FEDERALE OVERHEIDSDIENST ECONOMIE, K.M.O., MIDDENSTAND EN ENERGIE

Verslag over de werking van de centrale voor Kredieten aan particulieren. - Jaar 2022 (Opgesteld door de Nationale Bank van België overeenkomstig de bepalingen van artikel VII.157 van het Wetboek van economisch recht) 1. Overzicht van de geregistreerde inlichtingen 1.1. Inhoud van het bestand De Centrale voor kredieten aan particulieren, die werd opgericht in het kader van het beleid ter voorkoming van overmatige schuldenlast, registreert alle overeenkomsten inzake consumentenkredieten en hypothecaire kredieten die door natuurlijke personen om privédoeleinden worden afgesloten, evenals de eventuele betalingsachterstanden die eruit voortvloeien.

Daarnaast worden ook de berichten van collectieve schuldenregeling in de Centrale geregistreerd.

De kredietgevers moeten de Centrale verplicht raadplegen alvorens een krediet toe te kennen en krijgen op die manier een vollediger beeld van de financiële verbintenissen en de kredietwaardigheid van de potentiële kredietnemers.

Eind 2022 bevatte het bestand van de Centrale gegevens over 6 156 734 personen en 10 355 744 kredietovereenkomsten.

Er stonden respectievelijk 274 899 wanbetalers en 389 913 achterstallige kredietovereenkomsten geregistreerd. Het totale achterstallige bedrag bedroeg 2,1 miljard EUR, hetzij gemiddeld 3 424 EUR per consumentenkrediet en 39 320 EUR per hypothecair krediet. 1.2. Evolutie van het aantal geregistreerde contracten en personen De evolutie van het aantal geregistreerde kredietovereenkomsten en personen kan als volgt worden samengevat (toestand op het einde van het jaar):

Contrat / Contracten

Personnes / Personen

Total / Totaal

dont défaillants waarvan achterstallig

Total / Totaal

dont avec contrats défaillants / waarvan met achter-stallige contracten

2018

11 136 334

521 878

6 270 641

354 879

2019

10 813 363

488 781

6 230 295

336 691

2020

10 677 273

452 890

6 199 991

315 165

2021

10 469 387

415 791

6 160 051

291 158

2022

10 355 744

389 913

6 156 734

274 899

Het aantal achterstallige kredietovereenkomsten neemt voor het zesde opeenvolgende jaar af. Eind 2022 staan er 389 913 wanbetalingen geregistreerd, hetgeen een daling is met 6,2 % tegenover 2021. Deze evolutie doet zich voor bij zowel de hypothecaire kredieten (- 8,1 %), de kredietopeningen (- 9,1 %) als de leningen op afbetaling (- 4,1 %).

Bij de verkopen op afbetaling is er een toename (+ 3,2 %).

Er werden 103 545 nieuwe betalingsachterstanden in de Centrale geregistreerd in 2022. Voor 95 558 kredieten (+ 11,3 % in vergelijking met 2021 was het de eerste keer dat er een wanbetaling werd gemeld. De toename doet zich voor bij zowel de verkopen op afbetaling (+ 15,6 %), de leningen op afbetaling (+ 14,5 %), de kredietopeningen (+ 10,4 %) als de hypothecaire kredieten (+ 1,3 %).

Een gedetailleerde verdeling van het aantal personen volgens het aantal geregistreerde kredietovereenkomsten wordt in de volgende tabellen weergegeven: Alle contracten Aantal personen geregistreerd voor

2021

%

2022

%

1 contrat / contract

2 377 600

38,6

2 418 771

39,3

2 contrats / contracten

1 545 735

25,1

1 547 643

25,1

3 contrats/ contracten

986 450

16,0

972 988

15,8

4 contrats / contracten

583 913

9,5

569 461

9,2

5 contrats ou plus / contracten of meer

694 808

10,8

647 871

10,5

Achterstallige contracten Aantal personen geregistreerd voor

2021

%

2022

%

1 achterstallig contract / contrat défaillant

186 029

63,9

178 764

65,0

2 achterstallige contracten / contrats défaillants

60 237

20,7

55 419

20,2

3 achterstallige contracten / contrats défaillants

25 426

8,7

23 112

8,4

4 achterstallige contracten / contrats défaillants

10 956

3,8

9 893

3,6

5 achterstallige contracten of meer / contrats défaillants ou plus

8 510

2,9

7 711

2,8

1.3. Evolutie van het aantal bijwerkingen In 2022 heeft de Centrale ongeveer 5 miljoen bijwerkingen verwerkt. In 1,2 miljoen gevallen ging het om de registratie van een nieuwe kredietovereenkomst. De bijwerkingen werden uitgevoerd door ongeveer 200 deelnemers. 1.4. Collectieve schuldenregelingen Personen die geconfronteerd worden met overmatige schuldenlast of ernstige financiële moeilijkheden kunnen beroep doen op de procedure van collectieve schuldenregeling. In dat kader werd de Centrale voor kredieten aan particulieren er door de wetgever mee belast bepaalde gegevens met betrekking tot deze regelingen te centraliseren. Naast de identificatiegegevens van de persoon die de regeling geniet, registreert de Centrale ook de datums van de belangrijkste stappen in de procedure zoals bijvoorbeeld de datum van de beslissing van toelaatbaarheid van de collectieve schuldenregeling en de begin- en einddatum van de aanzuiveringsregeling. De inlichtingen worden meegedeeld door de arbeidsrechtbanken en de schuldbemiddelaars, via het Centraal bestand van berichten van beslag, delegatie, overdracht, collectieve schuldenregeling en protest.

De arbeidsrechtbanken hebben het voorbije jaar 8 771 nieuwe aanvragen tot collectieve schuldenregeling toelaatbaar verklaard, een daling met 7,7 % in vergelijking met 2021.

Op het einde van het jaar staan in de Centrale 59 717 lopende procedures geregistreerd (- 11,0 %), waarvan 60,6 % ook met een minnelijke of gerechtelijke aanzuiveringsregeling. In de andere dossiers hebben de rechtbanken en schuldbemiddelaars nog geen melding gedaan van een aanzuiveringsregeling.

Naarmate de datum van de beslissing echter meer in het verleden ligt, kan verondersteld worden dat ofwel geen aanzuiveringsregeling bereikt is maar de procedure toch niet werd afgesloten, ofwel de bereikte aanzuiveringsregeling niet gemeld werd door de rechtbank en/of schuldbemiddelaar. In beide gevallen is de impact van deze onvolledige registratie voor de consument zeer ingrijpend. Aangezien de collectieve schuldenregeling immers pas uit de Centrale verdwijnt na afloop van de aanzuiveringsregeling, betekent dit dat bij het ontbreken van informatie hierover, de consument toch vermeld blijft, zelfs indien zijn aanzuiveringsregeling in werkelijkheid reeds beëindigd zou zijn. Op dat ogenblik voldoet de registratie niet langer aan de wettelijke voorwaarden. Bovendien loopt de consument het risico dat hem de toegang tot krediet ontzegd blijft.

Ten slotte dient opgemerkt te worden dat de problematiek van de overmatige schuldenlast zich niet beperkt tot het krediet: 38,9 % van de personen doet een beroep op de procedure van collectieve schuldenregeling zonder met een achterstallige kredietovereenkomst geregistreerd te zijn. Consumenten kampen immers vaak ook met andere betalingsmoeilijkheden, zoals bijvoorbeeld schulden met betrekking tot gezondheidszorg, energiefacturen, telefoon, huur of fiscale schulden. 2. Aantal raadplegingen De kredietgevers zijn wettelijk verplicht het bestand van de Centrale te raadplegen vóór de toekenning van een krediet dat valt onder het toepassingsgebied van artikel VII.148 van het Wetboek van economisch recht. De evolutie van het aantal individuele raadplegingen, het percentage antwoorden dat personen betreft die geregistreerd zijn zonder betalingsachterstand en het percentage antwoorden dat personen betreft die geregistreerd zijn met een betalingsachterstand, worden opgenomen in volgende tabel:

Nombre de consultations individuelles / Aantal individuele raadplegingen

Personnes non enregistrées / Niet geregistreerde personen

Personnes sans défaut de paiement / Personen zonder achterstand

Personnes avec défaut de paiement / Personen met achterstand

(%)

(%)

(%)

2018

8 237 863

20,3

73,8

5,9

2019

8 415 824

20,7

73,2

6,1

2020

7 171 548

21,1

73,0

6,0

2021

7 225 493

21,2

73,3

5,4

2022

7 319 232

23,1

71,0

5,9

In 2022 hebben de kredietgevers de Centrale 15,8 miljoen keer geraadpleegd. Er werden 7,3 miljoen individuele raadplegingen uitgevoerd (+ 1,3 %). Dit komt overeen met een gemiddelde van 26 900 raadplegingen per werkdag. In 5,9 % van de gevallen was de persoon op wie de raadpleging betrekking had, met een betalingsachterstand en/of een collectieve schuldenregeling geregistreerd.

Daarnaast kan de Centrale ook geraadpleegd worden in het kader van het beheer van lopende kredieten of in het kader van de toekenning en het beheer van betalingsmiddelen. In 2022 werden met dit doel ongeveer 8 500 000 gegroepeerde raadplegingen uitgevoerd. 3. Ontvangsten en werkingskosten van de Centrale Krachtens artikel VII.155 van het Wetboek van economisch recht, is de Nationale Bank van België gemachtigd de kosten die zij maakt voor de werking van de Centrale, te recupereren bij de kredietgevers.

De ontvangsten en werkingskosten voor boekjaar 2022 kunnen als volgt worden samengevat: Omzet . . . . . 4 196 479 EUR Werkingskosten Personeel . . . . . 1 425 623 EUR Informatica . . . . . 1 270 264 EUR Andere werkingskosten . . . . . 1 392 792 EUR _____________ 4 088 679 EUR Resultaat . . . . . 107 800 EUR Het boekjaar wordt afgesloten met een overschot van 107 800 EUR. 4. Inzagerecht en recht op rechtzetting Overeenkomstig de wettelijke bepalingen wordt de geregistreerde persoon automatisch en schriftelijk verwittigd wanneer hij voor de eerste keer met een betalingsachterstand geregistreerd wordt in de Centrale.In de loop van 2022 werden in die context 70 640 kennisgevingen verstuurd.

Iedereen die erom verzoekt, kan bij de Centrale kosteloos een overzicht krijgen van de gegevens die op zijn naam geregistreerd zijn.

In 2022werd dit inzagerecht 745 744 keer uitgeoefend. Meer dan 95 % van de aanvragen gebeurt online. De overige werden schriftelijk aangevraagd of rechtstreeks aan het loket van de Nationale Bank in Brussel.

In geval van betwisting van de op zijn naam geregistreerde gegevens kan de persoon beroep doen op de diensten van de Centrale, die contact zal opnemen met de kredietgever die de melding gedaan heeft, teneinde het dossier opnieuw te onderzoeken. In voorkomend geval wordt het bestaan van een betwisting toegevoegd aan het bestand en meegedeeld aan de kredietgevers naar aanleiding van een eventuele raadpleging. 5. Statistisch verslag In het kader van de problematiek van de overmatige schuldenlast vragen verschillende instellingen en instanties regelmatig aan de Nationale Bank van België allerhande informatie betreffende het aantal en de evolutie van de in de Centrale geregistreerde personen en contracten. Om aan deze vraag te voldoen, publiceert de Nationale Bank van België een serie kerncijfers en statistieken die maandelijks worden geactualiseerd. Daarnaast publiceert ze tevens een jaarlijks statistisch verslag. Al deze documenten kunnen op de website van de Nationale Bank van België (www.nbb.be) worden geraadpleegd.