RENTENFONDS

Verslag over de operaties van het boekjaar 2002, bekendgemaakt overeenkomstig artikel 7 van de besluitwet van 18 mei 1945 houdende oprichting van een Rentenfonds Dit verslag bevat de jaarrekening van het Rentenfonds zoals zij voor controle aan het Rekenhof is voorgelegd, samen met toelichtingen bij het verloop tijdens het boekjaar van de belangrijkste elementen van de balans, van de portefeuille overheidsfondsen en van de resultaten.

Een jaarverslag, uitgegeven door het Rentenfonds en in normale omstandigheden beschikbaar omstreeks juni 2003, zal bovendien een overzicht geven van de ontwikkelingen op de Belgische secundaire markten van de overheidsfondsen. Tevens zullen de activiteiten worden beschreven die het Fonds, in het kader van zijn regelgevende en toezichthoudende bevoegdheden, heeft verricht. Het zal ook statistische en juridische bijlagen bevatten. 1. Verloop van de voornaamste balansposten van het Rentenfonds (zie ook tabel 1 en verklarende bijlage) De portefeuille overheidsfondsen is ten opzichte van 2001 aangegroeid. De boekwaarde nam van 190 miljoen tot 218 miljoen toe. De nominale waarde (1) steeg met 26,7 miljoen tot 216,5 miljoen. Als gevolg van de koersstijgingen in de tweede helft van het jaar is de beurswaarde evenwel forser toegenomen, te weten met 32,2 miljoen tot 224,1 miljoen.

De voorschotten van de Belgische Staat stegen in dezelfde mate als de portefeuille overheidsfondsen uitgedrukt in boekwaarde : zij groeiden van 59,8 miljoen aan tot 86,6 miljoen van het ene op het andere boekjaar. De eigen middelen van het Rentenfonds namen toe ten gevolge van de statutaire toevoeging aan de reserve. 2. Schommelingen van de portefeuille overheidsfondsen (zie tabel 2) De nominale waarde van de portefeuille overheidsfondsen is gestegen van 191,1 miljoen aan het einde van het voorgaande boekjaar tot 214,6 miljoen. In het kader van zijn regulerend optreden op de beursrentenmarkt kocht het Fonds per saldo 136,9 miljoen, dat is ongeveer 38 pct. meer dan het bedrag van 99,2 miljoen dat het Fonds in 2001 op die manier in portefeuille had genomen. Het groeiende belang van de staatsbons, waarvoor de Amortisatiekas geen terugkopen verricht, en de stopzetting door deze laatste vanaf de maand december 2001 van de terugkopen van klassieke leningen op de beurs, leidden tot grotere netto-aankopen door het Fonds om het structurele aanbodoverschot op de markt weg te werken.

Het Fonds tekende voor 32,4 miljoen in op staatsbons, dat is een stijging met 0,3 miljoen ten opzichte van het vorige jaar. Het aandeel van de staatsbons in de portefeuille nam toe van 79 pct. in het voorgaande boekjaar tot 85 pct., en steeg aldus met 31,9 miljoen, terwijl de klassieke leningen in de portefeuille met 6,8 miljoen daalden.

De inningen van terugbetaalbare effecten bedroegen 11,2 miljoen terwijl in 2001 37,8 miljoen werd terugbetaald.

De buitenbeurstransacties sloten met een nettoverkoop van 134,6 miljoen, hetzij 28,1 miljoen meer dan het jaar voordien. Die stijging houdt verband met de toename van de netto-aankopen op de beurs. Als het Fonds geconfronteerd wordt met belangrijke saldi bij de regulering op de beurs, kan het er immers toe gebracht worden een tegenpartij buiten de beurs te zoeken om de grootte van zijn portefeuille te beperken. 3. Resultaten (zie tabel 3) 3.1. Financiële resultaten op de portefeuille Op de portefeuille overheidsfondsen werd over het boekjaar een positief financieel resultaat van 8,6 miljoen opgetekend. Het is respectievelijk samengesteld uit 7,1 miljoen lopende financiële resultaten en uit 1,5 miljoen transactieresultaten die niet recurrent zijn.

De lopende financiële resultaten op de portefeuille overheidsfondsen worden verkregen door de renteresultaten te verminderen met de interesten op de voorschotten van de Belgische Staat, die de portefeuille gedeeltelijk financieren. Het met eigen middelen gefinancierde deel van de portefeuille heeft voor 6 miljoen bijgedragen tot de lopende financiële resultaten en het met vreemde middelen gefinancierde deel voor 1,1 miljoen. Het gemiddelde rendement van de portefeuille kwam immers boven de gemiddelde financieringsvoet uit.

De lopende financiële resultaten stegen met 0,4 miljoen ten opzichte van het voorgaande boekjaar als gevolg van een geringere daling van de renteresultaten dan die van de financieringskosten. 3.1.1. Renteresultaten De renteresultaten bestaan uit, enerzijds, de verworven bruto-interesten en, anderzijds, het verschil tussen de boekwaarde van de effecten, die aan het einde van de periode op basis van hun gemiddelde actuariële rendement is herberekend, en hun vorige gemiddelde boekwaarde. De waarderingsverschillen die voortvloeien uit de herwaardering tegen de beurskoersen van de leningen met loten en met trekkingen ten opzichte van hun vorige inventariswaarde, worden aan het einde van het jaar ook in die resultaten opgenomen.

De renteresultaten van het boekjaar bedroegen 9,5 miljoen, dat is 0,6 miljoen minder dan het voorgaande boekjaar, hoofdzakelijk als gevolg van de lichte daling van de gemiddelde opbrengstvoet van de portefeuille, namelijk van 4,99 pct. in 2001 tot 4,66 pct. 3.1.2. Interesten op voorschotten van de Belgische Staat De interesten op voorschotten van de Belgische Staat daalden met 1 miljoen ten opzichte van 2001 tot 2,4 miljoen. Deze daling wordt verklaard door de fikse verlaging van de gemiddelde rente op die voorschotten die van 4,18 pct. zakte tot 3,18 pct. en, in een geringere mate, door de verlaging van het gemiddelde geleende bedrag.

De rentevoet op de voorschotten van de Staat evolueert op grond van de gewogen gemiddelde rente van de toewijzing van driemaands schatkistcertificaten. De interesten worden driemaandelijks afgerekend. 3.1.3. Transactieresultaten Als gevolg van de stijging van de beurskoersen tijdens de voorbije twee boekjaren kwam de beurswaarde van de leningen uit de portefeuille boven hun gemiddelde boekwaarde uit. Aangezien de transactieresultaten de verschillen omvatten tussen, enerzijds, de opbrengst uit de verkoop van effecten gedurende de periode en, anderzijds, de gemiddelde boekwaarde van die effecten, leverden de verkopen in de meeste gevallen winst op. Daardoor sloten de transactieresultaten over het jaar met een batig saldo van 1,5 miljoen. 3.2. Opbrengsten uit aandelen Het Rentenfonds houdt preferente aandelen en genotsaandelen van de Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen (N.M.B.S.) in portefeuille. In tegenstelling tot de afgelopen twee jaren gaven beide categorieën van aandelen geen recht op een dividend. 3.3. Terugneming van waardeverminderingen op de portefeuille overheidsfondsen Dank zij de stijging van de beurskoersen van het ene jaareinde tot het andere kon een terugneming van waardeverminderingen van 0,1 miljoen worden geboekt. Als gevolg van de terugnemingen van waardeverminderingen tijdens de voorbije drie jaar, is de in 1999 geboekte waardevermindering van 2,2 miljoen volledig verdwenen. 3.4. Algemene administratieve kosten De algemene administratieve kosten bestaan uit bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen, en andere administratieve kosten.

Het Rentenfonds verleent, overeenkomstig artikel 2, 2° van zijn organieke wet, technische bijstand in het vlak van het benodigde menselijke potentieel voor de activiteiten van het in de Administratie der Thesaurie opgerichte Agentschap van de Schuld. Aan de daarmee samenhangende bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen werd een bedrag van 1,5 miljoen besteed.

De andere administratieve kosten, goed voor 0,4 miljoen, omvatten in hoofdzaak de kosten verbonden aan het toezicht op de secundaire buitenbeursmarkt van de lineaire obligaties, de gesplitste effecten en de schatkistcertificaten, alsook de beurskosten. 3.5. Nettowinst van het boekjaar Het boekjaar werd afgesloten met een te bestemmen nettowinst van 6,8 miljoen. Zij is de resultante van de financiële resultaten op de portefeuille ten belope van 8,6 miljoen, van een terugneming van waardeverminderingen op de portefeuille overheidsfondsen voor 0,1 miljoen en van diverse lasten ten bedrage van 1,9 miljoen.

Krachtens de in artikel 6 van de statuten van het Rentenfonds opgenomen verdelingsregels voor het nettoresultaat, werd 2,1 miljoen bij de reserve gevoegd en zal het saldo, namelijk 4,7 miljoen, op 31 maart 2003 aan de Schatkist worden gestort.

Verklarende bijlage BALANS Activa Portefeuille overheidsfondsen De portefeuille overheidsfondsen bestaat hoofdzakelijk uit de staatsleningen die door het Rentenfonds worden gereguleerd op het fixingsegment van de beursmarkt, voornamelijk ten gunste van de particuliere beleggers.

De portefeuille wordt gewaardeerd volgens de principes van een beleggingsportefeuille van kredietinstellingen. Bij aankoop worden de effecten geboekt tegen de aanschaffingsprijs. Naderhand worden zij geëvalueerd op basis van hun gemiddelde actuariële rendement bij aankoop. Indien echter de boekwaarde van een lening boven haar beurswaarde uitkomt, wordt het verschil geboekt als waardevermindering teneinde die boekwaarde in overeenstemming te brengen met de beurswaarde. Wanneer deze waardeverminderingen afnemen of verdwijnen in het volgende boekjaar, vindt een terugneming van de provisie plaats. Daarentegen, indien de boekwaarde van de lening lager uitvalt dan haar beurswaarde, dan wordt volgens het voorzichtigheidsbeginsel geen meerwaarde geregistreerd in de resultatenrekening.

Overige activa Deze post omvat hoofdzakelijk de tijdens het beschouwde boekjaar getrokken loten die pas het volgende jaar worden uitbetaald.

Overlopende rekeningen Deze post omvat de verlopen maar niet-geïnde interesten. Dat zijn de interesten die aan het beschouwde boekjaar zijn aangerekend, maar pas in de loop van het volgende boekjaar daadwerkelijk zullen worden geïnd.

Passiva Voorschotten van de Belgische Staat De voorschotten van de Belgische Staat vormen de voornaamste externe financieringsbron van de portefeuille overheidsfondsen. De rentevoet op die voorschotten beweegt in verhouding tot de gewogen gemiddelde rente van de toewijzing van driemaands schatkistcertificaten. De interesten worden driemaandelijks afgerekend en betaald op de eerste bankwerkdag die volgt op het betrokken kwartaal.

Cessies-retrocessies Deze post omvat de tegenwaarde van de effecten die het Rentenfonds ter beschikking stelt van Clearnet Brussels in het kader van de cessies-retrocessies van effecten. Dit mechanisme is ingevoerd om, bij een te late levering van op het fixingsegment van de beursmarkt verkochte effecten, Clearnet Brussels in staat te stellen de transactie op de geplande datum af te wikkelen.

Deel van de winst te storten aan de Belgische Staat Het deel van de winst dat aan de Staat toekomt is de op de balans vastgestelde nettowinst verminderd met het bedrag dat statutair bij de reserve moet worden gevoegd. Het wordt op 31 maart van het jaar dat volgt op het beschouwde boekjaar aan de Schatkist uitgekeerd.

Overige passiva In deze post worden de verlopen maar nog niet betaalde interesten opgenomen op de voorschotten van de Belgische Staat van het laatste kwartaal alsook de bezoldigingen en sociale lasten betreffende het beschouwde boekjaar die pas gedurende het volgende jaar zullen worden betaald.

Voorziening voor pensioenen en soortgelijke verplichtingen Deze voorziening dekt de contractuele verplichtingen met betrekking tot het personeel, die in de loop van een jaar zijn ontstaan maar pas in een volgend boekjaar zullen worden uitgekeerd.

Dotatie van de Schatkist Deze post bevat het bedrag dat door de Schatkist krachtens artikel 9 van de wet van 19 juni 1959 aan het Rentenfonds is toegekend.

Reserve Krachtens artikel 6 van de statuten van het Rentenfonds wordt ieder jaar normaliter een bedrag ten belope van 3 pct. van de dotatie, hetzij ongeveer 2 miljoen, bij de reserve gevoegd.

POSTEN BUITEN BALANSTELLING Te liquideren contantverrichtingen op effecten De gesloten contantaankopen en -verkopen van effecten waarvan de afwikkelingstermijn nog niet is verstreken worden opgenomen tegen hun boekwaarde.

Gegeven waarborgen De post « activa bezwaard met zakelijke zekerheden voor eigen rekening » bevat de nominale waarde van de effecten die ter beschikking zijn gesteld van Clearnet Brussels in het kader van de in de passiefrekeningen van de balans beschreven cessies-retrocessies en die in pand zijn gegeven in het kader van het verrekeningsstelsel beheerd door Clearnet om de goede afloop van de transacties te garanderen.

Waarden van derden in bewaarneming De post « op termijn te leveren EUR » bevat de tegenwaarde van de terug te storten contanten aan Clearnet Brussels bij de afwikkeling van de met deze laatste gesloten cessies-retrocessies. (1) Nominale waarde zoals vermeld in voetnoot 1 van de balans.In tegenstelling tot de in tabel 2 opgenomen nominale waarde houdt dit bedrag geen rekening met de bij het afsluiten van het boekjaar nog te liquideren transacties, zegge een netto-verkoopsaldo van 1,9 miljoen.

Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld