Etaamb.openjustice.be
Vue multilingue de Arrêt du --
← Retour vers "Extrait de l'arrêt n° 201/2011 du 22 décembre 2011 Numéro du rôle : 5200 En cause : le recours en annulation totale ou partielle des articles 2, 4, 5, 6 et 9 de la loi du 13 août 2011 « modifiant le Code d'instruction criminelle et la loi du La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...)"
Extrait de l'arrêt n° 201/2011 du 22 décembre 2011 Numéro du rôle : 5200 En cause : le recours en annulation totale ou partielle des articles 2, 4, 5, 6 et 9 de la loi du 13 août 2011 « modifiant le Code d'instruction criminelle et la loi du La Cour constitutionnelle, composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De(...) Uittreksel uit arrest nr. 201/2011 van 22 december 2011 Rolnummer 5200 In zake : het beroep tot gehele of gedeeltelijke vernietiging van de artikelen 2, 4, 5, 6 en 9 van de wet van 13 augustus 2011 « tot wijziging van het Wetboek van strafvo Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de rechte(...)
COUR CONSTITUTIONNELLE GRONDWETTELIJK HOF
Extrait de l'arrêt n° 201/2011 du 22 décembre 2011 Uittreksel uit arrest nr. 201/2011 van 22 december 2011
Numéro du rôle : 5200 Rolnummer 5200
En cause : le recours en annulation totale ou partielle des articles In zake : het beroep tot gehele of gedeeltelijke vernietiging van de
2, 4, 5, 6 et 9 de la loi du 13 août 2011 « modifiant le Code artikelen 2, 4, 5, 6 en 9 van de wet van 13 augustus 2011 « tot
d'instruction criminelle et la loi du 20 juillet 1990 relative à la wijziging van het Wetboek van strafvordering en van de wet van 20 juli
détention préventive afin de conférer des droits, dont celui de 1990 betreffende de voorlopige hechtenis, om aan elkeen die wordt
consulter un avocat et d'être assistée par lui, à toute personne verhoord en aan elkeen wiens vrijheid wordt benomen rechten te
auditionnée et à toute personne privée de liberté », introduit par Luc verlenen, waaronder het recht om een advocaat te raadplegen en door
Lamine. hem te worden bijgestaan », ingesteld door Luc Lamine.
La Cour constitutionnelle, Het Grondwettelijk Hof,
composée des présidents M. Bossuyt et R. Henneuse, et des juges E. De samengesteld uit de voorzitters M. Bossuyt en R. Henneuse, en de
Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. Derycke, rechters E. De Groot, L. Lavrysen, A. Alen, J.-P. Snappe, J.-P.
J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul et F. Daoût, assistée du Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F.
greffier P.-Y. Dutilleux, présidée par le président M. Bossuyt, Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
après en avoir délibéré, rend l'arrêt suivant : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Objet du recours et procédure I. Onderwerp van de vordering en rechtspleging
Par requête adressée à la Cour par lettre recommandée à la poste le 8 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 8 september
septembre 2011 et parvenue au greffe le 9 septembre 2011, Luc Lamine, 2011 ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 9
demeurant à 3110 Rotselaar, Steenweg op Wezemaal 90, a introduit un september 2011, heeft Luc Lamine, wonende te 3110 Rotselaar, Steenweg
op Wezemaal 90, beroep tot gehele of gedeeltelijke vernietiging
recours en annulation totale ou partielle des articles 2, 4, 5, 6 et 9 ingesteld van de artikelen 2, 4, 5, 6 en 9 van de wet van 13 augustus
de la loi du 13 août 2011 « modifiant le Code d'instruction criminelle 2011 « tot wijziging van het Wetboek van strafvordering en van de wet
et la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention préventive afin van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis, om aan elkeen
die wordt verhoord en aan elkeen wiens vrijheid wordt benomen rechten
de conférer des droits, dont celui de consulter un avocat et d'être te verlenen, waaronder het recht om een advocaat te raadplegen en door
assistée par lui, à toute personne auditionnée et à toute personne hem te worden bijgestaan » (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad
privée de liberté » (publiée au Moniteur belge du 5 septembre 2011). van 5 september 2011).
Par la même requête, la partie requérante a demandé également la Bij hetzelfde verzoekschrift vorderde de verzoekende partij eveneens
suspension totale ou partielle des mêmes dispositions légales. Par de gehele of gedeeltelijke schorsing van dezelfde wetsbepalingen. Bij
arrêt n° 177/2011 du 10 novembre 2011 (publié au Moniteur belge du 5 het arrest nr. 177/2011 van 10 november 2011 (bekendgemaakt in het
décembre 2011), la Cour a rejeté la demande de suspension. Belgisch Staatsblad van 5 december 2011) heeft het Hof de vordering
tot schorsing verworpen.
(...) (...)
II. En droit II. In rechte
(...) (...)
Quant aux dispositions attaquées Ten aanzien van de bestreden bepalingen
B.1.1. Le recours en annulation est dirigé en premier lieu contre B.1.1. Het beroep tot vernietiging is in de eerste plaats gericht
l'article 6 de la loi du 13 août 2011 « modifiant le Code tegen artikel 6 van de wet van 13 augustus 2011 « tot wijziging van
d'instruction criminelle et la loi du 20 juillet 1990 relative à la het Wetboek van strafvordering en van de wet van 20 juli 1990
détention préventive afin de conférer des droits, dont celui de betreffende de voorlopige hechtenis, om aan elkeen die wordt verhoord
consulter un avocat et d'être assistée par lui, à toute personne en aan elkeen wiens vrijheid wordt benomen rechten te verlenen,
auditionnée et à toute personne privée de liberté ». Cette disposition waaronder het recht om een advocaat te raadplegen en door hem te
insère dans le nouveau chapitre II/1 (« De l'ordonnance de worden bijgestaan ». Die bepaling voegt in het nieuwe hoofdstuk II/1
prolongation ») de la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention (« Het bevel tot verlenging ») van de wet van 20 juli 1990 betreffende
préventive un nouvel article 15bis, qui dispose : de voorlopige hechtenis een nieuw artikel 15bis in, dat bepaalt :
« Agissant sur réquisition du procureur du Roi ou intervenant « De onderzoeksrechter, die handelt op vordering van de procureur des
d'office, le juge d'instruction peut prendre une ordonnance visant à Konings of ambtshalve optreedt, kan een bevel verlenen tot verlenging
prolonger le délai visé à l'article 1er, 1°, ou à l'article 2. van de in artikel 1, 1° of artikel 2 bedoelde termijnen.
La privation de liberté qui résulte de cette ordonnance ne peut, en De vrijheidsbeneming die het gevolg is van dat bevel mag in geen geval
aucun cas, excéder vingt-quatre heures, à compter de la signification langer duren dan vierentwintig uur te rekenen vanaf de betekening van
de l'ordonnance. het bevel.
L'ordonnance est motivée et ne peut être prise qu'une seule fois. Elle Het bevel is met redenen omkleed en kan slechts eenmaal verleend
mentionne les éléments qui justifient l'ouverture d'un nouveau délai, worden. Het vermeldt de gegevens die het ingaan van een nieuwe termijn
à savoir : verantwoorden, te weten :
1° les indices sérieux de culpabilité relatifs à un crime ou à un 1° de ernstige aanwijzingen van schuld aan een misdaad of een
délit; wanbedrijf;
2° les circonstances particulières de l'espèce. 2° de bijzondere omstandigheden van het voorliggende geval.
Elle est signifiée à la personne concernée dans un délai de Het wordt aan de betrokkene betekend binnen een termijn van
vingt-quatre heures. Celui-ci commence à courir au moment déterminé vierentwintig uren. Die termijn gaat in op het tijdstip dat wordt
par l'article 1er, 2° ou 3°, ou par l'article 2, 5°. A défaut de bepaald door artikel 1, 2° of 3°, of door artikel 2, 5°. Bij gebrek
signification régulière dans le délai prescrit par la loi, la personne aan een regelmatige betekening binnen de termijn die de wet bepaalt,
est libérée. wordt de persoon vrijgelaten.
L'ordonnance de prolongation est communiquée immédiatement au Het bevel tot verlenging wordt onmiddellijk meegedeeld aan de
procureur du Roi. Elle n'est susceptible d'aucun recours. procureur des Konings. Er kan geen rechtsmiddel tegen worden
Durant la nouvelle période de vingt-quatre heures, la personne a le ingesteld. Tijdens de nieuwe periode van vierentwintig uur heeft de persoon het
droit de se concerter confidentiellement, pendant trente minutes, avec recht gedurende dertig minuten vertrouwelijk overleg te plegen met
son avocat ». zijn advocaat ».
B.1.2. En outre, le requérant demande l'annulation des articles 2, 4, B.1.2. Daarnaast beoogt de verzoeker de vernietiging van de artikelen
5 et 9, de la loi du 13 août 2011, fût-ce seulement dans la mesure où 2, 4, 5 en 9 van de wet van 13 augustus 2011, zij het slechts in
ceux-ci font référence à l'article 15bis précité. zoverre daarin wordt verwezen naar het voormelde artikel 15bis.
B.2. La loi du 13 août 2011 tend à mettre la législation belge en B.2. De wet van 13 augustus 2011 heeft als doel de Belgische wetgeving
conformité avec la « jurisprudence Salduz » de la Cour européenne des in overeenstemming te brengen met de zogenaamde Salduz-rechtspraak van
het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Volgens die rechtspraak
droits de l'homme. Selon cette jurisprudence, toute personne heeft eenieder die wordt ondervraagd door de politie, recht op
interrogée par la police a droit à l'assistance d'un avocat dès la bijstand van een advocaat vanaf het eerste verhoor en mag, indien dat
première audition et, si ce droit est violé, aucune condamnation recht wordt geschonden, een strafrechtelijke veroordeling niet worden
pénale ne peut se fonder sur des aveux faits par l'inculpé pendant le gebaseerd op bekentenissen die de verdachte tijdens het eerste
premier interrogatoire de police (CEDH, 27 novembre 2008, Salduz c. politieverhoor heeft afgelegd (EHRM, 27 november 2008, Salduz t.
Turquie, § 55). La Cour européenne des droits de l'homme a précisé Turkije, § 55). Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens heeft
ultérieurement que toute audition d'un inculpé privé de liberté qui later verduidelijkt dat elk verhoor van een van zijn vrijheid beroofde
s'est déroulée sans l'assistance d'un avocat, lorsque cette absence ne verdachte zonder bijstand van een advocaat, wanneer die afwezigheid
peut être justifiée par des motifs impérieux, constitue une violation niet kan worden verantwoord door dwingende redenen, een schending
des articles 6.1 et 6.3 de la Convention européenne des droits de uitmaakt van de artikelen 6.1 en 6.3 van het Europees Verdrag voor de
l'homme, même si l'inculpé a usé de son droit au silence lors de cette rechten van de mens, zelfs indien de verdachte tijdens dat verhoor van
audition (CEDH, 24 septembre 2009, Pishchalnikov c. Russie, § 81; zijn zwijgrecht gebruik heeft gemaakt (EHRM, 24 september 2009,
CEDH, 13 octobre 2009, Dayanan c. Turquie, § 33). La Cour a toutefois Pishchalnikov t. Rusland, § 81; EHRM, 13 oktober 2009, Dayanan t.
Turkije, § 33). Het Hof heeft wel gepreciseerd dat een
spécifié qu'une condamnation pénale reste possible dans ce cas, si strafrechtelijke veroordeling in dat geval mogelijk blijft, indien die
elle ne se fonde pas uniquement sur les aveux obtenus en l'absence de niet louter is gebaseerd op de in afwezigheid van de advocaat
l'avocat mais que la culpabilité est démontrée par d'autres éléments afgelegde bekentenissen, maar de schuld op grond van andere elementen
(CEDH, 21 décembre 2010, Hovanesian c. Bulgarie). Enfin, la Cour a is aangetoond (EHRM, 21 december 2010, Hovanesian t. Bulgarije). Tot
souligné qu'une concertation confidentielle préalable avec l'avocat ne slot verduidelijkte het Hof dat een voorafgaand vertrouwelijk overleg
suffisait pas, si celui-ci n'était pas effectivement présent pendant met de advocaat niet volstaat indien die laatste niet effectief
l'audition qui s'en suit (CEDH, 14 octobre 2010, Brusco c. France). tijdens het daarop volgende verhoor aanwezig is (EHRM, 14 oktober
2010, Brusco t. Frankrijk).
B.3.1. A cette fin, l'article 4 de la loi du 13 août 2011 insère un B.3.1. Daartoe voegt artikel 4 van de wet van 13 augustus 2011 een
nouvel article 2bis dans la loi du 20 juillet 1990 relative à la nieuw artikel 2bis in de wet van 20 juli 1990 betreffende de
détention préventive. Cette disposition reconnaît à toute personne voorlopige hechtenis in. Die bepaling kent aan eenieder die van zijn
privée de liberté le droit de se concerter confidentiellement avec un vrijheid is beroofd, een recht toe op vertrouwelijk overleg met een
avocat, cette concertation devant avoir lieu avant le premier advocaat, dat vooraf moet gaan aan het eerste verhoor. Indien de
interrogatoire. Si l'inculpé ne fait pas appel à un avocat qu'il a verdachte geen beroep doet op een zelf gekozen advocaat, dient een
choisi lui-même, un avocat doit être désigné. L'avocat doit être advocaat te worden aangesteld. De advocaat dient aanwezig te zijn
présent dans les deux heures de la première prise de contact avec la binnen twee uur na de eerste contactname met de permanentiedienst
permanence organisée par les barreaux. La concertation confidentielle georganiseerd door de balies. Het vertrouwelijke overleg mag maximaal
peut durer au maximum trente minutes. Seule une personne majeure peut 30 minuten duren. Afstand van dat recht kan enkel worden gedaan door
renoncer à ce droit, après avoir eu un contact téléphonique een meerderjarige en na vertrouwelijk telefonisch contact met de
confidentiel avec la permanence. La renonciation est actée dans un permanentiedienst. Van de afstand wordt akte genomen in een door de
document daté et signé par l'inculpé. verdachte gedateerd en ondertekend document.
La même disposition, en son paragraphe 2, reconnaît à l'intéressé le Dezelfde bepaling kent, in paragraaf 2 ervan, de betrokkene het recht
droit d'être assisté de son avocat au cours des auditions qui suivent toe op bijstand door zijn advocaat tijdens de verhoren die op het
la concertation confidentielle précitée. Cette assistance a voormelde vertrouwelijke overleg volgen. Die bijstand heeft
exclusivement pour objet de permettre le contrôle du respect du droit uitsluitend als doel toezicht mogelijk te maken op de eerbiediging van
de la personne interrogée de ne pas contribuer à sa propre het recht zichzelf niet te beschuldigen, op de wijze waarop de
incrimination, du traitement qui lui est réservé au cours de ondervraagde persoon tijdens het verhoor wordt behandeld, inzonderheid
l'audition, en particulier en ce qui concerne l'exercice manifeste de op het al dan niet kennelijk uitoefenen van ongeoorloofde druk of
pressions ou de contraintes illicites, et de la notification des dwang, en op de kennisgeving van de rechten van verdediging aan de
droits de la défense à l'inculpé. verdachte.
B.3.2. En vertu de l'article 2 de la loi du 13 août 2011, modifiant l'article 47bis du Code d'instruction criminelle, lors de l'audition dont il est question en B.3.1, toute personne entendue au sujet d'infractions qui peuvent lui être imputées doit être informée succinctement des faits sur lesquels elle sera entendue. En outre, il y a lieu de l'informer qu'elle ne peut être contrainte de s'accuser elle-même, qu'elle a le choix, après avoir décliné son identité, de faire une déclaration, de répondre aux questions qui lui sont posées ou de se taire et qu'elle a le droit de se concerter confidentiellement avec un avocat. B.3.2. Krachtens artikel 2 van de wet van 13 augustus 2011, dat artikel 47bis van het Wetboek van strafvordering wijzigt, dient tijdens het verhoor waarvan sprake in B.3.1, aan elke persoon die wordt verhoord aangaande misdrijven die hem ten laste kunnen worden gelegd, op beknopte wijze kennis te worden gegeven van de feiten waarover hij zal worden verhoord. Tevens dient hem te worden meegedeeld dat hij niet kan worden verplicht zichzelf te beschuldigen, dat hij na de bekendmaking van zijn identiteit de keuze heeft om een verklaring af te leggen, de gestelde vragen te beantwoorden of te zwijgen, en dat hij recht heeft op een vertrouwelijk overleg met een advocaat.
B.3.3. L'article 15bis de la loi du 20 juillet 1990 relative à la B.3.3. Artikel 15bis van de wet van 20 juli 1990 betreffende de
détention préventive, inséré par l'article 6 de la loi attaquée, voorlopige hechtenis, ingevoegd bij artikel 6 van de bestreden wet,
permet de prolonger de vingt-quatre heures la privation de liberté maakt het mogelijk de in artikel 1, 1°, of de in artikel 2 van die wet
visée à l'article 1er, 1°, ou à l'article 2 de ladite loi du 20 juillet 1990. van 20 juli 1990 bedoelde vrijheidsberoving met 24 uur te verlengen.
Ces derniers articles disposent : Die laatste artikelen bepalen :
«

Article 1.L'arrestation en cas de flagrant crime ou de flagrant

«

Artikel 1.Voor de aanhouding bij op heterdaad ontdekte misdaad of

délit est soumise aux règles suivantes : op heterdaad ontdekt wanbedrijf gelden de volgende regels :
1° la privation de liberté ne peut en aucun cas dépasser vingt-quatre 1° de vrijheidsbeneming mag in geen geval langer duren dan
heures; vierentwintig uren;
2° les agents de la force publique mettent immédiatement à la 2° de agenten van de openbare macht stellen de verdachte van wie zij
disposition de l'officier de police judiciaire toute personne de vlucht hebben verhinderd, onmiddellijk ter beschikking van de
soupçonnée dont ils ont empêché la fuite. Le délai de vingt-quatre officier van gerechtelijke politie. De termijn van vierentwintig uren
heures prévu au 1° prend cours à partir du moment où cette personne ne waarvan sprake is in het 1°, gaat in op het ogenblik dat de verdachte,
dispose plus, à la suite de l'intervention de l'agent de la force ten gevolge van het optreden van de agent van de openbare macht, niet
publique, de la liberté d'aller et de venir; meer beschikt over de vrijheid van komen en gaan;
3° tout particulier qui retient une personne prise en flagrant crime 3° iedere particulier die iemand vasthoudt die bij een misdaad of
ou en flagrant délit dénonce immédiatement les faits à un agent de la wanbedrijf op heterdaad betrapt werd, geeft de feiten onverwijld aan
force publique. Le délai de vingt-quatre heures prévu au 1° prend bij een agent van de openbare macht. De termijn van vierentwintig uren
cours à partir du moment de cette dénonciation; waarvan sprake is in het 1°, gaat in op het ogenblik dat die aangifte
wordt gedaan;
4° dès que l'officier de police judiciaire a procédé à une 4° zodra de officier van gerechtelijke politie tot aanhouding is
arrestation, il en informe immédiatement le procureur du Roi par les overgegaan, deelt hij dit onverwijld mee aan de procureur des Konings
moyens de communication les plus rapides. Il exécute les ordres donnés door middel van de snelste communicatiemiddelen. Hij voert de bevelen
par ce magistrat en ce qui concerne tant la privation de liberté que van deze magistraat uit, zowel wat de vrijheidsbeneming als wat de uit
les devoirs à exécuter; te voeren plichten betreft;
5° si l'infraction fait l'objet d'une instruction, l'information 5° indien het misdrijf het voorwerp uitmaakt van een gerechtelijk
prévue au 4° est communiquée au juge d'instruction; onderzoek, wordt de in het 4° bedoelde mededeling gedaan aan de
onderzoeksrechter;
6° il est dressé procès-verbal de l'arrestation. 6° van de aanhouding wordt proces-verbaal opgemaakt.
Ce procès-verbal mentionne : Dit proces-verbaal vermeldt :
a) l'heure précise de la privation de liberté effective, avec a) het juiste uur van de effectieve vrijheidsbeneming, met nauwkeurige
indication détaillée des circonstances dans lesquelles la privation de opgave van de omstandigheden waarin de vrijheidsbeneming tot stand
liberté s'est effectuée; gekomen is;
b) les communications faites conformément aux 4° et 5°, avec b) de mededelingen gedaan overeenkomstig het 4° en het 5°, met opgave
l'indication de l'heure précise et des décisions prises par le magistrat. van het juiste uur en van de beslissingen genomen door de magistraat.

Art. 2.Hors le cas de flagrant crime ou de flagrant délit, une

Art. 2.Buiten het geval van op heterdaad ontdekte misdaad of op

personne à l'égard de laquelle il existe des indices sérieux de heterdaad ontdekt wanbedrijf, kan een persoon tegen wie ernstige
culpabilité relatifs à un crime ou à un délit ne peut être mise à la aanwijzingen van schuld aan een misdaad of een wanbedrijf bestaan,
disposition de la justice, et pour une durée qui ne peut dépasser slechts ter beschikking van de rechter worden gesteld, en voor een
vingt-quatre heures, que dans le respect des règles suivantes : termijn die niet langer duurt dan vierentwintig uren, met inachtneming van de volgende regels :
1° la décision de privation de liberté ne peut être prise que par le 1° de beslissing tot vrijheidsbeneming kan alleen worden genomen door
procureur du Roi; de procureur des Konings;
2° si cette personne tente de fuir ou tente de se soustraire à la 2° indien deze persoon poogt te vluchten of poogt zich te onttrekken
surveillance d'un agent de la force publique, des mesures aan het toezicht van een agent van de openbare macht, mogen bewarende
conservatoires peuvent être prises en attendant que le procureur du maatregelen worden getroffen in afwachting dat de procureur des
Roi, informé immédiatement par les moyens de communication les plus Konings, onverwijld door de snelste communicatiemiddelen op de hoogte
rapides, prenne une décision; gebracht, een beslissing neemt;
3° la décision d'arrestation est immédiatement notifiée à l'intéressé. 3° van de beslissing tot aanhouding wordt onverwijld kennis gegeven
Cette notification consiste en une communication verbale de la aan de betrokkene. Deze kennisgeving bestaat in het mondeling
décision dans la langue de la procédure; mededelen van de beslissing in de taal van de rechtspleging;
4° il est dressé un procès-verbal qui mentionne : 4° er wordt een proces-verbaal opgemaakt. Dit proces-verbaal vermeldt :
a) la décision et les mesures prises par le procureur du Roi, et la a) de beslissing van de procureur des Konings, de door hem getroffen
manière dont elles ont été communiquées; maatregelen en de wijze waarop deze zijn medegedeeld;
b) l'heure précise de la privation de liberté effective, avec b) het juiste uur van de effectieve vrijheidsbeneming, met nauwkeurige
l'indication détaillée des circonstances dans lesquelles la privation opgave van de omstandigheden waarin de vrijheidsbeneming tot stand
de liberté s'est effectuée; gekomen is;
c) l'heure précise de la notification à l'intéressé de la décision c) het juiste uur van de kennisgeving aan de betrokkene van de
d'arrestation. beslissing tot aanhouding.
5° la personne arrêtée ou retenue est mise en liberté dès que la 5° de aangehouden of vastgehouden persoon wordt in vrijheid gesteld
mesure a cessé d'être nécessaire. La privation de liberté ne peut en zodra de maatregel niet langer noodzakelijk is. De vrijheidsbeneming
aucun cas dépasser vingt-quatre heures à compter de la notification de mag in geen geval langer duren dan vierentwintig uren te rekenen van
la décision ou, si des mesures conservatoires contraignantes ont été de kennisgeving van de beslissing of, ingeval er bewarende
prises, à compter du moment où la personne ne dispose plus de la dwangmaatregelen zijn genomen, te rekenen van het ogenblik dat de
liberté d'aller et de venir; persoon niet meer beschikt over de vrijheid van komen en gaan;
6° lorsque le juge d'instruction est saisi, il exerce les compétences 6° wanneer de zaak aanhangig is bij de onderzoeksrechter, oefent deze
attribuées au procureur du Roi par le présent article ». de bevoegdheden uit die dit artikel aan de procureur des Konings
Le nouvel article 15bis a été présenté dans les travaux préparatoires opdraagt ». Het nieuwe artikel 15bis werd in de parlementaire voorbereiding
comme une conséquence nécessaire des nouvelles garanties procédurales. voorgesteld als een noodzakelijk gevolg van de nieuwe procedurele
Il ne serait pas toujours possible de signifier un mandat d'arrêt dans waarborgen. Het zou niet altijd mogelijk zijn een bevel tot aanhouding
un délai de vingt-quatre heures si les procédures visées par le nouvel te betekenen binnen een termijn van 24 uur, indien de procedures
article 47bis, § 2, du Code d'instruction criminelle et par le nouvel bedoeld in het nieuwe artikel 47bis, § 2, van het Wetboek van
article 2bis de la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention Strafvordering en in het nieuwe artikel 2bis van de wet van 20 juli
préventive étaient respectées. Le ministre de la Justice a exposé à ce 1990 betreffende de voorlopige hechtenis zouden worden nageleefd. De
sujet ce qui suit : minister van Justitie zette hieromtrent het volgende uiteen :
« Le délai d'arrestation de 24 heures est un délai court dans lequel « De arrestatietermijn van 24 uren is een korte termijn waarbinnen
beaucoup de choses doivent se passer. Dans la situation actuelle, ce veel moet gebeuren. In de huidige situatie is het een termijn die al
délai est déjà sous pression. onder druk staat.
Nonobstant les nouveaux droits qui, aux termes du projet de loi, Niettegenstaande de nieuwe rechten die op basis van het wetsontwerp
doivent être mis en oeuvre dans ce délai, il a pourtant été opéré le binnen deze termijn ter uitvoering moeten worden gelegd, werd toch de
choix fondamental de maintenir le délai de 24 heures, comme étant un fundamentele keuze gemaakt tot het behoud van de termijn van 24 uur,
principe important en matière de protection de la liberté des als zijnde een belangrijk principe voor de bescherming van de vrijheid
personnes. van personen.
Toutefois, il a également été tenu compte du fait que, compte tenu de Nochtans was men ook niet blind voor het feit dat bij de invoering van
l'instauration de l'assistance de l'avocat, le délai de 24 heures est, dans certains dossiers, difficilement tenable. Ce sera, par exemple, le cas lors d'instructions de grande envergure, dans lesquelles plusieurs personnes sont arrêtées, surtout lorsque celles-ci doivent être assistées par des interprètes. La proposition de loi prévoit qu'en présence d'indices sérieux de culpabilité de crime ou de délit et en cas de circonstances particulières, le juge d'instruction peut rendre une ordonnance motivée de prolongation. La privation de liberté qui résulte de cette ordonnance ne peut excéder vingt-quatre heures, à compter de la signification de l'ordonnance, qui doit avoir lieu dans le premier délai de de bijstand van de advocaat de termijn van 24 uur in sommige dossiers moeilijk houdbaar wordt. Dit zal bijvoorbeeld het geval zijn bij grote onderzoeken, waarbij verschillende personen zijn aangehouden, zeker wanneer dezen moeten bijgestaan worden door tolken. Het wetsvoorstel bepaalt dat ingeval er ernstige aanwijzingen van schuld aan een misdaad of wanbedrijf zijn en ingeval er zich bijzondere omstandigheden voordoen, de onderzoeksrechter een met redenen omkleed bevel tot verlenging kan verlenen. De vrijheidsbeneming als gevolg van dit bevel, kan niet langer duren dan 24 uur te rekenen van de betekening van het bevel, die moet
vingt-quatre heures » (Doc. parl., Chambre, 2010-2011, DOC gebeuren binnen de eerste termijn van 24 uren » (Parl. St., Kamer,
53-1279/005, pp. 10-11). 2010-2011, DOC 53-1279/005, pp. 10-11).
Les travaux préparatoires indiquent aussi que le législateur n'a pas In de parlementaire voorbereiding wordt ook aangegeven dat de wetgever
entendu permettre « une prolongation systématique, ni automatique de geen « systematische verlenging, noch [...] een automatische
24 heures à 48 heures » mais a opté pour une prolongation ponctuelle verlenging van 24 uren naar 48 uren » mogelijk heeft willen maken,
maar heeft gekozen voor een punctuele verlenging van de
du délai d'arrestation, dans les cas concrets où il est démontré que arrestatietermijn, in de concrete gevallen waarin is aangetoond dat
cela se justifie (Doc. parl., Sénat, 2010-2011, n° 5-663/1, p. 29). Il dit verantwoord is (Parl. St., Senaat, 2010-2011, nr. 5-663/1, p. 29).
Hij heeft in het bijzonder rekening willen houden met het risico van
a, en particulier, voulu prendre en compte le risque de dépassement du overschrijding van de termijn van 24 uur in de grote strafrechtelijke
délai de vingt-quatre heures dans les grandes enquêtes criminelles onderzoeken waarin aangehouden personen mogelijkerwijs niet snel de
dans lesquelles des personnes arrêtées pourraient ne pas avoir mogelijkheid zouden hebben om overleg te plegen met een advocaat
rapidement la possibilité de se concerter avec un avocat (ibid., p. (ibid., p. 28). Hij heeft ten slotte geoordeeld dat een verlenging van
28). Il a, enfin, estimé qu'une prolongation du délai était de nature de termijn het mogelijk kon maken dat de onderzoeksrechter beter wordt
à permettre que le juge d'instruction soit mieux informé avant geïnformeerd alvorens een voorlopige hechtenis te bevelen, hetgeen kan
d'ordonner une détention préventive, ce qui est de nature à contribuer bijdragen tot de bescherming van de vrijheid van de betrokkenen
à la protection de la liberté des intéressés (ibid.). En outre, il y a (ibid.). Bovendien moet worden beklemtoond dat het bevel tot
lieu de souligner que l'ordonnance de prolongation doit être motivée verlenging met redenen moet zijn omkleed en de elementen moet
et mentionner les éléments qui justifient l'ouverture d'un nouveau vermelden die het ingaan van een nieuwe termijn verantwoorden,
délai, à savoir les indices sérieux de culpabilité relatifs à un crime namelijk de ernstige aanwijzingen van schuld aan een misdaad of een
ou à un délit ainsi que les circonstances particulières de l'espèce. wanbedrijf en de bijzondere omstandigheden van het voorliggende geval.
Ceci implique qu'un dossier comprenant tous les éléments nécessaires Zulks houdt in dat een dossier met alle noodzakelijke elementen wordt
soit établi pour permettre au procureur du Roi de prendre des opgesteld teneinde de mogelijkheid te bieden aan de procureur des
réquisitions et au juge d'instruction de motiver son ordonnance. Konings om tot vorderingen over te gaan, en aan de onderzoeksrechter
Quant à l'intérêt du requérant om zijn bevel met redenen te omkleden.
Ten aanzien van het belang van de verzoeker
B.4.1. L'article 142 de la Constitution et l'article 2, 2°, de la loi B.4.1. Artikel 142 van de Grondwet en artikel 2, 2°, van de bijzondere
spéciale du 6 janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle imposent à wet van 6 januari 1989 op het Grondwettelijk Hof vereisen dat iedere
toute personne physique qui introduit un recours en annulation de natuurlijke persoon die een beroep instelt, doet blijken van een
belang om voor het Hof in rechte te treden. Het vereiste belang is
justifier d'un intérêt. Ne justifient de l'intérêt requis que les slechts aanwezig bij diegenen die door de bestreden norm rechtstreeks
personnes dont la situation pourrait être affectée directement et en ongunstig in hun situatie zouden kunnen worden geraakt. Daaruit
défavorablement par la norme attaquée. Il s'ensuit que l'action volgt dat de actio popularis niet toelaatbaar is.
populaire n'est pas admissible. B.4.2. De habeas corpus is in alle omstandigheden een dermate
B.4.2. L'habeas corpus est un aspect à ce point essentiel de la essentieel aspect van de vrijheid van de burger, dat iedere fysieke
liberté du citoyen, en toute circonstance, que toute personne physique persoon die zich op het Belgische grondgebied bevindt er voortdurend
se trouvant sur le territoire belge possède un intérêt permanent à ce belang bij heeft dat de regels betreffende de aanhouding en de
que les règles relatives à l'arrestation et à la mise à disposition de terbeschikkingstelling van het strafgerecht de individuele vrijheid
la justice répressive garantissent la liberté individuelle. On ne waarborgen. Er kan derhalve niet staande worden gehouden dat een wet
saurait dès lors soutenir qu'une loi sur la détention préventive betreffende de voorlopige hechtenis slechts die personen aanbelangt
intéresse les seules personnes qui font ou ont fait l'objet d'une die het voorwerp uitmaken of hebben uitgemaakt van een
procédure répressive. Il n'est donc pas nécessaire d'examiner les strafrechtelijke procedure. Het is dan ook niet nodig de door de
éléments allégués par le requérant comme spécifiques à sa situation verzoeker aangevoerde elementen betreffende zijn bijzondere
personnelle. persoonlijke toestand te onderzoeken.
B.4.3. Le recours est recevable. B.4.3. Het beroep is ontvankelijk.
Quant au fond Ten gronde
B.5. Dans son premier moyen, le requérant fait valoir que l'article B.5. In zijn eerste middel voert de verzoeker aan dat artikel 15bis
15bis de la loi du 20 juillet 1990, inséré par l'article 6 de la loi van de wet van 20 juli 1990, ingevoegd bij artikel 6 van de bestreden
attaquée, viole l'article 12 de la Constitution, combiné avec wet, een schending inhoudt van artikel 12 van de Grondwet, in
l'article 5 de la Convention européenne des droits de l'homme, en ce samenhang gelezen met artikel 5 van het Europees Verdrag voor de
qu'il permet que la durée de la privation effective de liberté pendant rechten van de mens, doordat die bepaling het mogelijk maakt dat de
laquelle aucun mandat d'arrêt n'a encore été signifié excède
vingt-quatre heures, sans que l' « inculpé » au sens de l'article duur van de effectieve vrijheidsbeneming tijdens welke nog geen bevel
15bis de la loi du 20 juillet 1990 soit interrogé par le juge tot aanhouding wordt betekend, de 24 uur overschrijdt, zonder dat de
d'instruction pendant la première période de 24 heures. verdachte tijdens de eerste periode van 24 uur door de
onderzoeksrechter wordt ondervraagd.
B.6. L'article 12, alinéa 3, de la Constitution dispose : B.6. Artikel 12, derde lid, van de Grondwet bepaalt :
« Hors le cas de flagrant délit, nul ne peut être arrêté qu'en vertu « Behalve bij ontdekking op heterdaad kan niemand worden aangehouden
de l'ordonnance motivée du juge, qui doit être signifiée au moment de dan krachtens een met redenen omkleed bevel van de rechter, dat moet
l'arrestation, ou au plus tard dans les vingt-quatre heures ». worden betekend bij de aanhouding of uiterlijk binnen vierentwintig
L'article 5 de la Convention européenne des droits de l'homme dispose uren ». Artikel 5 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens bepaalt
: :
1. Toute personne a droit à la liberté et à la sûreté. Nul ne peut « 1. Eenieder heeft recht op persoonlijke vrijheid en veiligheid.
être privé de sa liberté, sauf dans les cas suivants et selon les Niemand mag van zijn vrijheid worden beroofd, behalve in de navolgende
voies légales : a) s'il est détenu régulièrement après condamnation par un tribunal compétent; b) s'il a fait l'objet d'une arrestation ou d'une détention régulières pour insoumission à une ordonnance rendue, conformément à la loi, par un tribunal ou en vue de garantir l'exécution d'une obligation prescrite par la loi; c) s'il a été arrêté et détenu en vue d'être conduit devant l'autorité judiciaire compétente, lorsqu'il y a des raisons plausibles de soupçonner qu'il a commis une infraction ou qu'il y a des motifs raisonnables de croire à la nécessité de l'empêcher de commettre une infraction ou de s'enfuir après l'accomplissement de celle-ci; d) s'il s'agit de la détention régulière d'un mineur, décidée pour son éducation surveillée ou de sa détention régulière, afin de le traduire devant l'autorité compétente; e) s'il s'agit de la détention régulière d'une personne susceptible de propager une maladie contagieuse, d'un aliéné, d'un alcoolique, d'un toxicomane ou d'un vagabond; f) s'il s'agit de l'arrestation ou de la détention régulières d'une personne pour l'empêcher de pénétrer irrégulièrement dans le territoire, ou contre laquelle une procédure d'expulsion ou d'extradition est en cours. gevallen en langs wettelijke weg : a) indien hij op rechtmatige wijze wordt gevangen gehouden na veroordeling door een daartoe bevoegde rechter; b) indien hij op rechtmatige wijze is gearresteerd of gevangen wordt gehouden, wegens weigering een overeenkomstig de wet door een rechter gegeven bevel op te volgen of teneinde de nakoming van een door de wet voorgeschreven verplichting te verzekeren; c) indien hij op rechtmatige wijze is gearresteerd of gevangen gehouden ten einde voor de bevoegde rechterlijke instantie te worden geleid, wanneer redelijke termen aanwezig zijn om te vermoeden, dat hij een strafbaar feit heeft begaan of indien er redelijke gronden zijn om aan te nemen dat het noodzakelijk is hem te beletten een strafbaar feit te begaan of te ontvluchten nadat hij dit heeft begaan; d) in het geval van rechtmatige gevangenhouding van een minderjarige met het doel in te grijpen in zijn opvoeding of in het geval van zijn rechtmatige gevangenhouding, ten einde hem voor het bevoegde gezag te geleiden; e) in het geval van rechtmatige gevangenhouding van personen die een besmettelijke ziekte zouden kunnen verspreiden, van geesteszieken, van verslaafden aan alcohol of verdovende middelen of van landlopers; f) in het geval van rechtmatige arrestatie of gevangenhouding van personen ten einde hen te beletten op onrechtmatige wijze het land binnen te komen, of indien tegen hen een uitwijzings- of uitleveringsprocedure hangende is.
[...] [...]
3. Toute personne arrêtée ou détenue, dans les conditions prévues au 3. Eenieder die gearresteerd is of gevangen wordt gehouden,
paragraphe 1 c) du présent article, doit être aussitôt traduite devant overeenkomstig lid 1 c) van dit artikel moet onmiddellijk voor een
un juge ou un autre magistrat habilité par la loi à exercer des rechter worden geleid of voor een andere autoriteit die door de wet
fonctions judiciaires et a le droit d'être jugée dans un délai bevoegd verklaard is om rechterlijke macht uit te oefenen en heeft het
raisonnable, ou libérée pendant la procédure. La mise en liberté peut recht binnen een redelijke termijn berecht te worden of hangende het
proces in vrijheid te worden gesteld. De invrijheidstelling kan
être subordonnée à une garantie assurant la comparution de l'intéressé afhankelijk worden gesteld van een waarborg voor de verschijning van
à l'audience. de betrokkene in rechte.
[...] ». [...] ».
B.7. Eu égard à l'importance fondamentale de l'habeas corpus, toutes B.7. Gelet op het fundamentele belang van de habeas corpus dienen alle
les limitations de la liberté individuelle doivent être interprétées beperkingen op de individuele vrijheid restrictief te worden
de manière restrictive et leur constitutionnalité doit être traitée geïnterpreteerd en dient hun grondwettigheid met de grootste
avec la plus grande circonspection. omzichtigheid te worden onderzocht.
B.8.1. Lorsqu'une disposition conventionnelle liant la Belgique a une B.8.1. Wanneer een verdragsbepaling die België bindt, een draagwijdte
portée analogue à celle d'une des dispositions constitutionnelles dont heeft die analoog is aan die van één van de grondwetsbepalingen
le contrôle relève de la compétence de la Cour et dont la violation waarvan de toetsing tot de bevoegdheid van het Hof behoort en waarvan
est alléguée, les garanties consacrées par cette disposition de schending wordt aangevoerd, vormen de waarborgen vervat in die
conventionnelle constituent un ensemble indissociable avec les verdragsbepaling een onlosmakelijk geheel met de waarborgen die in de
garanties inscrites dans les dispositions constitutionnelles betrokken grondwetsbepalingen zijn opgenomen.
concernées. B.8.2. Etant donné que tant l'article 12 de la Constitution que B.8.2. Vermits zowel artikel 12 van de Grondwet als artikel 5 van het
l'article 5 de la Convention européenne des droits de l'homme Europees Verdrag voor de rechten van de mens het recht op individuele
garantissent le droit à la liberté individuelle, la Cour doit, lors de vrijheid waarborgen, dient het Hof, bij de toetsing aan de in het
l'examen de la disposition constitutionnelle citée dans le premier eerste middel aangehaalde grondwetsbepaling, rekening te houden met de
moyen, tenir compte de la disposition conventionnelle précitée. voormelde verdragsbepaling.
B.8.3. La référence au droit interne faite dans l'article 5 de cette B.8.3. De verwijzing naar het interne recht in artikel 5 van dat
Convention implique que soient prises en compte les garanties prévues Verdrag, houdt in dat rekening wordt gehouden met de in artikel 12,
à l'article 12, alinéa 3, de la Constitution. derde lid, van de Grondwet besloten waarborgen.
B.9.1. Il est satisfait à l'exigence de l'article 12, alinéa 3, de la B.9.1. Aan het vereiste van artikel 12, derde lid, van de Grondwet is
Constitution si, lors de l'arrestation, une ordonnance motivée du juge voldaan indien bij de aanhouding een met redenen omkleed bevel van de
enjoignant cette arrestation est signifiée ou encore si, au plus tard rechter wordt betekend dat die aanhouding gelast of nog indien
dans les vingt-quatre heures de l'arrestation, une ordonnance motivée uiterlijk binnen 24 uur vanaf de aanhouding een met redenen omkleed
du juge confirmant cette arrestation est signifiée. bevel van de rechter wordt betekend dat die aanhouding bevestigt.
L'ordonnance de prolongation visée à l'article 15bis de la loi du 20 Het in artikel 15bis van de wet van 20 juli 1990 bedoelde bevel tot
juillet 1990 est une « ordonnance motivée du juge », au sens de verlenging is een « met redenen omkleed bevel van de rechter », in de
l'article 12, alinéa 3, de la Constitution. En effet, cette ordonnance zin van artikel 12, derde lid, van de Grondwet. Dat bevel vermeldt
mentionne les informations qui justifient le début d'un nouveau et immers de gegevens die het ingaan van een nieuwe en eenmalige termijn
unique délai, en particulier les indices sérieux de culpabilité verantwoorden, inzonderheid de ernstige aanwijzingen van schuld aan
relatifs à un crime ou à un délit et les circonstances particulières een misdaad of een wanbedrijf en de bijzondere redenen van het
de l'espèce (voir en ce sens l'avis de la section de législation du voorliggende geval (zie in dat opzicht het advies van de afdeling
Conseil d'Etat, Doc. parl., Chambre, 2010-2011, DOC 53-1279/002, p. wetgeving van de Raad van State, Parl. St., Kamer, 2010-2011, DOC
5). 53-1279/002, p. 5).
B.9.2. Il est satisfait à l'exigence de l'article 5.3 de la Convention B.9.2. Aan het vereiste van artikel 5.3 van het Europees Verdrag voor
européenne des droits de l'homme si la personne qui a été arrêtée de rechten van de mens is voldaan indien de persoon die is aangehouden
conformément à l'article 5.1, c), de la même Convention est overeenkomstig artikel 5.1, c), van hetzelfde Verdrag, onmiddellijk
immédiatement conduite devant un juge. Ce juge doit entendre voor een rechter wordt geleid. Die rechter dient de verdachte
personnellement l'inculpé (CEDH, 18 février 1999, Hood c. Royaume persoonlijk te verhoren (EHRM, 18 februari 1999, Hood t. Verenigd
Unis, § 60; grande chambre, 29 mars 2010, Medvedyev e.a. c. France, § Koninkrijk, § 60; grote kamer, 29 maart 2010, Medvedyev e.a. t.
124) et il doit se prononcer avec la plus grande diligence, selon des Frankrijk, § 124) en dient zich zo spoedig mogelijk op grond van
critères juridiques, sur l'existence des raisons justifiant juridische criteria uit te spreken over het bestaan van de redenen die
l'arrestation; si ces raisons font défaut, il doit ordonner la mise en de aanhouding wettigen; indien die redenen ontbreken, moet hij de
liberté (CEDH, 25 mars 1999, Nikolova c. Bulgarie, § 49). invrijheidstelling bevelen (EHRM, 25 maart 1999, Nikolova t.
Le délai maximum de quarante-huit heures découlant de l'application de Bulgarije, § 49).
l'article 15bis de la loi du 20 juillet 1990 répond à l'exigence De uit de toepassing van artikel 15bis van de wet van 20 juli 1990
voortvloeiende termijn van maximaal 48 uur voldoet aan de voormelde
d'immédiateté précitée (CEDH, 29 avril 1999, Aquilina c. Malte, § 51; vereiste van onmiddellijkheid (EHRM, 29 april 1999, Aquilina t. Malta,
15 décembre 2004, Ikincisoy c. Turquie, § 103; 6 octobre 2005, H.Y. et § 51; 15 december 2004, Ikincisoy t. Turkije, § 103; 6 oktober 2005,
Hü.Y. c. Turquie, § 141; grande chambre, 3 octobre 2006, McKay c. H.Y. en Hü.Y. t. Turkije, § 141; grote kamer, 3 oktober 2006, McKay t.
Royaume-Uni, §§ 47-48). Verenigd Koninkrijk, §§ 47-48).
B.9.3. Avant l'expiration de ce délai de quarante-huit heures, il B.9.3. Vóór het verstrijken van die termijn van 48 uur staat het in
appartient au juge d'instruction, conformément à l'article 16 de la voorkomend geval aan de onderzoeksrechter, overeenkomstig artikel 16
loi du 20 juillet 1990, de décerner le cas échéant un mandat d'arrêt, van de wet van 20 juli 1990, een aanhoudingsbevel uit te vaardigen na
après avoir interrogé et entendu l'inculpé. de verdachte te hebben ondervraagd en gehoord.
B.9.4. Le postulat que l'article 12, alinéa 3, de la Constitution et B.9.4. Het uitgangspunt dat artikel 12, derde lid, van de Grondwet en
l'article 5.3 de la Convention européenne des droits de l'homme artikel 5.3 van het Europees Verdrag voor de rechten van de mens een
constituent un ensemble indissociable n'implique pas que, onlosmakelijk geheel vormen, impliceert niet dat voorafgaand aan het
préalablement à l'ordonnance du juge visée dans la première rechterlijk bevel, bedoeld in de eerstgenoemde bepaling, de
disposition citée, la personne arrêtée par le juge doive être aangehouden persoon door de rechter dient te worden gehoord, zoals
entendue, comme l'exige la dernière disposition citée. vereist door de laatstgenoemde bepaling.
Par ailleurs, le fait que la décision de prolongation est prise par un Bovendien vormt het feit dat de beslissing tot verlenging wordt
magistrat indépendant des autorités de poursuite constitue une genomen door een magistraat die onafhankelijk is van de vervolgende
garantie pour l'inculpé. overheid, een waarborg voor de verdachte.
B.10. Le premier moyen n'est pas fondé. B.10. Het eerste middel is niet gegrond.
B.11. Dans son second moyen, le requérant allègue que l'article 15bis B.11. In zijn tweede middel voert de verzoeker aan dat het voormelde
précité viole les articles 10 et 11 de la Constitution, combinés avec artikel 15bis een schending inhoudt van de artikelen 10 en 11 van de
les articles 5 et 6 de la Convention européenne des droits de l'homme, Grondwet, in samenhang gelezen met de artikelen 5 en 6 van het
avec l'article 48, paragraphe 2, de la Charte des droits fondamentaux Europees Verdrag voor de rechten van de mens, met artikel 48, lid 2,
de l'Union européenne et avec les principes généraux d'une bonne van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie en met de
administration de la justice, parmi lesquels le principe des droits de algemene beginselen van behoorlijke rechtspraak, waaronder het
défense et le principe audi alteram partem. Ces dispositions et beginsel van het recht van verdediging en het beginsel audi alteram
principes seraient violés en ce que l'inculpé n'est pas entendu, alors partem. Die bepalingen en beginselen zouden zijn geschonden doordat de
verdachte niet wordt gehoord, terwijl het openbaar ministerie wel
wordt gehoord, doordat de verdachte zou worden benadeeld ten opzichte
que le ministère public est entendu, en ce que l' « inculpé » au sens van de « inverdenkinggestelde » in de zin van artikel 16, § 2, van de
de l'article 15bis de la loi du 20 juillet 1990 serait préjudicié par wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis, die wel door
rapport à l' « inculpé » au sens de l'article 16, § 2, de la même loi, de onderzoeksrechter dient te worden gehoord, en doordat artikel 15bis
lequel doit effectivement être entendu par le juge d'instruction, et kan worden toegepast in het kader van een zogenaamde mini-instructie.
en ce que l'article 15bis peut être appliqué dans le cadre de ce qu'il B.12.1. De rechten van de verdediging en het recht op een eerlijk
est convenu d'appeler la « mini-instruction ».
B.12.1. Les droits de la défense et le droit à un procès équitable proces zijn fundamenteel in een rechtsstaat. Het beginsel van de
sont fondamentaux dans un Etat de droit. Le principe de l'égalité des wapengelijkheid tussen de vervolgende partij en de verdediging, alsook
armes entre l'accusation et la défense, ainsi que le caractère
contradictoire du procès, y compris en ce qui concerne la procédure, het contradictoire karakter van het proces, met inbegrip van de
constituent des aspects fondamentaux du droit à un procès équitable. procedure, zijn fundamentele elementen van het recht op een eerlijk
Une limitation des principes précités peut toutefois se justifier, non proces. Een beperking van de voormelde beginselen kan evenwel worden
seulement lorsque des intérêts supérieurs sont en cause et doivent verantwoord, niet alleen wanneer hogere belangen in het geding zijn
être mis en balance avec les droits du prévenu (voir notamment l'arrêt die dienen te worden afgewogen tegen de rechten van de beklaagde (zie
n° 105/2007 du 19 juillet 2007, B.11), mais également si la o.a. arrest nr. 105/2007 van 19 juli 2007, B.11), maar ook indien de
restriction est nécessaire pour garantir le respect d'autres droits beperking noodzakelijk is om de inachtneming van andere grondrechten
fondamentaux. te waarborgen.
B.12.2. Comme il a déjà été mentionné en B.2, la loi attaquée a pour B.12.2. Zoals in B.2 reeds is vermeld, beoogt de bestreden wet,
but de garantir de manière structurelle le droit à l'assistance d'un teneinde tegemoet te komen aan de Salduz-rechtspraak, op een
avocat dès la première audition, afin de respecter la jurisprudence structurele wijze het recht op bijstand van een advocaat vanaf het
Salduz. Etant donné que le législateur a compris « que, compte tenu de eerste verhoor te waarborgen. Aangezien de wetgever zich realiseerde «
l'instauration de l'assistance de l'avocat, le délai de 24 heures est, dat bij de invoering van de bijstand van de advocaat de termijn van 24
dans certains dossiers, difficilement tenable » (Doc. parl., Chambre, uur in sommige dossiers moeilijk houdbaar wordt » (Parl. St., Kamer,
2010-2011, DOC 53-1279/005, p. 11), il pouvait autoriser que ce délai 2010-2011, DOC 53-1279/005, p. 11), vermocht hij toe te staan dat die
puisse être prolongé dans des circonstances particulières, sans que le termijn in bijzondere omstandigheden, zonder dat de beklaagde daarover
prévenu soit interrogé à cet égard, afin de garantir en toutes wordt gehoord, kan worden verlengd, teneinde het recht op bijstand van
circonstances le droit à l'assistance d'un avocat dès la première een advocaat vanaf het eerste verhoor in alle omstandigheden te
audition. waarborgen.
B.12.3. Compte tenu des conditions strictement définies de B.12.3. Rekening houdend met de strikt bepaalde toepassingsvoorwaarden
l'application de l'ordonnance de prolongation ainsi que du court et van het bevel tot verlenging alsook met de korte en eenmalige termijn
unique délai de prolongation, à l'issue duquel l'inculpé est, le cas van de verlenging, na afloop waarvan de verdachte in voorkomend geval
échéant, encore entendu par le juge d'instruction, le législateur n'a alsnog door de onderzoeksrechter wordt gehoord, heeft de wetgever niet
pas porté atteinte de manière disproportionnée aux droits des op onevenredige wijze afbreuk gedaan aan de rechten van de betrokken
personnes concernées. personen.
Le second moyen, en sa première branche, n'est pas fondé. Het eerste onderdeel van het tweede middel is niet gegrond.
B.13.1. L'inculpé qui fait l'objet d'une ordonnance de prolongation B.13.1. De verdachte die het voorwerp is van een bevel tot verlenging,
visée à l'article 15bis de la loi du 20 juillet 1990 se trouve dans bedoeld in artikel 15bis van de wet van 20 juli 1990, bevindt zich in
une autre situation que l'inculpé qui fait l'objet d'une instruction een andere situatie dan de inverdenkinggestelde die het voorwerp is
judiciaire et contre lequel un mandat d'arrêt peut être décerné. van een gerechtelijk onderzoek en tegen wie een bevel tot aanhouding
kan worden uitgevaardigd.
B.13.2. La différence de traitement entre certaines catégories de B.13.2. Het verschil in behandeling tussen bepaalde categorieën van
personnes qui découle de l'application de règles procédurales personen dat voortvloeit uit de toepassing van verschillende
différentes dans des circonstances différentes n'est pas procedureregels in verschillende omstandigheden, houdt op zich geen
discriminatoire en soi. Il ne pourrait être question de discrimination discriminatie in. Van discriminatie zou slechts sprake kunnen zijn
que si la différence de traitement qui découle de l'application de ces indien het verschil in behandeling dat voortvloeit uit de toepassing
règles de procédure entraînait une limitation disproportionnée des van die procedureregels, een onevenredige beperking van de rechten van
droits des personnes concernées. de daarbij betrokken personen met zich zou meebrengen.
B.13.3. Comme il a déjà été constaté en B.12.3, le législateur n'a pas B.13.3. Zoals in B.12.3 reeds werd vastgesteld, heeft de wetgever niet
porté atteinte de manière disproportionnée aux droits des personnes concernées. Le fait que l'ordonnance de prolongation pourrait être prise au cours d'une procédure de « mini-instruction », visée à l'article 28septies du Code d'instruction criminelle, ne modifie pas cette conclusion. Le second moyen, en ses deuxième et troisième branches, n'est pas fondé. Par ces motifs, la Cour rejette le recours. op onevenredige wijze afbreuk gedaan aan de rechten van de betrokken personen. Het feit dat het bevel tot verlenging zou kunnen worden verleend in de loop van een procedure van mini-instructie, bedoeld in artikel 28septies van het Wetboek van strafvordering, wijzigt die conclusie niet. Het tweede en het derde onderdeel van het tweede middel zijn niet gegrond. Om die redenen, het Hof verwerpt het beroep.
Ainsi prononcé en langue néerlandaise, en langue française et en Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits,
langue allemande, conformément à l'article 65 de la loi spéciale du 6 overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
janvier 1989 sur la Cour constitutionnelle, à l'audience publique du 22 décembre 2011. het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 22 december 2011.
Le greffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
Le président, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^