MINISTERIE VAN FINANCIEN

RENTENFONDS Verslag over de operaties van het boekjaar 1999, bekendgemaakt overeenkomstig artikel 7 van de besluitwet van 18 mei 1945 houdende oprichting van een Rentenfonds Dit verslag bevat de jaarrekening van het Rentenfonds zoals zij voor controle aan het Rekenhof is voorgelegd, samen met toelichtingen bij het verloop tijdens het boekjaar van de belangrijkste elementen van de balans, van de portefeuille overheidsfondsen en van de resultaten.

Een jaarverslag, uitgegeven door het Rentenfonds en in normale omstandigheden beschikbaar omstreeks juni 2000, zal bovendien de algemene financiële ontwikkeling van het afgelopen jaar beschrijven.

Het zal een overzicht geven van de ontwikkelingen op de primaire en de secundaire markt van de overheidsfondsen. Tevens zullen de activiteiten worden beschreven die het Fonds, in het kader van zijn regelgevende en toezichthoudende bevoegdheden, heeft verricht. Het zal ook statistische en juridische bijlagen bevatten. 1. Inleiding Het Comité van het Rentenfonds heeft besloten de jaarrekening vanaf het boekjaar 1999 anders te gaan voorstellen om ze aan te passen aan de gangbare boekhoudkundige normen.Bedragen die zekere vorderingen en schulden vertegenwoordigen, werden onttrokken aan de overlopende rekeningen en opgenomen in de respectieve nieuwe rekeningen "Overige activa" en "Overige passiva". Om het ene boekjaar gemakkelijker te kunnen vergelijken met het andere, werden de bedragen met betrekking tot het jaar 1998 gecorrigeerd op grond van de nieuwe voorstelling.

Sedert het boekjaar 1997 heeft het Fonds niet meer bemiddeld in de beleggingen van overheidsinstellingen (1). Bijgevolg werden de posten met betrekking tot die operaties uit de balans en de resultatenrekening weggelaten.

Sinds 1 januari 1999 is de Belgische frank niet langer een autonome munteenheid, maar een van de nationale denominaties van de euro.

Sedertdien wordt de boekhouding van het Rentenfonds in euro gevoerd.

In dit verslag wordt derhalve de euro als valuta-eenheid gebruikt.

Bedragen die betrekking hebben op een periode vóór 1 januari 1999 werden omgerekend tegen de onherroepelijk vastgestelde omrekeningskoers naar de euro. 2. Verloop van de voornaamste balansposten van het Rentenfonds (zie ook tabel 1 en verklarende bijlage) De portefeuille overheidsfondsen is gegroeid ten opzichte van 1998.De boekwaarde van de portefeuille werd in overeenstemming gebracht met de beurswaarde via een waardevermindering van 2,2 miljoen. Hierdoor nam de boekwaarde maar met 14 miljoen toe tot 188,6 miljoen. De nominale waarde is met 17,5 miljoen gestegen tot 187 miljoen, terwijl de beurswaarde slechts met 9,3 miljoen opliep tot 188,6 miljoen.

De latente meerwaarde, het positieve verschil tussen de beurswaarde en de boekwaarde, die op het einde van het vorige boekjaar nog 4,7 miljoen bedroeg verdween in de loop van het jaar door de afkalvende obligatiekoersen.

