Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Omzendbrief van --
← Terug naar "Omzendbrief betreffende de duurzame overheidsaankopen Aan de dames en heren Burgemeesters en Schepenen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Preambule 1. De burger is hoe langer hoe meer bereid zijn consumentengedrag te laten bepalen do 2. De overheden moeten het goede voorbeeld geven. Zo werden recentelijk verscheidene initiatieven g(...)"
Omzendbrief betreffende de duurzame overheidsaankopen Aan de dames en heren Burgemeesters en Schepenen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Preambule 1. De burger is hoe langer hoe meer bereid zijn consumentengedrag te laten bepalen do 2. De overheden moeten het goede voorbeeld geven. Zo werden recentelijk verscheidene initiatieven g(...) Omzendbrief betreffende de duurzame overheidsaankopen Aan de dames en heren Burgemeesters en Schepenen van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest Preambule 1. De burger is hoe langer hoe meer bereid zijn consumentengedrag te laten bepalen do 2. De overheden moeten het goede voorbeeld geven. Zo werden recentelijk verscheidene initiatieven g(...)
MINISTERIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST MINISTERIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST
Omzendbrief betreffende de duurzame overheidsaankopen Omzendbrief betreffende de duurzame overheidsaankopen
Aan de dames en heren Burgemeesters en Schepenen van het Brussels Aan de dames en heren Burgemeesters en Schepenen van het Brussels
Hoofdstedelijk Gewest Hoofdstedelijk Gewest
Preambule Preambule
1. De burger is hoe langer hoe meer bereid zijn consumentengedrag te 1. De burger is hoe langer hoe meer bereid zijn consumentengedrag te
laten bepalen door ethische en met duurzame ontwikkeling verband laten bepalen door ethische en met duurzame ontwikkeling verband
houdende bekommernissen. houdende bekommernissen.
2. De overheden moeten het goede voorbeeld geven. Zo werden 2. De overheden moeten het goede voorbeeld geven. Zo werden
recentelijk verscheidene initiatieven genomen waaruit duidelijk de recentelijk verscheidene initiatieven genomen waaruit duidelijk de
publieke belangstelling voor een bevordering van een verantwoorde publieke belangstelling voor een bevordering van een verantwoorde
consumptie blijkt. consumptie blijkt.
De Resolutie over eerlijke handel en duurzame ontwikkeling die op 6 De Resolutie over eerlijke handel en duurzame ontwikkeling die op 6
juli 2006 door het Europees Parlement werd goedgekeurd, verzoekt de juli 2006 door het Europees Parlement werd goedgekeurd, verzoekt de
lokale overheden in Europa om criteria inzake eerlijke handel op te lokale overheden in Europa om criteria inzake eerlijke handel op te
nemen in hun beleid op het vlak van openbare mededinging en nemen in hun beleid op het vlak van openbare mededinging en
overheidsopdrachten en verzoekt de Europese Commissie deze overheidsopdrachten en verzoekt de Europese Commissie deze
inspanningen aan te moedigen door bijvoorbeeld richtlijnen op te inspanningen aan te moedigen door bijvoorbeeld richtlijnen op te
stellen ten gunste van overheidsopdrachten die bijdragen tot eerlijke stellen ten gunste van overheidsopdrachten die bijdragen tot eerlijke
handel. Deze resolutie wijst er overigens op dat met name de handel. Deze resolutie wijst er overigens op dat met name de
territoriale publiekrechtelijke lichamen hoge investeringen in de territoriale publiekrechtelijke lichamen hoge investeringen in de
goederenmarkt doen en verzoekt deze lichamen dan ook bij hun goederenmarkt doen en verzoekt deze lichamen dan ook bij hun
mededingingsprocedures bijzondere aandacht te schenken aan producten mededingingsprocedures bijzondere aandacht te schenken aan producten
afkomstig van eerlijke handel. afkomstig van eerlijke handel.
Omzendbrief P & O/DD/1 van 27 januari 2005 betreffende de Omzendbrief P & O/DD/1 van 27 januari 2005 betreffende de
implementatie van het duurzame ontwikkelingsbeleid bij implementatie van het duurzame ontwikkelingsbeleid bij
overheidsopdrachten van leveringen uitgeschreven door aanbestedende overheidsopdrachten van leveringen uitgeschreven door aanbestedende
overheden van de federale overheid die behoren tot de klassieke overheden van de federale overheid die behoren tot de klassieke
sectoren, voorziet in de verplichting om in de bestekken voor bepaalde sectoren, voorziet in de verplichting om in de bestekken voor bepaalde
producten (kantoorbenodigdheden en papier, voedingswaren, producten (kantoorbenodigdheden en papier, voedingswaren,
schoonmaakmiddelen, meubilair, enz.) de ecologische en ethische schoonmaakmiddelen, meubilair, enz.) de ecologische en ethische
voorschriften die vermeld staan op de website voorschriften die vermeld staan op de website
www.gidsvoorduurzameaankopen.be toe te passen. www.gidsvoorduurzameaankopen.be toe te passen.
Op 25 oktober 2002 hechtte het Brussels Hoofdstedelijk Parlement zijn Op 25 oktober 2002 hechtte het Brussels Hoofdstedelijk Parlement zijn
goedkeuring aan een resolutie die ertoe strekt binnen alle Brusselse goedkeuring aan een resolutie die ertoe strekt binnen alle Brusselse
besturen de aankoop van producten en diensten afkomstig van eerlijke besturen de aankoop van producten en diensten afkomstig van eerlijke
handel te bevorderen en met alle passende middelen de gemeenten en handel te bevorderen en met alle passende middelen de gemeenten en
alle paragewestelijke instellingen ertoe aan te zetten hetzelfde te alle paragewestelijke instellingen ertoe aan te zetten hetzelfde te
doen. doen.
Tot slot werd op 20 december 2007 bij het Brussels Hoofdstedelijk Tot slot werd op 20 december 2007 bij het Brussels Hoofdstedelijk
Parlement een voorstel van resolutie ingediend betreffende de Parlement een voorstel van resolutie ingediend betreffende de
verbetering van de milieu-, sociale en ethische prestaties van de verbetering van de milieu-, sociale en ethische prestaties van de
overheidsopdrachten aangegaan door de gewestelijke, paragewestelijke overheidsopdrachten aangegaan door de gewestelijke, paragewestelijke
en gemeentelijke besturen. en gemeentelijke besturen.
Deze omzendbrief sluit aan op dit algemene kader. Deze omzendbrief sluit aan op dit algemene kader.
Voor wat betreft de inachtneming van beschouwingen van Voor wat betreft de inachtneming van beschouwingen van
maatschappelijke en ethische aard in het raam van overheidsopdrachten maatschappelijke en ethische aard in het raam van overheidsopdrachten
en de aankoop van producten afkomstig van eerlijke handel en de aankoop van producten afkomstig van eerlijke handel
3. De resolutie van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement van 25 3. De resolutie van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement van 25
oktober 2002 benadrukt dat - bij de gunning van de gewestelijke en oktober 2002 benadrukt dat - bij de gunning van de gewestelijke en
gemeentelijke overheidsopdrachten - prioritaire aandacht behoort uit gemeentelijke overheidsopdrachten - prioritaire aandacht behoort uit
te gaan naar een versterkte inachtneming van de rechten van de mens en te gaan naar een versterkte inachtneming van de rechten van de mens en
van de overeenkomsten van de Internationale Arbeidsorganisatie alsook van de overeenkomsten van de Internationale Arbeidsorganisatie alsook
naar de noodzaak om de voorkeur te geven aan producten en diensten die naar de noodzaak om de voorkeur te geven aan producten en diensten die
een kwaliteitslabel dragen dat werd toegekend door een overheid of een een kwaliteitslabel dragen dat werd toegekend door een overheid of een
door die overheid erkende instelling, teneinde een duurzame productie door die overheid erkende instelling, teneinde een duurzame productie
en consumptie te waarborgen. en consumptie te waarborgen.
4. Aangezien de lokale besturen het beleidsniveau vormen dat het 4. Aangezien de lokale besturen het beleidsniveau vormen dat het
dichtst bij de burger staat, moeten zij terzake het goede voorbeeld dichtst bij de burger staat, moeten zij terzake het goede voorbeeld
geven. Initiatieven zoals de lokale Agenda's 21 en de gemeentelijke geven. Initiatieven zoals de lokale Agenda's 21 en de gemeentelijke
plannen voor duurzame ontwikkeling duiden erop hoezeer bepaalde plannen voor duurzame ontwikkeling duiden erop hoezeer bepaalde
Belgische gemeenten belang hechten aan duurzame ontwikkeling en Belgische gemeenten belang hechten aan duurzame ontwikkeling en
eerlijke handel. eerlijke handel.
5. Om bij overheidsbestellingen overwegingen van maatschappelijke aard 5. Om bij overheidsbestellingen overwegingen van maatschappelijke aard
of overwegingen die verband houden met eerlijke handel, in acht te of overwegingen die verband houden met eerlijke handel, in acht te
nemen, dient voorzien te worden in een zeer strikt regelgevend kader nemen, dient voorzien te worden in een zeer strikt regelgevend kader
(1). (1).
Via de programmawet van 8 april 2003 werd in de wet van 24 december Via de programmawet van 8 april 2003 werd in de wet van 24 december
1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten van 1993 betreffende de overheidsopdrachten en sommige opdrachten van
werken, leveringen en diensten het beginsel ingevoerd om bij de werken, leveringen en diensten het beginsel ingevoerd om bij de
gunning van de overheidsopdrachten rekening te houden met ethische gunning van de overheidsopdrachten rekening te houden met ethische
overwegingen. Dit beginsel wordt bevestigd door de wet van 15 juni overwegingen. Dit beginsel wordt bevestigd door de wet van 15 juni
2006 betreffende de overheidsopdrachten en bepaalde opdrachten voor 2006 betreffende de overheidsopdrachten en bepaalde opdrachten voor
werken, leveringen en diensten die de omzetting vormt van richtlijn werken, leveringen en diensten die de omzetting vormt van richtlijn
2004/18/EG van het Europees Parlement en de Raad van 31 maart 2004 2004/18/EG van het Europees Parlement en de Raad van 31 maart 2004
betreffende de coördinatie van de procedures voor het plaatsen van betreffende de coördinatie van de procedures voor het plaatsen van
overheidsopdrachten voor werken, leveringen en diensten. overheidsopdrachten voor werken, leveringen en diensten.
6. Ofschoon artikel 101 van de programmawet van 8 april 2003 in 6. Ofschoon artikel 101 van de programmawet van 8 april 2003 in
artikel 16 van de wet van 24 december 1993 het beginsel heeft artikel 16 van de wet van 24 december 1993 het beginsel heeft
ingevoegd om via gunningscriteria rekening te houden met eerlijke ingevoegd om via gunningscriteria rekening te houden met eerlijke
handel en duurzame ontwikkeling door een - niet beperkende - lijst aan handel en duurzame ontwikkeling door een - niet beperkende - lijst aan
te halen van mogelijke gunningscriteria waaronder de « sociale en te halen van mogelijke gunningscriteria waaronder de « sociale en
ethische overwegingen », wil ik benadrukken dat het praktisch gezien ethische overwegingen », wil ik benadrukken dat het praktisch gezien
onmogelijk is dergelijke overwegingen toe te passen als onmogelijk is dergelijke overwegingen toe te passen als
gunningscriterium voor een overheidsopdracht. Zowel de Europese als de gunningscriterium voor een overheidsopdracht. Zowel de Europese als de
Belgische jurisprudentie alsook de Europese Commissie wijzen er immers Belgische jurisprudentie alsook de Europese Commissie wijzen er immers
op dat een gunningscriterium rechtstreeks verband moet houden met het op dat een gunningscriterium rechtstreeks verband moet houden met het
voorwerp van de opdracht en een objectieve vergelijking op grond van voorwerp van de opdracht en een objectieve vergelijking op grond van
een waardeoordeel mogelijk moet maken, de aanbestedende overheid geen een waardeoordeel mogelijk moet maken, de aanbestedende overheid geen
onbeperkte keuzevrijheid mag toekennen en moet voldoen aan de algemene onbeperkte keuzevrijheid mag toekennen en moet voldoen aan de algemene
beginselen van het gemeenschapsrecht (vrij verkeer van goederen en beginselen van het gemeenschapsrecht (vrij verkeer van goederen en
diensten, vrijheid van vestiging, gelijke behandeling, diensten, vrijheid van vestiging, gelijke behandeling,
ondiscriminatie, proportionaliteit en transparantie). Naar aanleiding ondiscriminatie, proportionaliteit en transparantie). Naar aanleiding
van deze bepaling werd de federale wetgever overigens benaderd door de van deze bepaling werd de federale wetgever overigens benaderd door de
Europese Commissie, die van oordeel is dat het gemeenschapsrecht Europese Commissie, die van oordeel is dat het gemeenschapsrecht
ethische en sociale criteria niet als gunningscriteria voor de ethische en sociale criteria niet als gunningscriteria voor de
opdracht mag opnemen, aangezien deze veeleer betrekking hebben op het opdracht mag opnemen, aangezien deze veeleer betrekking hebben op het
gedrag van de economische operator dan op het voorwerp van de gedrag van de economische operator dan op het voorwerp van de
opdracht. De Belgische wetgever schrapte derhalve de ethische criteria opdracht. De Belgische wetgever schrapte derhalve de ethische criteria
van de lijst met gunningscriteria vervat in artikel 25 van de wet van van de lijst met gunningscriteria vervat in artikel 25 van de wet van
15 juni 2006. Een zuiver ethisch criterium (zoals bijvoorbeeld een 15 juni 2006. Een zuiver ethisch criterium (zoals bijvoorbeeld een
product dat voldoet aan de eisen van eerlijke handel) kan dus niet product dat voldoet aan de eisen van eerlijke handel) kan dus niet
toegepast worden als gunningscriterium aangezien het in beginsel geen toegepast worden als gunningscriterium aangezien het in beginsel geen
enkel direct verband houdt met het eigenlijke voorwerp van de enkel direct verband houdt met het eigenlijke voorwerp van de
opdracht. opdracht.
