← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 68/2012 du 31 mai 2012 Numéro du rôle : 5150 En cause : le recours
en annulation de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 25 novembre 2010 réglant l'exploitation
d'un service public de location automatisée d La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des
juges E. De(...)"
Extrait de l'arrêt n° 68/2012 du 31 mai 2012 Numéro du rôle : 5150 En cause : le recours en annulation de l'ordonnance de la Région de Bruxelles-Capitale du 25 novembre 2010 réglant l'exploitation d'un service public de location automatisée d La Cour constitutionnelle, composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De(...) | Uittreksel uit arrest nr. 68/2012 van 31 mei 2012 Rolnummer 5150 In zake : het beroep tot vernietiging van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 25 november 2010 tot regeling van de uitbating van een openbaar geautomatis Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de rechter(...) |
---|---|
COUR CONSTITUTIONNELLE | GRONDWETTELIJK HOF |
Extrait de l'arrêt n° 68/2012 du 31 mai 2012 | Uittreksel uit arrest nr. 68/2012 van 31 mei 2012 |
Numéro du rôle : 5150 | Rolnummer 5150 |
En cause : le recours en annulation de l'ordonnance de la Région de | In zake : het beroep tot vernietiging van de ordonnantie van het |
Bruxelles-Capitale du 25 novembre 2010 réglant l'exploitation d'un | Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 25 november 2010 tot regeling van |
service public de location automatisée de vélos, introduit par la SA « | de uitbating van een openbaar geautomatiseerd fietsverhuursysteem, |
Clear Channel Belgium ». | ingesteld door de nv « Clear Channel Belgium ». |
La Cour constitutionnelle, | Het Grondwettelijk Hof, |
composée des présidents R. Henneuse et M. Bossuyt, et des juges E. De | samengesteld uit de voorzitters R. Henneuse en M. Bossuyt, en de |
Groot, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke et P. Nihoul, assistée | rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Moerman, E. Derycke en P. |
du greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président R. Henneuse, | Nihoul, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter R. Henneuse, |
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : | wijst na beraad het volgende arrest : |
I. Objet du recours et procédure | I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging |
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 27 | Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 27 mei 2011 |
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 30 mei | |
mai 2011 et parvenue au greffe le 30 mai 2011, la SA « Clear Channel | 2011, heeft de nv « Clear Channel Belgium », met maatschappelijke |
Belgium », dont le siège social est établi à 1050 Bruxelles, boulevard | zetel te 1050 Brussel, Pleinlaan 5, beroep tot vernietiging ingesteld |
de la Plaine 5, a introduit un recours en annulation de l'ordonnance | van de ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 25 |
de la Région de Bruxelles-Capitale du 25 novembre 2010 réglant | november 2010 tot regeling van de uitbating van een openbaar |
l'exploitation d'un service public de location automatisée de vélos | geautomatiseerd fietsverhuursysteem (bekendgemaakt in het Belgisch |
(publiée au Moniteur belge du 7 décembre 2010). | Staatsblad van 7 december 2010). |
(...) | (...) |
II. En droit | II. In rechte |
(...) | (...) |
Quant à l'ordonnance attaquée | Ten aanzien van de bestreden ordonnantie |
B.1.1. La partie requérante demande l'annulation de l'ordonnance de la | B.1.1. De verzoekende partij vordert de vernietiging van de |
Région de Bruxelles-Capitale du 25 novembre 2010 réglant | ordonnantie van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest van 25 november |
l'exploitation d'un service public de location automatisée de vélos, | 2010 tot regeling van de uitbating van een openbaar geautomatiseerd |
qui dispose : | fietsverhuursysteem, die bepaalt : |
« Article 1er.La présente ordonnance règle une matière visée à |
« Artikel 1.Deze ordonnantie regelt een aangelegenheid als bedoeld in |
l'article 39 de la Constitution. | artikel 39 van de Grondwet. |
Art. 2.Il est institué un service public concernant l'organisation |
Art. 2.Er wordt een openbare dienst opgericht, die belast wordt met |
d'un système automatisé de location de vélos pour le transport de | de organisatie van een geautomatiseerd fietsverhuursysteem ten behoeve |
van het personenvervoer op het volledige grondgebied van het Brussels | |
personnes sur tout le territoire de la Région de Bruxelles-Capitale. | Hoofdstedelijk Gewest. De Brusselse Hoofdstedelijke Regering werd |
Le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale est autorisé à | gemachtigd de tijdelijke exploitatie van een geautomatiseerd |
attribuer à une ou plusieurs personnes juridiques, privées ou | fietsverhuursysteem toe te kennen aan een of meerdere, |
publiques, l'exploitation à titre temporaire d'un service automatisé | privaatrechtelijke of publiekrechtelijke, rechtspersonen, onder de |
vorm van een concessie van openbaar nut. | |
de location de vélos, sous forme d'une concession d'utilité publique. | Bij de aanwerving van de titularis van de concessie zoals vernoemd in |
Le Gouvernement engage le titulaire de la concession prévue au premier | het eerste lid, hierna de concessiehouder genaamd, zal de Regering |
alinéa, dénommé ci-après le concessionnaire, en tenant compte des | rekening moeten houden met de regels van de vrije concurrentie. |
règles de libre concurrence. | De Regering en de concessiehouder sluiten een contract af, waarin de |
Entre le Gouvernement et le concessionnaire, un contrat est conclu | modaliteiten en de voorwaarden beschreven staan die ten grondslag |
dans lequel figurent les modalités et les conditions qui président à | liggen aan de exploitatie van de openbare dienst waarover sprake is in |
l'exploitation dudit service public tel que décrit au premier alinéa. | het eerste lid. De overeenkomst wordt afgesloten voor een maximale |
La convention est conclue pour une durée limitée à maximum 20 ans. | duur van 20 jaar. Ze verplicht de concessiehouder minimum tot de |
Elle impose au concessionnaire, au minimum, l'obligation de mettre en | oprichting van een dienst zoals bepaald onder het eerste lid, zo nodig |
oeuvre un pareil service tel que prévu au premier alinéa, le cas | |
échéant après une phase de mise en route, en garantissant une | na een opstartfase, en vraagt eveneens een gewaarborgde opening van 7 |
ouverture 7 jours par semaine et 24 heures par jour sur l'intégralité | dagen per week en 24 uur per dag op het gehele grondgebied van het |
du territoire de la Région de Bruxelles-Capitale. Enfin, il est | Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Tenslotte is het noodzakelijk dat de |
nécessaire que le financement de ce service public provienne au moins | financiering van deze openbare dienst minstens ten dele afkomstig is |
partiellement d'une contribution payée par les utilisateurs de ce | van een vergoeding die verhaald wordt op de gebruikers van deze |
service. | dienst. |
Le Gouvernement évalue annuellement la mise en oeuvre du contrat. Il | De Regering evalueert jaarlijks de uitvoering van het contract. Zij |
communique son rapport d'évaluation au Parlement au plus tard le 31 mars de chaque année. | bezorgt haar evaluatierapport jaarlijks aan het Parlement uiterlijk op 31 maart. |
Art. 3.Les dispositions de la présente ordonnance entrent en vigueur |
Art. 3.De bepalingen van deze ordonnantie treden in werking op 1 |
le 1er janvier 2008 ». | januari 2008 ». |
B.1.2. Cette ordonnance « vise à créer un service public chargé de | B.1.2. Die ordonnantie « strekt [...] ertoe een openbare dienst op te |
l'organisation d'un système de location de vélos automatisé réservé | richten die bestaat uit de organisatie van een geautomatiseerd |
aux personnes désirant se déplacer sur tout le territoire de la Région | fietsverhuursysteem voor personen [die zich willen verplaatsen] op het |
de Bruxelles-Capitale ». Le législateur ordonnanciel bruxellois a | gehele grondgebied van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest ». De |
estimé qu'« étant donné le savoir-faire spécifique nécessaire au | Brusselse ordonnantiegever heeft geoordeeld dat, « gelet op de |
développement et à l'exploitation d'un tel service public et compte | specifieke know-how die vereist is voor de uitbouw en de uitbating van |
tenu des difficultés à instaurer un système de transport à moindre | voormelde openbare dienst en rekening houdend met de bekommernis om |
coût pour la société, le Gouvernement [devait] être habilité à confier | vervoer te organiseren tegen de geringste kostprijs voor de |
temporairement l'exploitation de ce service public à un ou plusieurs | samenleving, [...] de Regering [diende] gemachtigd te worden om de |
particuliers (personnes physiques ou morales de droit privé, appelées | exploitatie van de openbare dienst tijdelijk toe te vertrouwen aan een |
of meerdere particulieren (natuurlijke of rechtspersonen, | |
concessionnaire(s)) sous la forme d'une concession de service public » | concessiehouder(s) genoemd) onder de vorm van een concessie van |
(Doc. parl., Parlement de la Région de Bruxelles-Capitale, 2009-2010, | openbare dienst » (Parl. St., Brussels Hoofdstedelijk Parlement, |
A-96/1, p. 2). | 2009-2010, A-96/1, p. 2). |
B.1.3. Antérieurement à l'adoption de cette ordonnance, le | B.1.3. Vóór het aannemen van die ordonnantie had de Brusselse |
Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale avait procédé à la | Hoofdstedelijke Regering in het Publicatieblad van de Europese Unie |
publication au Journal officiel de l'Union européenne d'un appel à | een oproep tot het indienen van blijken van belangstelling |
