← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 97/2008 van 3 juli 2008 Rolnummer 4298 In zake : de prejudiciële
vraag over artikel 1, eerste lid, a), van de wet van 6 februari 1970 betreffende de verjaring van schuldvorderingen
ten laste of ten voordele van de Het
Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 97/2008 van 3 juli 2008 Rolnummer 4298 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1, eerste lid, a), van de wet van 6 februari 1970 betreffende de verjaring van schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de rechter(...) | Extrait de l'arrêt n° 97/2008 du 3 juillet 2008 Numéro du rôle : 4298 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1 er , alinéa 1 er , a), de la loi du 6 février 1970 relative à la prescription des créances La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. Ma(...) |
---|---|
GRONDWETTELIJK HOF | COUR CONSTITUTIONNELLE |
Uittreksel uit arrest nr. 97/2008 van 3 juli 2008 | Extrait de l'arrêt n° 97/2008 du 3 juillet 2008 |
Rolnummer 4298 | Numéro du rôle : 4298 |
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 1, eerste lid, a), van de | En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1er, alinéa |
wet van 6 februari 1970 betreffende de verjaring van schuldvorderingen | 1er, a), de la loi du 6 février 1970 relative à la prescription des |
ten laste of ten voordele van de Staat en de provinciën, gesteld door | créances à charge ou au profit de l'Etat et des provinces, posée par |
de Politierechtbank te Gent. | le Tribunal de police de Gand. |
Het Grondwettelijk Hof, | La Cour constitutionnelle, |
samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en M. Melchior, en de | composée des présidents M. Bossuyt et M. Melchior, et des juges P. |
rechters P. Martens, R. Henneuse, A. Alen, J.-P. Snappe en E. Derycke, | Martens, R. Henneuse, A. Alen, J.-P. Snappe et E. Derycke, assistée du |
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, | greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging | I. Objet de la question préjudicielle et procédure |
Bij vonnis van 24 september 2007 in zake de nv « Marasa » tegen het | Par jugement du 24 septembre 2007 en cause de la SA « Marasa » contre |
Vlaamse Gewest, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is | la Région flamande, dont l'expédition est parvenue au greffe de la |
ingekomen op 27 september 2007, heeft de Politierechtbank te Gent de | Cour le 27 septembre 2007, le Tribunal de police de Gand a posé la |
volgende prejudiciële vraag gesteld : | question préjudicielle suivante : |
« Schendt artikel 1, lid 1, a), van de wet van 6 februari 1970 | « L'article 1er, alinéa 1er, a), de la loi du 6 février 1970 relative |
betreffende de verjaring van schuldvorderingen ten laste of ten | à la prescription des créances à charge ou au profit de l'Etat et des |
voordele van de Staat en de provinciën, alleen en/of samen met artikel | provinces, seul et/ou combiné avec l'article 100, alinéa 1er, des lois |
100, eerste lid, van de Wet Rijkscomptabiliteit (gecoördineerd bij | sur la comptabilité de l'Etat (coordonnées par l'arrêté royal du 17 |
koninklijk besluit van 17 juli 1991) zoals in voege vóór 1 januari | juillet 1991), tel qu'il était en vigueur avant le 1er janvier 2007, |
2007, de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat ten gevolge van | viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que, à la |
de gewijzigde verjaringswet betreffende de gemeenrechtelijke | suite de la loi de prescription modifiée en matière de délai de |
verjaringstermijn van vijf jaar voor vorderingen uit | prescription quinquennal de droit commun pour les actions fondées sur |
