GRONDWETTELIJK HOF

Uittreksel uit arrest nr. 43/2023 van 16 maart 2023 Rolnummer 7665 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 4quater, § 4, van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten « tot wijziging van de wet van 22 december 2016Relevante gevonden documenten type wet prom. 22/12/2016 pub. 06/01/2017 numac 2016022509 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen sluiten houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen », gesteld door de Arbeidsrechtbank te Antwerpen, afdeling Tongeren.

Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, D. Pieters, S. de Bethune, E. Bribosia, W. Verrijdt en K. Jadin, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging Bij vonnis van 27 oktober 2021, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 3 november 2021, heeft de Arbeidsrechtbank te Antwerpen, afdeling Tongeren, de volgende prejudiciële vraag gesteld : « Schendt artikel 4 § 5 van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten, zoals gewijzigd door het KB nr. 13 van 27 april 2020, tot wijziging van de wet van 22 december 2016Relevante gevonden documenten type wet prom. 22/12/2016 pub. 06/01/2017 numac 2016022509 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen sluiten houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen de Grondwet en meer bepaald de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat zij als gevolg hebben dat gerechtigden op primaire arbeidsongeschiktheids- of invaliditeitsuitkeringen die een activiteit als zelfstandige in hoofdberoep met de toelating van de adviserend arts van hun verzekeringsinstelling uitoefenen, en die onder de voorwaarden bepaald onder art. 4 §§ 1 tot 3, hun toegelaten activiteiten moeten onderbreken, voor de maanden maart-december 2020 en januari 2021 op geen enkel bedrag aan overbruggingsrecht aanspraak kunnen maken, terwijl een cumul met andere (vervangings-)inkomens wel mogelijk was ? ». (...) - de prejudiciële vraag als volgt te herformuleren : « Schendt artikel 4quater, § 4, van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten, zoals ingevoegd bij de wet van 24 november 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 24/11/2020 pub. 30/11/2020 numac 2020043771 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet met het oog op steunmaatregelen in het kader van de COVID-19-pandemie sluiten ` met het oog op steunmaatregelen in het kader van de COVID-19-pandemie ' en vóór de opheffing ervan bij artikel 2, 2°, van de wet van 28 februari 2021Relevante gevonden documenten type wet prom. 28/02/2021 pub. 25/03/2021 numac 2021040997 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot wijziging van de wet van 23 maart 2020 tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen sluiten ` tot wijziging van de wet van 22 december 2016Relevante gevonden documenten type wet prom. 22/12/2016 pub. 06/01/2017 numac 2016022509 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen sluiten houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot wijziging van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten tot wijziging van de wet van 22 december 2016Relevante gevonden documenten type wet prom. 22/12/2016 pub. 06/01/2017 numac 2016022509 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen sluiten houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen ', de Grondwet en meer bepaald de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat het als gevolg heeft dat gerechtigden op primaire arbeidsongeschiktheids- of invaliditeitsuitkeringen die een activiteit als zelfstandige in hoofdberoep met de toelating van de adviserend arts van hun verzekeringsinstelling uitoefenen, en die onder de voorwaarden bepaald onder artikel 4quater, §§ 1 en 2, hun toegelaten activiteiten moeten onderbreken, voor de maanden oktober, november en december 2020 en januari 2021 op geen enkel bedrag aan overbruggingsrecht aanspraak kunnen maken, terwijl een cumul met andere (vervangings-)inkomens wel mogelijk was ? », (...) III. In rechte (...) B.1.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 4quater, § 4, van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten « tot wijziging van de wet van 22 december 2016Relevante gevonden documenten type wet prom. 22/12/2016 pub. 06/01/2017 numac 2016022509 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen sluiten houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen » (hierna : de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten), zoals ingevoegd bij artikel 11 van de wet van 24 november 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 24/11/2020 pub. 30/11/2020 numac 2020043771 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet met het oog op steunmaatregelen in het kader van de COVID-19-pandemie sluiten « met het oog op steunmaatregelen in het kader van de COVID-19-pandemie ».

B.1.2. Artikel 4quater van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten betreft het zogenaamde « dubbele overbruggingsrecht ». Die bepaling is opgenomen in hoofdstuk 3 van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten, met als opschrift « Tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ».

B.1.3. Artikel 4 van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten, dat deel uitmaakt van hetzelfde hoofdstuk, voorziet in de toekenning van een financiële uitkering, het overbruggingsrecht, aan zelfstandigen die naar aanleiding van COVID-19 gedwongen worden hun zelfstandige activiteit gedeeltelijk of volledig te onderbreken.

Aanvankelijk betrof die maatregel enkel de zelfstandigen die bijdragen betalen in hoofdberoep. Bij het koninklijk besluit nr. 13 van 27 april 2020 « tot wijziging van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten tot wijziging van de wet van 22 december 2016Relevante gevonden documenten type wet prom. 22/12/2016 pub. 06/01/2017 numac 2016022509 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen sluiten houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen, in het bijzonder voor wat betreft de uitbreiding naar bepaalde zelfstandigen in bijberoep en actieve gepensioneerden » (hierna : het koninklijk besluit nr. 13 van 27 april 2020), dat werd bekrachtigd bij artikel 12 van de wet van 24 december 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 24/12/2020 pub. 15/01/2021 numac 2021200012 bron federale overheidsdienst kanselarij van de eerste minister Wet tot bekrachtiging van de koninklijke besluiten genomen met toepassing van de wet van 27 maart 2020 die machtiging verleent aan de Koning om maatregelen te nemen in de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus COVID-19 (1) type wet prom. 24/12/2020 pub. 15/01/2021 numac 2021200011 bron federale overheidsdienst kanselarij van de eerste minister Wet tot bekrachtiging van de koninklijke besluiten genomen met toepassing van de wet van 27 maart 2020 die machtiging verleent aan de Koning om maatregelen te nemen in de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus COVID-19 (1) sluiten « tot bekrachtiging van de koninklijke besluiten genomen met toepassing van de wet van 27 maart 2020 die machtiging verleent aan de Koning om maatregelen te nemen in de strijd tegen de verspreiding van het coronavirus COVID-19 (II) », werd die crisismaatregel uitgebreid tot de zelfstandigen in bijberoep en de actieve gepensioneerde zelfstandigen, voor zover zij voorlopige bijdragen verschuldigd zijn die minstens berekend worden op de helft van het bedrag van de drempel voor een zelfstandige in hoofdberoep.

Krachtens artikel 4, § 3, van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten, dat bij het koninklijk besluit nr. 13 van 27 april 2020 werd ingevoegd, hebben zij recht op een financiële uitkering die de helft bedraagt van het volledige maandelijkse bedrag van het overbruggingsrecht. Zij kunnen dat overbruggingsrecht cumuleren met één of meer andere vervangingsinkomens, voor zover de som van het overbruggingsrecht met die vervangingsinkomens per maand niet meer dan 1 614,10 euro bedraagt, zijnde het bedrag van het volledige maandelijkse overbruggingsrecht voor een begunstigde met een persoon ten laste (artikel 4, § 4, van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten).

In het verslag aan de Koning dat aan het koninklijk besluit nr. 13 van 27 april 2020 voorafgaat, wordt verduidelijkt : « De eerste maatregel voorziet de toekenning van een gedeeltelijke financiële uitkering van de tijdelijke crisismaatregel overbruggingsrecht voor bepaalde zelfstandigen in bijberoep en actief gepensioneerden die verplicht zijn hun activiteiten te onderbreken door COVID-19. [...] Met deze maatregel wordt beoogd: - zich te richten op de meest ernstige situaties : enkel wanneer de zelfstandige in bijberoep of de actieve gepensioneerde zelfstandige gedwongen wordt om zijn activiteit te onderbreken. Dit is de basisregel van de tijdelijke crisismaatregel overbruggingsrecht. - zich te richten op zelfstandigen die een aanzienlijk impact ondervinden in hun koopkracht : diegenen van wie de zelfstandige activiteit een netto belastbaar jaarlijks inkomen opbrengt dat hoger ligt dan 6.996,89 € (zie het voorbeeld hieronder). - het inkomensverlies verbonden aan de zelfstandige activiteit in kwestie te compenseren door deze aanvulling van de tijdelijke crisismaatregel overbruggingsrecht toe te kennen tot een bedrag gelijk aan de helft van het klassieke bedrag van de financiële uitkering.

Voorbeeld : Een werknemer (arbeider, bediende, kaderlid, voltijds of halftijds) of een ambtenaar of een gepensioneerde oefent een bijkomende zelfstandige activiteit (bar die 's avonds geopend is, activiteit als schoonheidsspecialiste, klein zonnebankcenter...) die een relatief stabiel inkomen oplevert van ongeveer 1000 euro netto per maand. Zijn activiteit wordt stopgezet sinds half maart omwille van de corona-crisis.

Deze maatregel beoogt het belangrijke verlies aan koopkracht voor zijn huishouden (verlies van de helft als het een gepensioneerde betreft, ongetwijfeld een beetje minder als het om een werknemer of ambtenaar gaat) te dekken door de tijdelijke crisismaatregel overbruggingsrecht en dit ten belope van een bedrag dat tot 645,85 euro kan bedragen (807,05 met gezinslast). [...] De tweede maatregel laat toe om de financiële uitkeringen van de crisismaatregel overbruggingsrecht te cumuleren met een vervangingsinkomen.

Ook deze maatregel past strikt binnen het kader van de tijdelijke crisismaatregel overbruggingsrecht, met andere woorden voor de zelfstandigen die een zelfstandige activiteit effectief moeten onderbreken door COVID-19 (zie algemene voorwaarden om deze tijdelijke crisismaatregel te genieten).

Het doel van deze tijdelijke crisismaatregel overbruggingsrecht is ook om de volgende situaties te dekken, waarbij de onderbreking van de zelfstandige activiteit plaatsvindt in hoofde van een zelfstandige die bovendien (door zijn leeftijd (pensioen), of door zijn situatie als loontrekkende of, in bepaalde gevallen, door een arbeidsongeschiktheid of invaliditeit (in bijberoep)) een vervangingsinkomen geniet : 1° Sommigen onder hen cumuleren deze effectieve activiteit als zelfstandige met een vervangingsinkomen (tijdelijke werkloosheid, werkloosheid, pensioen) en moeten deze effectieve zelfstandige activiteit onderbreken door COVID-19. 2° Sommigen onder hen moeten hun zelfstandige activiteit onderbreken door COVID-19 en genieten vervolgens, tijdens deze onderbreking, van een vervangingsinkomen (tijdelijke werkloosheid, werkloosheid, pensioen, arbeidsongeschiktheid bijvoorbeeld door een besmetting met COVID-19, ...).

De onderhavige maatregel beoogt een cumul toe te laten van de tijdelijke crisismaatregel overbruggingsrecht met een ander vervangingsinkomen wanneer wordt voldaan aan alle voorwaarden om deze tijdelijke crisismaatregel overbruggingsrecht te bekomen.

Echter, voor de zelfstandigen in bijberoep die sociale bijdragen betalen op een jaarlijks inkomen dat zich situeert tussen 6.996,89 en 13.993,78 euro en de actieve gepensioneerde zelfstandigen die bijdragen betaalt op basis van netto belastbare jaarlijkse inkomsten die hoger zijn dan 6.996,89 euro, is de cumul slechts toegestaan op voorwaarde dat de som van de halve financiële uitkering van de tijdelijke crisismaatregel overbruggingsrecht en de andere vervangingsinkomens per maand het bedrag van 1.614,10 euro niet overschrijdt. In geval van overschrijding zal het maandelijks bedrag van de tijdelijke crisismaatregel overbruggingsrecht verminderd worden ten belope van deze overschrijding » (Belgisch Staatsblad, 29 april 2020, pp. 29522-29523).

Krachtens artikel 4, § 5, van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten, zoals ingevoegd bij het koninklijk besluit nr. 13 van 27 april 2020, kunnen de gerechtigden op primaire ongeschiktheids- of invaliditeitsuitkeringen die een activiteit als zelfstandige uitoefenen met de toelating van de adviserend arts van hun verzekeringsinstelling, en die naar aanleiding van COVID-19 gedwongen worden hun zelfstandige activiteit te onderbreken, geen aanspraak maken op een overbruggingsrecht voor die onderbreking van activiteit.

In het verslag aan de Koning dat het koninklijk besluit nr. 13 van 27 april 2020 voorafgaat, wordt verduidelijkt dat « wanneer zij hun toegelaten zelfstandige activiteit moeten onderbreken omwille van COVID-19 [...] zij integraal [terugvallen] op het volledige bedrag van de arbeidsongeschiktheids- of invaliditeitsuitkering » (Belgisch Staatsblad, 29 april 2020, p. 29524).

Krachtens artikel 6, 3°, van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten is de crisismaatregel van artikel 4 van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten van toepassing geweest op alle gedwongen onderbrekingen die hebben plaatsgevonden naar aanleiding van COVID-19 in de periode van 1 maart 2020 tot 30 juni 2020.

B.1.4. Bij de wet van 24 november 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 24/11/2020 pub. 30/11/2020 numac 2020043771 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet met het oog op steunmaatregelen in het kader van de COVID-19-pandemie sluiten « met het oog op steunmaatregelen in het kader van de COVID-19-pandemie » werd het in het geding zijnde artikel 4quater ingevoegd in de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten, dat voorziet in de toekenning van een « dubbel overbruggingsrecht » aan zelfstandigen die naar aanleiding van COVID-19 gedwongen worden hun zelfstandige activiteit te onderbreken en wier activiteiten rechtstreeks behoren tot of afhankelijk zijn van de activiteiten bedoeld in het ministerieel besluit van 18 oktober 2020 en elk later ministerieel besluit houdende dringende maatregelen om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken. Het betreft onder meer de inrichtingen die behoren tot de horecasector en andere eet- en drankgelegenheden. Zij ontvangen een maandelijkse uitkering ten bedrage van het dubbele van het volledige maandelijkse bedrag van het overbruggingsrecht.

In soortgelijke bewoordingen als artikel 4, § 3, van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten, voorziet artikel 4quater, § 2, van dezelfde wet in de toekenning van het volledige maandelijkse overbruggingsrecht aan de zelfstandigen in bijberoep en de actieve gepensioneerde zelfstandigen die naar aanleiding van COVID-19 hun activiteiten hebben moeten onderbreken, voor zover zij voorlopige bijdragen verschuldigd zijn die minstens berekend worden op de helft van het bedrag van de drempel voor een zelfstandige in hoofdberoep. Zij kunnen dat overbruggingsrecht cumuleren met één of meer andere vervangingsinkomens, voor zover de som van het overbruggingsrecht met die vervangingsinkomens per maand niet meer bedraagt dan 1 614,10 euro (artikel 4quater, § 3, van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten, zoals ingevoegd bij de wet van 24 november 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 24/11/2020 pub. 30/11/2020 numac 2020043771 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet met het oog op steunmaatregelen in het kader van de COVID-19-pandemie sluiten).

Voorts voorzag artikel 4quater, § 4, van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten, in soortgelijke bewoordingen als artikel 4, § 5, van dezelfde wet, in een uitsluiting van het overbruggingsrecht van gerechtigden op primaire ongeschiktheids- of invaliditeitsuitkeringen die een activiteit als zelfstandige uitoefenen met de toelating van de adviserende arts van hun verzekeringsinstelling en die naar aanleiding van COVID-19 gedwongen worden hun zelfstandige activiteit te onderbreken. Bij artikel 2, 2°, van de wet van 28 februari 2021Relevante gevonden documenten type wet prom. 28/02/2021 pub. 25/03/2021 numac 2021040997 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot wijziging van de wet van 23 maart 2020 tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen sluiten « tot wijziging van de wet van 22 december 2016Relevante gevonden documenten type wet prom. 22/12/2016 pub. 06/01/2017 numac 2016022509 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen sluiten houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot wijziging van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten tot wijziging van de wet van 22 december 2016Relevante gevonden documenten type wet prom. 22/12/2016 pub. 06/01/2017 numac 2016022509 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen sluiten houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen » werd die uitsluiting opgeheven, dit met ingang van 1 februari 2021.

Krachtens artikel 6, 7°, van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten, dat laatst werd gewijzigd bij artikel 42, a), van de wet van 18 juli 2021 « houdende tijdelijke ondersteuningsmaatregelen ten gevolge van de COVID-19-pandemie », is de crisismaatregel van artikel 4quater van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten van toepassing geweest op alle gedwongen onderbrekingen die hebben plaatsgevonden naar aanleiding van COVID-19 in de periode van 1 oktober 2020 tot 30 september 2021.

B.2. De verwijzende rechter vraagt aan het Hof of artikel 4quater, § 4, van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten de artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt, doordat het als gevolg heeft dat gerechtigden op primaire arbeidsongeschiktheids- of invaliditeitsuitkeringen die een activiteit als zelfstandige in hoofdberoep met de toelating van de adviserend arts van hun verzekeringsinstelling uitoefenen en die onder de voorwaarden bepaald in artikel 4quater, §§ 1 en 2, hun toegelaten activiteiten moeten onderbreken, voor de maanden oktober, november en december 2020 en januari 2021 op geen enkel bedrag aan overbruggingsrecht aanspraak kunnen maken, terwijl een cumulering van het overbruggingsrecht met andere (vervangings-)inkomens wel mogelijk was.

B.3.1. De eisende partij voor het verwijzende rechtscollege verzoekt het Hof de prejudiciële vraag te herformuleren, en de in het geding zijnde bepaling te toetsen aan artikel 23 van de Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.

B.3.2. Een partij voor het Hof vermag niet de draagwijdte van de door het verwijzende rechtscollege gestelde prejudiciële vraag te wijzigen of te laten wijzigen. Het komt aan de verwijzende rechter toe te oordelen welke prejudiciële vraag hij aan het Hof dient te stellen en daarbij de omvang van de saisine te bepalen.

B.3.3. Het verzoek van de eisende partij voor het verwijzende rechtscollege kan niet worden ingewilligd.

B.4. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is.

Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel.

B.5.1. De Ministerraad betoogt dat de gerechtigden op primaire arbeidsongeschiktheids- of invaliditeitsuitkeringen die hun toegelaten activiteit als zelfstandige dienden te onderbreken ingevolge de COVID-19-pandemie en de andere zelfstandigen die hun activiteit moesten onderbreken ingevolge die pandemie, zoals de actieve gepensioneerden, niet vergelijkbaar zijn. De eerste categorie zou immers hebben kunnen terugvallen op een volledige arbeidsongeschiktheidsuitkering, terwijl de laatstgenoemde categorie het bedrag van het vervangingsinkomen niet zag stijgen.

B.5.2. Verschil en niet-vergelijkbaarheid mogen niet worden verward.

Het verschil waarnaar de Ministerraad verwijst, kan weliswaar een element zijn in de beoordeling van een verschil in behandeling, maar het kan niet volstaan om tot de niet-vergelijkbaarheid te besluiten, anders zou de toetsing aan het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie van elke inhoud worden ontdaan.

B.6.1. Het in het geding zijnde verschil in behandeling berust op een objectief criterium, namelijk de aard van het inkomen of vervangingsinkomen dat de betrokkene geniet.

B.6.2. Uit het in B.1.3 vermelde verslag aan de Koning dat het koninklijk besluit nr. 13 van 27 april 2020 voorafgaat, blijkt dat met de uitbreiding van de tijdelijke crisismaatregel in artikel 4, § 3, van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten tot de zelfstandigen in bijberoep en de actieve gepensioneerde zelfstandigen, een driedubbele doelstelling wordt beoogd. Ten eerste beoogt die maatregel zich te richten op de meest ernstige situaties, namelijk de zelfstandigen in bijberoep of de actieve gepensioneerde zelfstandigen die gedwongen worden hun activiteit te onderbreken. Ten tweede beoogt die maatregel zich te richten op zelfstandigen die een aanzienlijke impact ondervinden in hun koopkracht, zijnde diegenen die voorlopige bijdragen verschuldigd zijn die minstens berekend worden op de helft van het bedrag van de drempel voor een zelfstandige in hoofdberoep. Ten slotte beoogt die maatregel het inkomensverlies verbonden aan de zelfstandige activiteit in kwestie te compenseren door die aanvulling van de tijdelijke crisismaatregel overbruggingsrecht toe te kennen tot een bedrag gelijk aan de helft van het bedrag van de financiële uitkering waarop de zelfstandigen in hoofdberoep aanspraak kunnen maken.

Het dient te worden aangenomen dat de wetgever, met de toekenning van het dubbele overbruggingsrecht aan de zelfstandigen in bijberoep en de actieve gepensioneerde zelfstandigen bij de wet van 24 november 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 24/11/2020 pub. 30/11/2020 numac 2020043771 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet met het oog op steunmaatregelen in het kader van de COVID-19-pandemie sluiten, die artikel 4quater heeft ingevoegd in de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten, dezelfde doelstelling beoogde.

B.6.3. Ten aanzien van die doelstellingen is het niet pertinent dat de gerechtigden op primaire arbeidsongeschiktheids- of invaliditeitsuitkeringen die een activiteit als zelfstandige in hoofdberoep met de toelating van de adviserend arts van hun verzekeringsinstelling uitoefenen en die naar aanleiding van COVID-19 hun toegelaten activiteiten moeten onderbreken, worden uitgesloten van het overbruggingsrecht.

Zij bevinden zich immers in dezelfde ernstige situatie als de actieve gepensioneerde zelfstandigen die naar aanleiding van COVID-19 gedwongen worden hun zelfstandige activiteit te onderbreken. Voorts ondervinden zij eveneens een aanzienlijke impact in hun koopkracht, in zoverre zij - zoals de actieve gepensioneerde zelfstandigen die aanspraak kunnen maken op het dubbele overbruggingsrecht - voorlopige bijdragen verschuldigd zijn die minstens berekend worden op de helft van het bedrag van de drempel voor een zelfstandige in hoofdberoep en dus een aanzienlijk inkomen uit hun zelfstandige activiteit verwerven.

Er is geen redelijke verantwoording waarom het inkomensverlies van de actieve gepensioneerde zelfstandigen door de gedwongen onderbreking van hun zelfstandige activiteiten wordt gecompenseerd, doch niet het soortgelijke inkomensverlies van de gerechtigden op primaire arbeidsongeschiktheids- of invaliditeitsuitkeringen door de gedwongen onderbreking van hun toegelaten activiteit als zelfstandige in hoofdberoep.

B.6.4. De Ministerraad voert nog aan dat er in de periode van 1 maart 2020 tot 30 september 2021 krachtens het koninklijk besluit van 15 september 2020Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 15/09/2020 pub. 23/09/2020 numac 2020203872 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Koninklijk besluit houdende toekenning, ingevolge de COVID-19-pandemie, van een aanvullende crisisuitkering aan sommige arbeidsongeschikt erkende zelfstandigen en meewerkende echtgenoten sluiten « houdende toekenning, ingevolge de COVID-19-pandemie, van een aanvullende crisisuitkering aan sommige arbeidsongeschikt erkende zelfstandigen en meewerkende echtgenoten » een aanvullende crisisuitkering bestond voor sommige arbeidsongeschikt erkende zelfstandigen en meewerkende echtgenoten.

Vermits die aanvullende crisisuitkering enkel van toepassing was op samenwonende zelfstandigen zonder gezinslast, en dus niet op alleenstaande zelfstandigen en zelfstandigen met gezinslast, volstaat zij in ieder geval niet om het voormelde verschil in behandeling te verhelpen.

B.6.5. Artikel 4quater, § 4, van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten is niet bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.

Om die redenen, het Hof zegt voor recht : Artikel 4quater, § 4, van de wet van 23 maart 2020Relevante gevonden documenten type wet prom. 23/03/2020 pub. 24/03/2020 numac 2020030349 bron federale overheidsdienst economie, k.m.o., middenstand en energie Wet tot wijziging van de wet van 22 december 2016 houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen type wet prom. 23/03/2020 pub. 26/03/2020 numac 2020040685 bron federale overheidsdienst beleid en ondersteuning Wet tot opening van voorlopige kredieten voor de maanden april, mei en juni 2020 sluiten « tot wijziging van de wet van 22 december 2016Relevante gevonden documenten type wet prom. 22/12/2016 pub. 06/01/2017 numac 2016022509 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen sluiten houdende invoering van een overbruggingsrecht ten gunste van zelfstandigen en tot invoering van tijdelijke maatregelen in het kader van COVID-19 ten gunste van zelfstandigen » schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.

Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989Relevante gevonden documenten type wet prom. 06/01/1989 pub. 18/02/2008 numac 2008000108 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Bijzondere wet op het Arbitragehof sluiten op het Grondwettelijk Hof, op 16 maart 2023.

De griffier, P.-Y. Dutilleux De voorzitter, L. Lavrysen