← Terug naar "Arrest nr. 43/2000 van 6 april 2000 Rolnummers 1632 en 1714 In zake : de beroepen
tot vernietiging van de artikelen 3 en 7, 1° en 2°, van de wet van 18 december 1998 tot regeling van
de gelijktijdige of kort opeenvolgende verkiezingen voor de Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en
de rechters H. (...)"
Arrest nr. 43/2000 van 6 april 2000 Rolnummers 1632 en 1714 In zake : de beroepen tot vernietiging van de artikelen 3 en 7, 1° en 2°, van de wet van 18 december 1998 tot regeling van de gelijktijdige of kort opeenvolgende verkiezingen voor de Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de rechters H. (...) | Arrêt n° 43/2000 du 6 avril 2000 Numéros du rôle : 1632 et 1714 En cause : les recours en annulation des articles 3 et 7, 1° et 2°, de la loi du 18 décembre 1998 réglant les élections simultanées ou rapprochées pour les Chambres législatives La Cour d'arbitrage, composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. Boel, P(...) |
---|---|
ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
Arrest nr. 43/2000 van 6 april 2000 | Arrêt n° 43/2000 du 6 avril 2000 |
Rolnummers 1632 en 1714 | Numéros du rôle : 1632 et 1714 |
In zake : de beroepen tot vernietiging van de artikelen 3 en 7, 1° en | En cause : les recours en annulation des articles 3 et 7, 1° et 2°, de |
2°, van de wet van 18 december 1998 tot regeling van de gelijktijdige | la loi du 18 décembre 1998 réglant les élections simultanées ou |
of kort opeenvolgende verkiezingen voor de federale Wetgevende Kamers, | rapprochées pour les Chambres législatives fédérales, le Parlement |
het Europees Parlement en de Gewest- en Gemeenschapsraden, ingesteld | européen et les Conseils de région et de communauté, introduits par H. |
door H. Wailliez, D. Féret en het « Front national ». | Wailliez, D. Féret et le Front national. |
Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en G. De Baets, en de | composée des présidents M. Melchior et G. De Baets, et des juges H. |
rechters H. Boel, P. Martens, E. Cerexhe, A. Arts en E. De Groot, | Boel, P. Martens, E. Cerexhe, A. Arts et E. De Groot, assistée du |
bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | greffier L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, |
wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
I. Onderwerp van de beroepen | I. Objet des recours |
a. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 1 maart | a. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le |
1999 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 2 | 1er mars 1999 et parvenue au greffe le 2 mars 1999, H. Wailliez, |
maart 1999, heeft H. Wailliez, wonende te 7800 Aat, avenue de la | demeurant à 7800 Ath, avenue de la Roselle 14, a introduit un recours |
Roselle 14, beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 3 en 7, | en annulation des articles 3 et 7, 1° et 2°, de la loi du 18 décembre |
1° en 2°, van de wet van 18 december 1998 tot regeling van de | 1998 réglant les élections simultanées ou rapprochées pour les |
gelijktijdige of kort opeenvolgende verkiezingen voor de federale | |
Wetgevende Kamers, het Europees Parlement en de Gewest- en | Chambres législatives fédérales, le Parlement européen et les Conseils |
Gemeenschapsraden (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 31 | de région et de communauté (publiée au Moniteur belge du 31 décembre |
december 1998, tweede editie). | 1998, deuxième édition). |
De vordering tot schorsing van dezelfde wettelijke bepalingen, | |
ingesteld door dezelfde verzoeker, is verworpen bij het arrest nr. | La demande de suspension des mêmes dispositions légales, introduite |
43/99 van 1 april 1999, bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van | par le même requérant, a été rejetée par l'arrêt n° 43/99 du 1er avril |
17 augustus 1999. | 1999, publié au Moniteur belge du 17 août 1999. |
Die zaak is ingeschreven onder nummer 1632 van de rol van het Hof. | Cette affaire est inscrite sous le numéro 1632 du rôle de la Cour. |
b. Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 24 juni | b. Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le |
1999 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 25 | 24 juin 1999 et parvenue au greffe le 25 juin 1999, D. Féret, |
juni 1999, hebben D. Féret, wonende te 1050 Brussel, Parnassusgaarde | demeurant à 1050 Bruxelles, Clos du Parnasse 12/8, et le Front |
12/8, en het « Front national », met zetel te 1050 Brussel, | national, dont le siège est établi à 1050 Bruxelles, Clos du Parnasse |
Parnassusgaarde 12/8, beroep tot vernietiging ingesteld van artikel 3, | 12/8, ont introduit un recours en annulation de l'article 3, 1° et 2°, |
1° en 2°, en van artikel 7, 1° en 2°, van de wet van 18 december 1998 | et de l'article 7, 1° et 2°, de la loi du 18 décembre 1998 réglant les |
tot regeling van de gelijktijdige of kort opeenvolgende verkiezingen | élections simultanées ou rapprochées pour les Chambres législatives |
voor de federale Wetgevende Kamers, het Europees Parlement en de | fédérales, le Parlement européen et les Conseils de région et de |
Gewest- en Gemeenschapsraden (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 31 december 1998, tweede editie). | communauté (publiée au Moniteur belge du 31 décembre 1998, deuxième édition). |
Die zaak is ingeschreven onder nummer 1714 van de rol van het Hof. | Cette affaire est inscrite sous le numéro 1714 du rôle de la Cour. |
II. De rechtspleging | II. La procédure |
a) In de zaak nr. 1632 | a) Dans l'affaire n° 1632 |
Bij beschikking van 2 maart 1999 heeft de voorzitter in functie de | Par ordonnance du 2 mars 1999, le président en exercice a désigné les |
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 | juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi spéciale |
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. | du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. |
De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was | Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application |
om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. | des articles 71 ou 72 de la loi organique. |
Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de | Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi |
organieke wet bij op 5 maart 1999 ter post aangetekende brieven. | organique, par lettres recommandées à la poste le 5 mars 1999. |
Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is | L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au |
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 13 maart 1999. | Moniteur belge du 13 mars 1999. |
Memories zijn ingediend door : | Des mémoires ont été introduits par : |
- de Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, bij op 1 april 1999 ter | - le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, par |
post aangetekende brief; | lettre recommandée à la poste le 1er avril 1999; |
- de Waalse Regering, rue Mazy 25-27, 5100 Namen, bij op 6 april 1999 | - le Gouvernement wallon, rue Mazy 25-27, 5100 Namur, par lettre |
ter post aangetekende brief. | recommandée à la poste le 6 avril 1999. |
Van die memories is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de | Ces mémoires ont été notifiés conformément à l'article 89 de la loi |
organieke wet bij op 22 april 1999 ter post aangetekende brieven. | organique, par lettres recommandées à la poste le 22 avril 1999. |
Bij beschikking van 29 juni 1999 heeft het Hof de termijn waarbinnen | Par ordonnance du 29 juin 1999, la Cour a prorogé jusqu'au 1er mars |
het arrest moest worden gewezen, verlengd tot 1 maart 2000. | 2000 le délai dans lequel l'arrêt devait être rendu. |
b) In de zaak nr. 1714 | b) Dans l'affaire n° 1714 |
Bij beschikking van 25 juin 1999 heeft de voorzitter in functie de | Par ordonnance du 25 juin 1999, le président en exercice a désigné les |
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 | juges du siège conformément aux articles 58 et 59 de la loi spéciale |
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. | du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. |
De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was | Les juges-rapporteurs ont estimé n'y avoir lieu de faire application |
om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. | des articles 71 ou 72 de la loi organique. |
Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de | Le recours a été notifié conformément à l'article 76 de la loi |
organieke wet bij op 2 september 1999 ter post aangetekende brieven. | organique, par lettres recommandées à la poste le 2 septembre 1999. |
Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is | L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au |
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 10 september 1999. | Moniteur belge du 10 septembre 1999. |
De Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, heeft een memorie | Le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, a |
ingediend bij op 15 oktober 1999 ter post aangetekende brief. | introduit un mémoire, par lettre recommandée à la poste le 15 octobre |
Van die memorie is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de | 1999. Ce mémoire a été notifié conformément à l'article 89 de la loi |
organieke wet bij op 27 oktober 1999 ter post aangetekende brief. | organique, par lettre recommandée à la poste le 27 octobre 1999. |
De verzoekende partijen hebben een memorie van antwoord ingediend bij | Les parties requérantes ont introduit un mémoire en réponse, par |
op 23 november 1999, ter post aangetekende brief. | lettre recommandée à la poste le 23 novembre 1999. |
Bij beschikking van 30 november 1999 heeft het Hof de termijn | Par ordonnance du 30 novembre 1999, la Cour a prorogé jusqu'au 24 juin |
waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 24 juni 2000. | 2000 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. |
c) In de twee zaken | c) Dans les deux affaires |
Bij beschikking van 7 juli 1999 heeft het Hof de zaken samengevoegd. | Par ordonnance du 7 juillet 1999, la Cour a joint les affaires. |
Bij beschikking van 9 februari 2000 heeft de voorzitter in functie de | Par ordonnance du 9 février 2000, le président en exercice a complété |
zetel aangevuld met rechter H. Boel. | le siège par le juge H. Boel. |
Bij beschikking van 9 februari 2000 heeft het Hof de zaken in | |
gereedheid verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 1 | Par ordonnance du 9 février 2000, la Cour a déclaré les affaires en |
maart 2000. | état et fixé l'audience au 1er mars 2000. |
Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten | Cette ordonnance a été notifiée aux parties ainsi qu'à leurs avocats |
bij op 10 februari 2000 ter post aangetekende brieven. | par lettres recommandées à la poste le 10 février 2000. |
Bij beschikking van 29 februari 2000 heeft het Hof de termijn | Par ordonnance du 29 février 2000, la Cour a prorogé jusqu'au 1er |
waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 1 september 2000. | septembre 2000 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. |
Op de openbare terechtzitting van 1 maart 2000 : | A l'audience publique du 1er mars 2000 : |
- zijn verschenen : | - ont comparu : |
. Mr. H. Laquay, advocaat bij de balie te Brussel, voor de verzoekende | . Me H. Laquay, avocat au barreau de Bruxelles, pour les parties |
partijen in de zaak nr. 1714; | requérantes dans l'affaire n° 1714; |
. Mr. M. Mahieu, advocaat bij het Hof van Cassatie, voor de | . Me M. Mahieu, avocat à la Cour de cassation, pour le Conseil des |
Ministerraad; | ministres; |
. Mr. V. Thiry, advocaat bij de balie te Luik, voor de Waalse | . Me V. Thiry, avocat au barreau de Liège, pour le Gouvernement |
Regering; | wallon; |
- hebben de rechters-verslaggevers P. Martens en E. De Groot verslag uitgebracht; | - les juges-rapporteurs P. Martens et E. De Groot ont fait rapport; |
- zijn de voornoemde advocaten gehoord; | - les avocats précités ont été entendus; |
- zijn de zaken in beraad genomen. | - les affaires ont été mises en délibéré. |
De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende | La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants |
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. | de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. |
III. De aangevochten bepalingen | III. Les dispositions attaquées |
Naar luid van artikel 3 van de wet van 18 december 1998 worden in | Aux termes de l'article 3 de la loi du 18 décembre 1998, les |
artikel 20 van de wet van 23 maart 1989 betreffende de verkiezing van | modifications suivantes sont apportées à l'article 20 de la loi du 23 |
het Europees Parlement de volgende wijzigingen aangebracht : | mars 1989 relative à l'élection du Parlement européen : |
1° In het eerste lid worden de woorden « Elke in een van beide Kamers | |
vertegenwoordigde politieke formatie kan » vervangen door de woorden « | 1° Dans l'alinéa 1er, les mots « par au moins deux parlementaires » |
Elke politieke formatie die in een van beide Kamers vertegenwoordigd | |
is door minstens twee parlementsleden kan ». | sont insérés après les mots « dans l'une ou l'autre chambre ». |
2° In het tweede lid, derde zin, worden de woorden « Wanneer een | 2° Dans l'alinéa 2, troisième phrase, les mots « Lorsqu'une formation |
politieke formatie vertegenwoordigd is door minder dan vijf | politique est représentée par moins de cinq parlementaires, » sont |
parlementsleden, » vervangen door de woorden « Wanneer het aantal | remplacés par les mots « Lorsque le nombre de parlementaires que |
parlementsleden behorend tot een politieke formatie tussen twee en | compte une formation politique est compris entre deux et cinq, ». |
vijf leden telt, ». | |
Naar luid van artikel 7 van dezelfde wet worden in artikel 115bis van | Aux termes de l'article 7 de la même loi, les modifications suivantes |
het Kieswetboek de volgende wijzigingen aangebracht : | sont apportées à l'article 115bis du Code électoral : |
1° In paragraaf 1, eerste lid, worden de woorden « Elke in een van | 1° Dans le paragraphe 1er, alinéa 1er, les mots « par au moins deux |
beide Kamers vertegenwoordigde politieke formatie kan » vervangen door | parlementaires » sont insérés après les mots « dans l'une ou l'autre |
de woorden « Elke politieke formatie die in een van beide Kamers | |
vertegenwoordigd is door minstens twee parlementsleden kan ». | chambre ». |
2° In dezelfde paragraaf, tweede lid, derde zin, worden de woorden « | 2° Dans le même paragraphe, alinéa 2, troisième phrase, les mots « |
Wanneer een politieke formatie vertegenwoordigd is door minder dan | Lorsqu'une formation politique est représentée par moins de cinq |
vijf parlementsleden, » vervangen door de woorden « Wanneer het aantal | parlementaires, » sont remplacés par les mots « Lorsque le nombre de |
parlementsleden behorend tot een politieke formatie tussen twee en | parlementaires que compte une formation politique est compris entre |
vijf leden telt, ». | deux et cinq, ». |
Uit de wijzigingen aangebracht door de artikelen 3 en 7 van de | Il résulte des modifications apportées par les articles 3 et 7 de la |
aangevochten wet van 18 december 1998 volgt dat artikel 20, eerste en | loi attaquée du 18 décembre 1998 que l'article 20, alinéas 1er et 2, |
tweede lid, van de wet van 23 maart 1989 betreffende de verkiezing van | de la loi du 23 mars 1989 relative à l'élection du Parlement européen |
het Europees Parlement en artikel 115bis, § 1, eerste en tweede lid, | et l'article 115bis, § 1er, alinéas 1er et 2, du Code électoral sont |
van het Kieswetboek voortaan als volgt zijn geformuleerd : | désormais rédigés comme suit : |
Artikel 20, eerste en tweede lid, van de wet van 23 maart 1989 : | Article 20, alinéas 1er et 2, de la loi du 23 mars 1989 : |
« Elke politieke formatie die in een van beide Kamers vertegenwoordigd | « Chaque formation politique représentée dans l'une ou l'autre Chambre |
is door minstens twee parlementsleden kan een akte indienen tot | par au moins deux parlementaires peut déposer un acte demandant la |
bescherming van het letterwoord dat zij voornemens is in de | protection du sigle qu'elle envisage de mentionner dans l'acte de |
voordrachtsakte te vermelden overeenkomstig artikel 21, § 2. | présentation, conformément à l'article 21, § 2. |
De akte van neerlegging van het letterwoord moet worden ondertekend | |
door ten minste vijf parlementsleden behorend tot de politieke | L'acte de dépôt du sigle doit être signé par cinq parlementaires au |
formatie die dat letterwoord zal gebruiken. Een parlementslid mag | moins appartenant à la formation politique qui utilisera ce sigle. Un |
slechts één enkele akte van neerlegging ondertekenen. Wanneer het | parlementaire ne peut signer qu'un seul acte de dépôt. Lorsque le |
aantal parlementsleden behorend tot een politieke formatie tussen twee | nombre de parlementaires que compte une formation politique est |
en vijf leden telt, wordt bovenstaande bepaling geacht vervuld te zijn | compris entre deux et cinq, la disposition ci-avant est censée être |
als de akte van neerlegging ondertekend is door alle parlementsleden | respectée si l'acte de dépôt est signé par tous les parlementaires |
die tot deze formatie behoren. » | appartenant à cette formation. » |
Artikel 115bis, § 1, eerste en tweede lid, van het Kieswetboek : | Article 115bis, § 1er, alinéas 1er et 2, du Code électoral : |
« Elke politieke formatie die in een van beide Kamers vertegenwoordigd | « Chaque formation politique représentée dans l'une ou l'autre Chambre |
is door minstens twee parlementsleden kan een akte indienen tot | par au moins deux parlementaires peut déposer un acte demandant la |
bescherming van het letterwoord dat zij voornemens is in de | protection du sigle qu'elle envisage de mentionner dans l'acte de |
voordrachtsakte te vermelden overeenkomstig artikel 116, § 4, tweede lid. | présentation, conformément à l'article 116, § 4, alinéa 2. |
De akte van neerlegging van het letterwoord moet worden ondertekend | |
door ten minste vijf parlementsleden behorend tot de politieke | L'acte de dépôt du sigle doit être signé par cinq parlementaires au |
formatie die dat letterwoord zal gebruiken. Een parlementslid mag | moins appartenant à la formation politique qui utilisera ce sigle. Un |
slechts één enkele akte van neerlegging ondertekenen. Wanneer het | parlementaire ne peut signer qu'un seul acte de dépôt. Lorsque le |
aantal parlementsleden behorend tot een politieke formatie tussen twee | nombre de parlementaires que compte une formation politique est |
en vijf leden telt, wordt bovenstaande bepaling geacht vervuld te zijn | compris entre deux et cinq, la disposition ci-avant est censée être |
als de akte van neerlegging ondertekend is door alle parlementsleden | respectée si l'acte de dépôt est signé par tous les parlementaires |
die tot deze formatie behoren. » | appartenant à cette formation. » |
Uit de wetswijziging van 18 december 1998 vloeit voort dat voortaan | Il résulte de la modification législative du 18 décembre 1998 que |
enkel de politieke formaties die in een van beide Kamers door minstens | désormais, seules les formations politiques représentées dans l'une ou |
twee parlementsleden vertegenwoordigd zijn, een verzoek kunnen | l'autre Chambre par au moins deux parlementaires peuvent déposer une |
neerleggen tot bescherming van het letterwoord dat zij wensen te | |
vermelden in de akte van voordracht van de kandidaturen, terwijl die | demande de protection du sigle qu'elles envisagent de mentionner dans |
teksten, in hun vroegere versie, in die zin konden worden | l'acte de présentation des candidatures, alors que ces textes, dans |
geïnterpreteerd dat zij elke politieke formatie die in een van beide | leur version antérieure, pouvaient être interprétés comme autorisant |
Kamers vertegenwoordigd was, toestonden een dergelijk verzoek in te | toute formation politique représentée dans l'une ou l'autre Chambre à |
dienen, zelfs indien haar vertegenwoordiging tot één lid beperkt was. | introduire pareille demande, même si sa représentation se limitait à un membre. |
IV. In rechte | IV. En droit |
- A - | - A - |
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de beroepen | Quant à la recevabilité des recours |
A.1.1. H. Wailliez, verzoeker in de zaak nr. 1632, is lid van de Kamer | A.1.1. H. Wailliez, requérant dans l'affaire n° 1632, est membre de la |
van volksvertegenwoordigers en ondervoorzitter van het « Front | Chambre des représentants et vice-président du Front national. Il |
national ». Hij behoort tot een politieke formatie die slechts één | appartient à une formation politique qui n'a qu'un seul parlementaire |
federaal parlementslid heeft op het ogenblik van het indienen van het | fédéral à la date d'introduction du recours. Il s'estime |
beroep. Hij acht zich ongunstig geraakt door de artikelen 3 en 7, 1° | défavorablement affecté par les articles 3 et 7, 1° et 2°, de la loi |
en 2°, van de aangevochten wet van 18 december 1998 vermits die | attaquée du 18 décembre 1998 puisque ces dispositions rendent |
bepalingen de bescherming van het letterwoord van een politieke | désormais impossible la protection de son sigle pour une formation |
formatie die slechts één federaal parlementslid heeft, voortaan | politique n'ayant qu'un seul parlementaire fédéral. |
onmogelijk maken. A.1.2. De Ministerraad is van oordeel dat de door de verzoeker aangevoerde hoedanigheid van ondervoorzitter van een politieke partij, voor zover dat zelfs zou zijn aangetoond, quod non, hem niet de hoedanigheid verleent om voor het Hof in rechte te treden tegen de aangevochten bepalingen. Voor zover zij van een belang doet blijken zou de partij zelf in rechte kunnen treden. Bovendien zou, volgens de Ministerraad, het werkelijke bestaan van de in het geding zijnde partij meer en meer worden betwijfeld, zoals onder meer blijkt uit het feit dat een verkozene van die partij als onafhankelijk volksvertegenwoordiger zitting neemt. Volgens de Ministerraad zou de verzoeker in zijn hoedanigheid van burger slechts van een belang doen blijken indien hij kandidaat zou zijn op de lijst van een partij die thans geen twee federale parlementsleden telt, wat hij niet zou aantonen. Voor het overige verwijst de Ministerraad naar het arrest nr. 43/99 van het Hof. A.1.3. De Waalse Regering verwijst naar hetzelfde arrest en betwist eveneens de hoedanigheid en het belang van de verzoeker. Zij is van mening dat, als lid van de Kamer van volksvertegenwoordigers, de verzoeker niet de hoedanigheid bezit om namens een politieke partij in | A.1.2. Le Conseil des ministres considère que la qualité de vice-président d'un parti politique invoquée par le requérant, pour autant même qu'elle soit établie, quod non, ne lui confère pas la qualité à agir devant la Cour contre les dispositions attaquées. Le parti lui-même, pour autant qu'il justifie d'un intérêt, pourrait agir. En outre, poursuit le Conseil des ministres, la réalité de l'existence du parti en cause serait de plus en plus douteuse, comme le montre notamment le fait qu'une élue de ce parti siège comme député indépendant. Selon le Conseil des ministres, le requérant ne justifierait d'un intérêt en sa qualité de citoyen que s'il se présentait sur la liste d'un parti ne comptant pas actuellement deux parlementaires fédéraux, ce qu'il n'établirait pas. Il se réfère pour le surplus à l'arrêt n° 43/99 de la Cour. A.1.3. Le Gouvernement wallon, se référant au même arrêt, conteste également la qualité et l'intérêt du requérant. Il considère que, comme membre de la Chambre des représentants, il ne possède pas la |
rechte te treden en dat hij, als ondervoorzitter van die partij, de | qualité pour agir au nom d'un parti politique et que, comme |
voorzitter niet kan vervangen die, krachtens de statuten, als enige | vice-président de ce dernier, il ne peut remplacer le président, seul |
gemachtigd is om namens de vereniging in rechte te treden. Hoe dan | habilité, en vertu des statuts, à agir en justice au nom de |
ook, volgens de Waalse Regering verklaart de verzoeker niet dat hij | l'association. En toute hypothèse, selon le Gouvernement wallon, le |
namens zijn partij optreedt; hij kan zich dus niet beroepen op de door | requérant ne déclare pas agir au nom de son parti; il ne peut donc se |
de statuten verleende machtiging om de voorzitter in geval van | prévaloir de l'autorisation donnée par les statuts de remplacer le |
afwezigheid te vervangen. De verzoeker kan zich niet op een | président en cas d'absence. Le requérant ne pourrait pas se prévaloir |
functioneel belang beroepen vermits de bestreden bepalingen geen | d'un intérêt fonctionnel puisque les dispositions entreprises ne |
betrekking hebben op een voorrecht van de parlementsleden maar op de | portent pas sur une prérogative des parlementaires mais sur les |
voorwaarden waaronder de politieke partijen de bescherming van een | conditions auxquelles les partis politiques peuvent obtenir la |
letterwoord kunnen verkrijgen. | protection d'un sigle. |
A.2.1. Het « Front national », verzoekende partij in de zaak nr. 1714, | A.2.1. Le Front national, requérant dans l'affaire n° 1714, est une |
is een politieke formatie die over slechts één federale | |
volksvertegenwoordiger beschikt. Die partij leidt daaruit af dat, | formation politique ne disposant que d'un seul député fédéral. Il en |
vermits zij overeenkomstig haar statuten vertegenwoordigd is door D. | déduit que, représenté conformément à ses statuts par D. Féret, son |
Féret, haar voorzitter, zij de hoedanigheid heeft om in rechte treden | président, il a qualité pour agir contre des dispositions qui |
tegen bepalingen die voortaan de aldus vertegenwoordigde formaties | empêchent dorénavant les formations ainsi représentées d'obtenir la |
beletten de bescherming van hun letterwoord te verkrijgen. | protection de leur sigle électoral. |
Als feitelijke vereniging geniet die partij wettelijke erkenning zoals | Constitué en association de fait, ce parti est légalement reconnu |
de andere partijen inzake de voordracht bij verkiezingen, de | comme les autres partis en matière de présentation aux élections, de |
bescherming van het letterwoord, de financiering enz. Zij besluit | protection du sigle, de financement, etc. Il en conclut, invoquant la |
daaruit, op grond van de rechtspraak van het Hof, dat zij in rechte | jurisprudence de la Cour, qu'il peut agir en annulation de |
kan treden tot vernietiging van bepalingen die tot gevolg hebben dat | dispositions qui ont pour effet de restreindre ses prérogatives. |
haar voorrechten worden beperkt. | |
A.2.2. De overweging volgens welke enkel de politieke partijen in | A.2.2. Selon le Conseil des ministres, la considération selon laquelle |
rechte kunnen treden tegen de aangevochten bepalingen, maakt volgens | seuls les partis politiques peuvent agir à l'égard des dispositions |
de Ministerraad het beroep van de verzoekende feitelijke vereniging | attaquées ne rend pas nécessairement recevable le recours de |
niet noodzakelijk ontvankelijk. Volgens de rechtspraak van het Hof | l'association de fait requérante. Selon la jurisprudence de la Cour, |
kunnen feitelijke verenigingen slechts in rechte optreden in de | les associations de fait ne peuvent agir que dans les matières pour |
aangelegenheden waarvoor zij een afzonderlijke entiteit vormen en | lesquelles elles forment une entité distincte et lorsque les |
wanneer de voorwaarden voor hun betrokkenheid bij de werking van | conditions de leur association au fonctionnement de services publics |
overheidsdiensten in het geding zijn. Volgens de Ministerraad staat | sont en cause. Il appartient, selon le Conseil des ministres, à la |
het aan de verzoekende partij aan te tonen dat de aangevochten | requérante d'établir que les dispositions attaquées affectent les |
bepalingen de aangelegenheden raken waarvoor de politieke formaties | matières pour lesquelles les formations politiques sont reconnues et |
zijn erkend en waarvoor zij optreden. | pour lesquelles elles interviennent. |
A.3.1. Is het beroep ten aanzien van het « Front national » | A.3.1. Si le recours est irrecevable à l'égard du Front national, il |
onontvankelijk, dan moet het, volgens D. Féret, andere verzoeker in | doit être déclaré recevable, selon D. Féret, autre requérant dans la |
dezelfde zaak nr. 1714, wat hem betreft ontvankelijk worden verklaard. | même affaire n° 1714, en ce qui le concerne. Celui-ci fonde son |
Hij grondt zijn belang op de statuten van het « Front national », die | intérêt sur les statuts du Front national, qui l'habilitent à agir |
hem ertoe machtigen alleen namens die politieke formatie op te treden. | seul au nom de cette formation politique. |
A.3.2. De Ministerraad vraagt het Hof zich met betrekking tot H. | A.3.2. Le Conseil des ministres demande à la Cour de se fonder sur la |
Wailliez te baseren op de motivering van zijn arrest nr. 43/99 om te | motivation de son arrêt n° 43/99 concernant H. Wailliez pour décider |
beslissen dat D. Féret evenmin over een functioneel belang beschikt om in rechte te treden. Ten gronde Ter aanzien van het eerste middel A.4.1. In hun eerste middel beweren de verzoekers dat de betwiste bepalingen een discriminatie teweegbrengen tussen de politieke formaties die door één federaal parlementslid vertegenwoordigd zijn en die welke door twee parlementsleden vertegenwoordigd zouden zijn. Niet alleen kunnen de eerstgenoemden hun letterwoord niet meer beschermen, maar, zoals de Minister van Binnenlandse Zaken erop wees, « is [het] van belang hier op te merken dat het verkrijgen van een beschermd | que D. Féret ne dispose pas davantage d'un intérêt fonctionnel à agir. Quant au fond Quant au premier moyen A.4.1. Par leur premier moyen, les requérants soutiennent que les dispositions litigieuses créent une discrimination entre les formations politiques représentées par un seul parlementaire fédéral et celles qui seraient représentées par deux parlementaires. Non seulement les premières ne peuvent plus protéger leur sigle, mais, comme le faisait remarquer le ministre de l'Intérieur, « il importe |
letterwoord voor de verkiezingen van het Europees Parlement samengaat | ici d'observer que pour les élections au Parlement européen, |
met de toekenning van een gemeenschappelijk volgnummer dat op | l'obtention d'un sigle protégé va de pair avec l'attribution d'un |
nationaal vlak geloot is » (Parl. St., Kamer, 1997-1998, nr. 1729/1, | numéro d'ordre commun tiré au sort au niveau national » (Doc. parl., |
p. 5), wat tot gevolg heeft dat aan de andere lijsten een minder | Chambre, 1997-1998, n° 1729/1, p. 5), ce qui a pour effet |
gunstig volgnummer wordt toegekend, naast het feit dat zij aldus het | l'attribution aux autres listes d'un numéro d'ordre moins favorable, |
risico lopen dat hun letterwoord door een concurrerende politieke | outre le fait qu'elles sont ainsi exposées à voir leur sigle utilisé |
formatie wordt gebruikt. | par une formation concurrente. |
De in de parlementaire voorbereiding aan die wetswijziging gegeven | La justification donnée à cette modification législative pendant les |
verantwoording, volgens welke ze « ertoe strekt te vermijden dat er | travaux préparatoires, selon laquelle le but « consiste à éviter que |
aanvragen ingediend zouden worden [...] om onconventionele | les demandes ne soient introduites [...] en vue de protéger des sigles |
letterwoorden te beschermen [...] » (Parl. St., Kamer, 1997-1998, nr. 1729/1, p. 5), zou de toets niet doorstaan : het is niet verantwoord de bescherming van het letterwoord te weigeren aan een formatie waarvan het Belgische volk een vertegenwoordiger in een van de Kamers heeft gekozen en die doelstelling wordt niet bereikt vermits een formatie die twee gekozenen heeft, ervoor kan ijveren onconventionele letterwoorden te beschermen. Bovendien zou niet elke formatie die door één enkel lid vertegenwoordigd wordt, automatisch een belachelijk letterwoord hebben en elke formatie die een dergelijk letterwoord heeft zou zich voor de verkiezingen kunnen voordragen indien zij over een voldoende aantal handtekeningen beschikt. De verzoekers zijn van oordeel dat het aldus nagestreefde doel op een onevenredige manier inbreuk zou maken op de vrije meningsuiting en op het recht om de naam te beschermen van een politieke formatie die in | fantaisistes [...] » (Doc. parl., Chambre, 1997-1998, n° 1729/1, p. 5), ne résisterait pas à l'examen : il ne se justifie pas de refuser la protection du sigle à une formation dont le Peuple belge a élu un représentant dans l'une des Chambres et cet objectif n'est pas atteint dès lors qu'une formation comptant deux élus peut concourir à protéger des sigles fantaisistes. En outre, toute formation représentée par un seul membre n'aurait pas automatiquement un sigle ridicule et toute formation ayant pareil sigle pourrait se présenter aux élections si elle dispose du nombre suffisant de signatures. Les requérants considèrent que l'objectif ainsi poursuivi porterait atteinte de manière disproportionnée à la liberté d'expression et au droit de protéger le nom d'une formation politique ayant une |
het Parlement vertegenwoordigd is, zelfs al was het maar met één lid. | représentativité parlementaire, même réduite à un membre. Ils |
Voorts wijzen zij erop dat gelijk wie een niet-beschermd letterwoord | poursuivent en indiquant que quiconque peut déposer un sigle non |
in een kiesomschrijving kan neerleggen, wat zich bij de verkiezingen | protégé dans une circonscription, ce qui s'est produit lors des |
van 13 juni 1999 heeft voorgedaan ten nadele van het « Front national ». Tegen dergelijke praktijken zou geen beroep voor het gerecht openstaan. Het arrest nr. 40/90 van het Hof, waarin een beroep wordt verworpen dat gericht is tegen een wet die de financiering van de partijen beperkt tot de formaties die in het Parlement vertegenwoordigd zijn, zou volgens de verzoekers niet kunnen worden aangevoerd om hun beroep te verwerpen. Het Hof analyseert daarin het nagestreefde doel en verklaart het wettig, vermits het criterium objectief en evenredig is. Om de hierboven uiteengezette redenen zou zulks te dezen niet het geval zijn. Het arrest nr. 26/90, waarin een beroep wordt verworpen | élections du 13 juin 1999 au préjudice du Front national. Aucun recours judiciaire ne serait ouvert contre de telles pratiques. L'arrêt n° 40/90 de la Cour, qui rejette un recours dirigé contre une loi limitant le financement des partis aux seules formations représentées au Parlement, ne saurait, selon les requérants, être invoqué pour rejeter leur recours. La Cour y analyse les buts poursuivis en les déclarant légitimes, le critère étant objectif et proportionnel. Tel ne serait pas le cas en l'espèce, pour les motifs exprimés plus haut. De même, l'arrêt n° 26/90, qui rejette un recours |
tegen de wet van 23 maart 1989 waarin de handtekening van vijf parlementsleden wordt geëist voor de voordracht van een kandidaat bij de Europese verkiezingen, zou evenmin tegen hen kunnen worden aangevoerd. Het Hof heeft immers in dat arrest de vereiste dat voor de voordracht vijfduizend handtekeningen worden verzameld, waarvan duizend per provincie, discriminerend geacht. A.4.2. De Ministerraad wijst op het objectieve karakter van het onderscheid tussen de formaties die door één parlementslid vertegenwoordigd zijn en die welke door meer dan één parlementslid vertegenwoordigd zijn. Hij brengt de aangevochten bepalingen in verband met de bepaling die het voorwerp was van het arrest nr. 26/90 | contre la loi du 23 mars 1989 exigeant la signature de cinq parlementaires pour la présentation d'un candidat aux élections européennes, ne pourrait pas davantage être invoqué à leur encontre. La Cour a en effet considéré discriminatoire dans cet arrêt l'exigence d'une réunion de cinq mille signatures, parmi lesquelles mille par province, pour la présentation. A.4.2. Le Conseil des ministres relève le caractère objectif de la distinction entre les formations représentées par un parlementaire et celles représentées par plus d'un parlementaire. Il rapproche les dispositions attaquées de celle qui a fait l'objet de l'arrêt n° 26/90 |
van het Hof, volgens hetwelk het niet onbestaanbaar is met de | de la Cour, selon lequel il n'est pas incompatible avec les articles |
artikelen 10 en 11 van de Grondwet de voordracht van lijsten | 10 et 11 de la Constitution de faire dépendre la présentation de |
afhankelijk te maken van bepaalde representativiteitsvoorwaarden, voor | listes de certaines conditions de représentativité, pour autant |
zover zij voor iedereen gelijk en niet strenger dan nodig zijn. De in | qu'elles soient égales pour tous et qu'elles ne soient pas plus |
die zaak in het geding zijnde wet eiste de handtekening van vijf | lourdes que nécessaire. La loi en cause dans cette affaire exigeait la |
parlementsleden voor de voordracht van een kandidaat. De Ministerraad | signature de cinq parlementaires pour la présentation d'un candidat. |
citeert het arrest nr. 40/90 van het Hof, dat aanvaardde dat de | Il cite aussi l'arrêt n° 40/90 de la Cour, qui admettait que le |
financiering van de politieke partijen zou afhangen van hun | financement des partis politiques dépende des résultats électoraux de |
verkiezingsresultaten. | ces derniers. |
De Ministerraad merkt op dat de voorwaarde gesteld in de te dezen | Le Conseil des ministres relève que la condition posée dans la |
aangevochten wetgeving minder strikt is dan die welke voortvloeit uit | législation attaquée en l'espèce est moins stricte que celle résultant |
de wetten van 23 maart en 4 juli 1989 die in het geding waren in de | des lois des 23 mars et 4 juillet 1989 en cause dans les affaires |
zaken die aanleiding hebben gegeven tot de voormelde arresten, vermits | ayant donné lieu aux arrêts précités puisque le nombre de |
het aantal parlementsleden vereist in de aangevochten wet twee en niet vijf bedraagt en zij niet verdeeld hoeven te zijn over de twee wetgevende vergaderingen. Het zou dus niet onredelijk zijn de eerste plaatsen voor te behouden aan de partijen die van een zekere vertegenwoordiging doen blijken. Het zou niet minder discriminerend zijn de partijen die slechts één parlementslid tellen, te rangschikken bij die welke minstens twee parlementsleden tellen, in plaats van ze te rangschikken bij de partijen die zwak vertegenwoordigd zijn en geen enkel federaal parlementslid hebben. Elke kwantificering zou drempels veronderstellen, die naar keuze van de wetgever worden vastgesteld, waarover het Hof niet zou mogen oordelen, behoudens indien die keuze | parlementaires requis dans la loi attaquée est de deux et non de cinq et qu'ils ne doivent pas être répartis dans les deux assemblées. Il ne serait donc pas déraisonnable de réserver les premières places aux partis justifiant d'une représentativité certaine. Il ne serait pas moins discriminatoire de ranger les partis ne comptant qu'un parlementaire parmi ceux qui en comportent au moins deux plutôt que de les compter parmi les partis faiblement représentatifs et n'ayant obtenu aucun parlementaire fédéral. Toute quantification supposerait des seuils, dont la fixation relèverait du choix d'opportunité du législateur, dont la Cour ne serait pas juge, sauf si ce choix est |
kennelijk onredelijk is. | manifestement déraisonnable. |
Ten aanzien van het tweede middel | Quant au deuxième moyen |
A.5.1. In hun tweede middel klagen de verzoekers aan dat de | A.5.1. Par leur deuxième moyen, les requérants reprochent aux |
aangevochten bepalingen de politieke formaties die een federaal | dispositions attaquées de mettre sur le même pied les formations |
parlementslid hebben op voet van gelijkheid stellen met gelijk welke splintergroep die enkele maanden vóór de verkiezingen wordt opgericht. Zij achten die identieke behandeling van personen die in verschillende situaties bevinden onverantwoord. A.5.2. De Ministerraad acht het middel verward en derhalve onontvankelijk. Hij betwist ook de grondslag ervan, voor zover de draagwijdte ervan kan worden vastgesteld. In zoverre het middel de aangevochten bepalingen verwijt dat zij het « Front national » hebben ondergebracht in de categorie van de lijsten met zwakke vertegenwoordiging in plaats van in de andere, zou het samenvallen met het eerste middel. In zoverre het middel kritiek uit op de wedijver tussen de partijen die een parlementslid hebben en de splintergroepen die in staat zijn hen | politiques ayant un seul parlementaire fédéral et n'importe quel groupuscule créé quelques mois avant les élections. Ils estiment injustifié ce traitement identique de personnes qui se trouvent dans des situations différentes. A.5.2. Le Conseil des ministres estime le moyen confus et, partant, irrecevable. Il en conteste également le fondement, pour autant qu'on puisse en discerner la portée. En ce que le moyen reproche aux dispositions attaquées d'avoir rangé le Front national dans la catégorie des listes à représentativité faible plutôt que dans l'autre, il se confondrait avec le premier moyen. En tant que le moyen critique le concours entre les partis disposant d'un parlementaire et les groupuscules aptes à |
vóór te zijn bij het verkrijgen van het letterwoord bij de latere | les devancer dans l'obtention du sigle lors de la présentation |
voordracht van kandidaten, zou het gegrond zijn op een vermeende | ultérieure des candidats, il serait fondé sur une circonstance |
ongunstige omstandigheid van de bepaling, maar niet op het | prétendument défavorable de la disposition, mais non sur son caractère |
discriminerende karakter ervan. | discriminatoire. |
- B - | - B - |
Ten aanzien van de ontvankelijkheid van de beroepen | Quant à la recevabilité des recours |
Ten aanzien van de zaak nr. 1632 | Quant à l'affaire n° 1632 |
B.1.1. De verzoeker voert aan dat uit de artikelen 3 en 7, 1° en 2°, | B.1.1. Le requérant fait valoir qu'il découle des articles 3 et 7, 1° |
van de wet van 18 december 1998 voortvloeit dat enkel politieke | et 2°, de la loi du 18 décembre 1998 que seules les formations |
formaties die reeds door meer dan een parlementslid in de federale | politiques qui sont déjà représentées par plus d'un parlementaire dans |
wetgevende vergaderingen vertegenwoordigd zijn, de bescherming van hun | les assemblées législatives fédérales peuvent obtenir la protection de |
letterwoord kunnen verkrijgen. Hij beroept zich op zijn hoedanigheden | |
van lid van de Kamer van volksvertegenwoordigers en ondervoorzitter | leur sigle. Il se prévaut de ses qualités de membre de la Chambre des |
van het « Front national », partij die enkel door de verzoeker in de | représentants et de vice-président du Front national, lequel n'était |
Kamer van volksvertegenwoordigers vertegenwoordigd was op de datum | représenté que par le requérant à la Chambre des représentants à la |
waarop hij zijn beroep instelde. | date à laquelle il a introduit son recours. |
B.1.2. De Ministerraad leidt een exceptie van niet-ontvankelijkheid af | B.1.2. Le Conseil des ministres déduit une exception d'irrecevabilité |
uit het feit dat de verzoeker noch de hoedanigheid, noch het vereiste | de ce que le requérant n'aurait ni la qualité ni l'intérêt requis pour |
belang zou hebben om die bepalingen aan te vechten. | attaquer ces dispositions. |
B.1.3. De bestreden bepalingen hebben betrekking op een voordeel dat | B.1.3. Les dispositions attaquées portent sur un avantage qui est |
aan de politieke formaties toekomt en niet aan de individuele leden | attribué aux formations politiques et non pas aux membres individuels |
van die formaties. | de ces formations. |
B.1.4.1. Als lid van de Kamer van volksvertegenwoordigers bezit de | B.1.4.1. En tant que membre de la Chambre des représentants, le |
verzoeker niet de vereiste hoedanigheid om voor het Hof de belangen te | requérant ne possède pas la qualité requise pour défendre devant la |
behartigen van de politieke formatie waartoe hij behoort. | Cour les intérêts de la formation politique à laquelle il appartient. |
B.1.4.2. Als ondervoorzitter van het « Front national » heeft de | B.1.4.2. En tant que vice-président du Front national, le requérant |
verzoeker evenmin die hoedanigheid. | n'a pas davantage la qualité requise. |
Het « Front national » is een feitelijke vereniging. De overlegde | Le Front national est une association de fait. Selon les statuts |
statuten stellen dat de voorzitter van de vereniging « de vorderingen | produits, le président de l'association « initie les actions en |
voor de rechtscolleges inleidt en er de Partij kan vertegenwoordigen | justice et peut y représenter le Parti ». Les mêmes statuts disposent |
». Dezelfde statuten bepalen dat de ondervoorzitters de voorzitter bij | que les vice-présidents remplacent le président en son absence mais ne |
zijn afwezigheid vervangen maar voorzien niet in de mogelijkheid voor | prévoient pas la possibilité pour le président de déléguer sa |
de voorzitter om zijn bevoegdheid om in rechte te treden te delegeren. | compétence pour agir. |
B.1.4.3. De verzoeker heeft weliswaar gewag gemaakt van een stuk | B.1.4.3. Sans doute le requérant a-t-il fait état d'une pièce signée « |
ondertekend « Daniel Féret, Président du FN », waarin deze verklaart | Daniel Féret, Président du FN », dans laquelle celui-ci déclare avoir |
op de dag van het instellen van het beroep verhinderd te zijn geweest | été empêché le jour de l'introduction du recours et autorise le |
en de verzoeker machtigt om uit zijn naam en namens het « Front | requérant à agir en son nom et au nom du Front national. |
national » in rechte te treden. | |
Uit het verzoekschrift blijkt evenwel dat de verzoeker te dezen uit | Il ressort toutefois de la requête que le requérant agit en l'espèce |
eigen naam en in zijn hoedanigheid van ondervoorzitter van de | en son propre nom et en sa qualité de vice-président de cette |
vereniging handelt, en niet namens de feitelijke vereniging of in de | association et non pas au nom de l'association de fait ou en lieu et |
plaats van de voorzitter. | place du président. |
Er blijkt niet dat de feitelijke vereniging heeft beslist tot het | Il n'apparaît pas que l'association de fait ait décidé d'introduire le |
instellen van het beroep tot vernietiging in de zaak nr. 1632 door aan | recours en annulation dans l'affaire n° 1632 en confiant au requérant |
de verzoeker de zorg over te laten om in haar naam op te treden. Zelfs | |
indien de voormelde verklaring als een geldige delegatie zou worden | le soin d'agir en son nom. Même si la déclaration précitée devait être |
aangenomen, dan nog kan de verzoeker niet op grond van die machtiging | tenue pour une délégation valable, le requérant ne peut avoir agi sur |
hebben gehandeld vermits deze dateert van 17 maart 1999 en dus van een | la base de cette délégation, puisqu'elle date du 17 mars 1999 et est |
latere datum is dan die van de indiening van het verzoekschrift. | donc postérieure à l'introduction de la requête. |
B.1.5. De verzoeker zou zich tevergeefs op een functioneel belang | B.1.5. Le requérant se prévaudrait en vain d'un intérêt fonctionnel |
beroepen, aangezien de bestreden bepalingen geen betrekking hebben op | puisque les dispositions entreprises ne portent pas sur une |
een prerogatief eigen aan individuele verkozen vertegenwoordigers van | prérogative propre à des représentants élus de formations politiques |
politieke formaties, maar wel op de voorwaarden waaraan de politieke | mais bien sur les conditions que doivent remplir les formations |
formaties als dusdanig moeten voldoen om de bescherming van een | politiques en tant que telles pour obtenir la protection d'un sigle. |
letterwoord te verkrijgen. | |
B.1.6. De verzoeker doet niet blijken van de vereiste hoedanigheid om | B.1.6. Le requérant ne démontre pas qu'il justifie de la qualité |
het beroep tot vernietiging in te stellen. Zijn beroep is dus niet | requise pour introduire le recours en annulation. Son recours est donc |
ontvankelijk. | irrecevable. |
Ten aanzien van de zaak nr. 1714 | Quant à l'affaire n° 1714 |
B.2.1. In de hoedanigheid van voorzitter van het « Front National » of | B.2.1. En tant que président du Front national ou de membre de la |
als lid van de Kamer van volksvertegenwoordigers, doet D. Féret niet | Chambre des représentants, D. Féret ne justifie pas d'un intérêt |
blijken van een persoonlijk belang bij zijn beroep. | personnel à son recours. |
B.2.2.1. De feitelijke vereniging « Front national », tweede | B.2.2.1. L'association de fait « Front national », seconde partie |
verzoekende partij, acht zich door de bestreden bepalingen | requérante, s'estime discriminée par les dispositions attaquées parce |
gediscrimineerd omdat zij, met slechts één verkozene in het federale | que, représentée au Parlement fédéral par un seul élu, elle ne peut |
Parlement, voortaan geen bescherming van haar letterwoord kan krijgen. | dorénavant obtenir la protection de son sigle électoral. |
B.2.2.2. Volgens de Ministerraad staat het aan die verzoekende partij | B.2.2.2. Selon le Conseil des ministres, il appartient à cette |
aan te tonen dat de aangevochten bepalingen de aangelegenheden raken | requérante d'établir que les dispositions attaquées affectent les |
waarvoor de politieke formaties zijn erkend en waarvoor zij optreden, | matières pour lesquelles les formations politiques sont reconnues et |
voorwaarde waaraan de ontvankelijkheid van een beroep van een | pour lesquelles elles interviennent, condition à laquelle est soumise |
feitelijke vereniging onderworpen is. | la recevabilité d'un recours d'une association de fait. |
B.2.2.3. Naar luid van artikel 2, 2°, van de bijzondere wet van 6 | B.2.2.3. Aux termes de l'article 2, 2°, de la loi spéciale du 6 |
januari 1989 op het Arbitragehof dient de verzoekende partij voor het | janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, la partie requérante devant la |
Hof een natuurlijke persoon of een rechtspersoon te zijn die doet | Cour doit être une personne physique ou morale justifiant d'un |
blijken van een belang. De politieke partijen die feitelijke | intérêt. Les partis politiques qui sont des associations de fait n'ont |
verenigingen zijn hebben in beginsel niet de vereiste bekwaamheid om | pas en principe la capacité requise pour introduire un recours en |
voor het Hof een beroep tot vernietiging in te stellen. Anders is het | annulation devant la Cour. Il en va toutefois autrement lorsqu'ils |
wanneer zij optreden in aangelegenheden, zoals de kieswetgeving, | agissent dans les matières, telle la législation électorale, pour |
waarvoor zij wettelijk als afzonderlijke entiteiten worden erkend en | lesquelles ils sont légalement reconnus comme formant des entités |
wanneer, terwijl hun optreden bij de wet is voorschreven, sommige | distinctes et que, alors que leur intervention est légalement prévue, |
aspecten daarvan in het geding zijn. | certains des aspects de celle-ci sont en cause. |
B.2.2.4. Te dezen kennen de in het geding zijnde bepalingen aan de | B.2.2.4. En l'espèce, les dispositions litigieuses reconnaissent aux |
politieke partijen het recht toe om, onder de voorwaarden die zij | partis politiques le droit de demander, dans les conditions qu'elles |
vaststellen, de bescherming van hun letterwoord te vragen. De | déterminent, la protection de leur sigle électoral. Les dispositions |
verzoekende partij wordt rechtstreeks en ongunstig door de bestreden bepalingen geraakt doordat zij het haar niet mogelijk maken om, zoals andere formaties die in het Parlement vertegenwoordigd zijn en zich bij de verkiezingen voordragen, de bescherming van een letterwoord te verkrijgen. B.2.2.5. Daaruit volgt dat de verzoekende partij als een persoon moet worden beschouwd in de zin van artikel 2, 2°, van de voormelde bijzondere wet van 6 januari 1989 en dat zij van het vereiste belang doet blijken. Aangezien de verzoekende partij, overeenkomstig haar statuten, geldig vertegenwoordigd is door haar voorzitter, is haar beroep ontvankelijk. Ten gronde Ten aanzien van het eerste middel B.3.1 In haar eerste middel beweert de verzoekende partij dat de betwiste bepalingen een discriminatie teweegbrengen tussen de politieke formaties die door één federaal parlementslid vertegenwoordigd zijn en die welke door ten minste twee parlementsleden zijn vertegenwoordigd, temeer daar voor de verkiezing van het Europees Parlement het verkrijgen van een beschermd letterwoord samengaat met de toekenning van een gemeenschappelijk volgnummer dat op nationaal vlak geloot is, wat tot gevolg heeft dat aan de andere lijsten een minder gunstig volgnummer wordt toegekend, naast het feit dat zij aldus het risico lopen dat hun letterwoord door een concurrerende formatie wordt gebruikt. | attaquées affectent directement et défavorablement la partie requérante en ce qu'elles ne lui permettent pas d'obtenir, comme d'autres formations représentées au Parlement fédéral et se présentant aux élections, la protection d'un sigle. B.2.2.5. Il s'ensuit que la partie requérante doit être considérée comme une personne au sens de l'article 2, 2°, de la loi spéciale du 6 janvier 1989 précitée et qu'elle justifie de l'intérêt requis. La partie requérante étant valablement représentée par son président, conformément à ses statuts, son recours est recevable. Quant au fond Quant au premier moyen B.3.1. Par son premier moyen, la partie requérante soutient que les dispositions litigieuses créent une discrimination entre les formations politiques représentées par un seul parlementaire fédéral et celles représentées par au moins deux parlementaires, d'autant plus que, pour les élections au Parlement européen, l'obtention d'un sigle protégé va de pair avec l'attribution d'un numéro d'ordre commun tiré au sort au niveau national, ce qui a pour effet l'attribution aux autres listes d'un numéro d'ordre moins favorable, outre le fait qu'elles sont ainsi exposées à voir leur sigle utilisé par une formation concurrente. |
B.3.2. Uit de wetswijziging van 18 december 1998 vloeit voort dat voortaan enkel de politieke formaties die door minstens twee parlementsleden in een van beide Kamers vertegenwoordigd zijn, een verzoek kunnen neerleggen tot bescherming van het letterwoord dat zij wensen te vermelden in de akte van voordracht van de kandidaturen, terwijl de in het geding zijnde wetten, in hun vroegere versie, in die zin konden worden geïnterpreteerd dat zij elke politieke formatie die in een van beide Kamers vertegenwoordigd was, toestonden een dergelijk verzoek in te dienen, zelfs indien haar vertegenwoordiging tot één lid beperkt was. B.3.3. Tussen de politieke formaties die slechts één verkozene tellen | B.3.2. Il résulte de la modification législative du 18 décembre 1998 que désormais seules les formations politiques représentées dans l'une ou l'autre Chambre par au moins deux parlementaires peuvent déposer une demande de protection du sigle qu'elles envisagent de mentionner dans l'acte de présentation des candidatures, alors que, dans leur version antérieure, les lois en cause pouvaient être interprétées comme autorisant toute formation politique représentée dans l'une ou l'autre Chambre à introduire pareille demande, même si sa représentation se limitait à un membre. B.3.3. Il existe entre les formations politiques ne comptant qu'un élu |
in één van beide federale wetgevende Kamers en die welke over minstens | dans l'une ou l'autre des deux Chambres législatives fédérales et |
twee verkozenen beschikken, bestaat een objectief verschil dat gegrond | celles qui en comptent au moins deux une différence objective, fondée |
is op het niveau van hun vertegenwoordiging. | sur le niveau de leur représentation. |
B.3.4. De door de wetgever nastreefde doelstellingen bestaan erin « te | B.3.4. Les objectifs poursuivis par le législateur consistent « à |
vermijden dat er aanvragen ingediend zouden worden [...] om | éviter que des demandes ne soient introduites [...] en vue de protéger |
onconventionele letterwoorden te beschermen [...] » (Parl. St., Kamer, | des sigles fantaisistes [...] » (Doc. parl., Chambre, 1997-1998, n° |
1997-1998, nr. 1729/1, p. 5). De Ministerraad voegt in zijn memories | 1729/1, p. 5). Le Conseil des ministres ajoute dans ses mémoires que |
eraan toe dat de wetgever het recht op een bescherming van de | le législateur entend ouvrir le droit à une protection des sigles |
letterwoorden bij verkiezingen wil openen enkel voor de politieke | électoraux aux seules formations politiques atteignant un seuil |
formaties die een voldoende drempel van representativiteit bereiken. | |
B.3.5. Het streven om de bescherming van onconventionele lijsten te | suffisant de représentativité. |
vermijden zou niet voldoende zijn, gelet op de vereisten van het gelijkheidsbeginsel, mocht daaraan niet de andere doelstelling worden toegevoegd die erin bestaat de lijsten met een minimale vertegenwoordiging te beschermen. In dat opzicht staat het aan de wetgever, in het kader van de ruime beoordelingsvrijheid waarover hij beschikt bij de regeling van het kiesstelsel, de drempel vast te stellen waaronder een in het Parlement vertegenwoordigde politieke formatie niet voldoende representatief lijkt te zijn. De bekritiseerde maatregel, namelijk de aanwezigheid van tenminste twee parlementsleden in een wetgevende vergadering, stemt overeen met het nagestreefde doel. | B.3.5. Le souci d'éviter la protection de listes fantaisistes ne serait pas suffisant, eu égard aux exigences du principe d'égalité, si ne s'y ajoutait l'autre objectif consistant à protéger les listes bénéficiant d'un minimum de représentativité. Il appartient à cet égard au législateur, dans le cadre du large pouvoir d'appréciation dont il dispose dans l'aménagement du système électoral, de fixer le seuil en deçà duquel une formation politique représentée au Parlement apparaît comme non suffisamment représentative. La mesure critiquée, soit la présence d'au moins deux parlementaires dans une assemblée, correspond à l'objectif poursuivi. |
B.3.6. De in het geding zijnde maatregel doorstaat de | B.3.6. La mesure en cause ne résiste toutefois au contrôle de |
grondwettigheidstoetsing in het licht van de artikelen 10 en 11 van de | constitutionnalité au regard des articles 10 et 11 de la Constitution |
Grondwet evenwel slechts indien hij niet onevenredig is met het | que si elle n'est pas disproportionnée par rapport aux objectifs |
nagestreefde doel. | poursuivis. |
B.3.7. De personen en de politieke formaties wordt door de | B.3.7. Les personnes et les formations politiques ne sont en aucune |
aangevochten bepalingen geenszins het recht ontzegd om zich bij de | manière privées par les dispositions attaquées du droit de se |
verkiezingen voor te dragen. | présenter au suffrage des électeurs. |
Die maatregel pleegt geenszins inbreuk op het recht van alle politieke | |
formaties om zich voor te dragen onder het letterwoord van hun keuze, | Cette mesure ne porte pas atteinte au droit de toutes les formations |
waaraan enkel de bij de wet georganiseerde bescherming wordt ontzegd. | politiques de se présenter sous le sigle de leur choix, celui-ci étant |
De ontstentenis van bescherming belet de betrokken formaties niet het | seulement privé de la protection organisée par la loi. L'absence de |
voordeel te genieten van artikel 21, § 2, vijfde lid, van de wet van | |
23 maart 1989 en artikel 116, § 4, vierde lid, van het Kieswetboek, | protection n'empêche pas les formations concernées d'obtenir, dès lors |
wanneer hun kandidatenlijsten worden voorgedragen, voorzien van hun | que leurs listes de candidats sont présentées, munies de leur sigle, |
letterwoord, op grond van artikel 21 van de wet van 23 maart 1989 en artikel 116 van het Kieswetboek. Die twee bepalingen, ingevoegd respectievelijk bij de artikelen 4 en 9 van de in het geding zijnde wet, bepalen immers dat, wanneer de voordracht van de kandidaten wordt neergelegd samen met de vermelding van een letterwoord, elke andere voordracht van kandidaten datzelfde letterwoord niet meer mag gebruiken. B.3.8. De wedijver die op dat ogenblik kan bestaan en de grotere haast die aan de partijen wordt opgelegd om de bescherming van hun letterwoord te verkrijgen, zijn niet van die aard dat aan de maatregel een kennelijk onredelijk karakter wordt gegeven. Die nadelen zijn niet van die aard dat zij een discriminerende inbreuk zouden maken op het wezen zelf van het recht om te worden verkozen. B.3.9. Het middel is niet gegrond. Ten aanzien van het tweede middel B.4.1. In haar tweede middel klaagt de verzoekende partij aan dat de aangevochten bepalingen de politieke formaties met één federaal parlementslid op voet van gelijkheid stellen met gelijk welke splintergroep die enkele maanden vóór de verkiezingen wordt opgericht. Zij acht die identieke behandeling van personen die zich in verschillende situaties bevinden onverantwoord. B.4.2. De Ministerraad acht het middel verward en derhalve onontvankelijk. B.4.3. Het middel vermeldt voldoende duidelijk dat het, afgeleid uit de schending van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, de aangevochten bepalingen verwijt dat zij de politieke formaties die in het federale Parlement vertegenwoordigd zijn en die welke het niet zijn, op dezelfde manier behandelen. De door de Ministerraad opgeworpen exceptie van onontvankelijkheid van het middel wordt verworpen. B.4.4. De twee middelen zijn op een verschillende manier voorgesteld, maar uiten dezelfde kritiek ten aanzien van de aangevochten bepalingen. Er is wellicht een verschil tussen de partijen die een verkozene hebben en die welke er geen hebben. Maar de overwegingen betreffende de representativiteitsdrempel, vermeld in B.3.5 tot B.3.8, zijn van die aard dat zij verantwoorden dat die twee categorieën van partijen op dezelfde manier worden behandeld. B.4.5. Het middel is niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt de beroepen. Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, op de openbare zitting van 6 april 2000. De griffier, L. Potoms. De voorzitter, | sur la base de l'article 21 de la loi du 23 mars 1989 et de l'article 116 du Code électoral, le bénéfice de l'article 21, § 2, alinéa 5, de la loi du 23 mars 1989 et de l'article 116, § 4, alinéa 4, du Code électoral. Ces deux dispositions, insérées respectivement par les articles 4 et 9 de la loi en cause, énoncent en effet que, lorsque la présentation de candidats est déposée avec la mention d'un sigle, toute autre présentation de candidats ne peut plus utiliser le même sigle. B.3.8. La compétition qui peut exister à ce moment et la plus grande diligence imposée aux partis pour obtenir la protection de leur sigle ne sont pas de nature à donner à la mesure un caractère manifestement déraisonnable. Ces inconvénients ne sont pas tels qu'ils porteraient atteinte à la substance même du droit d'être élu. B.3.9. Le moyen n'est pas fondé. Quant au deuxième moyen B.4.1. Par son deuxième moyen, la partie requérante reproche aux dispositions attaquées de mettre sur le même pied les formations politiques ayant un seul parlementaire fédéral et n'importe quel groupuscule créé quelques mois avant les élections. Elle estime injustifié ce traitement identique de personnes qui se trouvent dans des situations différentes. B.4.2. Le Conseil des ministres estime le moyen confus et, partant, irrecevable. B.4.3. Le moyen énonce avec une précision suffisante que, pris de la violation des articles 10 et 11 de la Constitution, il fait grief aux dispositions attaquées de traiter de la même manière les formations politiques représentées au Parlement fédéral et celles qui ne le sont pas. L'exception d'irrecevabilité du moyen soulevée par le Conseil des ministres est rejetée. B.4.4. Présentés de manière différente, les deux moyens reviennent à énoncer la même critique à l'égard des dispositions attaquées. Sans doute y a-t-il une différence entre les partis qui ont un élu et ceux qui n'en ont aucun. Mais les considérations relatives au seuil de représentativité, énoncées en B.3.5 à B.3.8, sont de nature à justifier que ces deux catégories de partis soient traitées de la même manière. B.4.5. Le moyen n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette les recours. Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 6 avril 2000. Le greffier, L. Potoms. Le président, |
M. Melchior. | M. Melchior. |