WAALSE OVERHEIDSDIENST

21 JULI 2016. - Omzendbrief overheidsopdrachten. - Opneming van sociale clausules in de overheidsopdrachten. Verplichting om sociale clausules op te nemen in de overheidsopdrachten voor aanneming van werken (gebouwen) > € 1 miljoen excl. btw.

Aan alle Waalse gewestelijke aanbestedende overheden I. Context In haar gewestelijke beleidsverklaring 2014-2019 heeft de Waalse Regering de verbintenis aangegaan om de opneming van de sociale clausules in de overheidsopdrachten te bevorderen. Deze intentie heeft zich geuit in verschillende beslissingen van de Regering : - 29 mei 2015: aanneming van het Marshall-Plan 4.0 dat voorziet, in Hoofdlijn IV, om [in de acties i.v.m. de energetische renovatie van de gebouwen], de sociale, milieu- en ethische clausules in de overheidsopdrachten te gebruiken om de vormingsacties van deze specifieke beroepen te ondersteunen; - 22 oktober 2015 en 28 april 2016 : beslissingen van de Waalse Regering om de dynamiek van de sociale clausules in Wallonië uit te breiden.

In een perspectief van maatschappelijke verantwoordelijkheid worden de gewestelijke openbare overheden uitgenodigd om de sociale zorgen in hun activiteiten op te nemen, o.a. in de overheidsopdrachten die ze sluiten. Voor deze opdrachten werden middelen "klaar om te gebruiken" bepaald zodat elke Waalse aanbestedende overheid moeiteloos stipulaties kan opnemen in haar bijzondere bestekken die met deze omzendbrief overeenstemmen.

II. Doelstelling en definitie De sociale clausules zijn contractuele stipulaties waarmee een aanbestedende overheid, via een overheidsopdracht, een doel van maatschappelijk beleid nastreeft, verschillend van de openbare bestelling, dat rechtstreeks wil bijdragen tot het welzijn van de gemeenschap. Deze doelstelling van maatschappelijk beleid kan het volgende omvatten : - socio-professionele plannen, d.w.z. dat de aanbestedende overheid een doelstelling van vorming/integratie van werkzoekenden, studenten, stagiairs of leerlingen en/of een doelstelling van integratie van gehandicapte personen nastreeft; - andere plannen, zoals bijvoorbeeld ervoor zorgen dat de openbare diensten, openbare gebouwen, openbaar vervoer en openbare informatie toegankelijk zullen zijn voor iedereen met inbegrip van de gehandicapte personen, de ergonomie en de veiligheid van de werknemers in hun arbeidspost verbeteren, strijden tegen de armoede en de bestaansonzekerheid, de gelijke kansen bevorderen, enz.

Deze omzendbrief heeft uitsluitend betrekking op de sociale clausules met een socio-professioneel doel.

III. Toepassingsveld van de omzendbrief III.1. Betrokken aanbestedende overheden Deze omzendbrief is van toepassing op het geheel van de Waalse gewestelijke aanbestedende overheden, d.w.z. de Waalse Regering, de Waalse Overheidsdienst, de instellingen van openbaar nut en de instellingen die ervan afhangen.

III.2. Betrokken overheidsopdrachten Deze omzendbrief beoogt de systematische opneming van sociale clausules in alle opdrachten voor aanneming van werken betreffende de afbraak, de renovatie, de bouw van gebouwen behandeld door de Waalse aanbestedende overheden, waarvan het bedrag hoger is dan € 1 miljoen excl. btw., gelet op hun potentialiteit om werk te bieden aan personen die van de arbeidsmarkt vervreemd zijn.

De andere aanbestedende overheden worden aangemoedigd om zich te laten leiden door deze omzendbrief voor de opmaak van hun eigen bestekken.

