Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Koninklijk Besluit van --
← Terug naar "Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 21 december 2023, gesloten in het Paritair Comité voor de zeevisserij, tot vervanging van de bijlage aan de collectieve arbeidsovereenkomst van 3 mei 2018, dewelke de uitvoering regelt van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, betreffende het voeren van een preventief alcohol- en drugsbeleid in de ondernemingen die vallen onder de sector zeevisserij (1)"
Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 21 december 2023, gesloten in het Paritair Comité voor de zeevisserij, tot vervanging van de bijlage aan de collectieve arbeidsovereenkomst van 3 mei 2018, dewelke de uitvoering regelt van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, betreffende het voeren van een preventief alcohol- en drugsbeleid in de ondernemingen die vallen onder de sector zeevisserij (1) Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 21 december 2023, gesloten in het Paritair Comité voor de zeevisserij, tot vervanging van de bijlage aan de collectieve arbeidsovereenkomst van 3 mei 2018, dewelke de uitvoering regelt van de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, betreffende het voeren van een preventief alcohol- en drugsbeleid in de ondernemingen die vallen onder de sector zeevisserij (1)
1 OKTOBER 2024. - Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt 1 OKTOBER 2024. - Koninklijk besluit waarbij algemeen verbindend wordt
verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 21 december 2023, verklaard de collectieve arbeidsovereenkomst van 21 december 2023,
gesloten in het Paritair Comité voor de zeevisserij, tot vervanging gesloten in het Paritair Comité voor de zeevisserij, tot vervanging
van de bijlage aan de collectieve arbeidsovereenkomst van 3 mei 2018, van de bijlage aan de collectieve arbeidsovereenkomst van 3 mei 2018,
dewelke de uitvoering regelt van de collectieve arbeidsovereenkomst dewelke de uitvoering regelt van de collectieve arbeidsovereenkomst
nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale Arbeidsraad,
betreffende het voeren van een preventief alcohol- en drugsbeleid in betreffende het voeren van een preventief alcohol- en drugsbeleid in
de ondernemingen die vallen onder de sector zeevisserij de ondernemingen die vallen onder de sector zeevisserij
(registratienummer 146442/CO/143) (1) (registratienummer 146442/CO/143) (1)
FILIP, Koning der Belgen, FILIP, Koning der Belgen,
Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet. Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet.
Gelet op de wet van 5 december 1968 betreffende de collectieve Gelet op de wet van 5 december 1968 betreffende de collectieve
arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités, inzonderheid op artikel arbeidsovereenkomsten en de paritaire comités, inzonderheid op artikel
28; 28;
Gelet op het verzoek van het Paritair Comité voor de zeevisserij; Gelet op het verzoek van het Paritair Comité voor de zeevisserij;
Op de voordracht van de Minister van Werk, Op de voordracht van de Minister van Werk,
Hebben Wij besloten en besluiten Wij : Hebben Wij besloten en besluiten Wij :

Artikel 1.Algemeen verbindend wordt verklaard de als bijlage

Artikel 1.Algemeen verbindend wordt verklaard de als bijlage
overgenomen collectieve arbeidsovereenkomst van 21 december 2023, overgenomen collectieve arbeidsovereenkomst van 21 december 2023,
gesloten in het Paritair Comité voor de zeevisserij, tot vervanging gesloten in het Paritair Comité voor de zeevisserij, tot vervanging
van de bijlage aan de collectieve arbeidsovereenkomst van 3 mei 2018, van de bijlage aan de collectieve arbeidsovereenkomst van 3 mei 2018,
dewelke de uitvoering regelt van de collectieve arbeidsovereenkomst dewelke de uitvoering regelt van de collectieve arbeidsovereenkomst
nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale Arbeidsraad,
betreffende het voeren van een preventief alcohol- en drugsbeleid in betreffende het voeren van een preventief alcohol- en drugsbeleid in
de ondernemingen die vallen onder de sector zeevisserij de ondernemingen die vallen onder de sector zeevisserij
(registratienummer 146442/CO/143). (registratienummer 146442/CO/143).

Art. 2.De minister bevoegd voor Werk is belast met de uitvoering van

Art. 2.De minister bevoegd voor Werk is belast met de uitvoering van
dit besluit. dit besluit.
Gegeven te Brussel, 1 oktober 2024. Gegeven te Brussel, 1 oktober 2024.
FILIP FILIP
Van Koningswege : Van Koningswege :
De Minister van Werk, De Minister van Werk,
P.-Y. DERMAGNE P.-Y. DERMAGNE
_______ _______
Nota Nota
(1) Verwijzing naar het Belgisch Staatsblad : (1) Verwijzing naar het Belgisch Staatsblad :
Wet van 5 december 1968, Belgisch Staatsblad van 15 januari 1969. Wet van 5 december 1968, Belgisch Staatsblad van 15 januari 1969.
Bijlage Bijlage
Paritair Comité voor de zeevisserij Paritair Comité voor de zeevisserij
Collectieve arbeidsovereenkomst van 21 december 2023 Collectieve arbeidsovereenkomst van 21 december 2023
Vervanging van de bijlage aan de collectieve arbeidsovereenkomst van 3 Vervanging van de bijlage aan de collectieve arbeidsovereenkomst van 3
mei 2018, dewelke de uitvoering regelt van de collectieve mei 2018, dewelke de uitvoering regelt van de collectieve
arbeidsovereenkomst nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale arbeidsovereenkomst nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale
Arbeidsraad, betreffende het voeren van een preventief alcohol- en Arbeidsraad, betreffende het voeren van een preventief alcohol- en
drugsbeleid in de ondernemingen die vallen onder de sector zeevisserij drugsbeleid in de ondernemingen die vallen onder de sector zeevisserij
(registratienummer 146442/CO/143) (Overeenkomst geregistreerd op 19 (registratienummer 146442/CO/143) (Overeenkomst geregistreerd op 19
februari 2024 onder het nummer 186173/CO/143) februari 2024 onder het nummer 186173/CO/143)
HOOFDSTUK I. - Toepassingsgebied HOOFDSTUK I. - Toepassingsgebied

Artikel 1.§ 1. Deze collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing

Artikel 1.§ 1. Deze collectieve arbeidsovereenkomst is van toepassing
op de reders en werknemers die ressorteren onder het Paritair Comité op de reders en werknemers die ressorteren onder het Paritair Comité
nr. 143 voor de zeevisserij, die gekend zijn onder het kengetal 019 nr. 143 voor de zeevisserij, die gekend zijn onder het kengetal 019
van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid en die onder het van de Rijksdienst voor Sociale Zekerheid en die onder het
toepassingsgebied vallen van het koninklijk besluit van 17 februari toepassingsgebied vallen van het koninklijk besluit van 17 februari
2005 tot uitvoering van de bepalingen van de wet van 3 mei 2003 tot 2005 tot uitvoering van de bepalingen van de wet van 3 mei 2003 tot
regeling van de arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienst voor de regeling van de arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienst voor de
zeevisserij en tot verbetering van het sociaal statuut van de zeevisserij en tot verbetering van het sociaal statuut van de
zeevissers. zeevissers.
§ 2. Voor de toepassing van onderhavige collectieve § 2. Voor de toepassing van onderhavige collectieve
arbeidsovereenkomst moet worden verstaan onder "werknemers" : arbeidsovereenkomst moet worden verstaan onder "werknemers" :
arbeiders, zowel vrouwen als mannen. arbeiders, zowel vrouwen als mannen.

Art. 2.Deze collectieve arbeidsovereenkomst vervangt de globale

Art. 2.Deze collectieve arbeidsovereenkomst vervangt de globale
bijlage krachtens haar artikel 3 bijgevoegd aan de collectieve bijlage krachtens haar artikel 3 bijgevoegd aan de collectieve
arbeidsovereenkomst van 3 mei 2018, dewelke de uitvoering regelt van arbeidsovereenkomst van 3 mei 2018, dewelke de uitvoering regelt van
de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 100 van 1 april 2009, gesloten de collectieve arbeidsovereenkomst nr. 100 van 1 april 2009, gesloten
in de Nationale Arbeidsraad, betreffende het voeren van een preventief in de Nationale Arbeidsraad, betreffende het voeren van een preventief
alcohol- en drugsbeleid in de ondernemingen die vallen onder de sector alcohol- en drugsbeleid in de ondernemingen die vallen onder de sector
zeevisserij (registratienummer 146442/CO/143). zeevisserij (registratienummer 146442/CO/143).

Art. 3.Deze overeenkomst is gesloten voor onbepaalde duur en treedt

Art. 3.Deze overeenkomst is gesloten voor onbepaalde duur en treedt
in werking op 1 december 2023. in werking op 1 december 2023.
Zij kan worden opgezegd door elk van de contracterende partijen met Zij kan worden opgezegd door elk van de contracterende partijen met
een opzeggingstermijn van 3 maanden te betekenen per aangetekend een opzeggingstermijn van 3 maanden te betekenen per aangetekend
schrijven aan de voorzitter van het Paritair Comité voor de schrijven aan de voorzitter van het Paritair Comité voor de
zeevisserij (PC 143). zeevisserij (PC 143).
Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 1 oktober Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 1 oktober
2024. 2024.
De Minister van Werk, De Minister van Werk,
P.-Y. DERMAGNE P.-Y. DERMAGNE
Bijlage bij de collectieve arbeidsovereenkomst van 21 december 2023, Bijlage bij de collectieve arbeidsovereenkomst van 21 december 2023,
gesloten in het Paritair Comité voor de zeevisserij, tot vervanging gesloten in het Paritair Comité voor de zeevisserij, tot vervanging
van de bijlage aan de collectieve arbeidsovereenkomst van 3 mei 2018, van de bijlage aan de collectieve arbeidsovereenkomst van 3 mei 2018,
dewelke de uitvoering regelt van de collectieve arbeidsovereenkomst dewelke de uitvoering regelt van de collectieve arbeidsovereenkomst
nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale Arbeidsraad, nr. 100 van 1 april 2009, gesloten in de Nationale Arbeidsraad,
betreffende het voeren van een preventief alcohol- en drugsbeleid in betreffende het voeren van een preventief alcohol- en drugsbeleid in
de ondernemingen die vallen onder de sector zeevisserij de ondernemingen die vallen onder de sector zeevisserij
(registratienummer 146442/CO/143) (registratienummer 146442/CO/143)
1. Situering van het beleidsplan 1. Situering van het beleidsplan
De start van de werking rond middelengebruik in de visserij kwam er De start van de werking rond middelengebruik in de visserij kwam er
nadat de provincie West-Vlaanderen hiertoe de vraag kreeg van nadat de provincie West-Vlaanderen hiertoe de vraag kreeg van
verschillende betrokkenen uit de visserijsector. Na een moeilijke verschillende betrokkenen uit de visserijsector. Na een moeilijke
start in 2005 gaven de leden van de Provinciale Commissie voor de start in 2005 gaven de leden van de Provinciale Commissie voor de
zeevisserij hun medewerking aan een werkgroep die een strategie voor zeevisserij hun medewerking aan een werkgroep die een strategie voor
de werking rond middelengebruik moest uitzoeken. de werking rond middelengebruik moest uitzoeken.
Middelen- of drugsgebruik bestaat al lang. Men vindt het in alle Middelen- of drugsgebruik bestaat al lang. Men vindt het in alle
culturen en sectoren. In eerste instantie werd er vooral repressief culturen en sectoren. In eerste instantie werd er vooral repressief
opgetreden tegen het gebruik van drugs. Het is ondertussen duidelijk opgetreden tegen het gebruik van drugs. Het is ondertussen duidelijk
dat het zeker even belangrijk is om ook preventief te werken dat het zeker even belangrijk is om ook preventief te werken
hiertegenover. Indien er enkel repressief opgetreden wordt, verlegt hiertegenover. Indien er enkel repressief opgetreden wordt, verlegt
het probleem zich gewoon. Preventief werken houdt in dat ook het probleem zich gewoon. Preventief werken houdt in dat ook
hulpverlening wordt aangeboden en dat, indien nodig, ook hulpverlening wordt aangeboden en dat, indien nodig, ook
sanctionerende maatregelen gesteld kunnen worden. sanctionerende maatregelen gesteld kunnen worden.