Door de ongunstige evolutie van de resultaten in de loop van het boekjaar stegen de voorschotten van de Belgische Staat sneller dan de boekwaarde van de portefeuille overheidsfondsen : van het ene boekjaar tot het andere namen ze toe van 53,8 miljoen tot 74,4 miljoen. In daggemiddelden uitgedrukt gaven de voorschotten echter een minder sterke toename te zien, namelijk met 15 miljoen parallel aan de ontwikkeling van de portefeuille, terwijl de eigen middelen waarover het Rentenfonds beschikte licht achteruitgingen. 3. Schommelingen van de portefeuille overheidsfondsen (zie tabel 2) De nominale waarde van de portefeuille overheidsfondsen is gestegen van 169,9 miljoen aan het einde van het vorige boekjaar tot 188,6 miljoen. Het regulerende optreden van het Fonds op de beursrentemarkt gaf aanleiding tot een nettoaankoop van effecten ten belope van 50,7 miljoen, dat is ruim viermaal meer dan het bedrag van 12 miljoen dat het Fonds in 1998 op die manier in portefeuille had genomen. Die stijging kan vooreerst in verband worden gebracht met het klimaat van aantrekkende rentevoeten dat het boekjaar kenmerkte. Anderzijds steeg het structurele aanbodoverschot op de fixingmarkt door het groeiende belang van de staatsbons op die markt, waarvoor geen terugkopen door de Amortisatiekas zijn voorzien.

De inschrijvingen van het Rentenfonds op staatsbons bereikten 33,9 miljoen, of 2,6 miljoen meer dan verleden jaar. Het aandeel van de staatsbons in de portefeuille nam toe van 35 pct. in het voorgaande boekjaar tot 49 pct., een stijging met 33,1 miljoen, terwijl de klassieke leningen in de portefeuille terugliepen met 16,8 miljoen.

Het Fonds tekende ten belope van 3,4 miljoen in op nieuwe lineaire obligaties, via een omruiling tegen 3 miljoen aan lineaire obligaties en klassieke leningen.

De inningen van terugbetaalbare effecten bedroegen 33,2 miljoen.

De buitenbeurstransacties sloten met een nettoverkoop van 33,1 miljoen, dat is 13,3 miljoen meer dan tijdens het voorgaande jaar.

Wanneer het Fonds bij de regulering van de beurs geconfronteerd wordt met omvangrijke marktsaldo's, kan het er toe gebracht worden een tegenpartij buiten de beurs te zoeken. 4. Resultaten (zie tabel 3) 4.1 Financiële resultaten op de portefeuille Op de portefeuille overheidsfondsen werd over het boekjaar een positief financieel resultaat van 7,3 miljoen opgetekend. Het is samengesteld uit de lopende financiële resultaten en de transactieresultaten, die niet recurrent zijn. Zij bedroegen respectievelijk 6,5 miljoen en 0,8 miljoen.

De lopende financiële resultaten op de portefeuille overheidsfondsen worden verkregen door de renteresultaten te verminderen met de interesten op de voorschotten van de Belgische Staat, die de portefeuille gedeeltelijk financierden. Het met eigen middelen gefinancierde deel van de portefeuille heeft ten belope van 5,5 miljoen bijgedragen tot de lopende financiële resultaten en het met vreemde middelen gefinancierde deel ten bedrage van 1 miljoen. Het gemiddelde rendement van het laatstgenoemde deel kwam immers boven de gemiddelde financieringsvoet uit.

De lopende financiële resultaten daalden met 0,8 miljoen ten opzichte van het vorige boekjaar, voornamelijk door de lagere renteresultaten. 4.1.1 Renteresultaten De renteresultaten bestaan uit, enerzijds, de verworven bruto-interesten en, anderzijds, het verschil tussen de boekwaarde van de effecten, die aan het einde van de periode op basis van hun gemiddelde actuariële rendement is herberekend, en hun vorige gemiddelde boekwaarde. De verschillen met de vorige inventariswaarde, die voortvloeien uit de herwaardering van de leningen met loten en met trekkingen tegen de beurskoersen, worden aan het einde van het jaar eveneens in de renteresultaten opgenomen.

De renteresultaten van het boekjaar beliepen 8 miljoen, dat is een daling met 0,7 miljoen tegenover het voorgaande jaar. Het rendement op de gemiddelde portefeuille is fors verminderd, namelijk van 5,52 pct. in 1998 tot 4,63 pct. 4.1.2 Interesten op voorschotten van de Belgische Staat De interesten op de voorschotten van de Belgische Staat namen toe van 1,4 miljoen vorig jaar tot 1,5 miljoen dit jaar. Hoewel de gemiddelde rente op die voorschotten ten opzichte van 1998 met 0,81 pct. daalde tot 2,74 pct., of 2,77 pct. op jaarbasis, lag de vermeerdering van het gemiddeld opgenomen bedrag ten grondslag aan de bovengenoemde toename.

De rentevoet op de voorschotten van de Staat beweegt in verhouding tot de gewogen gemiddelde rente van de toewijzing van driemaands schatkistcertificaten. De interesten worden driemaandelijks afgerekend. 4.1.3 Transactieresultaten De transactieresultaten omvatten de verschillen tussen, enerzijds, de opbrengst van de effecten die gedurende de periode zijn verkocht en, anderzijds, de gemiddelde boekwaarde van die effecten.

De transactieresultaten over het jaar sloten met een batig saldo van 0,8 miljoen, dat is 2,2 miljoen minder dan in 1998. 4.2 Diverse kosten 4.2.1 Makelaarslonen De door het Fonds aan de beursvennootschappen betaalde makelaarslonen vielen ten opzichte van 1998 met ruim de helft terug tot 0,1 miljoen, als gevolg van de afschaffing, vanaf het tweede semester, van de tussenkomst van de beursvennootschappen in beurstransacties in fungibele leningen. 4.2.2 Algemene administratieve kosten De algemene administratieve kosten bestaan uit bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen, en andere administratieve kosten.

Het Rentenfonds verleent, overeenkomstig artikel 2, 2° van zijn organieke wet, technische bijstand in het vlak van het benodigde menselijke potentieel voor de activiteiten van het in oktober 1998 in de Administratie van de Thesaurie opgerichte Agentschap van de Schuld.

De daarmee samenhangende bezoldigingen, sociale lasten en pensioenen bedroegen 1,4 miljoen, dat is een toename met 1 miljoen ten opzichte van 1998. Die stijging was voornamelijk het gevolg van het feit dat de meeste van die lasten, in tegenstelling tot het voorgaande boekjaar, betrekking hadden op een volledig jaar.

De andere administratieve kosten omvatten in hoofdzaak de kosten verbonden aan het eerste- en tweedelijnsmarkttoezicht op de secundaire buitenbeursmarkt van de lineaire obligaties, de gesplitste effecten en de schatkistcertificaten, de beurskosten alsook de aan BXS-Clearing overgemaakte commissies. Ze bedroegen 0,3 miljoen, dat is 0,1 miljoen minder dan in 1998. 4.2.3 Voorziening voor pensioenen en soortgelijke verplichtingen Er werd een bedrag van 0,3 miljoen uitgetrokken voor de contractuele verplichtingen met betrekking tot het personeel, die in de loop van een jaar zijn ontstaan, maar in een volgend boekjaar worden uitgekeerd. 4.2.4 Waardevermindering op de portefeuille overheidsfondsen Volgens het boekhoudkundige voorzichtigheidsbeginsel werd een waardevermindering met 2,2 miljoen geboekt teneinde de boekwaarde in overeenstemming te brengen met de beurswaarde. 4.3 Nettowinst van het boekjaar Het boekjaar sloot met een te bestemmen nettowinst van 3,1 miljoen.

Zij is de resultante van de financiële resultaten op de portefeuille ten bedrage van 7,3 miljoen en van diverse kosten ten belope van 4,2 miljoen.

Volgens de in artikel 6 van de statuten van het Rentenfonds omschreven verdelingsregels voor het nettoresultaat, werd 2,1 miljoen bij de reserve gevoegd en het saldo van 1 miljoen zal op 31 maart 2000 aan de Schatkist worden uitgekeerd.

Verklarende bijlage BALANS Activa Portefeuille overheidsfondsen De portefeuille overheidsfondsen bestaat hoofdzakelijk uit de staatsleningen die door het Rentenfonds worden geregulariseerd op het fixingsegment van de beursmarkt voornamelijk ten gunste van de particuliere beleggers.

