FEDERALE OVERHEIDSDIENST VOLKSGEZONDHEID, VEILIGHEID VAN DE VOEDSELKETEN EN LEEFMILIEU

8 NOVEMBER 2006. - Ministeriële omzendbrief betreffende de koninklijke besluiten van 12 januari 2006 tot vaststelling van de nadere regels om geregistreerd te worden als zorgkundige en tot vaststelling van de verpleegkundige activiteiten die de zorgkundigen mogen uitvoeren en de voorwaarden waaronder de zorgkundigen deze handelingen mogen stellen

Deze omzendbrief richt zich in het bijzonder tot de personen die zich als zorgkundige willen laten registreren, tot de verschillende instellingen die bij die registratie betrokken zijn, alsook tot de verzorgingsinstellingen.

Inleiding Beide koninklijke besluiten van 12 januari 2006 betreffende de zorgkundigen werden op 3 februari 2006 gepubliceerd. Het ene besluit betreft de registratie als zorgkundige (hierna besluit « registratie »), het andere betreft de verpleegkundige activiteiten die zij mogen stellen (hierna besluit « activiteiten »).

De nieuwe wetgeving betreffende de zorgkundige biedt de zorgkundige een statuut, opleiding en een wettelijke erkenning, en maakt het voor de verpleegkundige mogelijk om, onder bepaalde voorwaarden, bepaalde verpleegkundige activiteiten aan de zorgkundige toe te vertrouwen. Die delegatie van taken gebeurt voortaan binnen een wettelijk kader, en dit zowel wat betreft de aard van de taken als de wijze van delegatie.

Het besluit « registratie » heeft enerzijds tot doel de beroepsbeoefenaars die geen statuut hadden te regulariseren, anderzijds wil dit besluit minimale voorwaarden opleggen die moeten worden vervuld om als zorgkundige te kunnen worden geregistreerd. Het besluit « handelingen » neemt een limitatieve lijst op van verpleegkundige activiteiten die onder toezicht van de verpleegkundige door zorgkundigen mogen worden gesteld.

I. Definitie De zorgkundige is een beoefenaar van een gezondheidsberoep die specifiek is opgeleid om de verpleegkundige op het vlak van de zorgverlening en de gezondheidsopvoeding van patiënten bij te staan in het kader van de activiteiten die door de verpleegkundige binnen een gestructureerde equipe (zie punt II, 4de lid) worden gecoördineerd.

De « zorgverlening aan personen » is een doorslaggevend element om een aanvraag tot registratie als zorgkundige te kunnen indienen.

II. Voorwaarden om de handelingen uit te voeren Het besluit « activiteiten » bepaalt de lijst van verpleegkundige activiteiten die door de zorgkundigen mogen worden uitgevoerd. Die activiteiten mogen enkel door de zorgkundige worden uitgevoerd voor zover een verpleegkundige die aan hem/haar heeft toevertrouwd. Deze activiteiten blijven tot de bevoegdheid van de verpleegkundige behoren.

Het spreekt vanzelf dat andere activiteiten dan de eigenlijke verpleegkundige handelingen altijd door zorgkundigen mogen worden gesteld.

Het koninklijk besluit preciseert ook de voorwaarden waaronder de zorgkundigen die activiteiten mogen uitvoeren. ? De zorgkundige moet binnen een gestructureerde equipe werken die : - de verpleegkundigen toelaat in de equipe toezicht uit te oefenen op de activiteiten van de zorgkundigen; - de continuïteit en de kwaliteit van de zorg waarborgt; - het gemeenschappelijk patiëntenoverleg organiseert waarbij het zorgplan geëvalueerd en zo nodig bijgestuurd wordt; - een samenwerkingsprocedure tussen verpleegkundige en zorgkundige invoert; - permanente opleiding krijgt. ? De zorgkundige werkt onder toezicht van een verpleegkundige : - de zorgkundige rapporteert nog dezelfde dag aan de verpleegkundige; - de verpleegkundige ziet erop toe dat de zorgverstrekking, de gezondheidsopvoeding en de logistieke activiteiten die hij heeft toevertrouwd, correct worden uitgevoerd; - de fysieke aanwezigheid van de verpleegkundige bij de uitvoering van de activiteiten is niet vereist;

De verpleegkundige moet beschikbaar zijn om de nodige informatie en ondersteuning te geven aan de zorgkundige. Dit betekent dat de verpleegkundige in de verzorgingsinstelling aanwezig moet zijn ten einde de zorgkundige zo snel mogelijk te kunnen helpen. ? De zorgkundige wordt, binnen zijn bevoegdheden en vorming, betrokken bij het bijhouden van het verpleegkundig dossier voor elke patiënt. ? De zorgkundige krijgt elk jaar een permanente opleiding van minstens 8 uur.