buitencontractuele aansprakelijkheid (artikel 2262 [lees : 2262bis ], | une responsabilité extracontractuelle (art. 2262 [lire : 2262bis ], § |
§ 1, tweede lid, B.W.), de overgangsbepalingen van laatstgenoemde wet | 1er, alinéa 2, C.civ.), les dispositions transitoires de cette |
een langere verjaringstermijn met zich brengen in geval de | dernière loi ont pour conséquence un délai de prescription plus long |
schadeverwekkende gebeurtenis vóór de inwerkingtreding van die wet | lorsque le fait générateur du dommage est survenu avant l'entrée en |
gebeurde, terwijl dergelijke overgangsregeling met een de facto | vigueur de cette loi, alors qu'une telle disposition transitoire |
langere verjaringstermijn niet bestaat indien de vermeend | fixant un délai de prescription de facto plus long n'existe pas si la |
aansprakelijke partij niet een particulier, maar de Staat of een | partie présumée responsable n'est pas un particulier mais l'Etat ou |
Gewest is ? ». | une région ? ». |
(...) | (...) |
III. In rechte | III. En droit |
(...) | (...) |
B.1. Artikel 1 van de wet van 6 februari 1970 betreffende de verjaring | B.1. L'article 1er de la loi du 6 février 1970 relative à la |
van schuldvorderingen ten laste of ten voordele van de Staat en de | prescription des créances à charge ou au profit de l'Etat et des |
provinciën vormt thans artikel 100 van de wetten op de | provinces forme désormais l'article 100 des lois sur la comptabilité |
Rijkscomptabiliteit, gecoördineerd bij het koninklijk besluit van 17 | de l'Etat, coordonnées par l'arrêté royal du 17 juillet 1991, qui |
juli 1991, dat bepaalt : | dispose : |
« Verjaard en voorgoed ten voordele van de Staat vervallen zijn, | « Sont prescrites et définitivement éteintes au profit de l'Etat, sans |
onverminderd de vervallenverklaringen ten gevolge van andere | préjudice des déchéances prononcées par d'autres dispositions légales, |
wettelijke, reglementaire of ter zake overeengekomen bepalingen : | réglementaires ou conventionnelles sur la matière : |
1° de schuldvorderingen, waarvan de op wettelijke of reglementaire | 1° les créances qui, devant être produites selon les modalités fixées |
wijze bepaalde overlegging niet geschied is binnen een termijn van | par la loi ou le règlement, ne l'ont pas été dans le délai de cinq ans |
vijf jaar te rekenen vanaf de eerste januari van het begrotingsjaar in | à partir du premier janvier de l'année budgétaire au cours de laquelle |
de loop waarvan zij zijn ontstaan; | elles sont nées; |
2° de schuldvorderingen, die, hoewel ze zijn overgelegd binnen de | 2° les créances qui, ayant été produites dans le délai visé au 1°, |
onder 1° bedoelde termijn, door de ministers niet zijn geordonnanceerd | n'ont pas été ordonnancées par les Ministres dans le délai de cinq ans |
binnen een termijn van vijf jaar te rekenen vanaf de eerste januari | à partir du premier janvier de l'année pendant laquelle elles ont été |
van het jaar gedurende hetwelk ze werden overgelegd; | produites; |
3° alle andere schuldvorderingen, die niet zijn geordonnanceerd binnen | 3° toutes autres créances qui n'ont pas été ordonnancées dans le délai |
een termijn van tien jaar te rekenen vanaf de eerste januari van het | de dix ans à partir du premier janvier de l'année pendant laquelle |
jaar van hun ontstaan. | elles sont nées. |
Voor de schuldvorderingen die voortkomen uit vonnissen blijft evenwel | Toutefois, les créances résultant de jugements restent soumises à la |
de tienjarige verjaring gelden; zij dienen te worden uitbetaald door | prescription décennale; elles doivent être payées à l'intervention de |
de zorg van de Deposito- en Consignatiekas ». | la Caisse des dépôts et consignations ». |
Tot de inwerkingtreding van de wet van 16 mei 2003 « tot vaststelling | Jusqu'à l'entrée en vigueur de la loi du 16 mai 2003 « fixant les |
van de algemene bepalingen die gelden voor de begrotingen, de controle | dispositions générales applicables aux budgets, au contrôle des |
op de subsidies en voor de boekhouding van de gemeenschappen en de | subventions et à la comptabilité des communautés et des régions, ainsi |
gewesten, alsook voor de organisatie van de controle door het Rekenhof | qu'à l'organisation du contrôle de la Cour des comptes », cette |
» blijft die bepaling eveneens van toepassing, krachtens artikel 71, § | disposition reste également applicable, en vertu de l'article 71, § 1er, |
1, van de bijzondere financieringswet van 16 januari 1989, op de | de la loi spéciale de financement du 16 janvier 1989, aux communautés |
gemeenschappen en de gewesten. Op grond van artikel 11 van de | et aux régions. En vertu de l'article 11 de la loi-programme (II) du |
programmawet (II) van 27 december 2006 (Belgisch Staatsblad van 28 | 27 décembre 2006 (Moniteur belge du 28 décembre 2006, troisième |
december 2006, derde uitgave), waarbij artikel 17 van de voormelde wet | édition), qui modifie l'article 17 de la loi précitée du 16 mai 2003, |
van 16 mei 2003 wordt gewijzigd, kan de inwerkingtreding van die wet | le Roi peut reporter l'entrée en vigueur de cette loi du 16 mai 2003 |
van 16 mei 2003 door de Koning worden uitgesteld tot uiterlijk 1 | au 1er janvier 2010 au plus tard. |
januari 2010. B.2. Vóór de inwerkingtreding van de wet van 10 juni 1998 tot | B.2. Avant l'entrée en vigueur de la loi du 10 juin 1998 modifiant |
wijziging van sommige bepalingen betreffende de verjaring bedroeg de | certaines dispositions en matière de prescription, le délai de |
gemeenrechtelijke verjaringstermijn dertig jaar. Het nieuwe artikel | prescription de droit commun était de trente ans. Le nouvel article |
2262bis, § 1, van het Burgerlijk Wetboek, ingevoegd door voormelde | 2262bis, § 1er, du Code civil, inséré par la loi précitée, énonce que |
wet, bepaalt dat de persoonlijke rechtsvorderingen verjaren door | les actions personnelles sont prescrites par dix ans à l'exception des |
verloop van tien jaar, met uitzondering van de rechtsvorderingen tot | actions en réparation d'un dommage fondées sur une responsabilité |
vergoeding van schade op grond van buitencontractuele | extracontractuelle qui se prescrivent par cinq ans à partir du jour |
aansprakelijkheid, die verjaren door verloop van vijf jaar vanaf de | qui suit celui où la personne lésée a eu connaissance du dommage ou de |
dag volgend op die waarop de benadeelde kennis heeft gekregen van de | son aggravation et de l'identité de la personne responsable, ces |
schade of van de verzwaring ervan en van de identiteit van de daarvoor | actions se prescrivant en tout état de cause par vingt ans à partir du |
aansprakelijke persoon, waarbij die vorderingen in ieder geval | jour qui suit celui où s'est produit le fait qui a provoqué le |
verjaren door verloop van twintig jaar vanaf de dag volgend op die | dommage. Lorsque l'action a pris naissance avant l'entrée en vigueur |
waarop het feit waardoor de schade is veroorzaakt, zich heeft | de la loi du 10 juin 1998, l'article 10 de cette loi dispose, à titre |
voorgedaan. Wanneer de rechtsvordering vóór de inwerkingtreding van de | de mesure transitoire, que les nouveaux délais de prescription qu'elle |
wet van 10 juni 1998 is ontstaan, bepaalt artikel 10 van die wet bij | |
wijze van overgangsmaatregel dat de nieuwe verjaringstermijnen waarin | institue ne commencent à courir qu'à partir de son entrée en vigueur. |
zij voorziet, pas lopen vanaf haar inwerkingtreding. | |
B.3. Het Hof wordt ondervraagd over de bestaanbaarheid van artikel | B.3. La Cour est interrogée sur la compatibilité de l'article 100, |
100, eerste lid, 1°, van de gecoördineerde wetten op de | alinéa 1er, 1°, des lois coordonnées sur la comptabilité de l'Etat |
Rijkscomptabiliteit met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat | avec les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il prévoit un |
het voorziet in een vijfjarige verjaringstermijn voor | délai de prescription quinquennal pour les créances fondées sur la |
schuldvorderingen op grond van de buitencontractuele aansprakelijkheid | responsabilité extracontractuelle des pouvoirs publics, à compter du 1er |
van de overheid, te rekenen vanaf de eerste januari van het | janvier de l'année budgétaire au cours de laquelle elles sont nées, |
begrotingsjaar in de loop waarvan zij zijn ontstaan, terwijl de | alors que les créances de droit commun portant sur l'indemnisation |
gemeenrechtelijke schuldvorderingen tot vergoeding van schade op grond | d'un préjudice, fondées sur une responsabilité extracontractuelle, se |
van buitencontractuele aansprakelijkheid verjaren door verloop van | prescrivent par cinq ans à partir du jour qui suit celui où la |
vijf jaar vanaf de dag volgend op die waarop de benadeelde kennis | personne lésée a eu connaissance du dommage ou de son aggravation et |
heeft gekregen van de schade of van de verzwaring ervan en van de | de l'identité de la personne responsable. |
identiteit van de daarvoor aansprakelijke persoon. | |
Meer in het bijzonder vraagt de verwijzende rechter of de | Le juge a quo demande plus particulièrement si le fait que la loi du |
omstandigheid dat de wet van 10 juni 1998 enkel ten aanzien van | 10 juin 1998 ne prévoit une mesure transitoire qu'à l'égard de |
artikel 2262bis, § 1, tweede lid, van het Burgerlijk Wetboek in een | l'article 2262bis, § 1er, alinéa 2, du Code civil - ce qui implique un |
overgangsmaatregel voorziet - met een langere verjaringstermijn tot | |
gevolg, wanneer de rechtsvordering vóór de inwerkingtreding van die | délai de prescription plus long lorsque l'action est née avant |
wet is ontstaan -, doch niet in zulk een overgangsmaatregel voorziet | l'entrée en vigueur de cette loi - et ne prévoit pas une telle mesure |
ten aanzien van artikel 100, eerste lid, 1°, van de wetten op de | transitoire à l'égard de l'article 100, alinéa 1er, 1°, des lois sur |
Rijkscomptabiliteit, bestaanbaar is met het beginsel van gelijkheid en | la comptabilité de l'Etat est compatible avec le principe d'égalité et |
niet-discriminatie. | de non-discrimination. |
B.4. Zoals het Hof in zijn arresten nrs. 32/96, 75/97, 5/99, 85/2001, | B.4. Ainsi que la Cour l'a jugé dans ses arrêts nos 32/96, 75/97, |
42/2002, 64/2002, 37/2003, 1/2004, 86/2004, 127/2004, 165/2004, | 5/99, 85/2001, 42/2002, 64/2002, 37/2003, 1/2004, 86/2004, 127/2004, |
170/2004, 153/2006, 90/2007, 122/2007, 124/2007 en 17/2008 heeft | 165/2004, 170/2004, 153/2006, 90/2007, 122/2007, 124/2007 et 17/2008, |
geoordeeld, heeft de wetgever, door de vorderingen gericht tegen de | le législateur, en soumettant à la prescription quinquennale les |
Staat aan de vijfjarige verjaring te onderwerpen, een maatregel | actions dirigées contre l'Etat, a pris une mesure en rapport avec le |
genomen die in verband staat met het nagestreefde doel dat erin | |
bestaat de rekeningen van de Staat binnen een redelijke termijn af te | but poursuivi, qui est de permettre de clôturer les comptes de l'Etat |
sluiten. Er werd immers geoordeeld dat een dergelijke maatregel | dans un délai raisonnable. Il a en effet considéré qu'une telle mesure |
noodzakelijk was omdat de Staat op een bepaald ogenblik zijn | était indispensable, parce qu'il faut que l'Etat puisse, à une époque |
rekeningen moet kunnen afsluiten : het is een verjaring van openbare | déterminée, arrêter ses comptes : c'est une prescription d'ordre |
orde, die noodzakelijk is in het licht van een goede comptabiliteit | public et nécessaire du point de vue d'une bonne comptabilité (Pasin., |
(Pasin., 1846, p. 287). | 1846, p. 287). |
Tijdens de parlementaire voorbereiding van de wet van 6 februari 1970 | Lors des travaux préparatoires de la loi du 6 février 1970, il fut |
werd herbevestigd dat « de Staat, die jaarlijks meer dan 150 miljard | rappelé que, « faisant pour plus de 150 milliards de dépenses par an, |
uitgeeft en met het bestuursapparaat werkt dat log, ingewikkeld, en | manoeuvrant un appareil administratif lourd et compliqué, submergé de |
dan nog overstelpt is met documenten en archiefstukken, [...] wel een | documents et d'archives, l'Etat est un débiteur de nature particulière |
debiteur van gans bijzondere aard » is en dat « het wegens orderedenen | » et que « des raisons d'ordre imposent que l'on mette fin aussitôt |
geboden [is] zo spoedig mogelijk een einde te maken aan eisen die hun | que possible aux revendications tirant leur origine d'affaires |
oorsprong vinden in achterstallige zaken » (Parl. St., Kamer, | arriérées » (Doc. parl., Chambre, 1964-1965, n° 971/1, p. 2; Doc. |
1964-1965, nr. 971/1, p. 2; Parl. St., Senaat, 1966-1967, nr. 126, p. | parl., Sénat, 1966-1967, n° 126, p. 4). Des arguments analogues |
4). Analoge argumenten verantwoorden tevens de bijzondere | justifient également le délai de prescription particulier pour les |
verjaringstermijn voor schuldvorderingen tegen het Vlaamse Gewest. | créances contre la Région flamande. |
De omstandigheid dat de verjaringstermijn van de schuldvorderingen | La circonstance que le délai de prescription des créances contre |
tegen de federale Staat en het Vlaamse Gewest reeds een aanvang neemt | l'Etat fédéral et la Région flamande prenne déjà cours le 1er janvier |
op de eerste januari van het begrotingsjaar in de loop waarvan zij | de l'année budgétaire au cours de laquelle elles sont nées - et dès |
zijn ontstaan - en bijgevolg daadwerkelijk bijna steeds voordat de | lors effectivement presque toujours avant la naissance de la créance - |
vordering is ontstaan - vloeit voort uit het specifieke criterium dat | découle par ailleurs du critère spécifique qui est utilisé pour |
wordt gehanteerd om de verjaringstermijn te berekenen. De keuze van | calculer le délai de prescription. Le choix de ce critère est justifié |
dat criterium wordt verantwoord door de eigenheid van de federale | par la spécificité de l'Etat fédéral, des communautés et des régions |
Staat en de gemeenschappen en de gewesten als schuldenaars van die | en tant que débiteurs de ces créances. Comme ce mode de calcul procure |
vorderingen. Doordat die berekeningswijze een concrete | un délai de prescription concret d'au moins quatre ans après la |
verjaringstermijn oplevert van ten minste vier jaar na het ontstaan | |
van de schuldvordering, dat wil zeggen vanaf het ogenblik dat alle | naissance de la créance, c'est-à-dire à partir du moment où tous les |
constitutieve elementen aanwezig zijn, namelijk een fout, een schade | éléments constitutifs sont présents, à savoir une faute, un dommage et |
en het oorzakelijke verband tussen beide, en voor zover de schade of | le lien de cause à effet entre les deux, et pour autant que le dommage |
de identiteit van de aansprakelijke vóór het verstrijken van de | et l'identité de la personne responsable puissent être établis avant |
verjaringstermijn kunnen worden vastgesteld, heeft de maatregel geen | l'expiration du délai de prescription, la mesure n'a pas d'effets |
onevenredige gevolgen. | disproportionnés. |
B.5. Aan het voorafgaande wordt geen afbreuk gedaan door de | |
omstandigheid dat de wet van 10 juni 1998 tot wijziging van sommige | B.5. Le fait que la loi du 10 juin 1998 modifiant certaines |
bepalingen betreffende de verjaring enkel ten aanzien van de | dispositions en matière de prescription n'a prévu une mesure |
vorderingen bedoeld in artikel 2262bis, § 1, tweede lid, van het | |
Burgerlijk Wetboek in een overgangsmaatregel, zoals die van artikel 10 | transitoire, comme celle de l'article 10 de cette loi, qu'à l'égard |
des actions visées à l'article 2262bis, § 1er, alinéa 2, du Code civil | |
van die wet, heeft voorzien. Op grond van dat artikel beginnen de | ne porte pas atteinte à ce qui a été dit plus haut. En vertu de cet |
article 10, les nouveaux délais de prescription prévus par la loi du | |
nieuwe verjaringstermijnen waarin de wet van 10 juni 1998 voorziet, | 10 juin 1998 ne commencent à courir qu'à partir de l'entrée en vigueur |
slechts te lopen vanaf haar inwerkingtreding, wanneer de | de celle-ci, lorsque l'action est née avant cette entrée en vigueur. |
rechtsvordering vóór de inwerkingtreding van die wet is ontstaan. | En revanche, en ce qui concerne le commencement du délai de |
Daarentegen heeft de wetgever, wat de aanvang van de verjaringstermijn | prescription, le législateur n'a pas modifié le régime particulier |
betreft, het bijzondere stelsel waarin artikel 100, eerste lid, 1°, | prévu par l'article 100, alinéa 1er, 1°, des lois sur la comptabilité |
van de wetten op de Rijkscomptabiliteit voorziet, ongewijzigd gelaten, | de l'Etat, de sorte qu'il ne devait pas prévoir de mesure transitoire. |
zodat hij niet in een overgangsmaatregel diende te voorzien. Om de in | Pour les raisons indiquées en B.4, le législateur pouvait, sans violer |
B.4 vermelde redenen, vermocht de wetgever, zonder het beginsel van | le principe d'égalité et de non-discrimination, adopter cette |
gelijkheid en niet-discriminatie te schenden, zulk een houding aan te | |
nemen. | position. |
B.6. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. | B.6. La question préjudicielle appelle une réponse négative. |
Om die redenen, | Par ces motifs, |
Het Hof | la Cour |
zegt voor recht : | dit pour droit : |
Artikel 100, eerste lid, 1°, van de wetten op de Rijkscomptabiliteit, | L'article 100, alinéa 1er, 1°, des lois sur la comptabilité de l'Etat, |
gecoördineerd bij koninklijk besluit van 17 juli 1991, schendt de | coordonnées par l'arrêté royal du 17 juillet 1991, ne viole pas les |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet, in zoverre het voorziet in | articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il prévoit un délai de |
een vijfjarige verjaringstermijn voor vorderingen tot schadevergoeding | prescription quinquennal pour les actions en indemnisation fondées sur |
op grond van de buitencontractuele aansprakelijkheid van de federale | la responsabilité extracontractuelle de l'Etat fédéral, des |
Staat, de gemeenschappen en de gewesten, te rekenen vanaf de eerste | communautés et des régions, à compter du 1er janvier de l'année |
januari van het begrotingsjaar in de loop waarvan de vordering is | budgétaire au cours de laquelle la créance est née. |
ontstaan. Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française, |
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989, à |
terechtzitting van 3 juli 2008. | l'audience publique du 3 juillet 2008. |
De griffier, | Le greffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
De voorzitter, | Le président, |
M. Bossuyt. | M. Bossuyt. |