25 DECEMBER 2023. - Wet tot wijziging van de wet van 23 maart 1989 betreffende de verkiezing van het Europees Parlement en tot wijziging van het oudburgerlijk wetboek, teneinde de deelname van 16- en 17-jarigen aan de verkiezing van het europees parlement mogelijk te maken zonder voorafgaande inschrijvingsplicht (1)

FILIP, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.

De Kamer van volksvertegenwoordigers heeft aangenomen en Wij bekrachtigen, hetgeen volgt : HOOFDSTUK 1. - Algemene bepaling

Artikel 1.Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel 74 van de Grondwet. HOOFDSTUK 2. - Wijzigingen van de wet van 23 maart 1989 betreffende de verkiezing van het Europees Parlement

Art. 2.In artikel 1 van de wet van 23 maart 1989 betreffende de verkiezing van het Europees Parlement, laatstelijk gewijzigd bij de wet van 28 maart 2023Relevante gevonden documenten type wet prom. 28/03/2023 pub. 14/04/2023 numac 2023030921 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse wijzigingen inzake verkiezingen sluiten en gedeeltelijk vernietigd bij arrest nr. 116/2023 van het Grondwettelijk Hof, worden de volgende wijzigingen aangebracht: a) paragrafen 1 en 2 worden vervangen als volgt: " § 1.Om kiezer te zijn voor het Europees Parlement, moet men: 1° Belg zijn;2° de volle leeftijd van zestien jaar hebben bereikt;3° ingeschreven zijn in de bevolkingsregisters van een Belgische gemeente, of ingeschreven zijn in de bevolkingsregisters bijgehouden in een van de consulaire beroepsposten die zich in een Staat bevinden die geen lidstaat is van de Europese Unie, of ingeschreven zijn in de bevolkingsregisters bijgehouden in een van de consulaire beroepsposten die zich in een lidstaat van de Europese Unie bevinden waarin zij niet voor het Europees Parlement mogen stemmen;4° zich niet bevinden in een der gevallen van uitsluiting of schorsing voorzien bij de artikelen 6 tot 8 van het Kieswetboek. De voorwaarden tot het kiesrecht, bedoeld in deze paragraaf, dienen vervuld te zijn de dag waarop de kiezerslijst wordt opgemaakt, uitgezonderd deze vermeld onder het eerste lid, 2° en 4°, waaraan dient voldaan te worden op de dag van de verkiezing. § 2. De hoedanigheid van kiezer voor het Europees Parlement en de toelating om hun stemrecht uit te oefenen ten voordele van kandidaten die op Belgische lijsten staan, kunnen worden verkregen door: 1° de Belgen die ingeschreven zijn in de bevolkingsregisters bijgehouden in een van de consulaire beroepsposten die zich in een lidstaat van de Europese Unie bevinden waarin zij voor het Europees Parlement mogen stemmen, die voldoen aan de kiesvoorwaarden bedoeld in § 1, eerste lid, 2° en 4°, die erom vragen, in overeenstemming met hoofdstuk II, afdeling II, van deze titel, bij de Belgische consulaire post waarvan ze afhangen en die niet uitdrukkelijk de wens hebben uitgedrukt om hun stemrecht uit te oefenen in de lidstaat waar ze verblijven;2° de onderdanen van de andere lidstaten van de Europese Unie die, behalve wat betreft de nationaliteit, voldoen aan de voorwaarden gesteld in paragraaf 1, en die overeenkomstig paragraaf 3 de wil te kennen gegeven hebben om hun stemrecht in België uit te oefenen. Het stemrecht ten voordele van kandidaten die op Belgische lijsten staan, wordt ontzegd aan de personen bedoeld in het eerste lid, 2°, die ten gevolge van een individuele rechterlijke beslissing of een administratieve beslissing, voor zover deze beslissing het voorwerp kan uitmaken van een gerechtelijk beroep, in hun Staat van herkomst hun stemrecht hebben verloren.

De minderjarigen kunnen slechts een aanvraag bedoeld in het eerste lid, 1° en 2°, indienen vanaf het moment dat ze de volle leeftijd van veertien jaar hebben bereikt."; b) paragraaf 3/1 wordt opgeheven.

Art. 3.In artikel 3 van dezelfde wet, laatstelijk gewijzigd bij de wet van 28 maart 2023Relevante gevonden documenten type wet prom. 28/03/2023 pub. 14/04/2023 numac 2023030921 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse wijzigingen inzake verkiezingen sluiten en gedeeltelijk vernietigd bij het arrest nr. 116/2023 van het Grondwettelijk Hof, wordt het eerste lid vervangen als volgt: "De eerste dag van de tweede maand vóór de verkiezing van het Europese Parlement maakt het college van burgemeester en schepenen van elke gemeente de lijst op waarop de Belgische kiezers bedoeld in artikel 1, § 1, die ingeschreven zijn in de bevolk-gingsregisters van deze gemeente, alsook de kiezers bedoeld in artikel 1, § 2, eerste lid, 2°, verzameld worden. Voor deze verrichting belast het college van burgemeester en schepenen de Federale Overheidsdienst Binnenlandse Zaken ermee hem kosteloos en digitaal de in het tweede lid, eerste zin, bedoelde gegevens te leveren van elke persoon die aan de kiesbevoegdheidsvoorwaarden voldoet en in de bevolkingsregisters is ingeschreven. Deze gegevens worden vernietigd de dag volgend op de dag waarop de verkiezingen gevalideerd worden.".

Art. 4.In artikel 4 van dezelfde wet, laatstelijk gewijzigd bij de wet van 28 maart 2023Relevante gevonden documenten type wet prom. 28/03/2023 pub. 14/04/2023 numac 2023030921 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse wijzigingen inzake verkiezingen sluiten en gedeeltelijk vernietigd bij arrest nr. 116/2023 van het Grondwettelijk Hof, wordt paragraaf 1 vervangen als volgt: " § 1. De bepalingen van de artikelen 4, 89bis, 90 en 91 van het Kieswetboek zijn van toepassing op de Belgische kiezers bedoeld in artikel 1, § 1, die ingeschreven zijn in de bevolkingsregisters van een Belgische gemeente, alsook op de kiezers die bedoeld worden in artikel 1, § 2, eerste lid, 2°. "

Art. 5.Artikel 5 van dezelfde wet, laatstelijk gewijzigd bij de wet van 1 juni 2022 en gedeeltelijk vernietigd bij arrest nr. 116/2023 van het Grondwettelijk Hof, wordt vervangen als volgt: "

Art. 5.§ 1. Iedere Belg in het buitenland bedoeld in artikel 1, § 1, eerste lid, 3°, die voldoet aan de kiesvoorwaarden bedoeld in artikel 1, § 1, dient een aanvraagformulier tot inschrijving als kiezer in, waarvan het model door de Koning wordt vastgesteld.

Iedere Belg in het buitenland bedoeld in artikel 1, § 2, eerste lid, 1°, kan zijn aanvraag tot deelneming aan de stemming indienen, bij middel van een formulier, waarvan het model door de Koning wordt vastgesteld. § 2. De personen bedoeld in paragraaf 1 worden gehecht als kiezer aan een Belgische gemeente volgens de criteria bedoeld in artikel 180, § 1, tweede lid, van het Kieswetboek.

Zij oefenen hun stemrecht uit ofwel persoonlijk of bij volmacht in een stembureau op het grondgebied van het Koninkrijk, ofwel persoonlijk of bij volmacht in de consulaire beroepspost waarbij zij ingeschreven zijn, ofwel per briefwisseling. Deze stemwijze mag echter, en enkel wat de meerderjarige kiezers betreft, niet verschillen van de gekozen stemwijze voor de Kamer van volksvertegenwoordigers, met toepassing van artikel 180bis, § 2, van het Kieswetboek.

De consulaire beroepsposten controleren de in artikel 1 opgesomde kiesbevoegdheidsvoorwaarden."

