← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 42/2020 van 12 maart 2020 Rolnummer 7077 In zake : de prejudiciële
vraag betreffende de artikelen 35, derde lid, 142, 166 en 302quater van het Wetboek der registratie-,
hypotheek- en griffierechten, gesteld door de F Het
Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters T. M(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 42/2020 van 12 maart 2020 Rolnummer 7077 In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 35, derde lid, 142, 166 en 302quater van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten, gesteld door de F Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters T. M(...) | Extrait de l'arrêt n° 42/2020 du 12 mars 2020 Numéro du rôle : 7077 En cause : la question préjudicielle relative aux articles 35, alinéa 3, 142, 166 et 302quater du Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe, posée par le Tr La Cour constitutionnelle, composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges T. Merckx-V(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 42/2020 van 12 maart 2020 | Extrait de l'arrêt n° 42/2020 du 12 mars 2020 |
Rolnummer 7077 | Numéro du rôle : 7077 |
In zake : de prejudiciële vraag betreffende de artikelen 35, derde | En cause : la question préjudicielle relative aux articles 35, alinéa |
lid, 142, 166 en 302quater van het Wetboek der registratie-, | 3, 142, 166 et 302quater du Code des droits d'enregistrement, |
hypotheek- en griffierechten, gesteld door de Franstalige Rechtbank | d'hypothèque et de greffe, posée par le Tribunal de première instance |
van eerste aanleg te Brussel. | francophone de Bruxelles. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters F. Daoût en A. Alen, en de rechters T. | composée des présidents F. Daoût et A. Alen, et des juges T. |
Merckx-Van Goey, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman en M. Pâques, | Merckx-Van Goey, T. Giet, R. Leysen, J. Moerman et M. Pâques, assistée |
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter F. Daoût, | du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président F. Daoût, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij vonnis van 30 november 2018, waarvan de expeditie ter griffie van | Par jugement du 30 novembre 2018, dont l'expédition est parvenue au |
het Hof is ingekomen op 12 december 2018, heeft de Franstalige | greffe de la Cour le 12 décembre 2018, le Tribunal de première |
Rechtbank van eerste aanleg te Brussel de volgende prejudiciële vraag | instance francophone de Bruxelles a posé la question préjudicielle |
gesteld : | suivante : |
« Schenden de artikelen 35, derde lid, 142, 166 en 302quater van het | « Les articles 35, alinéa 3, 142, 166 et 302quater du Code des droits |
Wetboek der registratie-, hypotheek- en griffierechten, afzonderlijk | d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe violent-ils, séparément ou |
of gezamenlijk, de artikelen 10, 11 en 172 van de Belgische Grondwet | conjointement, les articles 10, 11 et 172 de la Constitution belge en |
in zoverre zij registratierechten vaststellen die verhoudingsgewijs | ce qu'ils établissent des droits d'enregistrement dus |
verschuldigd zijn op het samengevoegde bedrag van de [...] | proportionnellement sur le montant cumulé des condamnations prononcées |
uitgesproken veroordelingen, maar door de veroordelingen die lager | à leur charge mais en exonérant de l'impôt les condamnations |
zijn dan of gelijk zijn aan 12.500,00 euro, van de belasting vrij te | inférieures ou égales à 12.500,00 euros, sans même prévoir de quotité |
stellen, zonder zelfs in een gelijkwaardig vrijgesteld forfaitair | |
gedeelte te voorzien ? ». | forfaitaire exemptée équivalente ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling en de situering ervan | Quant à la disposition en cause et à son contexte |
