GRONDWETTELIJK HOF

Uittreksel uit arrest nr. 100/2021 van 1 juli 2021 Rolnummer 7374 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 108, 1° en 2°, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, zoals van kracht tot 30 april 2019, gesteld door de Arbeidsrechtbank te Luik, afdeling Luik.

Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en L. Lavrysen, de rechters P. Nihoul, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache en T. Detienne, en, overeenkomstig artikel 60bis van de bijzondere wet van 6 januari 1989Relevante gevonden documenten type wet prom. 06/01/1989 pub. 18/02/2008 numac 2008000108 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Bijzondere wet op het Arbitragehof sluiten op het Grondwettelijk Hof, emeritus rechter T. Merckx-Van Goey, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging Bij vonnis van 2 maart 2020, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is ingekomen op 9 maart 2020, heeft de Arbeidsrechtbank Luik, afdeling Luik, de volgende prejudiciële vragen gesteld : - « Schendt artikel 108, 1° en 2°, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, (zoals het van kracht was tot 30 april 2019) de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het een verschil in behandeling creëert tussen de werknemers die ervoor hebben gekozen hun beroepsactiviteit voort te zetten na de wettelijke pensioenleeftijd zonder hun pensioen te hebben aangevraagd en die de wettelijke pensioenleeftijd bereiken gedurende een periode van arbeidsongeschiktheid, en die welke, na eveneens te zijn blijven werken na de wettelijke pensioenleeftijd zonder hun pensioen te hebben aangevraagd, ziek worden na de wettelijke pensioenleeftijd te hebben bereikt, in zoverre aan de eerstgenoemden het recht op uitkeringen wordt ontzegd vanaf de eerste dag van de maand na die waarin zij de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt, krachtens artikel 108, 1°, terwijl de laatstgenoemden het recht op uitkeringen pas verliezen vanaf de eerste dag van de tweede maand na die waarin de arbeidsongeschiktheid zich heeft voorgedaan, en dat krachtens artikel 108, 2° ? »; - « Schendt artikel 108, 1°, van de wet betreffende de [verplichte verzekering voor] geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, (zoals het van kracht was tot 30 april 2019) de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het een verschil in behandeling creëert tussen de arbeidsongeschikte werknemers die de wettelijke pensioenleeftijd niet hebben bereikt en die gedurende hun periodes van arbeidsongeschiktheid aanspraak kunnen maken op de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen ten laste van de bevoegde socialezekerheidsinstelling, en de werknemers die ervoor hebben gekozen hun beroepsactiviteit voort te zetten na de wettelijke pensioenleeftijd zonder hun pensioen te hebben aangevraagd, die arbeidsongeschikt worden en gedurende die arbeidsongeschiktheid de wettelijke pensioenleeftijd bereiken, aangezien aan die laatsten het voordeel van de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen wordt ontzegd vanaf de eerste dag van de maand na die waarin zij de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt terwijl zij, zoals de andere werknemers, via hun loon zijn blijven bijdragen tot het stelsel van de sociale zekerheid, en omdat zij worden gedwongen, teneinde een vervangingsinkomen te genieten, hun recht op een pensioen zeer snel te doen gelden waardoor hun bijgevolg de mogelijkheid wordt ontnomen om te blijven bijdragen met het oog op een verhoging van dat pensioen via een voortzetting van hun bezoldigde activiteit ? ». (...) III. In rechte (...) Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de draagwijdte van de prejudiciële vragen B.1.1. Artikel 100, § 1, eerste lid, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994 (hierna : de wet van 14 juli 1994Relevante gevonden documenten type wet prom. 14/07/1994 pub. 19/12/2008 numac 2008001027 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 25/02/2009 numac 2009000104 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000576 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 04/03/2011 numac 2011000117 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 20/11/2008 numac 2008000938 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het jaar 2007 type wet prom. 14/07/1994 pub. 07/04/2009 numac 2009000211 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000581 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het eerste semester van het jaar 2010 sluiten), omschrijft een arbeidsongeschikte werknemer als « de werknemer die alle werkzaamheid heeft onderbroken als rechtstreeks gevolg van het intreden of het verergeren van letsels of functionele stoornissen waarvan erkend wordt dat ze zijn vermogen tot verdienen verminderen tot een derde of minder dan een derde van wat een persoon, van dezelfde stand en met dezelfde opleiding, kan verdienen door zijn werkzaamheid in de beroepencategorie waartoe de beroepsarbeid behoort, door betrokkene verricht toen hij arbeidsongeschikt is geworden, of in de verschillende beroepen die hij heeft of zou kunnen uitoefenen hebben uit hoofde van zijn beroepsopleiding ».

B.1.2. De wet van 14 juli 1994Relevante gevonden documenten type wet prom. 14/07/1994 pub. 19/12/2008 numac 2008001027 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 25/02/2009 numac 2009000104 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000576 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 04/03/2011 numac 2011000117 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 20/11/2008 numac 2008000938 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het jaar 2007 type wet prom. 14/07/1994 pub. 07/04/2009 numac 2009000211 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000581 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het eerste semester van het jaar 2010 sluiten voorziet in twee soorten uitkeringen voor arbeidsongeschiktheid.

B.1.3. Een primaire ongeschiktheidsuitkering is in principe verschuldigd aan de in artikel 86, § 1, van die wet bedoelde gerechtigde die arbeidsongeschikt is in de zin van artikel 100 van diezelfde wet, over elke werkdag van een éénjarig tijdvak ingaande op de aanvangsdag van zijn arbeidsongeschiktheid, of over elke dag van datzelfde tijdvak die wordt gelijkgesteld met een werkdag door een verordening van het Beheerscomité van de dienst voor uitkeringen (artikel 87, eerste lid, van de wet van 14 juli 1994Relevante gevonden documenten type wet prom. 14/07/1994 pub. 19/12/2008 numac 2008001027 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 25/02/2009 numac 2009000104 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000576 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 04/03/2011 numac 2011000117 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 20/11/2008 numac 2008000938 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het jaar 2007 type wet prom. 14/07/1994 pub. 07/04/2009 numac 2009000211 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000581 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het eerste semester van het jaar 2010 sluiten).

Indien de gerechtigde niet langer in staat van primaire arbeidsongeschiktheid is als bedoeld in artikel 100, over een tijdvak dat minder dan veertien dagen telt, onderbreekt dat tijdvak waarover geen primaire ongeschiktheidsuitkering wordt betaald, de loop van het tijdvak van primaire ongeschiktheid niet (artikel 87, vierde lid, van de wet van 14 juli 1994Relevante gevonden documenten type wet prom. 14/07/1994 pub. 19/12/2008 numac 2008001027 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 25/02/2009 numac 2009000104 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000576 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 04/03/2011 numac 2011000117 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 20/11/2008 numac 2008000938 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het jaar 2007 type wet prom. 14/07/1994 pub. 07/04/2009 numac 2009000211 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000581 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het eerste semester van het jaar 2010 sluiten).

B.1.4. Duurt de arbeidsongeschiktheid voort na het tijdvak van primaire arbeidsongeschiktheid van één jaar, dan ontvangt de gerechtigde invaliditeitsuitkeringen (artikel 93, eerste lid, van de wet van 14 juli 1994Relevante gevonden documenten type wet prom. 14/07/1994 pub. 19/12/2008 numac 2008001027 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 25/02/2009 numac 2009000104 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000576 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 04/03/2011 numac 2011000117 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 20/11/2008 numac 2008000938 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het jaar 2007 type wet prom. 14/07/1994 pub. 07/04/2009 numac 2009000211 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000581 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het eerste semester van het jaar 2010 sluiten).

B.2.1. Zoals het van toepassing was tot 30 april 2019 bepaalde artikel 108, 1° en 2°, van de wet van 14 juli 1994Relevante gevonden documenten type wet prom. 14/07/1994 pub. 19/12/2008 numac 2008001027 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 25/02/2009 numac 2009000104 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000576 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 04/03/2011 numac 2011000117 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 20/11/2008 numac 2008000938 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het jaar 2007 type wet prom. 14/07/1994 pub. 07/04/2009 numac 2009000211 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000581 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het eerste semester van het jaar 2010 sluiten : « De uitkeringen worden aan de gerechtigde ontzegd : 1° vanaf de eerste dag van de maand na die waarin hij de pensioenleeftijd bereikt bepaald in artikel 2 of 3 van het koninklijk besluit van 23 december 1996 tot uitvoering van de artikelen 15, 16 en 17 van de wet van 26 juli 1996 tot modernisering van de sociale zekerheid en tot vrijwaring van de leefbaarheid van de wettelijke pensioenstelsels;2° vanaf de eerste dag van de tweede maand na die waarin de arbeidsongeschiktheid is aangevangen, wanneer het een gerechtigde betreft die verder werkzaam is geweest na de in 1° hiervoren bedoelde leeftijd ». Dit is de in het geding zijnde bepaling.

B.2.2. Die bepaling vindt haar oorsprong in artikel 60 van de wet van 9 augustus 1963 « tot instelling en organisatie van een regeling voor verplichte ziekte- en invaliditeitsverzekering », zoals het werd vervangen bij artikel 25 van de wet van 27 juni 1969 « tot wijziging van de wet van 9 augustus 1963 tot instelling en organisatie van een regeling voor verplichte ziekte- en invaliditeitsverzekering ».

B.2.3. In de parlementaire voorbereiding van die bepaling wordt uiteengezet : « Eén van de hoofddoeleinden van de ziekte- en invaliditeitsverzekering bestaat erin een behoorlijke bestaanszekerheid te waarborgen aan de arbeidende bevolking, wanneer het loon wegvalt ingevolge arbeidsongeschiktheid. Op de solidariteit van de gehele bevolking wordt dan een beroep gedaan om dat doel te bereiken. Vanzelfsprekend is het de plicht van alle verantwoordelijke overheden om de uiteraard beperkte collectieve fondsen op een verantwoorde wijze te besteden aan de gevallen waarin die bestaanszekerheid op een reële wijze bedreigd wordt. Het lijkt in dat verband niet ongepast eraan te herinneren dat de sociale wetgeving in de ruime zin van het woord, die zowel de arbeidswetgeving als de wetgeving op de maatschappelijke zekerheid omvat, als een geheel moet worden beschouwd. Door een bestendige inspanning om de objectieven van de onderscheiden sectoren van de sociale wetgeving zo precies mogelijk af te bakenen, moet iedere dubbele besteding worden voorkomen.

In dit perspectief wordt het probleem gesteld van de mogelijke cumul tussen de ongeschiktheidsuitkering en bepaalde andere inkomsten, waarover de gerechtigde kan beschikken.

In de wet van 9 augustus 1963 worden zekere gevallen opgesomd, waarin de uitkeringen geweigerd worden. Het gaat hier meer bepaald om de tijdvakken waarin de werknemer zijn loon verder blijft ontvangen in uitvoering van de wettelijke bepalingen op het gewaarborgd week- of maandloon en verder om het tijdvak van het jaarlijks verlof, wanneer de aanvang der ongeschiktheid zich in een dergelijk tijdvak situeert.

De motieven van deze uitsluiting kunnen moeilijk betwist worden. In het onderhavige wetsontwerp wordt de opsomming van de gevallen, waarin de uitkeringen geweigerd worden, derwijze verruimd dat de uitkeringen evenmin worden toegekend in gelijkaardige omstandigheden, hetzij wanneer aan de werknemer, in uitvoering van de arbeidswetgeving of van bepaalde contractuele of statutaire regelingen, bedragen verschuldigd zijn die met het niveau van het gederfde loon gelijkstaan of dit bedrag benaderen, hetzij wanneer een vergoeding verschuldigd is door sommige andere takken van de maatschappelijke zekerheid, zoals, bijvoorbeeld, het jaarlijks vakantiegeld » (Parl. St., Senaat, 1968-1969, nr. 73, pp. 4-5).

Er wordt ook gepreciseerd dat de ontworpen maatregelen geïnspireerd zijn door voorstellen die het Beheerscomité van de dienst voor uitkeringen aan de Ministerraad heeft voorgelegd (ibid., p. 5).

B.2.4. Naar aanleiding van een vraag over die bepaling op 24 december 2012 in de Kamer, antwoordde de staatssecretaris voor Sociale Zaken, Gezinnen en Personen met een handicap, belast met Beroepsrisico's : « Het bereiken van de pensioenleeftijd heeft inderdaad een impact binnen de uitkeringsverzekering voor loontrekkenden : - Zo worden vanaf de eerste dag van de maand na die waarin een gerechtigde de wettelijke pensioenleeftijd bereikt, de ziekte-uitkeringen geweigerd. - Wanneer het een gerechtigde betreft die verder werkzaam is geweest na het bereiken van de pensioenleeftijd, worden de ziekte-uitkeringen geweigerd vanaf de eerste dag van de tweede maand na die waarin de arbeidsongeschiktheid is aangevangen.

Daarbij moet ik wel opmerken dat deze laatste bepaling meermaals kan worden toegepast, namelijk in die zin dat het beperkte recht op arbeidsongeschiktheidsuitkeringen blijft bestaan telkens er een nieuwe periode van arbeidsongeschiktheid wordt erkend. [...] De ratio legis van deze bepalingen is dat de betrokkene bij een (langdurige) arbeidsongeschiktheid zijn rechten op een rustpensioen kan laten gelden vanaf het ogenblik dat de wettelijke pensioenleeftijd is bereikt. Betrokkene zal dus steeds kunnen terugvallen op zijn pensioen dat aan hem gegarandeerd wordt ongeacht ziekte of invaliditeit.

Deze motivatie is overigens niet alleen in de sector uitkeringen van toepassing. Zo bevat ook de werkloosheidsreglementering een gelijkaardige bepaling.

Ik ben er mij zeker van bewust dat er bij deze werknemers nog altijd socialezekerheidsbijdragen worden ingehouden op het door hen verdiende loon of dat deze zelfstandigen in principe nog steeds sociale bijdragen zijn verschuldigd op de door hen behaalde beroepsinkomsten, zonder dat dit evenwel voor hen nog (langdurige) rechten opent in de desbetreffende uitkeringsverzekering. Deze bijdragebetaling vormt echter een verdere toepassing van het solidariteitsprincipe dat geldt binnen de sociale zekerheid.

Dit solidariteitsprincipe houdt geenszins in dat er ipso facto een recht op prestaties of een recht op evenredige prestaties bestaat. [...] Het lijkt mij dan ook niet aangewezen om het recht op arbeidsongeschiktheidsuitkeringen in geval van een langdurige arbeidsongeschiktheid uit te breiden ten gunste van de personen die ervoor opteren om te blijven doorwerken na het bereiken van de wettelijke pensioenleeftijd » (Vr. en Antw., Kamer, 2012-2013, 24 december 2012, QRVA 53-094, pp. 237-238).

B.3.1. Artikel 108, 2°, van de wet van 14 juli 1994Relevante gevonden documenten type wet prom. 14/07/1994 pub. 19/12/2008 numac 2008001027 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 25/02/2009 numac 2009000104 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000576 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 04/03/2011 numac 2011000117 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 20/11/2008 numac 2008000938 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het jaar 2007 type wet prom. 14/07/1994 pub. 07/04/2009 numac 2009000211 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000581 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het eerste semester van het jaar 2010 sluiten werd gewijzigd bij artikel 15 van de wet van 7 april 2019 « betreffende de sociale bepalingen van de jobsdeal » (hierna : de wet van 7 april 2019), waardoor het voortaan bepaalt : « De uitkeringen worden aan de gerechtigde ontzegd : [...] 2° vanaf de eerste dag van de zevende maand van het tijdvak van primaire ongeschiktheid als die zich bevindt na de laatste dag van de maand waarin hij de in 1° bedoelde leeftijd heeft bereikt, wanneer het gaat om een gerechtigde bedoeld in artikel 86, § 1, 1°, a), na de maand waarin hij de in 1° bedoelde leeftijd heeft bereikt, met uitzondering van de werknemer die een vergoeding geniet naar aanleiding van de verbreking van de arbeidsovereenkomst omschreven in voormeld artikel;».

B.3.2. In de parlementaire voorbereiding van die bepaling wordt uiteengezet : « Een werknemer kan beslissen om na het bereiken van de wettelijke pensioenleeftijd (die vandaag 65 jaar bedraagt) voort te werken en om nog geen beroep te doen op de toekenning van het rustpensioen, hoewel na deze wettelijke pensioenleeftijd een onbegrensde cumulatie van het rustpensioen met beroepsinkomsten toegelaten is. Het voortzetten van de werkzaamheid als werknemer kan immers tot doel hebben om een volledige loopbaanbreuk (meer bepaald 45 loopbaanjaren) te bereiken en bijgevolg een volledig rustpensioen te kunnen ontvangen. Voor de rustpensioenen die vanaf 1 januari 2019 ingaan, wordt bovendien bepaald dat alle periodes van tewerkstelling in de pensioenberekening zullen meetellen, ook na het bereiken van de volledige globale loopbaan (gelijk aan 14 040 voltijdse dagequivalenten). Het voortzetten van de tewerkstelling na het bereiken van de volledige globale loopbaan kan dus eveneens een hoger pensioen tot gevolg hebben. Vandaag heeft de werknemer die na de wettelijke pensioenleeftijd blijft voortwerken, slechts een zeer beperkt recht op arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. De arbeidsongeschiktheidsuitkeringen worden immers aan deze gerechtigde ontzegd vanaf de eerste dag van de tweede maand volgend op de maand waarin de arbeidsongeschiktheid is aangevat (cf. artikel 108, 2° van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994). Aangezien deze werknemer doorgaans aanspraak kan maken op gewaarborgd loon, worden er aan hem - bij een arbeidsongeschiktheid die langer dan één maand duurt - slechts gedurende een uiterst beperkte periode of zelfs geen arbeidsongeschiktheidsuitkeringen toegekend, hoewel op het door hem verworven loon nog steeds de vereiste sociale zekerheidsbijdragen voor de sector van de uitkeringen zijn ingehouden. In de praktijk valt een arbeidsongeschikte werknemer na de periode van gewaarborgd loon terug op haar of zijn rustpensioen. Op zich kan men na de ziekteperiode opnieuw aan de slag, maar dan bouwt de werknemer geen pensioenrechten meer op.

In het kader van het beleid van de Regering om langer werken aan te moedigen, past het om dit in de tijd beperkte recht op arbeidsongeschiktheidsuitkeringen uit te breiden tot de eerste zes maanden van de periode van primaire ongeschiktheid voor de gerechtigden die nog niet daadwerkelijk het rustpensioen of eender welk als dergelijk pensioen geldend voordeel hebben genoten (wijziging van artikel 108, 2° van de voormelde gecoördineerde wet). Er wordt eveneens voorzien om de loontrekkende gerechtigde die ziek wordt vóór de eerste dag van de maand die volgt op die waarin hij de wettelijke pensioenleeftijd heeft bereikt, nog verder te vergoeden vanaf deze dag en dat gedurende de nog vanaf deze datum te lopen periode van zes maanden (op voorwaarde van een blijvende onderwerping aan de 'RSZ-wet' van 27 juni 1969) » (Parl. St., Kamer, 2018-2019, DOC 54-3464/001, pp. 8-9).

B.4.1. De twee prejudiciële vragen hebben betrekking op artikel 108 van de wet van 14 juli 1994Relevante gevonden documenten type wet prom. 14/07/1994 pub. 19/12/2008 numac 2008001027 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 25/02/2009 numac 2009000104 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000576 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 04/03/2011 numac 2011000117 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 20/11/2008 numac 2008000938 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het jaar 2007 type wet prom. 14/07/1994 pub. 07/04/2009 numac 2009000211 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000581 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het eerste semester van het jaar 2010 sluiten, zoals het van toepassing was vóór de inwerkingtreding van artikel 15 van de wet van 7 april 2019. De wijziging die bij dat laatste artikel is aangebracht, heeft dus geen gevolgen voor de draagwijdte van de prejudiciële vragen.

B.4.2. De prejudiciële vragen hebben geen betrekking op het verbod om een pensioen te cumuleren met arbeidsongeschiktheidsuitkeringen, aangezien de eisende partij voor de verwijzende rechter heeft beslist om haar loopbaan voort te zetten na de wettelijke pensioenleeftijd, zonder haar rustpensioen aan te vragen.

Ten gronde Wat de eerste prejudiciële vraag betreft B.5.1. De eerste prejudiciële vraag heeft betrekking op een verschil in behandeling tussen, enerzijds, de personen die, zoals de eisende partij voor de verwijzende rechter, zijn blijven werken na de wettelijke pensioenleeftijd te hebben bereikt en die arbeidsongeschikt waren toen zij die leeftijd hebben bereikt, op wie artikel 108, 1°, van de wet van 14 juli 1994Relevante gevonden documenten type wet prom. 14/07/1994 pub. 19/12/2008 numac 2008001027 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 25/02/2009 numac 2009000104 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000576 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 04/03/2011 numac 2011000117 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 20/11/2008 numac 2008000938 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het jaar 2007 type wet prom. 14/07/1994 pub. 07/04/2009 numac 2009000211 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000581 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het eerste semester van het jaar 2010 sluiten van toepassing is, zodat hun arbeidsongeschiktheidsuitkeringen worden ontzegd vanaf de eerste dag van de maand na die waarin zij de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt en, anderzijds, de personen die zijn blijven werken na de wettelijke pensioenleeftijd te hebben bereikt en die arbeidsongeschikt zijn geworden na die leeftijd te hebben bereikt, op wie artikel 108, 2°, van dezelfde wet van toepassing is, zodat hun het voordeel van de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen pas wordt ontzegd vanaf de eerste dag van de tweede maand na die van de aanvang van de arbeidsongeschiktheid.

B.5.2. In tegenstelling tot hetgeen de eisende partij voor de verwijzende rechter betoogt, is het doel van de prejudiciële vraag dus niet te weten of artikel 108, 2°, van de wet van 14 juli 1994Relevante gevonden documenten type wet prom. 14/07/1994 pub. 19/12/2008 numac 2008001027 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 25/02/2009 numac 2009000104 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000576 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 04/03/2011 numac 2011000117 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 20/11/2008 numac 2008000938 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het jaar 2007 type wet prom. 14/07/1994 pub. 07/04/2009 numac 2009000211 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000581 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het eerste semester van het jaar 2010 sluiten op haar van toepassing is, maar of de manier waarop de datum wordt bepaald vanaf welke de personen die onderworpen zijn aan artikel 108, 1°, van die wet geen arbeidsongeschiktheidsuitkeringen meer ontvangen, discriminerend is in vergelijking met de manier waarop de datum wordt bepaald vanaf welke de personen die onderworpen zijn aan artikel 108, 2°, geen arbeidsongeschiktheidsuitkeringen meer ontvangen.

B.5.3. Er dient in dat verband te worden opgemerkt dat die twee bepalingen weliswaar verschillen wat betreft de dag waarop gerechtigden geen uitkering meer ontvangen, maar ook wat betreft het referentiepunt ten aanzien waarvan die dag wordt bepaald. Voor de toepassing van artikel 108, 1°, van de wet van 14 juli 1994Relevante gevonden documenten type wet prom. 14/07/1994 pub. 19/12/2008 numac 2008001027 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 25/02/2009 numac 2009000104 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000576 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 04/03/2011 numac 2011000117 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 20/11/2008 numac 2008000938 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het jaar 2007 type wet prom. 14/07/1994 pub. 07/04/2009 numac 2009000211 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000581 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het eerste semester van het jaar 2010 sluiten, is dat de maand waarin de betrokken personen de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt, terwijl dat voor de toepassing van het 2° van die bepaling de aanvang is van de arbeidsongeschiktheid.

B.5.4. De arbeidsongeschiktheid van de eisende partij voor de verwijzende rechter heeft een aanvang genomen op 10 juni 2018 en is geëindigd op 7 oktober 2018. Overeenkomstig artikel 87, vierde lid, van de wet van 14 juli 1994Relevante gevonden documenten type wet prom. 14/07/1994 pub. 19/12/2008 numac 2008001027 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 25/02/2009 numac 2009000104 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000576 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 04/03/2011 numac 2011000117 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 20/11/2008 numac 2008000938 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het jaar 2007 type wet prom. 14/07/1994 pub. 07/04/2009 numac 2009000211 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000581 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het eerste semester van het jaar 2010 sluiten, onderbreekt de omstandigheid dat zij niet langer arbeidsongeschikt was van 23 tot 30 juni, zijnde minder dan veertien dagen, de loop van het tijdvak van primaire ongeschiktheid niet.

Aangezien de eisende partij voor de verwijzende rechter de wettelijke pensioenleeftijd bereikte op 20 juli 2018, werden haar, met toepassing van artikel 108, 1°, van de wet van 14 juli 1994Relevante gevonden documenten type wet prom. 14/07/1994 pub. 19/12/2008 numac 2008001027 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 25/02/2009 numac 2009000104 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000576 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 04/03/2011 numac 2011000117 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 20/11/2008 numac 2008000938 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het jaar 2007 type wet prom. 14/07/1994 pub. 07/04/2009 numac 2009000211 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000581 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het eerste semester van het jaar 2010 sluiten, arbeidsongeschiktheidsuitkeringen ontzegd vanaf 1 augustus 2018.

B.5.5. Indien evenwel de personen die hebben beslist om te blijven werken na de wettelijke pensioenleeftijd en die leeftijd hebben bereikt terwijl zij arbeidsongeschikt waren arbeidsongeschiktheidsuitkeringen zouden ontvangen gedurende een periode die is berekend op dezelfde wijze als de periode waarin artikel 108, 2°, voorziet, zou dat geen gevolgen hebben voor de situatie van de eisende partij voor de verwijzende rechter, omdat haar ook met toepassing van die berekeningswijze uitkeringen zouden zijn ontzegd vanaf 1 augustus 2018.

B.5.6. Daaruit volgt dat het antwoord op de eerste prejudiciële vraag kennelijk niet nuttig is voor de oplossing van het geschil voor de verwijzende rechter.

B.5.7. De eerste prejudiciële vraag behoeft geen antwoord.

Wat de tweede prejudiciële vraag betreft B.6. De tweede prejudiciële vraag heeft betrekking op het verschil in behandeling, gecreëerd door de in het geding zijnde bepaling, tussen de arbeidsongeschikte werknemers die de wettelijke pensioenleeftijd niet hebben bereikt, en de werknemers die hun loopbaan hebben voortgezet na de wettelijke pensioenleeftijd zonder hun pensioen te hebben opgenomen en die de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt toen zij arbeidsongeschikt waren. Terwijl de eerstgenoemden aanspraak kunnen maken op arbeidsongeschiktheidsuitkeringen zolang hun arbeidsongeschiktheid duurt, worden die uitkeringen aan de laatstgenoemden ontzegd vanaf de eerste dag van de maand na die waarin zij de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt en worden de laatstgenoemden, teneinde een vervangingsinkomen te genieten, gedwongen hun recht op een pensioen te doen gelden. Daardoor kunnen zij ook evenmin nog bijkomende rechten opbouwen voor hun rustpensioen.

B.7. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is.

Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel.

B.8. In sociaaleconomische aangelegenheden beschikt de wetgever over een ruime beoordelingsvrijheid. Dat is des te meer het geval wanneer over de betrokken regeling sociaal overleg werd gepleegd.

De Ministerraad wijst erop dat de in het geding zijnde bepaling is geïnspireerd op de voorstellen die het Beheerscomité van de dienst voor uitkeringen van het RIZIV, dat paritair is samengesteld, destijds heeft geformuleerd, zoals is vermeld in B.2.3. Er dient evenwel te worden opgemerkt dat die voorstellen werden gedaan in een sociaaleconomische context die aanzienlijk verschilt van de huidige context en dat de evenwichten tussen de verschillende takken van de sociale zekerheid, zoals weerspiegeld in het ontwerp van wet « tot wijziging van de wet van 9 augustus 1963 tot instelling en organisatie van een regeling voor verplichte ziekte- en invaliditeitsverzekering » dat aan de in het geding zijnde bepaling ten grondslag ligt, sindsdien zijn gewijzigd.

In het bijzonder werden de regels inzake het rustpensioen zo gewijzigd dat personen aan het einde van hun loopbaan worden aangemoedigd om aan het werk te blijven, opdat zij meer zouden bijdragen aan de financiering van de sociale zekerheid en een hoger pensioen zouden opbouwen. Zo laat artikel 10bis, § 1, tweede lid, van het koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 « betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers », zoals gewijzigd bij artikel 3 van de wet van 5 december 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 05/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017031979 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet tot wijziging van diverse bepalingen betreffende de pensioenregelingen voor werknemers en zelfstandigen, wat betreft het beginsel van de eenheid van loopbaan en het vervroegd rustpensioen type wet prom. 05/12/2017 pub. 23/03/2018 numac 2018011307 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van diverse bepalingen betreffende de pensioenregelingen voor werknemers en zelfstandigen, wat betreft het beginsel van de eenheid van loopbaan en het vervroegd rustpensioen. - Duitse vertaling sluiten, toe dat de daadwerkelijk gepresteerde voltijdse dagequivalenten in aanmerking worden genomen in de berekening van het rustpensioen als werknemer « wanneer de globale beroepsloopbaan van de werknemer meer dan 14 040 voltijdse dagequivalenten bevat en de voltijdse dagequivalenten na de 14 040ste dag van de globale beroepsloopbaan arbeidsdagen zijn die daadwerkelijk gepresteerd zijn als werknemer ». Bovendien voorziet artikel 64, § 4, van het koninklijk besluit van 21 december 1967 « tot vaststelling van het algemeen reglement betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers » (hierna : koninklijk besluit van 21 december 1967), zoals gewijzigd bij artikel 1 van het koninklijk besluit van 20 januari 2015, in een mogelijkheid voor personen die de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt om het rustpensioen en een beroepsactiviteit zonder inkomensgrens te cumuleren.

Die maatregelen bevestigen dat men niet langer kan uitgaan van het vermoeden dat personen die de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt niet actief zouden kunnen blijven op de arbeidsmarkt.

Het Hof onderzoekt de grondwettigheid van de in het geding zijnde bepaling rekening houdend met die ontwikkelingen.

B.9.1. Volgens de Ministerraad zouden de twee in B.6 beschreven categorieën van personen niet vergelijkbaar zijn omdat de personen die de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt terwijl ze arbeidsongeschikt waren, kunnen verzoeken hun rustpensioen te genieten, zodat zij over een vervangingsinkomen beschikken, terwijl de personen die de wettelijke pensioenleeftijd niet hebben bereikt, niet beschikken over een ander vervangingsinkomen dan de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. De personen die de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt zouden worden geacht niet meer opnieuw in staat te zijn om een beroepsactiviteit uit te oefenen wegens hun leeftijd, terwijl de personen welke die leeftijd niet hebben bereikt in principe zouden worden verondersteld geschikt te zijn om hun werkzaamheden te kunnen hervatten.

B.9.2. Verschil en niet-vergelijkbaarheid mogen niet met elkaar worden verward. De vaststelling dat personen die de wettelijke pensioenleeftijd bereiken terwijl zij arbeidsongeschikt waren hun rustpensioen kunnen verkrijgen, terwijl personen die arbeidsongeschikt zijn terwijl zie die leeftijd niet hebben bereikt dat vervangingsinkomen niet kunnen genieten, kan weliswaar een element zijn bij de beoordeling van een verschil in behandeling, maar kan niet volstaan om te besluiten tot een niet-vergelijkbaarheid, anders zou de toetsing aan het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie worden uitgehold.

B.10. Het verschil in behandeling berust op een objectief criterium, namelijk het al dan niet bereikt hebben van de wettelijke pensioenleeftijd.

B.11.1. De in het geding zijnde bepaling betreft de samenhang tussen de regeling van de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen en de regeling van de pensioenen. Zij heeft gevolgen voor de twee betrokken prestaties, zodat het aangewezen is rekening te houden met het doel van elk van die twee regelingen.

B.11.2. Het doel van de regeling van de rustpensioenen bestaat erin de personen die de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt een recht op het ontvangen van een pensioen toe te kennen als tegenprestatie voor hun loopbaan, los van hun arbeidsgeschiktheid of hun sociaaleconomische situatie. Om te vermijden dat de werknemers die gedurende hun beroepsleven met sociale risico's worden geconfronteerd benadeeld worden na het bereiken van de wettelijke pensioenleeftijd, worden de periodes waarin zij een vervangingsinkomen, met name primaire ongeschiktheidsuitkeringen, hebben ontvangen, gelijkgesteld met arbeidsperiodes voor de opbouw van de pensioenrechten, overeenkomstig artikel 34 van het koninklijk besluit van 21 december 1967.

B.11.3. Het doel van de primaire ongeschiktheidsuitkeringen bestaat erin een vervangingsinkomen toe te kennen aan de werknemers die letsels hebben of functionele stoornissen waardoor zij niet meer arbeidsgeschikt zijn, voor een tijdvak van maximum één jaar. Wanneer de arbeidsongeschiktheid langer duurt dan één jaar, ontvangt de werknemer invaliditeitsuitkeringen, zoals is vermeld in B.1.4.

Uit artikel 136, § 2, van de wet van 14 juli 1994Relevante gevonden documenten type wet prom. 14/07/1994 pub. 19/12/2008 numac 2008001027 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 25/02/2009 numac 2009000104 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000576 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 04/03/2011 numac 2011000117 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 20/11/2008 numac 2008000938 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het jaar 2007 type wet prom. 14/07/1994 pub. 07/04/2009 numac 2009000211 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type wet prom. 14/07/1994 pub. 08/10/2010 numac 2010000581 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen van het eerste semester van het jaar 2010 sluiten volgt dat de uitkeringsverzekering residuair is ten opzichte van de vergoedingen die worden ontvangen krachtens een andere Belgische wetgeving, een vreemde wetgeving, het interne stelsel van een internationale of supranationale organisatie of in het gemeen recht.

B.11.4. Zoals in B.2.3 is vermeld, heeft de wetgever geoordeeld dat de collectieve middelen van de ziekte- en invaliditeitsverzekering moesten worden voorbehouden aan de gevallen waarin de bestaanszekerheid van de beroepsbevolking daadwerkelijk wordt bedreigd. Vanuit die optiek heeft hij een hiërarchie vastgesteld tussen de vervangingsinkomens omdat hij van mening was dat, wanneer een werknemer na een bepaalde leeftijd in een staat van arbeidsongeschiktheid verkeert, die inkomens ten laste moeten worden genomen door een rustpensioen en niet meer door de ziekte- en invaliditeitsverzekering in de vorm van een uitkering. Aangezien de werknemers die de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt de mogelijkheid genieten om een specifiek vervangingsinkomen, namelijk hun rustpensioen, te ontvangen, leek het met andere woorden overbodig hun de mogelijkheid te bieden om voorkeur te geven aan het ontvangen van arbeidsongeschiktheidsuitkeringen.

B.12. Het weigeren van primaire ongeschiktheidsuitkeringen vanaf de eerste dag van de maand na die waarin de gerechtigde de wettelijke pensioenleeftijd bereikt, laat toe dat doel te bereiken. Het bekritiseerde verschil in behandeling is pertinent ten opzichte van het doel van de wetgever.

B.13. Het Hof dient nog na te gaan of de keuze van de wetgever onevenredige gevolgen heeft.

B.14. Met toepassing van de in het geding zijnde bepaling kunnen personen die de wettelijke pensioenleeftijd bereiken terwijl zij arbeidsongeschikt zijn slechts voor een termijn van maximum één maand primaire ongeschiktheidsuitkeringen blijven ontvangen.

Indien zij een inkomen wensen te behouden vanaf de eerste dag van de maand na die waarin zij de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt, moeten zij met pensioen gaan, wat impliceert dat zij geen bijkomende pensioenrechten meer opbouwen, zelfs indien zij beslissen om te blijven werken en hun rustpensioen te cumuleren met de inkomsten van hun beroepsactiviteit. Nochtans is, sinds de in B.8 vermelde wijziging van artikel 10bis van het koninklijk besluit van 24 oktober 1967Relevante gevonden documenten type koninklijk besluit prom. 24/10/1967 pub. 14/08/2009 numac 2009000525 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Koninklijk besluit nr. 50 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers. - Officieuze coördinatie in het Duits type koninklijk besluit prom. 24/10/1967 pub. 27/01/2015 numac 2015000032 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Koninklijk besluit nr. 50 van 24 oktober 1967 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type koninklijk besluit prom. 24/10/1967 pub. 07/10/2010 numac 2010000556 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Koninklijk besluit nr. 50 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen type koninklijk besluit prom. 24/10/1967 pub. 14/02/2014 numac 2014000093 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Koninklijk besluit nr. 50 betreffende het rust- en overlevingspensioen voor werknemers. - Duitse vertaling van wijzigingsbepalingen sluiten bij artikel 3 van de wet van 5 december 2017Relevante gevonden documenten type wet prom. 05/12/2017 pub. 29/12/2017 numac 2017031979 bron federale overheidsdienst sociale zekerheid Wet tot wijziging van diverse bepalingen betreffende de pensioenregelingen voor werknemers en zelfstandigen, wat betreft het beginsel van de eenheid van loopbaan en het vervroegd rustpensioen type wet prom. 05/12/2017 pub. 23/03/2018 numac 2018011307 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet tot wijziging van diverse bepalingen betreffende de pensioenregelingen voor werknemers en zelfstandigen, wat betreft het beginsel van de eenheid van loopbaan en het vervroegd rustpensioen. - Duitse vertaling sluiten, in de regel een « onbeperkte pensioenopbouw » toegelaten (Parl. St., Kamer, 2016-2017, DOC 54-2676/001, p. 9).

Indien de betrokken personen, zoals de eisende partij voor de verwijzende rechter, hun loopbaan wensen te verlengen zonder met pensioen te gaan, moeten zij afzien van elk vervangingsinkomen zolang zij arbeidsongeschikt zijn. Pas vanaf het ogenblik dat zij hun beroepsactiviteit hervatten, ontvangen zij opnieuw inkomsten.

B.15. De Ministerraad doet gelden dat 95 % van de personen die arbeidsongeschikt waren op het ogenblik dat zij de wettelijke pensioenleeftijd bereikten, zich in een periode van invaliditeit bevonden, hetgeen betekent dat zij arbeidsongeschikt waren gedurende minstens één jaar, en dat dit percentage noodzakelijkerwijs hoger is wanneer men rekening houdt met de personen die gedurende minstens drie maanden arbeidsongeschikt zijn. Volgens de Ministerraad kan ervan worden uitgegaan dat die personen niet meer in staat zijn om het werk te hervatten.

B.16. De situatie van de categorieën van personen waarover het Hof wordt ondervraagd stemt niet overeen met die hypothesen. Zo was in de zaak voor de verwijzende rechter de eisende partij slechts sinds één maand en tien dagen arbeidsongeschikt bij het bereiken van de pensioenleeftijd. Bovendien blijkt niet uit de elementen waarover het Hof beschikt dat, op het ogenblik waarop de eisende partij voor de verwijzende rechter de pensioenleeftijd bereikte, elementen voorhanden waren die toelieten om vast te stellen dat zij het werk niet binnen een redelijke termijn zou kunnen hervatten. Overigens heeft zij het werk vervolgens daadwerkelijk hervat na een periode van twee maanden en zeventien dagen nadat zij de wettelijke pensioenleeftijd had bereikt.

B.17.1. In het licht van de in B.11.4 vermelde doelstellingen is het weliswaar niet onredelijk dat de periode wordt beperkt gedurende welke personen die de wettelijke pensioenleeftijd hebben bereikt en die ervoor kiezen om hun rustpensioen nog niet op te nemen, arbeidsongeschiktheidsuitkeringen kunnen ontvangen.

B.17.2. Het in het geding zijnde artikel 108, 1°, hanteert evenwel uitsluitend het tijdstip waarop de betrokken personen de pensioenleeftijd bereiken als referentiepunt voor de berekening van de termijn waarna de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen worden stopgezet.

Zij houdt geen rekening met de periode gedurende welke die personen op dat tijdstip reeds arbeidsongeschikt zijn geweest of erna nog zullen zijn, noch met enig ander element dat toelaat om aan te nemen dat zij het werk niet binnen een redelijke termijn zullen kunnen hervatten.

Het loutere feit dat iemand de wettelijke pensioenleeftijd bereikt gedurende een periode van arbeidsongeschiktheid, hoe kort die periode ook mag zijn, laat op zich niet toe om daarvan uit te gaan.

B.17.3. Aldus creëert het in het geding zijnde artikel 108, 1°, onevenredige gevolgen voor zover het, vanaf de eerste dag van de maand na die waarin de wettelijke pensioenleeftijd wordt bereikt, arbeidsongeschiktheidsuitkeringen ontzegt aan personen die, zoals de eisende partij voor de verwijzende rechter, ervoor kiezen om hun rustpensioen niet onmiddellijk op te nemen, met name opdat zij pensioenrechten kunnen blijven opbouwen, en ten aanzien van wie geen enkel element toelaat ervan uit te gaan dat zij het werk niet binnen een redelijke termijn na het bereiken van de wettelijke pensioenleeftijd zullen kunnen hervatten.

B.17.4. In tegenstelling tot wat de Ministerraad betoogt, wordt aan die conclusie geen afbreuk gedaan door het feit dat het recht van de betrokken personen op primaire ongeschiktheidsuitkeringen niet met onmiddellijke ingang wordt afgeschaft. Evenmin is het van belang dat aan die personen niet elke mogelijkheid wordt ontzegd om een vervangingsinkomen te ontvangen, aangezien zij ervoor kunnen kiezen om hun rustpensioen te ontvangen en in dat kader zelfs hun beroepsactiviteit kunnen voortzetten, zonder dat de inkomsten uit die activiteit aan enige restrictie zijn onderworpen, zoals vermeld in B.8. Die elementen nemen immers niet weg dat, overeenkomstig de berekeningswijze vastgelegd in het in het geding zijnde artikel 108, 1°, bepaalde personen, zoals de eisende partij voor de verwijzende rechter, hun toestand ten aanzien van de sociale zekerheid fundamenteel gewijzigd kunnen zien worden als gevolg van een in de tijd beperkte arbeidsongeschiktheid, hoe kort die ook mag zijn, om de enkele reden dat die arbeidsongeschiktheid zich voordoet op het ogenblik dat zij de wettelijke pensioenleeftijd bereiken.

B.18. Het in het geding zijnde artikel 108, 1°, is bijgevolg niet bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet voor zover het, vanaf de eerste dag van de maand na die waarin de wettelijke pensioenleeftijd wordt bereikt, arbeidsongeschiktheidsuitkeringen ontzegt aan personen die hun rustpensioen op dat ogenblik niet opnemen en ten aanzien van wie geen enkel element toelaat ervan uit te gaan dat zij het werk niet binnen een redelijke termijn na het bereiken van de wettelijke pensioenleeftijd zullen kunnen hervatten.

De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord.

Om die redenen, het Hof zegt voor recht : De eerste prejudiciële vraag behoeft geen antwoord.

Voor zover het, vanaf de eerste dag van de maand na die waarin de wettelijke pensioenleeftijd wordt bereikt, arbeidsongeschiktheidsuitkeringen ontzegt aan personen die hun rustpensioen op dat ogenblik niet opnemen en ten aanzien van wie geen enkel element toelaat ervan uit te gaan dat zij het werk niet binnen een redelijke termijn na het bereiken van de wettelijke pensioenleeftijd zullen kunnen hervatten, schendt artikel 108, 1°, van de wet betreffende de verplichte verzekering voor geneeskundige verzorging en uitkeringen, gecoördineerd op 14 juli 1994, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet.

Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989Relevante gevonden documenten type wet prom. 06/01/1989 pub. 18/02/2008 numac 2008000108 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Bijzondere wet op het Arbitragehof sluiten op het Grondwettelijk Hof, op 1 juli 2021.

De griffier, P.-Y. Dutilleux De voorzitter, F. Daoût