Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 97/2008 van 3 juli 2008 Rolnummer 4298 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1, eerste lid, a), van de wet van 6 februari 1970 betreffende de verjaring van schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 97/2008 van 3 juli 2008 Rolnummer 4298 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1, eerste lid, a), van de wet van 6 februari 1970 betreffende de verjaring van schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...) Extrait de l'arrêt n° 97/2008 du 3 juillet 2008 Numéro du rôle : 4298 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1 er , alinéa 1 er , a), de la loi du 6 février 1970 relative à la prescription des créances La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...)
GRONDWETTELIJK HOF COUR CONSTITUTIONNELLE
Uittreksel uit arrest nr. 97/2008 van 3 juli 2008 Extrait de l'arrêt n° 97/2008 du 3 juillet 2008
Rolnummer 4298 Numéro du rôle : 4298
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1, eerste lid, a), van de En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1er, alinéa
wet van 6 februari 1970 betreffende de verjaring van schuldvorderingen 1er, a), de la loi du 6 février 1970 relative à la prescription des
ten laste of ten voordele van de Staat en de provinciën, gesteld door créances à charge ou au profit de l'Etat et des provinces, posée par
de Politierechtbank te Gent. le Tribunal de police de Gand.
Het Grondwettelijk Hof, La Cour constitutionnelle,
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P.
rechters P. Martens, R. Henneuse, A. Alen, J.-P. Snappe en E. Derycke, Martens, R. Henneuse, A. Alen, J.-P. Snappe et E. Derycke, assistée du
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij vonnis van 24 september 2007 in zake de nv « Marasa » tegen het Par jugement du 24 septembre 2007 en cause de la SA « Marasa » contre
Vlaamse Gewest, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is la Région flamande, dont l'expédition est parvenue au greffe de la
ingekomen op 27 september 2007, heeft de Politierechtbank te Gent de Cour le 27 septembre 2007, le Tribunal de police de Gand a posé la
volgende prejudiciële vraag gesteld : question préjudicielle suivante :
« Schendt artikel 1, lid 1, a), van de wet van 6 februari 1970 « L'article 1er, alinéa 1er, a), de la loi du 6 février 1970 relative
betreffende de verjaring van schuldvorderingen ten laste of ten à la prescription des créances à charge ou au profit de l'Etat et des
voordele van de Staat en de provinciën, alleen en/of samen met artikel provinces, seul et/ou combiné avec l'article 100, alinéa 1er, des lois
100, eerste lid, van de Wet Rijkscomptabiliteit (gecoördineerd bij sur la comptabilité de l'Etat (coordonnées par l'arrêté royal du 17
koninklijk besluit van 17 juli 1991) zoals in voege vóór 1 januari juillet 1991), tel qu'il était en vigueur avant le 1er janvier 2007,
2007, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat ten gevolge van viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que, à la
de gewijzigde verjaringswet betreffende de gemeenrechtelijke suite de la loi de prescription modifiée en matière de délai de
verjaringstermijn van vijf jaar voor vorderingen uit prescription quinquennal de droit commun pour les actions fondées sur
buitencontractuele aansprakelijkheid (artikel 2262 [lees : 2262bis ], une responsabilité extracontractuelle (art. 2262 [lire : 2262bis ], §
§ 1, tweede lid, B.W.), de overgangsbepalingen van laatstgenoemde wet 1er, alinéa 2, C.civ.), les dispositions transitoires de cette
een langere verjaringstermijn met zich brengen in geval de dernière loi ont pour conséquence un délai de prescription plus long
schadeverwekkende gebeurtenis vóór de inwerkingtreding van die wet lorsque le fait générateur du dommage est survenu avant l'entrée en
gebeurde, terwijl dergelijke overgangsregeling met een de facto vigueur de cette loi, alors qu'une telle disposition transitoire
langere verjaringstermijn niet bestaat indien de vermeend fixant un délai de prescription de facto plus long n'existe pas si la
aansprakelijke partij niet een particulier, maar de Staat of een partie présumée responsable n'est pas un particulier mais l'Etat ou
Gewest is ? ». une région ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. Artikel 1 van de wet van 6 februari 1970 betreffende de verjaring B.1. L'article 1er de la loi du 6 février 1970 relative à la
van schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de Staat en de prescription des créances à charge ou au profit de l'Etat et des
provinciën vormt thans artikel 100 van de wetten op de provinces forme désormais l'article 100 des lois sur la comptabilité
Rijkscomptabiliteit, gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 17 de l'Etat, coordonnées par l'arrêté royal du 17 juillet 1991, qui
juli 1991, dat bepaalt : dispose :
« Verjaard en voorgoed ten voordele van de Staat vervallen zijn, « Sont prescrites et définitivement éteintes au profit de l'Etat, sans
onverminderd de vervallenverklaringen ten gevolge van andere préjudice des déchéances prononcées par d'autres dispositions légales,
wettelijke, reglementaire of ter zake overeengekomen bepalingen : réglementaires ou conventionnelles sur la matière :
1° de schuldvorderingen, waarvan de op wettelijke of reglementaire 1° les créances qui, devant être produites selon les modalités fixées
wijze bepaalde overlegging niet geschied is binnen een termijn van par la loi ou le règlement, ne l'ont pas été dans le délai de cinq ans
vijf jaar te rekenen vanaf de eerste januari van het begrotingsjaar in à partir du premier janvier de l'année budgétaire au cours de laquelle
de loop waarvan zij zijn ontstaan; elles sont nées;
2° de schuldvorderingen, die, hoewel ze zijn overgelegd binnen de 2° les créances qui, ayant été produites dans le délai visé au 1°,
onder 1° bedoelde termijn, door de ministers niet zijn geordonnanceerd n'ont pas été ordonnancées par les Ministres dans le délai de cinq ans
binnen een termijn van vijf jaar te rekenen vanaf de eerste januari à partir du premier janvier de l'année pendant laquelle elles ont été
van het jaar gedurende hetwelk ze werden overgelegd; produites;
3° alle andere schuldvorderingen, die niet zijn geordonnanceerd binnen 3° toutes autres créances qui n'ont pas été ordonnancées dans le délai
een termijn van tien jaar te rekenen vanaf de eerste januari van het de dix ans à partir du premier janvier de l'année pendant laquelle
jaar van hun ontstaan. elles sont nées.
Voor de schuldvorderingen die voortkomen uit vonnissen blijft evenwel Toutefois, les créances résultant de jugements restent soumises à la
de tienjarige verjaring gelden; zij dienen te worden uitbetaald door prescription décennale; elles doivent être payées à l'intervention de
de zorg van de Deposito- en Consignatiekas ». la Caisse des dépôts et consignations ».
Tot de inwerkingtreding van de wet van 16 mei 2003 « tot vaststelling Jusqu'à l'entrée en vigueur de la loi du 16 mai 2003 « fixant les
van de algemene bepalingen die gelden voor de begrotingen, de controle dispositions générales applicables aux budgets, au contrôle des
op de subsidies en voor de boekhouding van de gemeenschappen en de subventions et à la comptabilité des communautés et des régions, ainsi
gewesten, alsook voor de organisatie van de controle door het Rekenhof qu'à l'organisation du contrôle de la Cour des comptes », cette
» blijft die bepaling eveneens van toepassing, krachtens artikel 71, § disposition reste également applicable, en vertu de l'article 71, § 1er,
1, van de bijzondere financieringswet van 16 januari 1989, op de de la loi spéciale de financement du 16 janvier 1989, aux communautés
gemeenschappen en de gewesten. Op grond van artikel 11 van de et aux régions. En vertu de l'article 11 de la loi-programme (II) du
programmawet (II) van 27 december 2006 (Belgisch Staatsblad van 28 27 décembre 2006 (Moniteur belge du 28 décembre 2006, troisième
december 2006, derde uitgave), waarbij artikel 17 van de voormelde wet édition), qui modifie l'article 17 de la loi précitée du 16 mai 2003,
van 16 mei 2003 wordt gewijzigd, kan de inwerkingtreding van die wet le Roi peut reporter l'entrée en vigueur de cette loi du 16 mai 2003
van 16 mei 2003 door de Koning worden uitgesteld tot uiterlijk 1 au 1er janvier 2010 au plus tard.