B.1. Krachtens het Wetboek der registratie-, hypotheek- en | B.1. En vertu du Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et de |
griffierechten dient naar aanleiding van het wijzen van bepaalde | |
vonnissen en arresten een evenredig registratierecht (hierna : | greffe, un droit d'enregistrement proportionnel (ci-après : droit de |
veroordelingsrecht) te worden betaald. | condamnation) doit être payé à la suite de certains jugements et |
Artikel 35, derde lid, van dat Wetboek bepaalt dienaangaande : | arrêts. L'article 35, alinéa 3, de ce Code dispose à cet égard : |
« De verplichting tot betaling van de rechten en van de geldboeten | « L'obligation de payer les droits et les amendes dont l'exigibilité |
waarvan de vorderbaarheid blijkt uit de arresten en vonnissen van | résulte des arrêts et jugements des cours et tribunaux, incombe aux |
hoven en rechtbanken, berust op de verweerders, elkeen in de mate | défendeurs, chacun dans la mesure des condamnations, liquidations ou |
waarin de veroordelingen, vereffeningen of rangregelingen te zijnen | collocations prononcées ou établies à sa charge, et aux défendeurs |
laste werden uitgesproken of vastgesteld, en op de verweerders | solidairement en cas de condamnation solidaire ». |
hoofdelijk in geval van hoofdelijke veroordeling ». | Il résulte de cette disposition que le droit de condamnation peut |
Uit die bepaling volgt dat de betaling van het veroordelingsrecht | uniquement être exigé des défendeurs. |
enkel kan worden gevorderd van de verweerders. | B.2. La question préjudicielle porte également sur les articles 142, |
B.2. De prejudiciële vraag betreft tevens de artikelen 142, 166 en | 166 et 302quater du Code des droits d'enregistrement, d'hypothèque et |
302quater van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en | |
griffierechten. | de greffe. |
Het voormelde artikel 142 bepaalt : | L'article 142 précité dispose : |
« Het recht wordt vastgesteld op 3 pct. voor de in alle zaken gewezen | « Le droit est fixé à 3 p.c. pour les arrêts et jugements des cours et |
arresten en vonnissen der hoven en rechtbanken, houdende definitieve, | tribunaux, rendus en toutes matières, portant condamnation ou |
voorlopige, voornaamste, subsidiaire of voorwaardelijke veroordeling | liquidation, définitive, provisoire, principale, subsidiaire ou |
of vereffening gaande over sommen en roerende waarden, met inbegrip | conditionnelle, de sommes et valeurs mobilières, y compris les |
van de beslissingen van de rechterlijke overheid houdende rangregeling | décisions de l'autorité judiciaire portant collocation des mêmes |
van dezelfde sommen en waarden. | sommes et valeurs. |
Het recht wordt vereffend, in geval van veroordeling of vereffening | Le droit est liquidé, en cas de condamnation ou liquidation de sommes |
van sommen en roerende waarden, op het samengevoegd bedrag, in | et valeurs mobilières, sur le montant cumulé, en principal, des |
hoofdsom, van de uitgesproken veroordelingen of van de gedane | condamnations prononcées ou des liquidations établies à charge d'une |
vereffeningen ten laste van een zelfde persoon, afgezien van de | même personne, abstraction faite des intérêts dont le montant n'est |
intresten waarvan het bedrag niet door de rechter is becijferd en | pas chiffré par le juge et des dépens, et, en cas de collocation, sur |
kosten, en, in geval van rangregeling, op het totaal bedrag der aan de schuldeisers uitgedeelde sommen ». | le montant total des sommes distribuées aux créanciers ». |
Het voormelde artikel 166 bepaalt : | L'article 166 précité dispose : |
« In geval van openbare verkoping van roerende of onroerende goederen | « En cas de vente publique de meubles ou d'immeubles ou de location |
of van openbare verhuring, in verschillende loten, wordt het recht | publique en plusieurs lots, le droit est liquidé sur le montant cumulé |
vereffend op het samengevoegd bedrag der aan hetzelfde tarief | |
onderworpen loten. | des lots soumis au même tarif. |
Het bedrag van het vereffende recht wordt, desvoorkomend, tot de | Le montant du droit liquidé est, le cas échéant, arrondi au cent |
hogere cent afgerond ». | supérieur ». |
Artikel 302quater, waarnaar de prejudiciële vraag verwijst, werd | L'article 302quater, auquel se réfère la question préjudicielle, a été |
opgeheven bij artikel 15, 1°, van de wet van 24 december 1993, met | abrogé par l'article 15, 1°, de la loi du 24 décembre 1993, avec effet |
ingang van 1 januari 1994. Bijgevolg dient het Hof met die bepaling | au 1er janvier 1994. Par conséquent, la Cour ne doit pas tenir compte |
geen rekening te houden. | de cette disposition. |
Het Hof dient bij de beantwoording van de prejudiciële vraag | Afin de répondre à la question préjudicielle, la Cour doit en revanche |
daarentegen wel rekening te houden met artikel 143 van het Wetboek der | tenir compte de l'article 143 du Code des droits d'enregistrement, |
registratie-, hypotheek- en griffierechten, dat bepaalt : | d'hypothèque et de greffe, qui dispose : |
« De bepaling van artikel 142 is niet toepasselijk : | « La disposition de l'article 142 n'est pas applicable : |
1° op de bevelen in kort geding en op de arresten gewezen op beroep | 1° aux ordonnances de référé et aux arrêts rendus sur appel de |
daarvan; | celles-ci; |
2° op vonnissen en arresten voor zover zij strafboeten, burgerlijke | 2° aux jugements et arrêts en tant qu'ils prononcent des amendes |
boeten of tuchtboeten uitspreken; | pénales, civiles ou disciplinaires; |
3° op vonnissen en arresten voor zover zij een veroordeling inhouden | 3° aux jugements et arrêts en tant qu'ils portent condamnation au |
tot het betalen van een uitkering tot onderhoud. | paiement d'une pension alimentaire. |
Zij is niet toepasselijk wanneer het samengevoegd bedrag van de | Elle n'est pas applicable lorsque le montant cumulé des condamnations |
uitgesproken veroordelingen en van de gedane vereffeningen ten laste | prononcées et des liquidations établies à charge d'une même personne, |
van een zelfde persoon, of van de aan de schuldeisers van een zelfde | ou des sommes distribuées aux créanciers d'une même personne ne |
persoon uitgedeelde sommen, 12.500 EUR niet overtreft ». | dépasse pas 12.500 EUR ». |
B.3. Met de prejudiciële vraag wenst de verwijzende rechter van het | B.3. Par la question préjudicielle, le juge a quo demande à la Cour si |
Hof te vernemen of de in het geding zijnde bepalingen bestaanbaar zijn | |
met de artikelen 10, 11 en 172 van de Grondwet, in zoverre geen | les dispositions en cause sont compatibles avec les articles 10, 11 et |
veroordelingsrecht verschuldigd is wanneer het bedrag van de | 172 de la Constitution en ce qu'un droit de condamnation n'est pas dû |
uitgesproken veroordeling 12.500 euro niet overschrijdt, terwijl een | lorsque le montant de la condamnation prononcée ne dépasse pas 12.500 |
veroordelingsrecht wel verschuldigd is wanneer de veroordeling het | euros, alors qu'un droit de condamnation est dû lorsque la |
bedrag van 12.500 euro overschrijdt, waarbij niet in een gelijkwaardig | condamnation dépasse le montant de 12.500 euros, sans que soit prévue |
vrijgesteld forfaitair gedeelte wordt voorzien. | une quotité forfaitaire exemptée équivalente. |
B.4. Zoals ook wordt vastgesteld door de verwijzende rechter heeft het | B.4. Comme le constate également le juge a quo, le droit de |
veroordelingsrecht geen louter vergoedend karakter en kan het | condamnation ne revêt pas un caractère purement indemnitaire et ne |
bijgevolg niet worden beschouwd als een retributie. Het betreft een | peut dès lors être considéré comme une rétribution. Il s'agit d'un |
belasting die bestemd is om de uitgaven van de overheid in het | impôt destiné à couvrir de manière générale les dépenses des pouvoirs |
algemeen te dekken (zie ook HvJ, 26 oktober 2006, C-199/05, Europese | publics (voy. aussi CJCE, 26 octobre 2006, C-199/05, Communauté |
Gemeenschap t. Belgische Staat). In artikel 1 van het Wetboek der | européenne c. Etat belge). L'article 1er du Code des droits |
registratie-, hypotheek- en griffierechten worden de | d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe définit du reste |
registratierechten overigens uitdrukkelijk omschreven als belastingen. | expressément les droits d'enregistrement comme étant des impôts. |
B.5. Bij zijn arrest nr. 80/2013 van 6 juni 2013 heeft het Hof | B.5. Par son arrêt n° 80/2013 du 6 juin 2013, la Cour a constaté qu'en |
vastgesteld dat de wetgever, door het bedrag van het | faisant varier le montant du droit de condamnation en fonction du |
veroordelingsrecht te laten variëren naar gelang van het bedrag van de | montant des condamnations prononcées, le législateur a entendu tenir |
uitgesproken veroordelingen, rekening heeft willen houden met het | |
geldelijk belang van de desbetreffende zaak voor de partijen in het | compte de l'importance pécuniaire de l'affaire en question pour les |
geding, en heeft het geoordeeld dat die keuze in principe niet zonder | parties en cause et a jugé que ce choix n'est en principe pas sans |
redelijke verantwoording is. | justification raisonnable. |
Het Hof moet thans onderzoeken of de keuze van de wetgever om niet te | La Cour doit à présent examiner si le choix du législateur de ne pas |
voorzien in een gelijkwaardige forfaitaire vrijstelling van het veroordelingsrecht, wanneer het bedrag van de uitgesproken veroordelingen hoger is dan 12.500 euro, eveneens redelijk verantwoord is. B.6.1. Bij het bepalen van zijn beleid in fiscale zaken beschikt de wetgever over een ruime beoordelingsbevoegdheid. Dat is met name het geval wanneer hij beslist een belastingvrijstelling in te voeren. De wetgever kan evenwel, zonder het beginsel van gelijkheid en niet-discriminatie te schenden, geen onvoorwaardelijke vrijstellingen verlenen aan sommige belastingplichtigen en ze weigeren aan anderen die met hen vergelijkbaar zijn, indien dat verschil in behandeling zonder redelijke verantwoording is. | prévoir une exonération forfaitaire équivalente du droit de condamnation, lorsque le montant des condamnations prononcées dépasse 12.500 euros, est également raisonnablement justifié. B.6.1. Lorsqu'il détermine sa politique en matière fiscale, le législateur dispose d'un pouvoir d'appréciation étendu. Tel est notamment le cas lorsqu'il décide d'instaurer une exonération d'impôt. Le législateur ne pourrait cependant, sans violer le principe d'égalité et de non-discrimination, accorder des exonérations inconditionnelles à certains redevables et les refuser à d'autres qui leur seraient comparables, si cette différence de traitement est sans justification raisonnable. |
B.6.2. Initieel bedroeg de drempel voor de in het geding zijnde | B.6.2. Initialement, le seuil de l'exonération fiscale en cause |
belastingvrijstelling 25.000 frank (wet van 12 juli 1960 « tot | s'élevait à 25.000 francs (loi du 12 juillet 1960 « modifiant le Code |
wijziging van het Wetboek der registratie-, hypotheek- en | des droits d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe et le Code des |
griffierechten en van het Wetboek van zegelrechten, met betrekking tot | droits de timbre en ce qui concerne les actes judiciaires »). Les |
de gerechtelijke akten »). De parlementaire voorbereiding vermeldt : | travaux préparatoires mentionnent : |
« Aan het tarief van 2 t.h. vertegenwoordigt deze grens een belasting | « Cette limite représente, au taux de 2 p.c., un impôt de 500 francs, |
van 500 frank, hetgeen meer is dan de thans voorgeschreven consignatie | impôt qui est supérieur à la consignation actuellement prescrite en |
voor een ter rol stelling bij het beroepshof » (Parl. St., Kamer, | cas de mise au rôle de la cour d'appel » (Doc. parl., Chambre, |
1959-1960, nr. 485/1, p. 8). | 1959-1960, n° 485/1, p. 8). |
Artikel 9 van de wet van 19 juni 1986 « tot wijziging van het Wetboek | L'article 9 de la loi du 19 juin 1986 « modifiant le Code des droits |
der registratie-, hypotheek- en griffierechten » heeft de | d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe » a relevé le seuil à 50 |
drempelwaarde verhoogd tot 50.000 frank en artikel 164 van de wet van | |
22 december 1989 « houdende fiscale bepalingen » heeft die verhoogd | 000 francs et l'article 164 de la loi du 22 décembre 1989 « portant |
tot 500.000 frank. Ter verantwoording van die keuze vermeldt de | des dispositions fiscales » l'a relevé à 500 000 francs. Pour |
parlementaire voorbereiding : | justifier ce choix, les travaux préparatoires mentionnent : |
« De vereenvoudigingsmaatregelen verhogen het belastbaar minimum en | « Les mesures de simplification relèvent le minimum imposable et |
maken het mogelijk het belastbaar bedrag gemakkelijker te bepalen. | permettent de déterminer avec plus de facilités le montant imposable. |
[...] Men heeft inderdaad vastgesteld dat 75 pct. van al de betaalde | [...] On constate en effet que 75 p.c. de tous les droits payés se |
rechten betrekking hebben op vonnissen houdende veroordeling tot, | rapportent à des jugements portant condamnation, liquidation et |
vereffening en rangregeling van een bedrag boven de 500.000 frank, | collocation d'un montant supérieur à 500.000 francs. Or, ces jugements |
terwijl deze vonnissen slechts 12 pct. vertegenwoordigen van al de | ne représentent que 12 p.c. de tous les arrêts et jugements |
arresten en vonnissen die nu verplicht te registreren zijn. De | obligatoirement enregistrables à l'heure actuelle. Le relèvement du |
verhoging van het belastbaar bedrag zou dus administratief werk | montant imposable réduirait donc considérablement le travail |
aanzienlijk verminderen zonder een te groot budgettair verlies teweeg | administratif sans entraîner une perte budgétaire trop importante » |
te brengen » (Parl. St., Senaat, 1989-1990, nr. 806/1, p. 30). | (Doc. parl., Sénat, 1989-1990, n° 806/1, p. 30). |
B.6.3. In het licht van de aldus nagestreefde doelstelling is het niet | B.6.3. A la lumière du but poursuivi, il n'est pas dénué de |
zonder redelijke verantwoording dat het bedrag van de drempelwaarde | |
wordt vastgelegd op 12.500 euro, zonder te voorzien in een | justification raisonnable que le montant du seuil soit fixé à 12.500 |
gelijkwaardige forfaitaire vrijstelling wanneer het bedrag van de | euros, sans prévoir de quotité forfaitaire exemptée équivalente |
uitgesproken veroordeling 12.500 euro overtreft. | lorsque le montant de la condamnation prononcée dépasse 12 500 euros. |
B.7. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.7. La question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
De artikelen 35, derde lid, 142 en 166 van het Wetboek der | Les articles 35, alinéa 3, 142 et 166 du Code des droits |
registratie-, hypotheek- en griffierechten schenden de artikelen 10, | d'enregistrement, d'hypothèque et de greffe ne violent pas les |
11 en 172 van de Grondwet niet, in zoverre zij enkel in een | articles 10, 11 et 172 de la Constitution en ce qu'ils prévoient |
vrijstelling van het veroordelingsrecht voorzien wanneer het bedrag | uniquement une exonération du droit de condamnation lorsque le montant |
van de uitgesproken veroordelingen 12.500 euro niet overtreft. | des condamnations prononcées ne dépasse pas 12.500 euros. |
Aldus gewezen in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig artikel | Ainsi rendu en langue française et en langue néerlandaise, |
65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
op 12 maart 2020. | la Cour constitutionnelle, le 12 mars 2020. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux | P.-Y. Dutilleux |
De voorzitter, | Le président, |
F. Daoût | F. Daoût |