MINISTERIE VAN HET WAALSE GEWEST

7 JULI 2006. - Omzendbrief betreffende de verkiezingen van de gemeenteraadsleden en de leden van de raad voor maatschappelijk welzijn van de gemeente Komen-Waasten

Aan het College van Burgemeester en Schepenen van Komen-Waasten, Aan de Voorzitter van het O.C.M.W., De bijzondere rechtstoestand van de gemeente Komen-Waasten maakt dat sommige zaken aan de vooravond van de komende verkiezingen van 8 oktober 2006 onduidelijk zijn.

Deze omzendbrief strekt ertoe, enerzijds een aantal twijfelpunten in verband met de aanneming van ten eerste het decreet van 8 december 2005 tot wijziging van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisering en van ten tweede het decreet van 1 juni 2006 tot wijziging van Boek I van Deel IV van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisering uit de weg te ruimen en anderzijds u de formulieren voor de organisatie van de komende verkiezing ter beschikking te stellen.

In verband met de aanneming van de decreten van 8 december 2005 wees de afdeling wetgeving van de Raad van State in diens adviezen van 11 juli 2005 erop dat het Waalse Gewest de regels uit de wetgeving over de gemeenten en uit de wet van 8 juli 1976 houdende organisatie van de O.C.M.W.'s krachtens de zgn. pacificatiewet van 9 augustus 1988 voor de gemeente Komen-Waasten niet mag wijzigen. Die regelgeving houdt o.a. de rechtstreekse verkiezing van de schepenen en de leden van de raad voor maatschappelijk welzijn enerzijds en anderzijds de benoeming van de O.C.M.W.-voorzitter door de bevoegde Gemeenschapsoverheid onder de leden van de raad en voordracht ervan in.

Onder dat voorbehoud is het Waalse Gewest over het gehele gewestelijke grondgebied bevoegd voor de samenstelling, de organisatie, de bevoegdheid en de werking van de provinciale en gemeentelijke instellingen.

De federale wetgever, die zich naar de opmerkingen opgenomen in het advies van 27 maart 2006 van de Raad van State geschikt heeft, heeft in Boek I van Deel IV van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisering een specifieke titel over Komen-Waasten ingelast. In die titel zijn enkel de bepalingen opgenomen die ervoor zorgen dat de federale regels en de bepalingen die onder de bevoegdheid van het Gewest vallen, naadloos op elkaar aansluiten wat betreft de gemeenteraadsverkiezingen.

Ten slotte wees de Raad van State erop dat, wat betreft de rechtstreekse verkiezing van de raad voor maatschappelijk welzijn, de bevoegdheid om de nadere regels voor die verkiezing vast te stellen krachtens artikel 17bis van de wet van 8 juli 1976 aan de Koning voorbehouden is. Bijgevolg zal het Waalse Gewest de rechtstreekse verkiezing van de raad voor maatschappelijk welzijn organiseren op grond van artikel 17bis van voornoemde wet van 8 juli 1976 en van het uitvoeringsbesluit ervan (koninklijk besluit 26 augustus 1988) 1. Gemeenteraadsverkiezing 1.1. Verkiezing van de gemeenteraadsleden De bepalingen van het Wetboek van de plaatselijke democratie gelden voorzover ze verenigbaar zijn met de zgn. pacificatiewet van 9 augustus 1988. Wat betreft de opmaak van de kandidatenlijsten, moeten laatstgenoemden overeenstemmen met het bepaalde van artikel L4142-7 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisering zoals gewijzigd bij het decreet van 1 juni 2006. Dus mag geen enkele lijst een hoger aantal kandidaten bevatten dan er raadsleden te kiezen zijn. Op elke lijst mag het verschil tussen het aantal kandidaten van elk geslacht niet groter zijn dan één en de eerste twee kandidaten mogen niet van hetzelfde geslacht zijn.

Wat dan de onverkiesbaarheidsvoorwaarden en de onverenigbaarheden bedoeld in artikelen L4142-1 en 2 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisering, zoals gewijzigd bij het decreet van 1 juni 2006, betreft, zij gelden voor de gemeenteraadsleden. Inzake het wetsvoorstel tot wijziging van de wet van 14 januari 1975 houdende het tuchtreglement van de Krijgsmacht me het oog op toegankelijk maken van sommige politieke mandaten heeft de Raad van State erop gewezen dat de regeling van de toegang tot en de verkiesbaarheid in politieke functies binnen de provincies, de gemeenten en de tussengemeentelijke territoriale organen, onder de bevoegdheden van de Gewesten valt. 1.2. Rechtstreekse herkiezing van de schepenen Wat betreft de opmaak van de kandidatenlijsten, moeten laatstgenoemden voldoen aan het bepaalde van artikel L4142-7 van het Wetboek van de plaatselijke democratie en de decentralisering zoals gewijzigd bij het decreet van 1 juni 2006. Dus mag geen enkele lijst een hoger aantal kandidaten bevatten dan er raadsleden te kiezen zijn. Op elke lijst mag het verschil tussen het aantal kandidaten van elk geslacht niet groter zijn dan één en de eerste twee kandidaten mogen niet van hetzelfde geslacht zijn.

