Extrait de l'arrêt n° 138/2016 du 20 octobre 2016 Numéro du rôle : 6336 En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1211, § 2, alinéa 6, du Code judiciaire, posée par la Cour d'appel de Gand. La Cour constitutionnelle, | Uittreksel uit arrest nr. 138/2016 van 20 oktober 2016 Rolnummer 6336 In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1211, § 2, zesde lid, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door het Hof van Beroep te Gent. Het Grondwettelijk samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de rechters A. Alen, T. Merckx-Van (...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 138/2016 du 20 octobre 2016 | Uittreksel uit arrest nr. 138/2016 van 20 oktober 2016 |
Numéro du rôle : 6336 | Rolnummer 6336 |
En cause : la question préjudicielle relative à l'article 1211, § 2, | In zake : de prejudiciële vraag betreffende artikel 1211, § 2, zesde |
alinéa 6, du Code judiciaire, posée par la Cour d'appel de Gand. | lid, van het Gerechtelijk Wetboek, gesteld door het Hof van Beroep te |
La Cour constitutionnelle, | Gent. Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents E. De Groot et J. Spreutels, et des juges A. | samengesteld uit de voorzitters E. De Groot en J. Spreutels, en de |
Alen, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût et T. Giet, assistée du | rechters A. Alen, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût en T. Giet, |
greffier F. Meersschaut, présidée par le président E. De Groot, | bijgestaan door de griffier F. Meersschaut, onder voorzitterschap van voorzitter E. De Groot, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet de la question préjudicielle et procédure | I. Onderwerp van de prejudiciële vraag en rechtspleging |
Par arrêt du 7 janvier 2016 en cause de Emil Brasfalean contre Tina | Bij arrest van 7 januari 2016 in zake Emil Brasfalean tegen Tina Van |
Van Raemdonck et autres, dont l'expédition est parvenue au greffe de | Raemdonck en anderen, waarvan de expeditie ter griffie van het Hof is |
la Cour le 18 janvier 2016, la Cour d'appel de Gand a posé la question | ingekomen op 18 januari 2016, heeft het Hof van Beroep te Gent de |
préjudicielle suivante : | volgende prejudiciële vraag gesteld : |
« L'article 1211, § 2, alinéa 6, du Code judiciaire (tel qu'il a été | « Schendt artikel 1211, § 2, zesde lid Ger.W. (zoals gewijzigd door |
modifié par l'article 5 de la loi du 13 août 2011 réformant la | artikel 5 van de wet van 13 augustus 2011 houdende hervorming van de |
procédure de liquidation-partage judiciaire) viole-t-il les articles | |
10 et 11 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec | procedure van gerechtelijke vereffening-verdeling) de artikelen 10 en |
l'article 6.1 de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce | 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel 6.1 |
que cette disposition légale en matière de liquidation-partage | EVRM, voor zover deze wetsbepaling inzake gerechtelijke |
judiciaire exclut tout recours contre une décision judiciaire relative | vereffening-verdeling elk rechtsmiddel uitsluit tegen een rechterlijke |
au remplacement du notaire-liquidateur, alors que des voies de recours | beslissing aangaande de vervanging van een notaris-vereffenaar terwijl |
ne sont pas exclues contre une décision judiciaire de désignation d'un | rechtsmiddelen niet zijn uitgesloten tegen een rechterlijke beslissing |
notaire-liquidateur en application de l'article 1210, § 1er, du Code | tot aanwijzing van een notaris-vereffenaar met toepassing van artikel |
judiciaire ? ». | 1210, § 1 Ger.W. ? ». |
(...) | (...) |
III. En droit | III. In rechte |
(...) | (...) |
B.1.1. La Cour est interrogée au sujet de la compatibilité avec les | B.1.1. Het Hof wordt ondervraagd over de bestaanbaarheid met de |
articles 10 et 11 de la Constitution, combinés ou non avec l'article 6 | artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen |
de la Convention européenne des droits de l'homme, de l'article 1211, | met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens, |
§ 2, dernier alinéa, du Code judiciaire en ce qu'il dispose que, dans | van artikel 1211, § 2, laatste lid, van het Gerechtelijk Wetboek in |
le cadre d'un partage judiciaire, la décision relative au remplacement | zoverre het bepaalt dat, in het kader van een gerechtelijke verdeling, |
tegen de beslissing betreffende de vervanging van de | |
du notaire-liquidateur n'est susceptible d'aucun recours, alors que la | notaris-vereffenaar, geen enkel rechtsmiddel kan worden aangewend, |
décision relative à la désignation du notaire-liquidateur, sur la base | terwijl tegen de beslissing betreffende de aanstelling van de |
de l'article 1210 du Code judiciaire peut faire l'objet d'un recours. | notaris-vereffenaar op grond van artikel 1210 van het Gerechtelijk |
