Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 96/2006 van 14 juni 2006 Rolnummer 3761 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 6 van de wet van 21 februari 2003 tot oprichting van een Dienst voor alimentatievorderingen bij de FOD Financiën, zoals ve Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 96/2006 van 14 juni 2006 Rolnummer 3761 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 6 van de wet van 21 februari 2003 tot oprichting van een Dienst voor alimentatievorderingen bij de FOD Financiën, zoals ve Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters P. Mart(...) Extrait de l'arrêt n° 96/2006 du 14 juin 2006 Numéro du rôle : 3761 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 6 de la loi du 21 février 2003 créant un Service des créances alimentaires au sein du SPF Finances, tel qu'il a ét La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P. Martens, E.(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 96/2006 van 14 juni 2006 Extrait de l'arrêt n° 96/2006 du 14 juin 2006
Rolnummer 3761 Numéro du rôle : 3761
In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 6 van de wet van En cause : la question préjudicielle relative à l'article 6 de la loi
21 februari 2003 tot oprichting van een Dienst voor du 21 février 2003 créant un Service des créances alimentaires au sein
alimentatievorderingen bij de FOD Financiën, zoals vervangen bij du SPF Finances, tel qu'il a été remplacé par l'article 331 de la
artikel 331 van de programmawet van 22 december 2003, gesteld door de loi-programme du 22 décembre 2003, posée par le Juge des saisies du
beslagrechter in de Rechtbank van eerste aanleg te Brugge. Tribunal de première instance de Bruges.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges P.
P. Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen en J.-P. Moerman, Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen et J.-P. Moerman, assistée
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
Bij beschikking van 1 juli 2005 in zake M. Dupon tegen de FOD Par ordonnance du 1er juillet 2005 en cause de M. Dupon contre le SPF
Financiën, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is Finances, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
ingekomen op 8 augustus 2005, heeft de beslagrechter in de Rechtbank d'arbitrage le 8 août 2005, le Juge des saisies du Tribunal de
van eerste aanleg te Brugge de volgende prejudiciële vraag gesteld : première instance de Bruges a posé la question préjudicielle suivante
« Schendt artikel 6 van de wet van 21 februari 2003 [tot oprichting : « L'article 6 de la loi du 21 février 2003 [créant un Service des
van een Dienst voor alimentatievorderingen bij de FOD Financiën], créances alimentaires au sein du SPF Finances], tel qu'il a été
zoals het werd gewijzigd door artikel 331 van de programmawet van 22 modifié par l'article 331 de la loi-programme du 22 décembre 2003,
december 2003, artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat het bepaalt viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il
dat de Dienst voor alimentatievorderingen haar tegemoetkoming moet dispose que le Service des créances alimentaires doit octroyer son
verlenen aan de categorie van onderhoudsgerechtigden van wie de intervention à la catégorie des créanciers d'aliments dont les
onderhoudsplichtigen hun woonplaats hebben in België of er inkomen débiteurs d'aliments sont domiciliés en Belgique ou y perçoivent des
verwerven, terwijl het bepaalt dat deze dienst haar tegemoetkoming revenus, alors qu'il dispose que ce service ne doit pas octroyer son
niet moet toekennen aan de categorie van onderhoudsgerechtigden van intervention à la catégorie des créanciers d'aliments dont les
wie de onderhoudsplichtigen niet in België wonen of er geen inkomen débiteurs d'aliments ne sont pas domiciliés en Belgique ou n'y
verwerven ? ». perçoivent pas de revenus ? ».
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
B.1. De prejudiciële vraag betreft artikel 6 van de wet van 21 B.1. La question préjudicielle concerne l'article 6 de la loi du 21
februari 2003 tot oprichting van een Dienst voor février 2003 créant un Service des créances alimentaires au sein du
alimentatievorderingen bij de FOD Financiën (hierna : de wet van 21 SPF Finances (ci-après : la loi du 21 février 2003), tel qu'il a été
februari 2003), zoals vervangen bij artikel 331 van de programmawet van 22 december 2003, dat luidt : « De onderhoudsgerechtigde kan de tegemoetkoming van de Dienst voor alimentatievorderingen aanvragen indien de onderhoudsplichtige zich gedurende twee, al dan niet opeenvolgende termijnen in de loop van de twaalf maanden die aan de aanvraag voorafgaan, geheel of ten dele onttrokken heeft aan de verplichting tot betaling van het onderhoudsgeld. De Dienst voor alimentatievorderingen verleent haar tegemoetkoming indien de onderhoudsgerechtigde zijn woonplaats in België heeft en indien de onderhoudsplichtige zijn woonplaats in België heeft of er een inkomen verwerft ». B.2. De verwijzende rechter wenst te vernemen of die bepaling de remplacé par l'article 331 de la loi-programme du 22 décembre 2003, qui énonce : « Le créancier d'aliments peut demander l'intervention du Service des créances alimentaires lorsque le débiteur d'aliments s'est soustrait à l'obligation de paiement des aliments en tout ou en partie, pour deux termes consécutifs ou non, au cours des douze mois qui précèdent la demande. Le Service des créances alimentaires octroie son intervention si le créancier d'aliments est domicilié en Belgique et si le débiteur d'aliments est domicilié en Belgique ou y perçoit des revenus ». B.2. Le juge a quo demande à la Cour si cette disposition viole les
artikelen 10 en 11 van de Grondwet schendt doordat ze erin voorziet articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'elle dispose que le
dat de Dienst voor alimentatievorderingen zijn tegemoetkoming moet Service des créances alimentaires doit octroyer son intervention à la
verlenen aan de categorie van onderhoudsgerechtigden van wie de catégorie des créanciers d'aliments dont les débiteurs sont domiciliés
onderhoudsplichtigen hun woonplaats hebben in België of er een inkomen en Belgique ou y perçoivent des revenus, alors que cette intervention
verwerven, terwijl die tegemoetkoming niet moet worden verleend aan de ne doit pas être octroyée à la catégorie des créanciers d'aliments
categorie van onderhoudsgerechtigden van wie de onderhoudsplichtigen dont les débiteurs ne sont pas domiciliés en Belgique ou n'y
niet in België wonen of er geen inkomen hebben. Deze laatste categorie perçoivent pas de revenus. Cette dernière catégorie ne relèverait
zou aldus buiten het toepassingsgebied van de wet van 21 februari 2003 vallen. ainsi pas du champ d'application de la loi du 21 février 2003.
Hieruit blijkt dat de prejudiciële vraag betrekking heeft op het Il s'ensuit que la question préjudicielle porte sur l'alinéa 2 de
tweede lid van artikel 6 van de wet van 21 februari 2003 zodat het Hof l'article 6 de la loi du 21 février 2003, de sorte que la Cour limite
zijn onderzoek hiertoe beperkt. son examen à cet alinéa.
Ten aanzien van de wet van 21 februari 2003 Quant à la loi du 21 février 2003
B.3.1. Met de wet van 21 februari 2003 wilde de wetgever een adequate B.3.1. Par la loi du 21 février 2003, le législateur a entendu
oplossing bieden voor een maatschappelijk probleem dat reeds jarenlang apporter une solution adéquate à un problème de société qui
aansleepte, namelijk de problematiek van de niet-betaling van s'éternisait, à savoir la problématique du non-paiement des pensions
onderhoudsgelden (Parl. St., Kamer, 2001-2002, DOC 50-1627/001, pp. alimentaires (Doc. parl., Chambre, 2001-2002, DOC 50-1627/001, pp.
4-11) : 4-11) :
« Naast het formele aspect van het recht op een alimentatievergoeding « Au delà de l'aspect formel du droit à bénéficier d'une pension
en van de verplichting tot bijstand tussen ouders en kinderen en alimentaire et de l'obligation d'assistance entre parents et enfants
tussen gewezen echtgenoten, naast het economisch aspect van het bedrag et entre ex-époux, au delà de la question économique que représente le
van de alimentatie om een decent levenspeil te garanderen, is de montant de la pension alimentaire pour garantir un niveau de vie
inachtneming van de verplichting tot levensonderhoud ook een décent, le respect de l'obligation alimentaire constitue aussi un
belangrijk gegeven in de handhaving van de relaties tussen de ouders enjeu important dans le maintien des relations parentales (continuité
(voortzetting van de betrekkingen na de echtscheiding). Wij herinneren des relations après le divorce). Il s'agit aussi, et nous le rappelons
er met aandrang aan dat het ook gaat om de inachtneming van een vonnis avec insistance, de faire respecter un jugement et l'état de droit »
en van de rechtstaat » (ibid., p. 5). (ibid., p. 5).
Aldus werd een Dienst voor alimentatievorderingen opgericht, die zou C'est ainsi qu'a été créé un Service des créances alimentaires, ayant
instaan zowel voor de uitkering van voorschotten op onderhoudsgelden pour mission, d'une part, d'octroyer des avances sur les pensions
verschuldigd voor de kinderen en tussen echtgenoten of samenwonenden alimentaires dues pour les enfants et entre époux ou cohabitants et,
als voor de inning en de invorderingen van lopende onderhoudsgelden en d'autre part, de percevoir et de recouvrer les pensions alimentaires
eventuele achterstallen (artikel 3, § 1, van de wet van 21 februari en cours et les arriérés éventuels (article 3, § 1er, de la loi du 21
2003). Het recht op voorschotten werd daarbij niet afhankelijk gesteld février 2003). Le droit à des avances n'a à cet égard pas été
van een bepaalde inkomensgrens. De bedoeling van de wetgever was dat subordonné à un plafond de revenus déterminé. L'objectif du
alle onderhoudsgerechtigde kinderen en echtgenoten of partners een législateur était que tous les créanciers d'aliments, enfants et époux
beroep zouden kunnen doen op de tegemoetkoming van de Dienst voor ou partenaires, puissent faire appel à l'intervention du Service des
alimentatievorderingen. créances alimentaires.
B.3.2. De inwerkingtreding van de wet van 21 februari 2003, B.3.2. L'entrée en vigueur de la loi du 21 février 2003, fixée à
aanvankelijk vastgesteld op 1 september 2003, werd bij artikel 19 van l'origine au 1er septembre 2003, a été reportée au 1er septembre 2004
de programmawet van 5 augustus 2003 uitgesteld tot 1 september 2004 en par l'article 19 de la loi-programme du 5 août 2003, et ce
dit voornamelijk om budgettaire redenen (Parl. St., Kamer, 2003, DOC principalement pour des motifs budgétaires (Doc. parl., Chambre, 2003,
51-0102/12, pp. 33-41). DOC 51-0102/12, pp. 33-41).
B.3.3. Bij de artikelen 328 tot 342 van de programmawet van 22 B.3.3. Les articles 328 à 342 de la loi-programme du 22 décembre 2003
december 2003 werd de wet van 21 februari 2003 gewijzigd, waarbij : ont modifié la loi du 21 février 2003, au motif que :
« de regering wenst tegemoet te komen aan sommige wensen die tijdens « [le] Gouvernement désire rencontrer certains souhaits formulés
deze debatten werden geformuleerd en [...] akkoord [gaat] om de Dienst durant les débats et est d'accord d'avancer l'entrée en vigueur du
voor alimentatievorderingen op een vroeger tijdstip in werking te Service des créances alimentaires. Il s'est fondé pour cela sur deux
stellen. Zij laat zich daarbij leiden door twee principes, namelijk principes, notamment, d'une part, des considérations budgétaires et
enerzijds budgettaire overwegingen en anderzijds het principe dat de d'autre part, le principe que le créancier d'aliments a droit à
onderhoudsgerechtigde recht heeft op de tenuitvoerlegging van het l'exécution du jugement ou de l'acte par lequel la pension alimentaire
vonnis of de akte waarin het onderhoudsgeld werd vastgesteld. a été fixée.
Om de twee genoemde principes met elkaar te verzoenen, wenst de Dans le but de concilier les deux principes précités, le Gouvernement
regering : souhaite :
1° een fasering van de inwerkingtreding, waarbij met de invordering 1° un échelonnement de l'entrée en vigueur par lequel le recouvrement
van het onderhoudsgeld kan worden gestart vanaf 1 juni 2004; de la pension alimentaire peut commencer à partir du 1er juin 2004;
2° dat, indien in een latere fase wordt overgegaan tot uitbetaling van 2° que, si dans une phase ultérieure le Service des créances
voorschotten door de Dienst voor Alimentatievorderingen, dit voorlopig alimentaires est appelée à effectuer le paiement des avances sur
zal worden beperkt tot voorschotten aan kinderen; pension alimentaire, celui-ci sera provisoirement limité aux avances
attribuées aux enfants;
3° dat de voorschotten enkel zullen worden toegekend indien de 3° que les avances soient attribuées uniquement si le parent non
ouder-niet-onderhoudsplichtige bij wie het kind woont of het kind zelf débiteur chez qui l'enfant vit ou l'enfant lui-même s'il ne cohabite
indien het niet samenleeft met de zojuist genoemde ouder, over pas avec le parent ci-dessus visé, dispose de moyens d'existence qui
bestaansmiddelen beschikt die niet hoger zijn dan 1 111 euro (44 818 ne dépassent pas 1 111 euros (44 818 BEF). Ce montant est augmenté de
BEF). Dit bedrag wordt verhoogd met 53 euro (2 138 BEF) per kind ten 53 euros (2 138 BEF) par enfant à charge.
laste. 4° dat als voorwaarde wordt gesteld dat zowel de onderhoudsgerechtigde 4° que tant le débiteur que le créancier d'aliments soient domiciliés
als de onderhoudsplichtige hun domicilie in België moeten hebben of
dat de onderhoudsplichtige er een inkomen moet verwerven » (Parl. St., en Belgique ou que le débiteur d'aliments y perçoive des revenus »
Kamer, 2003-2004, DOC 51-0473/001, pp. 165-166). (Doc. parl., Chambre, 2003-2004, DOC 51-0473/001, pp. 165-166).
Wat de inwerkingtreding van de wet van 21 februari 2003 betreft wordt Concernant l'entrée en vigueur de la loi du 21 février 2003, un
een fasering aangebracht binnen de taken van de Dienst voor échelonnement des tâches du Service des créances alimentaires a été
alimentatievorderingen. Terwijl de opdracht tot inning of invordering prévu. Alors que la mission de perception ou de recouvrement des
van het onderhoudsgeld ten laste van de onderhoudsplichtige in werking pensions alimentaires à charge du débiteur d'aliments est entrée en
treedt op 1 juni 2004, wordt de opdracht om voorschotten uit te vigueur le 1er juin 2004, la mission d'octroyer des avances sur les
betalen op onderhoudsgelden voor onbepaalde tijd uitgesteld. pensions alimentaires a été reportée pour une durée indéterminée. Il a
Daarenboven wordt in artikel 3, § 2, eerste lid, aangegeven dat, en outre été précisé, à l'article 3, § 2, alinéa 1er, que, lorsque
wanneer deze laatste opdracht toch in werking zal treden, de cette dernière mission entrera quand même en vigueur, le paiement de
uitbetaling van die voorschotten in een eerste fase beperkt zal worden ces avances sera, dans une première phase, limité aux pensions
tot de onderhoudsgelden verschuldigd voor de kinderen, terwijl pas in alimentaires dues pour les enfants, et que ce n'est que dans une phase
een latere fase de voorschottenregeling door de Koning, bij een in ultérieure que le régime des avances pourra être étendu par le Roi,
Ministerraad overlegd besluit, kan worden uitgebreid tot de par arrêté délibéré en Conseil des Ministres, aux pensions
onderhoudsgelden tussen echtgenoten of samenwonenden (artikel 3, § 2, alimentaires entre époux ou cohabitants (article 3, § 2, dernier
laatste lid). alinéa).
