Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 201/2005 van 21 december 2005 Rolnummer 3247 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 189 van de programmawet van 9 juli 2004, ingesteld door het Nationaal V(...) Het Arbitragehof, Samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters R. Henn(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 201/2005 van 21 december 2005 Rolnummer 3247 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 189 van de programmawet van 9 juli 2004, ingesteld door het Nationaal V(...) Het Arbitragehof, Samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters R. Henn(...) Extrait de l'arrêt n° 201/2005 du 21 décembre 2005 Numéro du rôle : 3247 En cause : le recours en annulation de l'article 189 de la loi-programme du 9 juillet 2004, introduit par le « Nationaa(...) La Cour d'arbitrage, composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges R. Henneuse, E(...)
ARBITRAGEHOF COUR D'ARBITRAGE
Uittreksel uit arrest nr. 201/2005 van 21 december 2005 Extrait de l'arrêt n° 201/2005 du 21 décembre 2005
Rolnummer 3247 Numéro du rôle : 3247
In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 189 (met betrekking En cause : le recours en annulation de l'article 189 (concernant les
tot de gezondheidszorgberoepen) van de programmawet van 9 juli 2004, professions des soins de santé) de la loi-programme du 9 juillet 2004,
ingesteld door het Nationaal Verbond van Katholieke Vlaamse introduit par le « Nationaal Verbond van Katholieke Vlaamse
Verpleegkundigen en Vroedvrouwen. Verpleegkundigen en Vroedvrouwen ».
Het Arbitragehof, La Cour d'arbitrage,
Samengesteld uit de voorzitters A. Arts en M. Melchior, en de rechters composée des présidents A. Arts et M. Melchior, et des juges R.
R. Henneuse, E. De Groot, A. Alen, J.-P. Snappe en E. Derycke, Henneuse, E. De Groot, A. Alen, J.-P. Snappe et E. Derycke, assistée
bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter A. Arts, du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président A. Arts,
wijst na beraad het volgende arrest : après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Objet du recours et procédure
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 22 december Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 22
2004 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 23 décembre 2004 et parvenue au greffe le 23 décembre 2004, le «
december 2004, heeft het Nationaal Verbond van Katholieke Vlaamse Nationaal Verbond van Katholieke Vlaamse Verpleegkundigen en
Verpleegkundigen en Vroedvrouwen, met zetel te 1030 Brussel, Vroedvrouwen », dont le siège est établi à 1030 Bruxelles, square
Vergoteplein 43, beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 189 Vergote 43, a introduit un recours en annulation de l'article 189
(met betrekking tot de gezondheidszorgberoepen) van de programmawet (concernant les professions des soins de santé) de la loi-programme du
van 9 juli 2004 (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 15 juli 9 juillet 2004 (publiée au Moniteur belge du 15 juillet 2004, deuxième
2004, tweede editie). édition).
(...) (...)
II. In rechte II. En droit
(...) (...)
B.1. Het Nationaal Verbond van Katholieke Vlaamse Verpleegkundigen en B.1. Le « Nationaal Verbond van Katholieke Vlaamse Verpleegkundigen en
Vroedvrouwen (N.V.K.V.V.), een beroepsvereniging opgericht in de vorm Vroedvrouwen » (N.V.K.V.V.), une association professionnelle
van een vereniging zonder winstoogmerk, vordert de vernietiging van constituée sous la forme d'une association sans but lucratif, demande
artikel 189 van de programmawet van 9 juli 2004 wegens schending van l'annulation de l'article 189 de la loi-programme du 9 juillet 2004
de artikelen 10, 11 en 23 van de Grondwet. pour cause de violation des articles 10, 11 et 23 de la Constitution.
De bestreden bepaling luidt : La disposition entreprise énonce :
« Artikel 5, § 1, van het koninklijk besluit nr. 78 van 10 november « L'article 5, § 1er, de l'arrêté royal n° 78 du 10 novembre 1967
1967 betreffende de uitoefening van de gezondheidsberoepen [lees : relatif à l'exercice des professions des soins de santé, modifié par
gezondheidszorgberoepen], gewijzigd bij de wetten van 20 december 1974 les lois du 20 décembre 1974 et du 19 décembre 1990, est complété par
en 19 december 1990, wordt aangevuld met het volgende lid : l'alinéa suivant :
' De Koning kan, bij een besluit vastgesteld na overleg in de
Ministerraad en na advies van de Koninklijke Academiën voor ' Le Roi peut fixer, par arrêté délibéré en Conseil des Ministres et
Geneeskunde, de lijst van activiteiten vaststellen die tot het après avis des Académies Royales de Médecine, la liste des activités
dagelijkse leven behoren en die niet tot de uitoefening van de qui ont trait à la vie quotidienne et qui ne relèvent pas de
geneeskunst, de verpleegkunde, de kinesitherapie of een paramedisch l'exercice de l'art de guérir, de l'art infirmier, de la
beroep behoren. Hij kan daarenboven de voorwaarden vaststellen waaraan kinésithérapie ou d'une profession paramédicale. Il peut, en outre,
deze activiteiten moeten beantwoorden om als dusdanig te worden fixer les conditions auxquelles ces activités doivent répondre pour
beschouwd; ' ». être considérées comme telles; ' ».
Ten aanzien van de exceptie van niet-ontvankelijkheid Quant à l'exception de non-recevabilité
B.2. Volgens de verzoekende partij, een erkende beroepsvereniging, B.2. La partie requérante, une association professionnelle reconnue,
doet zij van het vereiste belang blijken, aangezien de bestreden estime justifier de l'intérêt requis, parce que la disposition
bepaling de situatie van haar leden, verpleegkundigen, rechtstreeks en entreprise peut affecter directement et défavorablement la situation
ongunstig kan raken en zulks om twee redenen : enerzijds, ondermijnt de ses membres, des infirmiers, et ce pour deux raisons : d'une part,
de bestreden bepaling de wettelijke bescherming van het beroep van la disposition entreprise sape la protection légale de la profession
verpleegkundige en, anderzijds, kan ten gevolge van die bepaling de d'infirmier et, d'autre part, cette disposition permet d'éluder le
wettelijk vastgestelde adviesregeling in het kader van de Nationale régime d'avis établi par la loi dans le cadre du Conseil national de
Raad voor verpleegkunde en van de Technische Commissie voor l'art infirmier et de la Commission technique de l'art infirmier.
verpleegkunde worden omzeild. De verzoekende partij is van oordeel dat de bestreden bepaling de La partie requérante estime que la disposition entreprise constitue la
wettelijke grondslag vormt voor de Koning om de door Hem aan te wijzen base légale permettant au Roi d'excepter des soins de santé des actes
handelingen uit de gezondheidszorg te halen, terwijl het nochtans qu'il Lui appartient de désigner, alors qu'il s'agit pourtant
activiteiten betreft die « tot het dagelijkse leven behoren » en die d'activités qui « ont trait à la vie quotidienne » et qui, sans la
zonder de bestreden bepaling uitsluitend door beoefenaars van een disposition entreprise, peuvent exclusivement être accomplis par des
gezondheidszorgberoep, te dezen verpleegkundigen, mogen worden praticiens d'une profession des soins de santé, en l'espèce, des
verricht. infirmiers.
B.3. De Ministerraad betoogt dat het beroep niet ontvankelijk is B.3. Le Conseil des Ministres soutient que le recours n'est pas
wegens ontstentenis van het vereiste belang van de verzoekende partij. De Ministerraad wijst erop dat de bestreden bepaling niets uit te staan heeft met de bescherming van het beroep van verpleegkundige, maar enkel betrekking heeft op de delegatiebevoegdheid van artsen. Volgens hem vloeit uit de bestreden bepaling niet voort dat de adviesverlening door de Nationale Raad voor verpleegkunde en de Technische Commissie voor verpleegkunde wordt omzeild. De Ministerraad is van mening dat de zienswijze van de verzoekende partij louter hypothetisch is, aangezien haar argumentatie op een nog niet genomen uitvoeringsbesluit van de bestreden bepaling is gesteund. De inhoud van dat besluit is evenwel geenszins nu reeds bepaald, noch bepaalbaar op basis van de tekst van de bestreden bepaling. Indien later zou blijken dat de Koning bij het nemen van het desbetreffende uitvoeringsbesluit, ongrondwettige maatregelen zou hebben genomen of bepaalde adviezen niet zou hebben ingewonnen, kan de verzoekende partij zich in voorkomend geval tot de bevoegde instanties wenden. De Ministerraad besluit dat het belang van de verzoekende partij louter potentieel en niet rechtstreeks is. B.4.1. Wanneer een vereniging zonder winstoogmerk zich op een collectief belang beroept, is vereist dat haar maatschappelijk doel van bijzondere aard is en, derhalve, onderscheiden van het algemeen belang; dat het collectief belang niet tot de individuele belangen van haar leden is beperkt; dat het maatschappelijk doel door de bestreden norm kan worden geraakt; dat ten slotte niet blijkt dat dit maatschappelijk doel niet of niet meer werkelijk wordt nagestreefd. recevable faute pour la partie requérante de disposer de l'intérêt requis. Le Conseil des Ministres souligne que la disposition entreprise n'a aucun rapport avec la protection de la profession d'infirmier mais porte uniquement sur le pouvoir de délégation des médecins. Selon lui, la disposition entreprise n'a pas pour effet d'éluder les avis du Conseil national de l'art infirmier et de la Commission technique de l'art infirmier. Le Conseil des Ministres considère que le point de vue de la partie requérante est purement hypothétique, puisque son argumentation se fonde sur un arrêté d'exécution de la disposition entreprise qui n'a pas encore été pris. Or, le contenu de cet arrêté n'est actuellement pas encore déterminé, et il ne peut pas non plus l'être sur la base du texte de la disposition entreprise. S'il devait apparaître ultérieurement que le Roi, en prenant l'arrêté d'exécution en question, aurait pris des mesures inconstitutionnelles ou n'aurait pas recueilli certains avis, la partie requérante pourra, le cas échéant, s'adresser aux instances compétentes. Le Conseil des Ministres conclut que l'intérêt de la partie requérante est purement potentiel et n'est pas direct. B.4.1. Lorsqu'une association sans but lucratif se prévaut d'un intérêt collectif, il est requis que son objet social soit d'une nature particulière et, dès lors, distinct de l'intérêt général; que l'intérêt collectif ne soit pas limité aux intérêts individuels de ses membres; que la norme entreprise soit susceptible d'affecter l'objet social; qu'il n'apparaisse pas, enfin, que cet objet social n'est pas ou n'est plus réellement poursuivi.
B.4.2. Het maatschappelijk doel van de verzoekende partij wordt in B.4.2. L'objet social de la partie requérante est décrit comme suit à
artikel 3, § 1, van haar statuten als volgt omschreven : l'article 3, § 1er, de ses statuts :
« De vereniging heeft tot doel alle belangen van verpleegkundigen en « L'association a pour objet la défense de l'ensemble des intérêts des
vroedvrouwen te behartigen, zowel op professioneel, sociaal, infirmiers et des accoucheuses, sur le plan professionnel, social,
juridisch, moreel-godsdienstig, materieel en cultureel vlak. Zij mag juridique, moral et religieux, matériel et culturel. Elle peut
alle activiteiten ondernemen die dit doel bevorderen [...] ». entreprendre toute activité susceptible de favoriser cet objet [...] ».
B.4.3. Met de bestreden bepaling machtigt de wetgever de Koning de B.4.3. Par la disposition entreprise, le législateur habilite le Roi à
lijst van activiteiten vast te stellen die tot het dagelijkse leven dresser la liste des activités qui ont trait à la vie quotidienne et
behoren en die niet tot de uitoefening van de geneeskunst, de qui ne relèvent pas de l'exercice de l'art de guérir, de l'art
verpleegkunde, de kinesitherapie of een paramedisch beroep behoren. infirmier, de la kinésithérapie ou d'une profession paramédicale.
Het staat niet aan het Hof de wijze te vermoeden waarop de in de Il n'appartient pas à la Cour de présumer de quelle manière sera mise
bestreden bepaling vervatte machtiging in werking zal worden gesteld. en oeuvre l'habilitation contenue dans la disposition entreprise.
Indien de wetgever een machtiging verleent, dient ervan te worden Lorsque le législateur confère une habilitation, il faut supposer
uitgegaan dat hij de gemachtigde enkel de bevoegdheid wil verlenen om qu'il n'entend habiliter le délégué qu'à faire de son pouvoir un usage
die machtiging aan te wenden op een wijze die bestaanbaar is met de artikelen 10, 11 en 23 van de Grondwet. compatible avec les articles 10, 11 et 23 de la Constitution.
Het staat aan de administratieve en aan de justitiële rechter toezicht C'est au juge administratif et au juge judiciaire qu'il appartient de
uit te oefenen op de mate waarin de gemachtigde de hem toegekende contrôler la mesure dans laquelle le délégué aurait excédé les termes
machtiging te buiten zou zijn gegaan, onder meer door zonder redelijke de l'habilitation qui lui a été conférée, notamment en permettant sans
verantwoording toe te staan dat zorgkundigen bepaalde verpleegkundige justification suffisante, compte tenu en particulier de leur niveau de
activiteiten zouden kunnen uitoefenen, inzonderheid rekening houdend formation, que des aides-soignants accomplissent certaines activités
met hun opleidingsniveau. de l'art infirmier.