Wetboek, wel rechtsmiddelen kunnen worden aangewend. | |
Il ressort de la décision de renvoi que la demande de remplacement a | Uit de verwijzingsbeslissing blijkt dat het verzoek tot vervanging is |
été faite par les parties au partage judiciaire. La Cour limite son | uitgegaan van de partijen bij de gerechtelijke verdeling. Het Hof |
examen à cette hypothèse. | beperkt zijn onderzoek daartoe. |
B.1.2. Les articles 1210 et 1211 du Code judiciaire, tels qu'ils ont | B.1.2. De artikelen 1210 en 1211 van het Gerechtelijk Wetboek, zoals |
été remplacés par l'article 5 de la loi du 13 août 2011 réformant la | vervangen bij artikel 5 van de wet van 13 augustus 2011 houdende |
procédure de liquidation-partage judiciaire, disposent : « Art. 1210.§ 1er. S'il ordonne le partage, le tribunal renvoie les parties devant le notaire-liquidateur sur la personne duquel elles s'accordent ou, sur demande motivée des parties, devant les deux notaires-liquidateurs dont elles sollicitent conjointement la désignation. A défaut d'accord des parties ou s'il estime que la désignation de deux notaires-liquidateurs ne se justifie pas, le tribunal renvoie les parties devant un autre notaire-liquidateur qu'il désigne. |
hervorming van de procedure van gerechtelijke vereffening-verdeling, bepalen : « Art. 1210.§ 1. Indien de rechtbank de verdeling beveelt, verwijst zij de partijen naar de notaris-vereffenaar over wie de partijen het eens zijn, of, op een met redenen omkleed verzoek van de partijen, naar twee notarissen-vereffenaars waarvan zij gezamenlijk de aanstelling vragen. Indien de partijen niet tot een akkoord komen of indien de rechtbank oordeelt dat de aanstelling van twee notarissen-vereffenaars niet gerechtvaardigd is, verwijst zij de partijen naar een andere notaris-vereffenaar die zij aanwijst. |
§ 2. Si le tribunal désigne deux notaires-liquidateurs, ceux-ci | § 2. Indien de rechtbank twee notarissen-vereffenaars aanwijst, |
agissent conjointement, conformément aux dispositions de la présente | handelen deze gezamenlijk, overeenkomstig de bepalingen van deze |
section. | afdeling. |
Par dérogation aux articles 5 et 6, 1°, de la loi du 16 mars 1803 | In afwijking van de artikelen 5 en 6, 1°, van de wet van 16 maart 1803 |
contenant organisation du notariat, les deux notaires-liquidateurs | op het notarisambt treden beide notarissen-vereffenaars gezamenlijk op |
instrumentent conjointement dans les ressorts territoriaux de chacun | in de ambtsgebieden van elk van hen. |
d'eux. § 3. Sans préjudice de l'application du § 4, lorsque deux | § 3. Indien twee notarissen-vereffenaars werden aangewezen, is de |
notaires-liquidateurs ont été désignés, celui des deux dont le nom | notaris-vereffenaar wiens naam het eerst wordt vermeld in de |
figure en premier ordre dans la décision est chargé de la garde des | beslissing, belast met de bewaring van de minuten, onverminderd de |
minutes. | toepassing van § 4. |
§ 4. Si, dans le cadre du partage ordonné, le notaire-liquidateur est | § 4. Indien de notaris-vereffenaar in het kader van de bevolen |
appelé à agir en dehors de son ressort territorial, celui-ci désigne | verdeling dient op te treden buiten zijn ambtsgebied, wijst hij voor |
pour ces opérations un notaire territorialement compétent. | deze verrichtingen een territoriaal bevoegde notaris aan. |
§ 5. Sans préjudice des dispositions du livre premier de la quatrième | § 5. Onverminderd de bepalingen van het eerste boek van het vierde |
partie et sauf décision contraire du tribunal, les parties | deel en tenzij de rechtbank anders beslist, staan de partijen in |
provisionnent le notaire-liquidateur par parts égales. | gelijke mate in voor de provisionering van de notaris-vereffenaar. |
Art. 1211.§ 1er. En cas de refus, d'empêchement du |
Art. 1211.§ 1. In geval van weigering, verhindering van de |
notaire-liquidateur ou s'il existe des circonstances de nature à | notaris-vereffenaar of indien er omstandigheden zijn die |
soulever des doutes légitimes sur son impartialité ou son | gerechtvaardigde twijfel doen ontstaan over zijn onpartijdigheid of |
indépendance, le tribunal pourvoit à son remplacement. | onafhankelijkheid, voorziet de rechtbank in zijn vervanging. |
Le notaire-liquidateur dont les parties ont sollicité conjointement la | De notaris-vereffenaar van wie de partijen gezamenlijk de aanstelling |
désignation ne peut être remplacé à la demande de l'une d'elles que | hebben gevraagd, kan slechts worden vervangen, op verzoek van één van |
pour des causes survenues ou connues depuis sa désignation. | de partijen, om redenen ontstaan of vastgesteld na zijn aanstelling. |
