FEDERALE OVERHEIDSDIENST ECONOMIE, K.M.O., MIDDENSTAND EN ENERGIE

Verslag over de werking van de centrale voor kredieten aan particulieren. - Jaar 2008 (Opgesteld door de Nationale Bank van België overeenkomstig de bepalingen van artikel 14 van de wet van 10 augustus 2001 betreffende de Centrale voor kredieten aan particulieren) 1. Overzicht van de geregistreerde inlichtingen 1.1. Inhoud van het bestand De Centrale van kredieten aan particulieren, die werd opgericht in het kader van het beleid ter voorkoming van overmatige schuldenlast, registreert alle overeenkomsten inzake consumentenkredieten en hypothecaire kredieten die door natuurlijke personen om privé-doeleinden worden afgesloten, evenals de eventuele betalingsachterstanden die uit deze kredieten voortvloeien.

Daarnaast worden ook de berichten van collectieve schuldenregeling in de Centrale geregistreerd.

De kredietgevers moeten de Centrale verplicht raadplegen alvorens een krediet toe te kennen en krijgen op die manier een vollediger beeld van de financiële verbintenissen en de kredietwaardigheid van de potentiële kredietnemers.

Eind 2008 bevatte het bestand van de Centrale gegevens over 7 903 687 kredietovereenkomsten en 4 807 023 personen. Er waren respectievelijk 344 072 wanbetalers en 495 089 achterstallige kredietovereenkomsten, waarvan er 415 890 "niet geregulariseerd" waren, d.w.z. dat de betalingsachterstand bleef bestaan. Het totale achterstallige bedrag van de niet geregulariseerde contracten bedroeg 1,867 miljard EUR, hetzij gemiddeld 3 336 EUR per consumentenkrediet en 21 988 EUR per hypothecair krediet. 1.2. Evolutie van het aantal geregistreerde contracten en personen De evolutie van het aantal geregistreerde kredietovereenkomsten en personen kan als volgt worden samengevat (toestand op het einde van het jaar) : Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld In vergelijking met het jaar voordien waren er eind 2008 netto 5,2 pct. meer contracten (+ 391 577 contracten) en 2,6 pct. meer personen (+ 122 791 personen) geregistreerd in de Centrale.

Wat het aantal nieuwe kredietovereenkomsten betreft, loopt er een duidelijke breuklijn tussen de eerste drie trimesters en het laatste trimester van 2008. Terwijl van januari tot september 8,7 pct. meer nieuwe kredieten werden geregistreerd dan in dezelfde periode van 2007, lag dit aantal in de laatste drie maanden 8,4 pct. lager dan in het vierde trimester van 2007.

De impact van de financieel-economische crisis vertaalt zich ook in een toenemend aantal wanbetalingen en deze stijging deed zich eveneens voornamelijk in het laatste trimester van het jaar voor. Eind 2008 telde de Centrale 344 072 kredietnemers met een betalingsachterstand en 495 089 achterstallige kredieten, een stijging met respectievelijk 1,5 pct. (+ 5 139 personen) en 0,9 pct. (+ 4 181 contracten). Het totale achterstallige bedrag is met 4,4 pct. toegenomen tot 1 856 miljoen euro.

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld De meeste betalingsmoeilijkheden komen voor bij de kredietopeningen en de leningen op afbetaling, die samen goed zijn voor 74,8 pct. van de in het totaal 114 276 nieuwe wanbetalingen die in 2008 door de kredietgevers aan de Centrale werden gemeld. De kredietopening blijft de enige kredietvorm waarvan het aantal uitstaande betalingsachterstanden op het einde van het jaar is toegenomen in vergelijking met eind 2007.

Een gedetailleerde verdeling van het aantal personen volgens het aantal geregistreerde kredietovereenkomsten wordt in de volgende tabellen weergegeven : Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld 1.3. Evolutie van het aantal bijwerkingen In 2008 heeft de Centrale ongeveer 5 miljoen bijwerkingen verwerkt. In meer dan 1,5 miljoen gevallen ging het om de registratie van een nieuwe kredietovereenkomst. De bijwerkingen werden uitgevoerd door ongeveer 280 deelnemers. 1.4. Collectieve schuldenregeling Overeenkomstig het koninklijk besluit tot regeling van de registratie van de berichten van collectieve schuldenregeling door de Nationale Bank van België dienen de griffies van de arbeidsrechtbanken uiterlijk 24 uur na de uitspraak van de beschikking van toelaatbaarheid, een afschrift van het bericht van collectieve schuldenregeling aan de Centrale te melden. Zodra een minnelijke of een gerechtelijke aanzuiveringsregeling wordt bereikt, moet de informatie daaromtrent eveneens worden meegedeeld. De door de griffies toegestuurde inlichtingen worden door de Centrale in het gegevensbestand geregistreerd en voor raadpleging ter beschikking gesteld.

De arbeidsrechtbanken hebben het voorbije jaar 12 900 nieuwe aanvragen tot collectieve schuldenregeling toelaatbaar verklaard, waardoor het totale aantal personen dat voor deze procedure geregistreerd is, eind 2008 is gestegen tot 70 168 (+ 8,8 pct). Bij 31,7 pct van de geregistreerde berichten gaat het om personen die met geen enkel achterstallig krediet in de Centrale opgenomen zijn. Hieruit blijkt dat de oorzaken van overmatige schuldenlast zich niet beperken tot het krediet : steeds meer worden consumenten geconfronteerd met andere betalingsmoeilijkheden, zoals bijvoorbeeld schulden met betrekking tot energie- en telefoonfacturen. Tenslotte, voor 24 946 geregistreerde berichten van toelaatbaarheid werd een minnelijke aanzuiveringsregeling gemeld aan de Centrale, terwijl 7 940 berichten gevolgd werden door een gerechtelijke aanzuiveringsregeling. 2. Aantal raadplegingen De door de Federale Overheidsdienst Economie of de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assuratiewezen erkende kredietgevers zijn wettelijk verplicht het bestand van de Centrale te raadplegen vóór de toekenning van een krediet dat valt onder het toepassingsgebied van de wet van 10 augustus 2001 betreffende de Centrale voor kredieten aan particulieren.De evolutie van het aantal individuele raadplegingen, het percentage antwoorden dat personen betreft die geregistreerd zijn zonder betalingsachterstand en het percentage antwoorden dat personen betreft die geregistreerd zijn met een betalingsachterstand, worden opgenomen in volgende tabel : Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Het gemiddeld aantal individuele raadplegingen per werkdag bedroeg in 2008 30 782.

Daarnaast kan de Centrale ook geraadpleegd worden in het kader van het beheer van lopende kredieten of in het kader van de toekenning en het beheer van betalingsmiddelen. In 2008 werden met dit doel 3 193 346 gegroepeerde raadplegingen uitgevoerd, een stijging met een derde in vergelijking met 2007. 3. Ontvangsten en werkingskosten van de Centrale Krachtens artikel 12 van de wet van 10 augustus 2001 betreffende de Centrale voor kredieten aan particulieren is de Nationale Bank van België gemachtigd de kosten die zij maakt voor de werking van de Centrale, te recupereren bij de kredietgevers. De ontvangsten en werkingskosten voor boekjaar 2008 kunnen als volgt worden samengevat : Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Het boekjaar 2008 wordt afgesloten met een overschot van 183 928 EUR. 4. Inzagerecht en recht op rechtzetting Overeenkomstig de wettelijke bepalingen wordt de geregistreerde persoon automatisch en schriftelijk verwittigd wanneer hij voor de eerste keer met een betalingsachterstand geregistreerd wordt in de Centrale.In de loop van 2008 werden in die context 81 644 brieven verstuurd, zijnde een gemiddelde van 325 per werkdag.

Het aantal aanvragen tot inzage is opnieuw toegenomen tot 130 787 in 2008. Het aantal schriftelijke aanvragen bedroeg gemiddeld 162 per werkdag, terwijl gemiddeld 335 personen per werkdag zich gewend hebben tot de loketten van de vestigingen van de Nationale Bank van België. Sinds juni 2008 kan het inzagerecht ook uitgeoefend worden via internet voor al wie beschikt over een internetverbinding, een elektronische identiteitskaart en een bijhorende kaartlezer. Dat er een nood aan dit nieuwe kanaal was, blijkt uit het succes van deze procedure : 8,4 pct. van de informatieaanvragen in het tweede semester van 2008 gebeurde via internet (gemiddelde 43 aanvragen per werkdag).

In geval van betwisting van de op zijn naam geregistreerde gegevens kan de persoon beroep doen op de diensten van de Centrale, die contact zal opnemen met de kredietgever die de melding gedaan heeft teneinde het dossier opnieuw te onderzoeken. In voorkomend geval wordt het bestaan van een betwisting toegevoegd aan het bestand en meegedeeld aan de kredietgevers naar aanleiding van een eventuele raadpleging. 5. Statistisch verslag In het kader van de problematiek van de overmatige schuldenlast, vragen verschillende instellingen en instanties regelmatig aan de Nationale Bank van België allerhande informatie betreffende het aantal en de evolutie van de in de Centrale geregistreerde personen en contracten.De Nationale Bank van België publiceert een specifiek statistisch verslag dat halfjaarlijks wordt geactualiseerd. Het kan op de website van de Nationale Bank van België (www.nbb.be) worden geraadpleegd.