← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 102/2022 du 22 juillet 2022 Numéro du rôle : 7792 En cause :
la question préjudicielle relative aux articles II.225, II.241 et II.242 du Code flamand de l'enseignement
supérieur, coordonné par l'arrêté du Gouvernement fl La Cour constitutionnelle, composée
des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges J.-P. (...)"
| Extrait de l'arrêt n° 102/2022 du 22 juillet 2022 Numéro du rôle : 7792 En cause : la question préjudicielle relative aux articles II.225, II.241 et II.242 du Code flamand de l'enseignement supérieur, coordonné par l'arrêté du Gouvernement fl La Cour constitutionnelle, composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges J.-P. (...) | Uittreksel uit arrest nr. 102/2022 van 22 juli 2022 Rolnummer 7792 In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen II.225, II.241 en II.242 van de Vlaamse Codex Hoger Onderwijs, gecoördineerd bij besluit van de Vlaamse Regering van 11 oktob Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de rechters(...) |
|---|---|
| COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
| Extrait de l'arrêt n° 102/2022 du 22 juillet 2022 | Uittreksel uit arrest nr. 102/2022 van 22 juli 2022 |
| Numéro du rôle : 7792 | Rolnummer 7792 |
| En cause : la question préjudicielle relative aux articles II.225, | In zake : de prejudiciële vraag over de artikelen II.225, II.241 en |
| II.241 et II.242 du Code flamand de l'enseignement supérieur, | II.242 van de Vlaamse Codex Hoger Onderwijs, gecoördineerd bij besluit |
| coordonné par l'arrêté du Gouvernement flamand du 11 octobre 2013 « | van de Vlaamse Regering van 11 oktober 2013 « tot codificatie van de |
| portant codification des dispositions décrétales relatives à | |
| l'enseignement supérieur », posée par le Conseil pour les | decretale bepalingen betreffende het hoger onderwijs », gesteld door |
| contestations relatives aux décisions sur la progression des études. | de Raad voor betwistingen inzake studievoortgangsbeslissingen. |
| La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
| composée des présidents L. Lavrysen et P. Nihoul, et des juges J.-P. | samengesteld uit de voorzitters L. Lavrysen en P. Nihoul, en de |
| Moerman, Y. Kherbache, T. Detienne, E. Bribosia et W. Verrijdt, | rechters J.-P. Moerman, Y. Kherbache, T. Detienne, E. Bribosia en W. |
| assistée du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président L. | Verrijdt, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder |
| Lavrysen, | voorzitterschap van voorzitter L. Lavrysen, |
| après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
| I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
| Par arrêt du 20 avril 2022, dont l'expédition est parvenue au greffe | Bij arrest van 20 april 2022, waarvan de expeditie ter griffie van het |
| de la Cour le 22 avril 2022, le Conseil pour les contestations | Hof is ingekomen op 22 april 2022, heeft de Raad voor betwistingen |
| relatives aux décisions sur la progression des études a posé la | inzake studievoortgangsbeslissingen de volgende prejudiciële vraag |
| question préjudicielle suivante : | gesteld : |
| « L'article II.225, d'une part, et les articles II.241 et II.242 du | « Schenden de artikelen II.225 enerzijds en II.241 en II.242 van de |
| Code de l'enseignement supérieur, d'autre part, violent-ils les | |
| articles 10 et 11 de la Constitution, si les articles II.241 et II.242 | Codex Hoger Onderwijs anderzijds de artikelen 10 en 11 van de |
| du Code de l'enseignement supérieur sont interprétés en ce sens que | Grondwet, wanneer de artikelen II.241 en II.242 van de Codex Hoger |
| l'examen auquel un établissement d'enseignement supérieur peut | Onderwijs aldus worden geïnterpreteerd dat het onderzoek dat een |
| procéder pour accorder ou non une dispense sur la base d'une | hogeronderwijsinstelling mag voeren met het oog op het al dan niet |