Tevens wordt een inkomensgrens ingevoerd boven welke geen aanspraak op Un plafond de revenus a également été instauré, au-dessus duquel il ne
voorschotten zal kunnen worden gemaakt (artikel 4 van de wet van 21 sera pas possible de prétendre à des avances (article 4 de la loi du
februari 2003, zoals vervangen bij artikel 329 van de programmawet van 21 février 2003, tel qu'il a été remplacé par l'article 329 de la
22 december 2003). loi-programme du 22 décembre 2003).
B.3.4. Bij de programmawet van 11 juli 2005 (artikelen 45 tot 47) B.3.4. La loi-programme du 11 juillet 2005 (articles 45 à 47) a créé
wordt een begrotingsfonds betreffende de betaling van voorschotten op un fonds budgétaire relatif au paiement des avances en matière de
onderhoudsgeld opgericht, met als doel de Dienst voor créances alimentaires, afin de permettre au Service des créances
alimentatievorderingen ertoe in staat te stellen vanaf 1 oktober 2005
te starten met de uitbetaling van voorschotten op onderhoudsgeld alimentaires de commencer le 1er octobre 2005 à payer des avances sur
verschuldigd voor de kinderen (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC les pensions alimentaires dues pour les enfants (Doc. parl., Chambre,
51-1820/012, p. 7). 2004-2005, DOC 51-1820/012, p. 7).
B.3.5. Bij koninklijk besluit van 10 augustus 2005 tot bepaling van de B.3.5. L'arrêté royal du 10 août 2005 fixant la date d'entrée en
datum van inwerkingtreding van de artikelen 3, § 2, 4 en 30 van de wet vigueur des articles 3, § 2, 4 et 30 de la loi du 21 février 2003
van 21 februari 2003 (Belgisch Staatsblad , 30 augustus 2005) wordt de (Moniteur belge du 30 août 2005) a fixé la date d'entrée en vigueur
inwerkingtreding van voormelde artikelen bepaald op 1 oktober 2005. des articles précités au 1er octobre 2005. Depuis cette date, le
Vanaf die datum betaalt de Dienst voor alimentatievorderingen
voorschotten op één of verscheidene en welbepaalde termijnen van de Service des créances alimentaires octroie des avances afférentes à un
onderhoudsgelden die verschuldigd zijn voor de kinderen en die werden ou plusieurs termes déterminés de pensions alimentaires dues pour les
vastgesteld hetzij bij een uitvoerbare gerechtelijke beslissing, enfants et fixées soit par une décision judiciaire exécutoire, soit
hetzij in een overeenkomst als bedoeld in artikel 1288, 3°, van het dans une convention visée à l'article 1288, 3°, du Code judiciaire,
Gerechtelijk Wetboek, hetzij bij een uitvoerbare schikking bedoeld in
de artikelen 731 tot 734 van het Gerechtelijk Wetboek, tenminste soit dans un accord exécutoire visé aux articles 731 à 734 du Code
indien aan de voorwaarde inzake bestaansmiddelen bepaald in artikel 4, judiciaire, du moins si la condition relative aux moyens d'existence
§ 1, van de wet van 21 februari 2003 is voldaan. fixée à l'article 4, § 1er, de la loi du 21 février 2003 est remplie.
B.4. Rekening houdend met de feiten in het bodemgeschil, dient uit het B.4. Compte tenu des faits de l'instance principale, il convient
voorgaande te worden afgeleid dat de vraag van de verwijzende rechter d'inférer de ce qui précède que la question du juge a quo ne peut
enkel betrekking kan hebben op artikel 6, tweede lid, vóór de porter que sur l'article 6, alinéa 2, avant sa modification par la
wijziging ervan bij de programmawet van 11 juli 2005 en vóór de loi-programme du 11 juillet 2005 et avant l'entrée en vigueur de
inwerkingtreding van het in B.3.5 genoemde koninklijk besluit, en dus l'arrêté royal visé en B.3.5, et donc sur la situation dans laquelle
op de situatie waarbij de onderhoudsgerechtigde zich enkel tot de le créancier d'aliments ne peut s'adresser au Service des créances
Dienst voor alimentatievorderingen kan richten voor wat betreft de alimentaires que concernant la perception et le recouvrement des
inning en de invordering van de onderhoudsgelden verschuldigd voor de pensions alimentaires dues pour les enfants et entre époux ou
kinderen en tussen echtgenoten of samenwonenden en de uitbetaling van cohabitants et le paiement de ces pensions lorsqu'elles ont été
die gelden, wanneer ze ingevorderd zijn. Voor de uitbetaling van recouvrées. Pour le paiement des avances sur pensions alimentaires
voorschotten op onderhoudsgelden verschuldigd voor de kinderen zijn op dues pour les enfants, c'étaient à ce moment, et plus précisément du 1er
dat ogenblik, en meer bepaald van 1 juni 2004 tot 1 oktober 2005, de juin 2004 au 1er octobre 2005, les articles 68bis à 68quater de la loi
artikelen 68bis tot 68quater van de organieke wet van 8 juli 1976 du 8 juillet 1976 organique des centres publics d'action sociale, tels
betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn, zoals
gewijzigd bij de programmawet van 22 december 2003, van toepassing. qu'ils ont été modifiés par la loi-programme du 22 décembre 2003, qui
Ten aanzien van de in het geding zijnde bepaling s'appliquaient. Quant à la disposition en cause
B.5.1. Artikel 6, tweede lid, van de wet van 21 februari 2003, werd B.5.1. L'article 6, alinéa 2, de la loi du 21 février 2003 a été
diverse malen gewijzigd. modifié à plusieurs reprises.