De portefeuille wordt gewaardeerd volgens de principes van een beleggingsportefeuille van de kredietinstellingen. Bij aankoop worden de effecten geboekt tegen de aanschaffingsprijs. Naderhand worden zij geëvalueerd op basis van hun gemiddelde actuariële rendement bij aankoop. Indien de boekwaarde hoger is dan de beurswaarde wordt echter een waardevermindering geboekt op de portefeuille teneinde de boekwaarde in overeenstemming te brengen met de beurswaarde volgens het boekhoudkundige voorzichtigheidsbeginsel.

Overige activa Deze post omvat hoofdzakelijk de tijdens het beschouwde boekjaar getrokken loten die pas het volgende jaar worden uitbetaald.

Overlopende rekeningen Deze post omvat de verlopen maar niet-geïnde interesten. Deze zijn samengesteld uit de interesten die aan het beschouwde boekjaar zijn aangerekend, maar pas in de loop van het volgende boekjaar daadwerkelijk zullen worden geïnd.

Passiva Voorschotten van de Belgische Staat De voorschotten van de Belgische Staat vormen de voornaamste externe financieringsbron van de portefeuille overheidsfondsen. De rentevoet op die voorschotten beweegt in verhouding tot de gewogen gemiddelde rente van de toewijzing van driemaands schatkistcertificaten. De interesten worden driemaandelijks afgerekend en betaald op de eerste bankwerkdag die volgt op het betrokken kwartaal.

Cessies-retrocessies Deze post omvat de tegenwaarde van de effecten die het Rentenfonds ter beschikking stelt van BXS-Clearing, door met laatstgenoemde cessies-retrocessies te sluiten. Dit mechanisme is ingevoerd om, bij een te late levering van op het fixingsegment van de beursmarkt verkochte effecten, BXS-Clearing in staat te stellen de transactie op de geplande datum af te wikkelen.

Deel van de winst te storten aan de Belgische Staat Het deel van de winst dat aan de Staat toekomt is de op de balans vastgestelde nettowinst verminderd met het bedrag dat statutair bij de reserve moet worden gevoegd. Het wordt op 31 maart van het jaar dat volgt op het beschouwde boekjaar aan de Schatkist uitgekeerd.

Overige passiva In deze post worden de verlopen maar nog niet betaalde interesten opgenomen op de voorschotten van de Belgische Staat van het laatste kwartaal alsook de bezoldigingen en sociale lasten betreffende het beschouwde boekjaar die pas in het volgende jaar zullen worden betaald.

Voorziening voor pensioenen en soortgelijke verplichtingen Deze voorziening dekt de contractuele verplichtingen met betrekking tot het personeel, die in de loop van een jaar zijn ontstaan maar in een volgend boekjaar worden uitgekeerd.

Dotatie van de Schatkist Deze post bevat het bedrag dat door de Schatkist krachtens artikel 9 van de wet van 19 juni 1959 aan het Rentenfonds is toegekend.

Reserve Ieder jaar wordt normaliter krachtens artikel 6 van de statuten van het Rentenfonds een bedrag ten belope van 3 pct. van de dotatie, hetzij ongeveer 2 miljoen, bij de reserve gevoegd.

POSTEN BUITEN BALANSTELLING Te liquideren contantverrichtingen op effecten De gesloten contantaankopen en -verkopen van effecten waarvan de afwikkelingstermijn nog niet is verstreken worden opgenomen tegen de boekwaarde.

Gegeven waarborgen De post « activa bezwaard met zakelijke zekerheden voor eigen rekening » bevat de nominale waarde van de effecten die ter beschikking zijn gesteld van BXS-Clearing in het kader van de in de passiefrekeningen van de balans beschreven cessies-retrocessies.

Waarden van derden in bewaarneming De post « op termijn te leveren EUR » bevat de tegenwaarde van de terug te storten contanten aan BXS-Clearing bij de afwikkeling van de met deze laatste gesloten cessies-retrocessies. _______ Nota (1) Voor meer informatie over die operaties, zie het verslag over de operaties van het boekjaar 1996, punt 1. Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld