← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 8/2023 van 19 januari 2023 Rolnummers 7736 en 7740 In zake
: de prejudiciële vragen over artikel 32decies, § 1/1, van de wet van 4 augustus 1996 « betreffende
het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van Het
Grondwettelijk Hof, samengesteld uit rechter T. Giet, waarnemend voorzitter, voorzitter L. L(...)"
| Uittreksel uit arrest nr. 8/2023 van 19 januari 2023 Rolnummers 7736 en 7740 In zake : de prejudiciële vragen over artikel 32decies, § 1/1, van de wet van 4 augustus 1996 « betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit rechter T. Giet, waarnemend voorzitter, voorzitter L. L(...) | Extrait de l'arrêt n° 8/2023 du 19 janvier 2023 Numéros du rôle : 7736 et 7740 En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 32decies, § 1/1, de la loi du 4 août 1996 « relative au bien-être des travailleurs lors de l'exéc La Cour constitutionnelle, composée du juge T. Giet, faisant fonction de président, du président(...) |
|---|---|
| GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
| Uittreksel uit arrest nr. 8/2023 van 19 januari 2023 | Extrait de l'arrêt n° 8/2023 du 19 janvier 2023 |
| Rolnummers 7736 en 7740 | Numéros du rôle : 7736 et 7740 |
| In zake : de prejudiciële vragen over artikel 32decies, § 1/1, van de | En cause : les questions préjudicielles concernant l'article 32decies, |
| wet van 4 augustus 1996 « betreffende het welzijn van de werknemers | § 1/1, de la loi du 4 août 1996 « relative au bien-être des |
| bij de uitvoering van hun werk », gesteld door het Hof van Beroep te | travailleurs lors de l'exécution de leur travail », posées par la Cour |
| Luik. | d'appel de Liège. |
| Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
| samengesteld uit rechter T. Giet, waarnemend voorzitter, voorzitter L. | composée du juge T. Giet, faisant fonction de président, du président |
| Lavrysen, en de rechters J. Moerman, M. Pâques, D. Pieters, E. | L. Lavrysen, et des juges J. Moerman, M. Pâques, D. Pieters, E. |
| Bribosia en K. Jadin, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, | Bribosia et K. Jadin, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée |
| onder voorzitterschap van rechter T. Giet, | par le juge T. Giet, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging | I. Objet des questions préjudicielles et procédure |
| a. Bij arrest van 22 april 2021, waarvan de expeditie ter griffie van | a. Par arrêt du 22 avril 2021, dont l'expédition est parvenue au |
| het Hof is ingekomen op 24 januari 2022, heeft het Hof van Beroep te | greffe de la Cour le 24 janvier 2022, la Cour d'appel de Liège a posé |
| Luik de volgende prejudiciële vraag gesteld : | la question préjudicielle suivante : |
| « Schendt artikel 32decies, § 1/1, van de wet van 4 augustus 1996 | « L'article 32decies paragraphe 1/1 de la loi du 4 août 1996 relative |
| betreffende het welzijn van de werknemers (bij de uitvoering van hun | |
| werk) de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang | au bien-être des travailleurs viole-t-il les articles 10 et 11 de la |
| gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de | Constitution lus en combinaison ou non avec l'article 6 de la |
| mens, indien het zo wordt geïnterpreteerd dat het het slachtoffer van | Convention européenne des droits l'homme s'il était interprété comme |
| een gewelddaad op het werk toelaat alleen voor de arbeidsgerechten een | permettant à la victime d'un acte de violence au travail d'opérer |
| keuze te maken tussen het integrale herstel van zijn schade of het | devant les seules juridictions du travail un choix entre la réparation |
| forfaitaire herstel van diezelfde schade, terwijl datzelfde | intégrale de son préjudice ou la réparation forfaitaire de ce même |
| slachtoffer van identieke feiten niet meer over die keuze zou | préjudice alors que cette même victime de faits identiques ne |
| beschikken indien, voor een strafgerecht, vervolging wordt ingesteld | disposerait plus de ce choix si des poursuites sont engagées, devant |
| tegen de dader van die tenlastelegging ? ». | une juridiction répressive, contre l'auteur de cette prévention ? ». |
| b. Bij arrest van 25 november 2021, waarvan de expeditie ter griffie | b. Par arrêt du 25 novembre 2021, dont l'expédition est parvenue au |
| van het Hof is ingekomen op 25 januari 2022, heeft het Hof van Beroep | greffe de la Cour le 25 janvier 2022, la Cour d'appel de Liège a posé |