Sans préjudice de l'article 1220, §§ 2 et 3, aucun remplacement ne peut être demandé par l'une des parties après l'ouverture des opérations, à moins que le motif invoqué n'ait été révélé ultérieurement à la partie qui le sollicite. En cas d'appel de la décision visée aux articles 1209, § 1er, et 1210, la demande de remplacement est formée devant le juge d'appel. Le remplacement ne peut alors être ultérieurement demandé sur la base des moyens soumis au juge d'appel. § 2. La partie ou le notaire-liquidateur qui propose des moyens de remplacement les présente par simple demande écrite déposée ou adressée au tribunal ayant désigné le notaire-liquidateur. Le greffe notifie cette demande, par pli judiciaire, aux parties et au notaire-liquidateur. Dans les quinze jours de cette notification, le notaire-liquidateur adresse, le cas échéant, ses observations au tribunal et aux parties. Passé ce délai, le greffe convoque les parties et le notaire-liquidateur par pli judiciaire, pour une audience en chambre du conseil. S'il accueille la demande, le tribunal nomme d'office, en lieu et place du notaire-liquidateur remplacé, un nouveau notaire-liquidateur qu'il désigne ou sur le choix duquel les parties se sont accordées. La décision relative au remplacement n'est susceptible d'aucun recours ». B.2.1. Dans son mémoire, l'appelant devant le juge a quo conteste l'application de la disposition en cause au litige au fond. Il estime qu'en vertu de la disposition transitoire de l'article 9 de la loi du 13 août 2011 réformant la procédure de liquidation-partage judiciaire, le litige relève des dispositions telles qu'elles étaient applicables avant l'entrée en vigueur de cette loi. | Onder voorbehoud van de toepassing van artikel 1220, § 2 en § 3, kan, na de opening van de werkzaamheden, geen vervanging meer worden gevraagd door één van de partijen, tenzij de partij die om de vervanging verzoekt slechts nadien in kennis is gesteld van de ingeroepen reden. In geval van hoger beroep tegen de beslissing bedoeld in de artikelen 1209, § 1, en 1210, wordt het verzoek tot vervanging ingediend bij de rechter in hoger beroep. De vervanging kan bijgevolg later niet worden gevraagd op grond van de middelen ingeroepen voor de rechter in hoger beroep. § 2. De partij of de notaris-vereffenaar die middelen van vervanging aanvoert, draagt deze voor bij gewoon schriftelijk verzoek neergelegd bij of gericht aan de rechtbank die de notaris-vereffenaar heeft aangesteld. De griffie geeft kennis van dit verzoek, bij gerechtsbrief, aan de partijen en aan de notaris-vereffenaar. Binnen vijftien dagen na deze kennisgeving zendt de notaris-vereffenaar, in voorkomend geval, zijn opmerkingen aan de rechtbank en de partijen. Na verloop van deze termijn roept de griffie de partijen en de notaris-vereffenaar bij gerechtsbrief op voor een zitting in raadkamer. Indien de rechtbank het verzoek inwilligt, stelt zij ambtshalve, in de plaats van de vervangen notaris-vereffenaar, een nieuwe notaris-vereffenaar aan die zij aanwijst of over wie de partijen het eens zijn. Tegen de beslissing betreffende de vervanging kan geen enkel rechtsmiddel worden aangewend ». B.2.1. In zijn memorie betwist de appellant voor het verwijzende rechtscollege dat de in het geding zijnde bepaling van toepassing is op het bodemgeschil. Hij is van oordeel dat het geschil krachtens de overgangsbepaling van artikel 9 van de wet van 13 augustus 2011 houdende hervorming van de procedure van gerechtelijke vereffening-verdeling ressorteert onder de bepalingen zoals die golden vóór de inwerkingtreding van die wet. |
B.2.2. Il appartient en principe à la juridiction a quo de déterminer | B.2.2. Het staat in beginsel aan het verwijzende rechtscollege om de |
les normes applicables au litige qui lui est soumis. | normen vast te stellen die toepasselijk zijn op het geschil dat erbij |
aanhangig is gemaakt. | |
Toutefois, lorsqu'elle est confrontée à des dispositions manifestement | Wanneer aan het Hof evenwel bepalingen worden voorgelegd die kennelijk |
inapplicables au litige pendant devant le juge a quo, la Cour n'a pas | niet op het bodemgeschil kunnen worden toegepast, staat het niet aan |
à en examiner la constitutionnalité. | het Hof de grondwettigheid van zulke bepalingen te onderzoeken. |
B.3.1. L'article 5 de la loi du 13 août 2011 a remplacé les | B.3.1. Bij artikel 5 van de wet van 13 augustus 2011 werd de regeling |
dispositions relatives au partage judiciaire, prévues par les articles | inzake de gerechtelijke verdeling, zoals neergelegd in de artikelen |
1207 et suivants du Code judiciaire. La disposition en cause fait | 1207 en volgende van het Gerechtelijk Wetboek, vervangen. De in het |
partie de cette réforme globale de la procédure. | geding zijnde bepaling maakt deel uit van die algehele hervorming van de procedure. |
En vertu de son article 10, la loi du 13 août 2011 est entrée en | Krachtens artikel 10 van de wet van 13 augustus 2011 is die wet in |
vigueur le 1er avril 2012, soit le premier jour du septième mois à | werking getreden op 1 april 2012, zijnde de eerste dag van de zevende |
compter du mois au cours duquel elle a été publiée au Moniteur belge. | maand na die waarin ze is bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad. |
Puisqu'il s'agit d'une loi de procédure, celle-ci est en principe | Vermits het een procedurewet betreft, is die wet in beginsel van |
d'application immédiate aux procédures pendantes. | onmiddellijke toepassing op de hangende procedures. |
L'article 9 de la loi du 13 août 2011 contient toutefois une | Artikel 9 van de wet van 13 augustus 2011 bevat evenwel een |
disposition transitoire, libellée comme suit : | overgangsbepaling, die luidt : |
« Les dispositions telles qu'elles étaient d'application avant | |
l'entrée en vigueur de la présente loi restent applicables aux | « Op de zaken waarin de vordering tot verdeling hangende is en die op |
affaires dans lesquelles la demande en partage est pendante et qui ont | het ogenblik van inwerkingtreding van deze wet in beraad zijn genomen, |
été mises en délibéré au moment de l'entrée en vigueur de la présente | blijven de bepalingen van toepassing zoals die golden voor de |
loi ». | inwerkingtreding van deze wet ». |
B.3.2. Il ressort de la décision de renvoi que la juridiction a quo | B.3.2. Uit de verwijzingsbeslissing blijkt dat het verwijzende |
estime que la disposition transitoire précitée concerne uniquement la | rechtscollege van oordeel is dat de voormelde overgangsbepaling enkel |
betrekking heeft op de vordering tot verdeling, zoals bedoeld in | |
demande en partage, telle qu'elle est visée à l'article 1207 du Code | artikel 1207 van het Gerechtelijk Wetboek. De nieuwe procedure is |
judiciaire. Selon la juridiction a quo, la nouvelle procédure est bien | volgens het verwijzende rechtscollege wel onmiddellijk van toepassing |
d'application immédiate à la demande de remplacement du | op de vordering tot vervanging van de notaris-vereffenaar die na de |
notaire-liquidateur introduite après l'entrée en vigueur de la loi du | inwerkingtreding van de wet van 13 augustus 2011 wordt ingesteld in |
13 août 2011, dans le cadre d'un partage judiciaire ordonné avant | het kader van een gerechtelijke verdeling die vóór die datum werden |
cette date, comme c'est le cas dans le litige a quo. | bevolen, zoals dat het geval is in het bodemgeschil. |
B.3.3. Il ne ressort ni de la formulation de l'article 9 de la loi du | B.3.3. Noch uit de bewoordingen van artikel 9 van wet van 13 augustus |
13 août 2011, ni des travaux préparatoires relatifs à celui-ci que | 2011, noch uit de parlementaire voorbereiding daarvan blijkt dat de |
l'interprétation que donne la juridiction a quo à la disposition | lezing die het verwijzende rechtscollege aan de daarin vervatte |
transitoire qu'il contient est manifestement erronée. | overgangsbepaling geeft, kennelijk onjuist is. |
Etant donné qu'il ne peut dès lors être conclu que la norme en cause | Vermits aldus niet kan worden besloten dat de in het geding zijnde |
ne s'applique manifestement pas au litige au fond, la Cour répond à la | norm kennelijk niet van toepassing is op het bodemgeschil, beantwoordt |
question préjudicielle posée, dans l'interprétation donnée. | het Hof de voorgelegde prejudiciële vraag in de gegeven interpretatie. |
B.4.1. Comme il est dit en B.3.1, les dispositions relatives au | B.4.1. Zoals in B.3.1 is vermeld, werd de regeling inzake de |
partage judiciaire prévues par les articles 1207 et suivants du Code | gerechtelijke verdeling, zoals neergelegd in de artikelen 1207 en |
judiciaire ont été remplacées par l'article 5 de la loi du 13 août | volgende van het Gerechtelijk Wetboek, bij artikel 5 van de wet van 13 |
2011. La réforme globale de la procédure était dictée par le souci du | augustus 2011 vervangen. De algehele hervorming van de procedure was |
législateur de rendre le partage judiciaire plus efficace et plus | ingegeven door de bekommernis van de wetgever om deze meer efficiënt |
transparent et de tenir compte de la jurisprudence de la Cour | en transparant te maken en om rekening te houden met de rechtspraak |
européenne des droits de l'homme, qui a jugé que la procédure de | van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens, dat heeft geoordeeld |
liquidation-partage devant un notaire devait garantir les droits | dat de procedure voor een notaris inzake vereffening en verdeling de |
reconnus par l'article 6.1 de la Convention européenne des droits de | rechten vervat in artikel 6.1 van het Europees Verdrag voor de rechten |
l'homme et devait être réglée en manière telle qu'elle puisse se | van de mens moet waarborgen en zo moet worden geregeld dat zij binnen |
dérouler dans un délai raisonnable (CEDH, 28 novembre 2000, Siegel c. | een redelijke termijn kan worden afgewikkeld (EHRM, 28 november 2000, |
France, paragraphes 38 et 44; 23 septembre 2003, Dumas c. France, | Siegel t. Frankrijk, §§ 38 en 44; 23 september 2003, Dumas t. |
paragraphes 36 et 41). | Frankrijk, §§ 36 en 41). |
B.4.2. La réforme avait donc pour but d'« accélérer la procédure, en | B.4.2. De hervorming had aldus tot doel « de procedure [te] |
ce compris la phase notariale de celle-ci, en mettant notamment en | versnellen, met inbegrip van de notariële fase ervan, door onder meer |
place des solutions permettant d'éviter les situations de blocage, en | oplossingen voor te stellen die toelaten blokkeringsituaties te |
évitant les recours inutiles au tribunal pendant la phase notariale de | vermijden, door nutteloze tussenkomsten van de rechtbank tijdens de |
la procédure et en instaurant des délais contraignants pour les | notariële fase van de procedure te vermijden en door bindende |
parties et le notaire-liquidateur » (Doc. parl., Sénat, 2010-2011, n° | termijnen voor de partijen en de notaris-vereffenaar op te leggen » |
5-405/1, pp. 2-3). Le législateur a indiqué que « dans la perspective | (Parl. St., Senaat, 2010-2011, nr. 5-405/1, pp. 2-3). De wetgever |
d'une procédure plus efficace et d'une lutte accrue contre l'arriéré | stelde dat « in het licht van een efficiëntere rechtsgang en het |
judiciaire, le rôle du juge mérite une attention particulière. Les | verder bestrijden van de gerechtelijke achterstand, [...] de rol van |
péripéties procédurales inutiles et les interventions judiciaires | de rechter bijzondere aandacht [verdient]. Nutteloze processuele |
superflues, parce qu'essentiellement formelles, doivent dès lors être | ontwikkelingen en overbodige, want hoofdzakelijk formele, rechterlijke |
tussenkomsten moeten daarom worden vermeden. De strijd tegen de | |
évitées. La lutte contre l'arriéré judiciaire se traduit également à | gerechtelijke achterstand vertaalt zich ook op dat vlak » (Parl. St., |
ce niveau » (Doc. parl., Sénat, 2010-2011, n° 5-405/1, p. 2). | Senaat, 2010-2011, nr. 5-405/1, p. 2). |
B.4.3. Dans la procédure de partage judiciaire, le notaire-liquidateur | B.4.3. In de procedure van gerechtelijke verdeling heeft de |
joue un rôle central que le législateur a voulu renforcer « en | notaris-vereffenaar een centrale rol, die de wetgever heeft willen |
insistant davantage sur sa mission d'auxiliaire de justice, sur sa | versterken « door nog meer de nadruk te leggen op zijn taak als |
nécessaire impartialité, en lui reconnaissant certaines prérogatives | medewerker van het gerecht, op de noodzaak van onpartijdigheid, door |
nouvelles et en lui conférant les moyens de mener les opérations sans | hem nieuwe voorrechten toe te kennen en door hem de middelen te geven |
désemparer, nonobstant l'inaction des parties » (Doc. parl., Sénat, | om met spoed de verrichtingen af te wikkelen, zelfs bij stilzitten van |
2010-2011, n° 5-405/1, p. 3). | de partijen » (Parl. St., Senaat, 2010-2011, nr. 5-405/1, p. 3). |
B.5. L'article 1210, § 1er, du Code judiciaire prévoit que si le | B.5. Artikel 1210, § 1, van het Gerechtelijk Wetboek bepaalt dat de |
tribunal ordonne le partage, il désigne un seul notaire-liquidateur | rechtbank, indien zij de verdeling beveelt, één notaris-vereffenaar |
of, op gemotiveerd verzoek van de partijen, twee | |
ou, sur demande motivée des parties, deux notaires-liquidateurs sur | notarissen-vereffenaars aanstelt over wie de partijen het eens zijn. |
lesquels les parties s'accordent. A défaut d'accord entre les parties | Bij het ontbreken van een akkoord tussen de partijen of indien de |
ou si le tribunal estime que la désignation de deux | rechtbank oordeelt dat de aanstelling van twee notarissen-vereffenaars |
notaires-liquidateurs ne se justifie pas, le tribunal désigne lui-même | niet gerechtvaardigd is, wijst de rechtbank zelf een andere |
un autre notaire-liquidateur. | notaris-vereffenaar aan. |
La décision par laquelle le tribunal ordonne le partage judiciaire et | De beslissing waarbij de rechtbank de gerechtelijke verdeling beveelt |
désigne un notaire-liquidateur est un jugement définitif contre lequel | en een notaris-vereffenaar aanstelt, is een eindvonnis, waartegen op |
un appel peut être formé sur la base des articles 616 et 1050 du Code | grond van de artikelen 616 en 1050 van het Gerechtelijk Wetboek hoger |
judiciaire. Conformément à l'article 1224/2 du Code judiciaire, cet | beroep kan worden ingesteld. Overeenkomstig artikel 1224/2 van het |
appel n'opère pas d'effet dévolutif. Une fois l'appel tranché, la | Gerechtelijk Wetboek heeft dat beroep geen devolutieve werking. Als |
cause est renvoyée au premier juge. | het beroep is beslecht, wordt de zaak naar de eerste rechter verwezen. |