manifestation d'intérêt en vue de la conclusion d'un contrat de | gepubliceerd met het oog op het sluiten van een concessieovereenkomst |
concession portant sur l'exploitation d'un service public de location | betreffende de exploitatie van een openbaar geautomatiseerd |
automatisée de vélos. Le Gouvernement a reçu trois candidatures, dont | fietsverhuursysteem. De Regering heeft drie kandidaturen ontvangen, |
deux ont été jugées recevables, l'une émanant d'un consortium dans | waarvan er twee ontvankelijk werden verklaard, een die uitging van een |
lequel figurait la partie requérante et l'autre de la partie | consortium waarin de verzoekende partij was opgenomen en een andere |
intervenante devant la Cour. Après avoir examiné les offres des | van de tussenkomende partij voor het Hof. Na de offertes van de |
candidats et avoir mené des négociations, le Gouvernement a décidé le | kandidaten te hebben onderzocht en onderhandelingen te hebben gevoerd, |
13 novembre 2008 d'attribuer la concession à la partie intervenante | heeft de Regering op 13 november 2008 beslist om de concessie toe te |
dans la présente procédure (Doc. parl., Parlement de la Région de | wijzen aan de tussenkomende partij in de onderhavige procedure (Parl. |
Bruxelles-Capitale, 2009-2010, A-96/2, p. 2). Le consortium auquel | St., Brussels Hoofdstedelijk Parlement, 2009-2010, A-96/2, p. 2). Het |
appartenait la partie requérante a introduit un recours en suspension | consortium waartoe de verzoekende partij behoorde, heeft tegen die |
beslissing een beroep tot schorsing bij uiterst dringende | |
d'extrême urgence au Conseil d'Etat contre cette décision, recours qui | noodzakelijkheid ingesteld bij de Raad van State, een beroep dat |
a été jugé irrecevable. | onontvankelijk werd geacht. |
B.1.4. Par ailleurs, la décision du 13 novembre 2008 a fait l'objet | B.1.4. Bovendien is tegen de beslissing van 13 november 2008 door twee |
d'une requête en annulation au Conseil d'Etat, introduite par deux | gemeenten een verzoekschrift tot nietigverklaring ingediend bij de |
communes. Un des moyens soulevés dans ce cadre est tiré du défaut de | Raad van State. Een van de middelen die in dat kader is aangevoerd, is |
afgeleid uit het gebrek aan een wettelijke basis voor het sluiten van | |
base légale pour la conclusion du contrat de concession de service | de concessieovereenkomst van openbare dienst. |
public. B.1.5. C'est « précisément dans le but de préserver et de développer | B.1.5. Het is « precies met het oog op de vrijwaring en verdere |
davantage ce système de location de vélos » que le législateur | uitbreiding van dat fietsverhuursysteem » dat de Brusselse |
ordonnanciel bruxellois a adopté l'ordonnance attaquée (ibid., p. 2). Quant à la recevabilité B.2.1. La partie requérante est une société commerciale active dans le secteur de la publicité, essentiellement dans le domaine de l'affichage publicitaire extérieur. Elle appartient à un groupe international actif sur le marché de la fourniture et de la gestion de réseaux de vélos en libre-service. B.2.2. Dans la mesure où elle fait valoir que l'ordonnance attaquée a pour objet ou pour effet de procurer rétroactivement une base légale à | ordonnantiegever de bestreden ordonnantie heeft aangenomen (ibid., p. 2). Ten aanzien van de ontvankelijkheid B.2.1. De verzoekende partij is een handelsvennootschap die actief is in de reclamesector, voornamelijk op het gebied van het aanplakken van buitenreclame. Zij behoort tot een internationale groep die actief is op de markt van het leveren en beheren van zelfbedieningsnetwerken van fietsen. B.2.2. In zoverre de verzoekende partij doet gelden dat de bestreden ordonnantie tot doel of tot gevolg heeft dat met terugwerkende kracht een wettelijke basis wordt verleend aan de concessie van een openbare |
la concession d'un service public pour laquelle elle s'était, au sein | dienst waarvoor zij binnen een consortium interesse had betoond en die |
d'un consortium, montrée intéressée et qui est revenue à une société | is toegewezen aan een vennootschap die haar concurrent is, beschikt |
qui est sa concurrente, la partie requérante dispose d'un intérêt | zij over een voldoende belang om de vernietiging ervan te vorderen. |
suffisant à en poursuivre l'annulation. | In tegenstelling tot wat de Brusselse Hoofdstedelijke Regering en de |
La Cour n'a pas à préjuger, contrairement à ce que soutiennent le | tussenkomende partij aanvoeren, vermag het Hof niet vooruit te lopen |
Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale et la partie | op de afloop van de procedures die de verzoekende partij zou kunnen |
intervenante, de l'issue des procédures que la partie requérante | instellen in het geval waarin de bestreden ordonnantie door het Hof |
pourrait entreprendre dans l'hypothèse où l'ordonnance attaquée serait | |
annulée par la Cour. | zou worden vernietigd. |
B.2.3. Le recours est recevable. | B.2.3. Het beroep is ontvankelijk. |
Quant au fond | Ten gronde |
En ce qui concerne le premier moyen | Wat het eerste middel betreft |
B.3.1. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen | |
B.3.1. Le premier moyen est pris de la violation des articles 10 et 11 | 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met, in het |
de la Constitution, lus seuls ou en combinaison avec, en sa première | eerste onderdeel van dat middel, artikel 5 van de wet van 24 december |
branche, l'article 5 de la loi du 24 décembre 1993 relative aux | 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten voor |
marchés publics et à certains marchés de travaux, de fournitures et de | aanneming van werken, leveringen en diensten en artikel 1, lid 2, a) |
services et l'article 1er, paragraphe 2, a) et d), et paragraphe 4, de | en d), en lid 4, van de richtlijn 2004/18/EG van het Europees |
la directive 2004/18/CE du Parlement européen et du Conseil du 31 mars | Parlement en de Raad van 31 maart 2004 betreffende de coördinatie van |
2004 relative à la coordination des procédures de passation des | de procedures voor het plaatsen van overheidsopdrachten voor werken, |
marchés publics de travaux, de fournitures et de services et, en sa | leveringen en diensten en, in het tweede onderdeel van dat middel, |
seconde branche, l'article 6, § 1er, VI, alinéa 4, de la loi spéciale | artikel 6, § 1, VI, vierde lid, van de bijzondere wet van 8 augustus |
du 8 août 1980 de réformes institutionnelles et le principe de la sécurité juridique. | 1980 tot hervorming der instellingen en het rechtszekerheidsbeginsel. |
B.3.2. La partie requérante fait grief à l'ordonnance attaquée de | B.3.2. De verzoekende partij klaagt aan dat de bestreden ordonnantie |
qualifier de concession de service public un marché antérieurement | een eerder door de Brusselse Regering toegekende opdracht die volgens |
octroyé par le Gouvernement bruxellois qui présente, d'après elle, | haar alle kenmerken van een overheidsopdracht voor diensten vertoont, |
toutes les caractéristiques d'un marché public de services, de sorte | aanmerkt als een concessie van openbare dienst, zodat, enerzijds, de |
que seraient violées, d'une part, la réglementation relative aux | reglementering betreffende de overheidsopdrachten en, anderzijds, de |
marchés publics et, d'autre part, les dispositions attribuant à | bepalingen die aan de federale overheid de bevoegdheid toewijzen om de |
l'autorité fédérale la compétence pour fixer les règles générales en matière de marchés publics. Le moyen repose sur le postulat selon lequel le législateur ordonnanciel bruxellois, en qualifiant de « concession de service public » le contrat qu'il autorise rétroactivement le Gouvernement à conclure, aurait couvert les vices d'un contrat conclu antérieurement qui serait en réalité un marché public de services passé en violation des règles impératives en la matière. B.4. La réglementation européenne relative aux marchés publics ne | algemene regels inzake overheidsopdrachten vast te stellen, zouden zijn geschonden. Het middel berust op het uitgangspunt volgens hetwelk de Brusselse ordonnantiegever, doordat hij de overeenkomst die hij de Regering op retroactieve wijze machtigt te sluiten als een « concessie van openbare dienst » aanmerkt, de gebreken van een eerder gesloten overeenkomst zou hebben gedekt die in werkelijkheid een overheidsopdracht voor diensten zou zijn die in strijd met de dwingende regels ter zake was geplaatst. B.4. De Europese reglementering betreffende de overheidsopdrachten is niet van toepassing op de concessieovereenkomsten voor openbare |
s'applique pas aux concessions de services publics (article 17 de la | diensten (artikel 17 van de voormelde richtlijn 2004/18/EG). Zoals de |
directive 2004/18/CE précitée). Ainsi que l'a relevé la section de | afdeling wetgeving van de Raad van State heeft opgemerkt in het advies |
législation du Conseil d'Etat dans l'avis qu'elle a donné au sujet de l'avant-projet d'ordonnance : | dat zij over het voorontwerp van ordonnantie heeft verleend : |
« La question de savoir si, en droit communautaire, la convention que | « [is] de vraag of, in het kader van het gemeenschapsrecht, de |
l'avant-projet vise à habiliter le Gouvernement à conclure constitue | overeenkomst die de regering bij het voorontwerp gemachtigd zou worden |
un marché public de service ou une concession de service public ne | te sluiten een overheidsopdracht is voor aanneming van diensten, dan |
wel een concessie van openbare dienst, [...] evenwel niet afhankelijk | |
dépend cependant pas de la qualification que lui donne l'auteur de | van de benaming die de steller van het voorontwerp eraan geeft, maar |
l'avant-projet mais bien des critères utilisés en droit communautaire | van de criteria die worden gehanteerd in het gemeenschapsrecht en in |
et, au premier chef, du mode de rémunération du prestataire de service | de eerste plaats van de wijze waarop de dienstverlener wordt bezoldigd |
et de sa prise en charge du risque financier lié à l'exploitation du | en waarop hij het financiële risico draagt dat verbonden is aan de |
service qui lui est confié » (Doc. parl., Parlement de la Région de | exploitatie van de dienst die hem wordt toevertrouwd » (Parl. St., |
Bruxelles-Capitale, 2009-2010, A-96/1, p. 7). | Brussels Hoofdstedelijk Parlement, 2009-2010, A-96/1, p. 7). |
B.5.1. L'article 2, alinéa 3, de l'ordonnance attaquée prévoit à cet | B.5.1. Artikel 2, derde lid, van de bestreden ordonnantie bepaalt in |
égard qu'« il est nécessaire que le financement de ce service public | dat verband dat « het noodzakelijk [is] dat de financiering van deze |
provienne au moins partiellement d'une contribution payée par les | openbare dienst minstens ten dele afkomstig is van een vergoeding die |
utilisateurs de ce service ». | verhaald wordt op de gebruikers van deze dienst ». |
Cette disposition ne garantit pas, par elle-même, que le contrat que | Die bepaling waarborgt op zich niet dat de overeenkomst die de |
le Gouvernement est habilité à passer en application de l'ordonnance | Regering met toepassing van de ordonnantie is gemachtigd te sluiten, |
présente toutes les caractéristiques d'une concession de service | alle kenmerken van een concessie van openbare dienst vertoont. |
public. La circonstance que l'ordonnance attaquée contient peu d'éléments qui | De omstandigheid dat de bestreden ordonnantie weinig elementen bevat |
permettent, au regard de la réglementation européenne en matière de | die het ten aanzien van de Europese reglementering inzake |
marchés publics, de qualifier le contrat concerné de concession de | overheidsopdrachten mogelijk maken om de betrokken overeenkomst als |
service public n'a pas pour effet que le législateur ordonnanciel | een concessie van openbare dienst aan te merken, heeft niet tot gevolg |
bruxellois aurait autorisé le Gouvernement à passer un marché public | dat de Brusselse ordonnantiegever de Regering ertoe heeft gemachtigd |
de services en violation de cette réglementation. Au contraire, en | een overheidsopdracht voor diensten in strijd met die reglementering |
qualifiant le contrat de « concession de service public », le | te plaatsen. Integendeel, door de overeenkomst als een « concessie van |
législateur ordonnanciel bruxellois impose que soient respectées les | openbare dienst » aan te merken, legt de Brusselse ordonnantiegever de |
conditions constitutives de ce contrat. | verplichting op de constitutieve voorwaarden van die overeenkomst in acht te nemen. |
B.5.2. Par ailleurs, l'on ne saurait déduire du fait que le contrat | B.5.2. Bovendien kan uit het feit dat de overeenkomst met betrekking |
portant sur l'exploitation du système automatisé de location de vélos | tot de exploitatie van het geautomatiseerde fietsverhuursysteem reeds |
was gesloten bij het aannemen van de bestreden ordonnantie, niet | |
avait déjà été conclu lors de l'adoption de l'ordonnance attaquée que | worden afgeleid dat de Brusselse ordonnantiegever zich de eventuele |
le législateur ordonnanciel bruxellois se serait approprié les vices | gebreken zou hebben toegeëigend die die overeenkomst aantasten of dat |
éventuels affectant ce contrat ou qu'il aurait rendu impossible tout | hij elke jurisdictionele controle op de overeenkomst zelf onmogelijk |
contrôle juridictionnel sur le contrat lui-même. En effet, sous | zou hebben gemaakt. Onder voorbehoud van het middel dat is afgeleid |
réserve du moyen qui est pris du défaut de base légale au moment de la | uit de ontstentenis van een wettelijke basis op het ogenblik van de |
décision d'attribution du contrat, qui est examiné ci-après, | beslissing tot toewijzing van de overeenkomst, die hierna wordt |
l'ordonnance attaquée ne fait pas obstacle à ce que le juge compétent | onderzocht, staat de bestreden ordonnantie immers niet eraan in de weg |
examine les griefs concernant la qualification qu'il convient de | dat de bevoegde rechter de grieven onderzoekt met betrekking tot de |
donner au contrat concerné et, le cas échéant, à ce qu'il tire les | kwalificatie die aan de betrokken overeenkomst moet worden gegeven en |
conséquences d'une violation de la réglementation s'imposant en | dat hij, in voorkomend geval, gevolgen trekt uit een schending van de |
matière de marchés publics de services. | inzake overheidsopdrachten voor diensten geldende reglementering. |
B.6. Le premier moyen n'est pas fondé. | B.6. Het eerste middel is niet gegrond. |
En ce qui concerne le deuxième moyen | Wat het tweede middel betreft |
B.7.1. Le deuxième moyen est pris de la violation des articles 10 et | B.7.1. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen |
11 de la Constitution, lus seuls ou en combinaison avec l'article 106 | 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met artikel |
du Traité sur le fonctionnement de l'Union européenne, lu lui-même en | 106 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie, zelf |
combinaison avec les articles 49 et 102 du même Traité. | in samenhang gelezen met de artikelen 49 en 102 van hetzelfde Verdrag. |
B.7.2. La partie requérante fait grief à l'ordonnance attaquée | B.7.2. De verzoekende partij klaagt aan dat de bestreden ordonnantie |
d'habiliter rétroactivement le Gouvernement à octroyer un droit | de Regering op retroactieve wijze ertoe machtigt een exclusief recht |
exclusif au concessionnaire pour une activité, à savoir l'exploitation | aan de concessiehouder toe te kennen voor een activiteit, namelijk de |
de dispositifs publicitaires permettant le financement du système | exploitatie van reclame-inrichtingen die de financiering van het |
geautomatiseerde fietsverhuursysteem mogelijk maakt, en die geen | |
automatisé de location de vélos, qui ne présente aucun lien avec la | enkele band met de in concessie gegeven opdracht van openbare dienst |
mission de service public concédée. Le législateur ordonnanciel aurait | vertoont. De ordonnantiegever zou bijgevolg de gelijkheid tussen de |
en conséquence rompu l'égalité entre le concessionnaire et ses concurrents du secteur de la publicité. B.8.1. Contrairement à ce qu'affirme la partie requérante, l'ordonnance attaquée n'habilite pas le Gouvernement à conférer un droit exclusif d'installer et d'exploiter des dispositifs publicitaires sur le territoire de la Région de Bruxelles-Capitale. En se limitant à prévoir que le financement du service public de location automatisée de vélos qu'elle crée doit provenir au moins partiellement d'une contribution payée par les utilisateurs, l'ordonnance ne règle pas la partie du financement du service qui n'est pas assurée par les | concessiehouder en zijn concurrenten in de reclamesector hebben verbroken. B.8.1. In tegenstelling tot wat de verzoekende partij beweert, machtigt de bestreden ordonnantie de Regering niet ertoe een exclusief recht te verlenen om reclame-inrichtingen op het grondgebied van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest te installeren en te exploiteren. Door zich ertoe te beperken erin te voorzien dat de financiering van het openbaar geautomatiseerd fietsverhuursysteem dat erbij wordt opgericht, minstens ten dele afkomstig moet zijn van een vergoeding die door de gebruikers wordt betaald, regelt de ordonnantie niet het deel van de financiering van de dienst dat niet door de vergoedingen |
contributions des utilisateurs. | van de gebruikers wordt verzekerd. |
B.8.2. Il en découle que, dans l'hypothèse où les dispositions visées | B.8.2. Daaruit volgt dat, in het geval waarin de in het middel |
au moyen seraient violées, cette violation ne proviendrait pas de | bedoelde bepalingen zouden zijn geschonden, die schending niet zou |
l'ordonnance du 25 novembre 2010 mais bien, le cas échéant, des termes | voortvloeien uit de ordonnantie van 25 november 2010 maar, in |
du contrat entre le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale et | voorkomend geval, wel uit de bewoordingen van de overeenkomst tussen |
le concessionnaire du service public de location automatisée de vélos. | de Brusselse Hoofdstedelijke Regering en de concessiehouder van het |
openbaar geautomatiseerd fietsverhuursysteem. | |
B.8.3. L'on ne saurait déduire du silence de l'ordonnance attaquée | B.8.3. Uit het stilzwijgen van de bestreden ordonnantie over de wijze |
quant au mode de financement de la partie du coût du service public | van financiering van het deel van de kostprijs van de openbare dienst |
qui n'est pas prise en charge par les utilisateurs que le législateur | dat niet door de gebruikers ten laste wordt genomen, kan niet worden |
ordonnanciel aurait autorisé le Gouvernement à violer la | afgeleid dat de ordonnantiegever de Regering ertoe zou hebben |
réglementation européenne en matière de concurrence. Il revient au | gemachtigd de Europese regelgeving inzake mededinging te schenden. Het |
juge compétent pour connaître d'éventuels recours concernant la | komt de rechter die bevoegd is om kennis te nemen van eventuele |
validité du contrat de concession de service public d'examiner si | beroepen met betrekking tot de geldigheid van de concessieovereenkomst |
celui-ci est contraire à cette réglementation. | van openbare dienst toe te onderzoeken of die in strijd is met die |
regelgeving. | |
B.9. Le deuxième moyen n'est pas fondé. | B.9. Het tweede middel is niet gegrond. |
En ce qui concerne le troisième moyen | Wat het derde middel betreft |
B.10.1. Le troisième moyen est pris de la violation des articles 10 et | B.10.1. Het derde middel is afgeleid uit de schending van de artikelen |
11 de la Constitution, lus isolément ou en combinaison avec le | 10 en 11 van de Grondwet, al dan niet in samenhang gelezen met het |
principe de non-rétroactivité des lois, avec l'article 6 de la | beginsel van de niet-retroactiviteit van de wetten, met artikel 6 van |
Convention européenne des droits de l'homme ainsi qu'avec le principe | het Europees Verdrag voor de rechten van de mens en met het beginsel |
de la séparation des pouvoirs et le principe de la sécurité juridique. | van de scheiding der machten en het rechtszekerheidsbeginsel. |
B.10.2. La partie requérante fait grief à l'ordonnance attaquée de | B.10.2. De verzoekende partij klaagt aan dat de bestreden ordonnantie |
porter atteinte avec effet rétroactif à un litige pendant devant le | met terugwerkende kracht afbreuk doet aan een hangend geschil voor de |
Conseil d'Etat en vue d'influencer ce litige dans un sens déterminé. | Raad van State teneinde dat geschil in een bepaalde zin te |
Elle lui reproche également de comporter une habilitation au | beïnvloeden. Zij verwijt die ordonnantie eveneens dat zij een te vage |
Gouvernement trop vague et imprécise en ce qui concerne les modalités | en onduidelijke machtiging aan de Regering bevat met betrekking tot de |
d'organisation et de fonctionnement du service érigé en service public. B.11.1. Le Gouvernement de la Région de Bruxelles-Capitale et la partie intervenante soulèvent une exception d'irrecevabilité de ce moyen. Ils considèrent que la partie requérante n'a aucun intérêt légitime à l'invoquer. B.11.2. Etant donné que la partie requérante a justifié de l'intérêt requis pour demander l'annulation de l'ordonnance attaquée, elle ne doit pas justifier en plus d'un intérêt à ce moyen. | modaliteiten betreffende de organisatie en de werking van de dienst die als een openbare dienst is opgericht. B.11.1. De Brusselse Hoofdstedelijke Regering en de tussenkomende partij werpen een exceptie van onontvankelijkheid van dat middel op. Zij zijn van oordeel dat de verzoekende partij geen enkel legitiem belang heeft om het aan te voeren. B.11.2. Daar de verzoekende partij blijk heeft gegeven van het vereiste belang om de vernietiging van de bestreden ordonnantie te vorderen, dient zij daarnaast geen blijk te geven van een belang bij dat middel. |
B.12. En ce qu'elle entre en vigueur le 1er janvier 2008, l'ordonnance | B.12. In zoverre zij op 1 januari 2008 in werking treedt, heeft de |
attaquée a pour effet d'empêcher le Conseil d'Etat de se prononcer, au | bestreden ordonnantie tot gevolg dat zij de Raad van State verhindert |
cours de l'examen du recours pendant dirigé contre la décision du 13 | om zich tijdens het onderzoek van het hangende beroep dat is gericht |
novembre 2008 d'attribution de la concession litigieuse, sur un moyen | tegen de beslissing van 13 november 2008 tot toewijzing van de in het |
tiré de l'absence d'habilitation légale au moment où le Gouvernement | geding zijnde concessie, uit te spreken over een middel dat is |
bruxellois a adopté cette décision. En revanche, l'ordonnance attaquée n'a pas pour effet de porter atteinte à la compétence du Conseil d'Etat pour examiner les autres griefs qui pourraient être formulés à l'encontre de cette décision. B.13. La non-rétroactivité des lois est une garantie ayant pour but de prévenir l'insécurité juridique. Cette garantie exige que le contenu du droit soit prévisible et accessible, de sorte que le justiciable puisse prévoir, dans une mesure raisonnable, les conséquences d'un acte déterminé au moment où cet acte est accompli. La rétroactivité peut uniquement être justifiée lorsqu'elle est indispensable pour réaliser un objectif d'intérêt général. S'il s'avère en outre que la rétroactivité a pour but que l'issue de l'une ou l'autre procédure juridictionnelle soit influencée dans un sens déterminé ou que les juridictions soient empêchées de se prononcer sur une question de droit bien précise, la nature du principe en cause exige que des circonstances exceptionnelles ou des motifs impérieux d'intérêt général justifient l'intervention du législateur qui porte atteinte, au préjudice d'une catégorie de citoyens, aux garanties juridictionnelles offertes à tous. B.14.1. Ainsi qu'il ressort des travaux préparatoires cités en B.1, le | afgeleid uit de ontstentenis van een wettelijke machtiging op het ogenblik waarop de Brusselse Regering die beslissing heeft aangenomen. De bestreden ordonnantie heeft daarentegen niet tot gevolg dat zij afbreuk doet aan de bevoegdheid van de Raad van State om de andere grieven te onderzoeken die tegen die beslissing zouden kunnen worden geformuleerd. B.13. De niet-retroactiviteit van wetten is een waarborg ter voorkoming van de rechtsonzekerheid. Die waarborg vereist dat de inhoud van het recht voorzienbaar en toegankelijk is, zodat de rechtzoekende in redelijke mate de gevolgen van een bepaalde handeling kan voorzien op het tijdstip dat die handeling wordt verricht. De terugwerkende kracht kan enkel worden verantwoord wanneer zij onontbeerlijk is voor de verwezenlijking van een doelstelling van algemeen belang. Indien bovendien blijkt dat de terugwerkende kracht tot doel heeft dat de afloop van een of meer jurisdictionele procedures in een bepaalde zin wordt beïnvloed of dat rechtscolleges worden verhinderd zich uit te spreken over een welbepaalde rechtsvraag, vereist de aard van het in het geding zijnde beginsel dat uitzonderlijke omstandigheden of dwingende motieven van algemeen belang het optreden van de wetgever verantwoorden, dat ten nadele van een categorie van burgers afbreuk doet aan de aan allen geboden jurisdictionele waarborgen. B.14.1. Zoals blijkt uit de in B.1 aangehaalde parlementaire |
législateur ordonnanciel bruxellois a estimé qu'il était nécessaire de | voorbereiding, heeft de Brusselse ordonnantiegever geoordeeld dat het |
préserver et de consolider l'exploitation de la location automatisée | noodzakelijk was de exploitatie van het geautomatiseerde fietsverhuur, |
de vélos qu'il jugeait indispensable à la mise en oeuvre de sa | die hij onontbeerlijk achtte voor de uitvoering van zijn |
mobiliteitsbeleid in het Gewest, te vrijwaren en te consolideren. | |
politique de mobilité dans la Région. La validité de l'attribution de | Aangezien de geldigheid van de toewijzing van de concessie in het |
la concession étant mise en cause en raison du défaut de fondement | geding wordt gebracht wegens het gebrek aan een wettelijke grondslag |
légal à la concession de service public, un motif impérieux d'intérêt | voor de concessie van openbare dienst, verantwoordt een dwingende |
général, à savoir la nécessité de remédier à l'insécurité juridique | reden van algemeen belang, namelijk de noodzaak om de aldus gecreëerde |
ainsi créée, justifie l'intervention rétroactive du législateur | rechtsonzekerheid te verhelpen, het retroactieve optreden van de |
ordonnanciel. | ordonnantiegever. |
B.14.2. L'absence de fondement légal de la décision du Gouvernement de | B.14.2. De ontstentenis van een wettelijke grondslag voor de |
la Région de Bruxelles-Capitale du 13 novembre 2008, apparue à | beslissing van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 13 november |
l'occasion d'un recours en annulation formé devant le Conseil d'Etat, ne peut en effet avoir pour conséquence que le législateur ordonnanciel bruxellois se trouve dans l'impossibilité de remédier à l'insécurité juridique née de cette absence. Par ailleurs, malgré son caractère rétroactif, l'ordonnance attaquée n'est pas source d'insécurité juridique pour ses destinataires. La seule existence d'un recours devant le Conseil d'Etat ne saurait empêcher le législateur de remédier aux inconstitutionnalités qu'il constaterait avant même qu'il soit statué sur ce recours. B.15. Enfin, quant au caractère prétendument trop vague ou imprécis de l'habilitation conférée au Gouvernement par le législateur ordonnanciel, aucune disposition n'impose au législateur de régler de | 2008, die aan het licht is gekomen naar aanleiding van een beroep tot nietigverklaring dat bij de Raad van State is ingesteld, kan immers niet tot gevolg hebben dat de Brusselse ordonnantiegever zich in de onmogelijkheid bevindt om de rechtsonzekerheid te verhelpen die uit die ontstentenis is ontstaan. Bovendien is de bestreden ordonnantie, ondanks het retroactieve karakter ervan, geen bron van rechtsonzekerheid voor de adressaten ervan. Het loutere bestaan van een beroep bij de Raad van State kan de wetgever niet verhinderen om de ongrondwettigheden te verhelpen die hij zou vaststellen nog vooraleer uitspraak over dat beroep wordt gedaan. B.15. Ten slotte, wat het zogenaamd te vage of onduidelijke karakter van de door de ordonnantiegever aan de Regering verleende machtiging betreft, legt geen enkele bepaling aan de wetgever de verplichting op |
manière précise les modalités d'organisation et de fonctionnement de | om de modaliteiten betreffende de organisatie en de werking van die |
ce service lorsqu'il autorise le pouvoir exécutif à en concéder | dienst nauwkeurig te regelen wanneer hij de uitvoerende macht ertoe |
l'exploitation. | machtigt de exploitatie ervan in concessie te geven. |
B.16. Le troisième moyen n'est pas fondé. | B.16. Het derde middel is niet gegrond. |
Par ces motifs, | Om die redenen, |
la Cour | het Hof |
rejette le recours. | verwerpt het beroep. |
Ainsi prononcé en langue française, en langue néerlandaise et en | Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, |
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 | overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op |
janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 31 mai 2012. | het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 31 mei 2012. |
Le greffier, | De griffier, |
P.-Y. Dutilleux. | P.-Y. Dutilleux. |
Le président, | De voorzitter, |
R. Henneuse. | R. Henneuse. |