De handelingen opgenomen in bijlage I van het besluit « activiteiten » zijn de enige verpleegkundige activiteiten die de zorgkundigen mogen stellen.

III. De registratie Een hele reeks personen krijgt de mogelijkheid om zich als zorgkundige te laten registreren, hetzij op basis van de verworven bekwaamheden, hetzij op basis van de verworven ervaring, hetzij op basis van beide.

De registratie is definitief : - ofwel op basis van een diploma of getuigschrift (zie A); - ofwel op basis van een overgangsmaatregel (zie B).

Er is evenwel een voorlopige registratie voorzien met de mogelijkheid die voorlopige registratie in een definitieve registratie om te zetten (zie C).

In bijlage IV bij deze omzendbrief is een schema met de verschillende voorwaarden en stadia opgenomen.

A. Definitieve registratie op basis van één van de volgende diploma's of getuigschriften : Om rechtstreeks toegang te hebben tot het beroep van zorgkundige is vereist : ? een studiegetuigschrift van het 2de jaar van de 3de graad van het technisch of beroepssecundair onderwijs, richting « personenzorg », onderverdeling « hulp aan personen », en een getuigschrift dat wordt uitgereikt na beëindiging van een opleiding tot zorgkundige die een studiejaar omvat in het kader van het voltijds onderwijs of het onderwijs voor sociale promotie (7de jaar).

De modaliteiten en inhoud van die opleiding moeten nog door de respectieve Gemeenschappen worden bepaald; ? of : een getuigschrift van sociale promotie of beroepsopleiding dat een opleiding bekroont die, ter aanvulling van de elders verworven kwalificaties, door de bevoegde instanties, m.a.w. de gemeenschappen, met de hierboven bedoelde opleiding tot zorgkundige is gelijkgesteld.

De modaliteiten van die opleiding moeten nog door de respectieve Gemeenschappen worden bepaald; ? of : een attest van slagen voor het 1ste jaar van de opleiding bachelor in de verpleegkunde, voor het 1ste jaar gegradueerd verpleegkundige, voor het 1ste jaar gebrevetteerd/gediplomeerd verpleegkundige;

Hoe de aanvraag tot definitieve registratie op basis van deze diploma's of getuigschrfiten indienen? ? De aanvrager moet zo vlug mogelijk een aanvraag tot registratie (zie bijlage II) sturen naar de Erkenningscommissie van de Nationale Raad voor Verpleegkunde d.m.v. het bij deze omzendbrief gevoegde formulier dat ook terug te vinden is op de portaalsite van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu www.health.fgov.be ? De aanvrager krijgt een bevestiging van de ontvangst van de aanvraag tot registratie.

B. Definitieve registratie op basis van overgangsmaatregelen Een definitieve registratie op basis van overgangsmaatregelen is enkel mogelijk voor de personen die op 13 februari 2006 waren tewerkgesteld in één van de volgende instellingen : - een ziekenhuis (art. 34, 6° van de wet betreffende de verplichte ziekte- en invaliditeitsverzekering, gecoördineerd op 14 juli 1994); - een ziekenhuisdienst die afhangt van een associatie van ziekenhuizen (art. 34, 6°, van dezelfde wet); - een erkend rust- en verzorgingstehuis (art. 34, 11°, van dezelfde wet); - een erkend psychiatrisch verzorgingstehuis (art. 34, 11°, van dezelfde wet); - een erkend centrum voor dagverzorging (art. 34, 11°, van dezelfde wet); - een erkend rustoord voor bejaarden (art. 34, 12°, van dezelfde wet); - een erkend centrum voor kortverblijf (art. 34, 12°, van dezelfde wet); - een instelling die de woon- of verblijfplaats is van de bejaarden (art. 34, 12°, van dezelfde wet).