januari 2010. B.2. Vóór de inwerkingtreding van de wet van 10 juni 1998 tot B.2. Avant l'entrée en vigueur de la loi du 10 juin 1998 modifiant
wijziging van sommige bepalingen betreffende de verjaring bedroeg de certaines dispositions en matière de prescription, le délai de
gemeenrechtelijke verjaringstermijn dertig jaar. Het nieuwe artikel prescription de droit commun était de trente ans. Le nouvel article
2262bis, § 1, van het Burgerlijk Wetboek, ingevoegd door voormelde 2262bis, § 1er, du Code civil, inséré par la loi précitée, énonce que
wet, bepaalt dat de persoonlijke rechtsvorderingen verjaren door les actions personnelles sont prescrites par dix ans à l'exception des
verloop van tien jaar, met uitzondering van de rechtsvorderingen tot actions en réparation d'un dommage fondées sur une responsabilité
vergoeding van schade op grond van buitencontractuele extracontractuelle qui se prescrivent par cinq ans à partir du jour
aansprakelijkheid, die verjaren door verloop van vijf jaar vanaf de qui suit celui où la personne lésée a eu connaissance du dommage ou de
dag volgend op die waarop de benadeelde kennis heeft gekregen van de son aggravation et de l'identité de la personne responsable, ces
schade of van de verzwaring ervan en van de identiteit van de daarvoor actions se prescrivant en tout état de cause par vingt ans à partir du
aansprakelijke persoon, waarbij die vorderingen in ieder geval jour qui suit celui où s'est produit le fait qui a provoqué le
verjaren door verloop van twintig jaar vanaf de dag volgend op die dommage. Lorsque l'action a pris naissance avant l'entrée en vigueur
waarop het feit waardoor de schade is veroorzaakt, zich heeft de la loi du 10 juin 1998, l'article 10 de cette loi dispose, à titre
voorgedaan. Wanneer de rechtsvordering vóór de inwerkingtreding van de de mesure transitoire, que les nouveaux délais de prescription qu'elle
wet van 10 juni 1998 is ontstaan, bepaalt artikel 10 van die wet bij
wijze van overgangsmaatregel dat de nieuwe verjaringstermijnen waarin institue ne commencent à courir qu'à partir de son entrée en vigueur.
zij voorziet, pas lopen vanaf haar inwerkingtreding.
B.3. Het Hof wordt ondervraagd over de bestaanbaarheid van artikel B.3. La Cour est interrogée sur la compatibilité de l'article 100,
100, eerste lid, 1°, van de gecoördineerde wetten op de alinéa 1er, 1°, des lois coordonnées sur la comptabilité de l'Etat
Rijkscomptabiliteit met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat avec les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il prévoit un
het voorziet in een vijfjarige verjaringstermijn voor délai de prescription quinquennal pour les créances fondées sur la
schuldvorderingen op grond van de buitencontractuele aansprakelijkheid responsabilité extracontractuelle des pouvoirs publics, à compter du 1er
van de overheid, te rekenen vanaf de eerste januari van het janvier de l'année budgétaire au cours de laquelle elles sont nées,
begrotingsjaar in de loop waarvan zij zijn ontstaan, terwijl de alors que les créances de droit commun portant sur l'indemnisation
gemeenrechtelijke schuldvorderingen tot vergoeding van schade op grond d'un préjudice, fondées sur une responsabilité extracontractuelle, se
van buitencontractuele aansprakelijkheid verjaren door verloop van prescrivent par cinq ans à partir du jour qui suit celui où la
vijf jaar vanaf de dag volgend op die waarop de benadeelde kennis personne lésée a eu connaissance du dommage ou de son aggravation et
heeft gekregen van de schade of van de verzwaring ervan en van de de l'identité de la personne responsable.
identiteit van de daarvoor aansprakelijke persoon.
Meer in het bijzonder vraagt de verwijzende rechter of de Le juge a quo demande plus particulièrement si le fait que la loi du
omstandigheid dat de wet van 10 juni 1998 enkel ten aanzien van 10 juin 1998 ne prévoit une mesure transitoire qu'à l'égard de
artikel 2262bis, § 1, tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek in een l'article 2262bis, § 1er, alinéa 2, du Code civil - ce qui implique un
overgangsmaatregel voorziet - met een langere verjaringstermijn tot
gevolg, wanneer de rechtsvordering vóór de inwerkingtreding van die délai de prescription plus long lorsque l'action est née avant
wet is ontstaan -, doch niet in zulk een overgangsmaatregel voorziet l'entrée en vigueur de cette loi - et ne prévoit pas une telle mesure
ten aanzien van artikel 100, eerste lid, 1°, van de wetten op de transitoire à l'égard de l'article 100, alinéa 1er, 1°, des lois sur
Rijkscomptabiliteit, bestaanbaar is met het beginsel van gelijkheid en la comptabilité de l'Etat est compatible avec le principe d'égalité et
niet-discriminatie. de non-discrimination.
B.4. Zoals het Hof in zijn arresten nrs. 32/96, 75/97, 5/99, 85/2001, B.4. Ainsi que la Cour l'a jugé dans ses arrêts nos 32/96, 75/97,
42/2002, 64/2002, 37/2003, 1/2004, 86/2004, 127/2004, 165/2004, 5/99, 85/2001, 42/2002, 64/2002, 37/2003, 1/2004, 86/2004, 127/2004,
170/2004, 153/2006, 90/2007, 122/2007, 124/2007 en 17/2008 heeft 165/2004, 170/2004, 153/2006, 90/2007, 122/2007, 124/2007 et 17/2008,
geoordeeld, heeft de wetgever, door de vorderingen gericht tegen de le législateur, en soumettant à la prescription quinquennale les
Staat aan de vijfjarige verjaring te onderwerpen, een maatregel actions dirigées contre l'Etat, a pris une mesure en rapport avec le
genomen die in verband staat met het nagestreefde doel dat erin
bestaat de rekeningen van de Staat binnen een redelijke termijn af te but poursuivi, qui est de permettre de clôturer les comptes de l'Etat
sluiten. Er werd immers geoordeeld dat een dergelijke maatregel dans un délai raisonnable. Il a en effet considéré qu'une telle mesure
noodzakelijk was omdat de Staat op een bepaald ogenblik zijn était indispensable, parce qu'il faut que l'Etat puisse, à une époque
rekeningen moet kunnen afsluiten : het is een verjaring van openbare déterminée, arrêter ses comptes : c'est une prescription d'ordre
orde, die noodzakelijk is in het licht van een goede comptabiliteit public et nécessaire du point de vue d'une bonne comptabilité (Pasin.,
(Pasin., 1846, p. 287). 1846, p. 287).
Tijdens de parlementaire voorbereiding van de wet van 6 februari 1970 Lors des travaux préparatoires de la loi du 6 février 1970, il fut
werd herbevestigd dat « de Staat, die jaarlijks meer dan 150 miljard rappelé que, « faisant pour plus de 150 milliards de dépenses par an,
uitgeeft en met het bestuursapparaat werkt dat log, ingewikkeld, en manoeuvrant un appareil administratif lourd et compliqué, submergé de
dan nog overstelpt is met documenten en archiefstukken, [...] wel een documents et d'archives, l'Etat est un débiteur de nature particulière
debiteur van gans bijzondere aard » is en dat « het wegens orderedenen » et que « des raisons d'ordre imposent que l'on mette fin aussitôt
geboden [is] zo spoedig mogelijk een einde te maken aan eisen die hun que possible aux revendications tirant leur origine d'affaires
oorsprong vinden in achterstallige zaken » (Parl. St., Kamer, arriérées » (Doc. parl., Chambre, 1964-1965, n° 971/1, p. 2; Doc.
1964-1965, nr. 971/1, p. 2; Parl. St., Senaat, 1966-1967, nr. 126, p. parl., Sénat, 1966-1967, n° 126, p. 4). Des arguments analogues
4). Analoge argumenten verantwoorden tevens de bijzondere justifient également le délai de prescription particulier pour les
verjaringstermijn voor schuldvorderingen tegen het Vlaamse Gewest. créances contre la Région flamande.
De omstandigheid dat de verjaringstermijn van de schuldvorderingen La circonstance que le délai de prescription des créances contre
tegen de federale Staat en het Vlaamse Gewest reeds een aanvang neemt l'Etat fédéral et la Région flamande prenne déjà cours le 1er janvier
op de eerste januari van het begrotingsjaar in de loop waarvan zij de l'année budgétaire au cours de laquelle elles sont nées - et dès
zijn ontstaan - en bijgevolg daadwerkelijk bijna steeds voordat de lors effectivement presque toujours avant la naissance de la créance -
vordering is ontstaan - vloeit voort uit het specifieke criterium dat découle par ailleurs du critère spécifique qui est utilisé pour
wordt gehanteerd om de verjaringstermijn te berekenen. De keuze van calculer le délai de prescription. Le choix de ce critère est justifié
dat criterium wordt verantwoord door de eigenheid van de federale par la spécificité de l'Etat fédéral, des communautés et des régions
Staat en de gemeenschappen en de gewesten als schuldenaars van die en tant que débiteurs de ces créances. Comme ce mode de calcul procure
vorderingen. Doordat die berekeningswijze een concrete un délai de prescription concret d'au moins quatre ans après la
verjaringstermijn oplevert van ten minste vier jaar na het ontstaan
van de schuldvordering, dat wil zeggen vanaf het ogenblik dat alle naissance de la créance, c'est-à-dire à partir du moment où tous les
constitutieve elementen aanwezig zijn, namelijk een fout, een schade éléments constitutifs sont présents, à savoir une faute, un dommage et
en het oorzakelijke verband tussen beide, en voor zover de schade of le lien de cause à effet entre les deux, et pour autant que le dommage
de identiteit van de aansprakelijke vóór het verstrijken van de et l'identité de la personne responsable puissent être établis avant
verjaringstermijn kunnen worden vastgesteld, heeft de maatregel geen l'expiration du délai de prescription, la mesure n'a pas d'effets
onevenredige gevolgen. disproportionnés.
B.5. Aan het voorafgaande wordt geen afbreuk gedaan door de
omstandigheid dat de wet van 10 juni 1998 tot wijziging van sommige B.5. Le fait que la loi du 10 juin 1998 modifiant certaines
bepalingen betreffende de verjaring enkel ten aanzien van de dispositions en matière de prescription n'a prévu une mesure
vorderingen bedoeld in artikel 2262bis, § 1, tweede lid, van het
Burgerlijk Wetboek in een overgangsmaatregel, zoals die van artikel 10 transitoire, comme celle de l'article 10 de cette loi, qu'à l'égard
des actions visées à l'article 2262bis, § 1er, alinéa 2, du Code civil
van die wet, heeft voorzien. Op grond van dat artikel beginnen de ne porte pas atteinte à ce qui a été dit plus haut. En vertu de cet
article 10, les nouveaux délais de prescription prévus par la loi du
nieuwe verjaringstermijnen waarin de wet van 10 juni 1998 voorziet, 10 juin 1998 ne commencent à courir qu'à partir de l'entrée en vigueur
slechts te lopen vanaf haar inwerkingtreding, wanneer de de celle-ci, lorsque l'action est née avant cette entrée en vigueur.
rechtsvordering vóór de inwerkingtreding van die wet is ontstaan. En revanche, en ce qui concerne le commencement du délai de
Daarentegen heeft de wetgever, wat de aanvang van de verjaringstermijn prescription, le législateur n'a pas modifié le régime particulier
betreft, het bijzondere stelsel waarin artikel 100, eerste lid, 1°, prévu par l'article 100, alinéa 1er, 1°, des lois sur la comptabilité
van de wetten op de Rijkscomptabiliteit voorziet, ongewijzigd gelaten, de l'Etat, de sorte qu'il ne devait pas prévoir de mesure transitoire.
zodat hij niet in een overgangsmaatregel diende te voorzien. Om de in Pour les raisons indiquées en B.4, le législateur pouvait, sans violer
B.4 vermelde redenen, vermocht de wetgever, zonder het beginsel van le principe d'égalité et de non-discrimination, adopter cette
gelijkheid en niet-discriminatie te schenden, zulk een houding aan te
nemen. position.
B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
Het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 100, eerste lid, 1°, van de wetten op de Rijkscomptabiliteit, L'article 100, alinéa 1er, 1°, des lois sur la comptabilité de l'Etat,
gecoördineerd bij koninklijk besluit van 17 juli 1991, schendt de coordonnées par l'arrêté royal du 17 juillet 1991, ne viole pas les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, in zoverre het voorziet in articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il prévoit un délai de
een vijfjarige verjaringstermijn voor vorderingen tot schadevergoeding prescription quinquennal pour les actions en indemnisation fondées sur
op grond van de buitencontractuele aansprakelijkheid van de federale la responsabilité extracontractuelle de l'Etat fédéral, des
Staat, de gemeenschappen en de gewesten, te rekenen vanaf de eerste communautés et des régions, à compter du 1er janvier de l'année
januari van het begrotingsjaar in de loop waarvan de vordering is budgétaire au cours de laquelle la créance est née.
ontstaan. Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à
terechtzitting van 3 juli 2008. l'audience publique du 3 juillet 2008.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^