| qualification acquise antérieurement peut également porter sur la | verlenen van een vrijstelling op basis van een eerder verworven |
| valeur d'actualisation de cette qualification acquise antérieurement, | kwalificatie, ook de actualiteitswaarde van die eerder verworven |
| alors que, pour les étudiants qui entrent dans le champ d'application | kwalificatie mag omvatten, terwijl voor de studenten die onder |
| de l'article II.225 du Code de l'enseignement supérieur, | toepassing van artikel II.225 van de Codex Hoger Onderwijs vallen, de |
| l'établissement ne peut pas subordonner la validité d'une attestation | instelling de geldigheid van een creditbewijs niet van een dergelijk |
| de crédits à un tel examen ? ». | onderzoek mag laten afhangen ? ». |
| Le 4 mai 2022, en application de l'article 72, alinéa 1er, de la loi | Op 4 mei 2022 hebben de rechters-verslaggevers W. Verrijdt en T. |
| Detienne, met toepassing van artikel 72, eerste lid, van de bijzondere | |
| spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, les | wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, het Hof ervan in |
| juges-rapporteurs W. Verrijdt et T. Detienne ont informé la Cour | kennis gesteld dat zij ertoe zouden kunnen worden gebracht voor te |
| qu'ils pourraient être amenés à proposer de mettre fin à l'examen de | stellen het onderzoek van de zaak af te doen met een arrest gewezen op |
| l'affaire par un arrêt rendu sur procédure préliminaire. | voorafgaande rechtspleging. |
| (...) | (...) |
| III. En droit | III. In rechte |
| (...) | (...) |
| B.1. La question préjudicielle porte sur les articles II.225, II.241 | B.1. De prejudiciële vraag heeft betrekking op de artikelen II.225, |
| et II.242 du Code flamand de l'enseignement supérieur, coordonné par | II.241 en II.242 van de Vlaamse Codex Hoger Onderwijs, gecoördineerd |
| l'arrêté du Gouvernement flamand du 11 octobre 2013 « portant | bij besluit van de Vlaamse Regering van 11 oktober 2013 « tot |
| codification des dispositions décrétales relatives à l'enseignement | codificatie van de decretale bepalingen betreffende het hoger |
| supérieur » (ci-après : le Code flamand de l'enseignement supérieur). | onderwijs » (hierna : de Vlaamse Codex Hoger Onderwijs). |
| La juridiction a quo demande à la Cour si ces dispositions sont | Het verwijzende rechtscollege wenst van het Hof te vernemen of die |
| compatibles avec les articles 10 et 11 de la Constitution, « si les | bepalingen bestaanbaar zijn met de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, |
| articles II.241 et II.242 du Code de l'enseignement supérieur sont | « wanneer de artikelen II.241 en II.242 van de Codex Hoger Onderwijs |
| interprétés en ce sens que l'examen auquel un établissement | aldus worden geïnterpreteerd dat het onderzoek dat een |
| d'enseignement supérieur peut procéder pour accorder ou non une | hogeronderwijsinstelling mag voeren met het oog op het al dan niet |
| dispense sur la base d'une qualification acquise antérieurement peut | verlenen van een vrijstelling op basis van een eerder verworven |
| également porter sur la valeur d'actualisation de cette qualification | kwalificatie, ook de actualiteitswaarde van die eerder verworven |
| acquise antérieurement, alors que, pour les étudiants qui entrent dans | kwalificatie mag omvatten, terwijl voor de studenten die onder |
| le champ d'application de l'article II.225 du Code de l'enseignement | toepassing van artikel II.225 van de Codex Hoger Onderwijs vallen, de |
| supérieur, l'établissement ne peut pas subordonner la validité d'une | instelling de geldigheid van een creditbewijs niet van een dergelijk |
| attestation de crédits à un tel examen ». | onderzoek mag laten afhangen ». |
| B.2.1. Le Code flamand de l'enseignement supérieur prévoit deux types | B.2.1. De Vlaamse Codex Hoger Onderwijs voorziet in twee types van |
| de progression des études : d'une part, la progression des études sur | studievoortgang : enerzijds, de studievoortgang op grond van examens |
| la base d'examens et, d'autre part, la progression des études sur la | en, anderzijds, de studievoortgang op grond van « eerder verworven |
| base des « compétences acquises antérieurement » et des « | competenties » (hierna : EVC) en « eerder verworven kwalificaties » |
| qualifications acquises antérieurement ». | (hierna : EVK). |
| B.2.2. En ce qui concerne la progression des études sur la base | B.2.2. Inzake de studievoortgang op grond van examens bepaalt |
| d'examens, le paragraphe 3 de l'article II.225, en cause, du Code | paragraaf 3 van het in het geding zijnde artikel II.225 van de Vlaamse |
| flamand de l'enseignement supérieur dispose : | Codex Hoger Onderwijs : |
| « Une attestation de crédits reste valable sans limite de temps pour | « Een creditbewijs blijft onbeperkt geldig binnen de betrokken |
| la formation concernée [dans] l'institution où l'attestation a été obtenue ». | opleiding aan de instelling waar dit werd behaald ». |
| Une attestation de crédits est « la reconnaissance du fait, qu'un | Een creditbewijs is « de erkenning van het feit dat een student |
| étudiant a acquis, moyennant un examen, les compétences liées à une | blijkens een examen de competenties, verbonden aan een |
| subdivision de formation » (article I.3, 17°, du Code flamand de | opleidingsonderdeel, heeft verworven » (artikel I.3, 17°, van de |
| l'enseignement supérieur). Un étudiant obtient une attestation de | Vlaamse Codex Hoger Onderwijs). Een student behaalt een creditbewijs |
| crédits en réussissant une subdivision de formation (article II.225, § | door te slagen voor een opleidingsonderdeel (artikel II.225, § 1, van |
| 1er, du Code flamand de l'enseignement supérieur). | de Vlaamse Codex Hoger Onderwijs). |
| B.2.3. Une qualification acquise antérieurement est définie dans | B.2.3. Een EVK wordt in artikel I.3, 23°, van de Vlaamse Codex Hoger |
| l'article I.3, 23°, du Code flamand de l'enseignement supérieur comme | Onderwijs gedefinieerd als « een eerder verworven kwalificatie, zijnde |
| « tout titre [national ou étranger] indiquant qu'un parcours formel de | elk binnenlands of buitenlands studiebewijs dat aangeeft dat een |
| formation, au sein de l'enseignement ou non, a été achevé avec succès, | formeel leertraject, al dan niet binnen onderwijs, met goed gevolg |
| pour autant qu'il ne s'agisse pas d'une attestation de crédits obtenue | werd doorlopen, voor zover het niet gaat om een creditbewijs dat werd |
| [dans] l'institution et dans la formation pour lesquelles l'on veut | behaald binnen de instelling en opleiding waarbinnen men de |
| faire valoir la qualification ». | kwalificatie wenst te laten gelden ». |
| Le paragraphe 1er de l'article II.241, en cause, du Code flamand de | Paragraaf 1 van het in het geding zijnde artikel II.241 van de Vlaamse |
| l'enseignement supérieur dispose que la direction de l'institution | Codex Hoger Onderwijs bepaalt dat het instellingsbestuur op grond van |
| accorde une dispense sur la base d'une qualification acquise | EVK's en/of een bewijs van bekwaamheid een vrijstelling verleent. |
| antérieurement et/ou d'un certificat d'aptitude. En vertu du | Krachtens paragraaf 1 van het in het geding zijnde artikel II.242 |
| paragraphe 1er de l'article II.242, en cause, les associations fixent | leggen de associaties in een reglement algemene voorschriften vast |
| dans un règlement les conditions générales pour l'octroi de dispenses. | voor het verlenen van vrijstellingen. Die voorschriften bevatten een |
| Ces conditions précisent en détail, entre autres, « les conditions | nadere uitwerking van onder meer « de toekenningsvoorwaarden op grond |
| d'octroi au vu de l'alignement, au niveau du contenu, entre la | van de inhoudelijke aansluiting tussen het betrokken |
| subdivision de formation concernée ou une partie de celle-ci et les ' | opleidingsonderdeel, of het deel ervan, en de geattesteerde EVK's |
| [qualifications acquises antérieurement] ' et/ou ' [compétences | en/of EVC's ». Rekening houdend met die voorschriften, werkt het |
| acquises antérieurement] ' attestées ». Compte tenu de ces | instellingsbestuur de nadere regelen inzake het verlenen van |
| dispositions, la direction de l'institution élabore plus en détail | vrijstellingen uit in het onderwijs- en examenreglement (artikel |
| dans le règlement des études et des examens les règles relatives à | |
| l'octroi de dispenses (article II.242, § 2, du Code flamand de | II.242, § 2, van de Vlaamse Codex Hoger Onderwijs). |
| l'enseignement supérieur). | |
| B.3. La Cour est interrogée sur la différence de traitement entre, | B.3. Het Hof wordt ondervraagd over het verschil in behandeling |
| d'une part, les étudiants qui souhaitent obtenir une dispense sur la | tussen, enerzijds, studenten die een vrijstelling wensen te verkrijgen |
| base d'une qualification acquise antérieurement et, d'autre part, les | op grond van een EVK en, anderzijds, studenten die een credit voor een |
| étudiants qui souhaitent valoriser un crédit relatif à une subdivision | opleidingsonderdeel wensen te valoriseren binnen de betrokken |
| de formation dans la formation concernée de l'établissement où ce | opleiding aan de instelling waar die credit werd behaald. Volgens het |
| crédit a été obtenu. Selon la juridiction a quo, les articles II.241 | verwijzende rechtscollege leiden de artikelen II.241 en II.242 van de |
| et II.242 du Code flamand de l'enseignement supérieur aboutissent à ce | Vlaamse Codex Hoger Onderwijs ertoe dat de onderwijsinstelling in het |
| que, dans le premier cas, l'établissement d'enseignement puisse | eerstgenoemde geval de toekenning van een vrijstelling afhankelijk kan |
| subordonner l'octroi d'une dispense à un « examen d'actualisation », | maken van een actualiteitsonderzoek, terwijl in het laatstgenoemde |
| alors que dans le second cas, l'« examen d'actualisation » est exclu, | geval een actualiteitsonderzoek uitgesloten is, krachtens artikel |
| en vertu de l'article II.225 du même Code. | II.225 van dezelfde Codex. |
| B.4. Par son arrêt n° 186/2021 du 16 décembre 2021, la Cour a jugé ce | B.4. Bij zijn arrest nr. 186/2021 van 16 december 2021 heeft het Hof |
| qui suit : | geoordeeld : |
| « B.2. Le juge a quo demande à la Cour si l'article [II.225], § 3, en | « B.2. De verwijzende rechter wenst van het Hof te vernemen of het in |
| cause, du Code flamand de l'enseignement supérieur, lu ou non en | het geding zijnde artikel [II.225], § 3, van de Vlaamse Codex Hoger |
| combinaison avec l'article I.3, 23°, du même Code, crée une différence | Onderwijs, al dan niet in samenhang gelezen met artikel I.3, 23°, van |
| de traitement injustifiée entre un étudiant qui souhaite valoriser un | dezelfde Codex, een onverantwoord verschil in behandeling instelt |
| crédit relatif à une subdivision de formation dans la formation | tussen een student die een credit voor een opleidingsonderdeel wenst |
| concernée de l'institution où ce crédit a été obtenu et un étudiant | te valoriseren binnen de betrokken opleiding aan de instelling waar |
| qui souhaite valoriser, à titre de ' qualification acquise | die credit werd behaald en een student die een credit voor hetzelfde |
| antérieurement ', un crédit relatif à la même subdivision de formation | opleidingsonderdeel behaald in dezelfde opleiding doch aan een andere |
| obtenu dans la même formation mais dans une autre institution. Alors | instelling als een ' eerder verworven kwalificatie ' wenst te |
| que le premier étudiant pourrait valoriser ce crédit sans limite de | valoriseren. Terwijl de eerstgenoemde student die credit onbeperkt in |
| temps et sans que ce crédit puisse être soumis à un examen | de tijd zou kunnen valoriseren zonder dat die credit aan een |
| d'actualisation, le crédit du second étudiant pourrait en revanche | actualiteitsonderzoek kan worden onderworpen, zou de credit van die |
| être soumis à un examen d'actualisation et, du fait de cet examen, la | tweede student wel aan een actualiteitsonderzoek kunnen worden |
| valorisation de ce crédit à titre de ' qualification acquise | onderworpen en zou ten gevolge van dat onderzoek de inzet van die |
| antérieurement ' pourrait être refusée. | credit als een ' eerder verworven kwalificatie ' kunnen worden |
| B.3.1. La partie défenderesse devant la juridiction a quo fait valoir | geweigerd. B.3.1. De verwerende partij voor het verwijzende rechtscollege voert |
| que la question préjudicielle n'appelle pas de réponse, étant donné | aan dat de prejudiciële vraag geen antwoord behoeft, aangezien het in |
| que la différence de traitement en cause ne découle pas de l'article | het geding zijnde verschil in behandeling niet voortvloeit uit het in |
| 225, § 3, en cause, du Code flamand de l'enseignement supérieur. | het geding zijnde artikel 225, § 3, van de Vlaamse Codex Hoger Onderwijs. |
| B.3.2. L'article [II.225], § 3, en cause, du Code flamand de | B.3.2. Het in het geding zijnde artikel [II.225], § 3, van de Vlaamse |
| l'enseignement supérieur, qui dispose simplement qu'une attestation de | Codex Hoger Onderwijs, dat louter bepaalt dat een creditbewijs |
| crédits reste valable sans limite de temps dans la formation concernée | onbeperkt geldig blijft binnen de betrokken opleiding aan de |
| de l'institution où cette attestation a été obtenue, n'implique pas | instelling waar dit werd behaald, impliceert niet dat een EVK aan een |
| qu'une qualification acquise antérieurement doive être soumise à un | actualiteitsonderzoek dient te worden onderworpen voor de toekenning |
| examen d'actualisation pour l'octroi d'une dispense. Une telle | van een vrijstelling. Evenmin kan zulks worden afgeleid uit het in het |
| conclusion ne peut pas non plus être tirée de l'article I.3, 23°, en | geding zijnde artikel I.3, 23°, van de Vlaamse Codex Hoger Onderwijs, |
| cause, du Code flamand de l'enseignement supérieur, qui se contente de | |
| définir la notion de ' qualification acquise antérieurement '. | dat louter het begrip ' EVK ' definieert. |
| L'article II.242, § 1er, du Code flamand de l'enseignement supérieur, | Artikel II.242, § 1, van de Vlaamse Codex Hoger Onderwijs, dat niet in |
| qui n'est pas en cause, dispose que les conditions d'octroi d'une | het geding is, bepaalt dat de voorwaarden voor de toekenning van een |
| dispense portent sur l'alignement, au niveau du contenu, entre la | vrijstelling betrekking hebben op de inhoudelijke aansluiting tussen |
| subdivision de formation concernée et la qualification acquise | het betrokken opleidingsonderdeel en de EVK. Die voorwaarden dienen |
| antérieurement. Ces conditions doivent être élaborées plus en détail | verder te worden uitgewerkt in een reglement van de associaties en |
| dans un règlement des associations et ensuite dans le règlement des | vervolgens in het onderwijs- en examenreglement van het instellingsbestuur. |
| études et des examens de la direction de l'institution. | Het verschil in behandeling waarover het Hof wordt ondervraagd, vloeit |
| La différence de traitement dont la Cour est saisie ne découle dès | bijgevolg niet voort uit de in het geding zijnde bepalingen, doch wel |
| lors pas des dispositions en cause, mais du règlement précité des | uit het voormelde reglement van de associaties of het onderwijs- en |
| associations ou du règlement des études et des examens de la direction | examenreglement van het instellingsbestuur, dan wel uit de toepassing |
| de l'institution, ou encore de l'application qui en est faite. Il | die daarvan wordt gemaakt. Het komt aan het verwijzende rechtscollege |
