Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 55/2006 van 19 april 2006 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 2 van de wet van 2 april 2004 houdende de bekrachtiging van de volgende koninklijke besluiten : a) het koninklijk besluit van 15 mei 2003 betre b) het koninklijk besluit van 15 mei 2003 tot vaststelling van de datum van de verkiezingen voor de(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 55/2006 van 19 april 2006 In zake : de prejudiciële vraag over artikel 2 van de wet van 2 april 2004 houdende de bekrachtiging van de volgende koninklijke besluiten : a) het koninklijk besluit van 15 mei 2003 betre b) het koninklijk besluit van 15 mei 2003 tot vaststelling van de datum van de verkiezingen voor de(...) Extrait de l'arrêt n° 55/2006 du 19 avril 2006 Numéros du rôle : 3718 et 3772 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 2 de la loi du 2 avril 2004 portant confirmation des arrêtés royaux suivants : a) l'arrêté royal du 1 b) l'arrêté royal du 15 mai 2003 fixant la date des élections pour la désignation des délégués du p(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 55/2006 van 19 april 2006 Extrait de l'arrêt n° 55/2006 du 19 avril 2006
Numéros du rôle : 3718 et 3772
In zake : de prejudiciële vraag over artikel 2 van de wet van 2 april En cause : la question préjudicielle relative à l'article 2 de la loi
2004 houdende de bekrachtiging van de volgende koninklijke besluiten : du 2 avril 2004 portant confirmation des arrêtés royaux suivants :
a) het koninklijk besluit van 15 mei 2003 betreffende de a) l'arrêté royal du 15 mai 2003 relatif aux conseils d'entreprise et
ondernemingsraden en de comités voor preventie en bescherming op het aux comités pour la prévention et la protection au travail;
werk; b) het koninklijk besluit van 15 mei 2003 tot vaststelling van de b) l'arrêté royal du 15 mai 2003 fixant la date des élections pour la
datum van de verkiezingen voor de aanwijzing van de afgevaardigden van désignation des délégués du personnel des conseils d'entreprise et des
het personeel bij de ondernemingsraden en bij de comités voor comités pour la prévention et la protection au travail;
preventie en bescherming op het werk;
c) het koninklijk besluit van 15 mei 2003 tot vaststelling van de c) l'arrêté royal du 15 mai 2003 déterminant les modalités de calcul
berekeningswijze van het gemiddelde van de uitzendkrachten die door de la moyenne des travailleurs intérimaires occupés par un
een gebruiker worden tewerkgesteld, utilisateur,
gesteld door het Arbeidshof te Antwerpen. posée par la Cour du travail d'Anvers.
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges L.
L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, E. Derycke en J. Spreutels, Lavrysen, A. Alen, J.-P. Moerman, E. Derycke et J. Spreutels, assistée
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging I. Objet de la question préjudicielle et procédure
a. Bij arrest van 10 juni 2005 in zake de NV Fun Belgium en anderen a. Par arrêt du 10 juin 2005 en cause de la SA Fun Belgium et autres
tegen het Algemeen Christelijk Vakverbond en anderen, waarvan de contre la Confédération des syndicats chrétiens et autres, dont
expeditie ter griffie van het Arbitragehof is ingekomen op 13 juni l'expédition est parvenue au greffe de la Cour d'arbitrage le 13 juin
2005, heeft het Arbeidshof te Antwerpen de volgende prejudiciële vraag 2005, la Cour du travail d'Anvers a posé la question préjudicielle
gesteld : suivante :
« Schendt artikel 2 van de wet van 2 april 2004 houdende bekrachtiging « L'article 2 de la loi du 2 avril 2004, qui confirme avec effet à la
met terugwerkende kracht tot op datum van hun inwerkingtreding van de date de leur entrée en vigueur les arrêtés royaux du 15 mai 2003,
koninklijke besluiten van 15 mei 2003, de artikelen 10 en 11 van de viole-t-il les articles 10 et 11 de la Constitution en ce que les
Grondwet, doordat ondernemingen die in een hangende procedure de entreprises qui avaient soulevé, dans une procédure pendante,
onwettigheid van voornoemde koninklijke besluiten hadden opgeworpen en l'illégalité des arrêtés royaux précités et demandé leur
de niet toepassing ervan in toepassing van artikel 159 van de Grondwet non-application en vertu de l'article 159 de la Constitution, ne
hadden gevraagd, deze niet meer door een rechtscollege op hun peuvent plus faire contrôler par une juridiction la légalité de
wettelijkheid kunnen laten toetsen, terwijl ondernemingen die een ceux-ci, alors que les entreprises qui ont obtenu une décision
rechterlijke uitspraak hebben bekomen vóór de datum van afkondiging
van de wet van 2 april 2004 de wettigheid van voormelde koninklijke judiciaire avant la date de promulgation de la loi du 2 avril 2004 ont
besluiten wél hebben kunnen laten toetsen door een rechtscollege ? ». pu, quant à elles, faire contrôler par une juridiction la légalité des arrêtés royaux précités ? ».
b. Bij arrest van 9 september 2005 in zake de BVBA Antwerpse b. Par arrêt du 9 septembre 2005 en cause de la SPRL Antwerpse
Distributieservice en anderen tegen het Algemeen Christelijk Distributieservice et autres contre la Confédération des syndicats
Vakverbond, waarvan de expeditie ter griffie van het Arbitragehof is chrétiens, dont l'expédition est parvenue au greffe de la Cour
ingekomen op 14 september 2005, heeft het Arbeidshof te Antwerpen d'arbitrage le 14 septembre 2005, la Cour du travail d'Anvers a posé
dezelfde prejudiciële vraag gesteld. la même question préjudicielle.
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 3718 en 3772 van de rol van Ces affaires, inscrites sous les numéros 3718 et 3772 du rôle de la
het Hof, werden samengevoegd. Cour, ont été jointes.
(...) (...)
III. In rechte III. En droit
(...) (...)
Wat betreft de in het geding zijnde bepaling Quant à la disposition en cause
B.1. Uit de motieven van de verwijzingsbeslissingen dient te worden B.1. Il ressort des motifs des décisions de renvoi que la question
afgeleid dat de prejudiciële vraag enkel betrekking heeft op artikel
2, 1°, van de wet van 2 april 2004 « houdende de bekrachtiging van de préjudicielle posée concerne l'article 2, 1°, de la loi du 2 avril
volgende koninklijke besluiten : a) het koninklijk besluit van 15 mei 2004 « portant confirmation des arrêtés royaux suivants : a) l'arrêté
2003 betreffende de ondernemingsraden en de comités voor preventie en
bescherming op het werk; b) het koninklijk besluit van 15 mei 2003 tot royal du 15 mai 2003 relatif aux conseils d'entreprise et aux comités
vaststelling van de datum van de verkiezingen voor de aanwijzing van
de afgevaardigden van het personeel bij de ondernemingsraden en bij de
comités voor preventie en bescherming op het werk; c) het koninklijk pour la prévention et la protection au travail; b) l'arrêté royal du
besluit van 15 mei 2003 tot vaststelling van de berekeningswijze van 15 mai 2003 fixant la date des élections pour la désignation des
délégués du personnel des conseils d'entreprise et des comités pour la
prévention et la protection au travail; c) l'arrêté royal du 15 mai
het gemiddelde van de uitzendkrachten die door een gebruiker worden 2003 déterminant les modalités de calcul de la moyenne des
tewerkgesteld » (hierna : bekrachtigingswet), dat bepaalt : travailleurs intérimaires occupés par un utilisateur » (ci-après : loi
« Worden bekrachtigd met uitwerking op de datum van hun de confirmation), qui énonce :
inwerkingtreding : « Sont confirmés avec effet à la date de leur entrée en vigueur :
1° het koninklijk besluit van 15 mei 2003 betreffende de 1° l'arrêté royal du 15 mai 2003 relatif aux conseils d'entreprise et
ondernemingsraden en de comités voor preventie en bescherming op het werk; ». aux comités pour la prévention et la protection au travail; ».
Die bepaling is in werking getreden op de dag van haar bekendmaking in Cette disposition est entrée en vigueur le jour de sa publication au
het Belgisch Staatsblad , te weten op 16 april 2004 (artikel 4). Het Moniteur belge , soit le 16 avril 2004 (article 4). L'arrêté royal
bekrachtigde koninklijk besluit is eveneens in werking getreden op de qu'elle confirme était aussi entré en vigueur le jour de sa
dag van zijn bekendmaking in het Belgisch Staatsblad (artikel 91), te weten op 4 juni 2003. publication au Moniteur belge (article 91), soit le 4 juin 2003.
Wat betreft de ontvankelijkheid van de prejudiciële vraag Quant à la recevabilité de la question préjudicielle
B.2.1. De geïntimeerde voor het verwijzende rechtscollege werpt op dat B.2.1. La partie intimée devant la juridiction a quo fait valoir que
de prejudiciële vraag niet dienstig is voor de oplossing van de la question préjudicielle n'est pas utile à la solution des litiges au
bodemgeschillen. Het koninklijk besluit van 15 mei 2003 betreffende de fond. En effet, l'arrêté royal du 15 mai 2003 relatif aux conseils
ondernemingsraden en de comités voor preventie en bescherming op het d'entreprise et aux comités pour la prévention et la protection au
werk, dat wordt beoogd door de in het geding zijnde bepaling, zou travail, visé par la disposition en cause, ne devrait pas s'appliquer
immers niet moeten worden toegepast op de onderliggende
bodemgeschillen, omdat de omschrijving van de technische à ces litiges, parce que la définition de l'unité technique
bedrijfseenheid zou worden geregeld in artikel 14, § 1, 1°, en § 2, d'exploitation serait réglée à l'article 14, § 1er, 1°, et § 2, de la
van de wet van 20 september 1948 houdende organisatie van het loi du 20 septembre 1948 portant organisation de l'économie, ainsi
bedrijfsleven, alsook in de artikelen 49, 1°, en 50, § 3, van de wet
van 4 augustus 1996 betreffende het welzijn van de werknemers bij de qu'aux articles 49, 1°, et 50, § 3, de la loi du 4 août 1996 relative
uitvoering van hun werk. Het zou pas na een bevestiging van de au bien-être des travailleurs lors de l'exécution de leur travail. Ce
vonnissen door het Arbeidshof zijn, dat het voormelde koninklijk ne serait qu'après une confirmation des jugements par la Cour du
besluit zou moeten worden toegepast en dit zou in elk geval na de travail que cet arrêté royal devrait être appliqué, ce qui aurait lieu
inwerkingtreding van de wet van 2 april 2004 zijn, zodat de en tout état de cause après l'entrée en vigueur de la loi du 2 avril
terugwerkende kracht ter zake van geen belang is. 2004, de sorte que l'effet rétroactif n'a aucune importance en
B.2.2. Het staat in beginsel aan de rechter die de prejudiciële vraag l'espèce. B.2.2. C'est au juge qui pose une question préjudicielle qu'il
stelt, na te gaan of het antwoord op de vraag dienend is om het hem appartient d'apprécier si la réponse à cette question est utile à la
voorgelegde geschil te beslechten. Slechts wanneer dit klaarblijkelijk solution du litige qu'il doit trancher. Ce n'est que lorsque ce n'est
niet het geval is, vermag het Hof te beslissen dat de vraag geen manifestement pas le cas que la Cour peut décider que la question
antwoord behoeft. n'appelle pas de réponse.
B.2.3. Uit de verwijzingsbeslissing in de zaak nr. 3772 blijkt dat het B.2.3. La décision de renvoi dans l'affaire n° 3772 fait apparaître
verwijzende rechtscollege de opgeworpen exceptie reeds heeft beslecht. que la juridiction a quo a déjà statué sur l'exception soulevée. La
Te dezen is het Arbeidshof de mening toegedaan dat « indien zou worden Cour du travail estime en l'espèce que « si on décidait que les
beslist dat appellanten één technische bedrijfseenheid zouden vormen, appelants constituent une seule unité technique d'exploitation, [...]
[daar] [...] van rechtswege uit voort vloeit dat zij gehouden zijn il en résulterait de plein droit qu'elles seraient tenues d'organiser
sociale verkiezingen te organiseren. Het is dan uiteraard van belang des élections sociales » et qu'« il importe dès lors bien entendu de
te weten of de wet van 2 april 2004 [...] al dan niet [...] [kan] worden toegepast ». savoir si la loi du 2 avril 2004 [...] peut ou non être appliquée ».
B.2.4. De exceptie wordt verworpen. B.2.4. L'exception est rejetée.
Ten gronde Quant au fond
B.3. Het verwijzende rechtscollege wenst van het Hof te vernemen of B.3. La juridiction a quo demande à la Cour si l'article 2 de la loi
artikel 2 van de bekrachtigingswet de artikelen 10 en 11 van de de confirmation viole les articles 10 et 11 de la Constitution, « en
Grondwet schendt, « doordat ondernemingen die in een hangende ce que les entreprises qui avaient soulevé, dans une procédure
procedure de onwettigheid van voornoemde koninklijke besluiten hadden pendante, l'illégalité des arrêtés royaux précités et demandé leur
opgeworpen en de niet toepassing ervan in toepassing van artikel 159 non-application en vertu de l'article 159 de la Constitution, ne
van de Grondwet hadden gevraagd, deze niet meer door een rechtscollege peuvent plus faire contrôler par une juridiction la légalité de
op hun wettelijkheid kunnen laten toetsen, terwijl ondernemingen die ceux-ci, alors que les entreprises qui ont obtenu une décision
een rechterlijke uitspraak hebben bekomen vóór de datum van judiciaire avant la date [d'entrée en vigueur] de la loi du 2 avril
[inwerkingtreding] van de wet van 2 april 2004 de wettigheid van 2004 ont pu, quant à elles, faire contrôler par une juridiction la
voormelde koninklijke besluiten wél hebben kunnen laten toetsen door
een rechtscollege ». légalité des arrêtés royaux précités ».
B.4.1. Uit de parlementaire voorbereiding blijkt dat de wetgever met B.4.1. Il ressort des travaux préparatoires que le législateur, par
artikel 2, 1°, van de bekrachtigingswet van 2 april 2004 beoogde het l'article 2, 1°, de la loi de confirmation du 2 avril 2004, entendait
koninklijk besluit van 15 mei 2003, zoals bedoeld in de in het geding confirmer avec effet rétroactif l'arrêté royal du 15 mai 2003 visé par
zijnde bepaling, met terugwerkende kracht te bekrachtigen voor de cette disposition, pour la période de sa validité, à savoir à partir
periode van zijn gelding, zijnde vanaf 4 juni 2003 : du 4 juin 2003 :
« De verkiezingsprocedure van de sociale verkiezingen, die verlopen « La procédure électorale des élections sociales, coulées dans un
volgens een strikte kalender, is in de eerste ondernemingen calendrier strict, a débuté dans les premières entreprises (celles qui
(ondernemingen die hun verkiezingen zullen organiseren op de eerste organiseront leurs élections le premier jour de la période fixée, à
dag van de vastgestelde periode, namelijk op 6 mei 2004) begonnen op 8 savoir le 6 mai 2004) le 8 décembre 2003.
december 2003. In de eerste fase van de verkiezingen moeten de fundamentele gegevens Pendant la première phase des élections, les données fondamentales des
van de verkiezingen worden vastgesteld : de technische élections doivent être fixées : les unités techniques d'exploitation
bedrijfseenheden op het niveau waarvan de organen moeten worden au niveau desquelles des organes doivent être institués, les fonctions
opgericht, de functies van het leidinggevend personeel waarvan de du personnel de direction dont les détenteurs sont appelés à
houders geroepen worden tot het vertegenwoordigen van de werkgever in représenter l'employeur au sein des nouveaux organes et les fonctions
de nieuwe organen en de kaderfuncties. Op het einde van deze periode de cadres. A la fin de cette période, les juridictions du travail sont
moeten de arbeidsgerechten uitspraak doen inzake de betwistingen appelées à statuer sur les contestations concernant les décisions de
betreffende de beslissingen van de werkgever over de toepassing van l'employeur sur l'application de ces trois notions.
deze drie begrippen.
Hoewel reeds meerdere tientallen vonnissen geveld zijn met toepassing Bien que plusieurs dizaines de jugements aient déjà été rendus en
van de koninklijke besluiten van 15 mei 2003, heeft een arbeidsgerecht appliquant les arrêtés royaux du 15 mai 2003, une juridiction a rendu
een beslissing geveld waarin de wettelijkheid van deze koninklijke des décisions dans lesquelles la légalité de ces arrêtés royaux (et
besluiten (en meer in het bijzonder het koninklijk besluit dat de plus particulièrement l'arrêté royal qui règle la procédure) est
procedure regelt) wordt betwist. contestée.
[...] [...]
Deze beslissingen hebben in ieder geval twijfel gezaaid bij velen die Ces décisions ont en tout cas semé le doute parmi beaucoup de ceux qui
de verkiezingen moeten organiseren of eraan deelnemen, inzake de doivent organiser ou participer aux élections, sur la légalité de
wettelijkheid van bepaalde toe te passen regels en vooral inzake de certaines règles à appliquer et surtout sur les règles à réellement
regels die werkelijk moeten worden toegepast voor de uitvoering van de appliquer pour la mise en oeuvre d'obligations légales qui ne sont
wettelijke verplichtingen die zelf helemaal niet worden betwist. Het absolument pas contestées. Il est contraire à tout sentiment de
is strijdig met elk gevoel van rechtszekerheid dat verschillende sécurité juridique que des juridictions différentes n'appliquent pas
gerechten niet dezelfde besluiten toepassen om identieke geschillen te beslechten. les mêmes règlements pour trancher des conflits identiques.
[...] [...]
Aan de andere kant zou de stopzetting van de lopende procedures, het D'autre part, l'arrêt des procédures en cours, le report des élections
uitstellen van de verkiezingen en de organisatie van nieuwe et l'organisation de nouvelles élections dans quelques mois créeraient
verkiezingen binnen enkele maanden ontoelaatbare budgettaire lasten des charges budgétaires inadmissibles dans le chef des entreprises et
doen ontstaan in hoofde van de ondernemingen en een aanzienlijke un gaspillage considérable des ressources humaines.
verspilling van menselijke inzet zijn.
[...] [...]
Het belang van deze zekerheid voor alle sociale partners wordt
bevestigd door de gemeenschappelijke verklaring die ze hebben L'importance de cette sécurité pour l'ensemble des partenaires est
ondertekend op 17 februari 2004. attestée par la déclaration commune qu'ils ont signée le 17 février
De sociale partners hebben uitdrukkelijk hun akkoord betuigd met een 2004. Les partenaires sociaux ont explicitement marqué leur accord pour
zo spoedig mogelijke bevestiging van de geldigheid zowel van de qu'une confirmation de la validité tant de la procédure entamée que
opgestarte procedure als van de verkiezingen zelf. des élections elles-mêmes intervienne dès que possible.
[...] [...]
Ingevolge de bekrachtiging bij wet zal de procedure van de sociale Suite à la confirmation par une loi, la procédure des élections
verkiezingen, die weken geleden werd aangevat, verder gezet kunnen sociales, entamée depuis plusieurs semaines pourra continuer à se
worden en zullen de sociale verkiezingen plaats kunnen vinden op de dérouler et les élections pourront avoir lieu aux dates prévues, avec
voorziene data, en dit in volledige rechtszekerheid, zoals vereist is toute la sécurité juridique nécessaire à une opération d'une telle
voor een opzet van dergelijke omvang. ampleur.
[...] [...]
Teneinde de beoogde rechtszekerheid te bekomen is het absoluut nodig Afin de parvenir à la sécurité juridique envisagée, il est absolument
dat er ook geen enkele twijfel ontstaat over de geldigheid van de nécessaire qu'il n'y ait plus aucun doute quant à la validité des
reeds verrichte rechtshandelingen in het kader van de momenteel actes juridiques déjà effectués dans le cadre de la procédure
lopende verkiezingsprocedure. d'élection actuellement en cours.
[...] [...]
Het gaat er hier om de stabiliteit van de instellingen en de Il s'agit ici de maintenir la stabilité des institutions et la
continuïteit van de openbare dienst te behouden, de rechtszekerheid en continuité du service public et de préserver la sécurité juridique et
de uniforme toepassing van de besluiten te vrijwaren » (Parl. St., l'application uniforme des règlements » (Doc. parl., Chambre,
Kamer, 2003-2004, DOC 51-0885/001, pp. 7-13). 2003-2004, DOC 51-0885/001, pp. 7-13).
B.4.2. Het voormelde koninklijk besluit werd genomen om, ter B.4.2. L'arrêté royal précité a été pris, en exécution de la loi du 20
uitvoering van de wet van 20 september 1948 houdende organisatie van septembre 1948 portant organisation de l'économie et de la loi du 4
het bedrijfsleven en de wet van 4 augustus 1996 betreffende het août 1996 relative au bien-être des travailleurs lors de l'exécution
welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk, de de leur travail, afin de fixer les règles de procédure en matière
procedureregels voor de sociale verkiezingen vast te stellen. d'élections sociales.
De dringende noodzakelijkheid die werd aangevoerd om het advies van de L'urgence invoquée pour ne pas demander l'avis de la section de
afdeling wetgeving niet in te winnen werd als volgt verantwoord in de législation a été justifiée comme suit dans le préambule de l'arrêté
aanhef van het koninklijk besluit : royal :
« Overwegende dat de verkiezingen tot vernieuwing van de « Considérant que les élections pour le renouvellement des conseils
ondernemingsraden en de comités voor preventie en bescherming op het d'entreprise et des comités pour la prévention et la protection au
werk zullen plaatshebben vanaf 6 mei 2004; overwegende dat de travail auront lieu à partir du 6 mai 2004; considérant qu'en
verkiezingsprocedure bijgevolg in sommige ondernemingen zal moeten conséquence, la procédure électorale devra, dans certaines
aanvangen op 9 december 2003; overwegende dat de vaststelling van het entreprises, commencer le 9 décembre 2003; considérant que la
détermination du personnel occupé par une entreprise en vue de
personeel dat door een onderneming wordt tewerkgesteld met het oog op l'institution d'un conseil d'entreprise ou d'un comité pour la
de oprichting in 2004 van een ondernemingsraad of van een comité voor prévention et la protection au travail en 2004 se fait sur base d'une
preventie en bescherming op het werk, gebeurt op basis van een
referteperiode die het reeds lopende jaar 2003 dekt; overwegende dat période de référence couvrant l'année 2003 qui est déjà en cours;
het past dat belanghebbenden tijdig zouden zijn ingelicht over de te considérant qu'il convient que les personnes intéressées soient
volgen procedure opdat ze zich kunnen voorbereiden om de informées à temps de la procédure à suivre pour qu'elles puissent se
voorgeschreven procedure te starten; overwegende dat de préparer à entamer la procédure prescrite; considérant que les
representatieve werknemers- en werkgeversorganisaties ondersteuning organisations représentatives des travailleurs et des employeurs
verlenen op het vlak van documentatie en informatie aan de betrokken apportent un soutien au point de vue documentation et information aux
ondernemingen en dat de voorbereiding van deze medewerking lang duurt entreprises concernées et que la préparation de cette collaboration
». est longue ».
B.5.1. Doordat de Arbeidsrechtbank te Nijvel in haar vonnissen van 30 B.5.1. Du fait que le Tribunal du travail de Nivelles, dans ses
januari 2004 en 13 februari 2004 het voormelde koninklijk besluit van jugements des 30 janvier 2004 et 13 février 2004, a déclaré
15 mei 2003 buiten toepassing verklaarde omdat zij oordeelde dat de inapplicable l'arrêté royal précité du 15 mai 2003, estimant que
dringende noodzakelijkheid die was aangevoerd om niet het voorafgaand l'urgence qui était invoquée pour ne pas demander l'avis préalable de
advies van de afdeling wetgeving van de Raad van State in te winnen la section de législation du Conseil d'Etat n'avait pas été
niet afdoende was gemotiveerd, is een rechtsonzekerheid ontstaan die spécialement motivée, une insécurité juridique s'est installée, à
de wetgever heeft willen verhelpen. Die rechtsonzekerheid is des te laquelle le législateur a entendu remédier. Cette insécurité juridique
groter daar de vaststellingen, door voormelde Arbeidsrechtbank, enkel est d'autant plus grande que les constats posés par le Tribunal du
inter partes gelden en het een besluit betreft dat de procedure van de travail précité ne valent qu'inter partes et qu'il s'agit d'un arrêté
sociale verkiezingen regelt die reeds opgestart diende te zijn. réglant la procédure des élections sociales qui devaient déjà avoir
B.5.2. Wanneer verordenende maatregelen mogelijk als onwettig kunnen débuté. B.5.2. Lorsque des mesures réglementaires peuvent éventuellement être
worden beschouwd overeenkomstig artikel 159 van de Grondwet, komt het considérées comme illégales conformément à l'article 159 de la
in de regel toe aan de overheid die de betrokken normen heeft genomen, Constitution, il appartient en principe à l'autorité qui a adopté la
die te herstellen met inachtneming van de vormvoorschriften die zij norme en cause de la refaire dans le respect des formalités qu'elle
niet heeft nageleefd. Te dezen heeft de wetgever de situatie van n'avait pas observées. En l'espèce, le législateur a entendu remédier
rechtsonzekerheid willen verhelpen die voor iedereen die de sociale à la situation d'insécurité juridique, née pour ceux qui doivent
verkiezingen moet organiseren of eraan deelneemt, is ontstaan inzake organiser ou participer aux élections, concernant la légalité de
de wettigheid van bepaalde toe te passen regels. Het zou, volgens de certaines règles à appliquer. Selon le législateur, il serait
wetgever, ontoelaatbaar zijn de sociale verkiezingen, hun resultaten inadmissible que les élections sociales, leurs résultats et les
en de talrijke gevolgen die zij teweegbrengen, op welke manier dan ook nombreuses conséquences qui en découlent soient hypothéqués de quelque
voor de komende vier jaar te hypothekeren (Parl. St., Kamer, manière que ce soit pour les quatre ans à venir (Doc. parl., Chambre,
2003-2004, DOC 51-0885/001, p. 9). 2003-2004, DOC 51-0885/001, p. 9).
B.6. De in het geding zijnde wet heeft, zoals blijkt uit B.1, terugwerkende kracht. De terugwerkende kracht is enkel verantwoord wanneer zij onontbeerlijk is voor de verwezenlijking van een doelstelling van algemeen belang. Indien bovendien blijkt dat de terugwerkende kracht tot gevolg heeft dat de afloop van een of meer gerechtelijke procedures in een welbepaalde zin wordt beïnvloed of dat rechtscolleges verhinderd worden zich uit te spreken over een welbepaalde rechtsvraag, vergt de aard van het in het geding zijnde beginsel dat uitzonderlijke omstandigheden of dwingende motieven van algemeen belang een verantwoording bieden voor het optreden van de wetgever, dat ten B.6. La loi en cause, ainsi que cela ressort du B.1, a un effet rétroactif. La rétroactivité ne se justifie que si elle est indispensable à la réalisation d'un objectif d'intérêt général. S'il s'avère en outre que la rétroactivité a pour effet que l'issue de l'une ou l'autre procédure judiciaire est influencée dans un sens déterminé ou que les juridictions sont empêchées de se prononcer sur une question de droit bien précise, la nature du principe en cause exige que des circonstances exceptionnelles ou des motifs impérieux d'intérêt général justifient l'intervention du législateur, laquelle porte
nadele van een categorie van burgers inbreuk maakt op de atteinte, au préjudice d'une catégorie de citoyens, aux garanties
jurisdictionele waarborgen die aan allen worden geboden. juridictionnelles offertes à tous.
B.7. Het bekrachtigen van een koninklijk besluit bij een wet heeft tot B.7. La confirmation d'un arrêté royal par une loi a pour conséquence
gevolg dat de Raad van State en de hoven en rechtbanken zich niet meer que le Conseil d'Etat et les cours et tribunaux ne peuvent plus se
kunnen uitspreken over de wettigheid van de bekrachtigde bepalingen. prononcer sur la légalité des dispositions confirmées.
B.8. Zoals opgemerkt in B.4.1 en B.5.2, blijkt uit de parlementaire B.8. Comme cela a été observé en B.4.1 et B.5.2, il ressort des
voorbereiding van de wet van 2 april 2004 dat het inzonderheid de bedoeling van de wetgever was te vermijden dat de sociale verkiezingen, hun resultaten en de talrijke gevolgen die zij teweegbrengen, op welke manier dan ook voor de komende vier jaar zouden worden gehypothekeerd. B.9. De vaststelling, in twee vonnissen die enkel inter partes gelden, van een vormelijke tekortkoming bij de totstandkoming van een besluit waarvan de inhoud niet wordt betwist, kan niet tot gevolg hebben dat de wetgever in de onmogelijkheid zou zijn om de rechtsonzekerheid die door die vaststelling is ontstaan, te verhelpen. B.10. De in het geding zijnde bepaling wijzigt niet de regels aangaande de organisatie van de sociale verkiezingen, maar heeft enkel travaux préparatoires de la loi du 2 avril 2004 que l'intention du législateur était en particulier d'éviter que les élections sociales, leurs résultats et les nombreuses conséquences qui en découlent soient hypothéqués de quelque manière que ce soit pour les quatre ans à venir. B.9. Le constat, dans deux jugements qui ne valent qu'inter partes, d'un vice de forme lors de l'adoption d'un arrêté dont le contenu n'est pas contesté, ne peut avoir pour effet que le législateur soit dans l'impossibilité de remédier à l'insécurité juridique née de ce constat. B.10. La disposition en cause n'a pas modifié les règles d'organisation des élections sociales, mais a pour but de préserver la
tot doel de geldigheid van de opgestarte procedure te vrijwaren. validité de la procédure entamée. De surcroît, la loi de confirmation
Bovendien heeft de bekrachtigingswet een tijdelijke duur omdat enkel
de sociale verkiezingen van 2004 worden beoogd (artikel 3). a une durée temporaire, puisque seules les élections sociales de 2004
sont visées (article 3).
Dienvolgens heeft de wetgever een maatregel genomen die is ingegeven En conséquence, le législateur a pris une mesure dictée par des motifs
door dwingende motieven van algemeen belang. impérieux d'intérêt général.
B.11. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. B.11. La question préjudicielle appelle une réponse négative.
Om die redenen, Par ces motifs,
het Hof la Cour
zegt voor recht : dit pour droit :
Artikel 2, 1°, van de wet van 2 april 2004 « houdende de bekrachtiging L'article 2, 1°, de la loi du 2 avril 2004 « portant confirmation des
van de volgende koninklijke besluiten : a) het koninklijk besluit van
15 mei 2003 betreffende de ondernemingsraden en de comités voor arrêtés royaux suivants : a) l'arrêté royal du 15 mai 2003 relatif aux
preventie en bescherming op het werk; b) het koninklijk besluit van 15 conseils d'entreprise et aux comités pour la prévention et la
mei 2003 tot vaststelling van de datum van de verkiezingen voor de protection au travail; b) l'arrêté royal du 15 mai 2003 fixant la date
aanwijzing van de afgevaardigden van het personeel bij de des élections pour la désignation des délégués du personnel des
ondernemingsraden en bij de comités voor preventie en bescherming op conseils d'entreprise et des comités pour la prévention et la
het werk; c) het koninklijk besluit van 15 mei 2003 tot vaststelling protection au travail; c) l'arrêté royal du 15 mai 2003 déterminant
van de berekeningswijze van het gemiddelde van de uitzendkrachten die les modalités de calcul de la moyenne des travailleurs intérimaires
door een gebruiker worden tewerkgesteld » schendt de artikelen 10 en occupés par un utilisateur » ne viole pas les articles 10 et 11 de la
11 van de Grondwet niet. Constitution.
Aldus uitgesproken in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig Ainsi prononcé en langue néerlandaise et en langue française,
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur
Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 19 april 2006. la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 19 avril 2006.
De griffier, Le greffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, Le président,
A. Arts. A. Arts.
^