IV. Hulpmiddelen ter beschikking gesteld van de aanbestedende overheden Wallonië heeft een aantal instrumenten ontwikkeld voor de Waalse aanbestedende overheden inzake sociale clausules voor de opdrachten voor aanneming van werken - gebouwen. Deze instrumenten werden ontwikkeld in samenwerking met de vertegenwoordigers van de actoren betrokken bij de opdrachten voor aanneming van werken (aanbestedende overheden, juristen, bouwsector, vertegenwoordigers van de projectontwerpers, sector van de sociale inschakelingseconomie).

IV. 1. Typen sociale clausules De wetgeving van de overheidsopdrachten biedt talrijke mogelijkheden voor het opnemen van sociale overwegingen in de bestekken. Er zijn echter een beperkt aantal typen clausules ontwikkeld in Wallonië, met het oog op een vereenvoudiging voor de aanbestedende overheden en ook voor de ondernemingen. Als men volgens de aanbestedende overheden te maken heeft met verschillende teksten, wordt het werk van de ondernemingen inderdaad aanzienlijk moeilijker ten nadele van het nagestreefde doel.

De teksten en bijlagen van de typen sociale clausules die ter beschikking gesteld worden van de aanbestedende overheden zijn beschikbaar op de Waalse portaalsite van de overheidopdrachten (http://marchespublics.wallonie.be > clauses sociales "sociale clausules"). Een praktische handleiding kan ook gedownload worden op deze Waalse portaalsite.

De sociale clausules worden bovendien opgenomen in deel A (administratieve clausules) van het type-bestek Gebouwen.

IV.2. Welke sociale clausule kiezen ? De keuze van de sociale clausule zal afhangen van : - enerzijds, praktische overwegingen : Duurt de werf meer of minder dan 4 maanden ? De optie "vorming" van de sociale clausules vereist een minimumduur van de werf zodat de stage die aan de stagiair wordt voorgesteld hem een werkelijk praktische ervaring kan bijbrengen. - Anderzijds, "strategische" overwegingen: Wenst u de integratie van personen die van de arbeidsmarkt vervreemd zijn, de integratie van gehandicapte werknemers, de opleiding van stagiairs/leerlingen op de werf bevorderen, of gaat u ermee akkoord dat de onderneming zelf de uitvoeringsmodaliteiten van de clausule bepaalt die voor haar het beste past ? Om u te helpen in uw keuze kan een beslissingsboom gedownload worden op de Waalse portaalsite van de overheidsopdrachten (http://marchespublics.wallonie.be > clauses sociales "sociale clausule" - bâtiments "gebouwen"> quelle clause sociale choisir "welke sociale clausule kiezen" ?).

IV.3. Facilitatoren sociale clausules om u te begeleiden Er zijn facilitatoren sociale clausules beschikbaar om u te begeleiden in de verschillende stadia van de overheidsopdracht (van de opneming van een sociale clausule in een bestek tot de uitreiking van het attest van goede uitvoering van de sociale clausule, en ook nog de controle van de uitvoering van de sociale clausule en de eventuele berekening van de straffen).

De gewestelijke aanbestedende overheden kunnen zich richten tot hun facilitatoren door een e-mail te sturen naar volgend adres: clausessociales@spw.wallonie.be De openbare huisvestingsmaatschappijen kunnen zich richten tot hun facilitatoren door een e-mail te sturen naar volgend adres: clausessociales@swl.be Op te merken valt, dat facilitatoren sociale clausules ook de projectontwerpers begeleiden (clausessociales@uwa.be), alsook de "klassieke" ondernemingen van de bouwsector (clausessociales@ccw.be) en de ondernemingen van de sociale inschakelingseconomie (clausessociales@sawb.be), in de verschillende stadia van de overheidsopdracht.

V. Hoe te werk gaan ? Om het werk van de aanbestedende overheid te vereenvoudigen, worden de concrete stappen om een sociale clausule op te nemen in een opdracht voor aanneming van werken (gebouw) hieronder omschreven stap voor stap.