Een belangrijke manier om preventief te werken is de bedrijven Een belangrijke manier om preventief te werken is de bedrijven
inlichten over hoe omgegaan kan worden met middelengebruik op de inlichten over hoe omgegaan kan worden met middelengebruik op de
werkplaats. De visserijsector wordt hierbij benaderd als een bedrijf. werkplaats. De visserijsector wordt hierbij benaderd als een bedrijf.
2. Opzetten van structuur : samenwerking tussen de sociale partners 2. Opzetten van structuur : samenwerking tussen de sociale partners
die zetelen in het Zeevissersfonds en de leden van de stuurgroep die zetelen in het Zeevissersfonds en de leden van de stuurgroep
Previs Previs
Volgende stappen werden doorlopen : Volgende stappen werden doorlopen :
- Het ondertekenen van een collectieve arbeidsovereenkomst; - Het ondertekenen van een collectieve arbeidsovereenkomst;
- Het opmaken van een visietekst en de ondertekening van deze tekst - Het opmaken van een visietekst en de ondertekening van deze tekst
door alle betrokkenen; door alle betrokkenen;
- Het uitwerken van een stappenplan; - Het uitwerken van een stappenplan;
- Het uitwerken van maatregelen voor voorlichting en vorming; - Het uitwerken van maatregelen voor voorlichting en vorming;
- Het uitwerken van een hulpverleningskader. - Het uitwerken van een hulpverleningskader.
3. Visietekst 3. Visietekst
Vanuit Zeevissersfonds/Previs volgende visie : Vanuit Zeevissersfonds/Previs volgende visie :
De partners zeevisserij engageren zich om een alcohol- en drugsbeleid De partners zeevisserij engageren zich om een alcohol- en drugsbeleid
uit te werken voor de zeevisserij. De basis van dit beleid is uit te werken voor de zeevisserij. De basis van dit beleid is
probleemsituaties vermijden of voorkomen en de zorg voor een probleemsituaties vermijden of voorkomen en de zorg voor een
imagoverbetering van de sector beogen. imagoverbetering van de sector beogen.
Door de aanpak van deze thematiek beoogt men een aantal voordelen voor Door de aanpak van deze thematiek beoogt men een aantal voordelen voor
alle betrokkenen : verbetering van de economische situatie, een alle betrokkenen : verbetering van de economische situatie, een
veiligere werkomgeving, een verbetering van het welzijn op het werk en veiligere werkomgeving, een verbetering van het welzijn op het werk en
behoud van werk. behoud van werk.
Hierbij worden volgende uitgangspunten gehanteerd : Hierbij worden volgende uitgangspunten gehanteerd :
- Veilig functioneren - Veilig functioneren
Er wordt belang gehecht aan een veilige en gezonde werkomgeving voor Er wordt belang gehecht aan een veilige en gezonde werkomgeving voor
alle opvarenden. De verantwoordelijkheid van een bemanningslid strekt alle opvarenden. De verantwoordelijkheid van een bemanningslid strekt
zowel over het economisch kapitaal van het vaartuig als over het zowel over het economisch kapitaal van het vaartuig als over het
welzijn en de veiligheid van de overige bemanningsleden. De sector welzijn en de veiligheid van de overige bemanningsleden. De sector
erkent dat alcohol en andere drugs een weerslag kunnen hebben op het erkent dat alcohol en andere drugs een weerslag kunnen hebben op het
veilig functioneren van alle opvarenden. Misbruik verhoogt ten zeerste veilig functioneren van alle opvarenden. Misbruik verhoogt ten zeerste
de kans op arbeidsongevallen, en ook de werkefficiëntie komt in het de kans op arbeidsongevallen, en ook de werkefficiëntie komt in het
gedrang, waardoor het imago van de sector er ook onder lijdt. gedrang, waardoor het imago van de sector er ook onder lijdt.
- Wat zijn drugs? - Wat zijn drugs?
Onder "drugs" wordt verstaan : verdovende, stimulerende en Onder "drugs" wordt verstaan : verdovende, stimulerende en
bewustzijnsveranderende middelen (slaap- en kalmeermiddelen, bewustzijnsveranderende middelen (slaap- en kalmeermiddelen,
pijnstillers, alcohol, cannabis, heroïne, LSD, enz.)/ Nicotine is geen pijnstillers, alcohol, cannabis, heroïne, LSD, enz.)/ Nicotine is geen
onderwerp van dit beleid. onderwerp van dit beleid.
- Wanneer is er een probleem? - Wanneer is er een probleem?
Op het werk wordt alcohol- en drugsgebruik als problematisch ervaren Op het werk wordt alcohol- en drugsgebruik als problematisch ervaren
als het veilig werken in het gedrang komt. Iemand onder invloed als het veilig werken in het gedrang komt. Iemand onder invloed
gedurende het werk of met een verslavingsprobleem kan minder veilig gedurende het werk of met een verslavingsprobleem kan minder veilig
functioneren. Alcohol- en drugsgebruik hebben ook gevolgen voor de functioneren. Alcohol- en drugsgebruik hebben ook gevolgen voor de
gezondheid van de gebruiker zelf én de veiligheid en het welzijn van gezondheid van de gebruiker zelf én de veiligheid en het welzijn van
alle opvarenden. alle opvarenden.
De partners zeevisserij wensen gebruik en misbruik op het werk te De partners zeevisserij wensen gebruik en misbruik op het werk te
voorkomen en zodoende de negatieve gevolgen ervan vermijden (zie voorkomen en zodoende de negatieve gevolgen ervan vermijden (zie
bijlage I). bijlage I).
- Beleidsplanning - Beleidsplanning
De partners zeevisserij verbinden zich ertoe een preventiegericht De partners zeevisserij verbinden zich ertoe een preventiegericht
beleidsplan uit te werken waarbij regelgeving, procedures, beleidsplan uit te werken waarbij regelgeving, procedures,
hulpverleningskader, voorlichting en vorming in een geheel van hulpverleningskader, voorlichting en vorming in een geheel van
maatregelen wordt aangereikt. maatregelen wordt aangereikt.
- Handleiding, richtlijnen en procedures - Handleiding, richtlijnen en procedures
a. De partners zeevisserij wensen in het komende werkjaar een a. De partners zeevisserij wensen in het komende werkjaar een
duidelijke handleiding (zie bijlage II) ter beschikking te stellen duidelijke handleiding (zie bijlage II) ter beschikking te stellen
voor reders en schippers waarin wordt aangegeven hoe men met de voor reders en schippers waarin wordt aangegeven hoe men met de
thematiek alcohol en andere drugs op het werk kan omgaan. De thematiek alcohol en andere drugs op het werk kan omgaan. De
verantwoordelijkheid van de reder, als veiligheidsadviseur voor het verantwoordelijkheid van de reder, als veiligheidsadviseur voor het
schip, en schipper staat hierin centraal. De aanpak van schip, en schipper staat hierin centraal. De aanpak van
middelengebruik moet door alle betrokkenen gesteund worden : reder, middelengebruik moet door alle betrokkenen gesteund worden : reder,
schipper en bemanning. schipper en bemanning.
b. De partners zeevisserij wensen tot een duidelijke definiëring b. De partners zeevisserij wensen tot een duidelijke definiëring
betreffende het alcohol- en drugsgebruik te komen, zodat voor elk betreffende het alcohol- en drugsgebruik te komen, zodat voor elk
bemanningslid de regelgeving duidelijk wordt. De sector heeft zich bemanningslid de regelgeving duidelijk wordt. De sector heeft zich
hierover reeds duidelijk uitgesproken door in het paritair comité hierover reeds duidelijk uitgesproken door in het paritair comité
akkoord te gaan met artikel 18 van de wet van 3 mei 2003 tot regeling akkoord te gaan met artikel 18 van de wet van 3 mei 2003 tot regeling
van de arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienst voor de zeevisserij en van de arbeidsovereenkomst wegens scheepsdienst voor de zeevisserij en
tot verbetering van het sociaal statuut van de zeevisser. tot verbetering van het sociaal statuut van de zeevisser.
4. Ontwikkelen pijlers van het beleid 4. Ontwikkelen pijlers van het beleid
4.1. Afbakening 4.1. Afbakening
Het beleidsplan is bedoeld voor reder, schipper en alle andere Het beleidsplan is bedoeld voor reder, schipper en alle andere
bemanningsleden. bemanningsleden.
De tijd van toepassing is de werktijd, waarbij de wettelijke definitie De tijd van toepassing is de werktijd, waarbij de wettelijke definitie
wordt gehanteerd, namelijk (artikel 42 van sociaal statuut) : "de wordt gehanteerd, namelijk (artikel 42 van sociaal statuut) : "de
zeereis wordt geacht begonnen te zijn vanaf het ogenblik waarop de zeereis wordt geacht begonnen te zijn vanaf het ogenblik waarop de
zeevisser de dorpel van zijn woonplaats verlaat om zich, langs het zeevisser de dorpel van zijn woonplaats verlaat om zich, langs het
normale traject, naar het vissersschip te begeven en te zijn beëindigd normale traject, naar het vissersschip te begeven en te zijn beëindigd
op het ogenblik waarop de zeevisser, via het normale traject, deze op het ogenblik waarop de zeevisser, via het normale traject, deze
dorpel opnieuw overschrijdt". dorpel opnieuw overschrijdt".
4.2. Regelgeving 4.2. Regelgeving
Deze regelgeving is opgenomen in het arbeidsreglement, een document Deze regelgeving is opgenomen in het arbeidsreglement, een document
dat ieder bemanningslid bij het ondertekenen van de dat ieder bemanningslid bij het ondertekenen van de
arbeidsovereenkomst ontvangt. arbeidsovereenkomst ontvangt.
De wet van 3 mei 2003 (= sociaal statuut) (artikel 18) bepaalt : De wet van 3 mei 2003 (= sociaal statuut) (artikel 18) bepaalt :
" § 2. Het is de zeevisser verboden om alcoholische, verdovende of " § 2. Het is de zeevisser verboden om alcoholische, verdovende of
hallucinatieverwekkende stoffen aan boord te hebben, al dan niet voor hallucinatieverwekkende stoffen aan boord te hebben, al dan niet voor
eigen gebruik. eigen gebruik.
§ 3. Het bepaalde in de vorige paragraaf heeft geen betrekking op § 3. Het bepaalde in de vorige paragraaf heeft geen betrekking op
licht alcoholische dranken, die als normaal kunnen worden beschouwd licht alcoholische dranken, die als normaal kunnen worden beschouwd
volgens de duur van de geplande zeereis en het aantal bemanningsleden. volgens de duur van de geplande zeereis en het aantal bemanningsleden.
§ 4. De zeevisser die de bepalingen van dit artikel overtreedt, is § 4. De zeevisser die de bepalingen van dit artikel overtreedt, is
aansprakelijk voor alle schade, fiscale geldboeten of straffen door aansprakelijk voor alle schade, fiscale geldboeten of straffen door
het visserschip daardoor opgelopen, onverminderd het recht van de het visserschip daardoor opgelopen, onverminderd het recht van de
schipper om dergelijke stoffen in beslag te nemen of te vernietigen.". schipper om dergelijke stoffen in beslag te nemen of te vernietigen.".
4.3. Stappenplan 4.3. Stappenplan
Het stappenplan is van toepassing bij : Het stappenplan is van toepassing bij :
- Het aan boord brengen van alcoholische, verdovende of - Het aan boord brengen van alcoholische, verdovende of
hallucinatieverwekkende stoffen, al dan niet voor eigen gebruik. hallucinatieverwekkende stoffen, al dan niet voor eigen gebruik.
- Onder invloed op het werk verschijnen (1). - Onder invloed op het werk verschijnen (1).
- Op het werk onder invloed zijn - zich onder invloed gedragen. - Op het werk onder invloed zijn - zich onder invloed gedragen.
- Herhaaldelijk minder goed functioneren ten gevolge van een - Herhaaldelijk minder goed functioneren ten gevolge van een
(vermoedelijk) alcohol of drugsprobleem. (vermoedelijk) alcohol of drugsprobleem.
Met dit stappenplan wil de sector de veiligheid garanderen en de Met dit stappenplan wil de sector de veiligheid garanderen en de
uitval door problematisch gebruik voorkomen. In de eerste plaats zal uitval door problematisch gebruik voorkomen. In de eerste plaats zal
preventief opgetreden worden en bij de minste signalen van preventief opgetreden worden en bij de minste signalen van
middelengebruik of misbruik opgetreden worden. middelengebruik of misbruik opgetreden worden.
Dit stappenplan geeft aan alle betrokkenen een houvast en legt de Dit stappenplan geeft aan alle betrokkenen een houvast en legt de
respectieve verantwoordelijkheden vast. respectieve verantwoordelijkheden vast.
We maken een onderscheid tussen acuut misbruik en chronisch misbruik. We maken een onderscheid tussen acuut misbruik en chronisch misbruik.
Het onderscheid tussen beide situaties is belangrijk omdat ze elk een Het onderscheid tussen beide situaties is belangrijk omdat ze elk een
aparte aanpak vergen. aparte aanpak vergen.
Bij acuut misbruik heeft de medewerker zoveel alcohol of andere drugs Bij acuut misbruik heeft de medewerker zoveel alcohol of andere drugs
gebruikt dat hij niet meer in staat is om normaal te functioneren. gebruikt dat hij niet meer in staat is om normaal te functioneren.
Bij chronisch misbruik functioneert de medewerker herhaaldelijk minder Bij chronisch misbruik functioneert de medewerker herhaaldelijk minder
goed ten gevolge van een (vermoedelijk) alcohol of drugsprobleem. Dit goed ten gevolge van een (vermoedelijk) alcohol of drugsprobleem. Dit
is moeilijker te herkennen en vraagt een intensievere opvolging van is moeilijker te herkennen en vraagt een intensievere opvolging van
het werkgedrag. De bedoeling is om als het nodig is de werknemer naar het werkgedrag. De bedoeling is om als het nodig is de werknemer naar
de hulpverlening te krijgen, met waarborgen voor de privacy van de de hulpverlening te krijgen, met waarborgen voor de privacy van de
betrokkene. betrokkene.
Via een vastgesteld stappenplan wordt de situatie opgevolgd en worden Via een vastgesteld stappenplan wordt de situatie opgevolgd en worden
afspraken gemaakt over verbetering van de situatie. Externe afspraken gemaakt over verbetering van de situatie. Externe
behandeling kan een deel zijn van deze afspraken. De druk wordt behandeling kan een deel zijn van deze afspraken. De druk wordt
stapsgewijs opgevoerd en elke situatie wordt beoordeeld in functie van stapsgewijs opgevoerd en elke situatie wordt beoordeeld in functie van
het veilig functioneren. het veilig functioneren.
Een gradatie van maatregelen kan worden toegepast afhankelijk van het Een gradatie van maatregelen kan worden toegepast afhankelijk van het
aantal keren dat de feiten zich voordoen en/of de ernst van de aantal keren dat de feiten zich voordoen en/of de ernst van de
situatie. Bij een eenmalig incident is het niet steeds nodig een situatie. Bij een eenmalig incident is het niet steeds nodig een
volledig traject van hulpverlening te voorzien. Maar het is niet volledig traject van hulpverlening te voorzien. Maar het is niet
altijd duidelijk dat het over een eenmalig voorval gaat. altijd duidelijk dat het over een eenmalig voorval gaat.
