Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Omzendbrief van --
← Terug naar "Omzendbrief. - Wettelijke samenwoning, ingevoerd door de wet van 23 november 1998 "
Omzendbrief. - Wettelijke samenwoning, ingevoerd door de wet van 23 november 1998 Omzendbrief. - Wettelijke samenwoning, ingevoerd door de wet van 23 november 1998
MINISTERIE VAN BINNENLANDSE ZAKEN MINISTERIE VAN BINNENLANDSE ZAKEN
1 DECEMBER 1999. - Omzendbrief. - Wettelijke samenwoning, ingevoerd 1 DECEMBER 1999. - Omzendbrief. - Wettelijke samenwoning, ingevoerd
door de wet van 23 november 1998 door de wet van 23 november 1998
Aan de gebruikers van het Rijksregister, Aan de gebruikers van het Rijksregister,
Aan het College van Burgemeester en Schepenen, Aan het College van Burgemeester en Schepenen,
Ter attentie van de bevolkingsdienst, Ter attentie van de bevolkingsdienst,
A. Algemeenheden A. Algemeenheden
De wet van 23 november 1998, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad De wet van 23 november 1998, gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad
van 12 januari 1999, heeft het Burgerlijk Wetboek gewijzigd door de van 12 januari 1999, heeft het Burgerlijk Wetboek gewijzigd door de
invoering van de wettelijke samenwoning (invoeging van een titel Vbis, invoering van de wettelijke samenwoning (invoeging van een titel Vbis,
met als opschrift « Wettelijke samenwoning », artikelen 1475 tot 1479, met als opschrift « Wettelijke samenwoning », artikelen 1475 tot 1479,
in boek III van het Burgerlijk Wetboek). in boek III van het Burgerlijk Wetboek).
Voornoemde wet treedt binnenkort in werking. Voornoemde wet treedt binnenkort in werking.
De wetgever biedt op deze manier de mogelijkheid een officieel De wetgever biedt op deze manier de mogelijkheid een officieel
karakter te geven aan de vormen van samenwoning ten einde een karakter te geven aan de vormen van samenwoning ten einde een
relatieve juridische zekerheid te verzekeren voor de samenwonenden. relatieve juridische zekerheid te verzekeren voor de samenwonenden.
Onder wettelijke samenwoning wordt verstaan de toestand van samenleven Onder wettelijke samenwoning wordt verstaan de toestand van samenleven
van twee personen die de verklaring van wettelijke samenwoning hebben van twee personen die de verklaring van wettelijke samenwoning hebben
afgelegd bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de afgelegd bij de ambtenaar van de burgerlijke stand van de
gemeenschappelijke woonplaats. gemeenschappelijke woonplaats.
De verklaring wordt afgelegd door middel van een geschrift dat tegen De verklaring wordt afgelegd door middel van een geschrift dat tegen
ontvangstbewijs wordt overhandigd aan de ambtenaar van de burgerlijke ontvangstbewijs wordt overhandigd aan de ambtenaar van de burgerlijke
stand. Dat geschrift bevat de volgende gegevens : stand. Dat geschrift bevat de volgende gegevens :
1° de datum van de verklaring; 1° de datum van de verklaring;
2° de naam, de voornamen, geboorteplaats en -datum; 2° de naam, de voornamen, geboorteplaats en -datum;
3° de gemeenschappelijke woonplaats; 3° de gemeenschappelijke woonplaats;
4° de vermelding van de wil van beide partijen om wettelijk samen te 4° de vermelding van de wil van beide partijen om wettelijk samen te
wonen; wonen;
5° de vermelding dat beide partijen vooraf kennis hebben genomen van 5° de vermelding dat beide partijen vooraf kennis hebben genomen van
de inhoud van de artikelen 1475 tot 1479 van het Burgerlijk Wetboek, de inhoud van de artikelen 1475 tot 1479 van het Burgerlijk Wetboek,
die het statuut van wettelijke samenwoning regelen; die het statuut van wettelijke samenwoning regelen;
6° in voorkomend geval, de vermelding van de overeenkomst die is 6° in voorkomend geval, de vermelding van de overeenkomst die is
bedoeld in artikel 1478 van het Burgerlijk Wetboek, namelijk : de bedoeld in artikel 1478 van het Burgerlijk Wetboek, namelijk : de
overeenkomst tussen de partijen die in authentieke vorm wordt verleden overeenkomst tussen de partijen die in authentieke vorm wordt verleden
voor de notaris, tot regeling van de modaliteiten van de wettelijke voor de notaris, tot regeling van de modaliteiten van de wettelijke
samenwoning subsidiair aan de wet. samenwoning subsidiair aan de wet.
De ambtenaar van de burgerlijke stand gaat na of beide partijen De ambtenaar van de burgerlijke stand gaat na of beide partijen
voldoen aan de wettelijke voorwaarden inzake de wettelijke samenwoning voldoen aan de wettelijke voorwaarden inzake de wettelijke samenwoning
en maakt in bevestigend geval melding van de verklaring in het en maakt in bevestigend geval melding van de verklaring in het
bevolkingsregister. bevolkingsregister.
Het afleggen van de verklaring van wettelijke samenwoning Het afleggen van de verklaring van wettelijke samenwoning
veronderstelt dat de partijen juridisch bekwaam zijn om contracten aan veronderstelt dat de partijen juridisch bekwaam zijn om contracten aan
te gaan, en dat zij niet verbonden zijn door een huwelijk of door een te gaan, en dat zij niet verbonden zijn door een huwelijk of door een
andere wettelijke samenwoning (voorwaarde betreffende de afwezigheid andere wettelijke samenwoning (voorwaarde betreffende de afwezigheid
van wettelijke samenwoning, te controleren in de toekomst). van wettelijke samenwoning, te controleren in de toekomst).
Het nieuwe statuut van wettelijke samenwoning dat niet kan Het nieuwe statuut van wettelijke samenwoning dat niet kan
gelijkgesteld worden met een huwelijk of ondertrouw brengt niettemin gelijkgesteld worden met een huwelijk of ondertrouw brengt niettemin
bijzondere rechten en verplichtingen mee. bijzondere rechten en verplichtingen mee.
Door het enkele feit van de wettelijke samenwoning dragen de Door het enkele feit van de wettelijke samenwoning dragen de
wettelijke samenwonenden bij in de lasten van het samenleven naar wettelijke samenwonenden bij in de lasten van het samenleven naar
evenredigheid van hun mogelijkheden. evenredigheid van hun mogelijkheden.
Op dezelfde wijze verbindt iedere schuld, die door een der wettelijke Op dezelfde wijze verbindt iedere schuld, die door een der wettelijke
samenwonenden wordt aangegaan ten behoeve van het samenleven en van de samenwonenden wordt aangegaan ten behoeve van het samenleven en van de
kinderen die door hen opgevoed worden, de andere samenwonende kinderen die door hen opgevoed worden, de andere samenwonende
hoofdelijk. Deze is echter niet aansprakelijk voor schulden die, gelet hoofdelijk. Deze is echter niet aansprakelijk voor schulden die, gelet
op de bestaansmiddelen van de samenwonenden, buitensporig zijn. op de bestaansmiddelen van de samenwonenden, buitensporig zijn.
De artikelen 215, 220, § 1, en 224, § 1 van het Burgerlijk Wetboek De artikelen 215, 220, § 1, en 224, § 1 van het Burgerlijk Wetboek
zijn eveneens van toepassing op het statuut van de wettelijke zijn eveneens van toepassing op het statuut van de wettelijke
samenwoning (onmogelijkheid voor een van de samenwonenden om, zonder samenwoning (onmogelijkheid voor een van de samenwonenden om, zonder
de instemming van de andere samenwonende, onder de levenden onder de instemming van de andere samenwonende, onder de levenden onder
bezwarende titel of gratis, te beschikken over de rechten die hij bezwarende titel of gratis, te beschikken over de rechten die hij
bezit op het onroerend goed dat als voornaamste woning dient - verbod bezit op het onroerend goed dat als voornaamste woning dient - verbod
voor een van de samenwonenden om, alleen, het onroerend goed dat als voor een van de samenwonenden om, alleen, het onroerend goed dat als
voornaamste woning dient met een hypotheek te bezwaren - voornaamste woning dient met een hypotheek te bezwaren -
onmogelijkheid voor een van de samenwonenden om te beschikken, onder onmogelijkheid voor een van de samenwonenden om te beschikken, onder
de levenden, onder bezwarende titel of gratis, over het huisraad dat de levenden, onder bezwarende titel of gratis, over het huisraad dat
aanwezig is in het onroerend goed dat als voornaamste woning dient - aanwezig is in het onroerend goed dat als voornaamste woning dient -
het recht op de huur van het onroerend goed dat door een van de het recht op de huur van het onroerend goed dat door een van de
samenwonenden werd gehuurd - vertegenwoordiging van de samenwonende samenwonenden werd gehuurd - vertegenwoordiging van de samenwonende
die onbekwaamverklaard is of die in de onmogelijkheid is zijn wil te die onbekwaamverklaard is of die in de onmogelijkheid is zijn wil te
kennen te geven door de andere samenwonende voor voornoemde kennen te geven door de andere samenwonende voor voornoemde
handelingen - mogelijkheid tot nietigverklaring van bepaalde handelingen - mogelijkheid tot nietigverklaring van bepaalde
handelingen die werden verricht zonder de medewerking van een van de handelingen die werden verricht zonder de medewerking van een van de
samenwonenden). samenwonenden).
De wet tot invoering van de wettelijke samenwoning bepaalt eveneens de De wet tot invoering van de wettelijke samenwoning bepaalt eveneens de
modaliteiten volgens dewelke de wettelijke samenwoning ophoudt modaliteiten volgens dewelke de wettelijke samenwoning ophoudt
(huwelijk, overlijden, in onderlinge overeenstemming of éénzijdig : (huwelijk, overlijden, in onderlinge overeenstemming of éénzijdig :
neerleggen van een schriftelijke verklaring bij de ambtenaar van de neerleggen van een schriftelijke verklaring bij de ambtenaar van de
burgerlijke stand - vonnis). burgerlijke stand - vonnis).
In geval van beëindiging van de wettelijke samenwoning maakt de In geval van beëindiging van de wettelijke samenwoning maakt de
ambtenaar van de burgerlijke stand hiervan melding in het ambtenaar van de burgerlijke stand hiervan melding in het
bevolkingsregister. bevolkingsregister.
B. Wijzigingen aan de reglementering B. Wijzigingen aan de reglementering
Op grond van de wet tot invoering van de wettelijke samenwoning moet Op grond van de wet tot invoering van de wettelijke samenwoning moet
een nieuwe informatie worden bijgevoegd in de bevolkingsregisters. een nieuwe informatie worden bijgevoegd in de bevolkingsregisters.
Deze informatie moet in bepaalde gevallen eveneens toegankelijk zijn Deze informatie moet in bepaalde gevallen eveneens toegankelijk zijn
voor derden. voor derden.
Een wijziging van het koninklijk besluit van 16 juli 1992, dat op Een wijziging van het koninklijk besluit van 16 juli 1992, dat op
limitatieve wijze de informatie vastlegt die in de bevolkingsregisters limitatieve wijze de informatie vastlegt die in de bevolkingsregisters
wordt opgenomen (Belgisch Staatsblad van 15 augustus 1992), is wordt opgenomen (Belgisch Staatsblad van 15 augustus 1992), is
bijgevolg noodzakelijk (toevoeging van de verklaring van wettelijke bijgevolg noodzakelijk (toevoeging van de verklaring van wettelijke
samenwoning). samenwoning).
Op dezelfde wijze moet het koninklijk besluit van 16 juli 1992 Op dezelfde wijze moet het koninklijk besluit van 16 juli 1992
betreffende het verkrijgen van informatie uit de bevolkingsregisters betreffende het verkrijgen van informatie uit de bevolkingsregisters
en uit het vreemdelingenregister (Belgisch Staatsblad van 15 augustus en uit het vreemdelingenregister (Belgisch Staatsblad van 15 augustus
1992) worden aangepast om de mededeling van de informatie met 1992) worden aangepast om de mededeling van de informatie met
betrekking tot de wettelijke samenwoning ten opzichte van derden betrekking tot de wettelijke samenwoning ten opzichte van derden
mogelijk te maken (aanvulling van artikel 4, eerste lid, tweede zin, mogelijk te maken (aanvulling van artikel 4, eerste lid, tweede zin,
met de woorden "en de verklaring van de wettelijke samenwoning"). Deze met de woorden "en de verklaring van de wettelijke samenwoning"). Deze
laatste bepaling houdt een uitzondering in op de beperking van de laatste bepaling houdt een uitzondering in op de beperking van de
informatie die voor derden toegankelijk is. informatie die voor derden toegankelijk is.
C. Wijziging aan de Algemene Onderrichtingen van 7 oktober 1992 C. Wijziging aan de Algemene Onderrichtingen van 7 oktober 1992
In de Algemene Onderrichtingen van 7 oktober 1992 betreffende het In de Algemene Onderrichtingen van 7 oktober 1992 betreffende het
houden van de bevolkingsregisters en het vreemdelingenregister houden van de bevolkingsregisters en het vreemdelingenregister
(Belgisch Staatsblad van 15 oktober 1992) moet in hoofdstuk II (Belgisch Staatsblad van 15 oktober 1992) moet in hoofdstuk II
betreffende de informatie die in de registers opgenomen wordt, een betreffende de informatie die in de registers opgenomen wordt, een
nummer 52bis ingevoegd worden dat luidt als volgt : nummer 52bis ingevoegd worden dat luidt als volgt :
« De verklaring van de wettelijke samenwoning. De in te voeren datum « De verklaring van de wettelijke samenwoning. De in te voeren datum
is deze waarop de ambtenaar van de burgerlijke stand de verklaring is deze waarop de ambtenaar van de burgerlijke stand de verklaring
vermeldt in het bevolkingsregister, na onderzoek van de voorwaarden vermeldt in het bevolkingsregister, na onderzoek van de voorwaarden
voor de wettelijke samenwoning. » voor de wettelijke samenwoning. »
In hoofdstuk III, nummer 55, § 3, van diezelfde onderrichtingen moet In hoofdstuk III, nummer 55, § 3, van diezelfde onderrichtingen moet
de volgende informatie worden opgenomen tussen 121 en 130 : "123 de volgende informatie worden opgenomen tussen 121 en 130 : "123
(W.S.) Wettelijke samenwoning." (W.S.) Wettelijke samenwoning."
Ten slotte moet in hoofdstuk VIII van de Algemene Onderrichtingen van Ten slotte moet in hoofdstuk VIII van de Algemene Onderrichtingen van
7 oktober 1992 (Het verkrijgen van informatie uit de registers) bij 7 oktober 1992 (Het verkrijgen van informatie uit de registers) bij
het nummer 110ter, ingevoegd door de omzendbrief van 14 oktober 1996 het nummer 110ter, ingevoegd door de omzendbrief van 14 oktober 1996
(Belgisch Staatsblad van 31 oktober 1996), een vierde gedachtestreep (Belgisch Staatsblad van 31 oktober 1996), een vierde gedachtestreep
toegevoegd worden : "de verklaring van de wettelijke samenwoning die toegevoegd worden : "de verklaring van de wettelijke samenwoning die
door de ambtenaar van de burgerlijke stand in het bevolkingsregister door de ambtenaar van de burgerlijke stand in het bevolkingsregister
werd vermeld". werd vermeld".
Ten einde de informatie met betrekking tot de wettelijke samenwoning Ten einde de informatie met betrekking tot de wettelijke samenwoning
te kunnen opnemen in het Rijksregister van de natuurlijke personen te kunnen opnemen in het Rijksregister van de natuurlijke personen
wordt voorzien in een I.T. 123. wordt voorzien in een I.T. 123.
D. Structuren van het I.T. 123 D. Structuren van het I.T. 123
1. Het invoeren van de informatie kan op de volgende manieren gebeuren 1. Het invoeren van de informatie kan op de volgende manieren gebeuren
: :
Structuur 1 Structuur 1
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld
E. Controles E. Controles
De informatie met betrekking tot de wettelijke samenwoning wordt De informatie met betrekking tot de wettelijke samenwoning wordt
bijgehouden in historiek. bijgehouden in historiek.
De chronologische volgorde in het I.T. 123 moet gerespecteerd worden. De chronologische volgorde in het I.T. 123 moet gerespecteerd worden.
Er mogen enkel reële datums ingevoerd worden die na 31 december 1999 Er mogen enkel reële datums ingevoerd worden die na 31 december 1999
liggen. liggen.
De datum van de inschrijving van de wettelijke samenwoning moet later De datum van de inschrijving van de wettelijke samenwoning moet later
zijn dan de datum betreffende de verklaring. De datum van de zijn dan de datum betreffende de verklaring. De datum van de
betekening of de kennisgeving van de verklaring van de beëindiging van betekening of de kennisgeving van de verklaring van de beëindiging van
de wettelijke samenwoning moet later zijn dan de datum betreffende de de wettelijke samenwoning moet later zijn dan de datum betreffende de
verklaring van de beëindiging. verklaring van de beëindiging.
Het identificatienummer van het Rijksregister moet een reëel nummer Het identificatienummer van het Rijksregister moet een reëel nummer
zijn dat is opgenomen in het Rijksregister. zijn dat is opgenomen in het Rijksregister.
Het invoeren van de beëindiging van een wettelijke samenwoning Het invoeren van de beëindiging van een wettelijke samenwoning
veronderstelt de voorafgaande aanwezigheid in het dossier van een veronderstelt de voorafgaande aanwezigheid in het dossier van een
actieve verklaring van wettelijke samenwoning. actieve verklaring van wettelijke samenwoning.
Een verklaring van wettelijke samenwoning kan slechts worden ingevoerd Een verklaring van wettelijke samenwoning kan slechts worden ingevoerd
bij afwezigheid van een huwelijk of van een actieve informatie met bij afwezigheid van een huwelijk of van een actieve informatie met
betrekking tot de wettelijke samenwoning. betrekking tot de wettelijke samenwoning.
De samenwoning moeten samenleven op hetzelfde adres (controle I.T. 001 De samenwoning moeten samenleven op hetzelfde adres (controle I.T. 001
en I.T. 020). en I.T. 020).
Een oud I.T. 111 (statuut van de persoon die vertegenwoordigd of Een oud I.T. 111 (statuut van de persoon die vertegenwoordigd of
bijgestaan wordt) met de codes 61, 63, 67 of 69 kan niet voorkomen in bijgestaan wordt) met de codes 61, 63, 67 of 69 kan niet voorkomen in
de dossiers van de twee samenwonenden. de dossiers van de twee samenwonenden.
De twee samenwonenden mogen niet minderjarig zijn (minder dan 18 De twee samenwonenden mogen niet minderjarig zijn (minder dan 18
jaar), tenzij hun dossier een I.T. 111 bevat met code 50 jaar), tenzij hun dossier een I.T. 111 bevat met code 50
(emancipatie). (emancipatie).
Deze onderrichtingen worden vanaf nu aan de gemeenten en aan sommige Deze onderrichtingen worden vanaf nu aan de gemeenten en aan sommige
gebruikers van het Rijksregister van de Natuurlijke personen gebruikers van het Rijksregister van de Natuurlijke personen
medegedeeld teneinde een aanpassing van hun programma's mogelijk te medegedeeld teneinde een aanpassing van hun programma's mogelijk te
maken vóór de datum van de effectieve inwerkingtreding van het statuut maken vóór de datum van de effectieve inwerkingtreding van het statuut
van wettelijke samenwoning. van wettelijke samenwoning.
Namens de Minister van Binnenlandse Zaken : Namens de Minister van Binnenlandse Zaken :
De Directeur-Generaal, De Directeur-Generaal,
L. Vanneste. L. Vanneste.
^