18 APRIL 2023. - Koninklijk besluit betreffende de eisen inzake lokalisatie wat de 5G-netwerken betreft

VERSLAG AAN DE KONING Sire, ALGEMEEN Het besluit dat U ter ondertekening wordt voorgelegd heeft tot doel uitvoering te geven aan artikel 105, § 8, tweede en derde lid, van de wet van 13 juni 2005Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/06/2005 numac 2005011238 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet betreffende de elektronische communicatie sluiten betreffende de elektronische communicatie (hierna " wet van 13 juni 2005Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/06/2005 numac 2005011238 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet betreffende de elektronische communicatie sluiten"), zoals het is ingevoegd in deze wet door de wet van 17 februari 2022Relevante gevonden documenten type wet prom. 17/02/2022 pub. 11/03/2022 numac 2022031089 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende beveiligingsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten sluiten tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende veiligheidsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten.

Het onderhavige besluit geeft uitvoering aan artikel 105, § 8, tweede lid, van de wet van 13 juni 2005Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/06/2005 numac 2005011238 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet betreffende de elektronische communicatie sluiten door de noodzakelijke regels op te leggen opdat een MNO, die in België elektronische-communicatiediensten aanbiedt met behulp van een 5G-netwerk, de activiteiten die absoluut noodzakelijk zijn voor de werking, de veiligheid en de continuïteit van dat netwerk uitoefent op het grondgebied van de Europese Unie.

Zoals voorgeschreven door datzelfde artikel wordt er ook hierbij rekening gehouden met de belangen waarvan sprake in artikel 3, § 1, van de wet van 11 december 1998Relevante gevonden documenten type wet prom. 11/12/1998 pub. 07/05/1999 numac 1999007004 bron ministerie van landsverdediging Wet betreffende de classificatie en de veiligheidsmachtigingen sluiten betreffende de classificatie en de veiligheidsmachtigingen, veiligheidsattesten en veiligheidsadviezen.

Bovendien geeft het onderhavige besluit uitvoering aan artikel 105, § 8, derde lid, van de wet van 13 juni 2005Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/06/2005 numac 2005011238 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet betreffende de elektronische communicatie sluiten aangezien de in het onderhavige besluit vastgestelde eisen en regels van toepassing zijn op de full MVNO's die 5G-diensten aanbieden en op de betrokken exploitanten van een privaat 5G-netwerk.

Het advies van de Raad van State werd gevolgd.

ARTIKELSGEWIJZE BESPREKING Artikel 1 1° "5G-netwerk" Deze definitie behoeft geen commentaar.2° "Elementen van het 5G-kernnetwerk" Deze definitie is noodzakelijk om het begrip "full MVNO" te begrijpen (zie verder).3° "5G-dienst" Deze definitie behoeft geen commentaar.4° "MNO" Deze definitie behoeft geen commentaar.5° "Full MVNO" Deze bepaling voert een definitie in van de full MVNO's die door het onderhavige besluit worden beoogd. Op te merken valt dat artikel 2, 90°, van de wet van 13 juni 2005Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/06/2005 numac 2005011238 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet betreffende de elektronische communicatie sluiten een MVNO definieert als "een operator die mobiele elektronische-communicatiediensten aanbiedt zonder MNO te zijn". Het gaat om een definitie die voor alle MVNO's geldt.

Het onderhavige besluit definieert en betreft evenwel enkel een categorie van MVNO's, namelijk de full MVNO's. De overige categorieën van MVNO's, zoals de zuivere doorverkopers of de lichte MVNO's ("light/medium MVNOs"), vallen buiten het toepassingsgebied van het onderhavige besluit.

Een virtuele mobiel-netwerkoperator (MVNO) beschikt noch over een eigen radiotoegangsnetwerk, noch over een spectrumvergunning. Er bestaan echter drie categorieën van MVNO: (i) Pure doorverkopers ("airtime resellers"): hun activiteiten zijn beperkt tot het op de markt brengen (marketing, verdeling, facturering) van de diensten van een MNO.Zij verkopen de producten en diensten van hun host-MNO door onder hun eigen naam en via hun eigen marketingkanalen. Zij exploiteren geen netwerkmiddelen; (ii) Lichte MVNO's ("light/medium MVNOs"): zij controleren zelf het beheer van de klanten en hun facturatiesysteem in zekere mate. Hoewel lichte MVNO's enige commerciële vrijheid genieten, in het bijzonder wat betreft de structurering van hun tariefaanbod, zijn ze ook volledig afhankelijk van hun hostoperator en beheren ze maar een heel klein deel van de apparatuur. (iii) Full MVNO's: zij beschikken niet over een radiotoegangsnetwerk (RAN-netwerk) en huren dus de middelen van dat radiotoegangsnetwerk alsook een deel van de resources van het kernnetwerk bij een mobiel-netwerkoperator (MNO), hun hostoperator, via een wholesaleovereenkomst. Een full MVNO beschikt echter wel degelijk over een aantal kernelementen van mobiele netwerken, (core network) alsook een eigen mobiele-nummervoorraad en simkaarten.

Voor een nieuwkomer bestaat een logische evolutie erin om eerst de markt te betreden als gewone doorverkoper van capaciteit, daarna bepaalde netwerkelementen te gebruiken en ten slotte een full MVNO te worden. Dankzij dit statuut van full MVNO kan de operator op de retailmarkt de diensten die hij aanbiedt meer differentiëren van die van zijn hostoperator. 6° "Betrokken exploitanten van een privaat 5G-netwerk" Het onderhavige besluit is bestemd om slechts op enkele exploitanten van een privaat 5G-netwerk ("de betrokken exploitanten") van toepassing te zijn, opdat de uitbreiding naar de private netwerken zich beperkt tot de private 5G-netwerken die essentieel zijn voor de veiligheid en de werking van de maatschappij. Een exploitant van een privaat 5G-netwerk is immers maar aan het onderhavige koninklijk besluit onderworpen voor zover elementen van dat 5G-netwerk (of dat 5G-netwerk) worden gebruikt in een kritieke infrastructuur (zie wet van 1 juli 2011Relevante gevonden documenten type wet prom. 01/07/2011 pub. 15/07/2011 numac 2011000399 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de beveiliging en de bescherming van de kritieke infrastructuren type wet prom. 01/07/2011 pub. 31/10/2011 numac 2011000679 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de beveiliging en de bescherming van kritieke infrastructuren. - Duitse vertaling sluiten) of voor zover de exploitant aangewezen is als een aanbieder van essentiële diensten in de zin van de NIS-wet die gebruikmaken van elementen van dat private 5G-netwerk.

Een onderneming die louter een beroep doet op een 5G-netwerk van een MNO is niet aan het onderhavig besluit onderworpen. 7° "Betrokken ondernemingen" Deze definitie heeft tot doel met één term alle ondernemingen te beogen die onder het toepassingsgebied van het onderhavige besluit vallen (de MNO's, de full MVNO's en de betrokken exploitanten van een privaat 5G-netwerk). Art. 2 Inleiding Vooreerst dient eraan te worden herinnerd dat de 5G-toolbox ("CG Publication 01/2020: Cybersecurity of 5G networks - EU Toolbox of risk mitigating measures"), die in januari 2020 gepubliceerd is door de NIS-samenwerkingsgroep, de maatregelen vermeldt die de lidstaten zouden moeten nemen om de veiligheidsgerelateerde risico's in verband met 5G te matigen. Het gaat om de risico's die geïdentificeerd waren in een rapport van de NIS-samenwerkingsgroep van 9 oktober 2019 over de gecoördineerde risicobeoordeling betreffende de cyberbeveiliging van netwerken van de vijfde generatie (5G) ("CG Publication 02/2019 - Risk assessment of 5G networks") (zie voor meer details ook de memorie van toelichting van de wet van 17 februari 2022Relevante gevonden documenten type wet prom. 17/02/2022 pub. 11/03/2022 numac 2022031089 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende beveiligingsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten sluiten tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende veiligheidsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten: wetsontwerp tot invoering van bijkomende veiligheidsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten, memorie van toelichting, Parl. St., Kamer, 2021-2022, nr. 2317/1, blz. 4 en volgende).

Deze 5G-toolbox somt elf technische maatregelen op die gebruikt kunnen worden om de risico's die geïdentificeerd waren in het rapport van de NIS-samenwerkingsgroep van 9 oktober 2019 over de gecoördineerde risicobeoordeling betreffende de cyberbeveiliging van netwerken van de vijfde generatie (5G) te beperken. De vijfde technische maatregel schrijft het volgende voor: "Ervoor zorgen dat de MNO's hun netwerkexploitatiecentra (NOC) en/of beveiligingsoperatiecentra (SOC) ter plaatse, in het land en/of in de EU exploiteren. Het NOC en het SOC vormen een vitaal onderdeel van de infrastructuur van de MNO bij de uitvoering van en het toezicht op de maatregelen voor veilig netwerkbeheer en -exploitatie." (vrije vertaling). Het onderhavige koninklijk besluit bevat deze technische maatregel: - Waarbij bepaalde taken van het NOC en van het SOC worden beoogd; - Waarbij opgelegd wordt dat die taken plaatsvinden op het grondgebied van de Europese Unie; - Waarbij die eis opgelegd wordt aan de MNO's en full MVNO's die 5G-diensten verstrekken en aan de betrokken exploitanten van een privaat 5G-netwerk.

Het personeel van de NOC's en SOC's Sommige operatoren hebben tijdens de openbare raadpleging over het ontwerp van onderhavig koninklijk besluit een aantal opmerkingen naar voren gebracht met betrekking tot de lokalisatie van het personeel van de NOC's en SOC's. Namelijk dat er een 24/7 permanentie is voor de NOC en de SOC, wat makkelijker te verwezenlijken is als dat personeel zich op verschillende continenten mag bevinden. De human resources die buiten de Europese Unie beschikbaar zijn, kunnen ook als back-up dienen om de continuïteit van de dienstverlening te garanderen. En door over flexibiliteit te beschikken wat de locatie van het personeel betreft, kan nuttig gebruik kan worden gemaakt van de bijzondere expertise buiten de Europese Unie en de kosten van de operatoren kunnen worden gedrukt.

De mening luidt evenwel dat het toch nodig is om eisen inzake lokalisatie van het personeel te behouden voor de beoogde taken van de SOC's en NOC's. Het gaat immers om essentiële taken voor het beheer van het netwerk en de veiligheid in algemene zin is onlosmakelijk verbonden met de veiligheid van het personeel. Tevens is het noodzakelijk om enige expertise binnen de EU te houden, zodat daarop een beroep kan worden gedaan bij grote incidenten. Vandaar dat toch zekere flexibiliteit aan de dag werd gelegd door niet te beletten dat het mogelijk is om de medewerking te krijgen van experts buiten de EU, zolang die ondersteuning de veiligheid van de netwerken niet in het gedrang brengt.

De beoogde taken van de NOC's en SOC's Het onderhavige besluit is van toepassing op bepaalde taken van de NOC's en SOC's.

Een escalatieprocedure is een procedure die moet worden gevolgd voordat het beheer van een voorval, met name een incident of een crisis, naar een hoger hiërarchisch of technisch niveau wordt overgedragen. Die overdracht is vaak noodzakelijk, met name om te beslissen welke middelen en competenties ingezet moeten worden voor het beheer van het voorval. Het eerste escalatieniveau moet worden opgevat binnen dat begrip van escalatieprocedure. Personen die het netwerk niet real time superviseren maar die opgeroepen kunnen worden om een specifieke actie op het netwerk te ondernemen, zijn daarom van deze bepalingen uitgesloten.

De activiteiten inzake toegangscontrole zijn gelinkt aan zowel het beheer, de machtiging als de toegangsverlening zelf.

Het belang van de toegangscontrole blijkt duidelijk uit de EU-toolbox.

Naast de elf technische maatregelen somt deze EU-toolbox immers nog acht strategische maatregelen op die gebruikt kunnen worden om de risico's die geïdentificeerd waren in het rapport van de NIS-samenwerkingsgroep van 9 oktober 2019 over de gecoördineerde risicobeoordeling betreffende de cyberbeveiliging van netwerken van de vijfde generatie (5G) te beperken.

De vierde strategische maatregel schrijft voor dat, wanneer een MNO derdelijnsondersteuning van een dienstenaanbieder geniet, er strikte toegangscontroles moeten worden opgelegd. Dit in het bijzonder voor de kritische en/of gevoelige delen van het netwerk.

De noodzaak tot strikte toegangscontroles wordt nogmaals herhaald in de derde van de elf technische maatregelen die in de 5G-toolbox worden opgesomd: "Bij de bepaling van het beleid inzake toegangscontrole is bijzondere voorzichtigheid geboden om te garanderen dat toegang van op een afstand door derden, in het bijzonder door leveranciers die een hoog risico vormen, tot een minimum wordt beperkt en/of voorkomen wordt wanneer dat mogelijk is." De controles van de toegang tot de infrastructuren is van vitaal belang voor de bescherming van de 5G-netwerken. Het is absoluut noodzakelijk om de apparatuur, de software en de gegevens in verband met de toegangscontroles te beveiligen.

De ondersteunende infrastructuren zijn de elementen die nodig zijn voor de werking van de netwerken, zoals de airconditioning, de opwekking van elektriciteit, de brandpreventiesystemen of monitoringelementen.

De eis inzake lokalisatie op het grondgebied van de Europese Unie De eis inzake lokalisatie op het grondgebied van de Europese Unie wordt gerechtvaardigd door wat volgt.

Ten eerste wordt in alle lidstaten een bepaald niveau van bescherming van de netwerken gewaarborgd door de toepassing van de bepalingen van het recht van de Unie die ter zake gelden en van de toolbox van de NIS-samenwerkingsgroep. De artikelen 40 en 41 van Richtlijn (EU) 2018/1972 van het Europees Parlement en de Raad van 11 december 2018 tot vaststelling van het Europees wetboek voor elektronische communicatie stellen mechanismen in inzake coördinatie van de veiligheidsmaatregelen via het Agentschap van de Europese Unie voor netwerk- en informatiebeveiliging (Enisa) en mechanismen voor informatieverstrekking tussen lidstaten wat de beveiligingsincidenten betreft. In dat kader heeft de Europese Unie een gemeenschappelijke CYBER-strategie aangenomen en beschikt ze over een verordening betreffende cyberbeveiliging van de ICT-diensten, -producten en -processen, nl. Verordening (EU) 2019/881 van het Europees Parlement en de Raad van 17 april 2019 inzake Enisa (het Agentschap van de Europese Unie voor cyberbeveiliging), en inzake de certificering van de cyberbeveiliging van informatie- en communicatietechnologie en tot intrekking van Verordening (EU) nr. 526/2013.

Bovendien berust de vorming van de Europese Unie op een principe van wederzijds vertrouwen, dat in de loop van de voorbije decennia sterker is geworden en waardoor met name een gemeenschappelijk kader kon worden ontwikkeld, onder meer wat betreft de veiligheid van de exploitanten van kritieke infrastructuren of van de aanbieders van essentiële diensten. De ontwikkeling van een Europese "allriskaanpak" (met inbegrip van de risico's die verbonden zijn aan de veiligheid van de informatienetwerken en -systemen) heeft concrete vorm aangenomen, met name via de aanneming van talrijke verordeningen en richtlijnen die van toepassing zijn op het hele EU-grondgebied. Deze relatie van wederzijds vertrouwen gebaseerd op het opstellen van gemeenschappelijke verplichte regels die door iedereen toegepast kunnen worden en bestraft kunnen worden door gemeenschappelijke en onafhankelijke rechtbanken, bestaat niet voor alle staten die geen lid zijn van de Europese Unie. Daarom worden de geopolitieke risico's die gelinkt zijn aan landen die geen lid zijn van de Europese Unie anders aangepakt.

De MNO's, full MVNO's en exploitanten van een privaat 5G-netwerk Artikel 2 gaat over het 5G-netwerk en de elementen van het 5G-kernnetwerk. Het is immers mogelijk dat de MNO's en de betrokken exploitanten van een privaat 5G-netwerk over een 5G-netwerk beschikken, terwijl een full MVNO slechts over elementen van het 5G-kernnetwerk zal beschikken. Elke betrokken onderneming moet voldoen aan de eisen van het onderhavige besluit voor de elementen van het netwerk die zij beheert. Een full MVNO moet bijvoorbeeld niet aan de eisen van het onderhavige besluit voldoen voor elementen van het netwerk (bijvoorbeeld het transportnetwerk of het radiotoegangsnetwerk) die hij niet beheert, maar wel gebruikt voor de verstrekking van zijn 5G-diensten.

Het onderhavige besluit doet geen afbreuk aan de verplichting voor een betrokken onderneming in de zin van het onderhavige besluit om een veiligheidsadvies aan te vragen voor personen die, overeenkomstig paragraaf 4 van artikel 22quinquies van de wet van 11 december 1998Relevante gevonden documenten type wet prom. 11/12/1998 pub. 07/05/1999 numac 1999007004 bron ministerie van landsverdediging Wet betreffende de classificatie en de veiligheidsmachtigingen sluiten betreffende de classificatie en de veiligheidsmachtigingen, veiligheidsattesten en veiligheidsadviezen, op voorstel van de bevoegde administratieve overheid, de door de NVO ("Nationale Veiligheidsoverheid") goedgekeurde functies uitoefenen.

Voor de betrokken ondernemingen bedoeld in de beslissing van de NVO zullen de functies die in die beslissing beoogd worden doorgaans de functies zijn die worden uitgeoefend door het personeel binnen het NOC en het SOC. Krachtens het koninklijk besluit van 8 mei 2018Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 08/05/2018 pub. 01/06/2018 numac 2018030935 bron federale overheidsdienst kanselarij van de eerste minister, federale overheidsdienst buitenlandse zaken, buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking, federale overheidsdienst binnenlandse zaken, federale overheidsdienst justitie en ministerie van landsverdediging Koninklijk besluit tot vaststelling van de activiteitensectoren en de bevoegde administratieve overheden bedoeld in artikel 22quinquies, § 7, van de wet van 11 december 1998 betreffende de classificatie en de veiligheidsmachtigingen, veiligheidsattesten en veiligheidsadviezen type koninklijk besluit prom. 08/05/2018 pub. 15/12/2020 numac 2020044023 bron federale overheidsdienst buitenlandse zaken, buitenlandse handel en ontwikkelingssamenwerking Koninklijk besluit tot vaststelling van de activiteitensectoren en de bevoegde administratieve overheden bedoeld in artikel 22quinquies, § 7, van de wet van 11 december 1998 betreffende de classificatie en de veiligheidsmachtigingen, veiligheidsattesten en veiligheidsadviezen. - Duitse vertaling sluiten tot vaststelling van de activiteitensectoren en de bevoegde administratieve overheden bedoeld in artikel 22quinquies, § 7, van de wet van 11 december 1998Relevante gevonden documenten type wet prom. 11/12/1998 pub. 07/05/1999 numac 1999007004 bron ministerie van landsverdediging Wet betreffende de classificatie en de veiligheidsmachtigingen sluiten betreffende de classificatie en de veiligheidsmachtigingen, veiligheidsattesten en veiligheidsadviezen, is het BIPT de bevoegde administratieve overheid voor de sector van de elektronische communicatie en de digitale infrastructuur.

Art. 3 Personen die het netwerk niet real time superviseren maar die opgeroepen kunnen worden om een specifieke actie op het netwerk te ondernemen, zijn niet onderworpen aan artikel 2. Dit zal bijvoorbeeld de betrokken onderneming in staat stellen om voor een specifiek probleem een expert in te schakelen die zich niet op het grondgebied van de Europese Unie bevindt. Omdat die specifieke actie evenwel een veiligheidsrisico kan vormen voor het netwerk, moet deze real time gecontroleerd worden door leden van het NOC/SOC. Art. 4 Dit artikel treedt, in overeenstemming met artikel 8 van de wet van 17 februari 2022Relevante gevonden documenten type wet prom. 17/02/2022 pub. 11/03/2022 numac 2022031089 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende beveiligingsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten sluiten tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende veiligheidsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten, pas in werking vanaf 1 januari 2028.

Art. 5 Dit artikel behoeft geen commentaar.

Dit zijn, Sire, de voornaamste bepalingen van het besluit dat aan Uwe Majesteit ter goedkeuring wordt voorgelegd.

Wij hebben de eer te zijn, Sire, Van Uwe Majesteit, de zeer eerbiedige en zeer getrouwe dienaars, De Eerste Minister, A. DE CROO De Minister van Telecommunicatie, P. DE SUTTER De Minister van Defensie, L. DEDONDER De Minister van Justitie, V. VAN QUICKENBORNE De Minister van Binnenlandse Zaken, A. VERLINDEN De Minister van Buitenlandse Zaken, H. LAHBIB

Raad van State afdeling Wetgeving Advies 71.755/4 van 12 oktober 2022 over een ontwerp van koninklijk besluit `betreffende de eisen inzake lokalisatie wat de 5G-netwerken betreft' Op 22 juni 2022 is de Raad van State, afdeling Wetgeving, door de Vice-eersteminister en Minister van Ambtenarenzaken, Overheidsbedrijven, Telecommunicatie en Post verzocht binnen een termijn van dertig dagen verlengd tot 17 oktober 2022 *, een advies te verstrekken over een ontwerp van koninklijk besluit `betreffende de eisen inzake lokalisatie wat de 5G-netwerken betreft'.

Het ontwerp is door de vierde kamer onderzocht op 12 oktober 2022. De kamer was samengesteld uit Martine BAGUET, kamervoorzitter, Luc CAMBIER en Bernard BLERO, staatsraden, en Anne-Catherine VAN GEERSDAELE, griffier.

Het verslag is uitgebracht door Anne VAGMAN, eerste auditeur-afdelingshoofd.

De overeenstemming tussen de Franse en de Nederlandse tekst van het advies is nagezien onder toezicht van Martine BAGUET. Het advies, waarvan de tekst hierna volgt, is gegeven op 12 oktober 2022. * Bij e-mail van 22 juni 2022.

Aangezien de adviesaanvraag ingediend is op basis van artikel 84, § 1, eerste lid, 2°, van de wetten `op de Raad van State', gecoördineerd op 12 januari 1973, beperkt de afdeling Wetgeving overeenkomstig artikel 84, § 3, van de voornoemde gecoördineerde wetten haar onderzoek tot de rechtsgrond van het ontwerp, de bevoegdheid van de steller van de handeling en de te vervullen voorafgaande vormvereisten.

Wat die drie punten betreft, geeft het ontwerp aanleiding tot de volgende opmerkingen.

VOORAFGAANDE OPMERKING De regels die de ontworpen tekst in het vooruitzicht stelt, worden vastgesteld op basis van hoogtechnologische gegevens op het vlak van elektronische communicatie die inzonderheid betrekking hebben op het ontwerp, de aanleg, de invoering, de werking en de follow-up van de 5G-netwerken, en ook op de diensten die dankzij die netwerken worden verleend.

Aangezien de afdeling Wetgeving niet beschikt over specifieke kennis aangaande de uitermate technische en technologische aspecten die het ontwerp voor ogen heeft en aangaande de concrete gegevens die in aanmerking moeten worden genomen, en aangezien ze voorts niet de juridische mogelijkheid heeft daarover een tegensprekelijk debat te organiseren, kan ze alleen maar akte nemen van de gegeven uitleg, maar kan ze zich niet uitspreken over de relevantie en de juridische toelaatbaarheid van alle aspecten van de vast te stellen regels.

VOORAFGAANDE VORMVEREISTEN Volgens de inlichtingen die de gemachtigde van de minister heeft verstrekt, is het de bedoeling van de steller van het ontwerp om, zodra de ontworpen tekst in voorkomend geval is gewijzigd ingevolge het advies van de afdeling Wetgeving, over te gaan tot de kennisgeving in het kader van artikel 2.9 van de Overeenkomst `inzake technische handelsbelemmeringen', opgemaakt te Genève op 12 april 1979, teneinde een definitieve versie van het ontwerp mee te delen.

De steller van het ontwerp moet er dan ook op toezien dat dit vormvereiste volgens de procedure en binnen de termijnen waarin artikel 2.9 voorziet,1 wordt vervuld voordat het ontworpen besluit wordt vastgesteld.

ALGEMENE OPMERKINGEN 1. In haar advies 69.160/4 van 6 mei 2021 over een voorontwerp dat heeft geleid tot de wet van 17 februari 2022Relevante gevonden documenten type wet prom. 17/02/2022 pub. 11/03/2022 numac 2022031089 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende beveiligingsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten sluiten `tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende beveiligingsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten' - dit is de wet waarbij artikel 105 van de wet van 13 juni 2005Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/06/2005 numac 2005011238 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet betreffende de elektronische communicatie sluiten `betreffende de elektronische communicatie' is vervangen - heeft de afdeling Wetgeving onder meer het volgende opgemerkt: "Bij voorliggend voorontwerp worden verschillende beperkingen opgelegd in het kader van de uitrol van de netwerken en de exploitatie van de mobiele technologieën van de vijfde generatie, namelijk: - de verplichting voor de `Mobile Network Operators' om over een voorafgaande machtiging te beschikken om bepaalde elementen van hun netwerk te mogen gebruiken (ontworpen artikel 105, § 1, eerste lid); het voorontwerp voorziet in de mogelijkheid om die verplichting uit te breiden naar andere categorieën van ondernemingen (ontworpen artikel 105, § 2, 1° en 2° ); - de verplichting om een verzoek om regularisatie in te dienen ingeval bepaalde netwerkelementen van de `Mobile Network Operators' reeds daadwerkelijk gebruikt worden op het ogenblik dat het koninklijk besluit bedoeld in het ontworpen artikel 105, § 4, eerste lid, 1°, in werking treedt (ontworpen artikel 105, § 1, vierde lid); - de verplichting dat het mobiele netwerk van een `Mobile Network Operator' van een latere generatie dan de vierde zich op het grondgebied van de Europese Unie moet bevinden en vanaf dat grondgebied beheerd, geëxploiteerd, geconfigureerd en gemonitord moet worden (ontworpen artikel 105, § 1, vijfde lid); het voorontwerp voorziet in de mogelijkheid om dezelfde verplichting uit te breiden tot andere categorieën van ondernemingen (ontworpen artikel 105, § 2, 5° ); - de mogelijkheid om voor te schrijven dat een voorafgaande machtiging verkregen moet worden om gebruik te kunnen maken van diensten van `aanbieders' - die dus niet noodzakelijk aanbieders zijn die een `hoog risico' vormen - die gericht tussenbeide komen in het beheer van het netwerk (ontworpen artikel 105, § 2, 3° ); - de verplichting om over een voorafgaande machtiging te beschikken in geval van een update van software of hardware met betrekking tot een netwerkelement (ontworpen artikel 105, § 2, 4° ); - het opleggen van beperkingen met betrekking tot het gebruik van netwerkelementen of diensten van `leveranciers die een hoog risico vormen' op heel het nationaal grondgebied of in nog te bepalen `gevoelige zones' van dat grondgebied (ontworpen artikel 105, § 4, eerste lid, 1° ); - het opleggen van beperkingen met betrekking tot de `lokalisatie van de netwerkelementen of van de leverancier' (ontworpen artikel 105, § 4, eerste lid, 2° ).

Bij die maatregelen worden vooral beperkingen opgelegd aan de vrijheid van ondernemerschap, het vrije verkeer van goederen, het vrij verrichten van diensten en het vrije gebruik van goederen, die naargelang het geval door de Grondwet, het Europees recht en het internationaal recht gewaarborgd worden.

Dergelijke beperkingen kunnen slechts aanvaard worden voor zover daaraan redenen van algemeen belang ten grondslag liggen, ze op objectieve, niet-discriminerende en vooraf gekende criteria berusten, ze geschikt zijn om het aangevoerde doel te bereiken en nodig zijn om dat doel na te streven".2 Gelet op de regels die in het ontworpen besluit, inzonderheid in de artikelen 2 en 3, vervat zijn, beperkt het ontwerp eveneens de vrijheid van ondernemerschap, het vrije verkeer van goederen, het vrij verrichten van diensten en het vrije gebruik van goederen.

De steller van het ontwerp moet dus kunnen aantonen dat de beperkingen die in het vooruitzicht worden gesteld, hetzij door hun inhoud, hetzij door hun adressaten, het algemeen belang nastreven, op objectieve, niet-discriminerende en vooraf gekende criteria berusten, en, ten slotte, geschikt zijn om het aangevoerde doel te bereiken en nodig zijn om dat doel na te streven. 2. Het ontworpen besluit ontleent zijn rechtsgrond voorts aan het bij de wet van 17 februari 2022Relevante gevonden documenten type wet prom. 17/02/2022 pub. 11/03/2022 numac 2022031089 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende beveiligingsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten sluiten vervangen artikel 105, § 8, van de wet van 13 juni 2005Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/06/2005 numac 2005011238 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet betreffende de elektronische communicatie sluiten, waarin het volgende wordt bepaald: "Wanneer een MNO in België elektronische-communicatiediensten aanbiedt met behulp van een 5G-netwerk, moeten de infrastructuren van dat netwerk zich bevinden op het grondgebied van de lidstaten van de Europese Unie.Rekening houdende met de belangen bedoeld in paragraaf 1, eerste lid, en bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, kan de Koning de eisen vaststellen die uit die verplichting voortvloeien.

Rekening houdende met de belangen bedoeld in paragraaf 1, eerste lid, en bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, legt de Koning de in het eerste lid bedoelde MNO's de noodzakelijke regels op opdat zij de activiteiten die absoluut noodzakelijk zijn voor de werking, de veiligheid en de continuïteit van hun netwerk, die Hij bepaalt, uitoefenen binnen het grondgebied van de lidstaten van de Europese Unie.

Rekening houdende met de belangen bedoeld in paragraaf 1, eerste lid, en bij een besluit vastgesteld na overleg in de Ministerraad, kan de Koning de regels en eisen bedoeld in het eerste en tweede lid uitbreiden naar de MVNO's en exploitanten van een privaat elektronische-communicatienetwerk die onderworpen zijn aan de machtigingen bedoeld in paragraaf 1".

Daaruit volgt dat, wanneer de Koning uitvoering geeft aan de machtigingen die hem aldus bij die bepaling worden verleend, hij rekening moet houden met de belangen bedoeld in paragraaf 1, eerste lid, van hetzelfde artikel of, anders gezegd, met de belangen bedoeld in artikel 3, § 1, van de wet van 11 december 1998Relevante gevonden documenten type wet prom. 11/12/1998 pub. 07/05/1999 numac 1999007004 bron ministerie van landsverdediging Wet betreffende de classificatie en de veiligheidsmachtigingen sluiten `betreffende de classificatie en de veiligheidsmachtigingen, veiligheidsattesten en veiligheidsadviezen'. 3. Uit de uitleg die in het verslag aan de Koning wordt gegeven, blijkt dat de steller van het ontwerp bijzondere aandacht heeft geschonken aan de hierboven aangehaalde beginselen, inzonderheid op het vlak van evenredigheid.3 Daarnaast is het zijn bedoeling zich nauwgezet te houden aan de gemeenschappelijke "toolbox" met risicobeperkende maatregelen waarover de lidstaten van de Europese Unie het eens geworden zijn om het hoofd te bieden aan de veiligheidsrisico's die aan de uitrol van 5G zijn verbonden.

Dat neemt niet weg dat de afdeling Wetgeving, gelet op de grenzen waarbinnen ze het ontworpen besluit onderzoekt, alleen maar akte kan nemen van de aldus gegeven uitleg, maar niet kan nagaan of heel die uitleg, inzonderheid vanuit technisch oogpunt, juist en gegrond is.

BIJZONDERE OPMERKINGEN AANHEF 1. De artikelen 1 tot 3 van het ontworpen besluit ontlenen hun rechtsgrond aan het bij de wet van 17 februari 2022Relevante gevonden documenten type wet prom. 17/02/2022 pub. 11/03/2022 numac 2022031089 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende beveiligingsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten sluiten vervangen artikel 105, § 8, van de wet van 13 juni 2005Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/06/2005 numac 2005011238 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet betreffende de elektronische communicatie sluiten. Het eerste lid moet dan ook als volgt worden gesteld: "Gelet op de wet van 13 juni 2005Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/06/2005 numac 2005011238 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet betreffende de elektronische communicatie sluiten betreffende de elektronische communicatie, artikel 105, § 8, vervangen bij de wet van 17 februari 2022Relevante gevonden documenten type wet prom. 17/02/2022 pub. 11/03/2022 numac 2022031089 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende beveiligingsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten sluiten;". 2. Artikel 4 van het ontworpen besluit ontleent zijn rechtsgrond aan artikel 8 van de wet van 17 februari 2022Relevante gevonden documenten type wet prom. 17/02/2022 pub. 11/03/2022 numac 2022031089 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende beveiligingsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten sluiten. Er moet dan ook een nieuw tweede lid worden ingevoegd dat als volgt luidt: "Gelet op de wet van 17 februari 2022Relevante gevonden documenten type wet prom. 17/02/2022 pub. 11/03/2022 numac 2022031089 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende beveiligingsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten sluiten tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende beveiligingsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten, artikel 8;". 3. Uit de stukken die de gemachtigde van de minister heeft overgezonden, blijkt dat de raadpleging van het Interministerieel Comité voor Telecommunicatie en Radio-omroep en Televisie op 5 en 6 juli 2022 werd gehouden, en dat het Overlegcomité zijn goedkeuring aan de ontworpen tekst heeft gehecht op 13 juli 2022. Het vijfde en het zesde lid, die het zesde en het zevende lid worden, moeten dienovereenkomstig worden aangevuld. 4. Het advies van de Raad van State moet worden vermeld na de verplichte vormvereisten, die in chronologische volgorde moeten worden weergegeven.4 DISPOSITIEF Artikel 3 In de Franse tekst moeten de woorden "à condition que leurs interventions sont suivies" worden vervangen door de woorden "à condition que leurs interventions soient suivies".

DE GRIFFIER, DE VOORZITTER, Anne-Catherine VAN GEERSDAELE Martine BAGUET _______ Nota's (1) Dat artikel luidt als volgt: "2.9 De Leden komen overeen, wanneer op een bepaald gebied geen internationale norm bestaat of de technische inhoud van een voorgesteld technisch voorschrift niet in overeenstemming is met de technische inhoud van de desbetreffende internationale normen en het technisch voorschrift aanzienlijke consequenties kan hebben voor het handelsverkeer van andere Leden: 2.9.1. tijdig en op zodanige wijze dat belanghebbenden in andere Leden daarvan kennis kunnen nemen, een bericht te publiceren waarin zij mededelen dat zij voornemens zijn een bepaald technisch voorschrift in te voeren; 2.9.2. de andere Leden via het Secretariaat mede te delen op welke producten het voorgestelde technisch voorschrift betrekking heeft, met een beknopte omschrijving van het doel en de reden daarvan. Dergelijke kennisgevingen vinden voldoende tijdig plaats, zodat nog wijzigingen kunnen worden ingediend en rekening kan worden gehouden met commentaar; 2.9.3. de andere Leden op hun verzoek bijzonderheden of de tekst van het voorgestelde technisch voorschrift te doen toekomen en, indien mogelijk, aan te geven op welke punten dit wezenlijk van de desbetreffende internationale normen afwijkt; 2.9.4. de andere Leden, zonder onderscheid, een redelijke termijn toe te staan voor het geven van schriftelijke commentaar, op verzoek van gedachten te wisselen over deze commentaar en rekening te houden met deze commentaar en met het resultaat van de vorengenoemde gedachtewisseling". (2) http://www.raadvst-consetat.be/dbx/adviezen/69160.pdf (3) Meer bepaald door de uitbreiding van het toepassingsgebied van de betreffende vereisten te beperken tot louter de "full MVNO's" en zo tot louter de categorieën van "exploitanten van een privaat 5G-netwerk" bedoeld in artikel 1, 6°. (4) Beginselen van de wetgevingstechniek - Handleiding voor het opstellen van wetgevende en reglementaire teksten, www.raadvst-consetat.be, tab "Wetgevingstechniek", aanbeveling 34.

18 APRIL 2023. - Koninklijk besluit betreffende de eisen inzake lokalisatie wat de 5G-netwerken betreft FILIP, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.

Gelet op de wet van 13 juni 2005Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/06/2005 numac 2005011238 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet betreffende de elektronische communicatie sluiten betreffende de elektronische communicatie, artikel 105, § 8, vervangen door de wet van 17 februari 2022Relevante gevonden documenten type wet prom. 17/02/2022 pub. 11/03/2022 numac 2022031089 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende beveiligingsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten sluiten tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende beveiligingsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten;

Gelet op de wet van 17 februari 2022Relevante gevonden documenten type wet prom. 17/02/2022 pub. 11/03/2022 numac 2022031089 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van diverse bepalingen inzake elektronische communicatie met het oog op de invoering van bijkomende beveiligingsmaatregelen voor de verstrekking van mobiele 5G-diensten sluiten, artikel 8;

Gelet op het advies van de Inspecteur van Financiën, gegeven op 10 mei 2022;

Gelet op het akkoord van de Minister van Begroting, gegeven op 1 juni 2022;

Gelet op de impactanalyse van de regelgeving, uitgevoerd overeenkomstig de artikelen 6 en 7 van de wet van 15 december 2013Relevante gevonden documenten type wet prom. 15/12/2013 pub. 31/12/2013 numac 2013021138 bron federale overheidsdienst kanselarij van de eerste minister Wet houdende diverse bepalingen inzake administratieve vereenvoudiging sluiten houdende diverse bepalingen inzake administratieve vereenvoudiging;

Gelet op de kennisgeving in het kader van artikel 5 van Richtlijn (EU) 2015/1535 van het Europees Parlement en de Raad van 9 september 2015 betreffende een informatieprocedure op het gebied van technische voorschriften en regels betreffende de diensten van de informatiemaatschappij, gedaan op 8 juni 2022 met referentienummer 2022/0396/B;

Gelet op de raadpleging van 5 en 6 juli 2022 van het Interministerieel Comité voor Telecommunicatie en Radio-omroep en Televisie;

Gelet op de akkoordbevinding van het Overlegcomité, gegeven op 13 juli 2022;

Gelet op advies 71.755/4 van de Raad van State, gegeven op 12 oktober 2022, met toepassing van artikel 84, § 1, eerste lid, 2°, van de wetten op de Raad van State, gecoördineerd op 12 januari 1973;

Gelet op de kennisgeving in het kader van artikel 2.9 van de Overeenkomst inzake technische handelsbelemmeringen, gedaan op 28 september 2022 met referentienummer G/TBT/N/BEL/46;

Overwegende de openbare raadpleging die gehouden is van 16/11/2021 tot 17/12/2021;

Op de voordracht van de Minister van Telecommunicatie en op advies van de in Raad vergaderde Ministers, Hebben Wij besloten en besluiten Wij:

Artikel 1.Voor de toepassing van dit koninklijk besluit, wordt verstaan onder: 1° "5G-netwerk": elektronische-communicatienetwerk in de zin van artikel 105, § 1, vierde lid, van de wet van 13 juni 2005Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/06/2005 numac 2005011238 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet betreffende de elektronische communicatie sluiten betreffende de elektronische communicatie;2° "elementen van het 5G-kernnetwerk" : de elementen die zorgen voor de volgende functies of voor volledig of deels gelijkwaardige functies: a) Functie van authenticatieserver ("Authentication Server Function", AUSF);b) Functie van toegangsbeheer en mobiliteit ("Access and Mobility Management Function", AMF);c) Functie van opslag van niet-gestructureerde data ("Unstructured Data Storage Function", UDSF);d) Netwerkbelichtingsfunctie ("Network Exposure Function", NEF);e) Netwerkopslagfunctie ("Network Repository Function", NRF);f) Functie van netwerkslicingselectie ("Network Slice Selection Function", NSSF);g) Functie van beleidscontrole ("Policy Control Function", PCF);h) Functie van sessiebeheer ("Session Management Function", SMF);i) Centraal databeheer ("Unified Data Management", UDM);j) Centrale dataopslagplaats ("Unified Data Repository", UDR);k) Functie van gebruikerslaag ("User Plane Function", UPF);l) Applicatiefunctie ("Application Function", AF);m) Register ter identificatie van 5G-apparatuur ("5G-Equipment Identity Register", 5G-EIR);n) Dienstenproxy voor beveiliging van de netwerkrandapparatuur ("Security Edge Protection Proxy", SEPP);o) Functie van analyse van netwerkdata ("Network Data Analytics Function", NWDAF);p) Tariferingsfunctie ("Charging Function", CHF);3° "5G-dienst": elektronische-communicatiedienst die wordt verstrekt met behulp van een 5G-netwerk;4° "MNO": een MNO (Mobile Network Operator) zoals bedoeld in artikel 2, 89°, van de wet van 13 juni 2005Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/06/2005 numac 2005011238 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet betreffende de elektronische communicatie sluiten;5° "full MVNO": een MVNO (Mobile Virtual Network Operator) zoals bedoeld in artikel 2, 90°, van de wet van 13 juni 2005Relevante gevonden documenten type wet prom. 13/06/2005 pub. 20/06/2005 numac 2005011238 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet betreffende de elektronische communicatie sluiten die over verschillende elementen van het 5G-kernnetwerk beschikt zoals gedefinieerd in 2°, en die over een eigen nummercapaciteit beschikt, zoals bedoeld in artikel 1, 2°, van het koninklijk besluit van 27 april 2007 betreffende het beheer van de nationale nummeringsruimte en de toekenning en intrekking van gebruiksrechten voor nummers; 6° "betrokken exploitanten van een privaat 5G-netwerk": de volgende ondernemingen, waaronder diegene die aan de wetgeving inzake overheidsopdrachten onderworpen zijn: a) de naamloze vennootschap van publiek recht A.S.T.R.I.D., op voorwaarde dat ze een privaat 5G-netwerk exploiteert; b) de ondernemingen die werden aangewezen als een exploitant van een kritieke infrastructuur in de zin van de wet van 1 juli 2011Relevante gevonden documenten type wet prom. 01/07/2011 pub. 15/07/2011 numac 2011000399 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de beveiliging en de bescherming van de kritieke infrastructuren type wet prom. 01/07/2011 pub. 31/10/2011 numac 2011000679 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de beveiliging en de bescherming van kritieke infrastructuren. - Duitse vertaling sluiten betreffende de beveiliging en de bescherming van de kritieke infrastructuren, voor zover elementen van het private 5G-netwerk worden gebruikt in een van deze kritieke infrastructuren;c) de ondernemingen die aangewezen zijn als aanbieder van essentiële diensten in de zin van de wet van 7 april 2019Relevante gevonden documenten type wet prom. 07/04/2019 pub. 03/05/2019 numac 2019011507 bron federale overheidsdienst kanselarij van de eerste minister Wet tot vaststelling van een kader voor de beveiliging van netwerk- en informatiesystemen van algemeen belang voor de openbare veiligheid sluiten tot vaststelling van een kader voor de beveiliging van netwerk- en informatiesystemen van algemeen belang voor de openbare veiligheid, op voorwaarde dat de verlening van een essentiële dienst gebruikmaakt van een privaat 5G-netwerk;7° "betrokken ondernemingen": de MNO's en full MVNO's die 5G-diensten aanbieden en de betrokken exploitanten van een privaat 5G-netwerk.

Art. 2.Om te garanderen dat de betrokken ondernemingen de activiteiten die absoluut noodzakelijk zijn voor de werking, de veiligheid en de continuïteit van hun 5G-netwerk of hun elementen van de kern van het 5G-netwerk, op het grondgebied van de Europese Unie uitoefenen, zorgen ze ervoor dat het volgende zich op dat grondgebied bevindt: - de personen, de apparatuur, de software en de gegevens nodig voor het toezicht in real time van hun 5G-netwerk, of hun elementen van de kern van het 5G-netwerk ; - de personen, de apparatuur, de software en de gegevens gelinkt aan de controle van de fysieke en logische toegang tot hun 5G-netwerk of hun elementen van de kern van het 5G-netwerk.

Onder "toezicht in real time" in de zin van het eerste lid, eerste streepje, dient te worden verstaan: - de ontvangst en het beheer van de probleemmeldingen afkomstig van de netwerken; - de follow-up van de indicatoren die de staat en de veiligheid van de netwerken en de risico's op de netwerken kenmerken; - het eerste escalatieniveau voor het beheer van incidenten of crisissen.

Onder "controle van de fysieke en logische toegang" in de zin van het eerste lid, tweede streepje, dienen de activiteiten te worden verstaan die: - de betrokken ondernemingen in staat stellen om de personen en systemen te identificeren en te authentificeren die een logische of fysieke toegang hebben tot de netwerken, de ondersteunende infrastructuren van deze netwerken inbegrepen; - de betrokken ondernemingen in staat stellen om toegang te verlenen tot de netwerken, de ondersteunende infrastructuren van deze netwerken inbegrepen.

Art. 3.De personen die het netwerk niet real time superviseren, maar van wie gevraagd kan worden een specifieke handeling op het netwerk uit te voeren, kunnen zich buiten het grondgebied van de Europese Unie bevinden, op voorwaarde dat hun tussenkomsten permanent worden gevolgd door de in artikel 2, eerste lid bedoelde personen.

Art. 4.Dit koninklijk besluit treedt in werking op 1 januari 2028.

Art. 5.De minister bevoegd voor Telecommunicatie wordt belast met de uitvoering van dit besluit.

Gegeven te Brussel, 18 april 2023.

FILIP Van Koningswege : De Eerste minister, A. DE CROO De Minister van Telecommunicatie, P. DE SUTTER De Minister van Defensie, L. DEDONDER De Minister van Justitie, V. VAN QUICKENBORNE De Minister van Binnenlandse Zaken, A. VERLINDEN De Minister van Buitenlandse Zaken, H. LAHBIB