| te Luik de volgende prejudiciële vraag gesteld : | la question préjudicielle suivante : |
| « Schendt artikel 32decies, § 1/1, van de wet van 4 augustus 1996 | « L'article 32decies paragraphe 1/1 de la loi du 4 août 1996 relative |
| betreffende het welzijn van de werknemers (bij de uitvoering van hun | |
| werk) de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang | au bien-être des travailleurs viole-t-il les articles 10 et 11 de la |
| gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de | Constitution lus en combinaison ou non avec l'article 6 de la |
| mens, indien het zo wordt geïnterpreteerd dat het het slachtoffer van | Convention européenne des droits l'homme s'il était interprété comme |
| een gewelddaad op het werk toelaat alleen voor de arbeidsgerechten een | permettant à la victime d'un acte de violence au travail d'opérer |
| keuze te maken tussen het integrale herstel van zijn schade of het | devant les seules juridictions du travail un choix entre la réparation |
| forfaitaire herstel van diezelfde schade, terwijl datzelfde | intégrale de son préjudice ou la réparation forfaitaire de ce même |
| slachtoffer van identieke feiten, dat zich burgerlijke partij stelt | préjudice alors que cette même victime de faits identiques, qui se |
| naar aanleiding van een voor een strafgerecht ingestelde vervolging, | constitue partie civile à l`occasion de poursuite engagée devant une |
| niet meer over die keuze zou beschikken tegen de dader die aan die | juridiction répressive, ne disposerait plus de ce choix contre |
| tenlastelegging schuldig is bevonden ? ». | l'auteur reconnu coupable de cette prévention ? ». |
| Die zaken, ingeschreven onder de nummers 7736 en 7740 van de rol van | Ces affaires, inscrites sous les numéros 7736 et 7740 du rôle de la |
| het Hof, werden samengevoegd. | Cour, ont été jointes. |
| (...) | (...) |
| III. In rechte | III. En droit |
| (...) | (...) |
| Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de context ervan | Quant à la disposition en cause et à son contexte |
| B.1.1. Artikel 32decies, § 1/1, van de wet van 4 augustus 1996 « | B.1.1. L'article 32decies, § 1/1, de la loi du 4 août 1996 « relative |
| betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun | au bien-être des travailleurs lors de l'exécution de leur travail » |
| werk » (hierna : de wet van 4 augustus 1996) bepaalt : | (ci-après : la loi du 4 août 1996) dispose : |
| « Al wie een belang kan aantonen kan voor de arbeidsrechtbank een | « Toute personne qui justifie d'un intérêt peut intenter une procédure |
| vordering tot schadevergoeding instellen. | devant le tribunal du travail pour demander des dommages et intérêts. |
| Tot herstel van de materiële en morele schade wegens geweld, | En réparation du préjudice matériel et moral causé par la violence ou |
| pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk is de dader van de | le harcèlement moral ou sexuel au travail, l'auteur des faits est |
| feiten een schadevergoeding verschuldigd die, naar keuze van het | redevable de dommages et intérêts correspondant, au choix de la |
| slachtoffer, gelijk is aan : | victime : |
| 1° hetzij de werkelijk door het slachtoffer geleden schade. In dit | 1° soit au dommage réellement subi par elle, à charge pour elle de |
| geval moet het slachtoffer de omvang van de geleden schade bewijzen; | prouver l'étendue de ce dommage; |
| 2° hetzij een forfaitair bedrag dat overeenstemt met het brutoloon | 2° soit à un montant forfaitaire correspondant à trois mois de |
| voor drie maanden. | rémunération brute. |
| In de volgende gevallen wordt het bedrag verhoogd tot het brutoloon | Le montant s'élève à six mois de rémunération brute dans l'une des |
| voor zes maanden : | trois hypothèses suivantes : |
| a) wanneer de gedragingen verband houden met een discriminatiegrond | a) les conduites sont liées à un critère de discrimination visé dans |
| bedoeld in de wetten ter bestrijding van discriminatie; | les lois tendant à lutter contre les discriminations; |
| b) wanneer de dader zich in een gezagsrelatie bevindt ten aanzien van | b) l'auteur se trouve dans une relation d'autorité vis-à-vis de la |
| het slachtoffer; | victime; |
| c) omwille van de ernst van de feiten. | c) en raison de la gravité des faits. |
| Het forfaitair bedrag bedoeld in het tweede lid, 2°, kan niet worden | Le montant forfaitaire visé à l'alinéa 2, 2°, ne peut être accordé aux |
| toegekend aan andere dan de in artikel 2, § 1, bedoelde personen die | personnes autres que celles visées à l'article 2, § 1er, qui entrent |
| in contact komen met de werknemers bij de uitvoering van hun werk, | en contact avec les travailleurs lors de l'exécution de leur travail |
| wanneer zij handelen buiten het kader van hun beroepsactiviteit. | lorsqu'elles agissent en dehors du cadre de leur activité professionnelle. |
| Het bruto maandloon van de zelfstandige wordt berekend door het bruto | La rémunération mensuelle brute de l'indépendant est calculée en |
| belastbaar beroepsinkomen dat is vermeld op het meest recente | tenant compte des revenus professionnels bruts imposables indiqués |
| aanslagbiljet van de personenbelasting te delen door twaalf. | dans la feuille de revenus la plus récente de l'impôt des personnes |
| divisé par douze. | |
| Het bruto maandloon dat als basis dient voor de berekening van het | La rémunération mensuelle brute servant de base à la fixation du |
| forfaitair bedrag bedoeld in het tweede lid, 2°, mag het bedrag van | montant forfaitaire visé à l'alinéa 2, 2°, ne peut pas dépasser le |
| het loon vermeld in artikel 39 van de arbeidsongevallenwet van 10 | montant des salaires mentionné à l'article 39 de la loi du 10 avril |
| april 1971, dat gedeeld wordt door twaalf, niet overschrijden ». | 1971 sur les accidents du travail, divisé par douze ». |
| Die bepaling maakt deel uit van onderafdeling 3 (« De bescherming van | Cette disposition figure dans la sous-section 3 (« La protection des |
| de werknemers, de werkgevers en de andere personen die zich op de | travailleurs, des employeurs et des autres personnes qui se trouvent |
| arbeidsplaats bevinden tegen geweld, pesterijen en ongewenst seksueel | sur le lieu de travail contre la violence et le harcèlement moral ou |
| gedrag op het werk ») van afdeling 2 (« Bijzondere bepalingen | sexuel au travail »), de la section 2 (« Dispositions spécifiques |
| betreffende geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het | concernant la violence et le harcèlement moral ou sexuel au travail ») |
| werk ») van hoofdstuk Vbis (« Bijzondere bepalingen betreffende de | du chapitre Vbis (« Dispositions spécifiques concernant la prévention |
| preventie van psychosociale risico's op het werk, waaronder stress, | des risques psychosociaux au travail dont le stress, la violence et le |
| geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk ») van de wet van 4 augustus 1996. | harcèlement moral ou sexuel au travail ») de la loi du 4 août 1996. |
| B.1.2. Geweld op het werk wordt gedefinieerd als elke feitelijkheid | B.1.2. La violence au travail est définie comme visant chaque |
| situation de fait dans laquelle un travailleur ou une autre personne à | |
| waarbij een werknemer of een andere persoon waarop afdeling 2 (« | laquelle la section 2 (« Dispositions spécifiques concernant la |
| Bijzondere bepalingen betreffende geweld, pesterijen en ongewenst | violence et le harcèlement moral ou sexuel au travail ») est |
| seksueel gedrag op het werk ») van toepassing is, psychisch of fysiek | applicable, est menacé ou agressé psychiquement ou physiquement lors |
| wordt bedreigd of aangevallen bij de uitvoering van het werk (artikel | de l'exécution du travail (article 32ter, alinéa 1er, 1°, de la loi du |
| 32ter, eerste lid, 1°, van de wet van 4 augustus 1996). | 4 août 1996). |
| B.1.3. Paragraaf 1/1 van artikel 32decies van de wet van 4 augustus | B.1.3. Le paragraphe 1/1 de l'article 32decies de la loi du 4 août |
| 1996 werd in die bepaling ingevoegd bij de wet van 28 maart 2014 « tot | 1996 a été inséré dans cette disposition par la loi du 28 mars 2014 « |
| wijziging van het Gerechtelijk Wetboek en de wet van 4 augustus 1996 | modifiant le Code judiciaire et la loi du 4 août 1996 relative au |
| betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun | bien-être des travailleurs lors de l'exécution de leur travail en ce |
| werk wat de gerechtelijke procedures betreft » (hierna : de wet van 28 | qui concerne les procédures judiciaires » (ci-après : la loi du 28 |
| maart 2014). | mars 2014). |
| Tevens wijzigde de wet van 28 maart 2014 artikel 578, 11°, van het | La loi du 28 mars 2014 a également modifié l'article 578, 11°, du Code |
| Gerechtelijk Wetboek, dat bepaalt : | judiciaire, qui dispose : |
| « De arbeidsrechtbank neemt kennis : | « Le tribunal du travail connaît : |
| [...] | [...] |
| 11° van de geschillen betreffende psychosociale risico's op het werk, | 11° des contestations relatives aux risques psychosociaux au travail, |
| waaronder geweld, pesterijen en ongewenst seksueel gedrag op het werk, | dont la violence et le harcèlement moral ou sexuel au travail, qui |
| die hun oorzaak vinden in hoofdstuk Vbis van de wet van 4 augustus | sont fondées sur le chapitre Vbis de la loi du 4 août 1996 relative au |
| 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van | bien-être des travailleurs lors de l'exécution de leur travail ». |
| hun werk ». De voormelde wet wijzigde evenwel niet artikel 578, 7°, van het | Toutefois, la loi précitée n'a pas modifié l'article 578, 7°, du Code |
| Gerechtelijk Wetboek. Krachtens die, niet in het geding zijnde, | judiciaire. En vertu de cette disposition, qui n'est pas en cause, le |
| bepaling neemt de arbeidsrechtbank kennis « van geschillen van | tribunal du travail connaît « des contestations civiles résultant |
| burgerlijke aard die het gevolg zijn van een overtreding van de wetten | d'une infraction aux lois et arrêtés relatifs à la réglementation du |
| en besluiten betreffende de arbeidsreglementering en de | travail et aux matières qui relèvent de la compétence du tribunal du |
| aangelegenheden onder de bevoegdheid van de arbeidsrechtbank, | travail, sans préjudice de l'application des dispositions qui |
| onverminderd de toepassing van de wetbepalingen die deze bevoegdheid | attribuent cette compétence aux juridictions répressives lorsqu'elles |
| verlenen aan de strafgerechten wanneer een strafvordering voor hen aanhangig is ». | sont saisies de l'action publique ». |
| B.1.4. Bij de wijziging van artikel 32decies heeft de wetgever in het | B.1.4. Par la modification de l'article 32decies, le législateur a |
| eerste lid van paragraaf 1/1 het principe opgenomen dat de arbeidsrechtbank bevoegd is om kennis te nemen van de vorderingen tot herstel van de materiële en morele schade als gevolg van een daad van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk. Het tweede lid van paragraaf 1/1 heeft betrekking op het herstel van de schade die het slachtoffer als gevolg van de onrechtmatige gedragingen heeft geleden. In dat tweede lid heeft de wetgever voor het slachtoffer van een daad van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk meer bepaald de mogelijkheid ingevoerd om te kiezen tussen, enerzijds, een herstel van de werkelijke schade, hetgeen impliceert dat het slachtoffer het bewijs moet leveren van de | posé, à l'alinéa 1er du paragraphe 1/1, le principe de la compétence du tribunal du travail pour connaître des demandes en réparation du dommage matériel et moral résultant d'un acte de violence ou de harcèlement moral ou sexuel au travail. L'alinéa 2 du paragraphe 1/1 porte sur la réparation du dommage que la victime a subi à la suite des comportements abusifs. Dans cet alinéa 2, le législateur a plus précisément introduit la possibilité pour la victime d'un acte de violence ou de harcèlement au travail de choisir entre, d'une part, une réparation du dommage réel, ce qui implique qu'elle doit apporter |
| werkelijk door hem geleden schade en, anderzijds, een forfaitaire | la preuve du dommage réellement subi par elle, et, d'autre part, une |
| vergoeding van zijn schade (Parl. St., Kamer, 2013-2014, DOC | indemnisation forfaitaire de son dommage (Doc. parl., Chambre, |
| 53-3101/001 en DOC 53-3102/001, pp. 7 en 71). | 2013-2014, DOC 53-3101/001 et DOC 53-3102/001, pp. 7 et 71). |
| B.2.1. In verband met de keuze tussen een forfaitair herstel en een | B.2.1. A propos de ce choix entre une réparation forfaitaire et une |
| integraal herstel van de schade geleden door het slachtoffer van een | réparation intégrale du dommage subi par la victime d'un acte de |
| daad van geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk, | violence, de harcèlement moral ou sexuel au travail, les travaux |
| wordt in de parlementaire voorbereiding vermeld : | préparatoires mentionnent : |
| « [...] De wet voorzag daarentegen niet in een forfaitaire vergoeding | « [...] Il n'était pas prévu d'indemnité forfaitaire dans la loi pour |
| tot herstel van de schade die voortvloeit uit pesterijen, geweld of | réparer les dommages découlant de la violence ou du harcèlement. La |
| ongewenst seksueel gedrag op het werk. Het slachtoffer moest dus op | victime devait dès lors en vertu du droit commun apporter la preuve du |
| basis van het gemeen recht het bewijs leveren van de omvang van de | dommage qu'elle avait réellement subi et du lien de causalité entre |
| door hem werkelijk geleden schade en van het causaal verband tussen de | les comportements et le dommage. Or, il est généralement très |
| gedragingen en de schade. Het is echter in het algemeen erg moeilijk | difficile d'obtenir une réparation effective du dommage subi (surtout |
| een effectieve vergoeding voor de geleden schade te bekomen (vooral | le dommage moral) en raison des problèmes de preuve inhérents à de |
| bij morele schade) omwille van de bewijsproblemen die inherent zijn | telles actions. Le système du forfait résout ce problème de preuve et |
| aan deze vorderingen. Het systeem van de forfaitaire vergoeding lost | permet une économie substantielle de débats sur le montant de |
| dit bewijsprobleem op en leidt tot een sterke afname van discussies | |
| over het bedrag van de vergoeding. | l'indemnisation. |
| Het invoeren van deze forfaitaire vergoeding heeft ook als voordeel | Introduire cette indemnisation forfaitaire a également pour avantage |
| dat het bedrag waartoe de dader van de feiten wordt veroordeeld | de clarifier le montant auquel [lire : que] l'auteur de faits de |
| duidelijker is, wat hopelijk een afschrikkend effect zal hebben ten | harcèlement serait condamné à payer, avec l'espoir que cela ait un |
| aanzien van deze dader. Tot op heden beslisten de rechters ex aequo et | effet dissuasif sur cet auteur. Jusqu'ici, les juges décidaient du |
| bono over het bedrag van de vergoeding. Sommigen onder hen maakten | montant de l'indemnisation ex aequo et bono. Certains d'ailleurs ont |
| overigens verkeerdelijk gebruik van het forfait bepaald bij artikel | utilisé erronément le forfait prévu dans le cadre de l'article |
| 32tredecies (namelijk de vergoeding wegens schending van de | 32tredecies précité (c.-à-d. le dédommagement en cas de violation de |
| ontslagbescherming) om de schade voortvloeiend uit geweld, pesterijen | la protection contre le licenciement) pour réparer les dommages |
| of ongewenst seksueel gedrag te vergoeden » (ibid., p 72). | découlant de la violence ou du harcèlement » (ibid., p. 72). |
| B.2.2. In de commissie heeft de minister gepreciseerd : | B.2.2. En commission, la ministre a précisé : |
| « Wat het beoogde objectief betreft van het forfait, [...] : | « En ce qui concerne le but visé par le forfait, [...] : |
| - het moet voldoende ontradend zijn; | - il doit être suffisamment dissuasif; |
| - het moet de bewijslast van de schade vergemakkelijken wanneer de | - il doit faciliter l'administration de la charge de la preuve |
| relative au préjudice, lorsque les faits sont établis. Si aucun | |
| feiten bewezen zijn. Indien er geen forfait zou voorzien zijn, dan | forfait n'était prévu, la victime devrait prouver de manière très |
| moet het slachtoffer zijn schade in detail bewijzen en het | circonstanciée le préjudice subi et démontrer l'existence d'un lien de |
| oorzakelijke verband aantonen tussen de feiten en de schade » (Parl. | cause à effet entre les faits et le préjudice » (Doc. parl., Sénat, |
| St., Senaat, 2013-2014, nr. 5-2468/2, p. 5). | 2013-2014, n° 5-2468/2, p. 5). |
| B.2.3. Uit de parlementaire voorbereiding blijkt ook dat door een | B.2.3. Il ressort également des travaux préparatoires qu'en permettant |
| forfaitaire schadeloosstelling van het slachtoffer van een daad van | un dédommagement forfaitaire de la victime d'un acte de violence ou de |
| geweld, pesterijen of ongewenst seksueel gedrag op het werk mogelijk | harcèlement moral ou sexuel au travail, le législateur a souhaité |
| te maken, de wetgever de wetgeving over het welzijn op het werk heeft | harmoniser la législation sur le bien-être au travail avec la |
| willen harmoniseren met de wetgeving met betrekking tot de strijd | législation relative à la lutte contre les discriminations, qui |
| tegen discriminatie, die voorziet in gevallen van forfaitaire | prévoit des cas de dédommagement forfaitaire de la victime (Doc. |
| schadeloosstelling van het slachtoffer (Parl. St., Kamer, 2013-2014, DOC 53-3101/001 en DOC 53-3102/001, p. 12). | parl., Chambre, 2013-2014, DOC 53-3101/001 et DOC 53-3102/001, p. 12). |
| Ten aanzien van de prejudiciële vragen | Quant aux questions préjudicielles |
| B.3. De prejudiciële vragen hebben betrekking op de bestaanbaarheid | B.3. Les questions préjudicielles portent sur la compatibilité de la |
| van de in het geding zijnde bepaling met de artikelen 10 en 11 van de | disposition en cause avec les articles 10 et 11 de la Constitution, |
| Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 6 van het | combinés ou non avec l'article 6 de la Convention européenne des |
| Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in de interpretatie | droits de l'homme, dans l'interprétation selon laquelle la victime |
| volgens welke het slachtoffer van een daad van geweld op het werk een | d'un acte de violence au travail peut opérer un choix entre une |
| keuze kan maken tussen een integraal herstel en een forfaitair herstel | réparation intégrale et une réparation forfaitaire de son dommage |
| van zijn schade en zulks uitsluitend voor de arbeidsgerechten, en niet | uniquement devant les juridictions du travail, à l'exclusion des |
| voor de strafgerechten, waarvoor strafvervolging kan worden ingesteld | juridictions pénales, devant lesquelles des poursuites pénales peuvent |
| voor dezelfde feiten en waarvoor het slachtoffer zich burgerlijke | être engagées pour les mêmes faits et devant lesquelles la victime |
| partij kan stellen. | peut se constituer partie civile. |
| B.4. Uit de verwijzingsbeslissingen blijkt dat het verwijzende | B.4 Il ressort des décisions de renvoi que la juridiction a quo déduit |
| rechtscollege uit artikel 3 van de voorafgaande titel van het Wetboek | de l'article 3 du titre préliminaire du Code d'instruction criminelle |
| van strafvordering en artikel 578, 7°, van het Gerechtelijk Wetboek | et de l'article 578, 7°, du Code judiciaire que les juridictions |
| afleidt dat de strafgerechten bevoegd zijn om kennis te nemen van de | répressives sont compétentes pour connaître de faits de violence au |
| feiten van geweld op het werk gepleegd met overtreding van de wet van | |
| 4 augustus 1996, en om uitspraak te doen over de daarop betrekking | travail commis en infraction à la loi du 4 août 1996, et pour statuer |
| hebbende burgerlijke vordering. | sur l'action civile y relative. |
| Daarenboven interpreteert het verwijzende rechtscollege de in het | Par ailleurs, la juridiction a quo interprète la disposition en cause |
| geding zijnde bepaling in die zin dat zij alleen van toepassing is op | comme s'appliquant uniquement aux tribunaux du travail, de sorte que |
| de arbeidsgerechten, zodat, in die interpretatie, de strafgerechten op | les juridictions répressives ne peuvent pas, dans cette |
| grond van de in het geding zijnde bepaling geen forfaitaire | interprétation, accorder une indemnisation forfaitaire à la victime |
| schadevergoeding kunnen toekennen aan het slachtoffer van een daad van | d'un acte de violence au travail sur la base de la disposition en |
| geweld op het werk. | cause. |
| B.5. Het Hof onderzoekt of de in het geding zijnde bepaling in die | B.5. C'est dans cette interprétation que la Cour examine si la |
| interpretatie bestaanbaar is met de artikelen 10 en 11 van de | disposition en cause est compatible avec les articles 10 et 11 de la |
| Grondwet. | Constitution. |
| B.6. In de interpretatie van het verwijzende rechtscollege doet de in | B.6. Dans l'interprétation retenue par la juridiction a quo, la |
| het geding zijnde bepaling een verschil in behandeling ontstaan | disposition en cause fait naître une différence de traitement entre, |
| tussen, enerzijds, de persoon die voor een arbeidsgerecht het herstel | d'une part, la personne qui demande la réparation de son dommage |
| vordert van zijn schade als gevolg van een daad van geweld op het werk | résultant d'un acte de violence au travail devant une juridiction du |
| en, anderzijds, de persoon die voor een strafgerecht in het kader van | travail et, d'autre part, la personne qui demande la réparation du |
| een burgerlijke partijstelling het herstel vordert van dezelfde schade. | même dommage devant une juridiction répressive dans le cadre d'une |
| Terwijl de eerste persoon om een forfaitair herstel van zijn schade | constitution de partie civile. |
| kan verzoeken op grond van de in het geding zijnde bepaling, hetgeen | Tandis que la première peut solliciter une réparation forfaitaire de |
| hem ervan vrijstelt de omvang van zijn schade te bewijzen, moet de | son dommage sur la base de la disposition en cause, ce qui la dispense |
| tweede persoon de omvang van zijn reële schade aantonen om een herstel | de prouver l'étendue de son dommage, la seconde doit démontrer |
| te verkrijgen. Zoals uit de in B.2.1 aangehaalde parlementaire | l'étendue de son dommage réel pour obtenir une réparation. Or, comme |
| voorbereiding blijkt, is het voor een slachtoffer van een daad van | il ressort des travaux préparatoires cités en B.2.1, il est très |
| geweld op het werk echter zeer moeilijk de omvang van zijn schade te | difficile pour une victime d'un acte de violence au travail de prouver |
| bewijzen, vooral wanneer het gaat om een morele schade. | l'étendue de son dommage, surtout lorsqu'il s'agit d'un dommage moral. |
| B.7. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit | B.7. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas |
| dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt | qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de |
| ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust | personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et |
| en het redelijk verantwoord is. | qu'elle soit raisonnablement justifiée. |
| Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld | L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant |
| rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel | compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la |
| en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van | nature des principes en cause; le principe d'égalité et de |
| gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat | non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas |
| er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de | de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés |
| aangewende middelen en het beoogde doel. | et le but visé. |
| B.8.1. Uit de in B.2.1 tot B.2.3 vermelde parlementaire voorbereiding | B.8.1. Il ressort des travaux préparatoires cités en B.2.1 à B.2.3 |
| blijkt dat door het slachtoffer van een daad van geweld op het werk de | qu'en offrant à la victime d'un acte de violence au travail la |
| mogelijkheid te bieden om te kiezen voor een forfaitair herstel van | possibilité d'opter pour une réparation forfaitaire de son dommage |
| zijn schade veeleer dan voor een integraal herstel, dat vereist dat | plutôt que pour une réparation intégrale qui requiert qu'elle démontre |
| het slachtoffer vooraf de omvang aantoont van de schade die het | au préalable l'étendue du dommage qu'elle a réellement subi, le |
| werkelijk heeft geleden, de wetgever de bewijslast voor het | législateur a voulu alléger la charge de la preuve de la victime, |
| slachtoffer heeft willen verlichten, het aantal betwistingen over het | |
| bedrag van de vergoeding heeft willen doen afnemen en een ontradend | réduire le nombre de contestations relatives au montant de |
| effect heeft willen creëren ten aanzien van de dader van de feiten. | l'indemnisation et créer un effet dissuasif sur l'auteur des faits. |
| Tot slot heeft hij ook de wetgeving over het welzijn op het werk | Enfin, il a également voulu harmoniser la législation sur le bien-être |
| willen harmoniseren met de wetgeving met betrekking tot de strijd | au travail avec la législation relative à la lutte contre les |
| tegen discriminatie. | discriminations. |
| B.8.2. In zijn memorie wijst de Ministerraad erop dat de wijziging van | B.8.2. Dans son mémoire, le Conseil des ministres indique que la |
| de in het geding zijnde bepaling bij de wet van 28 maart 2014 niet tot doel heeft gehad om een wijziging aan te brengen in de respectieve bevoegdheden van de arbeidsgerechten en de strafgerechten om kennis te nemen van een vordering tot schadevergoeding van een slachtoffer van een daad van geweld op het werk. B.8.3. Aangezien de wetgever derhalve niet heeft willen raken aan de mogelijkheid voor het slachtoffer van een daad van geweld op het werk om voor de strafgerechten het herstel van zijn schade te vorderen, is het gelet op de bij de in het geding zijnde bepaling nagestreefde doelstellingen, niet pertinent dat slachtoffer enkel voor de arbeidsgerechten en niet ook voor de strafgerechten de mogelijkheid te bieden om te kiezen voor een forfaitair herstel. De in B.8.1 vermelde beweegredenen gaan immers zowel op ten aanzien van de indiening van een vordering tot schadevergoeding voor een strafgerecht als voor een arbeidsgerecht. B.9. In die interpretatie is de in het geding zijnde bepaling niet | modification de la disposition en cause par la loi du 28 mars 2014 n'a pas eu pour objet de modifier les compétences respectives des juridictions du travail et des juridictions pénales pour connaître d'une demande d'indemnisation d'une victime d'un acte de violence au travail. B.8.3. En conséquence, puisque le législateur a voulu laisser intacte la possibilité pour la victime d'un acte de violence au travail de demander la réparation de son dommage devant les juridictions pénales, il est dénué de pertinence, eu égard aux objectifs poursuivis par la disposition en cause, d'accorder à cette victime la possibilité d'opter pour une réparation forfaitaire uniquement devant les juridictions du travail et non également devant les juridictions pénales. Les motifs mentionnés en B.8.1 sont en effet tout aussi valables pour l'introduction d'une demande d'indemnisation devant une juridiction pénale que devant une juridiction du travail. B.9. Dans cette interprétation, la disposition en cause n'est pas |
| bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution. |
| B.10.1. Zoals de Ministerraad stelt het Hof vast dat een andere | B.10.1. A l'instar du Conseil des ministres, la Cour constate qu'une |
| interpretatie van de in het geding zijnde bepaling mogelijk is. Die | autre interprétation de la disposition en cause est possible. Celle-ci |
| bepaling kan immers in die zin worden geïnterpreteerd dat zij het | peut en effet être interprétée comme permettant à la victime d'un acte |
| slachtoffer van een daad van geweld op het werk de mogelijkheid biedt | de violence au travail de demander également devant le juge pénal une |
| om ook voor het strafgerecht een forfaitaire schadevergoeding te | indemnité forfaitaire sur la base de la disposition en cause. |
| vorderen op grond van de in het geding zijnde bepaling. | |
| B.10.2. In die interpretatie is de in het geding zijnde bepaling | B.10.2. Dans cette interprétation, la disposition en cause est |
| bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. | compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution. |
| B.11. De toetsing aan artikel 6 van het Europees Verdrag voor de | B.11. Le contrôle au regard de l'article 6 de la Convention européenne |
| rechten van de mens, in samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11 | des droits de l'homme, lu en combinaison avec les articles 10 et 11 de |
| van de Grondwet, leidt niet tot een andere conclusie. | la Constitution, ne conduit pas à une autre conclusion. |
| Om die redenen, | Par ces motifs, |
| het Hof | la Cour |
| zegt voor recht : | dit pour droit : |
| - Artikel 32decies, § 1/1, van de wet van 4 augustus 1996 « | - L'article 32decies, § 1/1, de la loi du 4 août 1996 « relative au |
| betreffende het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun | bien-être des travailleurs lors de l'exécution de leur travail » viole |
| werk » schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in | les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison ou non |
| samenhang gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de | avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme, |
| rechten van de mens, in de interpretatie volgens welke het de | dans l'interprétation selon laquelle il ne permet pas aux juridictions |
| strafgerechten niet toelaat de forfaitaire schadevergoeding waarin het | répressives d'accorder aux victimes d'un acte de violence au travail |
| voorziet toe te kennen aan de slachtoffers van een daad van geweld op het werk. | l'indemnité forfaitaire qu'il prévoit. |
| - Dezelfde bepaling schendt niet de artikelen 10 en 11 van de | - La même disposition ne viole pas les articles 10 et 11 de la |
| Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 6 van het | Constitution, lus en combinaison ou non avec l'article 6 de la |
| Europees Verdrag voor de rechten van de mens, in de interpretatie | Convention européenne des droits de l'homme, dans l'interprétation |
| volgens welke zij de strafgerechten toelaat de forfaitaire | selon laquelle elle permet aux juridictions répressives d'accorder aux |
| schadevergoeding waarin zij voorziet toe te kennen aan de slachtoffers | victimes d'un acte de violence au travail l'indemnité forfaitaire |
| van een daad van geweld op het werk. | qu'elle prévoit. |
| Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, |
| 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| op 19 januari 2023. | la Cour constitutionnelle, le 19 janvier 2023. |
| De griffier, | Le greffier, |
| P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
| De wnd. voorzitter, | Le président f.f., |
| T. Giet | T. Giet |