In het stadium van de gunning van de opdracht : 1. Kies de gewenste sociale clausule (met de hulp van uw facilitator indien nodig). 2. Download de teksten van de clausule (http://marchespublics.wallonie.be > clauses sociales "sociale clausules") en neem ze op in uw bestek. 3. Neem contact op met uw facilitator sociale clausule om de inspanning inzake vorming/integratie te bepalen die in het bestek moet worden opgenomen en de kosten in verband daarmee (altijd lager dan 1 % van het bedrag van de overheidsopdracht). Daarvoor zal er u gevraagd worden om het geraamde bedrag van de werken, de aard van de werken (algemene aanneming of werken betreffende één of meerdere delen van de "CCTB" (type bestek gebouwen)), de approximatieve duur van de werf en de ligging van de werf mee te delen. 4. Neem de opleidingsinspanning op in het bestek en de kost van de sociale prestatie van opleiding in de opmetingsstaat (vaste kost bepaald door de aanbestedende overheid).Raadpleeg de praktische handleiding of neem contact op met de facilitator indien nodig.

In het stadium van de analyse van de offertes : De sociale clausule wordt niet opgenomen in de vergelijking van de offertes omdat het hier gaat om een uitvoeringsvoorwaarde (behalve als u een partij voorbehoudt voor de sociale inschakelingseconomie - raadpleeg de praktische handleiding).

In het stadium van de uitvoering : 5. Herinner aan de verplichting om de sociale clausule uit te voeren in het bevel om de werken te starten en bepaal de datum van de helft van de termijn voor de uitvoering van de werf (nauwkeurige verplichtingen inzake de uitvoering van de sociale clausule zijn daaraan verbonden).Neem contact op met uw facilitator indien nodig (hij beschikt over praktische middelen om u te begeleiden). 6. Stuur een afschrift van het bevel om de werken te starten naar uw facilitator, hij zal op die manier contact opnemen met de facilitator "ondernemingen" die de aannemer zal helpen om deze stappen te ondernemen voor de uitvoering van de sociale clausule.7. Neem de documenten betreffende de uitvoering van de sociale clausule in ontvangst - vóór de uitvoering, om u de mogelijkheid te geven om duidelijk te weten wanneer de sociale clausule wordt uitgevoerd en om deze effectieve uitvoering te controleren tijdens uw bezoeken van de werf; - op de helft van de uitvoeringstermijn van de werf, om u de mogelijkheid te geven om na te gaan dat de aannemer wel van plan is, als hij het nog niet geheel of gedeeltelijk heeft uitgevoerd, om zijn sociale clausule uit te voeren; - na de uitvoering, om u de mogelijkheid te geven om de volledige of gedeeltelijke uitvoering van de sociale clausule te controleren en om de bijzondere straffen te berekenen die in voorkomend geval moeten worden toegepast (neem contact op met uw facilitator indien nodig, hij beschikt over praktische instrumenten om u te begeleiden). 8. Maak indien nodig een proces-verbaal van tekortkomingen op.Een dergelijk proces-verbaal moet worden opgemaakt : - als u geen enkel document bij de helft van uitvoeringstermijn van de werf hebt gekregen (en pas op dat ogenblik de afschrikkende straf toe als de rechtvaardigingen onvoldoende zijn); - bij de eindafrekening als de sociale clausule niet is uitgevoerd of gedeeltelijk is uitgevoerd (en pas de bijzondere straffen toe als de rechtvaardigingen onvoldoende zijn). 9. Betaal de bedragen betreffende de uitvoering van de sociale clausule in het geval van een beroep op een opleidingsstelsel uitsluitend, op basis van de ingediende bewijsstukken (neem contact op met uw facilitator indien nodig, hij beschikt over praktische instrumenten om u te begeleiden). 10. Bezorg het attest van goede uitvoering van de sociale clausule in geval van volledige uitvoering van de sociale clausule (kan gedownload worden op http://marchespublics.wallonie.be > clauses sociales "sociale clausules"). 11. Stuur een afschrift van het attest van goede uitvoering van de sociale clausule naar uw facilitator sociale clausules, alsook het bedrag dat aan de aannemer wordt terugbetaald voor de sociale prestatie van opleiding, zodat hij de rapportage gevraagd door de Regering over de sociale clausules kan realiseren. VI. Opvolging van de overheidsopdrachten die de sociale clausules opnemen De Waalse Regering heeft een Stuurgroep ingevoerd die de uitvoering van de sociale clausules in de opdrachten voor aanneming van werken in Wallonië moet opvolgen, die de middelen moet ontwikkelen en aanpassen en de impact van de opneming van de sociale clausules moet evalueren zowel op de begunstigden van de sociale clausules als op het Waalse economische weefsel.

Dit heeft tot gevolg dat een opvolging van de overheidsopdrachten tot integratie van een sociale clausule moet worden ingevoerd.

Er wordt dan ook gevraagd aan de Waalse aanbestedende overheden bedoeld in deze omzendbrief om aan hun facilitator sociale clausule het volgende mee te delen : - het afschrift van het bevel om de werken te starten; - het afschrift van goede uitvoering van de sociale clausule; - het bedrag betaald aan de aannemer in geval van sociale prestatie van opleiding.

Deze informatie zal gebruikt worden om het stelsel onafgebroken te verbeteren.

VII. Meer informatie ? Indien u juridische informatie over de sociale clausules (maar ook voor de ethiek en het milieu) wenst te krijgen, kan de juridische oriënterende nota u daarbij helpen. Deze nota toont de wettelijke bepalingen die toelaten om sociale clausules op te nemen in de overheidsopdrachten (http://marchespublics.wallonie.be > clauses sociales "sociale clausules" - bâtiments "gebouwen" > quelle clause sociale choisir "welke sociale clausule kiezen" ?).

Indien u een sociale clausule in een overheidsopdracht van diensten of leveringen wenst op te nemen, kunt u terecht bij de helpdesk op volgend adres: marchespublics.durables@spw.wallonie.be (deze helpdesk is ook bevoegd voor de opneming van milieu- en ethische clausules).

VIII. Opheffing De verplichting om sociale clausules op te nemen in de overheidsopdrachten van bouw- en renovatiewerken van gebouwen boven de drempel van 1,5 miljoen €, vermeld in punt 3.1.2. (Uitvoering in de overheidsopdrachten) van de omzendbrief van 28 november 2013Relevante gevonden documenten type omzendbrief prom. 28/11/2013 pub. 17/12/2013 numac 2013206899 bron waalse overheidsdienst Omzendbrief betreffende de implementatie van een duurzaam aankoopbeleid voor de Waalse gewestelijke aanbestedende overheden sluiten betreffende de implementatie van een duurzaam aankoopbeleid voor de Waalse gewestelijke aanbestedende overheden wordt door deze omzendbrief opgeheven en vervangen.

IX. Inwerkingtreding Deze omzendbref treedt in werking de dag van diens bekendmaking in het Belgisch Staatsblad.

Namen, 21 juli 2016.

De Minister-President, P. MAGNETTE De Minister van Openbare Werken, Gezondheid, Sociale Actie en Erfgoed, M. PREVOT De Minister van Economie, Industrie, Innovatie en Digitale Technologieën, J.-C. MARCOURT De Minister van de Plaatselijke Besturen, de Stad, Huisvesting en Energie, P. FURLAN De Minister van Leefmilieu, Ruimtelijke Ordening, Mobiliteit en Vervoer en Dierenwelzijn, C. DI ANTONIO De Minister van Tewerkstelling en Vorming, Mevr. E. TILLIEUX De Minister van Begroting, Ambtenarenzaken en Administratieve Vereenvoudiging, C. LACROIX De Minister van Landbouw, Natuur, Landelijke Aangelegenheden, Toerisme en Luchthavens, afgevaardigde voor de Vertegenwoordiging bij de Grote Regio, R. COLLIN