Voor die personen die op 13 februari 2006 waren tewerkgesteld in één van deze instellingen zijn er twee mogelijkheden om een definitieve registratie te krijgen op basis van overgangsmaatregelen : ? 1ste geval : - op de datum van de inwerkingtreding van het KB - op 13 februari 2006 - is de aanvrager tewerkgesteld als verzorgingspersoneel in een verzorgingsinstelling, zoals hierboven beschreven; - en beschikt hij over een van de kwalificaties opgenomen in bijlage I. ? 2de geval : - op de datum van de inwerkingtreding van het KB - op 13 februari 2006 - was de aanvrager tewerkgesteld als verzorgingspersoneel in een verzorgingsinstelling; - hij beschikt niet over een van de kwalificaties (zie bijlage I); - en op de datum van de inwerkingtreding van het KB - op 13 februari 2006 - was hij gedurende ten minste 5 jaar voltijds equivalent als verzorgingspersoneel in een verzorgingsinstelling tewerkgesteld.

Gedurende een overgangsfase zal het reeds in een verzorgingsinstelling in dienst zijnde verzorgingspersoneel de verstrekkingen van de lijst van handelingen, opgenomen in de bijlage van het besluit « activiteiten », wettelijk mogen uitvoeren voor zover hij zich laat registreren zoals hieronder beschreven. Die aanvraag tot registratie moet zo vlug mogelijk worden ingediend, gezien het verplichte karakter van de registratie om het beroep van zorgkundige te mogen uitoefenen.

Hoe de aanvraag tot definitieve registratie op basis van een overgangsmaatregel indienen? Wat de aanvraag tot definitieve registratie betreft op basis van een overgangsmaatregel wordt een onderscheid gemaakt tussen drie mogelijkheden : 1ste mogelijkheid : Het gaat om personen die op 13 februari 2006 waren tewerkgesteld in een ROB-RVT-CDV De administratie vergemakkelijkt de registratie van dit verzorgingspersoneel dat op 13/02/2006 in een ROB, RVT of CDV werkte als verzorgingspersoneel dat : - geslaagd is voor het eerste jaar gegradueerd verpleegkundige, gebrevetteerd/ gediplomeerd verpleegkundige of voor het eerste jaar van de opleiding bachelor in de verpleegkunde, of - dat met vrucht een opleiding zoals opgenomen in bijlage I gevolgd heeft en dat op grond daarvan een RIZIV-nummer heeft gekregen, waarbij hun « RIZIV »-gegevens naar de gegevensbank van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu worden overgeheveld. Het RIZIV zal die gegevens vóór 20 december 2006 aan de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu doorgeven.

Aan de personen die op die manier worden ingeschreven wordt een bewijs van registratie verstuurd.

Indien deze personen op 1oktober 2007 geen bevestiging hebben gekregen vanwege de FOD, dienen zij zelf een individuele aanvraag in te dienen volgens de principes die hierna zijn opgenomen in de 3de mogelijkheid. 2de mogelijkheid : het gaat om personen die op 13 februari 2006 waren tewerkgesteld in een andere verzorgingsinstelling De verzorgingsinstelling waar die personen op 13/02/2006 waren tewerkgesteld deelt aan de administratie zo vlug mogelijk, en dit vóór 20 januari 2007, de persoonsgegevens mee van het verzorgingspersoneel dat de verpleegkundigen bij de zorgverlening bijstaat (zie bijlage V).

Dit formulier is ook beschikbaar op de Internetsite van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu.

Voor uw gemak, raden we u aan : - altijd het rijksregisternummer te vermelden; - enkel de personen aan te geven die op 13 februari 2006 tewerkgesteld waren; - indien mogelijk, het RIZIV-nummer van de persoon te vermelden, zodat hierdoor aangetoond wordt dat deze aan de opleidingsvoorwaarden van het ministerieel besluit van 6 november 2003 voldoet. In dit geval moeten de kolommen aangaande het diploma, de ervaring van meer of minder dan 5 jaar niet aangevuld worden en het is ook niet verplicht een kopie van het diploma/attest of getuigschrift bij te voegen; - indien de persoon geen RIZIV-nummer heeft maar wel een diploma/attest/getuigschrift heeft zoals in bijlage I vermeld, moeten de kolommen aangaande de professionele ervaring (min of meer dan 5 jaar) niet aangevuld worden. Er moet ook geen kopie van het diploma/attest of getuigschrift bijgevoegd worden. Nochtans wordt aan de verzorgingsinstelling gevraagd om deze bewijsstukken aan de administratie te geven wanneer deze laatste hierom vraagt.

Aan de personen die op die manier worden ingeschreven wordt een bewijs van registratie verstuurd.

Indien deze personen op 1 oktober 2006. geen bericht hebben gekregen vanwege de FOD, dienen zij zelf een aanvraag in te dienen volgens de principes die hierna zijn opgenomen in de 3de mogelijkheid. 3de mogelijkheid : ? De personen die op 1 oktober 2007 géén bevestiging hebben gekregen van hun registratie, moeten zo vlug mogelijk een individuele aanvraag tot registratie sturen naar de Erkenningscommissie van de Nationale Raad voor Verpleegkunde door gebruik te maken van het formulier in bijlage II dat ook beschikbaar is op de internetsite van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Erreur! Signet non défini. / Gezondheidszorg / Erkenning van de gezondheidszorgberoepen / Zorgkundigen.

Dit formulier wordt vergezeld van een kopie van het type certificaat zoals in bijlage I opgenomen. en dit voor de persoon die niet over een RIZIV-nummer beschikken.

Dit formulier wordt eveneens vergezeld van het bewijs van tewerkstelling als verzorgende / verzorgend personeel in een verzorgingsinstelling op 13/02/2006 en/of het bewijs van de vereiste duur van relevante tewerkstelling.

De aanvrager krijgt een bevestiging van de ontvangst van de aanvraag tot registratie C. Voorlopige registratie op basis van overgangsmaatregelen De aanvraag tot voorlopige registratie moet uiterlijk tegen 31/12/2008 worden ingediend.

Voorlopige registratie kan slechts in twee situaties : ? 1ste situatie : - de aanvrager is uiterlijk op 31 december 2008 tewerkgesteld als verzorgingspersoneel in een verzorgingsinstelling, zoals hierboven beschreven; - en beschikt over een van de kwalificaties opgenomen in bijlage I. ? 2de situatie : - op de datum van de inwerkingtreding van het KB - op 13 februari 2006 - is de aanvrager in een verzorgingsinstelling tewerkgesteld als verzorgingspersoneel dat de verpleegkundige bij de zorgverlening bijstaat, zoals hierboven beschreven; - de aanvrager beschikt niet over een van de kwalificaties opgenomen in bijlage 1; - de aanvrager heeft geen 5 jaar anciënniteit als verzorgingspersoneel in een verzorgingsinstelling.

Procedure m.b.t. de aanvraag tot voorlopige registratie : ? De aanvrager moet vóór 31 december 2008 een aanvraag tot voorlopige registratie sturen naar de Erkenningscommissie van de Nationale Raad voor Verpleegkunde d.m.v. het bij deze omzendbrief gevoegde formulier dat ook terug te vinden is op de portaalsite van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu www.health.fgov.be/Gezondheidszorg / Erkenning van de gezondheidszorgberoepen / Zorgkundigen. - Dit formulier moet vergezeld gaan van een kopie van het type certificaat overeenkomstig één van de aangehaalde kwalificaties zoals bedoeld in bijlage I, en dit voor de persoon waarop de 1ste situatie van toepassing is. - Dit formulier wordt vergezeld van het bewijs van tewerkstelling in een verzorgingsinstelling en/of het bewijs van de vereiste duur van relevante tewerkstelling.

Die voorlopige registratie is slechts geldig tot 13/02/2011, dit is vijf jaar na de inwerkingtreding van het besluit, termijn tijdens welke de voorlopig geregistreerde aanvrager tot definitieve registratie kan overgaan. Hij levert daartoe het bewijs 120 u. bijkomende opleiding te hebben gevolgd die verband houdt met de activiteiten van de zorgkundige, zoals beschreven in het besluit « activiteiten ».

Die 120 u. opleiding kunnen gevolgd worden in een al dan niet erkende instelling, een vereniging of binnen een verzorgingsinstelling.

IV. Specifieke gevallen a) De studenten die geslaagd zijn voor het eerste jaar gediplomeerd/gebrevetteerd verpleegkundige, gegradueerd verpleegkundige of voor de opleiding bachelor in de verpleegkunde, moeten een aanvraag indienen die vergezeld gaat van de gevraagde bewijsstukken.Vanaf het bewijs van ontvangst van de aanvraag mogen zij de verpleegkundige handelingen stellen die zijn opgenomen in het besluit « activiteiten ».

Deze beperking betreft natuurlijk enkel de handelingen in het kader van hun werk als zorgkundige en niet de verpleegkundige handelingen die zij in het kader van hun stages en hun studies van verpleegkundige of van bachelor in de verpleegkunde moeten uitvoeren. b) Ook in de sector van de thuiszorg kan men als zorgkundige tewerkgesteld zijn, voor zover die verstrekkingen onder toezicht van een verpleegkundige binnen een gestructureerde equipe worden uitgevoerd.De zorgkundige kan daarentegen niet de overgangsmaatregelen genieten om zich op basis van zijn ervaring in de sector van de thuiszorg te laten registreren. c) De Europese aanvrager : er zijn verschillende mogelijkheden : 1.De Europese aanvrager is op 13 februari 2006 in een Belgische verzorgingsinstelling tewerkgesteld en heeft daartoe reeds een attest ontvangen van de internationale cel van het Directoraat-generaal Basisgezondheidszorg en Crisisbeheer. Hij moet zich ook laten registreren bij de Erkenningscommissie van de Nationale Raad voor Verpleegkunde die het koninklijk besluit « registratie » integraal op hem toepast. 2. De Europese aanvrager is op 13/2/2006 niet in een Belgische verzorgingsinstelling tewerkgesteld;in dit geval is de Europese richtlijn 2005/36/EG betreffende de erkenning van beroepskwalificaties op hem/haar van toepassing : - indien hij een diploma of titel heeft die in het land van oorsprong toegang geeft tot het beroep van zorgkundige, moet hij de officiële bekrachtiging van die titel krijgen; - indien hij die titel of dat diploma niet heeft, kan hij proberen om zijn beroepservaring op basis van diezelfde richtlijn te laten erkennen.

Onder « Europese aanvrager » worden verstaan : de onderdanen van de 25 lidstaten van de Europese Unie en tevens, voor de toepassing van deze richtlijn, de Zwitsers, de Noren, de IJslanders en de onderdanen van Liechtenstein.

De procedure m.b.t. de erkenning van de beroepskwalificaties voor een Europese aanvrager is beschikbaar op de portaalsite van de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu Erreur! www.healt.fgov.be / Gezondheidszorg / Erkenning van de gezondheidszorgberoepen / Zorgkundigen / Vrij verkeer.

Wat de Europese aanvrager betreft die een opleiding gevolgd heeft die hem in zijn land van herkomst toelaat de verpleegkunde uit te oefenen, maar die, op basis van de Europese richtlijnen, de verpleegkunde in België niet mag uitoefenen, deze zal van de internationale cel een toelating krijgen om het beroep van zorgkundige uit te oefenen zolang er geen twijfel is omtrent de echtheid van zijn diploma.

V. Opmerkingen De aanvrager die zijn aanvraag heeft ingediend en bevestiging van ontvangst van zijn aanvraag tot registratie heeft ontvangen, mag de handelingen stellen in afwachting van de bevestiging van zijn registratie.

Eenmaal geregistreerd moet de zorgkundige zoals andere beoefenaars van gezondheidszorgberoepen een visumaanvraag indienen bij de geneeskundige commissie van de provincie waar de persoon zijn beroep wil uitoefenen. Het visum zal aangebracht worden op het origineel dat aantoont dat de registratie als zorgkundige door de FOD Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en Leefmilieu.

Brussel, 8 november 2006.

R. DEMOTTE Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld