Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 142/2022 van 10 november 2022 Rolnummer 7512 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel XX.58, tweede lid, van het Wetboek van economisch recht, gesteld door de Ondernemingsrechtbank te Luik, afdeling Luik Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters T.(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 142/2022 van 10 november 2022 Rolnummer 7512 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel XX.58, tweede lid, van het Wetboek van economisch recht, gesteld door de Ondernemingsrechtbank te Luik, afdeling Luik Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters T.(...) Extrait de l'arrêt n° 142/2022 du 10 novembre 2022 Numéro du rôle : 7512 En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article XX.58, alinéa 2, du Code de droit économique, posées par le Tribunal de l'entreprise de Liège, division de La Cour constitutionnelle, composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges T. Giet, (...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 142/2022 van 10 november 2022 Extrait de l'arrêt n° 142/2022 du 10 novembre 2022
Rolnummer 7512 Numéro du rôle : 7512
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel XX.58, tweede En cause : les questions préjudicielles relatives à l'article XX.58,
lid, van het Wetboek van economisch recht, gesteld door de alinéa 2, du Code de droit économique, posées par le Tribunal de
Ondernemingsrechtbank te Luik, afdeling Luik. l'entreprise de Liège, division de Liège.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters P. Nihoul en L. Lavrysen, de rechters composée des présidents P. Nihoul et L. Lavrysen, des juges T. Giet,
T. Giet, J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, S. de J. Moerman, M. Pâques, Y. Kherbache, T. Detienne, S. de Bethune et W.
Bethune en W. Verrijdt, en, overeenkomstig artikel 60bis van de Verrijdt, et, conformément à l'article 60bis de la loi spéciale du 6
bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, emeritus janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, du juge émérite J.-P.
rechter J.-P. Moerman, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, Moerman, assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le
onder voorzitterschap van voorzitter P. Nihoul, président P. Nihoul,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Objet des questions préjudicielles et procédure
Bij vonnis van 3 februari 2021, waarvan de expeditie ter griffie van Par jugement du 3 février 2021, dont l'expédition est parvenue au
het Hof is ingekomen op 9 februari 2021, heeft de greffe de la Cour le 9 février 2021, le Tribunal de l'entreprise de
Ondernemingsrechtbank te Luik, afdeling Luik, de volgende prejudiciële Liège, division de Liège, a posé les questions préjudicielles
vragen gesteld : suivantes :
« 1. Is artikel XX.58, tweede lid, van het Wetboek van economisch « 1. L'article XX.58, alinéa 2, du Code de droit économique est-il
recht bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'il
het een identieke behandeling voorbehoudt : réserve un traitement identique :
- enerzijds, aan de schuldeiser-medecontractant van de onderneming in - d'une part au créancier cocontractant de l'entreprise en difficulté
moeilijkheden, wiens schuldvordering contractueel van aard is en dont la créance est de nature contractuelle et se rapporte à des
beantwoordt aan prestaties die ten aanzien van die onderneming zijn prestations effectuées à l'égard de cette entreprise, en période de
uitgevoerd tijdens de periode van gerechtelijke reorganisatie, réorganisation judiciaire,
en et
- anderzijds, aan de Belgische Staat, die houder is van een - d'autre part à l'Etat belge, titulaire d'une créance à titre de
schuldvordering inzake het debetsaldo van de rekening-courant waarop solde débiteur du compte courant dans lequel les déductions et les
de aftrek en de belastingen die verschuldigd zijn inzake belasting taxes dues à titre de taxe sur la valeur ajoutée (T.V.A.) ont été
over de toegevoegde waarde (btw) zijn geregistreerd op naam van de enregistrées au nom de l'entreprise,
onderneming,
terwijl : alors que :
- indien die twee categorieën van schuldvorderingen ontstaan zijn
tijdens de periode van gerechtelijke reorganisatie, de schuldvordering - si ces deux catégories de créances sont nées pendant la période de
van contractuele oorsprong veronderstelt dat een overeenkomst die réorganisation judiciaire, la créance d'origine contractuelle suppose
loopt op het ogenblik van het openen van de procedure wordt gesloten, la conclusion, le maintien ou la poursuite d'un contrat en cours au
behouden of voortgezet en dat, bijgevolg, vrijwillig een risico wordt moment de l'ouverture de la procédure et, par conséquent, la prise
genomen en er een verband is met het door de wetgever nagestreefde volontaire d'un risque et un lien avec l'objectif de continuité de
doel van continuïteit van de onderneming, terwijl : l'entreprise visé par le législateur, tandis que :
. de Belgische Staat geen handels- of contractuele relatie heeft met . l'Etat belge n'entretient pas de relation commerciale ou
de onderneming, en contractuelle avec l'entreprise, et que
. de schuldvordering op grond van het saldo van de . la créance à titre de solde de compte courant T.V.A. résulte en
btw-rekening-courant uiteindelijk haar oorsprong vindt in handelingen
die door de onderneming zijn uitgevoerd, en niet in prestaties die définitive d'opérations effectuées par l'entreprise et non de
voor de onderneming zijn verricht, en prestations effectuées à son égard, et que
. de Belgische Staat (de belastingadministratie) louter wegens de . l'Etat belge (l'administration fiscale) est titulaire de la créance
toepassing van de wet houder is van de bovenvermelde schuldvordering, susvisée du seul fait de l'application de la loi, sans aucun caractère
zonder enige intentionaliteit vanwege de Belgische Staat; intentionnel dans le chef de l'Etat belge;
en terwijl : et alors que :
- het begrip 'boedelschuld' een uitzondering is op het - la notion de dette de masse est une exception au principe de droit
gemeenrechtelijke beginsel van gelijkheid van alle schuldeisers, en commun de l'égalité de tous les créanciers et doit être de stricte
strikt moet worden geïnterpreteerd ? »; interprétation ? »;
« 2. Is artikel XX.58, tweede lid, van het Wetboek van economisch « 2. L'article XX.58, alinéa 2, du Code de droit économique est-il
recht bestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre compatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution, en ce qu'il
het een identieke behandeling voorbehoudt : réserve un traitement identique :
- enerzijds, aan de schuldeiser-medecontractant (= contractuele - d'une part au créancier cocontractant (= créancier contractuel) de
schuldeiser) van de onderneming in moeilijkheden, wiens l'entreprise en difficulté dont la créance se rapporte à des
schuldvordering beantwoordt aan prestaties die ten aanzien van die
onderneming zijn uitgevoerd tijdens de periode van gerechtelijke prestations effectuées à l'égard de cette entreprise, en période de
reorganisatie, réorganisation judiciaire,
en et
- anderzijds, aan de Belgische Staat, die houder is van een - d'autre part à l'Etat belge, titulaire d'une créance à titre de
schuldvordering inzake bedrijfsvoorheffing, précompte professionnel,
terwijl : alors que :
- indien die twee categorieën van schuldvorderingen ontstaan zijn
tijdens de periode van gerechtelijke reorganisatie, de schuldvordering - si ces deux catégories de créances sont nées pendant la période de
van contractuele oorsprong veronderstelt dat een overeenkomst die réorganisation judiciaire, la créance d'origine contractuelle suppose
loopt op het ogenblik van het openen van de procedure wordt gesloten, la conclusion, le maintien ou la poursuite d'un contrat en cours au
behouden of voortgezet en dat, bijgevolg, vrijwillig een risico wordt moment de l'ouverture de la procédure et, par conséquent, la prise
genomen en er een verband is met het door de wetgever nagestreefde d'un risque et un lien avec l'objectif de continuité de l'entreprise
doel van continuïteit van de onderneming, terwijl : visé par le législateur, tandis que :
. de Belgische Staat geen handels- of contractuele relatie heeft met . l'Etat belge, n'entretient pas de relation commerciale ou
de onderneming en dus geen prestaties heeft uitgevoerd ten aanzien van contractuelle avec l'entreprise, et n'a donc pas effectué de
de onderneming, en prestations à l'égard de l'entreprise, et que
. de Belgische Staat (de belastingadministratie) louter wegens de . l'Etat belge (l'administration fiscale) est titulaire de la créance
toepassing van de wet houder is van de bovenvermelde schuldvordering, susvisée du seul fait de l'application de la loi, sans aucun caractère
zonder enige intentionaliteit vanwege de Belgische Staat; intentionnel dans le chef de l'Etat belge;
en terwijl : et alors que :
- het begrip 'boedelschuld' een uitzondering is op het - la notion de dette de masse est une exception au principe de droit
gemeenrechtelijke beginsel van gelijkheid van alle schuldeisers, en commun de l'égalité de tous les créanciers et doit être de stricte
strikt moet worden geïnterpreteerd ? ». interprétation ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1.1. De in het geding zijnde bepaling maakt deel uit van de B.1.1. La disposition en cause fait partie de la législation relative
wetgeving inzake de gerechtelijke reorganisatie. Die wetgeving strekt
« tot het behouden, onder toezicht van de rechter, van de continuïteit à la réorganisation judiciaire. Cette législation a pour but « de
van het geheel of een gedeelte van de activa of van de activiteiten préserver, sous le contrôle du juge, la continuité de tout ou partie
van de onderneming », door aan de schuldenaar een opschorting toe te des actifs ou des activités de l'entreprise », en permettant
kennen (artikel XX.39, eerste lid, van het Wetboek van economisch recht). d'accorder un sursis au débiteur (article XX.39, alinéa 1er, du Code
Een opschorting is « het door de rechtbank aan de schuldenaar de droit économique).
toegekend moratorium teneinde een gerechtelijke reorganisatie door een Un sursis est « le moratoire accordé par le tribunal au débiteur en
minnelijk akkoord of door een collectief akkoord of door overdracht vue de réaliser une réorganisation judiciaire par accord amiable, par
onder gerechtelijk gezag te realiseren » (artikel I.22, 20°, van accord collectif ou par transfert sous autorité de justice » (article
hetzelfde Wetboek). Tijdens de duur van de opschorting is de
schuldenaar beschermd tegen uitvoeringsmaatregelen door de I.22, 20°, du même Code). Au cours du sursis, le débiteur est protégé
schuldeisers « in de opschorting » (artikel XX.50, eerste lid, van des mesures d'exécution prises par les créanciers « sursitaires »
hetzelfde Wetboek). Dat zijn de schuldeisers die beschikken over een (article XX.50, alinéa 1er, du même Code). Il s'agit des créanciers
schuldvordering « ontstaan voor het vonnis dat de procedure van qui disposent de créances « nées avant le jugement d'ouverture de la
gerechtelijke reorganisatie opent of die uit het verzoekschrift of procédure de réorganisation judiciaire ou nées du dépôt de la requête
gerechtelijke beslissing genomen in het kader van de procedure volgen ou des décisions judiciaires prises dans le cadre de la procédure »
» (artikel I.22, 11°, van hetzelfde Wetboek). (article I.22, 11°, du même Code).
B.1.2. Het Hof wordt ondervraagd over artikel XX.58 van het Wetboek B.1.2. La Cour est interrogée sur l'article XX.58 du Code de droit
van economisch recht, dat bepaalt : économique, qui dispose :
« In de mate dat de schuldvorderingen ten aanzien van de schuldenaar « Dans la mesure où les créances se rapportent à des prestations
beantwoorden aan prestaties uitgevoerd tijdens de procedure van effectuées à l'égard du débiteur par son cocontractant pendant la
gerechtelijke reorganisatie door zijn medecontractant, en ongeacht of procédure de réorganisation judiciaire, qu'elles soient issues
zij voortvloeien uit nieuwe verbintenissen van de schuldenaar of uit d'engagements nouveaux du débiteur ou de contrats en cours au moment
overeenkomsten die lopen op het ogenblik van het openen van de de l'ouverture de la procédure, elles sont considérées comme des
procedure, worden zij beschouwd als boedelschulden in een navolgende dettes de la masse dans une faillite ou liquidation subséquente ou
vereffening of faillissement of in de verdeling bedoeld in artikel dans la répartition visée à l'article XX.91 en cas de transfert sous
XX.91 bij overdracht onder gerechtelijk gezag, voor zover er een nauwe autorité judiciaire, pour autant qu'il y ait un lien étroit entre la
band bestaat tussen de beëindiging van de gerechtelijke fin de la procédure de réorganisation judiciaire et cette procédure.
reorganisatieprocedure en die procedure. Fiscale of sociaalrechtelijke heffingen, bijdragen of schulden in Les prélèvements, cotisations ou dettes en principal fiscaux ou
hoofdsom ook worden voor de toepassing van dit artikel beschouwd als sociaux, sont considérés pour l'application de cet article comme se
beantwoordend aan prestaties uitgevoerd door een medecontractant. rapportant à des prestations effectuées par le cocontractant.
De accessoria van fiscale of sociaalrechtelijke heffingen, bijdragen Les accessoires des prélèvements, cotisations ou dettes fiscaux ou
of schulden ontstaan tijdens de procedure van gerechtelijke sociaux, pendant la procédure de réorganisation, ne sont pas
reorganisatie worden niet beschouwd als boedelschulden in een considérés comme des dettes de masse dans une faillite ou liquidation
navolgende vereffening of faillissement. subséquente.
In voorkomend geval worden de contractuele, wettelijke of Le cas échéant, les indemnités contractuelles, légales ou judiciaires
gerechtelijke vergoedingen, waarvan de schuldeiser de betaling eist op dont le créancier réclame le paiement du fait de la fin du contrat ou
grond van de beëindiging of niet-uitvoering van de overeenkomst, pro de sa non-exécution sont réparties au prorata en fonction de leur lien
rata opgedeeld in verhouding tot het verband dat zij vertonen met de avec la période antérieure ou postérieure à l'ouverture de la
aan het openen van de procedure van gerechtelijke reorganisatie procédure de réorganisation judiciaire.
voorafgaande of erop volgende periode.
De betaling ervan wordt slechts afgenomen bij voorrang van de Le paiement des créances ne sera toutefois prélevé par priorité sur le
opbrengst van de tegelde gemaakte goederen waarop een zakelijk recht produit de la réalisation de biens sur lesquels un droit réel est
is gevestigd, voor zover die prestaties bijgedragen hebben tot het établi que, dans la mesure où ces prestations ont contribué au
behoud van de zekerheid of de eigendom ». maintien de la sûreté ou de la propriété ».
B.1.3. De opschorting in het kader van een gerechtelijke reorganisatie B.1.3. Le sursis dans le cadre d'une réorganisation judiciaire ne
doet geen samenloop ontstaan. Er ontstaat dus geen boedel waarin de donne lieu à aucun concours. Il ne donne donc pas naissance à une
vorderingen van de schuldeisers worden ingebracht. De in het geding zijnde bepaling regelt de gevolgen van de opschorting voor een navolgende procedure. Uit het eerste lid van die bepaling vloeit voort dat schuldvorderingen die beantwoorden aan prestaties uitgevoerd tijdens de procedure van gerechtelijke reorganisatie door een medecontractant als boedelschulden worden beschouwd in een navolgende procedure van vereffening, faillissement of verdeling bij overdracht onder gerechtelijk gezag. Boedelschulden zijn niet onderworpen aan de regeling inzake samenloop. Daaruit volgt dat zij in principe bij voorrang op de schulden in de boedel worden betaald. De prejudiciële vraag heeft inzonderheid betrekking op het tweede lid van de in het geding zijnde bepaling, dat de schuldvorderingen van fiscale of sociaalrechtelijke heffingen, bijdragen of schulden in hoofdsom die zijn ontstaan tijdens de procedure van gerechtelijke reorganisatie, zo beschouwt dat ze beantwoorden aan prestaties uitgevoerd door een medecontractant en deze dus als boedelschulden kwalificeert. masse à laquelle sont apportées les créances des créanciers. La disposition en cause règle les conséquences du sursis pour une procédure subséquente. Il ressort de l'alinéa 1er de cette disposition que les créances qui se rapportent à des prestations effectuées par un cocontractant pendant la procédure de réorganisation judiciaire sont considérées comme des dettes de la masse dans une procédure subséquente de liquidation, de faillite ou de répartition par transfert sous autorité judiciaire. Les dettes de la masse ne sont pas soumises à la réglementation en matière de concours. Il s'ensuit qu'elles sont, en principe, payées par préférence aux dettes dans la masse. La question préjudicielle porte en particulier sur l'alinéa 2 de la disposition en cause, qui considère les créances de prélèvements, cotisations ou dettes en principal fiscaux ou sociaux nées pendant la procédure de réorganisation judiciaire comme se rapportant à des prestations effectuées par le cocontractant et les qualifie donc de dettes de la masse.
B.2.1. De in het geding zijnde bepaling vervangt artikel 37 van de wet B.2.1. La disposition en cause remplace l'article 37 de la loi du 31
van 31 januari 2009 « betreffende de continuïteit van de ondernemingen janvier 2009 « relative à la continuité des entreprises » (ci-après :
» (hierna : de wet van 31 januari 2009). la loi du 31 janvier 2009).
In de vroegere versie bepaalde dat artikel : Dans sa version antérieure, cet article disposait :
« In de mate dat de schuldvorderingen ten aanzien van de schuldenaar « Dans la mesure où les créances se rapportent à des prestations
beantwoorden aan prestaties uitgevoerd tijdens de procedure van effectuées à l'égard du débiteur pendant la procédure de
gerechtelijke reorganisatie door zijn medecontractant, en ongeacht of réorganisation judiciaire, qu'elles soient issues d'engagements
zij voortvloeien uit nieuwe verbintenissen van de schuldenaar of uit nouveaux du débiteur ou de contrats en cours au moment de l'ouverture
overeenkomsten die lopen op het ogenblik van het openen van de de la procédure, elles sont considérées comme des dettes de masse dans
procedure, worden zij beschouwd als boedelschulden in een navolgende
vereffening of faillissement tijdens de periode van reorganisatie of une faillite ou liquidation subséquente survenue au cours de la
na het beëindigen ervan, in zoverre er een nauwe band bestaat tussen période de réorganisation ou à l'expiration de celle-ci, dans la
de beëindiging van de procedure en die collectieve procedure. mesure où il y a un lien étroit entre la fin de la procédure de
In voorkomend geval worden de contractuele, wettelijke of réorganisation et cette procédure collective.
gerechtelijke vergoedingen, waarvan de schuldeiser de betaling eist op Le cas échéant, les indemnités contractuelles, légales ou judiciaires
grond van de beëindiging of niet-uitvoering van de overeenkomst, pro dont le créancier réclame le paiement du fait de la fin du contrat ou
rata opgedeeld in verhouding tot het verband dat zij vertonen met de de sa non-exécution sont réparties au prorata en fonction de leur lien
aan het openen van de procedure voorafgaande of erop volgende periode. avec la période antérieure ou postérieure à l'ouverture de la procédure.
De betaling ervan wordt slechts afgenomen bij voorrang van de Le paiement des créances ne sera toutefois prélevé par priorité sur le
opbrengst van de tegeldegemaakte goederen waarop een zakelijk recht is produit de la réalisation de biens sur lesquels un droit réel est
gevestigd, voor zover die prestaties bijgedragen hebben tot het behoud établi que, dans la mesure où ces prestations ont contribué au
van de zekerheid of de eigendom ». maintien de la sûreté ou de la propriété ».
B.2.2. Die bepaling had met name tot doel de continuïteit van de B.2.2. Cette disposition avait notamment pour objectif de favoriser la
onderneming te bevorderen door het vertrouwen van de contractanten van continuité de l'entreprise en assurant la confiance des contractants
de schuldenaar te waarborgen, teneinde te vermijden dat zij contante du débiteur, pour éviter qu'ils exigent le paiement comptant de leurs
betaling van hun schuldvorderingen zouden eisen (Parl. St., Kamer, 2007, DOC 52-0160/001, pp. 22-23). créances (Doc. parl., Chambre, 2007, DOC 52-0160/001, pp. 22-23).
B.3.1. De wet van 31 januari 2009 werd opgeheven bij artikel 71 van de B.3.1. La loi du 31 janvier 2009 a été abrogée par l'article 71 de la
wet van 11 augustus 2017 « houdende invoeging van het Boek XX ` loi du 11 août 2017 « portant insertion du Livre XX ` Insolvabilité
Insolventie van ondernemingen ', in het Wetboek van economisch recht, des entreprises ', dans le Code de droit économique, et portant
en houdende invoeging van de definities eigen aan Boek XX en van de insertion des définitions propres au livre XX, et des dispositions
rechtshandhavingsbepalingen eigen aan Boek XX in het Boek I van het d'application au Livre XX, dans le Livre I du Code de droit économique
Wetboek van economisch recht ». ».
B.3.2. In het wetsontwerp dat bij de Kamer werd ingediend, voorzag de B.3.2. Dans le projet de loi qui avait été déposé à la Chambre, la
bepaling die heeft geleid tot artikel XX.58, tweede lid, van het disposition qui a donné lieu à l'article XX.58, alinéa 2, du Code de
Wetboek van economisch recht erin dat « fiscale of sociaalrechtelijke droit économique prévoyait que « les prélèvements, cotisations ou
heffingen, bijdragen of schulden van welke aard ook [...] voor de dettes quelconques fiscaux ou sociaux, ne sont pas considérés pour
toepassing van dit artikel niet [worden] beschouwd als beantwoordend l'application de cet article comme se rapportant à des prestations
aan prestaties uitgevoerd door een medecontractant » (Parl. St., effectuées par le cocontractant » (Doc. parl., Chambre, 2016-2017, DOC
Kamer, 2016-2017, DOC 54-2407/001, p. 360). 54-2407/001, p. 360).
B.3.3. In de toelichting bij de ontworpen bepaling wordt uiteengezet : B.3.3. Le commentaire de la disposition en projet expose :
« De vraag is gerezen hoe de nieuwe vorderingen moesten worden « La question s'est posée de savoir comment les nouvelles créances
behandeld. Het sterk statuut van de schuldeisers die verder devaient être traitées. Le solide statut des créanciers qui avaient
gecontracteerd hebben met de schuldenaar heeft aanleiding gegeven tot conclu un contrat avec le débiteur a donné lieu à des discussions
discussies tussen de gewone schuldeisers en de openbare besturen (RSZ entre les créanciers ordinaires et les administrations publiques (ONSS
en fiscus) over de vraag of deze openbare instellingen wel moesten et fisc) sur la question de savoir si ces institutions publiques
beschouwd worden als boedelschuldeisers in een navolgend faillissement devaient être considérées comme des créanciers de masse dans une
wanneer de schuldenaar tijdens de opschorting nog personeel had faillite subséquente lorsque le débiteur avait encore engagé du
tewerkgesteld (aldus een RSZ-schuld creërend) of goederen en diensten personnel (créant ainsi une dette ONSS) ou fourni des biens et des
geleverd had (met de mogelijkheid van een btw-schuld). Het ontwerp services (avec la possibilité d'une dette T.V.A.) pendant le sursis.
stelt voor in navolging van het Cassatie-arrest van 27 maart 2015, dat Le projet propose, à la suite de l'arrêt de la Cour de cassation du 27
de accessoria van de hoofdvorderingen aan RSZ en btw of BV, niet mars 2015, que les accessoires des créances principales à l'ONSS et la
kunnen genieten van het bijzonder statuut dat geldt voor contractanten T.V.A. ou le précompte professionnel ne puissent bénéficier du statut
van de schuldenaar. particulier qui s'applique aux contractants du débiteur.
Het zijn alleen de zuiver contractuele prestaties die van een Ce sont uniquement les prestations purement contractuelles qui
bijzonder statuut zullen genieten bij een navolgende samenloop, met bénéficieront d'un statut particulier en cas de concours subséquent, à
name het voorrecht bedoeld in de artikelen 17 en 19, 1°, van de wet savoir le privilège prévu aux articles 17 et 19, 1°, de la loi du 16
van 16 december 1851. décembre 1851.
Hierbij valt nog op te merken dat zowel de RSZ als de fiscale Observons en outre que tant l'ONSS que le fisc disposent d'une action
administratie over een separatistenvordering beschikken tegen de ` séparatiste ' contre les dirigeants sur la base de leur
bestuurders op grond van hun aansprakelijkheid, wat een bijzonder responsabilité, ce qui confère un statut très privilégié à ces entités
sterke uitgangspositie biedt. publiques.
Het gaat om artikel 37 van de WCO » (ibid., pp. 69-70). Il s'agit de l'article 37 de la LCE » (ibid., pp. 69-70).
B.3.4. Ingevolge een amendement werd het woord « niet », tussen de B.3.4. A la suite d'un amendement, les mots « ne » et « pas » placés
woorden « artikel » en « beschouwd », uit de in het geding zijnde entre les mots « sociaux » et « considérés » ont été supprimés de la
bepaling geschrapt. disposition en cause.
De verantwoording van dat amendement luidt : La justification de cet amendement est la suivante :
« Fiscale of sociaalrechtelijke heffingen, bijdragen of schulden van « Les prélèvements, cotisations ou dettes quelconques fiscaux ou
welke aard ook ontstaan tijdens de procedure van gerechtelijke sociaux, pendant la procédure de réorganisation, sont aussi considérés
reorganisatie worden eveneens als boedelschulden in een navolgende comme des dettes de masse dans une faillite ou liquidation
vereffening of faillissement beschouwd. subséquente.
De accessoria zoals bijvoorbeeld de intresten op de hoofdsom van Les accessoires comme par exemple les intérêts des prélèvements,
fiscale of sociaalrechtelijke heffingen, bijdragen of schulden van
welke aard ook ontstaan tijdens de procedure van gerechtelijke cotisations ou dettes fiscaux ou sociaux, pendant la procédure de
reorganisatie worden niet als boedelschulden in een navolgende réorganisation, ne sont pas considérés comme des dettes de masse dans
vereffening of faillissement beschouwd » (Parl. St., Kamer, 2016-2017, une faillite ou liquidation subséquente » (Doc. parl., Chambre,
DOC 54-2407/006, p. 65). 2016-2017, DOC 54-2407/006, p. 65).
Tijdens de bespreking in de commissie hebben de auteurs van het Lors des discussions en commission, les auteurs de l'amendement ont
amendement die verantwoording herhaald (Parl. St., Kamer, 2016-2017, réitéré cette justification (Doc. parl., Chambre, 2016-2017, DOC
DOC 54-2407/008, p. 17). 54-2407/008, p. 17).
B.4. In de eerste prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit B.4. Dans la première question préjudicielle, la Cour est invitée à se
te spreken over de bestaanbaarheid van artikel XX.58, tweede lid, van prononcer sur la compatibilité de l'article XX.58, alinéa 2, du Code
het Wetboek van economisch recht met de artikelen 10 en 11 van de de droit économique avec les articles 10 et 11 de la Constitution en
Grondwet, in zoverre het dezelfde behandeling voorbehoudt, enerzijds,
aan de schuldeiser van de onderneming in gerechtelijke reorganisatie, ce qu'il réserve le même traitement, d'une part, au créancier de
wiens schuldvordering contractueel van aard is en beantwoordt aan l'entreprise en réorganisation judiciaire dont la créance est de
prestaties die ten aanzien van die onderneming zijn verricht tijdens nature contractuelle et se rapporte à des prestations effectuées à
de periode van gerechtelijke reorganisatie, en, anderzijds, aan de l'égard de cette entreprise, en période de réorganisation judiciaire,
Belgische Staat, die houder is van een schuldvordering inzake het et, d'autre part, à l'Etat belge, titulaire d'une créance à titre de
debetsaldo van de rekening-courant waarop de aftrek en de belastingen solde débiteur du compte courant dans lequel les déductions et les
die verschuldigd zijn inzake belasting over de toegevoegde waarde taxes dues à titre de taxe sur la valeur ajoutée (ci-après : la
(hierna: btw) zijn geregistreerd op naam van de onderneming. T.V.A.) ont été enregistrées au nom de l'entreprise.
In de tweede prejudiciële vraag wordt het Hof verzocht zich uit te Dans la seconde question préjudicielle, la Cour est invitée à se
spreken over de bestaanbaarheid van artikel XX.58, tweede lid, van het prononcer sur la compatibilité de l'article XX.58, alinéa 2, du Code
Wetboek van economisch recht met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet de droit économique avec les articles 10 et 11 de la Constitution en
in zoverre het dezelfde behandeling voorbehoudt aan, enerzijds, de ce qu'il réserve le même traitement, d'une part, au créancier de
schuldeiser van de onderneming in gerechtelijke reorganisatie, wiens l'entreprise en réorganisation judiciaire dont la créance est de
schuldvordering contractueel van aard is en beantwoordt aan prestaties nature contractuelle et se rapporte à des prestations effectuées à
die ten aanzien van die onderneming zijn verricht, tijdens de periode l'égard de cette entreprise, en période de réorganisation judiciaire,
van gerechtelijke reorganisatie, en, anderzijds, aan de Belgische Staat, die houder is van een schuldvordering inzake bedrijfsvoorheffing. Het Hof onderzoekt beide prejudiciële vragen samen. B.5. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Dat beginsel verzet er zich overigens tegen dat categorieën van personen, die zich ten aanzien van de betwiste maatregel in wezenlijk verschillende situaties bevinden, op identieke wijze worden behandeld, zonder dat daarvoor een redelijke et, d'autre part, à l'Etat belge, titulaire d'une créance de précompte professionnel. La Cour examine les deux questions préjudicielles conjointement. B.5. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. Ce principe s'oppose, par ailleurs, à ce que soient traitées de manière identique, sans qu'apparaisse une justification raisonnable, des catégories de personnes se trouvant dans des situations qui, au regard de la mesure
verantwoording bestaat. critiquée, sont essentiellement différentes.
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van nature des principes en cause; le principe d'égalité et de
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas
geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés
middelen en het beoogde doel. et le but visé.
B.6. De schuldvordering van de btw-administratie vindt haar oorsprong B.6. La créance de l'administration de la T.V.A. trouve son origine
in artikel 2 van het btw-Wetboek, dat bepaalt dat de leveringen van dans l'article 2 du Code de la T.V.A., qui prévoit que sont soumises à
goederen en de diensten die door een als zodanig handelende la taxe, lorsqu'elles ont lieu en Belgique, les livraisons de biens et
belastingplichtige onder bezwarende titel worden verricht, aan de les prestations de services effectuées à titre onéreux par un
belasting zijn onderworpen wanneer ze in België plaatsvinden. assujetti agissant en tant que tel.
Krachtens de artikelen 17 en 22 van hetzelfde Wetboek is die belasting Cette taxe est due, en vertu des articles 17 et 22 du même Code, pour
verschuldigd, voor de leveringen van goederen, over het gefactureerde les livraisons de biens, au moment de l'émission de la facture, à
bedrag, op het tijdstip waarop de factuur wordt uitgereikt, en voor concurrence du montant facturé et, pour les prestations de services,
diensten op het tijdstip waarop zij worden verricht. au moment où celles-ci sont effectuées.
B.7. De bedrijfsvoorheffing is een voorschot op de belasting, dat B.7. Le précompte professionnel est une avance sur l'impôt, retenue à
wordt afgehouden aan de bron, dat wordt geïnd gedurende het jaar zelf la source, perçue durant l'année même au cours de laquelle les revenus
waarin de inkomsten worden ontvangen en dat wordt berekend op sont recueillis et calculée sur des revenus qui présentent une
inkomsten die een zekere stabiliteit vertonen. De bedrijfsvoorheffing,
een wijze van vervroegde inning van de personenbelasting die op de certaine stabilité. Mode de perception anticipée de l'impôt des
beroepsinkomsten van de werknemers zal worden ingekohierd, vormt een personnes physiques qui sera enrôlé sur les revenus professionnels des
autonome fiscale schuldvordering waarvan de betaling door de werkgever travailleurs, le précompte professionnel constitue une créance fiscale
van de belastingplichtige moet worden verricht. autonome dont le paiement doit être effectué par l'employeur du
contribuable.
Hoewel de bedrijfsvoorheffing deel uitmaakt van het loon van de Bien que le précompte professionnel fasse partie de la rémunération du
werknemer in de zin van artikel 2 van de wet van 12 april 1965, kan travailleur au sens de l'article 2 de la loi du 12 avril 1965, ce
die laatste, behoudens een andersluidend beding, niet de betaling van dernier ne peut, sauf convention contraire, revendiquer envers son
dat bedrag vorderen ten aanzien van zijn werkgever of, in geval van employeur ou, en cas de faillite, envers la masse des créanciers, le
een faillissement, van de gezamenlijke schuldeisers, aangezien dat paiement de ce montant, dès lors que celui-ci est dû à
bedrag verschuldigd is aan de belastingadministratie (Cass., 23 l'administration fiscale (Cass., 23 novembre 1992, Pas., 1992, I, n°
november 1992, Arr. Cass., 1991-1992, V., nr. 746). 746).
B.8. Bij zijn arrest nr. 47/2017 van 27 april 2017 heeft het Hof voor B.8. Par son arrêt n° 47/2017 du 27 avril 2017, la Cour a dit pour
recht gezegd dat het in B.2.1 vermelde artikel 37, eerste lid, van de
wet van 31 januari 2009, in die zin geïnterpreteerd dat de droit que l'article 37, alinéa 1er, de la loi du 31 janvier 2009,
mentionné en B.2.1, interprété en ce sens que la créance de
schuldvordering van de btw-administratie die beantwoordt aan l'Administration de la T.V.A. se rapportant à des prestations
prestaties uitgevoerd ten aanzien van de schuldenaar in de periode van effectuées à l'égard du débiteur en période de réorganisation
gerechtelijke reorganisatie, geen boedelschuld kan uitmaken, de judiciaire ne peut constituer une dette de la masse, ne viole pas les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet schendt. Tegelijk was het Hof articles 10 et 11 de la Constitution. La Cour a en même temps jugé
van oordeel dat « een verschil in behandeling onder de qu'une « différence de traitement entre les créances de
schuldvorderingen van de belastingadministratie » niet redelijk l'administration fiscale » n'est pas raisonnablement justifiée, et que
verantwoord is en dat artikel 37, eerste lid, in die zin l'article 37, alinéa 1er, interprété en ce sens que la dette de
geïnterpreteerd dat de schuld inzake bedrijfsvoorheffing een précompte professionnel peut constituer une dette de la masse, viole
boedelschuld kan uitmaken, bijgevolg de artikelen 10 en 11 van de dès lors les articles 10 et 11 de la Constitution. La même
Grondwet schendt. Dezelfde bepaling, in die zin geïnterpreteerd dat de disposition, interprétée en ce sens que la dette de précompte
schuld inzake bedrijfsvoorheffing geen boedelschuld kan uitmaken, professionnel ne peut constituer une dette de la masse, ne viole pas
schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. les articles 10 et 11 de la Constitution.
B.9. Uit de tekst van de in het geding zijnde bepaling, evenals uit de B.9. Il ressort du texte de la disposition en cause ainsi que des
parlementaire voorbereiding ervan, blijkt dat de wetgever in 2017, travaux préparatoires y afférents qu'en 2017, contrairement à ce qu'il
anders dan in 2009 het geval was, uitdrukkelijk ervoor heeft gekozen avait fait en 2009, le législateur a explicitement choisi de
om alle fiscale schulden ontstaan tijdens de procedure van considérer toutes les dettes fiscales nées pendant la procédure de
gerechtelijke reorganisatie als boedelschulden te beschouwen in een réorganisation judiciaire comme des dettes de la masse lors d'une
navolgende procedure van vereffening, faillissement of verdeling bij procédure subséquente de liquidation, de faillite ou de répartition en
overdracht onder gerechtelijk gezag. cas de transfert sous autorité judiciaire.
De Ministerraad merkt op dat de in het geding zijnde bepaling toelaat Le Conseil des ministres observe que la disposition en cause permet de
de zwakkere positie van de Staat te compenseren tegenover de andere compenser la position de faiblesse de l'Etat par rapport aux autres
schuldeisers, die voor zichzelf contractuele waarborgen kunnen créanciers, lesquels peuvent se ménager contractuellement des
regelen, zich kunnen beroepen op de exceptie van niet-uitvoering of garanties, se prévaloir de l'exception d'inexécution ou tenter
kunnen proberen vrijwillige betalingen te verkrijgen. Bovendien zou de d'obtenir des paiements volontaires. En outre, si la disposition en
belastingontvanger, indien de in het geding zijnde bepaling niet was cause n'avait pas été adoptée, le receveur fiscal pourrait être incité
aangenomen, ertoe kunnen worden aangezet geen uitstel van betaling te à ne pas accorder des termes et délais à l'entreprise en
verlenen aan de onderneming in gerechtelijke reorganisatie. réorganisation judiciaire.
B.10. Rekening houdend met de ruime beoordelingsbevoegdheid waarover B.10. Compte tenu du large pouvoir d'appréciation dont dispose le
de wetgever in sociaaleconomische aangelegenheden beschikt, is zijn législateur en matière socio-économique, son choix de considérer les
keuze om de fiscale schulden ontstaan tijdens de procedure van dettes fiscales nées pendant la procédure de réorganisation judiciaire
gerechtelijke reorganisatie als boedelschulden te beschouwen in een comme des dettes de la masse lors d'une procédure subséquente de
navolgende procedure van vereffening, faillissement of verdeling bij
overdracht onder gerechtelijk gezag, niet onbestaanbaar met de liquidation, de faillite ou de répartition en cas de transfert sous
artikelen 10 en 11 van de Grondwet. autorité judiciaire n'est pas incompatible avec les articles 10 et 11
de la Constitution.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel XX.58, tweede lid, van het Wetboek van economisch recht L'article XX.58, alinéa 2, du Code de droit économique ne viole pas
schendt de artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet. les articles 10 et 11 de la Constitution.
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise,
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
op 10 november 2022. la Cour constitutionnelle, le 10 novembre 2022.
De griffier, De voorzitter, Le greffier, Le président,
P.-Y. Dutilleux P. Nihoul P.-Y. Dutilleux P. Nihoul
^