B.6.1. Conformément à l'article 1211, § 1er, du Code judiciaire, une partie ou le notaire-liquidateur désigné peuvent introduire une demande de remplacement auprès du tribunal qui a désigné le notaire-liquidateur, en cas de refus ou d'empêchement du notaire-liquidateur ou s'il existe des circonstances de nature à soulever des doutes légitimes sur son impartialité ou son indépendance (alinéa 1er). Dans le but d'éviter des demandes intempestives, le notaire-liquidateur dont les parties ont sollicité conjointement la désignation ne peut être remplacé que pour des causes survenues ou connues depuis sa désignation (alinéa 2) (Doc. parl., Sénat, | B.6.1. Krachtens artikel 1211, § 1, van het Gerechtelijk Wetboek kan een partij of de aangestelde notaris-vereffenaar een verzoek tot vervanging indienen bij de rechtbank die de notaris-vereffenaar heeft aangesteld, in geval van weigering of verhindering van de notaris-vereffenaar of indien er omstandigheden zijn die gerechtvaardigde twijfel doen ontstaan over zijn onpartijdigheid of onafhankelijkheid (eerste lid). Om ontijdige verzoeken te vermijden, kan de notaris-vereffenaar van wie de partijen gezamenlijk de aanstelling hebben gevraagd, slechts worden vervangen op verzoek van één van de partijen om redenen ontstaan of vastgesteld na zijn aanstelling (tweede lid) (Parl. St., |
2010-2011, n° 5-405/1, p. 25). | Senaat, 2010-2011, nr. 5-405/1, p. 25). |
Bovendien kan, onder voorbehoud van de toepassing van artikel 1220, §§ | |
En outre, sans préjudice de l'article 1220, §§ 2 et 3, aucun | 2 en 3, na de opening der werkzaamheden geen vervanging meer worden |
remplacement ne peut être demandé après l'ouverture des opérations, à | |
moins que la partie requérante n'ait pris connaissance de son motif | gevraagd, tenzij de verzoekende partij pas nadien kennis heeft genomen |
qu'ultérieurement (alinéa 3). S'il accueille la demande, le tribunal | van haar reden (derde lid). Indien de rechtbank het verzoek inwilligt, |
nomme d'office un nouveau notaire-liquidateur qu'il désigne ou sur le | stelt zij ambtshalve een nieuwe notaris-vereffenaar aan die zij |
choix duquel les parties se sont accordées (alinéa 4). | aanwijst of over wie de partijen het eens zijn (vierde lid). |
B.6.2. L'article 1211, § 2, du Code judiciaire règle la procédure de | B.6.2. Artikel 1211, § 2, van het Gerechtelijk Wetboek regelt de |
remplacement du notaire-liquidateur. Lors des travaux préparatoires, | procedure tot vervanging van de notaris-vereffenaar. Tijdens de |
il a été souligné que la procédure se poursuivait selon des délais | parlementaire voorbereiding werd benadrukt dat de procedure bewust |
volontairement brefs, afin d'éviter tout retard (Doc. parl., Sénat, | volgens korte termijnen verloopt, om elke vertraging in de afwikkeling |
2010-2011, n° 5-405/1, pp. 14 et 25). La décision par laquelle le | ervan te vermijden (Parl. St., Senaat, 2010-2011, nr. 5-405/1, pp. 14 |
tribunal accueille ou rejette la demande de remplacement n'est | en 25). Tegen de beslissing waarbij de rechtbank de vordering tot |
susceptible d'aucun recours, conformément à l'article 1211, § 2, | vervanging inwilligt of afwijst, kan krachtens artikel 1211, § 2, |
dernier alinéa, du Code judiciaire. | laatste lid, geen enkel rechtsmiddel worden aangewend. |
B.7.1. Selon le Conseil des ministres, les catégories de personnes | B.7.1. Volgens de Ministerraad bevinden de door de prejudiciële vraag |
visées par la question préjudicielle se trouvent dans des situations | beoogde categorieën van personen zich in situaties die niet |
qui ne sont pas comparables. | vergelijkbaar zijn. |
B.7.2. Puisque, dans les deux cas, les parties peuvent être | B.7.2. Vermits in beide gevallen de partijen kunnen worden |
confrontées à un jugement relatif au choix du notaire-liquidateur sur | geconfronteerd met een vonnis inzake de keuze van de |
lequel elles ne s'accordent pas, les deux catégories de personnes sont | notaris-vereffenaar waarmee zij niet akkoord gaan, zijn beide |
comparables. | categorieën van personen vergelijkbaar. |
B.8.1. L'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme | B.8.1. Artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens |
ne garantit pas le droit à un double degré de juridiction. Sauf en | waarborgt niet het recht op een dubbele aanleg. Behalve in strafzaken |
matière pénale, il n'existe en outre aucun principe général énonçant | bestaat er bovendien geen algemeen beginsel dat een dergelijke |
une telle garantie. | waarborg inhoudt. |
B.8.2. Toutefois, lorsque le législateur prévoit une faculté d'appel | B.8.2. Wanneer de wetgever evenwel ten aanzien van bepaalde |
vis-à-vis de certaines décisions judiciaires, il ne peut, sans | rechterlijke beslissingen voorziet in de mogelijkheid om hoger beroep |
justification raisonnable, priver de cette possibilité des | in te stellen, mag hij die mogelijkheid niet zonder redelijke |
justiciables qui se trouvent dans une situation comparable. | verantwoording ontzeggen aan rechtzoekenden die zich in een |