Art. 6.In artikel 6 van dezelfde wet, laatstelijk gewijzigd bij de wet van 28 maart 2023Relevante gevonden documenten type wet prom. 28/03/2023 pub. 14/04/2023 numac 2023030921 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse wijzigingen inzake verkiezingen sluiten en gedeeltelijk vernietigd bij arrest nr. 116/2023 van het Grondwettelijk Hof, wordt paragraaf 1 vervangen als volgt: " § 1. Bij de inschrijving van een Belg bedoeld in artikel 1, § 1, eerste lid, 3°, in de bevolkingsregisters die bijgehouden worden in de Belgische consulaire beroepsposten in het buitenland, bezorgt de Belgische consulaire beroepspost aan de Belg die minstens de volle leeftijd van zestien jaar bereikt zal hebben bij de volgende verkiezing van het Europees Parlement, een aanvraagformulier tot inschrijving bedoeld in artikel 5, § 1, eerste lid. De consulaire beroepspost overhandigt dit formulier ook aan elke in het consulaire bevolkingsregister ingeschreven Belg die minstens de volle leeftijd van zestien jaar bereikt zal hebben bij de volgende verkiezing van het Europees Parlement die er een aanvraag toe indient.

De consulaire beroepspost die zich in een lidstaat van de Europese Unie bevindt, overhandigt op eenvoudig verzoek van de Belg, bedoeld in artikel 1, § 2, eerste lid, 1°, en die minstens de volle leeftijd van veertien jaar bereikt heeft, het aanvraagformulier tot inschrijving bedoeld in artikel 5, § 1, tweede lid.

De aanvragen tot inschrijving bedoeld in het eerste en tweede lid gelden voor de deelname van de Belg aan elke verkiezing van het Europees Parlement die zal plaatsvinden vanaf de eerste dag van de vierde maand volgend op de neerlegging van het formulier, zolang als de Belg ingeschreven blijft in het bevolkingsregister van dezelfde consulaire beroepspost. Een Belg die in het buitenland verblijft in een lidstaat van de Europese Unie kan om de intrekking van zijn inschrijving vragen.

De door minderjarigen ingediende aanvragen tot inschrijving bedoeld in het tweede lid gelden tot de dag waarop de aanvrager de volle leeftijd van achttien jaar bereikt of tot de dag waarop de lidstaat waar de aanvrager verblijft de minderjarige aanvrager toestaat om te stemmen voor het Europees Parlement. De consulaire beroepspost waar de aanvrager is ingeschreven, brengt de minderjarige aanvrager op de hoogte wanneer de lidstaat waar hij verblijft hem toestaat om te stemmen voor het Europees Parlement."

Art. 7.In artikel 7 van dezelfde wet, laatstelijk gewijzigd bij de wet van 1 juni 2022 en gedeeltelijk vernietigd bij arrest nr. 116/2023 van het Grondwettelijk Hof, wordt paragraaf 2 vervangen als volgt: " § 2. De bepalingen van artikel 180bis, § 5, derde tot zesde lid, § 6 en § 7, van het Kieswetboek zijn van toepassing op de vaststelling van de consulaire kiezerslijst, onder voorbehoud van de volgende wijzigingen: 1° voor de toepassing van artikel 180bis, § 5, vijfde lid, moet in plaats van het woord "kieskringhoofdbureau" het woord "provincie-hoofdbureau" gelezen worden;2° voor de toepassing van artikel 180bis, § 7, moet deze worden aangevuld met de volgende leden: "Tot de dag van de verkiezing worden van de consulaire kiezerslijst van de Belgen in het buitenland geschrapt, zij, bedoeld in artikel 1, § 2, eerste lid, 1°, die blijkens de gegevens die zijn meegedeeld door de lidstaat van de Europese Unie waar zij verblijven, in die lidstaat als kiezers werden ingeschreven. Als de verkiezing van het Europees Parlement plaatsvindt op dezelfde dag als de verkiezing van de Kamer van volksvertegenwoordigers, kunnen de meerderjarige Belgen bedoeld in het vorige lid hun stemrecht echter uitoefenen voor de verkiezing van de Kamer van volksvertegenwoordigers."."

Art. 8.In artikel 12, § 1, tweede lid, van dezelfde wet, worden de woorden "meerderjarig zijn op de dag van de verkiezing en" ingevoegd tussen het woord "moeten" en de woorden "van Belgische nationaliteit zijn".

Art. 9.In artikel 16 van dezelfde wet, laatstelijk gewijzigd bij de wet van 1 juni 2022 en gedeeltelijk vernietigd bij arrest nr. 116/2023 van het Grondwettelijk Hof, wordt het eerste lid vervangen als volgt: "De bepalingen van artikel 107 en 107bis van het Kieswetboek zijn van toepassing op de oproeping van de Belgische kiezers bedoeld in artikel 1, § 1, ingeschreven in de bevolkingsregisters van een Belgische gemeente, alsook de kiezers bedoeld in artikel 1, § 2, eerste lid, 2°. "

Art. 10.In artikel 27 van dezelfde wet, laatstelijk gewijzigd bij de wet van 1 juni 2022 en gedeeltelijk vernietigd bij arrest nr. 116/2023 van het Grondwettelijk Hof, wordt het vijfde lid vervangen als volgt: "Alleen de in artikel 1, §§ 1 en 2, 2°, bedoelde kiezers die ingeschreven of vermeld staan in de bevolkingsregisters van een Belgische gemeente kunnen aanspraak maken op de in artikel 130, eerste lid, 3°, van het Kieswetboek genoemde vergoeding."

Art. 11.Artikel 30 van dezelfde wet, laatstelijk gewijzigd bij de wet van 1 juni 2022 en gedeeltelijk vernietigd bij arrest nr. 116/2023 van het Grondwettelijk Hof, wordt vervangen als volgt: "

Art. 30.De bepalingen van artikel 147bis van het Kieswetboek zijn van toepassing op de kiezers bedoeld in artikel 1, §§ 1 en 2, 2°. "

Art. 12.Artikel 38 van dezelfde wet, gedeeltelijk vernietigd bij arrest nr. 116/2023 van het Grondwettelijk Hof, wordt vervangen als volgt: "

Art. 38.De aan het provinciehoofdbureau toegezonden omslagen worden door dit bureau doorgestuurd naar de griffier van de Kamer van volksvertegenwoordigers, bij wie deze blijven berusten tot na het onderzoek van de geloofsbrieven van de gekozenen.

De voorzitter van het Europees Parlement kan zich bepaalde stukken doen overleggen indien hij het nodig acht."

Art. 13.In artikel 39 van dezelfde wet, laatstelijk gewijzigd bij de wet van 1 juni 2022 en gedeeltelijk vernietigd bij arrest nr. 116/2023 van het Grondwettelijk Hof, wordt het eerste lid vervangen als volgt: "De deelneming aan de stemming is verplicht: 1° voor de meerderjarige Belgen die in het bevolkingsregister van een Belgische gemeente ingeschreven zijn;2° voor de meerderjarige Belgen die op het grondgebied van een niet-lidstaat van de Europese Unie verblijven en in de bevolkingsregisters in de consulaire beroepsposten ingeschreven zijn;3° voor de meerderjarige Belgen die op het grondgebied van een andere lidstaat van de Europese Unie verblijven en die ingeschreven zijn op de kiezerslijst bedoeld in artikel 7; 4° voor de meerderjarige onderdanen van de andere lidstaten van de Europese Unie die ingeschreven zijn op de kiezerslijst van de gemeente waar zij verblijven, in uitvoering van artikel 3."

Art. 14.In artikel 45 van dezelfde wet, gewijzigd door de wet van 28 maart 2023Relevante gevonden documenten type wet prom. 28/03/2023 pub. 14/04/2023 numac 2023030921 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet houdende diverse wijzigingen inzake verkiezingen sluiten, worden de woorden "In de zes maanden voorafgaand aan de opstelling van de in artikel 3 bedoelde kiezerslijsten zendt de minister van Binnenlandse Zaken aan de Belgische minderjarigen bedoeld in artikel 1, § 2, 1° /1, een brief waarin ze geïnformeerd worden over de voorwaarden waaronder en de wijze waarop het actief kiesrecht wordt uitgeoefend en" vervangen door de woorden "In de zes maanden voorafgaand aan de verkiezing van het Europese Parlement zendt de minister van Binnenlandse Zaken aan de Belgische minderjarigen die ingeschreven zijn in de bevolkingsregisters van een Belgische gemeente, bedoeld in artikel 1, § 1, een brief waarin ze geïnformeerd worden over de voorwaarden waaronder en de wijze waarop het actief kiesrecht wordt uitgeoefend en in de zes maanden voorafgaand aan de opstelling van de in artikel 3 bedoelde kiezerslijsten zendt de minister van Binnenlandse Zaken". HOOFDSTUK 3. - Wijzigingen van het oud Burgerlijk Wetboek

Art. 15.In Titel X van het oud Burgerlijk Wetboek wordt, in de plaats van hoofdstuk IV, opgeheven bij de wet van 17 maart 2013Relevante gevonden documenten type wet prom. 17/03/2013 pub. 19/03/2013 numac 2013009127 bron federale overheidsdienst justitie 17 MAART 2013 - Wet tot wijziging van artikel 344 van het wetboek van strafvordering type wet prom. 17/03/2013 pub. 19/03/2013 numac 2013009126 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek en van de wet van 17 mei 2006 betreffende de externe rechtspositie van veroordeelden tot een vrijheidsstraf en de aan het slachtoffer toegekende rechten in het raam van de strafuitvoeringsmodaliteiten sluiten, een nieuw hoofdstuk IV ingevoegd, luidende: "Hoofdstuk IV. Opschorting van het stemrecht van de minderjarigen ouder dan zestien jaar voor de verkiezing van het Europees Parlement".

Art. 16.In hetzelfde Wetboek wordt artikel 487bis, opgeheven bij de wet van 17 maart 2013Relevante gevonden documenten type wet prom. 17/03/2013 pub. 19/03/2013 numac 2013009127 bron federale overheidsdienst justitie 17 MAART 2013 - Wet tot wijziging van artikel 344 van het wetboek van strafvordering type wet prom. 17/03/2013 pub. 19/03/2013 numac 2013009126 bron federale overheidsdienst justitie Wet tot wijziging van het Gerechtelijk Wetboek en van de wet van 17 mei 2006 betreffende de externe rechtspositie van veroordeelden tot een vrijheidsstraf en de aan het slachtoffer toegekende rechten in het raam van de strafuitvoeringsmodaliteiten sluiten, hersteld als volgt: "

Art. 487bis.Met betrekking tot de minderjarige ouder dan 16 jaar die niet de bevoegdheid heeft om zelf zijn rechten en plichten uit te oefenen op autonome wijze, kan de vrederechter van de woonplaats van de minderjarige, hetzij ambtshalve, hetzij op verzoek van de minderjarige, van iedere belanghebbende of van de procureur des Konings, bij een met redenen omklede beschikking, het stemrecht van deze minderjarige opschorten totdat deze meerderjarig is, overeenkomstig de wet van 23 maart 1989 betreffende de verkiezing van het Europees Parlement, en rekening houdend met de persoonlijke omstandigheden en de gezondheidstoestand van de minderjarige.". HOOFDSTUK 4. - Inwerkingtreding

Art. 17.Deze wet treedt in werking de dag volgend op de bekendmaking ervan in het Belgisch Staatsblad.

Kondigen deze wet af, bevelen dat zij met 's Lands zegel zal worden bekleed en door het Belgisch Staatsblad zal worden bekendgemaakt.

Gegeven te Brussel, 25 december 2023.

FILIP Van Koningswege : De Minister van Binnenlandse Zaken, Institutionele Hervormingen en Democratische Vernieuwing, A. VERLINDEN De Minister van Buitenlandse Zaken, Europese Zaken en Buitenlandse Handel en de Federale Culturele Instellingen, H. LAHBIB Met 's Lands zegel gezegeld: Voor de Minister van Justitie, afwezig, De Minister van Financiën, V. VAN PETERGHEM _______ Nota (1) Kamer van volksvertegenwoordigers (www.dekamer.be) Stukken :55-3700 Integraal verslag : 21 december 2023