GEWESTELIJKE OVERHEIDSDIENST BRUSSEL

18 MAART 2020. - Ministeriële omzenbrief -Covid 19- Organisatorische maatregelen in het kader van de gezondheidscrisis- werking van de besluitvormende organen Geachte Dames en Heren Burgemeesters en Schepenen, Sinds 13 maart middernacht tot en met 3 april heeft de federale Regering maatregelen genomen waarvan u kennis hebt genomen en die beschikbaar zijn op de website www.info-coronavirus.be.

Ik vraag u vooreerst om de federale richtlijnen, alsook de beslissingen op gewestelijk niveau inzake politiebevoegdheid omtrent het Coronavirus COVID-19 en de impact hiervan op allerlei bijeenkomsten, steeds in acht te nemen teneinde de harmonisering van de acties te handhaven. De beslissingen op gewestelijk niveau zijn te vinden op https://bps-bpv.brussels/nl/maatregelen-tegen-het-coronavirus-covid-19-veelgestelde-vragen.

De continuïteit van de openbare diensten moet echter worden gewaarborgd. In het licht van de huidige situatie moet rekening worden gehouden met het feit dat de besluitvormende organen, zoals de gemeenteraden, de raden voor maatschappelijk welzijn, de colleges van burgemeester en schepenen, de vaste bureaus of andere bestuursorganen, niet langer op een fysieke manier kunnen vergaderen.

Bijeenroeping van de gemeenteraad en de openbaarheid van de vergaderingen Er bestaan juridisch verschillende mogelijkheden om de gemeenteraden zonder of met een beperkter publiek te laten doorgaan, dan wel deze volledig af te lassen. 1. Algemene regel: artikel 93 van de Nieuwe Gemeentewet (hierna: NGW) Artikel 93 bepaalt het volgende: "De vergaderingen van de gemeenteraad zijn openbaar. Onder voorbehoud van artikel 96 kan de gemeenteraad, met een tweederde meerderheid van de aanwezige leden, in het belang van de openbare orde en op grond van ernstige bezwaren tegen de openbaarheid, beslissen dat de vergadering niet openbaar is." Enerzijds is de gemeenteraad de hoofdverantwoordelijke van zijn agenda: hij kan daarom met een meerderheid van stemmen beslissen de behandeling van bepaalde punten uit te stellen en zich te beperken tot dringende of noodzakelijke punten.

Op grond van artikel 96 NGW kan de raad overgaan tot een besloten vergadering wanneer hij om redenen van openbare orde bijeen is gekomen. Covid-19 en het risico dat het virus zich verspreidt, is een reden van openbare orde om over te gaan tot een besloten vergadering.

Hierbij dient ook opgemerkt te worden dat tijdens de zitting de voorzitter van de gemeenteraad belast is met de handhaving van de orde in de vergadering. Hij kan, na een voorafgaande waarschuwing, terstond ieder persoon uit de zaal doen verwijderen, die openlijk tekens van goedkeuring of van afkeuring geeft of op enigerlei wijze wanorde veroorzaakt (art. 98, eerste lid, NGW).

De voorzitter van de gemeenteraad kan dus, in uitoefening van deze handhavingsbevoegdheid, bijvoorbeeld opleggen dat er een maximaal aantal personen in het publiek kunnen zitten of dat zij een bepaalde afstand van elkaar dienen aan te houden.

Er sterk in ieder geval sterk aangeraden om er tijdens de gemeenteraadszitting op toe te zien dat er passende maatregelen worden genomen: organiseren van vergaderingen in grotere ruimten om voldoende afstand tussen de raadsleden te behouden, voorzien in hygiënemaatregelen en ontsmettingsmiddelen. 2. Maatregelen van bestuurlijke politie De vraag dringt zich op of een gemeenteraad al dan niet kan uitgesteld of afgelast worden. Het is de verantwoordelijkheid van de gemeente en de burgemeester om passende maatregelen te nemen ter voorkoming van epidemieën, zoals de ernstige dreiging van het COVID-19-virus (artikel 135, § 2, 133, 134 NGW).

De gemeentelijke overheden kunnen op grond van deze algemene politiebevoegdheid maatregelen nemen om de openbare orde in de gemeente te waarborgen. Deze bevoegdheid berust bij de gemeenteraad, behalve in spoedeisende gevallen waarin de concrete uitwerking van dergelijke politieverordeningen bij de burgemeester ligt krachtens artikel 134 NGW dat het volgende bepaalt: "In geval van oproer, kwaadwillige samenscholing, ernstige stoornis van de openbare rust of andere onvoorziene gebeurtenissen, waarbij het geringste uitstel gevaar of schade zou kunnen opleveren voor de inwoners, kan de burgemeester politieverordeningen maken, onder verplichting om daarvan onverwijld aan de gemeenteraad kennis te geven, met opgave van de redenen waarom hij heeft gemeend zich niet tot de raad te moeten wenden. Die verordeningen vervallen dadelijk, indien zij door de raad in de eerstvolgende vergadering niet worden bekrachtigd." Het COVID-19-virus en de strijd tegen de verdere verspreiding hiervan, valt onder dergelijke onvoorziene gebeurtenis.

Bijgevolg kan de burgemeester bij politieverordening een beperking of algehele sluiting van de gemeentezitting opleggen. Deze verordening vervalt wanneer die niet op de eerstvolgende vergadering van de gemeenteraad wordt bekrachtigd.

Het is dan ook bij wijze van uitzondering dat de burgemeester kan beslissen dat de gemeenteraad doorgaat in besloten vergadering teneinde de veiligheid en de volksgezondheid te waarborgen door besmetting te voorkomen.

In een dergelijk geval is een video-uitzending voor de burgers een optie die de voorkeur verdient, alsook een volledige verslaggeving. 3. Virtuele vergaderingen Indien het om gezondheidsredenen noodzakelijk wordt de raadsleden niet fysiek bijeen te roepen, kan de burgemeester ook gebruikmaken van de bovengenoemde politiebepalingen om een virtuele vergadering van de gemeenteraad toe te staan indien dit technisch haalbaar is onder voldoende veiligheidsomstandigheden (beslissing van de burgemeester, bevestigd door de gemeenteraad tijdens de vergadering, bijvoorbeeld via Skype of teams). Een dergelijk besluit kan genomen worden voor zover de vergadering noodzakelijk is voor de uitoefening van de taken van de gemeente.

Een soortgelijk besluit kan worden genomen met betrekking tot de noodzakelijke vergaderingen van de Raad voor maatschappelijk welzijn of het vast bureau of van andere besluitvormende organen.

Tijdens deze virtuele, besloten zitting kunnen enkel hoogdringende punten geagendeerd worden die geen verder uitstel verdragen.

De diensten van mijn administratie blijven beschikbaar voor alle kwesties die verband houden met deze uitzonderlijke situatie. U kan de contactadressen vinden op de volgende link: http://plaatselijke-besturen.brussels/nl/gewestelijk-bestuur/contacteer-de-diensten Met de meeste hoogachting.

De Minister belast met Plaatselijke Besturen, B. CLERFAYT