Wat dan de onverenigbaarheden betreft, is er enige nuancering nodig.

Indien de decreetgever de onverenigbaarheden vast zou stellen voor de schepenen die in de gemeente Komen-Waasten rechtstreeks verkozen worden, zou hij immers, aldus de Raad van State, de voorwaarden voor hun verkiezing wijzigen, en die aangelegenheid komt de federale wetgever toe.

Niet van toepassing zijn : - het gemengde karakter van het college zoals opgelegd krachtens lid 2 van artikel L1123-3 van het Wetboek.

Artikel 11bis, lid 4, van de Grondwet bepaalt immers dat het gemengde karakter niet opgelegd wordt bij rechtstreekse verkiezing van de schepenen; - het begrip « gemeentecollege » ingevoerd bij het decreet van 8 december 2005 tot wijziging van het Wetboek; - de aanwijzing van de burgemeester overeenkomstig artikel L1123-4, § 1, van het Wetboek; - de aanwezigheid van de O.C.M.W.-voorzitter in het college zoals bepaald in artikel L1123-3 van het Wetboek; - het meerderheidspact zoals bepaald in artikel L1123-1, § 2, van het Wetboek; - de motie van wantrouwen. 1.3. Aanwijzing van de burgemeester De bepaling van het Wetboek dat bepaalt dat van rechtswege tot burgemeester gekozen wordt, het raadslid met de Belgische nationaliteit dat de meeste voorkeurstemmen heeft verkregen op de lijst met de meeste stemmen onder de politieke fracties die betrokken zijn bij het meerderheidspact, geldt niet voor Komen-Waasten. 2. Rechtstreekse verkiezing van de raad voor maatschappelijk welzijn Krachtens artikel 17bis van de wet van 8 juli 1976 houdende organisatie van de O.C.M.W.'s komt het de Koning toe de nadere regels voor de rechtstreekse verkiezing van de leden van de raad voor maatschappelijk welzijn te Komen-Waasten vast te leggen. De rechtstreekse verkiezing van de leden van de Raad voor maatschappelijk welzijn wordt geregeld bij de bepalingen van de wet van 8 juli 1976 en het koninklijk besluit van 26 augustus 1988.

Door die rechtstreekse verkiezing zijn niet van toepassing : - de gelijkheid op de lijsten (noch 50-50 noch 1/3 - 2/3), wat de partijen vanzelfsprekend niet belet om toch dergelijke keuzes te maken; - het gemengd karakter. Artikel 11bis, lid 4, van de Grondwet bepaalt immers dat het gemengde karakter niet opgelegd wordt bij rechtstreekse verkiezing van de leden van de Raad voor maatschappelijk welzijn; - de onverkiesbaarheidsvoorwaarden en de onverenigbaarheden. Inzake het wetsvoorstel houdende het tuchtreglement van de Krijgsmacht heeft de Raad van State erop gewezen dat de regeling van de toegang tot en de verkiesbaarheid in politieke functies onder de bevoegdheden van de federale overheid valt voor het O.C.M.W. van Komen-Waasten.

Enkel de Belgische kiezers mogen dus aan de rechtstreekse verkiezing van de Raad voor maatschappelijk welzijn deelnemen.

De Raad van State heeft er immers op gewezen dat de niet-Belgische burgers van de Unie niet aan de verkiezing mogen deelnemen dan als het een getrapte verkiezing via de gemeenteraad is en voorzover zij vooraf tot gemeenteraadslid zijn gekozen. A fortiori, de onderdanen van derde staten.

Het Waalse Gewest kan niet toezien op de integratie van de buitenlanders aangezien artikel 8 van de Grondwet aangeeft dat enkel de wet (de federale wet) het stemrecht van de burgers van de Europese Unie die niet de nationaliteit bezitten, kan organiseren. Enkel de wet kan dat recht uitbreiden naar de in België verblijvende niet-onderdanen van de Europese Unie. 3. Formulieren Voor het vlotte verloop van de komende verkiezingen zijn alle formulieren betreffende de kiesverrichtingen in verband met de rechtstreekse verkiezing van de leden van de Raad voor maatschappelijk welzijn als bijlage bij deze omzendbrief opgenomen. Voor verdere inlichtingen kunt u bij de cel « Verkiezingen » terecht.

Ph. COURARD Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld