← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 16/2021 van 28 januari 2021 Rolnummer 7333 In zake : de
prejudiciële vraag betreffende artikel 152 van het Wetboek van strafvordering, gesteld door de Rechtbank
van eerste aanleg Limburg, afdeling Tongeren. Het Gr samengesteld
uit de voorzitters L. Lavrysen en F. Daoût, en de rechters J.-P. Moerman, R. Leysen, M(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 16/2021 van 28 januari 2021 Rolnummer 7333 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 152 van het Wetboek van strafvordering, gesteld door de Rechtbank van eerste aanleg Limburg, afdeling Tongeren. Het Gr samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en F. Daoût, en de rechters J.-P. Moerman, R. Leysen, M(...) | Extrait de l'arrêt n° 16/2021 du 28 janvier 2021 Numéro du rôle : 7333 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 152 du Code d'instruction criminelle, posée par le Tribunal de première instance du Limbourg, division de Tongres La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et F. Daoût, et des juges J.-P. M(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 16/2021 van 28 januari 2021 | Extrait de l'arrêt n° 16/2021 du 28 janvier 2021 |
Rolnummer 7333 | Numéro du rôle : 7333 |
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 152 van het | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 152 du Code |
Wetboek van strafvordering, gesteld door de Rechtbank van eerste | d'instruction criminelle, posée par le Tribunal de première instance |
aanleg Limburg, afdeling Tongeren. | du Limbourg, division de Tongres. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en F. Daoût, en de | composée des présidents L. Lavrysen et F. Daoût, et des juges J.-P. |
rechters J.-P. Moerman, R. Leysen, M. Pâques, Y. Kherbache en T. | Moerman, R. Leysen, M. Pâques, Y. Kherbache et T. Detienne, assistée |
Detienne, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, | du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président L. Lavrysen, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij vonnis van 26 november 2019, waarvan de expeditie ter griffie van | Par jugement du 26 novembre 2019, dont l'expédition est parvenue au |
het Hof is ingekomen op 19 december 2019, heeft de Rechtbank van | greffe de la Cour le 19 décembre 2019, le Tribunal de première |
eerste aanleg Limburg, afdeling Tongeren, de volgende prejudiciële | instance du Limbourg, division de Tongres, a posé la question |
vraag gesteld : | préjudicielle suivante : |
« Schendt artikel 152 Wetboek van Strafvordering de artikelen 10, 11 | « L'article 152 du Code d'instruction criminelle viole-t-il les |
en 14 van de Grondwet, in de lezing dat de conclusies van het openbaar | articles 10, 11 et 14 de la Constitution, dans l'interprétation selon |
ministerie niet de schriftelijke opgave van al zijn aanspraken dienen | laquelle les conclusions du ministère public ne doivent pas contenir |
te bevatten - ook inzake de gebeurlijk gevorderde bijzondere | le relevé écrit de toutes ses prétentions - même en ce qui concerne la |
confiscation spéciale qui peut être demandée sur la base de l'article | |
verbeurdverklaring op grond van artikel 42 Strafwetboek - in de mate | 42 du Code pénal - en ce que pareille interprétation porterait |
dergelijke lezing afbreuk zou doen aan de krachtens de artikelen 10 en | atteinte à l'' égalité des armes ' entre les parties au procès pénal, |
11 van de Grondwet gewaarborgde ' wapengelijkheid ' tussen de partijen | garantie en vertu des articles 10 et 11 de la Constitution, et au |
tot het strafproces en aan het bij artikel 14 van de Grondwet | principe de légalité en matière pénale, garanti par l'article 14 de la |
gegarandeerde strafrechtelijke legaliteitsbeginsel ? ». | Constitution ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1. Artikel 152 van het Wetboek van strafvordering, zoals het werd | B.1. L'article 152 du Code d'instruction criminelle, tel qu'il a été |
vervangen bij artikel 76 van de wet van 5 februari 2016 « tot | remplacé par l'article 76 de la loi du 5 février 2016 « modifiant le |
wijziging van het strafrecht en de strafvordering en houdende diverse | droit pénal et la procédure pénale et portant des dispositions |
