FEDERALE OVERHEIDSDIENST ECONOMIE, K.M.O., MIDDENSTAND EN ENERGIE

Verslag over de werking van de Centrale voor kredieten aan particulieren. - Jaar 2003 (Opgesteld door de Nationale Bank van België overeenkomstig de bepalingen van artikel 14 van de wet van 10 augustus 2001 betreffende de Centrale voor kredieten aan particulieren) 1. Overzicht van de geregistreerde inlichtingen 1.1. Inhoud van het bestand Op 1 juni 2003 onderging de Centrale voor kredieten aan particulieren een belangrijke verandering ingevolge de inwerkingtreding van de wet van 10 augustus 2001 betreffende de Centrale voor kredieten aan particulieren. Sinds die datum immers registreert de Centrale, overeenkomstig de wettelijke en reglementaire bepalingen, de inlichtingen betreffende alle consumenten- en hypothecaire kredieten die door natuurlijke personen voor privé-doeleinden werden afgesloten, alsook de eventuele betalingsachterstanden die uit deze kredieten voortvloeien.

Daarnaast worden sinds 1 januari 1999 ook de berichten van collectieve schuldenregeling in het bestand van de Centrale opgenomen.

Deze registraties hebben tot doel de overmatige schuldenlast bij particulieren te voorkomen.

Eind 2003 bevatte het bestand van de Centrale voor kredieten aan particulieren gegevens over 6 398 766 kredietovereenkomsten en 4 260 111 personen. Van die kredietnemers waren er 353 520 geregistreerd met één of meerdere achterstallige kredietovereenkomsten, hetgeen een totaal geeft van ongeveer 507 145 contracten, waarvan er 447 404 "niet-geregulariseerd" waren, d.w.z. dat de betalingsachterstand bleef bestaan. Het totale achterstallige bedrag van deze niet-geregulariseerde contracten bedroeg 1,976 miljard euro, hetzij gemiddeld 3 030 euro per consumentenkrediet en gemiddeld 21 582 euro voor de hypothecaire kredieten. 1.2. Evolutie van het aantal geregistreerde contracten en personen De evolutie van het aantal geregistreerde kredietovereenkomsten en personen betreft voor 2003 enkel de achterstallige contracten en hun schuldenaren. De gegevens betreffende de kredietovereenkomsten zonder betalingsachterstand en hun kredietnemers zijn in de Centrale immers beschikbaar sinds juni 2003.

Deze evolutie kan als volgt worden samengevat (toestand op het einde van het jaar) : Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Tussen eind 2002 en eind 2003 is het aantal achterstallige contracten met 44 885 eenheden (- 8,1 pct.) en het aantal personen met 49 069 eenheden (- 12,2 pct.) afgenomen.

Wat de evolutie van het aantal geregistreerde achterstallige contracten betreft, geeft onderstaande tabel de nettogroei weer, die de resultante is van het aantal nieuwe registraties, enerzijds, en van het aantal schrappingen, anderzijds.

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld De nettodaling van het aantal geregistreerde contracten met een betalingsachterstand en bijgevolg ook van de personen is uitsluitend het gevolg van de toename van het aantal schrappingen van achterstallige contracten.

De omvang van de schrappingen wordt hoofdzakelijk verklaard door twee technische factoren.

Ten eerste verkorten de nieuwe wettelijke bepalingen de bewaartermijn van de geregulariseerde wanbetalingen. Tot 31 mei 2003 bleven de gegevens van een achterstallig opeisbaar contract dat geregulariseerd werd, nog twee jaar geregistreerd. Sinds 1 juni is die bewaartermijn teruggebracht tot één jaar, wat de schrapping door de Centrale tot gevolg heeft gehad van alle sinds meer dan één jaar geregulariseerde contracten.

Ten tweede legt de wet de kredietgevers de verplichting op het Rijksregisternummer van de natuurlijke personen te gebruiken teneinde de kredietnemer correct te identificeren. Deze nieuwe kwaliteitsnorm heeft bij de kredietgevers aanleiding gegeven tot inventarisoperaties, die eveneens tot een aanzienlijk aantal schrappingen geleid hebben.

Deze schrappingen werden echter vaak gevolgd door een nieuwe registratie van dezelfde persoon.

Dit verklaart in grote mate de toename met 18 pct. van het aantal nieuwe negatieve registraties tegenover 2002.

Eind 2003 waren er 2 345 339 personen geregistreerd voor meer dan één kredietovereenkomst, hetzij 55 pct. van het totale aantal geregistreerde personen. Wat de schuldenaren van achterstallige contracten betreft, waren 135 690 personen, hetzij 38 pct. van deze "achterstallige" schuldenaren geregistreerd voor meer dan één achterstallig contract.

Een gedetailleerde verdeling van het aantal personen volgens het aantal geregistreerde contracten wordt in de volgende tabellen weergegeven.

