← Terug naar "Arrest nr. 29/98 van 18 maart 1998 Rolnummers 1112 en 1115 In zake : de prejudiciële
vraag betreffende artikel 135 van het Wetboek van Strafvordering, gesteld door het Hof van Beroep te
Luik. Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzi wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële
vraag Bij arresten van(...)"
| Arrest nr. 29/98 van 18 maart 1998 Rolnummers 1112 en 1115 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 135 van het Wetboek van Strafvordering, gesteld door het Hof van Beroep te Luik. Het Arbitragehof, samengesteld uit de voorzi wijst na beraad het volgende arrest : I. Onderwerp van de prejudiciële vraag Bij arresten van(...) | Arrêt n° 29/98 du 18 mars 1998 Numéros du rôle : 1112 et 1115 En cause : la question préjudicielle concernant l'article 135 du Code d'instruction criminelle, posée par la Cour d'appel de Liège. La Cour d'arbitrage, composée des présiden après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : I. Objet de la question préjudicielle Par a(...) |
|---|---|
| ARBITRAGEHOF | COUR D'ARBITRAGE |
| Arrest nr. 29/98 van 18 maart 1998 | Arrêt n° 29/98 du 18 mars 1998 |
| Rolnummers 1112 en 1115 | Numéros du rôle : 1112 et 1115 |
| In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 135 van het | En cause : la question préjudicielle concernant l'article 135 du Code |
| Wetboek van Strafvordering, gesteld door het Hof van Beroep te Luik. | d'instruction criminelle, posée par la Cour d'appel de Liège. |
| Het Arbitragehof, | La Cour d'arbitrage, |
| samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en L. De Grève, en de | composée des présidents M. Melchior et L. De Grève, et des juges H. |
| rechters H. Boel, L. François, P. Martens, J. Delruelle, G. De Baets, | Boel, L. François, P. Martens, J. Delruelle, G. De Baets, E. Cerexhe, |
| E. Cerexhe, H. Coremans, A. Arts, R. Henneuse en M. Bossuyt, | H. Coremans, A. Arts, R. Henneuse et M. Bossuyt, assistée du greffier |
| bijgestaan door de griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, | L. Potoms, présidée par le président M. Melchior, |
| wijst na beraad het volgende arrest : | après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : |
| I. Onderwerp van de prejudiciële vraag | I. Objet de la question préjudicielle |
| Bij arresten van 23 juni 1997 in zake het openbaar ministerie tegen | Par arrêts du 23 juin 1997 en cause du ministère public contre |
| respectievelijk J.-P. Carvelli en S. Renert, waarvan de expedities ter | respectivement J.-P. Carvelli et S. Renert, dont les expéditions sont |
| griffie van het Arbitragehof zijn ingekomen op 27 en 30 juni 1997, | parvenues au greffe de la Cour d'arbitrage les 27 et 30 juin 1997, la |
| heeft het Hof van Beroep te Luik de volgende prejudiciële vraag | Cour d'appel de Liège a posé la question préjudicielle suivante : |
| gesteld : « Schendt artikel 135 van het Wetboek van Strafvordering de regels die | « L'article 135 du Code d'instruction criminelle viole-t-il les règles |
| zijn vastgesteld bij de artikelen 6 en 6bis (thans 10 en 11) van de | établies par les articles 6 et 6bis (actuellement 10 et 11) de la |
| Belgische Grondwet en bij artikel 6 van het Europees Verdrag tot | Constitution belge et par l'article 6 de la Convention européenne de |
| Bescherming van de Rechten van de Mens en de Fundamentele Vrijheden in | sauvegarde des droits de l'homme et des libertés fondamentales dans la |
| zoverre het, buiten het geval bedoeld in artikel 539 van hetzelfde | mesure où, en dehors de l'hypothèse visée par l'article 539 du même |
| Wetboek, de verdachte niet toestaat beroep in te stellen tegen een | Code, il ne permet pas à l'inculpé d'exercer un recours à l'encontre |
| beslissing van de raadkamer waarbij hij naar de correctionele | d'une décision de la chambre du conseil le renvoyant devant le |
| rechtbank wordt verwezen, terwijl een beroep tegen de beslissingen van | tribunal correctionnel alors qu'un recours contre les décisions de la |
| de raadkamer die krachtens de artikelen 128, 129 en 130 van hetzelfde | chambre du conseil prises en vertu des articles 128, 129 et 130 du |
| Wetboek zijn genomen, zowel voor de burgerlijke partij als voor de | même Code est ouvert tant à la partie civile qu'à la partie publique, |
| openbare partij mogelijk is, en terwijl dat beroep met name wordt | |
| ingesteld ten gevolge van de weigering van de raadkamer om aan de | et alors que ce recours est exercé notamment suite au refus de la |
| verdachte het voordeel te verlenen van de opschorting van de uitspraak | chambre du conseil d'accorder à l'inculpé le bénéfice de la suspension |
| van de veroordeling, een maatregel die, indien hij door het | du prononcé de la condamnation, mesure qui si elle était accordée par |
| onderzoeksgerecht zou worden bevolen, een einde zou maken aan de | la juridiction d'instruction, mettrait un terme à l'action publique en |
| strafvordering in geval van niet-herroeping ? » | cas de non-révocation ? » |
| II. De feiten en de rechtspleging in het bodemgeschil | II. Les faits et la procédure antérieure |
| In de twee zaken die tot de voorliggende prejudiciële vraag aanleiding | Dans les deux affaires ayant donné lieu à la question préjudicielle en |
| hebben gegeven, hebben de verdachten voor de raadkamer het voordeel | cause, les inculpés ont sollicité devant la chambre du conseil le |
| van de opschorting van de uitspraak van de veroordeling gevorderd, met | bénéfice de la suspension du prononcé de la condamnation en |
| toepassing van de wet van 29 juni 1964 betreffende de opschorting, het uitstel en de probatie. Die vordering werd niet ingewilligd. De verdachten hebben tegen die beslissingen hoger beroep ingesteld voor de kamer van inbeschuldigingstelling van het Hof van Beroep te Luik. De verdachten, die de rechtspraak van het arrest nr. 22/95 van het Arbitragehof hebben toegepast op hun situatie, hebben voor het voornoemde rechtscollege betoogd dat de vordering tot opschorting van de uitspraak van de veroordeling aanleiding kon geven tot een maatregel die een einde maakt aan de strafvervolging en dat hun hoger beroep bijgevolg ontvankelijk was. Het openbaar ministerie heeft het tegenovergestelde standpunt verdedigd. De kamer van inbeschuldigingstelling van het Hof van Beroep te Luik heeft de prejudiciële vraag gesteld bij de twee arresten die hiervoor nader zijn vermeld. III. De rechtspleging voor het Hof Bij beschikkingen van 27 en 30 juni 1997 heeft de voorzitter in | application de la loi du 29 juin 1964 concernant la suspension, le sursis et la probation. Il n'a pas été fait droit à cette demande. Les inculpés ont interjeté appel de ces décisions devant la chambre des mises en accusation de la Cour d'appel de Liège. Appliquant la jurisprudence de l'arrêt n° 22/95 de la Cour d'arbitrage à leur situation, les inculpés ont soutenu devant la juridiction précitée que la demande de suspension du prononcé de la condamnation pouvait donner lieu à une mesure mettant fin aux poursuites et que leur appel était donc recevable. Le ministère public a défendu la thèse inverse. La chambre des mises en accusation de la Cour d'appel de Liège a posé la question préjudicielle par les deux arrêts mieux qualifiés plus haut. III. La procédure devant la Cour Par ordonnances des 27 et 30 juin 1997, le président en exercice a |
| functie de rechters van de zetels aangewezen overeenkomstig de | désigné les juges des sièges conformément aux articles 58 et 59 de la |
| artikelen 58 en 59 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. Bij beschikking van 1 juli 1997 heeft het Hof de zaken samengevoegd. Op 10 juli 1997 hebben de rechters-verslaggevers, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de organieke wet, het Hof ervan in kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te stellen een arrest van onmiddellijk antwoord te wijzen. Overeenkomstig artikel 72, tweede lid, van de organieke wet is van de conclusies van de rechters-verslaggevers aan de partijen kennisgegeven bij op 15 juli 1997 ter post aangetekende brieven. | loi spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour d'arbitrage. Par ordonnance du 1er juillet 1997, la Cour a joint les affaires. Le 10 juillet 1997, les juges-rapporteurs ont informé la Cour, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi organique, qu'ils pourraient être amenés à proposer de rendre un arrêt de réponse immédiate. Les conclusions des juges-rapporteurs ont été notifiées aux parties conformément à l'article 72, alinéa 2, de la loi organique, par lettres recommandées à la poste le 15 juillet 1997. |
| Bij beschikking van 1 oktober 1997 heeft het Hof beslist het onderzoek | Par ordonnance du 1er octobre 1997, la Cour a décidé de poursuivre |
| van de zaken overeenkomstig de gewone rechtspleging voort te zetten. | l'examen de l'affaire conformément à la procédure ordinaire. |
| Van de verwijzingsbeslissingen is kennisgegeven overeenkomstig artikel | Les décisions de renvoi ont été notifiées conformément à l'article 77 |
| 77 van de organieke wet bij op 17 oktober 1997 ter post aangetekende | de la loi organique, par lettres recommandées à la poste le 17 octobre |
| brieven; van de beschikking tot samenvoeging en de beschikking waarbij | 1997; l'ordonnance de jonction et l'ordonnance décidant de poursuivre |
| wordt beslist het onderzoek van de zaken overeenkomstig de gewone | l'examen des affaires conformément à la procédure ordinaire ont été |
| rechtspleging voort te zetten, is kennisgegeven bij dezelfde brieven. | notifiées par les mêmes lettres. |
| Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is | L'avis prescrit par l'article 74 de la loi organique a été publié au |
| bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 15 oktober 1997. | Moniteur belge du 15 octobre 1997. |
| De Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, heeft een memorie | Le Conseil des ministres, rue de la Loi 16, 1000 Bruxelles, a |
| ingediend bij op 1 december 1997 ter post aangetekende brief. | introduit un mémoire, par lettre recommandée à la poste le 1er |
| décembre 1997. | |
| Bij beschikking van 25 november 1997 heeft het Hof de termijn | Par ordonnance du 25 novembre 1997, la Cour a prorogé jusqu'au 27 juin |
| waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 27 juni 1998. | 1998 le délai dans lequel l'arrêt doit être rendu. |
| Bij beschikking van 28 januari 1998 heeft voorzitter M. Melchior de | Par ordonnance du 28 janvier 1998, le président M. Melchior a soumis |
| zaken voorgelegd aan het Hof in voltallige zitting. | les affaires à la Cour réunie en séance plénière. |
| Bij beschikking van dezelfde dag heeft het Hof de zaken in gereedheid | Par ordonnance du même jour, la Cour a déclaré les affaires en état et |
| verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 18 februari 1998. | fixé l'audience au 18 février 1998. |
| Van die beschikking is kennisgegeven aan de Ministerraad en zijn | Cette ordonnance a été notifiée au Conseil des ministres ainsi qu'à |
| advocaat bij op 29 januari 1998 ter post aangetekende brieven. | son avocat par lettres recommandées à la poste le 29 janvier 1998. |
| Op de openbare terechtzitting van 18 februari 1998 : | A l'audience publique du 18 février 1998 : |
| - is verschenen : Mr. R. Ergec loco Mr. P. Peeters, advocaten bij de | - a comparu Me R. Ergec loco Me P. Peeters, avocats au barreau de |
| balie te Brussel, voor de Ministerraad; | Bruxelles, pour le Conseil des ministres; |
| - hebben de rechters-verslaggevers P. Martens en G. De Baets verslag uitgebracht; | - les juges-rapporteurs P. Martens et G. De Baets ont fait rapport; |
| - is de voornoemde advocaat gehoord; | - l'avocat précité a été entendu; |
| - zijn de zaken in beraad genomen. | - les affaires ont été mises en délibéré. |
| De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende | La procédure s'est déroulée conformément aux articles 62 et suivants |
| van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de talen voor het Hof. | de la loi organique, relatifs à l'emploi des langues devant la Cour. |
| IV. In rechte | IV. En droit |
| - A - | - A - |
| A.1. Enkel de Ministerraad heeft een memorie ingediend. Na het | A.1. Seul le Conseil des ministres a introduit un mémoire. Après avoir |
| beschikkend gedeelte van de arresten nrs. 82/94 en 22/95 van het Arbitragehof in herinnering te hebben gebracht, betoogt de Ministerraad dat de vordering die ertoe strekt de opschorting van de uitspraak te genieten, geen middel is dat, indien het gegrond zou worden bevonden, van die aard zou zijn dat het daadwerkelijk een einde zou kunnen maken aan de strafvordering, in de zin van het arrest nr. 22/95. Enkel proceduremiddelen die dat gevolg hebben, kunnen als middelen van dat type worden beschouwd. Bovendien heeft het Hof, in zijn twee voormelde arresten, beslist dat de onmogelijkheid, voor de verdachte, om in hoger beroep het bestaan te betwisten van bezwaren die de verwijzing verantwoorden, de | rappelé le dispositif des arrêts nos 82/94 et 22/95 de la Cour d'arbitrage, il soutient que la demande tendant à bénéficier de la suspension du prononcé n'est pas un moyen qui, s'il était reconnu fondé, serait de nature à mettre réellement un terme à l'action publique, dans le sens de l'arrêt n° 22/95. Seuls des moyens de procédure ayant cette conséquence peuvent être considérés comme des moyens de ce type. En outre, dans ses deux arrêts précités, la Cour a décidé que l'impossibilité pour l'inculpé de discuter en degré d'appel l'existence des charges justifiant le renvoi ne violait pas les |
| artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet schond. De vordering tot | articles 10 et 11 de la Constitution. Or, la demande de suspension du |
| opschorting van de uitspraak zou, net zoals de exceptie van het | prononcé, comme l'exception de l'insuffisance des charges, |
| ontoereikende karakter van de bezwaren, een debat ten gronde doen ontstaan. | |
| Het Hof van Cassatie heeft geoordeeld dat een vordering die ertoe | engendrerait un débat sur le fond. |
| strekt de opschorting van de uitspraak te genieten, geen middel is | La Cour de cassation a jugé qu'une demande tendant à bénéficier de la |
| (Cass., 26 juni 1996, R.D.P., 1997, 562). In arresten van de kamer van | suspension du prononcé ne constitue pas un moyen (Cass., 26 juin 1996, |
| inbeschuldigingstelling te Brussel en van die te Antwerpen werd | R.D.P., 1997, 562). Des arrêts de chambres de mise en accusation de |
| geoordeeld dat de beschikking van de raadkamer waarbij wordt geweigerd | Bruxelles et d'Anvers ont considéré que l'ordonnance de la chambre du |
| de uitspraak op te schorten, geen eindbeslissing was, in tegenstelling | conseil refusant de suspendre le prononcé n'était pas définitive, |
| tot die waarbij een dergelijke vordering van de verdachte wordt | contrairement à celle qui fait droit à une demande en ce sens de |
| ingewilligd. | l'inculpé. |
| A.2. Er is geen verschil in behandeling tussen de verdachte en de | A.2. Il n'y a pas de différence de traitement entre l'inculpé et la |
| burgerlijke partij. Wanneer de raadkamer de opschorting van de | partie civile. Lorsque la chambre du conseil accorde la suspension du |
| uitspraak toewijst, beschikt de burgerlijke partij over geen enkel | prononcé, la partie civile ne dispose d'aucun moyen de recours; |
| rechtsmiddel; wanneer zij weigert die vordering in te willigen, | lorsqu'elle refuse de faire droit à cette demande, l'inculpé ne |
| beschikt de verdachte evenmin over een rechtsmiddel. De rechten van de | dispose pas davantage d'une voie de recours. Les droits de l'inculpé |
| verdachte en van de burgerlijke partij zijn dus vergelijkbaar, en de | et de la partie civile sont donc comparables et il n'y a pas de |
| artikelen 10 en 11 van de Grondwet zijn dan ook niet geschonden. | violation des articles 10 et 11 de la Constitution. |
| A.3. Wat het verschil in behandeling tussen het openbaar ministerie en | A.3. Quant à la différence de traitement entre le ministère public et |
| de verdachte betreft, moet worden opgemerkt dat dat verschil niet | l'inculpé, elle est inexistante dans l'hypothèse où la chambre du |
| bestaat ingeval de raadkamer het voordeel van de opschorting van de | conseil accorde le bénéfice de la suspension du prononcé : en vertu de |
| uitspraak toewijst : krachtens artikel 4, § 2, van de wet van 29 juni | l'article 4, § 2, de la loi du 29 juin 1964, l'un et l'autre peuvent |
| 1964 kan zowel eerstgenoemde als laatstgenoemde tegen de beschikking | faire opposition à l'ordonnance de la chambre du conseil pour le motif |
| van de raadkamer verzet aantekenen om reden dat de voorwaarden om de | que les conditions d'octroi de la suspension ne sont pas réunies. |
| opschorting toe te wijzen, niet zijn vervuld. | |
| A.4.1. Wanneer de raadkamer daarentegen weigert de opschorting van de | A.4.1. En revanche, lorsque la chambre du conseil refuse d'octroyer la |
| uitspraak toe te wijzen, beschikt de verdachte over geen enkel | suspension du prononcé, l'inculpé ne dispose d'aucun moyen de recours, |
| rechtsmiddel, in tegenstelling tot het openbaar ministerie dat, | |
| krachtens artikel 135 van het Wetboek van Strafvordering, tegen de | au contraire du ministère public qui, en vertu de l'article 135 du |
| beschikkingen van buitenvervolgingstelling of van verwijzing gewezen | Code d'instruction criminelle, peut faire opposition contre les |
| door de raadkamer verzet kan aantekenen, eventueel als gevolg van de | ordonnances de non-lieu ou de renvoi rendues par la chambre du |
| weigering om de uitspraak op te schorten. | conseil, éventuellement suite au refus de la suspension du prononcé. |
| A.4.2. Dat verschil in behandeling steunt op een objectief criterium : | A.4.2. Cette différence de traitement repose sur un critère objectif : |
| zoals het Hof in zijn arresten nrs. 82/94 en 22/95 heeft opgemerkt, | comme la Cour l'a relevé dans ses arrêts nos 82/94 et 22/95, la |
| biedt de omstandigheid dat het openbaar ministerie, in het belang van | circonstance que le ministère public accomplit dans l'intérêt de la |
| de maatschappij, de opdrachten van openbare dienst inzake de opsporing | société les missions de service public relatives à la recherche et à |
| en de vervolging van misdrijven uitvoert en de strafvordering | la poursuite des infractions et qu'il exerce l'action publique, et que |
| uitoefent, terwijl de verdachte zijn persoonlijk belang verdedigt, een | l'inculpé défende son intérêt personnel, justifie raisonnablement que |
| redelijke verantwoording voor het feit dat het openbaar ministerie | le premier jouisse de prérogatives dont la constitutionnalité ne peut |
| prerogatieven geniet waarvan de grondwettigheid niet kan worden | être appréciée en procédant à une comparaison de sa situation avec |
| beoordeeld door zijn situatie met die van de verdachte te vergelijken. | celle du second. Aux termes d'un arrêt plus récent, n° 49/97, cette |
| Naar luid van een recenter arrest, namelijk het arrest nr. 49/97, doet | différence objective existe non seulement pendant l'instruction |
| dat objectieve verschil zich niet alleen voor tijdens het | préparatoire, mais pendant toute l'action publique. En outre, selon le |
| vooronderzoek, maar tijdens de hele strafvordering. Bovendien hebben, | même arrêt, le droit à un procès équitable et le principe de l'égalité |
| volgens hetzelfde arrest, het recht op een eerlijk proces en het | des armes n'ont pas une portée telle qu'ils interdiraient toute |
| beginsel van de gelijke wapens geen draagwijdte die erin zou bestaan | différence de traitement entre le ministère public et l'inculpé. |
| dat zij ieder verschil in behandeling tussen het openbaar ministerie en de verdachte zouden verbieden. | A.4.3. La règle en cause a pour but d'éviter un débat sur le fond de |
| A.4.3. De in het geding zijnde regel heeft tot doel te voorkomen dat | l'affaire devant la chambre des mises en accusation. Dans ses arrêts |
| voor de kamer van inbeschuldigingstelling een debat zou worden | précités, la Cour d'arbitrage a admis qu'il n'y avait pas de violation |
| gehouden over de grond van de zaak. In zijn voormelde arresten heeft | |
| het Arbitragehof aangenomen dat de artikelen 10 en 11 van de Grondwet | des articles 10 et 11 de la Constitution dans la mesure où l'inculpé |
| niet zijn geschonden, in zoverre de verdachte voor de kamer van | ne peut pas faire valoir devant la chambre des mises en accusation |
| inbeschuldigingstelling niet de ontstentenis kan doen gelden van | l'absence de charges justifiant son renvoi. De même, en l'espèce, les |
| bezwaren die zijn verwijzing verantwoorden. Zo ook zijn te dezen de | |
| artikelen 10 en 11 van de Grondwet niet geschonden, in zoverre de | articles 10 et 11 de la Constitution ne sont pas violés dans la mesure |
| verdachte zich niet kan verzetten tegen een weigering van de raadkamer | où l'inculpé ne peut s'opposer à un refus de la chambre du conseil |
| om de opschorting van de uitspraak toe te wijzen, vermits een | d'accorder la suspension du prononcé, étant donné qu'une pareille |
| dergelijke vordering in hoger beroep zou leiden tot een debat over de | demande en degré d'appel engendrerait un débat sur le fond de |
| grond van de zaak, zoals in het geval waarin de verdachte het | l'affaire comme dans l'hypothèse où l'inculpé ferait valoir |
| ontoereikende karakter van de bezwaren zou doen gelden. | l'insuffisance des charges. |
| Zelfs indien de raadkamer het voordeel van de opschorting van de | Même si la chambre du conseil refuse le bénéfice de la suspension du |
| uitspraak weigert, zal de verdachte zijn argumenten voor de | prononcé, l'inculpé pourra faire valoir ses arguments devant les |
| vonnisgerechten kunnen doen gelden (artikel 3 van de wet van 29 juni | juridictions de jugement (article 3 de la loi du 29 juin 1964). En |
| 1964). Indien de raadkamer de opschorting van de uitspraak daarentegen | revanche, si la chambre du conseil accorde la suspension du prononcé, |
| toewijst, zou aan de strafvordering afbreuk worden gedaan mocht het | il serait porté préjudice à l'action publique si le ministère public |
| openbaar ministerie niet over een recht van hoger beroep beschikken. | |
| Het verschil in behandeling is dan ook in redelijkheid verantwoord en | ne disposait pas d'un droit d'appel. |
| er bestaat een redelijk verband van evenredigheid tussen de aangewende | La différence de traitement est donc raisonnablement justifiée et il |
| middelen, namelijk de ontstentenis van een beroep tegen de weigering | existe un rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens |
| om de opschorting van de uitspraak toe te wijzen, en het beoogde doel, | employés, à savoir l'absence d'un recours contre le refus d'octroi de |
| namelijk voor de kamer van inbeschuldigingstelling een debat over de | la suspension du prononcé, et le but visé, à savoir éviter un débat |
| grond van de zaak voorkomen. | sur le fond devant la chambre des mises en accusation. |
| A.5. Tot slot voorziet het wetsontwerp tot verbetering van de | A.5. Enfin, le projet de loi relatif à l'amélioration de la procédure |
| strafrechtspleging in het stadium van het opsporingsonderzoek en het | pénale au stade de l'information et de l'instruction prévoit une |
| gerechtelijk onderzoek in een nieuwe tekstversie van artikel 135 van | rédaction nouvelle de l'article 135 du Code d'instruction criminelle, |
| het Wetboek van Strafvordering, die het recht van hoger beroep dat in | |
| deze zaak ter discussie staat, niet invoert. Volgens die tekst kan « | qui n'instaure pas le droit d'appel en discussion dans la présente |
| de inverdenkinggestelde [...] hoger beroep instellen [tegen de | cause. Selon ce texte, « l'inculpé peut [...] interjeter appel [des |
| beschikkingen waarin de artikelen 129 en 130 van het Wetboek van | ordonnances prévues aux articles 129 et 130 du Code d'instruction |
| Strafvordering voorzien], indien er een grond van onontvankelijkheid | criminelle] s'il existe une cause d'irrecevabilité ou d'extinction de |
| of van uitdoving van de strafvordering bestaat ». | l'action publique ». |
| - B - | - B - |
| B.1. Artikel 135 van het Wetboek van Strafvordering bepaalt : | B.1. L'article 135 du Code d'instruction criminelle dispose : |
| « De procureur des Konings en de burgerlijke partij kunnen binnen | « Le procureur du Roi et la partie civile peuvent interjeter appel des |
| vierentwintig uren hoger beroep aantekenen tegen beschikkingen gegeven | |
| overeenkomstig de artikelen 128, 129 en 130. Die termijn loopt ten | ordonnances rendues conformément aux articles 128, 129 et 130, dans |
| aanzien van de procureur des Konings vanaf de beschikking en ten | les vingt-quatre heures. Ce délai court contre le procureur du Roi à |
| aanzien van de burgerlijke partij vanaf de dag waarop de beschikking | compter de l'ordonnance et contre la partie civile à compter du jour |
| haar is betekend op de woonplaats door haar gekozen in de plaats waar | où l'ordonnance lui a été signifiée au domicile par elle élu dans le |
| de rechtbank haar zetel heeft. » | lieu où siège le tribunal. » |
| Artikel 539 van hetzelfde Wetboek bepaalt : | L'article 539 de ce même Code énonce : |
| « Wanneer de verdachte, de beklaagde of de beschuldigde, de ambtenaar | « Lorsque l'inculpé, le prévenu ou l'accusé, l'officier chargé du |
| belast met het openbaar ministerie of de burgerlijke partij hetzij de | ministère public ou la partie civile, aura excipé de l'incompétence |
| exceptie van onbevoegdheid van een rechtbank van eerste aanleg of van | |
| een onderzoeksrechter, hetzij een declinatoire exceptie heeft | d'un tribunal de première instance ou d'un juge d'instruction, ou |
| opgeworpen, kan niemand zich tot het Hof van Cassatie wenden om | proposé un déclinatoire, soit que l'exception ait été admise ou |
| regeling van rechtsgebied te verkrijgen, onverschillig of de exceptie | rejetée, nul ne pourra recourir à la Cour de cassation pour être réglé |
| aangenomen dan wel verworpen is; onverminderd het recht om voor het | de juges; sauf à se pourvoir devant la cour d'appel contre la décision |
| hof van beroep hoger beroep in te stellen tegen de beslissing van de | portée par le tribunal de première instance ou le juge d'instruction, |
| rechtbank van eerste aanleg of van de onderzoeksrechter, en het recht | et à se pourvoir en cassation, s'il y a lieu, contre l'arrêt rendu par |
| om zich in cassatie te voorzien tegen het arrest van het hof van | |
| beroep, indien daartoe grond bestaat. » | la cour d'appel. » |
| B.2. Uit die bepalingen volgt dat de verdachte enkel hoger beroep kan | B.2. Il résulte de ces dispositions que l'inculpé ne peut interjeter |
| instellen tegen de beschikking waarbij hij naar het vonnisgerecht | appel de l'ordonnance le renvoyant devant la juridiction de jugement |
| wordt verwezen als hij voor de raadkamer een exceptie van | que s'il a soulevé une exception d'incompétence devant la chambre du |
| onbevoegdheid heeft opgeworpen, en dat de procureur des Konings en de burgerlijke partij daarentegen hoger beroep kunnen aantekenen tegen de beschikkingen die de voortzetting van de strafvordering verhinderen, zonder dat de ontvankelijkheid van hun beroep tot bevoegdheidsbetwistingen is beperkt. B.3. De grondwettelijke regels van de gelijkheid en de niet-discriminatie sluiten niet uit dat een verschil in behandeling tussen categorieën van personen wordt ingesteld, voor zover dat verschil op een objectief criterium berust en het redelijk verantwoord is. Het bestaan van een dergelijke verantwoording moet worden beoordeeld rekening houdend met het doel en de gevolgen van de betwiste maatregel en met de aard van de ter zake geldende beginselen; het gelijkheidsbeginsel is geschonden wanneer vaststaat dat er geen redelijk verband van evenredigheid bestaat tussen de aangewende middelen en het beoogde doel. B.4. Tussen het openbaar ministerie en de verdachte bestaat een | conseil et qu'en revanche, le procureur du Roi et la partie civile peuvent interjeter appel des ordonnances qui font obstacle à la poursuite de l'action publique sans que la recevabilité de leur recours soit limitée aux contestations de compétence. B.3. Les règles constitutionnelles de l'égalité et de la non-discrimination n'excluent pas qu'une différence de traitement soit établie entre des catégories de personnes, pour autant qu'elle repose sur un critère objectif et qu'elle soit raisonnablement justifiée. L'existence d'une telle justification doit s'apprécier en tenant compte du but et des effets de la mesure critiquée ainsi que de la nature des principes en cause; le principe d'égalité est violé lorsqu'il est établi qu'il n'existe pas de rapport raisonnable de proportionnalité entre les moyens employés et le but visé. B.4. Il existe, entre le ministère public et l'inculpé, une différence |
| fundamenteel verschil dat op een objectief criterium steunt : het | fondamentale qui repose sur un critère objectif : le premier |
| openbaar ministerie vervult, in het belang van de gemeenschap, de | accomplit, dans l'intérêt de la société, les missions de service |
| opdrachten van openbare dienst met betrekking tot de opsporing en de | public relatives à la recherche et à la poursuite des infractions |
| vervolging van de misdrijven (artikelen 22 tot 47 van het Wetboek van | (articles 22 à 47 du Code d'instruction criminelle) et il exerce |
| Strafvordering) en vordert de toepassing van de strafwet (artikel 138 van het Gerechtelijk Wetboek); de verdachte verdedigt zijn persoonlijk belang. Dat verschil biedt een redelijke verantwoording voor het feit dat het openbaar ministerie, totdat de raadkamer wordt geadieerd, prerogatieven geniet waarvan de grondwettigheid niet kan worden beoordeeld door zijn situatie te vergelijken met die van de verdachte. B.5. Aangezien evenwel de wetgever na afloop van het onderzoek een procedure voor de raadkamer invoert die grondig verschilt van die welke voor het vonnisgerecht verloopt, hij een debat op tegenspraak mogelijk maakt tussen het openbaar ministerie en de verdachte, hij aan de burgerlijke partij, die particuliere belangen verdedigt, de mogelijkheid biedt om aan dat debat deel te nemen en hij tot slot een beroep organiseert tegen de beslissing van de raadkamer, kan de omvang van dat beroep dan alleen verschillen naar gelang van de persoon die het instelt, ingeval die ongelijke behandeling objectief en redelijk is verantwoord. B.6. Het verschil tussen de situatie waarin het openbaar ministerie zich bevindt en die waarin de verdachte verkeert, biedt een redelijke verantwoording voor het feit dat, wanneer het onderzoek eindigt met een beschikking van buitenvervolgingstelling die een einde maakt aan de strafvordering waarmee het openbaar ministerie is belast, dit laatste bij de uitoefening van zijn wettelijke opdracht in hoger beroep onder meer het bestaan kan doen gelden van bezwaren die het voldoende acht om de verdachte naar het vonnisgerecht te verwijzen, terwijl de verdachte niet over hetzelfde rechtsmiddel beschikt tegen een verwijzingsbeschikking. De beschikking van buitenvervolgingstelling maakt immers een einde aan de strafvordering en het openbaar ministerie kan ze enkel hervatten door de heropening van het onderzoek te vorderen wegens nieuwe bezwaren. De verwijzingsbeschikking biedt de verdachte daarentegen de mogelijkheid al zijn verweermiddelen voor de feitenrechter te doen gelden. Dezelfde redenen verantwoorden dat de burgerlijke partij over eenzelfde beroep beschikt als het openbaar ministerie, aangezien een beschikking van buitenvervolgingstelling ook voor haar een einde maakt | l'action publique (article 138 du Code judiciaire); le second défend son intérêt personnel. Cette différence justifie raisonnablement que, jusqu'à la saisine de la chambre du conseil, le ministère public jouisse de prérogatives dont la constitutionnalité ne peut être appréciée en procédant à une comparaison de sa situation avec celle de l'inculpé. B.5. Toutefois, dès lors que le législateur instaure à l'issue de l'instruction une procédure devant la chambre du conseil, nettement distincte de celle qui se déroule devant la juridiction de jugement, qu'il permet un débat contradictoire entre le ministère public et l'inculpé, qu'il permet à la partie civile, qui défend des intérêts privés, de prendre part à ce débat et qu'enfin il organise un recours contre la décision de la chambre du conseil, l'étendue de ce recours ne peut varier selon la personne qui l'exerce que si cette inégalité de traitement est objectivement et raisonnablement justifiée. B.6. La situation différente du ministère public et de l'inculpé justifie raisonnablement que, si l'instruction se termine par une ordonnance de non-lieu qui met fin à l'action pénale dont le ministère public a la charge, celui-ci puisse, dans l'exercice de la mission légale qui est la sienne, faire valoir en degré d'appel notamment l'existence de charges qu'il estime suffisantes pour renvoyer l'inculpé devant la juridiction de jugement, tandis que l'inculpé ne dispose pas de la même voie de recours contre une ordonnance de renvoi. L'ordonnance de non-lieu, en effet, met fin à l'action publique et ne |
| aan de strafvordering waarop zij haar burgerlijke rechtsvordering | permet au ministère public de reprendre celle-ci qu'en requérant la |
| heeft geënt, en zij de laatstgenoemde vordering enkel voor de | réouverture de l'instruction en raison de charges nouvelles. |
| burgerlijke rechter kan voortzetten. | L'ordonnance de renvoi, au contraire, permet à l'inculpé de faire |
| Door de verdachte niet toe te staan voor de kamer van | valoir tous ses moyens de défense devant le juge du fond. |
| inbeschuldigingstelling te doen gelden dat geen voldoende bezwaren | Les mêmes motifs justifient que la partie civile dispose du même |
| voorhanden zijn om hem naar het vonnisgerecht te verwijzen, heeft de | recours que le ministère public puisqu'une ordonnance de non-lieu met |
| wetgever een maatregel genomen die op een objectief criterium steunt. | fin, pour elle aussi, à l'action pénale sur laquelle elle a greffé son |
| Hij staat in verhouding tot de nagestreefde doelstelling, die erin | action civile et qu'elle ne peut poursuivre celle-ci que devant le |
| bestaat een systeem ter bestraffing van de misdrijven in te stellen | juge civil. En ne permettant pas à l'inculpé de faire valoir, devant la chambre |
| dat doeltreffend is, zonder de rechten van de verdediging op te | des mises en accusation, qu'il n'existe pas de charges suffisantes |
| offeren; hij is niet onevenredig met die doelstelling. | pour le renvoyer devant la juridiction de jugement, le législateur a |
| B.7. De verschillende situatie van het openbaar ministerie en de | pris une mesure qui repose sur un critère objectif. Elle est en |
| burgerlijke partij, enerzijds, en van de verdachte, anderzijds, beschreven in B.6, volstaat evenwel niet om dat verschil in behandeling in alle opzichten te verantwoorden. B.8.1. Door het beroep dat aan de verdachte wordt geboden tegen een verwijzingsbeslissing te beperken tot de excepties van onbevoegdheid alleen, terwijl het openbaar ministerie en de burgerlijke partij alle middelen in hoger beroep kunnen aanvoeren tegen een beschikking van buitenvervolgingstelling van de raadkamer, heeft de wetgever een maatregel genomen die onevenredig is met de doelstelling die hij nastreeft. B.8.2. Het Hof heeft in zijn arrest nr. 22/95 vastgesteld dat het niet verantwoord is dat de verdachte geen beroep mag instellen om middelen aan te voeren die, indien zij gegrond zouden worden bevonden, van die aard zouden zijn dat zij daadwerkelijk een einde zouden maken aan de strafvordering, zoals bijvoorbeeld een middel dat de verjaring aanvoert, of een middel volgens hetwelk de betichting op doorslaggevende wijze steunt op elementen die zijn aangetast door onregelmatigheden wat de procedure betreft. Het is immers in het | rapport avec le but poursuivi, qui est d'organiser un système de répression des infractions qui soit efficace sans sacrifier les droits de défense; elle n'est pas disproportionnée à cet objectif. B.7. La situation différente du ministère public et de la partie civile, d'une part, de l'inculpé, d'autre part, décrite au B.6, ne suffit cependant pas à justifier en tous points cette différence de traitement. B.8.1. En limitant le recours offert à l'inculpé contre une décision de renvoi aux seules exceptions d'incompétence, alors que le ministère public et la partie civile peuvent invoquer tous les moyens en appel d'une ordonnance de non-lieu de la chambre du conseil, le législateur a pris une mesure disproportionnée à l'objectif qu'il poursuit. B.8.2. Dans son arrêt n° 22/95, la Cour a constaté qu'il n'est pas justifié de refuser à l'inculpé le droit d'introduire un recours et d'invoquer des moyens qui, s'ils étaient reconnus fondés, seraient de nature à mettre réellement un terme à l'action publique, tels les moyens pris de la prescription ou alléguant que l'accusation se fonde |
| belang van de maatschappij, die door het openbaar ministerie wordt | de manière déterminante sur des éléments entachés d'irrégularités de |
| vertegenwoordigd, van de burgerlijke partij en van de verdachte dat | procédure. Il est, en effet, de l'intérêt de la société que le |
| aan eenieder de mogelijkheid wordt geboden om voor het | ministère public représente, de la partie civile et de l'inculpé de |
| onderzoeksgerecht onregelmatigheden in de procedure of andere gronden | permettre à chacun de faire valoir, devant la juridiction |
| aan te voeren, voor zover zij van die aard zijn dat de strafvordering | d'instruction, pour autant qu'ils soient de nature à mettre un terme à |
| erdoor kan worden beëindigd, met uitzondering van het ontoereikend | l'action publique, des irrégularités de procédure ou d'autres motifs, |
| karakter van de bezwaren. B.9. Deze vaststelling laat niet toe te besluiten dat aan de verdachte de mogelijkheid moet worden verleend beroep in te stellen tegen de beslissing van de raadkamer waarbij hem de opschorting van de uitspraak van de veroordeling wordt geweigerd en waarbij hij naar het vonnisgerecht wordt verwezen. De kamer van inbeschuldigingstelling zou in een zodanig geval niet alleen worden genoopt tot een onderzoek naar de gegrondheid van de argumentatie van de verdachte om de vraag tot opschorting te staven, maar tot een onderzoek naar de gegrondheid van de strafvervolging zelf. B.10. De prejudiciële vraag moet negatief worden beantwoord. Om die redenen, het Hof zegt voor recht : | à l'exception de l'insuffisance des charges. B.9. Cette constatation n'autorise pas à conclure qu'il faut permettre à l'inculpé d'exercer un recours contre la décision de la chambre du conseil lui refusant la suspension du prononcé et le renvoyant devant la juridiction de jugement. S'il en était ainsi, la chambre des mises en accusation serait contrainte non seulement à un examen du bien-fondé de l'argumentation avancée par l'inculpé à l'appui de cette demande, mais à un examen du fondement des poursuites mêmes. B.10. La question préjudicielle appelle une réponse négative. Par ces motifs, la Cour dit pour droit : |
| Artikel 135 van het Wetboek van Strafvordering, gelezen in samenhang | L'article 135 du Code d'instruction criminelle, lu en combinaison avec |
| met artikel 539 van hetzelfde Wetboek, schendt niet de artikelen 10 en | l'article 539 du même Code, ne viole pas les articles 10 et 11 de la |
| 11 van de Grondwet in zoverre het, buiten het geval bedoeld in dat | Constitution en ce que, en dehors de l'hypothèse visée par cet article |
| artikel 539, de verdachte niet toestaat beroep in te stellen tegen een | 539, il ne permet pas à l'inculpé d'exercer un recours à l'encontre |
| beslissing van de raadkamer waarbij hem het voordeel van de | d'une décision de la chambre du conseil lui refusant le bénéfice de la |
| opschorting van de uitspraak van de veroordeling wordt geweigerd. | suspension du prononcé de la condamnation. |
| Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig | Ainsi prononcé en langue française et en langue néerlandaise, |
| artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het | conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur |
| Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 18 maart 1998. | la Cour d'arbitrage, à l'audience publique du 18 mars 1998. |
| De griffier, | Le greffier, |
| L. Potoms. | L. Potoms. |
| De voorzitter, | Le président, |
| M. Melchior. | M. Melchior. |