21 FEBRUARI 2024. - Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 31 augustus 2023, gesloten in het Paritair Subcomité voor de grondafhandeling op luchthavens, betreffende het recht op deconnectie (1)

FILIP, Koning der Belgen, Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.

Gelet op de wet van 5 december 1968Relevante gevonden documenten type wet prom. 05/12/1968 pub. 22/05/2009 numac 2009000346 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités, inzonderheid op artikel 28;

Gelet op het verzoek van het Paritair Subcomité voor de grondafhandeling op luchthavens;

Op de voordracht van de Minister van Werk, Hebben Wij besloten en besluiten Wij :

Artikel 1.Algemeen verbindend wordt verklaard de als bijlage overgenomen collectieve arbeidsovereenkomst van 31 augustus 2023, gesloten in het Paritair Subcomité voor de grondafhandeling op luchthavens, betreffende het recht op deconnectie.

Art. 2.De minister bevoegd voor Werk is belast met de uitvoering van dit besluit.

Gegeven te Brussel, 21 februari 2024.

FILIP Van Koningswege : De Minister van Werk, P.-Y. DERMAGNE _______ Nota (1) Verwijzing naar het Belgisch Staatsblad: Wet van 5 december 1968Relevante gevonden documenten type wet prom. 05/12/1968 pub. 22/05/2009 numac 2009000346 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten, Belgisch Staatsblad van 15 januari 1969. Bijlage Paritair Subcomité voor de grondafhandeling op luchthavens Collectieve arbeidsovereenkomst van 31 augustus 2023 Recht op deconnectie (Overeenkomst geregistreerd op 14 september 2023 onder het nummer 182495/CO/140.04) HOOFDSTUK I. - Toepassingsgebied

Artikel 1.Deze collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing op de werkgevers en hun werknemers die ressorteren onder het Paritair Subcomité voor de grondafhandeling op luchthavens.

Onder "werknemers" wordt begrepen : de arbeiders en arbeidsters van werkgevers bedoeld in lid 1 aangegeven in de RSZ-categorie 283, met werknemerskengetal 015 of 027.

Deze collectieve arbeidsovereenkomst is evenwel niet van toepassing op : a) de leerlingen aangegeven in de RSZ-categorie 283 met werknemerskengetal 035;b) de leerlingen die vanaf 1 januari van het jaar waarin ze 19 jaar worden, aangegeven worden met werknemerskengetal 015, maar werken onder leercontract zoals aangegeven aan de RSZ met vermelding type leerling in de zone "type leercontract". HOOFDSTUK II. - Juridisch kader

Art. 2.§ 1. Deze suppletieve collectieve arbeidsovereenkomst komt tot stand in toepassing van de artikelen 16, 17, 17/1 en 17/2 van de wet van 26 maart 2018Relevante gevonden documenten type wet prom. 26/03/2018 pub. 30/03/2018 numac 2018011490 bron federale overheidsdienst kanselarij van de eerste minister Wet betreffende de versterking van de economische groei en de sociale cohesie sluiten betreffende de versterking van de economische groei en de sociale cohesie, evenals de artikelen 29 tot 32 van de wet van 3 oktober 2022Relevante gevonden documenten type wet prom. 03/10/2022 pub. 10/11/2022 numac 2022206360 bron federale overheidsdienst werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg Wet houdende diverse arbeidsbepalingen sluiten houdende diverse arbeidsbepalingen (Belgisch Staatsblad van 10 november 2022). § 2. In toepassing van de artikelen 29 tot 32 van de wet van 3 oktober 2022Relevante gevonden documenten type wet prom. 03/10/2022 pub. 10/11/2022 numac 2022206360 bron federale overheidsdienst werkgelegenheid, arbeid en sociaal overleg Wet houdende diverse arbeidsbepalingen sluiten houdende diverse arbeidsbepalingen, is deze suppletieve collectieve arbeidsovereenkomst van toepassing op ondernemingen met 20 of meer werknemers die, uiterlijk op 1 april 2023, niet beschikken over een collectieve arbeidsovereenkomst met betrekking tot het recht op deconnectie afgesloten conform de wet van 5 december 1968Relevante gevonden documenten type wet prom. 05/12/1968 pub. 22/05/2009 numac 2009000346 bron federale overheidsdienst binnenlandse zaken Wet betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités. - Officieuze coördinatie in het Duits sluiten betreffende de collectieve arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités, of die in hun arbeidsreglement niet de in voornoemde wet voorziene bepalingen omtrent de modaliteiten en uitvoering van het recht op deconnectie hebben opgenomen. HOOFDSTUK III. - Het recht op deconnectie

Art. 3.De sociale partners erkennen het recht op deconnectie met het oog op het respecteren van de rust- en verlofperioden en met het oog op het vrijwaren van de balans tussen werk- en privéleven.

Onder het "recht op deconnectie" verstaan we : - Het recht van de werknemer om niet ingelogd te zijn op zijn persoonlijke en professionele digitale tools buiten de overeengekomen werkuren of de tijd die de werknemer aanvaardt om voor de werkgever bereikbaar te zijn (bijvoorbeeld permanenties, stand-by,...). Onder "werkuren" verstaan we alle periodes tijdens dewelke de werknemer ter beschikking staat van de werkgever. De werknemer is onder meer niet verplicht kennis te nemen van mails die aan hem gericht zouden zijn en/of erop te antwoorden buiten de normale werkuren, tijdens weekends of vrije dagen. Hetzelfde geldt voor zakelijke oproepen, sms'en of andere online berichten. - De werkgever mag de werknemer er niet toe verplichten om in zijn vrije tijd, op zijn privétoestel bereikbaar te zijn via private digitale tools (bijvoorbeeld sociale media, Whatsapp of andere). - In de gevallen waarin de werkgever een toestel ter beschikking stelt of een kostenvergoeding betaalt voor het professioneel gebruik van een privétoestel, mag de werkgever wel vragen dat de werknemer toetreedt tot een door de werkgever georganiseerde social media groep (bijvoorbeeld Whatsapp groep). De overige bepalingen uit onderhavige collectieve arbeidsovereenkomst blijven van toepassing bij gebruik van een door de werkgever ter beschikking gesteld/gefinancierd toestel. - Het recht op deconnectie doet geen afbreuk aan de verplichtingen van werkgevers en werknemers die voortvloeien uit de regels die toepasselijk zijn op de arbeidsrelatie (bijvoorbeeld arbeidsovereenkomst en de uitvoering ervan, te goeder trouw, arbeidsreglement, collectieve arbeidsovereenkomsten, bedrijfsregels,...).

Op dit principe gelden volgende uitzonderingen : - een situatie van overmacht; dit is een situatie waarbij het functioneren van de organisatie, de dienst of de personen ernstig verstoord kan raken of dreigt verstoord te worden, die potentieel schade kan veroorzaken en/of die onmiddellijk of snel handelen vereist; - het louter in ontvangst nemen van de planning en werkopdracht(en).

De werkgever zal extra aandacht besteden aan een tijdige communicatie indien een werkopdracht aanzienlijk moet vervroegd worden, zodat de werknemer nog de nodige rust kan nemen voor aanvang van zijn taak; - het beantwoorden van dringende oproepen; - het beantwoorden van en gevolg geven aan oproepen tijdens een periode van stand by; - werknemers die een kritieke functie uitoefenen; - gevallen waarin vooraf andere overeenkomsten zouden zijn gesloten met de werknemer. - Het engagement van de werknemers om zich (conform artikel 4 van deze collectieve arbeidsovereenkomst) te onthouden van het opnemen van professioneel contact met hun collega's buiten de werkuren, tijdens de rusttijden, tijdens de vakantie, verlof en schorsing van de arbeidsovereenkomst, tenzij er sprake is van een noodsituatie. HOOFDSTUK IV. - Analyse en preventie

Art. 4.In het kader van het algemeen welzijnsbeleid binnen de onderneming wordt, indien zich substantiële wijzigingen in het gebruik van digitale tools hebben voorgedaan, een kwantitatieve analyse uitgevoerd van het gebruik van de digitale tools voor professionele doeleinden om de diensten/departementen in kaart te brengen waar vaker gewerkt/gecommuniceerd wordt buiten de gebruikelijke werkuren. Op basis van deze analyse kunnen voor de hele onderneming verdere specifieke en overlegde maatregelen worden getroffen om schadelijk gedrag te beperken en ervoor te zorgen dat het recht op deconnectie wordt nageleefd.

Hierbij zal de werkgever de nodige aandacht besteden aan preventie als onderdeel van zijn verplichtingen in het kader van welzijn op het werk en de preventie van psychosociale risico's in overeenstemming met : - de welzijnswet; - titel 3 betreffende de preventie van psychosociale risico's op het werk van boek I van de Codex over het welzijn van het werk; - de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 72. HOOFDSTUK V. - Modaliteiten en richtlijnen Art. 5. - Werkgevers en werknemers zorgen ervoor om buiten de normale werkuren niet om professionele redenen contact op te nemen met hun collega's tenzij voor het doorgeven van de planning en werkopdracht(en), het beantwoorden van dringende oproepen, het beantwoorden van en gevolg geven aan oproepen tijdens een periode van stand by, om uitzonderlijke en onvoorziene redenen die actie vereisen die niet kan wachten tot de volgende werkperiode. Daarnaast gelden er uitzonderingen als de werknemer een kritieke functie uitoefent, als er andere overeenkomsten zouden zijn gesloten of indien zich een noodsituatie zou voordoen. De werkgever beschikt over een lijst van kritische, onmisbare en onvervangbare functies.

Een noodsituatie is een situatie waarbij het functioneren van de organisatie, de dienst of de personen ernstig verstoord kan raken, die potentieel schade kan veroorzaken en/of die onmiddellijk of snel handelen vereist. - Werknemers mogen geen nadeel ondervinden van hun keuze om niet bereikbaar of geconnecteerd te zijn buiten de uren. - Aangezien de professionele en individuele behoeften zeer uiteenlopend kunnen zijn,wordt nagegaan om per team/afdeling standpunten uit te wisselen met betrekking tot de vragen omtrent deconnectie en wordt in de onderneming, eventueel per team/afdeling, een lijst opgesteld met de digitale tools die de werkgever ter beschikking stelt voor werkgerelateerde communicatie. - De werknemer zorgt er om praktische redenen voor dat hij zijn vakantieperiodes en andere afwezigheden goed voorbereidt door zijn collega's tijdig op de hoogte te brengen en door zijn taken toe te vertrouwen aan back-ups en hen alle nodige uitleg en informatie te geven. Hij wordt hierin ondersteund door zijn leidinggevende. - De werkgever en werknemer zorgen ervoor dat de professionele agenda up-to-date blijft zodat de collega's op de hoogte zijn en zo de vrije tijd kunnen respecteren. - Om het adequate gebruik van de digitale tools ingang te doen vinden en het principe van het recht op deconnectie te concretiseren, worden er eventueel technische oplossingen onderzocht en toegepast die het voor de werknemer mogelijk maken : - de verzending van e-mailberichten na de normale werkuren uit te stellen; - een waarschuwingsbericht te sturen met, indien nodig, vermelding van de personen met wie contact kan worden opgenomen bij afwezigheid. HOOFDSTUK VI. - Sensibilisering en overleg

Art. 6.De ondernemingen zijn ertoe gehouden om een eerste evaluatie door te voeren na één jaar. Nadien gebeurt een evaluatie, als er zich substantiële wijzigingen in het gebruik van digitale tools hebben voorgedaan, door informatie- en bewustmakingsacties te organiseren voor de verantwoordelijken en de werknemers om hen te informeren over de risico's, problemen en best practices met betrekking tot het gebruik van digitale tools en over het nut van deconnectie in het kader van een gezond evenwicht tussen werk- en privéleven.

Het comité voor preventie en bescherming op het werk neemt actief deel aan de implementatie van de huidige CAO en ziet toe op de toepassing ervan. Het comité voor preventie en bescherming op het werk moet de getroffen maatregelen ook minimaal één keer per jaar evalueren indien er zich substantiële wijzigingen in het gebruik van digitale tools hebben voorgedaan en op basis van de noden aanpassingen voorstellen.

Alle personeelsleden moeten worden ingelicht en betrokken vóór en tijdens de uitwerking en bijschaving van de hierboven genoemde maatregelen en ook tijdens de toepassings- en herzieningsstadia ervan.

Art. 7.De werknemers wordt gevraagd hun leidinggevende, de interne en externe preventieadviseur, de vertrouwenspersoon of hun vakbondsvertegenwoordiger te contacteren bij problemen als gevolg van het oneigenlijk gebruik van de digitale tools. HOOFDSTUK VII. - Geldigheidsduur

Art. 8.§ 1. Deze collectieve arbeidsovereenkomst treedt in werking op 1 januari 2023. § 2. Zij is gesloten voor onbepaalde tijd. § 3. Zij kan door elk van de contracterende partijen worden opgezegd.

Deze opzegging moet minstens drie maanden op voorhand geschieden bij een ter post aangetekende brief, gericht aan de voorzitter van het paritair subcomité die zonder verwijl de betrokken partijen in kennis zal stellen. De termijn van drie maanden begint te lopen vanaf de datum van verzending van bovengenoemde aangetekende brief.

Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 21 februari 2024.

De Minister van Werk, P.-Y. DERMAGNE