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld 1.3. Evolutie van het aantal bijwerkingen In 2003 heeft de Centrale ongeveer 7,5 miljoen bijwerkingen verwerkt.

Deze bijwerkingen werden uitgevoerd door een driehonderdtal actieve deelnemers. Dit bijzonder hoge aantal is te wijten aan de verplichting voor de kredietgevers om het geheel van hun lopende kredietovereenkomsten binnen de drie maanden na de start van de Centrale mee te delen. 1.4. Collectieve schuldenregeling Overeenkomstig het koninklijk besluit tot regeling van de registratie van de berichten van collectieve schuldenregeling door de Nationale Bank van België dienen de griffies van de rechtbanken van eerste aanleg uiterlijk 24 uur na de uitspraak van de beschikking van toelaatbaarheid, een afschrift van het bericht van collectieve schuldenregeling aan de Centrale te melden. Zodra een minnelijke of een gerechtelijke aanzuiveringsregeling wordt bereikt, moet de informatie daaromtrent eveneens worden medegedeeld. De door de griffies toegestuurde inlichtingen worden door de Centrale in het gegevensbestand geregistreerd en voor raadpleging ter beschikking gesteld.

Eind 2003 stonden er 31 912 berichten van toelaatbaarheid geregistreerd in het bestand van de Centrale. 5 509 berichten, hetzij 17 pct. betroffen personen waarvoor geen enkele kredietovereenkomst geregistreerd was. Voor 12 518 geregistreerde berichten van toelaatbaarheid (39 pct.) werd een aanzuiveringsregeling gemeld aan de Centrale. 2. Overzicht van het aantal raadplegingen De deelnemers (door de Federale Overheidsdienst Economie erkende instellingen en personen ) zijn wettelijk verplicht het bestand van de Centrale te raadplegen vóór de toekenning of de aanpassing van een krediet dat valt onder het toepassingsgebied van de wet van 10 augustus 2001 betreffende de Centrale voor kredieten aan particulieren.De evolutie van het aantal raadplegingen, het percentage antwoorden dat personen betreft die geregistreerd zijn zonder betalingsachterstand en het percentage antwoorden dat personen betreft die geregistreerd zijn met een betalingsachterstand, worden opgenomen in volgende tabel.

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Het gemiddeld aantal "punctuele" raadplegingen per werkdag bedroeg in 2003 ongeveer 21 000. 3. Ontvangsten en werkingskosten van de Centrale Krachtens artikel 12 van de wet van 10 augustus 2001 betreffende de Centrale voor kredieten aan particulieren is de Nationale Bank van België gemachtigd de kosten die zij maakt voor de werking van de Centrale, te recupereren bij de kredietgevers. Voor boekjaar 2003 hebben de werkingskosten betrekking op een periode van zeven maanden, gaande van juni 2003, datum van de inwerkingtreding van de positieve Centrale overeenkomstig de wet van 10 augustus 2001, tot december 2003.

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld (*) inbegrepen een positief saldo van 132 500 EUR voortgebracht door de oude negatieve Centrale van januari tot mei 2003.

Het eerste boekjaar van de "positieve" Centrale wordt afgesloten met een tekort van ongeveer 275.600 EUR dat door de deelnemers zal worden goedgemaakt gedurende de boekjaren 2004 en 2005. 4. Inzage- en rectificatierecht Overeenkomstig de wettelijke bepalingen wordt de geregistreerde persoon automatisch en schriftelijk verwittigd wanneer hij voor de eerste keer met een betalingsachterstand geregistreerd wordt in de Centrale.In de loop van 2003 werden in die context gemiddeld 400 brieven per werkdag verstuurd.

Wat het inzagerecht van elke persoon betreft, blijkt dat het aantal schriftelijke aanvragen gemiddeld 67 per dag bedraagt, terwijl het aantal aanvragen in de vestigingen van de Nationale Bank van België gemiddeld 227 per dag bedraagt. In geval van betwisting van de op zijn naam geregistreerde gegevens kan de persoon beroep doen op de diensten van de Centrale, die contact zal opnemen met de kredietgever die de melding gedaan heeft teneinde het dossier opnieuw te onderzoeken. In voorkomend geval wordt het bestaan van een betwisting toegevoegd aan het bestand en meegedeeld aan de kredietgevers naar aanleiding van een eventuele raadpleging. 5. Statistische brochure In het kader van de problematiek van de overkreditering van de gezinnen, vragen verschillende instellingen en instanties regelmatig aan de Nationale Bank van België allerhande informatie betreffende het aantal en de evolutie van de in de Centrale geregistreerde personen en contracten.De Nationale Bank van België heeft een aantal statistische reeksen opgenomen in een specifieke brochure die halfjaarlijks wordt geactualiseerd. Die brochure kan op de website van de Nationale Bank van België (http://www.nbb.be) worden geraadpleegd of bij de dienst Documentatie van de Nationale Bank van België [tel. : 02-221 20 33; fax : 02-221 30 42] worden aangevraagd.