FEDERALE OVERHEIDSDIENST ECONOMIE, K.M.O., MIDDENSTAND EN ENERGIE

Verslag over de werking van de Centrale voor kredieten aan particulieren. - Jaar 2009 (Opgesteld door de Nationale Bank van België overeenkomstig de bepalingen van artikel 14 van de wet van 10 augustus 2001 betreffende de Centrale voor kredieten aan particulieren). 1. OVERZICHT VAN DE GEREGISTREERDE INLICHTINGEN 1.1. INHOUD VAN HET BESTAND De Centrale van kredieten aan particulieren, die werd opgericht in het kader van het beleid ter voorkoming van overmatige schuldenlast, registreert alle overeenkomsten inzake consumentenkredieten en hypothecaire kredieten die door natuurlijke personen om privé-doeleinden worden afgesloten, evenals de eventuele betalingsachterstanden die uit deze kredieten voortvloeien.

Daarnaast worden ook de berichten van collectieve schuldenregeling in de Centrale geregistreerd.

De kredietgevers moeten de Centrale verplicht raadplegen alvorens een krediet toe te kennen en krijgen op die manier een vollediger beeld van de financiële verbintenissen en de kredietwaardigheid van de potentiële kredietnemers.

Eind 2009 bevatte het bestand van de Centrale gegevens over 8 157 065 kredietovereenkomsten en 4 899 920 personen. Er waren respectievelijk 356 611 wanbetalers en 511 628 achterstallige kredietovereenkomsten, waarvan er 434 330 "niet geregulariseerd" waren, d.w.z. dat de betalingsachterstand bleef bestaan. Het totale achterstallige bedrag van de niet geregulariseerde contracten bedroeg 2,16 miljard EUR, hetzij gemiddeld 3.610 EUR per consumentenkrediet en 25.644 EUR per hypothecair krediet. 1.2. EVOLUTIE VAN HET AANTAL GEREGISTREERDE CONTRACTEN EN PERSONEN De evolutie van het aantal geregistreerde kredietovereenkomsten en personen kan als volgt worden samengevat (toestand op het einde van het jaar) :

Contracten/Contrats

Personen/Personnes

Totaal/Total

waarvan achterstallig dont défaillants

Totaal/Total

waarvan met achter- stallige contracten dont avec contrats défaillants

2005

6 830 213

501 102

4 454 925

343 020

2006

7 179 204

492 177

4 574 224

337 755

2007

7 512 130

490 908

4 684 232

338 933

2008

7 903 687

495 089

4 807 023

344 072

2009

8 157 065

511 628

4 899 920

356 611

In vergelijking met het jaar voordien waren er eind 2009 netto 3,2 pct. meer contracten (+ 253 378 contracten) en 1,9 pct. meer personen (+ 92 897 personen) geregistreerd in de Centrale.

In de loop van het jaar werden 1 477 481 nieuwe kredietovereenkomsten geregistreerd, een daling met 4,2 pct. in vergelijking met 2008. De daling was het sterkst gedurende het eerste semester van 2009. Nadien heeft de kredietverlening aan particulieren zich duidelijk hersteld.

Zo werden in het laatste kwartaal 10,6 pct. meer leningen op afbetaling en zelfs 38,6 pct. meer hypothecaire kredieten geregistreerd dan in dezelfde periode van 2008.

De impact van de economische crisis blijkt vooral uit de vaststelling dat consumenten in 2009 in toenemende mate met betalingsmoeilijkheden geconfronteerd werden : ? het aantal kredietnemers met een betalingsachterstand stijgt met 3,6 pct. tot 356 611 personen; ? het aantal achterstallige kredietovereenkomsten neemt met 3,3 pct. toe tot 511 628 contracten; ? het totale achterstallige bedrag stijgt met 16,1 pct. tot 2,16 miljard EUR; ? er werden 123 803 nieuwe betalingsachterstanden geregistreerd, een stijging met 8,4 pct. in vergelijking met 2008.

Kredietovereenkomsten met een betalingsachterstand

Niet geregulariseerd

Geregulariseerd

Totaal

Non régularisé

Régularisé

Total

2005

427 450

73 652

501 102

2005

427 450

73 652

501 102

2006

414 720

77 457

492 177

2006

414 720

77 457

492 177

2007

411 415

79 493

490 908

2007

411 415

79 493

490 908

2008

415 890

79 199

495 089

2008

415 890

79 199

495 089

2009

434 330

77 298

511 628

2009

434 330

77 298

511 628

De meeste betalingsmoeilijkheden komen voor bij de kredietopeningen en de leningen op afbetaling, die samen goed zijn voor drie vierden van de nieuwe wanbetalingen die in 2009 door de kredietgevers aan de Centrale werden gemeld.

Een gedetailleerde verdeling van het aantal personen volgens het aantal geregistreerde kredietovereenkomsten wordt in de volgende tabellen weergegeven :

Alle contracten Tous les contrats

Aantal personen geregistreerd voor Nombre de personnes enregistrées pour

2008

pct./p.c.

2009

pct./p.c.

1 contract/contrat

1 914 241

39,8

1 913 459

39,1

2 contracten/contrats

1 251 870

26,0

1 272 097

26,0

3 contracten/contrats

756 686

15,7

782 575

16,0

4 contracten/contrats

428 535

8,9

450 156

9,2

5 contracten of meer/contrats ou plus

455 691

9,5

481 633

9,8

Achterstallige contracten Contrats défaillants

Aantal personen geregistreerd voor Nombre de personnes enregistrées pour

2008

pct./p.c.

2009

pct./p.c.

1 achterstallig contract/contrat défaillant

212 455

61,7

217 679

61,0

2 achterstallige contracten/contrats défaillants

72 913

21,2

77 716

21,8

3 achterstallige contracten/contrats défaillants

30 294

8,8

32 527

9,1

4 achterstallige contracten/contrats défaillants

13 429

3,9

14 301

4,0

5 achterstallige contracten of meer/contrats défaillants ou plus

14 981

4,4

14 388

4,0

1.3. EVOLUTIE VAN HET AANTAL BIJWERKINGEN In 2009 heeft de Centrale ongeveer 5 miljoen bijwerkingen verwerkt. In bijna 1,5 miljoen gevallen ging het om de registratie van een nieuwe kredietovereenkomst. De bijwerkingen werden uitgevoerd door ongeveer 280 deelnemers. 1.4. COLLECTIEVE SCHULDENREGELING Overeenkomstig het koninklijk besluit tot regeling van de registratie van de berichten van collectieve schuldenregeling door de Nationale Bank van België dienen de griffies van de arbeidsrechtbanken uiterlijk 24 uur na de uitspraak van de beschikking van toelaatbaarheid, een afschrift van het bericht van collectieve schuldenregeling aan de Centrale te melden. Zodra een minnelijke of een gerechtelijke aanzuiveringsregeling wordt bereikt, moet de informatie daaromtrent eveneens worden meegedeeld. De door de griffies toegestuurde inlichtingen worden door de Centrale in het gegevensbestand geregistreerd en voor raadpleging ter beschikking gesteld.

De arbeidsrechtbanken hebben het voorbije jaar 15 904 nieuwe aanvragen tot collectieve schuldenregeling toelaatbaar verklaard, een toename met 23,3 pct. in vergelijking met 2008. Het totale aantal personen dat voor deze procedure geregistreerd is, loopt eind 2009 op tot 78 147 (+ 11,4 pct.). Bij 32,2 pct. van de geregistreerde berichten gaat het om personen die met geen enkel achterstallig krediet in de Centrale opgenomen zijn. Hieruit blijkt dat de oorzaken van overmatige schuldenlast zich niet beperken tot het krediet : steeds meer worden consumenten geconfronteerd met andere betalingsmoeilijkheden, zoals bijvoorbeeld schulden met betrekking tot energie- en telefoonfacturen.

Tenslotte, voor 27 181 geregistreerde berichten van toelaatbaarheid werd een minnelijke aanzuiveringsregeling gemeld aan de Centrale, terwijl 7 444 berichten gevolgd werden door een gerechtelijke aanzuiveringsregeling. 2. AANTAL RAADPLEGINGEN De door de Federale Overheidsdienst Economie of de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assuratiewezen erkende kredietgevers zijn wettelijk verplicht het bestand van de Centrale te raadplegen vóór de toekenning van een krediet dat valt onder het toepassingsgebied van de wet van 10 augustus 2001 betreffende de Centrale voor kredieten aan particulieren.De evolutie van het aantal individuele raadplegingen, het percentage antwoorden dat personen betreft die geregistreerd zijn zonder betalingsachterstand en het percentage antwoorden dat personen betreft die geregistreerd zijn met een betalingsachterstand, worden opgenomen in volgende tabel :

Aantal individuele raadplegingen

Personen zonder achterstand (pct.)

Personen met achterstand (pct.)

Nombre de consultations individuelles

Personnes sans défaut de paiement (p.c.)

Personnes avec défaut de paiement (p.c.)

2005

7 504 900

66,9

7,3

2005

7 504 900

66,9

7,3

2006

7 300 620

66,1

7,9

2006

7 300 620

66,1

7,9

2007

7 737 484

67,0

8,0

2007

7 737 484

67,0

8,0

2008

8 024 403

67,7

8,3

2008

8 024 403

67,7

8,3

2009

7 989 539

68,3

8,5

2009

7 989 539

68,3

8,5

Het gemiddeld aantal individuele raadplegingen per werkdag bedroeg in 2009 30 675.

Daarnaast kan de Centrale ook geraadpleegd worden in het kader van het beheer van lopende kredieten of in het kader van de toekenning en het beheer van betalingsmiddelen. In 2009 werden met dit doel 4 069 772 gegroepeerde raadplegingen uitgevoerd, een stijging met meer dan een vierde in vergelijking met 2008. 3. ONTVANGSTEN EN WERKINGSKOSTEN VAN DE CENTRALE Krachtens artikel 12 van de wet van 10 augustus 2001 betreffende de Centrale voor kredieten aan particulieren is de Nationale Bank van België gemachtigd de kosten die zij maakt voor de werking van de Centrale, te recupereren bij de kredietgevers. De ontvangsten en werkingskosten voor boekjaar 2009 kunnen als volgt worden samengevat :

2008

2009

2008

2009

(x 1.000 EUR)

(x 1.000 EUR)

Omzet

4.607,4

4.682,5

Recettes

4.607,4

4.682,5

Werkingskosten

Frais de fonctionnement

Personeel

767,8

781,5

Personnel

767,8

781,5

Informatica

2.739,5

2.546,6

Informatique

2.739,5

2.546,6

Andere werkingskosten

548,8

560,1

Autres frais d'exploitation

548,8

560,1

Toegang tot het Rijksregister

367,4

347,5

Accès au Registre national

367,4

347,5

4.423,5

4.235,7

4.423,5

4.235,7

Resultaat

183,9

446,8

Résultat

183,9

446,8

Het boekjaar 2009 wordt afgesloten met een overschot van 446.820 EUR. 4. INZAGERECHT EN RECHT OP RECHTZETTING Overeenkomstig de wettelijke bepalingen wordt de geregistreerde persoon automatisch en schriftelijk verwittigd wanneer hij voor de eerste keer met een betalingsachterstand geregistreerd wordt in de Centrale.In de loop van 2009 werden in die context 87 094 brieven verstuurd, zijnde een gemiddelde van 347 per werkdag.

Het aantal aanvragen tot inzage is met 20 pct. toegenomen tot 156 634 in 2009. Het aantal schriftelijke aanvragen bedroeg gemiddeld 149 per werkdag, terwijl gemiddeld 372 personen per werkdag zich gewend hebben tot de loketten van de vestigingen van de Nationale Bank van België.

Sinds 2008 kan het inzagerecht ook uitgeoefend worden via internet voor al wie beschikt over een internetverbinding, een elektronische identiteitskaart en een bijhorende kaartlezer. Dat er een nood aan dit nieuwe kanaal was, blijkt uit het succes van deze procedure : eind 2009 gebeurt 20 pct. van de informatieaanvragen via deze weg (gemiddelde 116 aanvragen per werkdag).

In geval van betwisting van de op zijn naam geregistreerde gegevens kan de persoon beroep doen op de diensten van de Centrale, die contact zal opnemen met de kredietgever die de melding gedaan heeft teneinde het dossier opnieuw te onderzoeken. In voorkomend geval wordt het bestaan van een betwisting toegevoegd aan het bestand en meegedeeld aan de kredietgevers naar aanleiding van een eventuele raadpleging. 5. STATISTISCH VERSLAG In het kader van de problematiek van de overmatige schuldenlast, vragen verschillende instellingen en instanties regelmatig aan de Nationale Bank van België allerhande informatie betreffende het aantal en de evolutie van de in de Centrale geregistreerde personen en contracten.De Nationale Bank van België publiceert een specifiek statistisch verslag dat halfjaarlijks wordt geactualiseerd. Het kan op de website van de Nationale Bank van België (www.nbb.be) worden geraadpleegd.