achterstallige contracten / Contrats défaillants

Aantal personen geregistreerd voor

Nombre de personnes enregistrées pour

2012

%

2013

%

1 achterstallig contract / contrat défaillant

176 342

53,4

180 175

52,8

2 achterstallige contracten / contrats défaillants

82 903

25,1

85 831

25,1

3 achterstallige contracten / contrats défaillants

38 633

11,7

41 029

12,0

4 achterstallige contracten / contrats défaillants

17 757

5,4

19 064

5,6

5 achterstallige contracten of meer / contrats défaillants ou plus

14 494

4,4

15 317

4,5

1.3. Evolutie van het aantal bijwerkingen In 2013 heeft de Centrale ongeveer 5 miljoen bijwerkingen verwerkt. In 1,4 miljoen gevallen ging het om de registratie van een nieuwe kredietovereenkomst. De bijwerkingen werden uitgevoerd door ongeveer 250 deelnemers. 1.4. Collectieve schuldenregeling Personen die geconfronteerd worden met overmatige schuldenlast of ernstige financiële moeilijkheden kunnen beroep doen op de procedure van collectieve schuldenregeling. In dat kader werd de Centrale voor kredieten aan particulieren er door de wetgever mee belast bepaalde gegevens met betrekking tot deze regelingen te centraliseren. Naast de identificatiegegevens van de persoon die de regeling geniet, registreert de Centrale ook de datums van de belangrijkste stappen in de procedure zoals bijvoorbeeld de datum van de beslissing van toelaatbaarheid van de collectieve schuldenregeling en de begin- en einddatum van de aanzuiveringsregeling. De inlichtingen worden meegedeeld door de arbeidsrechtbanken en de schuldbemiddelaars, via het Centraal bestand van berichten van beslag, delegatie, overdracht, collectieve schuldenregeling en protest.

De arbeidsrechtbanken hebben het voorbije jaar 17 678 nieuwe aanvragen tot collectieve schuldenregeling toelaatbaar verklaard, een stijging met 9,8 % in vergelijking met 2012. Het totale aantal personen dat voor deze procedure geregistreerd is, loopt eind 2013 op tot 107 103 (+ 5,9 %). Bij 37,0 % van de geregistreerde berichten gaat het om personen die met geen enkel achterstallig krediet in de Centrale opgenomen zijn. Hieruit blijkt dat de oorzaken van overmatige schuldenlast zich niet beperken tot het krediet : steeds meer worden consumenten geconfronteerd met andere betalingsmoeilijkheden, zoals bijvoorbeeld schulden met betrekking tot energie- en telefoonfacturen.

Eind 2013 zijn er 37 525 lopende minnelijke of gerechtelijke aanzuiveringsregelingen geregistreerd (35,0 %), 9 017 die beëindigd zijn (8,4 %) en 5 542 die herroepen werden (5,2 %). Daarnaast zijn er eveneens 55 019 berichten van toelaatbaarheid geregistreerd waarvoor de rechtbanken aan de Centrale nog geen melding hebben gedaan dat een aanzuiveringsregeling werd afgesloten en die evenmin herroepen werden (51,4 %). Het gegeven dat een meerderheid van de berichten van toelaatbaarheid zonder gevolg blijft in het bestand, betekent niet noodzakelijk dat ze in werkelijkheid niet leiden tot een minnelijke of gerechtelijke aanzuiveringsregeling. In meer dan de helft van de gevallen gaat het immers om recente dossiers uit 2012 of 2013, waarvoor het normaal is dat nog geen regeling werd overeengekomen.

Naarmate de datum van de beslissing echter meer in het verleden ligt, kan echter verondersteld worden dat ofwel geen aanzuiveringsregeling bereikt is maar de procedure toch niet werd afgesloten, ofwel de bereikte aanzuiveringsregeling niet aan de Centrale gemeld werd. In beide gevallen is de impact van deze onvolledige registratie voor de consument zeer ingrijpend. Aangezien de collectieve schuldenregeling immers pas uit de Centrale verdwijnt na afloop van de aanzuiveringsregeling, betekent dit dat bij het ontbreken van informatie hierover, de consument toch vermeld blijft, zelfs indien zijn aanzuiveringsregeling in werkelijkheid reeds beëindigd zou zijn.

Op dat ogenblik voldoet de registratie niet langer aan de wettelijke voorwaarden. Bovendien loopt de consument het risico dat hem de toegang tot krediet ontzegd blijft. Deze problematiek werd onder de aandacht van de bevoegde minister gebracht. 2. Aantal raadplegingen De kredietgevers zijn wettelijk verplicht het bestand van de Centrale te raadplegen vóór de toekenning van een krediet dat valt onder het toepassingsgebied van de wet van 10 augustus 2001Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/08/2001 pub. 25/09/2001 numac 2001011336 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de Centrale voor Kredieten aan Particulieren sluiten betreffende de Centrale voor kredieten aan particulieren.De evolutie van het aantal individuele raadplegingen, het percentage antwoorden dat personen betreft die geregistreerd zijn zonder betalingsachterstand en het percentage antwoorden dat personen betreft die geregistreerd zijn met een betalingsachterstand, worden opgenomen in volgende tabel :

Aantal

Personen

Personen

Nombre de

Personnes

Personnes

individuele

zonder

met

consultations

sans défaut

avec défaut

raadplegingen

achterstand

achterstand

individuelles

de paiement

de paiement

(%)

(%)

(%)

(%)

2009

7 989 539

70,5

6,3

2009

7 989 539

70,5

6,3

2010

8 135 604

70,9

6,2

2010

8 135 604

70,9

6,2

2011

9 227 877

71,3

5,6

2011

9 227 877

71,3

5,6

2012

8 078 592

75,7

6,5

2012

8 078 592

75,7

6,5

2013

7 994 558

75,2

6,5

2013

7 994 558

75,2

6,5

Het gemiddeld aantal individuele raadplegingen per werkdag bedroeg 30 638.

Daarnaast kan de Centrale ook geraadpleegd worden in het kader van het beheer van lopende kredieten of in het kader van de toekenning en het beheer van betalingsmiddelen. In 2013 werden met dit doel 5 127 955 gegroepeerde raadplegingen uitgevoerd. 3. Ontvangsten en werkingskosten van de Centrale Krachtens artikel 12 van de wet van 10 augustus 2001Relevante gevonden documenten type wet prom. 10/08/2001 pub. 25/09/2001 numac 2001011336 bron ministerie van economische zaken Wet betreffende de Centrale voor Kredieten aan Particulieren sluiten betreffende de Centrale voor kredieten aan particulieren is de Nationale Bank van België gemachtigd de kosten die zij maakt voor de werking van de Centrale, te recupereren bij de kredietgevers. De ontvangsten en werkingskosten voor boekjaar 2013 kunnen als volgt worden samengevat :

2012

2013

2012

2013

(x 1000 EUR)

(x 1000 EUR)

Omzet

4 572,8

4 895,4

Recettes

4 572,8

4 895,4

Werkingskosten

Frais de fonctionnement

Personeel

831,4

962,1

Personnel

831,4

962,1

Informatica

2 388,1

2 548,9

Informatique

2 388,1

2 548,9

Andere werkingskosten

785,9

861,0

Autres frais d'exploitation

785,9

861,0

Toegang tot het Rijksregister

281,6

286,5

Accès au Registre national

281,6

286,5

_______

_______

_______

_______

4 287,0

4 658,5

4 287,0

4 658,5

Resultaat

285,8

236,9

Résultat

285,8

236,9

Het boekjaar 2013 wordt afgesloten met een overschot van 236 946 EUR, dat toekomt aan de deelnemers. 4. Inzagerecht en recht op rechtzetting Overeenkomstig de wettelijke bepalingen wordt de geregistreerde persoon automatisch en schriftelijk verwittigd wanneer hij voor de eerste keer met een betalingsachterstand geregistreerd wordt in de Centrale.In de loop van 2013 werden in die context 103 758 brieven verstuurd.

Het aantal aanvragen tot inzage is in 2013 met 10,2 % gestegen tot 227 339, hetgeen uitsluitend het gevolg is van het toegenomen gebruik van de mogelijkheid om de persoonlijke gegevens on line te raadplegen aan de hand van de elektronische identiteitskaart. Eind 2013 gebeurt 43,8 % van alle aanvragen via internet. Het aandeel van de schriftelijke aanvragen bedroeg 24,0 % en in 32,2 % van de gevallen hebben de personen zich rechtstreeks gewend tot de loketten van de Nationale Bank van België.

In geval van betwisting van de op zijn naam geregistreerde gegevens kan de persoon beroep doen op de diensten van de Centrale, die contact zal opnemen met de kredietgever die de melding gedaan heeft, teneinde het dossier opnieuw te onderzoeken. In voorkomend geval wordt het bestaan van een betwisting toegevoegd aan het bestand en meegedeeld aan de kredietgevers naar aanleiding van een eventuele raadpleging. 5. Statistisch verslag In het kader van de problematiek van de overmatige schuldenlast vragen verschillende instellingen en instanties regelmatig aan de Nationale Bank van België allerhande informatie betreffende het aantal en de evolutie van de in de Centrale geregistreerde personen en contracten. Om aan deze vraag te voldoen, publiceert de Nationale Bank van België een serie kerncijfers en statistieken die maandelijks worden geactualiseerd. Daarnaast publiceert ze tevens een jaarlijks statistisch verslag. Al deze documenten kunnen op de website van de Nationale Bank van België (www.nbb.be) worden geraadpleegd.