vergelijkbare situatie bevinden. | |
B.9.1. Comme il est dit en B.4, en adoptant la loi du 13 août 2011, le | B.9.1. Zoals is vermeld in B.4, beoogde de wetgever met de wet van 13 |
législateur avait pour objectif de mettre en place une procédure de | augustus 2011 te voorzien in een efficiënte en meer transparante |
partage judiciaire efficace et plus transparente, susceptible de | gerechtelijke verdelingsprocedure die overeenkomstig artikel 6.1 van |
s'achever dans un délai raisonnable, conformément à l'article 6.1 de | het Europees Verdrag voor de rechten van de mens binnen een redelijke |
la Convention européenne des droits de l'homme. Cet objectif est | termijn kan worden beëindigd. Die doelstelling is legitiem. |
légitime. B.9.2. La différence de traitement entre les parties impliquées dans | B.9.2. Het verschil in behandeling tussen de partijen die betrokken |
la désignation initiale du notaire-liquidateur et celles impliquées | zijn bij de initiële aanstelling van de notaris-vereffenaar en |
dans son remplacement repose sur un critère objectif, à savoir l'état | diegenen die betrokken zijn bij zijn vervanging, berust op een |
de la procédure dans laquelle cette décision est prise : dans le | objectief criterium, zijnde de stand van de procedure waarin die |
premier cas, la décision relative au choix du notaire-liquidateur | beslissing wordt genomen : in het eerste geval gaat de beslissing |
précède la procédure de liquidation-partage, alors que, dans le second | omtrent de keuze van de notaris-vereffenaar vooraf aan de procedure |
cas, il s'agit d'un incident survenu en cours de procédure. La mesure | van vereffening en verdeling, terwijl het in het tweede geval gaat om |
qui consiste à ne pas prévoir la possibilité d'interjeter appel d'une | een incident tijdens de afwikkeling van de procedure. De maatregel om |
décision relative à une demande de remplacement est également | niet te voorzien in de mogelijkheid van hoger beroep tegen een |
pertinente à la lumière de l'objectif poursuivi par le législateur, | beslissing inzake een verzoek tot vervanging is ook pertinent in het |
qui est de ne pas ralentir inutilement la procédure de partage et de | licht van de door de wetgever nagestreefde doelstelling om de |
verdelingsprocedure niet nodeloos te vertragen en om de redelijke | |
respecter la condition du délai raisonnable. | termijnvereiste te eerbiedigen. |
B.10.1. Les parties impliquées dans le partage judiciaire sont | B.10.1. De bij de gerechtelijke verdeling betrokken partijen hebben |
associées à la désignation du notaire-liquidateur sur la base de | inspraak bij de aanstelling van de notaris-vereffenaar op grond van |
l'article 1210 du Code judiciaire, dans la mesure où le choix leur | artikel 1210 van het Gerechtelijk Wetboek, doordat de keuze in de |
revient en premier lieu. Si le tribunal désigne un notaire sur le | eerste plaats aan hen toekomt. Wanneer de rechtbank een notaris |
choix duquel elles ne s'accordent pas, elles peuvent faire appel de | aanwijst met wiens keuze ze niet akkoord gaan, kunnen ze tegen die |
cette décision. | beslissing hoger beroep aantekenen. |
B.10.2. Si la procédure de partage fait apparaître des motifs de | B.10.2. Indien er in de loop van de verdelingsprocedure redenen |
nature à soulever des doutes légitimes sur l'indépendance et | blijken te zijn die gerechtvaardigde twijfels doen ontstaan over de |
l'impartialité du notaire-liquidateur, elles peuvent encore en | onafhankelijkheid en onpartijdigheid van de notaris-vereffenaar, |
demander le remplacement au juge dans les conditions prévues à | kunnen zij alsnog aan de rechter diens vervanging vragen onder de |
l'article 1211, § 1er, du même Code. | voorwaarden bepaald in artikel 1211, § 1, van hetzelfde Wetboek. |
B.10.3. Si le remplacement est refusé, chaque partie a toujours la | B.10.3. Wanneer de vervanging wordt geweigerd, heeft elke partij |
possibilité d'introduire devant le juge une nouvelle demande de | steeds de mogelijkheid om voor de rechter een nieuw verzoek tot |
remplacement du notaire-liquidateur sur la base d'autres faits et | vervanging van de notaris-vereffenaar in te stellen op grond van |
d'autres moyens pouvant justifier le remplacement. Si le tribunal | andere feiten en andere middelen die de vervanging kunnen |
accueille la demande de remplacement, chaque partie qui ne peut se | rechtvaardigen. Indien de rechtbank het verzoek tot vervanging |
inwilligt, kan elke partij die het met die beslissing niet eens is een | |
rallier à cette décision peut introduire une demande de remplacement | verzoek tot vervanging van de nieuwe notaris-vereffenaar instellen, |
du nouveau notaire-liquidateur, dans les cas et aux conditions énoncés | zulks in de gevallen en onder de voorwaarden vermeld in artikel 1211, |
par l'article 1211, § 1er, du Code judiciaire. | § 1, van het Gerechtelijk Wetboek. |
Conformément à l'article 1220, §§ 2 et 3, du Code judiciaire, chaque partie peut également saisir le tribunal si le notaire-liquidateur n'agit pas dans les délais convenus ou fixés par la loi, le tribunal ne pouvant pourvoir à son remplacement si toutes les parties s'y opposent. B.10.4. Enfin, chaque partie peut formuler des contredits à l'égard de la mise en oeuvre concrète du partage judiciaire par le notaire-liquidateur. A la fin des opérations, le notaire-liquidateur dresse un état liquidatif contenant le projet de partage. Lorsqu'au moins une des parties formule des contredits à l'égard de cet état, le notaire-liquidateur est tenu de dresser un procès-verbal des litiges ou difficultés qu'il doit communiquer, avec son avis écrit, au tribunal, lequel doit prendre une décision après avoir entendu les parties. Le tribunal peut renvoyer l'état liquidatif au notaire-liquidateur pour qu'il dresse un état liquidatif | Ook kan elke partij krachtens artikel 1220, §§ 2 en 3, van het Gerechtelijk Wetboek zich tot de rechtbank wenden indien de notaris-vereffenaar niet binnen de overeengekomen of wettelijk bepaalde termijn handelt, waarbij de rechtbank kan beslissen tot zijn vervanging behoudens verzet van alle partijen. B.10.4. Ten slotte kan elke partij bezwaren uiten tegen de concrete uitwerking van de gerechtelijke verdeling door de notaris-vereffenaar. Bij het einde van de werkzaamheden maakt de notaris-vereffenaar een staat van vereffening houdende het ontwerp van verdeling op. Wanneer minstens een van de partijen hiertegen bezwaren heeft dient de notaris-vereffenaar een proces-verbaal van geschillen of moeilijkheden op te maken, dat hij samen met zijn schriftelijk advies dient over te zenden aan de rechtbank, die een beslissing moet nemen nadat ze de partijen heeft gehoord. De rechtbank kan de staat van vereffening terugzenden aan de notaris-vereffenaar om een aanvullende staat van vereffening op te maken overeenkomstig de door de rechtbank gegeven |
complémentaire conforme à ses directives (article 1223 du Code judiciaire). S'il y a à nouveau des contredits, qui ne peuvent porter que sur l'adaptation de l'état liquidatif contenant le projet de partage, sur des litiges ou difficultés liés à cette adaptation ou sur de nouvelles pièces ou de nouveaux faits déterminants, la procédure se poursuit de la même manière que pour l'instruction des contredits à l'égard de l'état liquidatif initial. La décision du tribunal est susceptible d'appel. B.11. Compte tenu du déroulement de la procédure de partage judiciaire | richtlijnen (artikel 1223 van het Gerechtelijk Wetboek). Als er andermaal bezwaren zijn, die enkel betrekking kunnen hebben op de aanpassing van de staat van vereffening houdende het ontwerp van verdeling, op geschillen of moeilijkheden die verband houden met die aanpassing of op nieuwe stukken of nieuwe feiten van overwegend belang, verloopt de procedure op dezelfde wijze als voor de behandeling van de bezwaren op de oorspronkelijke staat van vereffening. Tegen de beslissing van de rechtbank staat hoger beroep open. B.11. Rekening houdend met het verloop van de procedure van gerechtelijke verdeling in haar geheel houdt de onmogelijkheid om |
dans son ensemble, l'impossibilité de former appel de la décision du | hoger beroep in te stellen tegen de beslissing van de rechter |
juge concernant la demande de remplacement du notaire-liquidateur ne | betreffende het verzoek tot vervanging van de notaris-vereffenaar geen |
constitue pas une limitation disproportionnée des droits des parties | onevenredige beperking in van de rechten van de partijen die betrokken |
impliquées dans le partage judiciaire. | zijn bij de gerechtelijke verdeling. |
B.12. La question préjudicielle appelle une réponse négative. | B.12. De prejudiciële vraag dient ontkennend te worden beantwoord. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
dit pour droit : | zegt voor recht : |
L'article 1211, § 2, alinéa 6, du Code judiciaire ne viole pas les | Artikel 1211, § 2, zesde lid, van het Gerechtelijk Wetboek schendt |
articles 10 et 11 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison | niet de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang |
avec l'article 6 de la Convention européenne des droits de l'homme. | gelezen met artikel 6 van het Europees Verdrag voor de rechten van de |
Ainsi rendu en langue néerlandaise et en langue française, | mens. Aldus gewezen in het Nederlands en het Frans, overeenkomstig artikel |
conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 janvier 1989 sur | 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof, |
la Cour constitutionnelle, le 20 octobre 2016. | op 20 oktober 2016. |
Le greffier, | De griffier, |
F. Meersschaut | F. Meersschaut |
Le président, | De voorzitter, |
E. De Groot | E. De Groot |