WAALSE OVERHEIDSDIENST

3 JUNI 2009. - Omzendbrief van de Waalse Regering voor de aankoop van kopieer- of drukpapier

Op haar vergadering van 29 maart 2007 heeft de Waalse Regering een globaal actieplan goedgekeurd om sociale en leefmilieubedingen op te nemen in de overheidsopdrachten in het Waalse Gewest.

Het Gewest en de andere overheden hebben, elk in het kader van zijn bevoegdheden, een voorbeeldfunctie en moeten de zorg voor het milieu in daden omzetten in hun respectievelijke activiteiten, w.o. de overheidsopdrachten voor de aanneming van werken, leveringen en diensten die ze uitschrijven.

De diensten van de Waalse Regering voorzien daartoe, in hun bijzondere bestekken, bedingen die overeenstemmen met deze omzendbrief.

Er wordt van volgende instanties verzocht dat ze, elk wat haar betreft, hetzelfde doen: de openbare instellingen die van het Waalse Gewest afhangen, de provincies en de gemeenten, evenals de instellingen die ervan afhangen en die de hoedanigheid hebben van aanbestedende overheid, de verenigingen opgericht door één of meerdere bovenbedoelde aanbestedende overheden. 1. Toepassingsgebied, begripsomschrijvingen en bijkomende aanbevelingen ten behoeve van de aanbestedende overheden. 1.1. Doel.

Elke overheidsopdracht die de aankoop of het gebruik van kopieerpapier en/of drukpapier betreft, slaat op milieuvriendelijk papier. 1.2. Begripsomschrijvingen. 1° Kopieer- of drukpapier : papier dat gebruikt wordt in printers, fotokopieertoestellen, faxapparaten, ... daarbij inbegrepen papier met briefhoofden, verkocht als bladen of in rollen met een gramgewicht lager dan of gelijk aan 170 g/m2, met uitsluiting van de formulieren en ander voorgedrukte documenten, speciaal papier (autokopiërend papier, etiketten,...) en afgewerkte producten zoals blokken bladen, schriften, kalenders of agenda's. 2° Milieuvriendelijk papier : papier dat tegelijk aan beide volgende voorwaarden voldoet : a) het werd vervaardigd zonder (al te veel) een beroep te doen op milieuschadelijke stoffen zowel tijdens de productie van papierpap als bij de productie van het papier zelf;b) het bestaat uit : -ofwel 100 % gerecycleerde vezels; -ofwel 100 % maagdelijke vezels uit wettelijke bronnen. In dat geval bedragen de vezels uit duurzaam beheerde wouden minstens 70 %; -ofwel een mengsel van gerecycleerde en maagdelijke vezels. In dat geval zijn de maagdelijke vezels uit wettelijke bronnen en de som van het percentage van gerecycleerde "post consumptie" vezels en het percentage maagdelijke verzels uit duurzaam beheerde wouden goed voor minstens 70 %. 3° Maagdelijke vezels uit wettelijke bronnen : maagdelijke vezels uit : -ofwel wouden gelegen in een lidstaat van de Europese Unie en beheerd overeenkomstig de geldende nationale wetgevingen; -ofwel wouden beheerd buiten de Europese Unie en ingevoerd onder bescherming van een "FLEGT" vergunning (Forest Law Enforcement, Governance and Trade) zoals omschreven bij Verordening (EG) nr. 2173/2005 van de Raad van 20 december 2005 inzake de opzet van een FLEGT-vergunningensysteem voor de invoer van hout in de Europese Gemeenschap. 4° Duurzaam beheerde wouden : wouden waarvan het duurzaam beheer gecertificeerd is door een onafhankelijke instantie op grond van internationaal erkende criteria.Onder internationaal erkende criteria worden meer bepaald de beginselen en maatregelen verstaan bedoeld in punt 3 van de bijlage bij het Europese ecolabel voor kopieer- en grafisch papier (Beschikking 2002/741/EG) of elke latere officiële versie van die beginselen en maatregelen. 5° Gerecycleerde postconsumptievezels : gerycleerde vezels uit opgehaald papier.De vezels van afval van papiervervaardiging worden niet als gerecyleerde postconsumptievezels beschouwd. 1.3. Aanvullende aanbevelingen.

Sommige kenmerken maken eigenlijk niet deel uit van de begripsomschrijving "milieuvriendelijk papier", maar verdienen ter aanvulling aanbevolen te worden : 1° Opaciteit van het papier De gebruikers van kopieer- of drukpapier worden ertoe aangezet beide kanten van het papier te gebruiken om de papierconsumptie te verminderen.Ter bevordering van het gebruik van beide kanten van het papier dient in de technische specificaties een criterium te worden opgenomen met betrekking tot de opaciteit van het papier.

Daartoe kan de aanbestedende overheid volgende technische specificatie toepassen : "De opaciteit van het papier bedraagt minstens 90 % volgens de norm ISO 2471. De naleving van die technische specificatie wordt aangetoond door een testverslag van de fabrikant of een erkende instantie, uitgevoerd overeenkomstig de norm ISO 2471." 2° Witheid van het papier De witheid van het papier hangt af van het gebruik van scheikundige hulpmiddelen bij de productie.Om het gebruik van dergelijke hulpmiddelen te beperken, kan de aanbestedende overheid verwijzen naar de normen ISO 11475 en ISO 11476. 3° Compatibiliteit van het papier met park van fotokopieermachines en printers. Het wordt de aanbestedende overheid aangeraden van de inschrijvers de waarborg te vragen dat het voorgestelde papier compatibel is met haar machinepark waarvan de lijst opgenomen wordt als bijlage bij het bestek. 4° Verouderingsbestendigheid Voor de archiveringsfuncties wordt aanbevolen te vragen dat het papier voldoende verouderingsbestendig is.Daarvoor kan de aanbestedende overheid de norm DIN 6738 gebruiken. 2. Leefmilieuclausules. 2.1.Inleidende bemerking.

Het doel, namelijk de aankoop van milieuvriendelijk papier, wordt nagestreefd via een combinatie van technische specificaties en toewijzingscriteria. 2.2. Technische specificaties 2.2.1. Grondstoffen Er worden enkel aangenomen : -ofwel papier bestaande uit 100 % gerecycleerde vezels met minstens 65 % postconsumptievezels; -ofwel 100 % maagdelijke vezels uit wettelijke bronnen. In dat geval bedragen de vezels uit duurzaam beheerde wouden minstens 70 %; -ofwel een mengsel van gerecycleerde en maagdelijke vezels uit duurzaam beheerde wouden. De som van de gerecycleerde postconsumptievezels en vezels uit duurzaam beheerde wouden moet minstens 70 % bedragen. De gezamenlijke maagdelijke vezels moeten afkomstig zijn van wettelijke bronnen. 2.1.2. Bleekmethode.

Enkel toegelaten worden : -ofwel papier vervaardigd met ongebleekt papierpap; -ofwel papier vervaardigd met papierpap dat ECF of TCF gebleekt werd (namelijk "elementary chlorine free" of "totally chlorine free"). 2.1.3. Chemische stoffen.

Het papier dient vervaardigd te worden zonder toevoeging van optische witmakers waaraan op het ogenblik van de toepassing (eventueel in combinatie) één van de volgende waarschuwingszinnen toegekend wordt (of kan worden) : R50, R51, R52 en R53.

Het papier dient vrij te zijn van kunstmatige polymeren, lijmen, lagen of kleurstoffen die als kankerverwekkend, mutageen of voor de voortplanting vergiftig in de zin van Richtlijn 67/548/EEG te boek staan. 2.1.4. Verpakkingen.

Minstens 80 % van de vezels van de verpakkingen bestaan uit gerecycleerde postconsumptievezels en/of maagdelijke vezels uit duurzaam beheerde wouden.

Polyvinylchloride (PVC) en polyvinylideenchloride (PVDC) worden niet aanvaard in verpakkingen.

Papier en verpakkingskarton worden vervaardigd uit ongebleekt papierpap of uit ECF of TCF gebleekt papierpap. 2.3. Toewijzingscriteria.

De toewijzingsciteria die gegrond zijn op milieuvriendelijkheid hebben een waarde van 17 punten op 100, verdeeld als volgt : -de oorsprong van de grondstoffen : 15 punten; -de verpakkingswijze : 2 punten.

Hierna wordt nader ingegaan op het systeem voor toewijzing van de punten. 2.3.1. Grondstoffen (maximale toewijzing van 15 punten) Bij papier dat is samengesteld uit 100 % gerecycleerde vezels wordt er 0,15 punten toegewezen per % gerecycleerde postconsumptievezels die deel uitmaken van de samenstelling van het papier.

Bij papier dat is samengesteld uit 100 % maagdelijke vezels wordt 0,10 punt toegewezen per % vezels uit duurzaam beheerde wouden.

Bij papier dat is samengesteld uit maagdelijke vezels en gerecycleerde vezels wordt 0,15 punt toegewezen per % gerecycleerde postconsumptievezels en 0,10 punt per % uit duurzaam beheerde wouden.

Als de bewijsmiddelen, ingebracht door de inschrijver, enkel het totaal van beide soorten vezels vermelden zonder informatie te verschaffen over hun respectievelijke verhoudingen, wordt er 0,10 punt toegekend per % gerecycleerde postconsumptievezels en per % vezels uit duurzaam beheerde wouden. 2.3.2. Verpakkingswijze (toewijzing van maximum 2 punten).

Er wordt 1 punt toegekend voor het papier dat geleverd wordt op herbruikbare paletten van het type "europaletten" of gelijkwaardig.

Er wordt 1 punt toegekend voor papier dat verpakt is op paletten die niet ingebonden zijn met plastic folie. 2.4. Bewijzen van conformiteit. 2.4.1. Oorsprong van de vezels. 1° Gerecycleerde vezels en gercycleerde postconsumptievezels. Het totaalgehalte aan gerecycleerde vezels en aan postconsumptievezels wordt aangetoond aan de hand van één van de volgende middelen : a) een label : -ofwel het ecologische label "Blue Angel" : Product Requirements, Recycled Paper RAL-UZ 14.In dat geval is het gehalte aan postconsumptievezels 100 % waard; -ofwel het label "gecertificeerd PEFC en gerecycleerd" (http://www.pefc.org) als dat label vermeldt dat het percentage aan gerecycleerde grondstoffen 100 % bedraagt. In dat geval is het gehalte aan postconsumptievezels 100 % waard; - ofwel het label "FSC Recycled 100 %". In dat geval is het gehalte aan postconsumptievezels 100 % waard. b) Indien er geen label voorhanden is : Als een product beantwoordt aan de technische specificaties zonder één van die labels of certificaten te dragen, dient de conformiteit met die specificaties te worden aangetoond in de vorm aanbevolen door de verordening met betrekking tot die labels of certificaten of in een gelijkwaardige vorm zoals een technisch dossier van de fabrikant of een testverslag van een erkende instantie. Dat dossier of dat verslag moet zowel het totaalgehalte aan gerecycleerde vezels als het gehalte aan postconsumptievezels vaststellen.

Onder erkende instanties worden de proeflaboratoria, de ijkingslaboratoria, de inspectie-instellingen en de certificatie-instellingen, erkend overeenkomstig de voor hen geldende Europese normen, verstaan. De aanbestedende overheid aanvaardt de certificaten uitgaande van instanties die erkend zijn in andere lidstaten. 2° Maagdelijke vezels afkomstig van wettelijke bronnen : Het wettelijk karakter van de bronnen van vezels wordt aangetoond aan de hand van één van de volgende middelen : -voor de vezels afkomstig van buiten de Europese Unie, een FLEGT-vergunning zoals omschreven bij Verordening (EG) nr.2173/2005 van de Raad van 20 december 2005 inzake de opzet van een FLEGT-vergunningensysteem voor de invoer van hout in de Europese Gemeenschap, met nadere opgave van de bron van de vezels; -het Europees Ecolabel voor het kopieerpapier en het grafisch papier (2002/741/EG), met nadere opgave van de bron van de vezels; -het Ecolabel Nordic Swan : Nordic Ecolabelling, Ecolabelling of printing Paper, Criteria Document, met nadere opgave van de bron van de vezels; -de "FSC-certificering" (namelijk Forest Stewardship Council, http://www.fsc.org), met nadere opgave van de bron van de vezels; -de "PEFC-certificering" (namelijk Program for the Endorsement of Forest Certification schemes, http ://www.pefc.org), met nadere opgave van de bron van de vezels; -voor de vezels uit de Europese Unie, een officieel document uitgaande van de bevoegde overheid van de lidstaat waarvan de vezels afkomstig zijn, of van een erkende instantie waarbij het wettelijk karakter van de bron van de vezels bevestigd wordt. 3° Maagdelijke vezels uit duurzaam beheerde wouden. Het gehalte aan maagdelijke vezels uit duurzaam beheerde wouden wordt aangetoond aan de hand van één van de volgende middelen : -de "FSC-certificering" (namelijk Forest Stewardship Council,); -de "PEFC-certificering" (namelijk Program for the Endorsement of Forest Certification schemes,); -het Europese ecolabel voor kopieerpapier en grafisch papier (2002/741/EG); -een gelijkwaardige certificering uitgevoerd door een onafhankelijke instantie die de gezamenlijke internationale criteria, beoogd door één van beide voorgaande certificeringen, toepast en waarbij gegarandeerd wordt dat het hout afkomstig is van duurzaam beheerde wouden.

De inschrijvers voegen bij hun bod het bewijs van de certificering en, bij een andere certificering dan FSC of PEFC, alle documenten en attesten waaruit blijkt dat de minimale selectiecriteria nageleefd worden. 4° Bij papier dat is samengesteld uit gerecycleerde vezels en maagdelijke vezels. Het wettelijk karakter van de bronnen van maagdelijke vezels wordt aangetoond aan de hand van één van de volgende middelen : Het totaalgehalte aan gerecycleerde postconsumptievezels uit duurzaam beheerde wouden wordt aangetoond aan de hand van één van de volgende middelen : a) een label : -ofwel het label "PEFC gecertificeerde en gerecycleerd" (http://www.pefc.org). Als dat label de totale hoeveelheid gecertificeerde PEFC grondstoffen en gerecycleerde postconsumptiegrondstoffen niet vermeldt, wordt de totale hoeveelheid van die vezels geacht 70 % te bereiken; -ofwel het label "FSC Mixed". Als dat label de totale hoeveelheid gecertificeerde FSC-grondstoffen en gerecycleerde postconsumptiegrondstoffen niet vermeldt, wordt de totale hoeveelheid van die vezels geacht 70 % te bereiken; b) Indien er geen label voorhanden is : Als een product beantwoordt aan de technische specificaties zonder één van die labels of certificaten te dragen, dient de conformiteit met die specificaties te worden aangetoond in de vorm aanbevolen door de verordening met betrekking tot die labels of certificaten of in een gelijkwaardige vorm zoals een technisch dossier van de fabrikant of een testverslag van een erkende instantie. Dat dossier of dat verslag moet zowel het totaalgehalte aan gerecycleerde postconsumptievezels als het gehalte aan vezels uit duurzaam beheerde wouden vaststellen.

Onder erkende instanties worden de proeflaboratoria, de ijkingslaboratoria, de inspectie-instellingen en de certificatie-instellingen erkend overeenkomstig de voor hen geldende Europese normen verstaan. De aanbestedende overheid aanvaardt de certificaten uitgaande van instanties die erkend zijn in andere lidstaten. 2.4.2. Bleekmethode.

Het feit dat het papierpap voor de vervaardiging van papier niet gebleekt werd of gebleekt werd met een ECF- of TCF-procédé wordt aangetoond aan de hand van één van volgende middelen : a) een label : -ofwel het Europese ecolabel voor kopieerpapier en grafisch papier (2002/741/EG); -ofwel het Ecolabel Nordic Swan : Nordic Ecolabelling, Ecolabelling of printing Paper, Criteria Document; -ofwel het ecologische label German "Blue Angel" : Product Requirements, Recycled Paper RAL-UZ 14.

De inschrijvers voegen bij hun bod het bewijs van de productlabelling die zij voorstellen; b) Indien er geen label voorhanden is : Als een product beantwoordt aan de technische specificaties zonder één van die labels te dragen, dient de conformiteit met die specificaties te worden aangetoond in de vorm aanbevolen door de verordening met betrekking tot die labels of in een gelijkwaardige vorm zoals een technisch dossier van de fabrikant of een testverslag van een erkende instantie.Onder erkende instanties worden de proeflaboratoria, de ijkingslaboratoria, de inspectie-instellingen en de certificatie-instellingen erkend overeenkomstig de voor hen geldende Europese normen verstaan. De aanbestedende overheid aanvaardt de certificaten uitgaande van instanties die erkend zijn in andere lidstaten. 2.4.3. Afwezigheid van milieuschadelijke optische witmakers, kunstmatige polymeren, lijmen, lagen of kleurstoffen die te boek staan als kankerverwekkend, mutageen of voor de voortplanting vergiftig in de zin van Richtlijn 67/548/EEG. Het feit dat hierboven opgesomde stoffen afwezig zijn, wordt aangetoond aan de hand van één van de volgende middelen : a) een label : -ofwel het Europese ecolabel voor kopieerpapier en grafisch papier (2002/741/EG); -ofwel het Ecolabel Nordic Swan : Nordic Ecolabelling, Ecolabelling of printing Paper, Criteria Document; -ofwel het ecologische label German "Blue Angel" : Product Requirements, Recycled Paper RAL-UZ 14.

De inschrijvers voegen bij hun bod het bewijs van de productlabelling die zij voorstellen; b) Indien er geen label voorhanden is : Als een product beantwoordt aan de technische specificaties zonder één van die labels te dragen, dient de conformiteit met die specificaties te worden aangetoond in de vorm aanbevolen door de verordening met betrekking tot die labels of in een gelijkwaardige vorm zoals een technisch dossier van de fabrikant of een testverslag van een erkende instantie.Onder erkende instanties worden de proeflaboratoria, de ijkingslaboratoria, de inspectie-instellingen en de certificatie-instellingen erkend overeenkomstig de voor hen geldende Europese normen verstaan. De aanbestedende overheid aanvaardt de certificaten uitgaande van instanties die erkend zijn in andere lidstaten. 2.4.4. Verpakking en verpakkingswijze.

Het feit dat de technische specificaties betreffende de verpakking nageleefd worden, wordt aangetoond aan de hand van een technisch dossier van de fabrikant.

Het feit dat één of de gezamenlijke toewijzingscriteria voor de verpakkingswijze eventueel worden nageleefd, wordt aangetoond aan de hand van een technisch dossier van de fabrikant of de verdeler. 3. Inwerkingtreding Dit besluit treedt in werking vier maanden nadat het in het Belgisch Staatsblad wordt bekendgemaakt. Namen, 3 juni 2009.

De Minister-President, R. DEMOTTE De Minister van Huisvesting, Vervoer en Ruimtelijke Ontwikkeling, A. ANTOINE De Minister van Begroting, Financiën en Uitrusting, M. DAERDEN De Minister van Binnenlandse Aangelegenheden en Ambtenarenzaken, Ph. COURARD De Minister van Economie, Tewerkstelling, Buitenlandse Handel en Patrimonium, J.-C. MARCOURT De Minister van Onderzoek, Nieuwe Technologieën en Buitenlandse Betrekkingen, Mevr. M.-D. SIMONET De Minister van Vorming, M.. TARABELLA De Minister van Landbouw, Landelijke Aangelegenheden, Leefmilieu en Toerisme, B. LUTGEN