bepalingen inzake justitie » (hierna : de wet van 5 februari 2016), | diverses en matière de justice » (ci -après : la loi du 5 février |
bepaalt : | 2016), dispose : |
« § 1. De partijen die wensen te concluderen en nog geen conclusies | « § 1er. Les parties qui souhaitent conclure et n'ont pas encore |
hebben neergelegd vragen op de inleidingszitting om conclusietermijnen | déposé de conclusions demandent à l'audience d'introduction de fixer |
te bepalen. | des délais pour conclure. |
De rechter legt in dat geval de termijnen vast waarop de conclusies | En pareil cas, le juge fixe les délais dans lesquels les conclusions |
ter griffie moeten worden neergelegd en aan de andere partijen moeten | doivent être déposées au greffe et communiquées aux autres parties et |
worden toegezonden en bepaalt de rechtsdag, na de partijen te hebben | |
gehoord. De beslissing wordt vermeld in het proces-verbaal van de | la date de l'audience, après avoir entendu les parties. La décision |
zitting. De conclusies worden opgesteld overeenkomstig de artikelen | est mentionnée dans le procès-verbal d'audience. Les conclusions sont |
743 en 744 van het Gerechtelijk Wetboek. | rédigées conformément aux articles 743 et 744 du Code judiciaire. |
De conclusies die niet voor het verstrijken van de vastgestelde | Les conclusions qui n'ont pas été déposées et communiquées au |
termijnen zijn neergelegd en meegedeeld aan het openbaar ministerie, | ministère public, si elles ont trait à l'action publique, et le cas |
indien deze betrekking hebben op de strafvordering, en in voorkomend | échéant, à toutes les autres parties concernées avant l'expiration des |
geval, aan alle andere betrokken partijen, worden ambtshalve uit de | délais fixés, sont écartées d'office des débats. |
debatten geweerd. | |
§ 2. Tenzij de rechter vaststelt dat de laattijdige neerlegging of | § 2. A moins que le juge ne constate que le dépôt tardif ou la |
mededeling louter dilatoire doeleinden nastreeft of de rechten van de | communication tardive poursuit des fins purement dilatoires ou porte |
andere partijen of het verloop van de rechtspleging schendt, kunnen | atteinte aux droits des autres parties ou au déroulement de la |
conclusies worden neergelegd na het verstrijken van de overeenkomstig | procédure, des conclusions peuvent être déposées après l'expiration |
paragraaf 1 vastgelegde termijnen : | des délais fixés conformément au paragraphe 1er : |
- mits het akkoord van de betrokken partijen, of | - moyennant l'accord des parties concernées, ou |
- bij ontdekking van een nieuw en ter zake dienend stuk of feit dat | - en cas de découverte d'une pièce ou d'un fait nouveau et pertinent |
nieuwe besluiten rechtvaardigt. | justifiant de nouvelles conclusions. |
De rechter kan ten gevolge hiervan nieuwe conclusietermijnen | Le juge peut, en conséquence, fixer de nouveaux délais pour conclure |
vastleggen en een nieuwe rechtsdag bepalen. In dat geval is paragraaf | et une nouvelle date d'audience. Dans ce cas, le paragraphe 1er est |
1 van toepassing. | d'application. |
§ 3. Tegen de beslissingen van de rechter die beoogd zijn in de | § 3. Les décisions du juge visées aux paragraphes 1er et 2 ne sont |
paragrafen 1 en 2 staat geen rechtsmiddel open. | susceptibles d'aucun recours. |
§ 4. De bepalingen van paragrafen 1 en 2 zijn van toepassing op het | § 4. Les dispositions des paragraphes 1er et 2 sont applicables au |
openbaar ministerie ». | ministère public ». |
B.2. De wet van 5 februari 2016 heeft dwingende conclusietermijnen | B.2. La loi du 5 février 2016 a instauré des délais impératifs pour |
ingevoerd in strafzaken met inachtneming van « de principes van het | conclure en matière pénale, dans le respect des « principes de la |
vrije woord ter zitting en de gelijkheid van wapens » (Parl. St., | liberté de parole à l'audience et de l'égalité des armes » (Doc. |
Kamer, 2015-2016, DOC 54-1418/001, pp. 69-70; DOC 54-1418/005, p. | parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-1418/001, pp. 69-70; DOC |
54-1418/005, p. 113). Le nouveau régime a été intégré dans l'article | |
113). De nieuwe regeling is opgenomen in artikel 152 van het Wetboek | 152 du Code d'instruction criminelle, qui concerne la procédure devant |
van strafvordering, dat betrekking heeft op de procedure voor de | les tribunaux de police. Cette disposition s'applique aussi aux |
politierechtbanken. Die bepaling geldt ook voor de procedures voor de correctionele rechtbanken (artikel 189 van het Wetboek van strafvordering) en voor de hoven van beroep (artikel 209bis, laatste lid, van het Wetboek van strafvordering). In het kader van die nieuwe regeling, die ook voor het openbaar ministerie geldt, vragen partijen die wensen te concluderen en nog geen conclusies hebben neergelegd, op de inleidingszitting om conclusietermijnen te bepalen. De rechter legt in dat geval conclusietermijnen en een rechtsdag vast. Conclusies die niet binnen de vastgelegde termijnen zijn neergelegd en meegedeeld aan alle betrokken partijen, worden in de regel ambtshalve uit de debatten geweerd. B.3. Het Hof wordt verzocht zich uit te spreken over de bestaanbaarheid van artikel 152 van het Wetboek van strafvordering met | procédures devant les tribunaux correctionnels (article 189 du Code d'instruction criminelle) et devant les cours d'appel (article 209bis, dernier alinéa, du Code d'instruction criminelle). Dans le cadre de ce nouveau régime, qui s'applique aussi au ministère public, les parties qui souhaitent conclure et qui n'ont pas encore déposé de conclusions demandent à l'audience d'introduction de fixer des délais pour conclure. Dans ce cas, le juge fixe des délais pour conclure ainsi qu'une date d'audience. Les conclusions qui n'ont pas été déposées et communiquées à toutes les parties concernées dans les délais fixés sont en règle écartées d'office des débats. B.3. La Cour est invitée à statuer sur la compatibilité de l'article |
de artikelen 10, 11 en 14 van de Grondwet, in de interpretatie dat het | 152 du Code d'instruction criminelle avec les articles 10, 11 et 14 de |
openbaar ministerie niet al zijn aanspraken - waaronder, in het | la Constitution, dans l'interprétation selon laquelle le ministère |
bijzonder, de vordering met betrekking tot de bijzondere | public ne devrait pas formuler l'ensemble de ses prétentions - dont, |
en particulier, les réquisitions concernant la confiscation spéciale | |
verbeurdverklaring die kan worden gevraagd op grond van artikel 42 van | qui peut être demandée sur la base de l'article 42 du Code pénal -, |
het Strafwetboek - zou moeten formuleren in de schriftelijke | dans les conclusions écrites, de sorte qu'il serait libre de formuler |
conclusies, zodat het nieuwe aanspraken zou kunnen formuleren op de | de nouvelles prétentions à l'audience. Il serait ainsi porté atteinte |
terechtzitting. Daardoor zou afbreuk worden gedaan aan het beginsel | au principe de l'égalité des armes entre les parties au procès pénal |
van de wapengelijkheid tussen de partijen in het strafproces en aan | et au principe de légalité en matière pénale. |
het strafrechtelijk legaliteitsbeginsel. | |
B.4. Noch uit het verwijzingsvonnis, noch uit de door de partijen | B.4. Ni le jugement de renvoi, ni les mémoires déposés par les parties |
ingediende memories blijkt in welk opzicht artikel 152 van het Wetboek | ne font apparaître en quoi l'article 152 du Code d'instruction |
van Strafvordering artikel 14 van de Grondwet, krachtens hetwelk geen | criminelle pourrait violer l'article 14 de la Constitution, en vertu |
straf kan worden ingevoerd of toegepast dan krachtens de wet, zou | duquel nulle peine ne peut être établie ni appliquée qu'en vertu de la |
kunnen schenden. | loi. |
In die mate behoeft de prejudiciële vraag geen antwoord. | Dans cette mesure, la question préjudicielle n'appelle pas de réponse. |
Het Hof beantwoordt de prejudiciële vraag dus in zoverre zij | La Cour répond donc à la question préjudicielle en ce qu'elle porte |
betrekking heeft op de bestaanbaarheid van artikel 152 van het Wetboek | sur la compatibilité de l'article 152 du Code d'instruction criminelle |
van strafvordering met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in | avec les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec |
samenhang gelezen met het strafrechtelijke beginsel van | le principe de l'égalité des armes en matière pénale. |
wapengelijkheid. | |
B.5.1. Artikel 43bis van het Strafwetboek bepaalt dat de bijzondere | B.5.1. L'article 43bis du Code pénal dispose que les réquisitions |
verbeurdverklaring van een zaak bedoeld in artikel 42, 3°, van | tendant à la confiscation spéciale d'une chose visée à l'article 42, |
hetzelfde Wetboek - zoals te dezen -, schriftelijk gevorderd moet worden. | 3°, du même Code, comme en l'espèce, doivent être faites par écrit. |
In dit verband heeft het Hof van Cassatie geoordeeld : | A cet égard, la Cour de cassation a jugé que : |
« Deze schriftelijke vordering kan in elke stand van de rechtspleging | « Ces réquisitions écrites peuvent être prises à chaque stade de la |
worden genomen zoals door de voeging van een stuk aan het | procédure, par exemple en joignant une pièce au dossier répressif, en |
strafdossier, de opname ervan in de vordering tot regeling van de | les intégrant aux réquisitions en vue du règlement de la procédure ou |
rechtspleging of in de dagvaarding. Enkel is vereist dat zij | dans la citation, et il est uniquement requis qu'elles soient jointes |
voorafgaand aan het vonnis of arrest aan de rechtspleging wordt | à la procédure préalablement au jugement ou à l'arrêt, de telle sorte |
toegevoegd, zodanig dat de beklaagde er kennis kan van nemen en zich | que le prévenu puisse en prendre connaissance et opposer sa défense. |
ertegen kan verdedigen. [...] | [...] |
Uit deze bepalingen, gelezen in hun onderlinge samenhang, volgt dat de | Il résulte de ces dispositions, lues conjointement, que les |
door artikel 43bis, eerste lid, Strafwetboek bedoelde schriftelijke | réquisitions écrites visées par l'article 43bis, alinéa 1er, du Code |
vordering tot bijzondere verbeurdverklaring van vermogensvoordelen | pénal, visant la confiscation spéciale d'avantages patrimoniaux ne |
buiten het toepassingsgebied valt van artikel 152 Wetboek van | relèvent pas du champ d'application de l'article 152 du Code |
Strafvordering » (Cass., 29 januari 2019, P.18.0422.N; Cass., 28 mei | d'instruction criminelle » (Cass., 29 janvier 2019, P.18.0422.N; |
2019, P.19.0113.N). | Cass., 28 mai 2019, P.19.0113.N). |
Daaruit volgt dat de schriftelijke vorderingen tot bijzondere | Il s'ensuit que les réquisitions écrites visant la confiscation |
verbeurdverklaring van een zaak bedoeld in artikel 42, 3°, van het | spéciale d'une chose visée à l'article 42, 3°, du Code pénal ne |
Strafwetboek, niet noodzakelijk dienen te worden geformuleerd in | doivent pas nécessairement être formulées dans des conclusions et |
conclusies, en zelfs nog kunnen worden ingediend nadat de | qu'elles peuvent encore être faites lorsque les délais pour conclure |
conclusietermijnen zijn verstreken. Niettemin dient het vonnisgerecht | ont expiré. La juridiction de jugement doit néanmoins veiller à ce que |
ervoor te zorgen dat de beklaagde in dat verband zijn recht van | le prévenu puisse effectivement exercer son droit de la défense à cet |
verdediging daadwerkelijk kan uitoefenen. | égard. |
B.5.2. Aangezien de schriftelijke vordering tot bijzondere | B.5.2. Dès lors que les réquisitions écrites visant la confiscation |
verbeurdverklaring van vermogensvoordelen niet onder het | spéciale d'avantages patrimoniaux ne relèvent pas du champ |
toepassingsgebied van artikel 152 van het Wetboek van strafvordering | d'application de l'article 152 du Code d'instruction criminelle, la |
valt, beperkt het Hof zijn onderzoek tot het neerleggen van conclusies | Cour limite son examen au dépôt, par le ministère public, de |
door het openbaar ministerie die niet al zijn aanspraken bevatten. | conclusions qui ne contiennent pas toutes ses prétentions. |
B.6.1. Het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie sluit niet | B.6.1. Le principe d'égalité et de non-discrimination n'exclut pas |
uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen | qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de |
wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium | personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et |
berust en het redelijk verantwoord is. | qu'elle soit raisonnablement justifiée. |
Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld | L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant |
rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel | compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la |
en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het beginsel van | nature des principes en cause; le principe d'égalité et de |
gelijkheid en niet-discriminatie is geschonden wanneer vaststaat dat | non-discrimination est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas |
er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de | de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés |
aangewende middelen en het beoogde doel. | et le but visé. |
B.6.2. Het beginsel van de wapengelijkheid is een fundamenteel element | B.6.2. Le principe de l'égalité des armes est un élément fondamental |
van het recht op een « eerlijk proces » dat wordt gewaarborgd door | |
artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. Dat | du droit à un « procès équitable » garanti par l'article 6 de la |
beginsel vereist een billijk evenwicht tussen de partijen, die elk een | Convention européenne des droits de l'homme. Ce principe exige un |
redelijke mogelijkheid moeten krijgen om hun zaak voor te leggen onder | juste équilibre entre les parties, qui, chacune, doivent avoir une |
voorwaarden die hen niet in een duidelijk nadelige positie ten | possibilité raisonnable de présenter leur cause dans des conditions |
opzichte van de tegenpartij brengen (EHRM, grote kamer, Regner t. | qui ne les placent pas dans une situation de net désavantage par |
Tsjechische Republiek, 19 september 2017, § 146), onder andere in het | rapport à leurs adversaires (CEDH, grande chambre, 19 septembre 2017, |
Regner c. République tchèque, § 146), notamment dans le cadre de | |
kader van de uitoefening van rechtsmiddelen (EHRM, 5 november 2002, | l'exercice de voies de recours (CEDH, 5 novembre 2002, Wynen et Centre |
Wynen en Centre hospitalier interrégional Edith-Cavell t. België, § | hospitalier interrégional Edith Cavell c. Belgique, § 32; 3 octobre |
32; 3 oktober 2006, Ben Naceur t. Frankrijk, § § 31-32; 22 mei 2008, | 2006, Ben Naceur c. France, §§ 31-32; 22 mai 2008, Gacon c. France, §§ |
Gacon t. Frankrijk, § § 31-32; 26 juni 2012, Ghirea t. Moldavië, § 31; | 31-32; 26 juin 2012, Ghirea c. Moldavie, § 31; 18 octobre 2018, Thiam |
18 oktober 2018, Thiam t. Frankrijk, § 55). | c. France, § 55). |
B.7. Met de invoering van een dwingende regeling van | B.7. En instaurant un régime impératif en ce qui concerne les délais |
conclusietermijnen voor de vonnisgerechten in strafzaken beoogt de | pour conclure devant les juridictions de jugement en matière pénale, |
wetgever een ordentelijker verloop van het strafproces en een beter | le législateur entendait mieux canaliser le déroulement de la |
beheer van de zittingskalender (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC | procédure pénale et permettre une meilleure gestion du calendrier des |
54-1418/001, p. 69). Hoewel er voordien reeds een praktijk bestond om | audiences (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-1418/001, p. 69). |
conclusietermijnen vast te leggen in strafzaken in onderling overleg | Même s'il existait déjà auparavant une pratique consistant à fixer des |
délais pour conclure en matière pénale de commun accord ou, en la | |
of door de vonnisrechter in aanwezigheid van de partijen, betrof dit | présence des parties, via une décision de la juridiction de jugement, |
echter een louter « gentlemen's agreement » (ibid.). Aan een te laat | il ne s'agissait toutefois que d'un simple « gentlemen's agreement » |
overgezonden conclusie kon bijgevolg in beginsel geen sanctie worden | (ibid.). Aussi, il était en principe impossible de sanctionner le |
gekoppeld. | dépôt tardif de conclusions. |
Het weren van conclusies kan in bepaalde omstandigheden echter | Cependant, l'écartement des conclusions peut, dans certaines |
verantwoord zijn, met name wanneer sprake is van proceduremisbruik en | circonstances, être justifié, à savoir quand il est question d'abus de |
procédure et de conclusions tardives qui entravent une bonne | |
wanneer laattijdige conclusies een goede rechtsbedeling verhinderen en | administration de la justice et qui portent en outre une atteinte |
daarbij op een foutieve wijze de rechten van andere partijen schaden | fautive aux droits d'autres parties et au droit à un procès équitable |
en het recht op een eerlijk proces aantasten (ibid., pp. 69-70). | (ibid., pp. 69-70). C'est pour cette raison que le législateur a inséré le nouvel article |
Om die reden heeft de wetgever het nieuwe artikel 152 in het Wetboek | 152 dans le Code d'instruction criminelle. Il découle de cette |
van strafvordering ingevoegd. Uit die bepaling volgt dat conclusies | disposition que les conclusions qui sont déposées ou communiquées |
die worden neergelegd of meegedeeld na het verstrijken van de | après expiration des délais fixés par le juge lors de l'audience |
termijnen die op de inleidingszitting door de rechter zijn bepaald, in | |
principe uit de debatten moeten worden geweerd, wat impliceert dat die | d'introduction doivent être en principe écartées des débats, ce qui |
conclusies niet in aanmerking moeten worden genomen door de rechtbank | implique que ces conclusions ne doivent pas être prises en |
of door het hof (ibid., p. 70). | considération par le tribunal ou par la Cour (ibid., p. 70). |
Uit de parlementaire voorbereiding blijkt evenwel dat « de | Il ressort toutefois des travaux préparatoires que « la faculté |
mogelijkheid om de middelen mondeling uiteen te zetten in de | |
pleidooien [...] geenszins [wordt] ontkracht » (Parl. St., Kamer, | d'exposer ses moyens oralement, en plaidoirie reste intacte » (Doc. |
2015-2016, DOC 54-1418/005, p. 15; DOC 54-1418/001, p. 70). | parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-1418/005, p. 15; DOC 54-1418/001, p. 70). |
B.8.1. Door artikel 152 van het Wetboek van strafvordering wordt | B.8.1. L'article 152 du Code d'instruction criminelle ne fait pas |
tussen de partijen in het strafproces geen verschil in behandeling | naître une différence de traitement entre les parties au procès pénal, |
ingevoerd, aangezien het zowel op de beklaagde als op het openbaar | étant donné qu'il s'applique tant aux prévenus qu'au ministère public. |
ministerie van toepassing is. Zo worden noch de beklaagde, noch het | Ni le prévenu, ni le ministère public ne sont donc obligés de prendre |
openbaar ministerie verplicht conclusies te nemen in het strafproces, | |
aangezien artikel 152 enkel van toepassing is op « de partijen die | des conclusions devant le juge pénal, puisque l'article 152 n'est |
wensen te concluderen ». Wanneer conclusietermijnen zijn vastgesteld | applicable qu'aux « parties qui souhaitent conclure ». Par ailleurs, |
en conclusies worden neergelegd of meegedeeld na het verstrijken van | lorsque des délais pour conclure sont fixés et que des conclusions |
die termijnen, worden die conclusies overigens in principe geweerd, | sont déposées ou communiquées après expiration de ces délais, lesdites |
sanctie die zowel voor de beklaagde als voor het openbaar ministerie | conclusions sont en principe écartées, cette sanction s'appliquant |
geldt. Artikel 152 van het Wetboek van strafvordering ontneemt ten | tant au prévenu qu'au ministère public. Enfin, l'article 152 du Code |
slotte niet de vrijheid van pleidooien aan een partij, zelfs indien | d'instruction criminelle ne prive pas les parties de la liberté de |
zij geconcludeerd heeft. Ook hier geldt die keuzevrijheid zowel voor | plaider, même si elles ont conclu. Cette liberté de choix vaut ici |
het openbaar ministerie als voor de andere partijen. | encore tant pour le ministère public que pour les autres parties. |
B.8.2. Artikel 152, § 2, van het Wetboek van strafvordering bepaalt | B.8.2. Par ailleurs, l'article 152, § 2, du Code d'instruction |
overigens dat conclusies kunnen worden neergelegd na het verstrijken | criminelle prévoit que des conclusions peuvent être déposées après |
van de aanvankelijk vastgelegde conclusietermijnen « bij ontdekking | l'expiration des délais de conclusion fixés initialement, « en cas de |
van een nieuw en ter zake dienend stuk of feit dat nieuwe besluiten | découverte d'une pièce ou d'un fait nouveau et pertinent justifiant de |
rechtvaardigt ». De rechter kan aldus besluiten tot het bestaan van | nouvelles conclusions ». Le juge peut ainsi conclure à l'existence |
een nieuw feit, afhankelijk van de inhoud van de mondelinge vordering | d'un fait nouveau en fonction de la teneur des réquisitions orales du |
van het openbaar ministerie, waardoor de inachtneming van het beginsel | ministère public, de sorte que le respect du principe de l'égalité des |
van wapengelijkheid tussen de partijen kan worden gewaarborgd. Het | armes entre les parties est garanti. Le cas échéant, il appartient au |
komt de rechter toe, in voorkomend geval, nieuwe conclusietermijnen | juge de fixer de nouveaux délais de conclusion et une nouvelle date |
vast te leggen en een nieuwe rechtsdag te bepalen. | d'audience. |
De parlementaire voorbereiding vermeldt : | Les travaux préparatoires mentionnent : |
« Ten tweede wordt de inleidende zin van § 2 herschreven om duidelijk | « D'autre part, la phrase introductive du § 2 est réécrite pour |
te maken dat ' na het verstrijken van de termijnen vastgelegd | préciser que c'est ' après l'expiration des délais fixés conformément |
overeenkomstig paragraaf 1 ' - en niet ' voorafgaand aan de zitting ' | au paragraphe 1er ' - et non ' préalablement à l'audience ' - que des |
- kan worden ingestemd met conclusies door afwijkingen aan de | conclusions peuvent être consenties [par] des dérogations au |
conclusiekalender volgens bepaalde voorwaarden. | calendrier aux conditions précisées. |
Het is immers zo dat tijdens die zitting bijvoorbeeld een nieuw | En effet, un fait nouveau, par exemple, peut surgir au cours de cette |
gegeven kan opduiken waardoor een dergelijke afwijking wordt | audience et justifier une telle dérogation. Par exemple, le |
gerechtvaardigd. Bijvoorbeeld, de vordering van de procureur des | réquisitoire du procureur du Roi en matière de confiscation simplement |
Konings inzake verbeurdverklaring waarvan enkel akte wordt genomen in | |
het zittingsblad en niet in de geschreven conclusies neergelegd binnen | acté dans le plumitif d'audience, et non en conclusions écrites |
de wettelijke termijn, kan rechtvaardigen dat erop wordt geantwoord | déposées dans le délai légal, peut justifier qu'il y soit répondu par |
door middel van conclusies » (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC | voie de conclusions » (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC |
54-1418/007, p. 7). | 54-1418/007, p. 7). |
Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat die uitzondering « niet | Il ressort des travaux préparatoires que cette exception « ne |
[indruist] tegen de ratio legis, die erin bestaat de misbruiken te | contrarie pas la ratio legis, qui consiste à lutter contre les abus |
bestrijden zonder te raken aan de legitieme rechten van de verdediging | sans léser les droits légitimes de la défense » (Doc. parl., Chambre, |
» (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC 54-1418/003, p. 38). Bovendien | 2015-2016, DOC 54-1418/003, p. 38). Il a été en outre déclaré que |
werd verklaard dat « op de meest adequate wijze de principes van het vrije woord ter | « [sont conciliés] de la manière la plus adéquate les principes de la |
zitting en de gelijkheid van wapens met betrekking tot de vordering | liberté de parole à l'audience et de l'égalité des armes en ce qui |
van de strafmaat met elkaar [worden verzoend]. [De] verdediging | concerne la fixation du taux de la peine. [C'est] la défense qui a le |
[heeft] het laatste woord » (Parl. St., Kamer, 2015-2016, DOC | dernier mot » (Doc. parl., Chambre, 2015-2016, DOC 54-1418/005, p. |
54-1418/005, p. 113). | 113). |
B.9. Artikel 152 van het Wetboek van strafvordering is dus niet | B.9. L'article 152 du Code d'instruction criminelle n'est donc pas |
onbestaanbaar met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang | incompatible avec les articles 10 et 11 de la Constitution, lus en |
gelezen met het beginsel van wapengelijkheid. | combinaison avec le principe de l'égalité des armes. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 152 van het Wetboek van strafvordering schendt niet de | L'article 152 du Code d'instruction criminelle ne viole pas les |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet, in samenhang gelezen met het | articles 10 et 11 de la Constitution, lus en combinaison avec le |
beginsel van wapengelijkheid. | principe de l'égalité des armes. |
Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 28 januari 2021. | la Cour constitutionnelle, le 28 janvier 2021. |
De griffier, De voorzitter, | Le greffier, Le président, |
P.-Y. Dutilleux L. Lavrysen | P.-Y. Dutilleux L. Lavrysen |