Oorspronkelijk luidde het artikel : « De toepassing van deze wet is beperkt tot onderhoudsgerechtigden die hun woonplaats of verblijfplaats in België hebben ». Uit de parlementaire voorbereiding van die bepaling, waarnaar de verwijzende rechter eveneens verwijst, blijkt dat de wetgever aan het vraagstuk van de al dan niet dubbele domicilievoorwaarde, een grondige bespreking heeft gewijd. De doelstelling om steun te verlenen aan alle onderhoudsgerechtigden, heeft hem aanvankelijk ertoe doen beslissen enkel aan de onderhoudsgerechtigde en niet aan de onderhoudsplichtige een woonplaatsvereiste op te leggen. « De Minister geeft toe dat er inzake invordering meer moeilijkheden rijzen in verband met de woonplaats van de onderhoudsplichtige. Voor het overige ligt het voor de hand dat het Fonds op zijn minst verplicht is steun te verlenen aan alle in België gedomicilieerde onderhoudsgerechtigden. Het ware immers onaanvaardbaar op Belgisch grondgebied tot een ongelijke behandeling te komen, onder het voorwendsel dat de onderhoudsplichtige zou beslist hebben niet alleen de verschuldigde onderhoudsgelden niet te betalen maar ook naar het buitenland te vertrekken. Het is er dus om te doen een juist evenwicht te vinden tussen eensdeels het begrip terugvordering (dat ons ertoe zou moeten aanzetten meer rekening te houden met de woonplaats van de onderhoudsplichtige) en anderdeels het begrip non-discriminatie ten aanzien van de onderhoudsgerechtigden. A l'origine, cet article énonçait : « L'application de la présente loi est limitée aux créanciers d'aliments ayant leur domicile ou leur résidence habituelle en Belgique ». Il ressort des travaux préparatoires de cette disposition, auquel se réfère également le juge a quo, que le législateur a consacré un débat de fond à la question de l'instauration ou non d'une double condition de domicile. L'objectif de venir en aide à tous les créanciers d'aliments l'a amené, au départ, à décider de n'imposer une condition de domicile qu'aux créanciers d'aliments et non aux débiteurs d'aliments. « Le Ministre reconnaît qu'en termes de recouvrement, le problème se pose davantage en ce qui concerne le domicile du débiteur d'aliments. Cela étant, il va de soi que le Fonds est au moins tenu de venir en aide à tous les créanciers d'aliments domiciliés en Belgique. Il serait en effet inacceptable d'opérer une discrimination sur le territoire belge sous prétexte que le débiteur aurait décidé non seulement de ne pas payer les aliments dus mais aussi de partir à l'étranger. Il s'agit donc de trouver un juste équilibre entre, d'une part, la notion de recouvrement qui devrait nous faire tenir compte davantage du domicile du débiteur et, d'autre part, la notion de non-discrimination à l'égard des créanciers.
[...] [...]
De Minister merkt op dat de dubbele domicilievoorwaarde daarentegen Le Ministre fait remarquer qu'en sens inverse, la double condition de
ook meebrengt dat indien de onderhoudsplichtige beslist het Belgisch domiciliation a aussi pour conséquence que si le débiteur décide de
grondgebied te verlaten, de onderhoudsgerechtigde niet langer recht quitter le territoire belge, le créancier d'aliments n'aura plus droit
heeft op een voorschot. à une avance.
Gelet op de nagestreefde doelstelling, die erin bestaat steun te Vu l'objectif poursuivi, qui est de venir en aide aux créanciers
verlenen aan de onderhoudsgerechtigden, verdient het de voorkeur de d'aliments, il est préférable de limiter le critère de domiciliation
domicilievoorwaarde te beperken tot de onderhoudsgerechtigde, ook al au seul créancier même si, pour des raisons de sécurité de
zou de zekerheid inzake terugvordering gebieden ook een recouvrement, il serait préférable d'imposer également un critère de
domiciliecriterium op te leggen aan de onderhoudsplichtige. Die keuze domiciliation au débiteur de la créance alimentaire. Ce choix mettrait
zou het voor veel onderhoudsgerechtigden echter onmogelijk maken steun néanmoins fin à la possibilité d'obtenir une aide pour beaucoup de
te verkrijgen » (Parl. St., Kamer, 2002-2003, DOC 50-1627/018, pp. créanciers d'aliments » (Doc. parl., Chambre, 2002-2003, DOC
47-48). 50-1627/018, pp. 47-48).
Er dient te worden opgemerkt dat die versie van artikel 6, tweede lid, Il y a lieu d'observer que cette version de l'article 6, alinéa 2,
nooit effectief in werking is getreden. n'est jamais entrée en vigueur de manière effective.
B.5.2. Zoals is uiteengezet in B.3.3 hebben budgettaire bekommernissen B.5.2. Comme cela a été exposé en B.3.3, des préoccupations
de wetgever ertoe aangezet artikel 6, tweede lid, te wijzigen bij budgétaires ont incité le législateur à modifier l'article 6, alinéa
artikel 331 van de programmawet van 22 december 2003. Naast de 2, par l'article 331 de la loi-programme du 22 décembre 2003. Outre la
voorwaarde dat de onderhoudsgerechtigde in België woont, werd ook condition que le créancier d'aliments soit domicilié en Belgique, il a
vereist dat de onderhoudsplichtige zijn woonplaats in België heeft of également été requis que le débiteur d'aliments soit domicilié en
er een inkomen verwerft. Belgique ou y perçoive des revenus.
B.5.3. Bij de programmawet van 11 juli 2005 is artikel 6, tweede lid, B.5.3. La loi-programme du 11 juillet 2005 a modifié l'article 6,
voor een derde maal gewijzigd en vervallen de woorden « en indien de alinéa 2, une troisième fois en supprimant les termes « et si le
onderhoudsplichtige zijn woonplaats in België heeft of er een inkomen débiteur d'aliments est domicilié en Belgique ou y perçoit des revenus
verwerft » en dit « ten einde een mogelijke vorm van discriminatie te », et ce « afin de pallier à une éventuelle forme de discrimination »
verhelpen » (Parl. St., Kamer, 2004-2005, DOC 51-1820/012, p. 7). (Doc. parl., Chambre, 2004-2005, DOC 51-1820/012, p. 7).
Die wijziging heeft echter geen belang voor het onderzoek van de Cette modification ne présente toutefois pas d'intérêt pour l'examen
huidige prejudiciële vraag. de la présente question préjudicielle.
Ten aanzien van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet Quant aux articles 10 et 11 de la Constitution
B.6. Terwijl het oorspronkelijke artikel 6, tweede lid, van de wet van B.6. Alors que l'article 6, alinéa 2, originel, de la loi du 21
21 februari 2003 beoogt de doelstelling van de wetgever te bereiken om février 2003 vise à atteindre l'objectif du législateur de régler
de gehele problematiek van de niet-betaling van onderhoudsgelden te l'ensemble de la problématique du non-paiement des pensions
regelen door de oprichting van de Dienst voor alimentatievorderingen alimentaires par la création du Service des créances alimentaires et
en de wetgever in dat verband alle onderhoudsgerechtigden woonachtig que le législateur a entendu, à ce propos, permettre à tous les
in België de tegemoetkoming van die dienst wilde laten genieten, is créanciers d'aliments domiciliés en Belgique de bénéficier de
artikel 6, tweede lid, van de wet van 21 februari 2003, zoals l'intervention de ce service, le remplacement de l'article 6, alinéa
vervangen bij de programmawet van 22 december 2003, ingegeven door 2, de la loi du 21 février 2003 par la loi-programme du 22 décembre
budgettaire bekommernissen, waardoor het noodzakelijk bleek niet 2003 a quant à lui été inspiré par des préoccupations budgétaires, en
alleen de betaling van voorschotten op onderhoudsgelden door de Dienst conséquence desquelles il est apparu nécessaire non seulement de
voor alimentatievorderingen uit te stellen en een inkomensgrens in te reporter le paiement par le Service des créances alimentaires des
voeren, maar ook het toepassingsgebied van de wet te beperken. Door avances sur pensions alimentaires et d'instaurer un plafond de
zich te beperken tot de categorie van de onderhoudsgerechtigden revenus, mais également de limiter le champ d'application de la loi.
woonachtig in België van wie de onderhoudsplichtige eveneens in België En se limitant à la catégorie des créanciers d'aliments domiciliés en
Belgique dont le débiteur d'aliments est également domicilié en
woont of er een inkomen verwerft, wilde de wetgever rekening houden Belgique ou y perçoit des revenus, le législateur entendait tenir
met de moeilijkheden van invordering bij de onderhoudsplichtige compte des difficultés de recouvrement auprès du débiteur d'aliment
wanneer die in het buitenland woont. lorsque celui-ci est domicilié à l'étranger.
B.7. Artikel 6, tweede lid, van de wet van 21 februari 2003, zoals B.7. L'article 6, alinéa 2, de la loi du 21 février 2003, tel qu'il a
vervangen bij de programmawet van 22 december 2003, heeft tot gevolg dat er een onderscheid bestaat tussen twee categorieën van onderhoudsgerechtigden woonachtig in België, naargelang de onderhoudsplichtige al dan niet in België woont of er een inkomen verwerft. Enkel in het eerste geval kan de onderhoudsgerechtigde een beroep doen op de tegemoetkoming van de Dienst voor alimentatievorderingen voor de inning, de invordering en de doorstorting van de verschuldigde onderhoudsgelden en dit vanaf 1 juni 2004. Daarbij moet worden opgemerkt dat, binnen die eerste categorie, alle onderhoudsgerechtigden ongeacht hun inkomen of bestaansmiddelen een été remplacé par la loi-programme du 22 décembre 2003, a pour effet l'apparition d'une distinction entre deux catégories de créanciers d'aliments domiciliés en Belgique, selon que le débiteur d'aliments est ou non domicilié en Belgique ou qu'il y perçoit ou non des revenus. Le créancier d'aliments ne peut faire appel à l'intervention du Service des créances alimentaires en vue de la perception, du recouvrement et du versement des pensions alimentaires dues que dans la première hypothèse, et ce à compter du 1er juin 2004. A cet égard, il convient d'observer qu'au sein de cette première catégorie, tous les créanciers d'aliments, indépendamment de leurs revenus ou moyens d'existence, peuvent faire appel au Service des
beroep kunnen doen op de Dienst voor alimentatievorderingen en dit créances alimentaires en vue de la perception et du recouvrement tant
voor de inning en invordering zowel van de lopende onderhoudsgelden als van de achterstallen hierop. Het betreft daarbij niet alleen de onderhoudsgelden voor kinderen maar ook voor echtgenoten of samenwonenden. B.8. Het komt enkel aan de wetgever toe om, rekening houdend met de budgettaire marges, te beslissen of, voor welke personen en in welke mate tegemoetkoming aan de Dienst voor alimentatievorderingen kan worden gevraagd, zonder dat het Hof zijn beoordeling ter zake in de plaats vermag te stellen van die van de wetgever. Daarbij staat het de overheid vrij haar beleid te wijzigen en daarbij een budgettaire doelstelling na te streven. Niettemin staat het aan het Hof te oordelen of uit de keuze van de wetgever geen kennelijk onredelijke gevolgen voortvloeien ten nadele des pensions alimentaires en cours que des arriérés sur celles-ci. Il s'agit en outre non seulement des pensions alimentaires dues pour les enfants mais également de celles dues aux époux ou cohabitants. B.8. Il n'appartient qu'au législateur, compte tenu des marges budgétaires, de décider si, pour quelles personnes et dans quelle mesure l'intervention du Service des créances alimentaires peut être demandée, sans que la Cour puisse en la matière substituer son appréciation à celle du législateur. A cet égard, il est loisible à l'autorité de modifier sa politique et de poursuivre un objectif d'économie budgétaire. Il revient néanmoins à la Cour d'apprécier si le choix du législateur n'a pas d'effets manifestement déraisonnables au préjudice d'une
van een bepaalde categorie van personen. catégorie de personnes déterminée.
B.9.1. Te dezen is er geen redelijk verband van evenredigheid tussen B.9.1. En l'espèce, il n'y a pas de lien raisonnable de
de aangewende middelen en het beoogde doel. proportionnalité entre les moyens employés et le but visé.
De uitsluiting uit het toepassingsgebied van de wet van 21 februari L'exclusion hors du champ d'application de la loi du 21 février 2003
2003 van de categorie van onderhoudsgerechtigden van wie de de la catégorie des créanciers d'aliments dont le débiteur d'aliments
onderhoudsplichtige niet in België woont of er geen inkomen heeft, n'est pas domicilié en Belgique ou n'y perçoit pas de revenus a, en
heeft allereerst tot gevolg dat zij verstoken zijn van een alomvattend premier lieu, pour effet d'exclure ces personnes d'un système global
systeem van invordering waarbij de Dienst voor alimentatievorderingen de recouvrement dans lequel le Service des créances alimentaires a
instaat voor de invordering van alle onderhoudsgelden in de zin van pour mission de recouvrer toutes les pensions alimentaires au sens de
artikel 2 van de wet van 21 februari 2003; hij treedt op voor rekening l'article 2 de la loi du 21 février 2003; il agit pour le compte et au
en uit naam van alle onderhoudsgerechtigden zonder dat dienaangaande nom de tous les créanciers d'aliments sans que le moindre plafond de
enige inkomensgrens is bepaald en hij vordert zowel de achterstallen revenus ait été fixé à ce propos et il procède au recouvrement tant
als de lopende onderhoudsgelden in. des arriérés que des pensions alimentaires en cours.
Vervolgens kunnen zij niet langer een beroep doen op de beperkte Ensuite, ces personnes ne peuvent plus faire appel à la possibilité
mogelijkheid tot invordering door de O.C.M.W.'s in het kader van de limitée de recouvrement par les C.P.A.S. dans le cadre des articles
artikelen 68bis tot 68quater van de organieke wet van 8 juli 1976 68bis à 68quater de la loi du 8 juillet 1976 organique des centres
betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn. Immers, publics d'action sociale. En effet, aux termes de l'article 341 de la
luidens artikel 341 van de programmawet van 22 december 2003 zijn loi-programme du 22 décembre 2003, l'article 68ter, § 2, alinéa 1er,
artikel 68ter, § 2, eerste lid, §§ 3 tot 9, en artikel 68quater, §§ 3 à 9, ainsi que l'article 68quater, alinéas 1er et 2, de la loi du
eerste en tweede lid, van de wet van 8 juli 1976 opgeheven op 1 juni 8 juillet 1976 sont abrogés au 1er juin 2004, de sorte qu'à partir de
cette date, les C.P.A.S. ne peuvent plus procéder au recouvrement des
termes en cours des pensions alimentaires sur lesquels des avances ont
2004 zodat de O.C.M.W.'s vanaf die datum niet langer kunnen overgaan été payées, et ce tant avant qu'après le 1er juin 2004 (article 29bis
tot invordering van de lopende termijnen van het onderhoudsgeld waarop
voorschotten werden betaald en dit zowel voor de periode vóór als na 1
juni 2004 (artikel 29bis van de wet van 21 februari 2003, zoals de la loi du 21 février 2003, inséré par l'article 339 de la
ingevoegd bij artikel 339 van de programmawet van 22 december 2003). loi-programme du 22 décembre 2003). A ce propos, il convient par
In dat verband dient overigens te worden opgemerkt dat de artikelen ailleurs d'observer que les articles 68bis et suivants de la loi du 8
68bis en volgende van de wet van 8 juli 1976 geen domicilievoorwaarde juillet 1976 n'imposaient aucune condition de domicile à l'égard du
ten opzichte van de onderhoudsplichtige stelden. débiteur d'aliments.
Onderhoudsgerechtigden van wie de onderhoudsplichtige niet in België Les créanciers d'aliments dont le débiteur d'aliments n'est pas
woont of er geen inkomen verwerft, kunnen zich bijgevolg tot geen domicilié en Belgique ou n'y perçoit pas de revenus ne peuvent par
enkele instantie wenden voor de invordering en de inning van de conséquent s'adresser à aucun organisme en vue du recouvrement et de
verschuldigde onderhoudsgelden : noch tot de Dienst voor alimentatievorderingen, vermits zij niet onder het toepassingsgebied van de wet van 21 februari 2003 vallen, noch tot het O.C.M.W. voor wat betreft de onderhoudsgelden ten aanzien van de kinderen waarop de O.C.M.W.'s voorschotten hebben betaald, vermits die bepalingen zijn opgeheven. B.9.2. Wanneer de wetgever aanvankelijk aankondigt een oplossing te willen bieden voor alle onderhoudsgerechtigden in België van wie de onderhoudsplichtige de verschuldigde onderhoudsgelden niet betaalt, waarmee hij een prangend maatschappelijk probleem wil regelen, kunnen overwegingen van louter budgettaire aard niet volstaan om één bepaalde categorie uit te sluiten van het toepassingsgebied van de wet en dit om de enkele reden dat de onderhoudsplichtige in het buitenland woont. Budgettaire bekommernissen kunnen die uitsluiting des te minder verantwoorden nu de opdracht van de Dienst voor alimentatievorderingen op dat ogenblik, meer bepaald tussen 1 juni 2004 en 1 oktober 2005, door de wetgever beperkt is tot de invordering, de inning en de la perception des pensions alimentaires dues : ni au Service des créances alimentaires, parce qu'ils ne relèvent pas du champ d'application de la loi du 21 février 2003, ni au C.P.A.S. en ce qui concerne les pensions alimentaires à l'égard des enfants et sur lesquelles les C.P.A.S. ont payé des avances, parce que ces dispositions ont été abrogées. B.9.2. Lorsque le législateur déclare à l'origine entendre apporter une solution à tous les créanciers d'aliments en Belgique dont le débiteur d'aliments ne paie pas les pensions alimentaires dues, voulant ainsi régler un problème social préoccupant, des considérations de nature purement budgétaire ne peuvent suffire à exclure une catégorie déterminée de personnes du champ d'application de la loi, et ce au seul motif que le débiteur d'aliments est domicilié à l'étranger. Des préoccupations budgétaires peuvent d'autant moins justifier cette exclusion que le législateur avait à ce moment, plus précisément entre le 1er juin 2004 et le 1er octobre 2005, limité la mission du Service des créances alimentaires au recouvrement, à la perception et au versement des pensions
doorstorting van het verschuldigde onderhoudsgeld, zodat de financiële alimentaires dues, de sorte que les conséquences financières pour
gevolgen voor de Staat niet dermate zwaar kunnen worden geacht dat zij l'Etat ne sauraient être considérées comme étant à ce point
vermogen op te wegen tegen de nadelen die de uitgesloten categorie van importantes qu'elles puissent l'emporter sur les préjudices subis par
onderhoudsgerechtigden ondervindt. la catégorie de créanciers d'aliments exclue.
B.10. De prejudiciële vraag dient bevestigend te worden beantwoord. B.10. La question préjudicielle appelle une réponse affirmative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 6, tweede lid, van de wet van 21 februari 2003 tot oprichting L'article 6, alinéa 2, de la loi du 21 février 2003 créant un Service
van een Dienst voor alimentatievorderingen bij de FOD Financiën, zoals des créances alimentaires au sein du SPF Finances, tel qu'il a été
vervangen bij artikel 331 van de programmawet van 22 december 2003 en remplacé par l'article 331 de la loi-programme du 22 décembre 2003 et
vóór de wijziging ervan bij de programmawet van 11 juli 2005, schendt avant sa modification par la loi-programme du 11 juillet 2005, viole
de artikelen 10 en 11 van de Grondwet in zoverre het bepaalt dat de les articles 10 et 11 de la Constitution en ce qu'il dispose que le
Dienst voor alimentatievorderingen enkel zijn tegemoetkoming verleent Service des créances alimentaires n'octroie son intervention que si le
indien de onderhoudsplichtige zijn woonplaats heeft in België of er débiteur d'aliments est domicilié en Belgique ou y perçoit des
een inkomen verwerft. revenus.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 14 juni 2006. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 14 juin 2006.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
A. Arts. A. Arts.
^