B.4.4. Bij de beoordeling van de elementen die de verzoekende partij B.4.4. Il y a lieu, pour apprécier les éléments apportés par la partie
aanbrengt om haar belang te staven, dient in aanmerking te worden requérante à l'appui de son intérêt, de prendre en considération le
genomen dat de bestreden bepaling : fait que la disposition entreprise :
- hoofdstuk Iter « De uitoefening van de verpleegkunde » van het - ne modifie pas le chapitre Iter « L'exercice de l'art infirmier » de
voormelde koninklijk besluit nr. 78 niet wijzigt. In dat hoofdstuk l'arrêté royal n° 78 précité. Ce chapitre comprend notamment l'article
zijn onder meer artikel 21quater, § 1, en artikel 21quinquies, § 1, 21quater, § 1er, et l'article 21quinquies, § 1er; la protection légale
opgenomen; de wettelijke bescherming van het beroep van de la profession d'infirmier est inscrite en particulier dans ces
verpleegkundige is inzonderheid in die bepalingen neergelegd; dispositions; - exclut expressément de la liste à dresser, répertoriant les
- uitdrukkelijk de handelingen die tot de uitoefening van onder meer activités qui ont trait à la vie quotidienne, les actes qui relèvent
de verpleegkunde behoren uitsluit van de op te stellen lijst van de l'exercice, notamment, de l'art infirmier;
activiteiten die tot het dagelijkse leven behoren;
- geenszins uitsluit dat het te nemen uitvoeringsbesluit in voorkomend - n'exclut nullement que l'arrêté d'exécution à adopter soit, le cas
geval aan de wettelijk vastgestelde adviesorganen, zoals de Nationale échéant, soumis aux organes d'avis prévus par la loi, tels le Conseil
Raad voor verpleegkunde of de Technische Commissie voor verpleegkunde, national de l'art infirmier ou la Commission technique de l'art
zou worden voorgelegd. infirmier.
B.4.5. Nu ook de Ministerraad aanneemt dat het verplicht overleg met B.4.5. Dès lors que le Conseil des Ministres considère lui aussi que
de Koninklijke Academiën voor Geneeskunde een vorm van overleg inhoudt la concertation obligatoire avec l'Académie royale de médecine
die bovenop de in het koninklijk besluit nr. 78 voorgeschreven constitue une forme de concertation qui vient s'ajouter aux procédures
procedures komt, kan op dat punt het aanvoeren van artikel 23 van de Grondwet geen aanleiding geven tot het ten aanzien van de verzoekende partij vereiste belang. B.5. Uit wat voorafgaat volgt dat het belang van de verzoekende partij bij de vernietiging van de bestreden bepaling te hypothetisch en te onrechtstreeks is om in aanmerking te kunnen worden genomen. Enkel uit het koninklijk besluit dat op grond van de bestreden bepaling zal worden genomen, zal in voorkomend geval kunnen blijken dat het maatschappelijk doel van de verzoekende partij wordt geraakt. Nu reeds het belang van de verzoekende partij bij de vernietiging van de bestreden bepaling erkennen, zou inhouden dat het Hof vooruitloopt op de wijze waarop de Koning de Hem verleende machtiging in werking zal stellen. B.6. De exceptie van niet-ontvankelijkheid is gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep. Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 21 december 2005. De griffier, P.-Y. Dutilleux. De voorzitter, prévues par l'arrêté royal n° 78, le fait d'invoquer l'article 23 de la Constitution ne saurait, sur ce point, fonder l'intérêt requis de la partie requérante. B.5. Il résulte de ce qui précède que l'intérêt de la partie requérante à l'annulation de la disposition entreprise est trop hypothétique et trop indirect pour pouvoir être pris en considération. Seul l'arrêté royal qui sera pris sur la base de la disposition entreprise pourra, le cas échéant, faire apparaître que l'objet social de la partie requérante est affecté. En reconnaissant d'ores et déjà l'intérêt de la partie requérante à l'annulation de la disposition entreprise, la Cour préjugerait de la manière dont le Roi mettra en oeuvre l'habilitation qui Lui est conférée. B.6. L'exception de non-recevabilité est fondée. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 21 décembre 2005. Le greffier, P.-Y. Dutilleux. Le président,
A. Arts. A. Arts.
^