| appartient à la juridiction a quo d'apprécier ces règlements et | toe die reglementen en de toepassing die daarvan wordt gemaakt te |
| l'application qui en est faite au regard des normes juridiques | beoordelen ten aanzien van de hogere rechtsnormen, waaronder de |
| supérieures, parmi lesquelles les articles 10 et 11 de la | artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
| Constitution. | |
| B.4. La question préjudicielle n'appelle pas de réponse ». | B.4. De prejudiciële vraag behoeft geen antwoord ». |
| B.5. Tout comme la différence de traitement sur laquelle la Cour a | B.5. Zoals het verschil in behandeling waarover het Hof zich heeft |
| statué dans son arrêt n° 186/2021, la différence de traitement soumise | uitgesproken bij zijn arrest nr. 186/2021, steunt het aan het Hof |
| à la Cour repose en l'espèce sur la circonstance qu'une qualification | voorgelegde verschil in behandeling te dezen op de omstandigheid dat |
| acquise antérieurement pourrait être soumise à un examen | een EVK aan een actualiteitsonderzoek zou kunnen worden onderworpen |
| d'actualisation pour l'octroi d'une dispense, alors qu'une attestation | voor de toekenning van een vrijstelling, terwijl een creditbewijs |
| de crédits reste valable sans limite de temps pour la formation | onbeperkt geldig blijft binnen de betrokken opleiding aan de |
| concernée dans l'établissement dans lequel l'attestation a été | instelling waar dit werd behaald, zonder dat de actualiteit daarvan |
| obtenue, sans que son caractère actuel puisse être examiné. | kan worden onderzocht. |
| Les articles II.241 et II.242 du Code flamand de l'enseignement | De artikelen II.241 en II.242 van de Vlaamse Codex Hoger Onderwijs |
| supérieur n'imposent pas eux-mêmes un tel examen d'actualisation. La | leggen zelf geen dergelijk actualiteitsonderzoek op. Het verschil in |
| différence de traitement au sujet de laquelle la Cour est interrogée | behandeling waarover het Hof wordt ondervraagd, ontstaat pas indien |
| ne s'opère que si un règlement d'une association ou un règlement des | een reglement van een associatie of een onderwijs- en examenreglement |
| études et des examens de la direction d'un établissement prescrit un | van een instellingsbestuur een actualiteitsonderzoek voorschrijft. Dat |
| examen d'actualisation. Par conséquent, cette différence de traitement | verschil in behandeling vloeit bijgevolg niet voort uit de in het |
| ne découle pas des dispositions en cause, mais des conditions | geding zijnde bepalingen, maar uit de door de associaties of |
| relatives à l'octroi de dispenses établies par les associations ou par | onderwijsinstellingen vastgestelde voorschriften inzake het verlenen |
| les établissements d'enseignement, ou encore de l'application qui en | van vrijstellingen, dan wel uit de toepassing die daarvan wordt |
| est faite. | gemaakt. |
| Il appartient à la juridiction a quo d'apprécier ces conditions et | Het staat aan het verwijzende rechtscollege die voorschriften en de |
| l'application qui en est faite au regard des normes juridiques | toepassing die daarvan wordt gemaakt te beoordelen ten aanzien van de |
| supérieures, parmi lesquelles les articles 10 et 11 de la Constitution. | hogere rechtsnormen, waaronder de artikelen 10 en 11 van de Grondwet. |
| B.6. La question préjudicielle n'appelle pas de réponse. | B.6. De prejudiciële vraag behoeft geen antwoord. |
| Par ces motifs, | Om die redenen, |
| la Cour | het Hof |
| dit pour droit : | zegt voor recht : |
| La question préjudicielle n'appelle pas de réponse. | De prejudiciële vraag behoeft geen antwoord. |
| Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, | Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel |
| conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
| la Cour constitutionnelle, le 22 juillet 2022. | op 22 juli 2022. |
| Le greffier, Le président, | De griffier, De voorzitter, |
| P.-Y. Dutilleux L. Lavrysen | P.-Y. Dutilleux L. Lavrysen |