7. De bepalingen van artikel 18bis, § 1, van de wet van 24 december 7. De bepalingen van artikel 18bis, § 1, van de wet van 24 december
1993 hebben een toepassingsveld waarmee beter tegemoet gekomen kan 1993 hebben een toepassingsveld waarmee beter tegemoet gekomen kan
worden aan het streven om bij overheidsbestellingen overwegingen worden aan het streven om bij overheidsbestellingen overwegingen
omtrent eerlijke handel in acht te nemen. Deze bepalingen laten de omtrent eerlijke handel in acht te nemen. Deze bepalingen laten de
aanbestedende overheid immers toe in de uitvoeringsvoorwaarden van de aanbestedende overheid immers toe in de uitvoeringsvoorwaarden van de
overheidsopdrachten technische clausules en specificaties op te nemen overheidsopdrachten technische clausules en specificaties op te nemen
waardoor de aankoop van producten en diensten die afkomstig zijn van waardoor de aankoop van producten en diensten die afkomstig zijn van
eerlijke handel, bevoorrecht wordt. Zodoende zal de inachtneming van eerlijke handel, bevoorrecht wordt. Zodoende zal de inachtneming van
deze elementen geen invloed hebben op de eigenlijke gunning van de deze elementen geen invloed hebben op de eigenlijke gunning van de
opdracht (behalve indien een inschrijver voorbehoud maakt bij deze opdracht (behalve indien een inschrijver voorbehoud maakt bij deze
specificaties), maar zal de aanbestedende overheid beschikken over specificaties), maar zal de aanbestedende overheid beschikken over
alle nodige waarborgen, aangezien het een minimale alle nodige waarborgen, aangezien het een minimale
uitvoeringsvoorwaarde betreft. Dergelijke uitvoeringsvoorwaarden uitvoeringsvoorwaarde betreft. Dergelijke uitvoeringsvoorwaarden
kunnen zowel boven als onder de Europese drempels toegepast worden op kunnen zowel boven als onder de Europese drempels toegepast worden op
de opdrachten, maar zij moeten in overeenstemming zijn met het de opdrachten, maar zij moeten in overeenstemming zijn met het
gemeenschapsrecht en mogen vooral geen rechtstreekse of gemeenschapsrecht en mogen vooral geen rechtstreekse of
onrechtstreekse discriminerende weerslag hebben op de niet-nationale onrechtstreekse discriminerende weerslag hebben op de niet-nationale
inschrijvers. De tenuitvoerbrenging van deze voorwaarden moet inschrijvers. De tenuitvoerbrenging van deze voorwaarden moet
geschieden in naleving van de procedureregels en inzonderheid van de geschieden in naleving van de procedureregels en inzonderheid van de
bekendmakingsregels. bekendmakingsregels.
Het bestek kan dus vooropstellen dat de voorgestelde producten moeten Het bestek kan dus vooropstellen dat de voorgestelde producten moeten
beantwoorden aan bijzondere specificaties inzake eerlijke handel en beantwoorden aan bijzondere specificaties inzake eerlijke handel en
kan daartoe onder meer verwijzen naar de overeenkomsten van de kan daartoe onder meer verwijzen naar de overeenkomsten van de
Internationale Arbeidsorganisatie, naar het sociaal label dat Internationale Arbeidsorganisatie, naar het sociaal label dat
ingevoerd werd door de wet van 27 februari 2002 ter bevordering van ingevoerd werd door de wet van 27 februari 2002 ter bevordering van
sociaal verantwoorde productie of naar een Europees of nationaal sociaal verantwoorde productie of naar een Europees of nationaal
fair-trade label, dat toegekend werd hetzij door een fair-trade label, dat toegekend werd hetzij door een
overheidsinstelling, hetzij door een onafhankelijke en door de overheidsinstelling, hetzij door een onafhankelijke en door de
overheid erkende instelling zoals de IFTA - de « International Fair overheid erkende instelling zoals de IFTA - de « International Fair
Trade Association », de EFTA - de « European Free Trade Association » Trade Association », de EFTA - de « European Free Trade Association »
- of de FLO - de « Fairtrade Labelling Organizations » - of de FLO - de « Fairtrade Labelling Organizations »
(keurmerkorganisatie die FLO-labels toekent, zoals Max Havelaar of (keurmerkorganisatie die FLO-labels toekent, zoals Max Havelaar of
Fair Trade). Toch dient erop toegezien te worden dat de inschrijvers Fair Trade). Toch dient erop toegezien te worden dat de inschrijvers
door middel van ieder ander nuttig geacht middel kunnen aantonen dat door middel van ieder ander nuttig geacht middel kunnen aantonen dat
hun producten beantwoorden aan de vereiste specificaties. Bij het hun producten beantwoorden aan de vereiste specificaties. Bij het
opstellen van deze voorwaarden kan tevens nuttig worden verwezen naar opstellen van deze voorwaarden kan tevens nuttig worden verwezen naar
de ethische voorschriften die vermeld staan op de federale website de ethische voorschriften die vermeld staan op de federale website
http://www.gidsvoorduurzameaankopen.be. Het betreft een catalogus http://www.gidsvoorduurzameaankopen.be. Het betreft een catalogus
gepubliceerd door de Staatssecretaris van Energie en Duurzame gepubliceerd door de Staatssecretaris van Energie en Duurzame
Ontwikkeling met het statuut van een ministeriële omzendbrief. Ontwikkeling met het statuut van een ministeriële omzendbrief.
Tot slot wil ik nog verwijzen naar de initiatieven die de federale Tot slot wil ik nog verwijzen naar de initiatieven die de federale
overheid opgestart heeft ter bevordering van de aankoop van « sociaal overheid opgestart heeft ter bevordering van de aankoop van « sociaal
verantwoorde » producten en diensten. Het gaat daarbij om de verantwoorde » producten en diensten. Het gaat daarbij om de
bepalingen van de wet van 27 februari 2002 ter bevordering van sociaal bepalingen van de wet van 27 februari 2002 ter bevordering van sociaal
verantwoorde productie (B.S. van 26 maart 2002) die voorzien in de verantwoorde productie (B.S. van 26 maart 2002) die voorzien in de
invoering van een sociaal label voor sociaal verantwoorde productie invoering van een sociaal label voor sociaal verantwoorde productie
dat waarborgt dat elke stap in het productieproces heeft dat waarborgt dat elke stap in het productieproces heeft
plaatsgevonden in overeenstemming met de toetsingscriteria van het plaatsgevonden in overeenstemming met de toetsingscriteria van het
koninklijk besluit van 4 april 2003 houdende uitvoering van sommige koninklijk besluit van 4 april 2003 houdende uitvoering van sommige
bepalingen van de wet van 27 februari 2002 ter bevordering van sociaal bepalingen van de wet van 27 februari 2002 ter bevordering van sociaal
verantwoorde productie (B.S. van 28 augustus 2003) en van het verantwoorde productie (B.S. van 28 augustus 2003) en van het
ministerieel besluit van 7 april 2003 houdende goedkeuring van het ministerieel besluit van 7 april 2003 houdende goedkeuring van het
lastenboek voor een sociaal verantwoorde productie (B.S. van 20 lastenboek voor een sociaal verantwoorde productie (B.S. van 20
augustus 2003). augustus 2003).
8. Zoals ik hierboven reeds heb vermeld, sluit iedere « sociale 8. Zoals ik hierboven reeds heb vermeld, sluit iedere « sociale
overweging » meer aan op de uitvoeringsvoorwaarden van de overweging » meer aan op de uitvoeringsvoorwaarden van de
overheidsopdracht, die de technische clausules van het bestek moeten overheidsopdracht, die de technische clausules van het bestek moeten
verduidelijken. Met het opnemen van sociale bepalingen kan aan verduidelijken. Met het opnemen van sociale bepalingen kan aan
dergelijke doelstellingen tegemoet gekomen worden en inzonderheid de dergelijke doelstellingen tegemoet gekomen worden en inzonderheid de
tewerkstelling van laaggeschoolde doelgroepen bij de uitvoering van tewerkstelling van laaggeschoolde doelgroepen bij de uitvoering van
overheidsopdrachten. Een dergelijke aanpak wordt al bijna tien jaar overheidsopdrachten. Een dergelijke aanpak wordt al bijna tien jaar
gehanteerd in het kader van de toepassing van de bepalingen van het gehanteerd in het kader van de toepassing van de bepalingen van het
besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 22 april 1999 besluit van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering van 22 april 1999
houdende oplegging van sociale clausules bij de toewijzing van houdende oplegging van sociale clausules bij de toewijzing van
overheidsopdrachten in het raam van de uitvoering van investeringen overheidsopdrachten in het raam van de uitvoering van investeringen
van openbaar nut (B.S. van 9 september 1999). Deze maatregel heeft van openbaar nut (B.S. van 9 september 1999). Deze maatregel heeft
betrekking op alle werken van meer dan 750.000 euro (exclusief betrekking op alle werken van meer dan 750.000 euro (exclusief
belasting op de toegevoegde waarde) en waarvan de geplande duur belasting op de toegevoegde waarde) en waarvan de geplande duur
minstens 60 dagen bedraagt, en die in toepassing van de ordonnantie minstens 60 dagen bedraagt, en die in toepassing van de ordonnantie
van 16 juli 1998 betreffende de toekenning van subsidies om van 16 juli 1998 betreffende de toekenning van subsidies om
investeringen van openbaar nut aan te moedigen gesubsidieerd worden investeringen van openbaar nut aan te moedigen gesubsidieerd worden
door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (B.S. van 20 augustus 1998). door het Brussels Hoofdstedelijk Gewest (B.S. van 20 augustus 1998).
De aanvraag tot subsidiëring is in dit kader slechts ontvankelijk op De aanvraag tot subsidiëring is in dit kader slechts ontvankelijk op
voorwaarde dat deze clausule volgens de regels vermeld wordt in de voorwaarde dat deze clausule volgens de regels vermeld wordt in de
documenten van de opdracht, de aankondiging van de opdracht, het documenten van de opdracht, de aankondiging van de opdracht, het
bestek en het offerteformulier. Deze bepaling is uiteraard bedoeld om bestek en het offerteformulier. Deze bepaling is uiteraard bedoeld om
te waarborgen dat het beginsel van de gelijke behandeling wordt te waarborgen dat het beginsel van de gelijke behandeling wordt
gerespecteerd aangezien enkel de vermelding in de aankondiging van de gerespecteerd aangezien enkel de vermelding in de aankondiging van de
opdracht al volstaat om de kandidaten of mogelijke onderaannemers te opdracht al volstaat om de kandidaten of mogelijke onderaannemers te
informeren dat de opdracht aan de toepassing van deze clausule informeren dat de opdracht aan de toepassing van deze clausule
onderworpen wordt. onderworpen wordt.
In een vademecum dat in 1999 door de Brusselse Hoofdstedelijke In een vademecum dat in 1999 door de Brusselse Hoofdstedelijke
Regering is uitgegeven, geeft een overzicht van alle verplichtingen Regering is uitgegeven, geeft een overzicht van alle verplichtingen
waaraan zowel de aanbestedende overheden als de inschrijvende waaraan zowel de aanbestedende overheden als de inschrijvende
ondernemingen moeten voldoen bij de gunning en de uitvoering van in ondernemingen moeten voldoen bij de gunning en de uitvoering van in
aanmerking komende overheidsopdrachten. aanmerking komende overheidsopdrachten.
Bovendien verdient het vermelding dat bovenop de gevallen waarin de Bovendien verdient het vermelding dat bovenop de gevallen waarin de
gemeenten verplicht zijn sociale clausules in te voegen, zij op gemeenten verplicht zijn sociale clausules in te voegen, zij op
vrijwillige basis hetzelfde soort uitvoeringsvoorwaarden kunnen vrijwillige basis hetzelfde soort uitvoeringsvoorwaarden kunnen
opleggen aan niet-gesubsidieerde opdrachten of bij bedragen die lager opleggen aan niet-gesubsidieerde opdrachten of bij bedragen die lager
zijn dan deze waarvoor de invoeging van dergelijke clausules verplicht zijn dan deze waarvoor de invoeging van dergelijke clausules verplicht
is. is.
9. Een andere manier om te beantwoorden aan het streven naar opleiding 9. Een andere manier om te beantwoorden aan het streven naar opleiding
en tewerkstelling van laaggeschoolden in het kader van de gunning van en tewerkstelling van laaggeschoolden in het kader van de gunning van
overheidsopdrachten bestaat erin de toegang tot een aantal hiervan overheidsopdrachten bestaat erin de toegang tot een aantal hiervan
voor te behouden. Deze vorm van positieve discriminatie wordt voor te behouden. Deze vorm van positieve discriminatie wordt
georganiseerd door de bepalingen van § 2 van artikel 18bis van de wet georganiseerd door de bepalingen van § 2 van artikel 18bis van de wet
van 24 december 1993 ten gunste van twee categorieën van ondernemingen van 24 december 1993 ten gunste van twee categorieën van ondernemingen
die België actief zijn op sociaal vlak, beschutte werkplaatsen en die België actief zijn op sociaal vlak, beschutte werkplaatsen en
sociale inschakelingsondernemingen in de zin van artikel 59 van de wet sociale inschakelingsondernemingen in de zin van artikel 59 van de wet
van 26 maart betreffende het Belgisch actieplan voor de van 26 maart betreffende het Belgisch actieplan voor de
werkgelegenheid 1998. De aandacht van de aanbestedende overheden dient werkgelegenheid 1998. De aandacht van de aanbestedende overheden dient
evenwel gevestigd op het feit dat dit bijzonder stelsel : evenwel gevestigd op het feit dat dit bijzonder stelsel :
? momenteel enkel kan worden toegepast op overheidsopdrachten die niet ? momenteel enkel kan worden toegepast op overheidsopdrachten die niet
ressorteren onder het toepassingsgebied van de Europese richtlijnen, ressorteren onder het toepassingsgebied van de Europese richtlijnen,
d.w.z. Alle opdrachten waarvan het geraamd bedrag lager is dan de d.w.z. Alle opdrachten waarvan het geraamd bedrag lager is dan de
drempel voor de Europese bekendmaking; drempel voor de Europese bekendmaking;
? moet aansluiten bij de naleving van de regels van het EU-Akkoord en ? moet aansluiten bij de naleving van de regels van het EU-Akkoord en
niet als gevolg mag hebben dat enige rechtstreekse of onrechtstreekse niet als gevolg mag hebben dat enige rechtstreekse of onrechtstreekse
discriminatie wordt ingevoerd tussen kandidaten of inschrijvers discriminatie wordt ingevoerd tussen kandidaten of inschrijvers
onderling (de betrokken onderneming moet bijvoorbeeld beantwoorden aan onderling (de betrokken onderneming moet bijvoorbeeld beantwoorden aan
de vereisten inzake de erkenning van aannemers voor werken en inzake de vereisten inzake de erkenning van aannemers voor werken en inzake
de economische, financiële en technische bekwaamheden gesteld door de de economische, financiële en technische bekwaamheden gesteld door de
aanbestedende overheid), noch ongerechtvaardigde beperkingen bij de aanbestedende overheid), noch ongerechtvaardigde beperkingen bij de
gegevensuitwisseling en evenmin dat de beginselen van gelijke gegevensuitwisseling en evenmin dat de beginselen van gelijke
behandeling en transparantie worden geschonden. behandeling en transparantie worden geschonden.
Toepassing van milieucriteria bij de toewijzing en de uitvoering van Toepassing van milieucriteria bij de toewijzing en de uitvoering van
overheidsopdrachten overheidsopdrachten
10. Het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen achtte het 10. Het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen achtte het
toelaatbaar dat een aanbestedende overheid milieucriteria in toelaatbaar dat een aanbestedende overheid milieucriteria in
aanmerking zou nemen voor de toekenning van een overheidsopdracht aan aanmerking zou nemen voor de toekenning van een overheidsopdracht aan
een inschrijver die de economisch meest voordelige offerte heeft een inschrijver die de economisch meest voordelige offerte heeft
ingediend, voor zover deze criteria een band hebben met het voorwerp ingediend, voor zover deze criteria een band hebben met het voorwerp
van de opdracht, de aanbestedende overheid geen onvoorwaardelijke van de opdracht, de aanbestedende overheid geen onvoorwaardelijke
keuzevrijheid verlenen, vermeld zijn in het bestek of in de keuzevrijheid verlenen, vermeld zijn in het bestek of in de
aankondiging van de opdracht en de basisbeginselen naleven van het aankondiging van de opdracht en de basisbeginselen naleven van het
communautair recht (zoals het niet-discriminatiebeginsel) (3). Een communautair recht (zoals het niet-discriminatiebeginsel) (3). Een
overheidsopdracht mag dus worden toegekend op grond van een overheidsopdracht mag dus worden toegekend op grond van een
milieucriterium op voorwaarde dat dit verband houdt met de opdracht, milieucriterium op voorwaarde dat dit verband houdt met de opdracht,
een effectieve vergelijking tussen de offertes op grond van een een effectieve vergelijking tussen de offertes op grond van een
waardeoordeel mogelijk maakt, en aan de aanbestedende overheid een waardeoordeel mogelijk maakt, en aan de aanbestedende overheid een
economisch voordeel biedt. Daarom moet dit soort criterium - zoals economisch voordeel biedt. Daarom moet dit soort criterium - zoals
ieder toekenningscriterium - betrekking hebben op de aard van de ieder toekenningscriterium - betrekking hebben op de aard van de
prestaties of op de wijze waarop deze verstrekt zullen worden bij de prestaties of op de wijze waarop deze verstrekt zullen worden bij de
uitvoering van de opdracht (2). uitvoering van de opdracht (2).
11. Milieuoverwegingen mogen ook worden opgenomen in de 11. Milieuoverwegingen mogen ook worden opgenomen in de
uitvoeringsbepalingen van overheidsopdrachten (3). Het bestek voor uitvoeringsbepalingen van overheidsopdrachten (3). Het bestek voor
deze opdrachten dient aldus in zijn technische voorwaarden melding te deze opdrachten dient aldus in zijn technische voorwaarden melding te
maken van de milieuvereisten die aan de basis moeten liggen van de maken van de milieuvereisten die aan de basis moeten liggen van de
uitvoering van de beoogde prestaties, zoals bijvoorbeeld een minimale uitvoering van de beoogde prestaties, zoals bijvoorbeeld een minimale
ecoscore voor schone voertuigen, een percentage groene elektriciteit, ecoscore voor schone voertuigen, een percentage groene elektriciteit,
een minimumgehalte aan zwavel voor verwarmingsstookolie of ook een minimumgehalte aan zwavel voor verwarmingsstookolie of ook
voedingsmiddelen afkomstig van biologische landbouw. Deze technische voedingsmiddelen afkomstig van biologische landbouw. Deze technische
bepalingen mogen verwijzen naar (Europese, plurinationale of bepalingen mogen verwijzen naar (Europese, plurinationale of
nationale) eco-labels, voor zover evenwel het gebruik van deze nationale) eco-labels, voor zover evenwel het gebruik van deze
eco-labels ook hier aansluit bij de strikte naleving van de beginselen eco-labels ook hier aansluit bij de strikte naleving van de beginselen
van niet-discriminatie en gelijke behandeling. Concreet gesproken, mag van niet-discriminatie en gelijke behandeling. Concreet gesproken, mag
de opdracht dus niet gesloten worden voor mededinging. Met andere de opdracht dus niet gesloten worden voor mededinging. Met andere
woorden, het label moet bij wet erkend zijn, of minstens omschreven op woorden, het label moet bij wet erkend zijn, of minstens omschreven op
grond van wetenschappelijke informatie die vrij toegankelijk is. Het grond van wetenschappelijke informatie die vrij toegankelijk is. Het
mag evenmin ingaan tegen de bepalingen van artikel 85 van het mag evenmin ingaan tegen de bepalingen van artikel 85 van het
koninklijk besluit van 8 januari 1996 betreffende de koninklijk besluit van 8 januari 1996 betreffende de
overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten
en de concessies voor openbare werken. en de concessies voor openbare werken.
12. Als ten slotte de aard van de werken of van de diensten 12. Als ten slotte de aard van de werken of van de diensten
verantwoordt dat maatregelen of beheerssystemen voor het leefmilieu verantwoordt dat maatregelen of beheerssystemen voor het leefmilieu
zouden worden toegepast bij de uitvoering van de opdracht maken de zouden worden toegepast bij de uitvoering van de opdracht maken de
artikelen 20ter en 73ter van het voormelde koninklijk besluit van 8 artikelen 20ter en 73ter van het voormelde koninklijk besluit van 8
januari 1996, ingediend bij het koninklijk besluit van 23 november januari 1996, ingediend bij het koninklijk besluit van 23 november
2007 het de aanbestedende overheid mogelijk van de kandidaten of 2007 het de aanbestedende overheid mogelijk van de kandidaten of
inschrijvers te vereisen dat zij door onafhankelijke instellingen inschrijvers te vereisen dat zij door onafhankelijke instellingen
uitgereikte attesten voorleggen waaruit blijkt dat de aannemer of de uitgereikte attesten voorleggen waaruit blijkt dat de aannemer of de
dienstverstrekker voldoet aan bepaalde milieubeheersnormen. Hij dienstverstrekker voldoet aan bepaalde milieubeheersnormen. Hij
verwijst hiervoor naar het communautair milieubeheer- en verwijst hiervoor naar het communautair milieubeheer- en
milieuauditsysteem EMAS (krachtens de verordening (EG) nr. 761/2001) milieuauditsysteem EMAS (krachtens de verordening (EG) nr. 761/2001)
of naar de milieubeheersnormen die steunen op de Europese of of naar de milieubeheersnormen die steunen op de Europese of
internationale normen ter zake die gecertificeerd zijn door internationale normen ter zake die gecertificeerd zijn door
instellingen die voldoen aan de communautaire wetgeving of aan de instellingen die voldoen aan de communautaire wetgeving of aan de
Europese of internationale certificeringsnormen. Informatie over EMAS Europese of internationale certificeringsnormen. Informatie over EMAS
is beschikbaar op de website van de Europese Commissie is beschikbaar op de website van de Europese Commissie
(http://ec.europa.eu). Ik vestig evenwel uw aandacht op het feit dat (http://ec.europa.eu). Ik vestig evenwel uw aandacht op het feit dat
een omschrijving van de door de aannemer of dienstverstrekker een omschrijving van de door de aannemer of dienstverstrekker
toegepaste maatregelen met het oog op een gelijke graad van toegepaste maatregelen met het oog op een gelijke graad van
milieubescherming aanvaard dient te worden als alternatief milieubescherming aanvaard dient te worden als alternatief
verantwoordingsmiddel voor de geregistreerde milieubeheersystemen. verantwoordingsmiddel voor de geregistreerde milieubeheersystemen.
13. Mijn bestuur, en meer bepaald de Directie Overheidsopdrachten van 13. Mijn bestuur, en meer bepaald de Directie Overheidsopdrachten van
de Plaatselijke Besturen, staat ter beschikking voor bijkomende de Plaatselijke Besturen, staat ter beschikking voor bijkomende
informatie. informatie.
De Minister-President, De Minister-President,
Ch. PICQUE Ch. PICQUE
_______ _______
Nota's Nota's
(1) Interpretatieve mededeling van de Europese Commissie van 15 (1) Interpretatieve mededeling van de Europese Commissie van 15
oktober 2001 betreffende het gemeenschapsrecht van toepassing op oktober 2001 betreffende het gemeenschapsrecht van toepassing op
overheidsopdrachten en de mogelijkheden om sociale aspecten hierin te overheidsopdrachten en de mogelijkheden om sociale aspecten hierin te
integreren (COM/2001/0566 def.), PB, nr. C 333 van 23 november 2001, integreren (COM/2001/0566 def.), PB, nr. C 333 van 23 november 2001,
pp. 27-41. pp. 27-41.
(2) HJEG, zaak C-513/99 van 17 september 2002 (Concordia Bus Finland). (2) HJEG, zaak C-513/99 van 17 september 2002 (Concordia Bus Finland).
(3) Interpretatieve mededeling van de Commissie op 4 juli 2001 (3) Interpretatieve mededeling van de Commissie op 4 juli 2001
betreffende het Gemeenschapsrecht van toepassing op betreffende het Gemeenschapsrecht van toepassing op
overheidsopdrachten en de mogelijkheden om milieuoverwegingen hierin overheidsopdrachten en de mogelijkheden om milieuoverwegingen hierin
te integreren, COM(2001) 274 def, PBEU, nr. C 333 van 28 november te integreren, COM(2001) 274 def, PBEU, nr. C 333 van 28 november
2001, blz. 12-26. 2001, blz. 12-26.
(4) Europese Commissie, Groen kopen! Een handboek inzake (4) Europese Commissie, Groen kopen! Een handboek inzake
milieuvriendelijke overheidsopdrachten, 2007. milieuvriendelijke overheidsopdrachten, 2007.
^