MINISTERIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST

26 JULI 2012. - Omzendbrief betreffende de toepassing van de ordonnantie van 12 juli 2012 (gewijzigd door de ordonnantie van 23 juli 2012) betreffende de controle van de mededelingen en de imagobevordering van de plaatselijke overheden tijdens de verkiezingsperiode

Dames en Heren Burgemeesters en Schepenen, Dames en Heren Voorzitters van de Openbare Centra voor Maatschappelijk Welzijn, Dames en Heren Leden van het Controlecollege van de verkiezingsuitgaven, I. OPZET EN BESTAANSREDEN VAN DE ORDONNANTIE Het uitoefenen van een uitvoerend mandaat bij de gemeentelijke overheid verschaft toegang tot door de gemeenschap gefinancierde middelen om te communiceren met het publiek, en dit vanuit de legitieme doelstelling om de bevolking te informeren. In verkiezingstijd betaamt het evenwel deze informatie te onderwerpen aan bepaalde regels, net zoals dat gebeurt voor de uitvoerende organen van de federale en gefedereerde overheden, om zo het risico te vermijden dat er ongelijkheid zou ontstaan tussen de kandidaten, wanneer deze personen opkomen bij verkiezingen.

Met het oog op een volkomen gelijke behandeling van alle kandidaten heeft de ordonnantie tot doel een kader te scheppen voor de mededelingen van de leden van het College van Burgemeester en Schepenen en de Voorzitter van het O.C.M.W. tijdens de periode die is begrepen tussen de 95ste dag vóór de verkiezingen en de dag van de stemming. Voor de verkiezingen van 14 oktober 2012 gaat die periode in op 1 augustus 2012.

Vanaf die datum zullen de uittredende bestuursploegen een veel grotere voorzichtigheid aan de dag moeten leggen opdat de gebruikelijke gemeentecommunicatie niet zou ontaarden in verkiezingspropaganda.

De ordonnantie heeft dus tot doel de reeds bestaande regels aan te vullen en meer bepaald de wet van 10 juli 1994 betreffende de beperking en de controle van de verkiezingsuitgaven voor de verkiezing van de provincieraden en de gemeenteraden, de districtsraden en voor de rechtstreekse verkiezing van de raden voor maatschappelijk welzijn.

De nieuwe ordonnantie voorziet in een nieuwe bestraffing van dergelijk gedrag tijdens verkiezingsperiodes, met name het aanrekenen van de kostprijs van de gelaakte mededeling op het quotum van verkiezingsuitgaven voor de eerste gemeentelijke stembusgang die volgt op degene met het oog waarop de gelaakte mededeling heeft plaatsgevonden.

II. TOEPASSINGSVOORWAARDEN a. Ratione temporis Het systeem waarin de ordonnantie voorziet is van toepassing vanaf de 95ste dag vóór de organisatie van de verkiezingen tot op de dag van de stemming.Deze periode geldt voor iedere stembusgang, dus zowel voor gemeentelijke en gewestelijke verkiezingen als voor federale en Europese verkiezingen, met uitzondering evenwel van vervroegde federale verkiezingen, waarop de regeling niet van toepassing is.

Het is de opstartdatum van de mededeling, de informatiecampagne of het evenement die bepaalt of de regeling waarin de ordonnantie voorziet, van toepassing is.

Met het opstarten van de mededeling wordt de openbaarmaking ervan bedoeld : aanplakken van affiches, verspreiding van brochures, publicatie, enz.

Zo is de ordonnantie niet van toepassing op een campagne die opgestart is vóór de 95ste dag voorafgaand aan de stemming, maar die nog loopt na die datum (affiches nog aangeplakt). De ordonnantie is daarentegen wel van toepassing op een mededeling die bekendgemaakt wordt na de 95ste dag vóór de stemming.

Voor websites dient opgemerkt te worden dat ook rekening gehouden moet worden met de publicatiedatum van het artikel in kwestie. Het is niet vereist alle oude artikels te verwijderen, maar artikels die gepubliceerd worden na de datum waarop de regeling van de ordonnantie ingaat, moeten voldoen aan de voorschriften.

Rekening houdend met het feit dat deze tekst erg kort voor de komende gemeenteraadsverkiezingen in werking treedt, is voorzien in een bijzondere overgangsregeling om alle betrokken actoren kennis te laten nemen van de nieuwe regels. Daarom begint de periode waarop het systeem betrekking heeft, voor de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012 pas op 1 augustus 2012. b. Ratione personae Het verbod terzake betreft de mededelingen van : ? De leden van het College van Burgemeester en Schepenen. ? De voorzitter van de Raad van het Openbaar Centrum voor Maatschappelijk Welzijn. c. Ratione materiae Alle mededelingen, informatiecampagnes of evenementen georganiseerd door de in punt b.bedoelde personen zijn verboden wanneer volgende voorwaarden - gelijktijdig - vervuld zijn : 1. De mededeling, de informatiecampagne of het evenement is niet verplicht op grond van een wettelijke of verordenende bepaling.2. De mededeling, de informatiecampagne of het evenement wordt, al dan niet rechtstreeks, met overheidsgeld gefinancierd. 3. De mededeling, de informatiecampagne of het evenement bevordert het persoonlijk imago van een of meer leden van het College van Burgemeester en Schepenen, de Voorzitter van het O.C.M.W. of van hun politieke partij.

Bovendien worden bepaalde handelingen de facto geacht het persoonlijk imago van de in deze ordonnantie bedoelde personen te bevorderen en bijgevolg te beantwoorden aan de derde hierboven vermelde voorwaarde : ? « De vermelding van zijn naam met uitzondering van het gebruik van de titel van de functie of het gebruik van zijn afbeelding in een mededeling of een informatiecampagne, in ongeacht welke vorm, die niet nominatief gericht is aan een ruim publiek waarbij de boodschap niet uitsluitend objectieve informatie betreft maar de verwezenlijkingen en acties van de betrokken persoon of andere mandatarissen van dezelfde politieke partij in het bestuur van de gemeentelijke instelling positief belicht ».

Een voorbeeld hiervan is een mailing naar alle inwoners met overzicht van de verwezenlijkingen van de uittredende meerderheid waarbij het werk van de leden van het College van Burgemeester en Schepenen positief belicht wordt of een informatiecampagne in de vorm van affiches over een nieuwe gemeentelijke dienst waarbij het imago van de initiatiefnemende schepen mee in de verf wordt gezet.

Behalve voor objectieve informatie (verplicht op grond van een wettelijke of verordenende bepaling) is elke vermelding van de naam en/of voornaam verboden bij grootschalige mededelingen, ongeacht of ze al dan niet persoonlijk verzonden worden.

Een mededeling van een individueel lid van het College van Burgemeester en Schepenen over beslissingen die werden genomen of evenementen waartoe beslist werd door voornoemd College geldt in geen geval als objectieve informatie.

Ook een verzending met de post, door de schepen van cultuur, van persoonlijke uitnodigingen die enkel door hem- of haarzelf zijn ondertekend en waarin de nieuwe activiteiten in het cultureel centrum gepromoot worden, geldt niet als objectieve informatie en is dus niet toegestaan.

Om de gemeenteoverheid de mogelijkheid te laten te communiceren met enkel vermelding van titel en hoedanigheid, geldt de veronderstelling van bevordering van het persoonlijk imago niet wanneer enkel de ambtstitel van de mandataris vermeld is, zonder naam of voornaam en zonder afbeelding.

Het begrip « afbeelding » moet daarbij begrepen worden als een weergave waarop de persoon herkenbaar is. De bepaling van de ordonnantie betreft dus enkel de verpersoonlijking van een publicatie of evenement met een naam of afbeelding. ? « De al dan niet weerkerende evenementen georganiseerd op initiatief van een lid of meerdere leden van de plaatselijke overheid en waarbij, met uitsluiting van de titel van de functie, de naam of de afbeelding van een of meerdere leden van de plaatselijke overheid onder de aandacht wordt gebracht ».

Het uitsluitend via de titel van de functie promotie voeren voor een al dan niet weerkerend evenement, dat rechtstreeks of onrechtstreeks gefinancierd wordt met overheidsgeld, wordt dus niet automatisch beschouwd als persoonlijke imagobevordering. De uitnodiging voor een bal van de Burgemeester, die noch de afbeelding, noch de naam van de persoon bevat, maar enkel de functie van de Burgemeester vermeldt, wordt dus niet automatisch beschouwd als verboden.

Evenementen die niet door de overheid gesubsidieerd worden, ressorteren dan weer onder de toepassing van de wetgeving op de verkiezingsuitgaven en worden naargelang van hun kenmerken al dan niet beschouwd als verkiezingsuitgaven. ? « De publicatie in het officiële gemeenteblad van meer dan één artikel over of ondertekend door hetzelfde lid van de plaatselijke overheid of van meer dan één foto van hetzelfde lid van de plaatselijke overheid per nummer ».

Elk lid heeft dus het recht een artikel en zijn of haar foto of afbeelding maximum per nummer in het gemeenteblad te publiceren.

Er dient op gewezen dat het feit dat er niet automatisch van wordt uitgegaan dat de publieke mededeling dient om het persoonlijke imago van de auteur ervan te bevorderen niet betekent dat het Controlecollege op grond van de voorgelegde elementen niet tot de vaststelling komt dat het wel degelijk gaat om een mededeling die in de zin van deze ordonnantie verboden is. De toezichthoudende overheid vestigt de aandacht van de bestemmelingen van deze omzendbrief dan ook op de omzichtigheid die aan de dag gelegd moet worden bij iedere mededeling tijdens de referentieperiode.

III. CONTROLE EN BESTRAFFING De controle op de naleving van voornoemde regels berust bij het Controlecollege dat is ingesteld bij ordonnantie van 29 april 2004 betreffende de controle van de verkiezingsuitgaven en de regeringsmededelingen.

Dit College kan zijn bevoegdheid op drie wijzen uitoefenen : ? hetzij op eigen initiatief, ? hetzij op vraag van een derde van zijn leden, ? hetzij na klacht van een gemeentemandataris of een politieke partij.

De termijn om beroep in te stellen bij het Controlecollege bedraagt 6 maanden vanaf de dag van de stemming. Na de aanhangigmaking beschikt het College over een daadwerkelijke onderzoeksbevoegdheid en kan het alle stukken opvragen die nodig zijn voor het vaststellen van de feiten.

Ingeval het Controlecollege tot de bevinding komt dat de verbodsvoorwaarden vervuld zijn, rekent het de kosten van de betrokken mededeling bij de verkiezingsuitgaven van de belanghebbenden bij de volgende gemeenteraadsverkiezingen waaraan ze deelnemen.

Hoogachtend, De Minister-President, Ch. PICQUE