De eerste verantwoordelijkheid ligt bij de schippers en de reders. Van De eerste verantwoordelijkheid ligt bij de schippers en de reders. Van
hen wordt verwacht dat zij bij problemen door gebruik van alcohol of hen wordt verwacht dat zij bij problemen door gebruik van alcohol of
drugs consequent optreden. De schipper stelt de werkonbekwaamheid vast drugs consequent optreden. De schipper stelt de werkonbekwaamheid vast
van elk personeelslid dat onder invloed op het werk is of verschijnt, van elk personeelslid dat onder invloed op het werk is of verschijnt,
of dat minder goed functioneert. of dat minder goed functioneert.
Omdat een inventarisatie van voorvallen belangrijk is, is het hierbij Omdat een inventarisatie van voorvallen belangrijk is, is het hierbij
essentieel dat de sector een meldpunt uitwerkt. Dit moet een neutrale essentieel dat de sector een meldpunt uitwerkt. Dit moet een neutrale
instantie zijn, die louter administratief werkt. instantie zijn, die louter administratief werkt.
Bijkomend dient een vertrouwensteam samengesteld te worden. Dit Bijkomend dient een vertrouwensteam samengesteld te worden. Dit
vertrouwensteam bestaat uit de arbeidsgeneesheer van de betrokkene, de vertrouwensteam bestaat uit de arbeidsgeneesheer van de betrokkene, de
sociaal-consulent. Dit vertrouwensteam staat in voor de eerste sociaal-consulent. Dit vertrouwensteam staat in voor de eerste
begeleiding en verstrekt informatie over het bestaan van begeleiding en verstrekt informatie over het bestaan van
hulpverleningsmogelijkheden en moedigt de werknemer aan om contact op hulpverleningsmogelijkheden en moedigt de werknemer aan om contact op
te nemen met externe hulpverlening. te nemen met externe hulpverlening.
- Acute situatie - Acute situatie
Zie bijlage III voor schematische voorstelling van het stappenplan. Zie bijlage III voor schematische voorstelling van het stappenplan.
Stap 1 : Vaststelling Stap 1 : Vaststelling
Een acuut probleem doet zich voor wanneer een personeelslid dermate Een acuut probleem doet zich voor wanneer een personeelslid dermate
veel alcohol of drugs heeft gebruikt dat normaal functioneren niet veel alcohol of drugs heeft gebruikt dat normaal functioneren niet
meer mogelijk is. De persoon heeft duidelijk geen controle meer over meer mogelijk is. De persoon heeft duidelijk geen controle meer over
zijn functioneren. zijn functioneren.
De invloed van alcohol of drugs is van die aard dat de medewerker De invloed van alcohol of drugs is van die aard dat de medewerker
schade kan aanbrengen aan zichzelf of aan het bedrijf. schade kan aanbrengen aan zichzelf of aan het bedrijf.
De schipper baseert zich in de eerste plaats op uiterlijke tekenen en De schipper baseert zich in de eerste plaats op uiterlijke tekenen en
stelt de arbeidsgeschiktheid of -ongeschiktheid vast. stelt de arbeidsgeschiktheid of -ongeschiktheid vast.
Stap 2 : Maatregelen nemen Stap 2 : Maatregelen nemen
De schipper spreekt de betrokkene aan vanuit deze signalen en neemt de De schipper spreekt de betrokkene aan vanuit deze signalen en neemt de
gepaste maatregelen. De wettelijke volmachten van de schipper worden gepaste maatregelen. De wettelijke volmachten van de schipper worden
in bijlage uitgewerkt. in bijlage uitgewerkt.
Stap 3 : Registratie in logboek Stap 3 : Registratie in logboek
De schipper noteert het voorval in het logboek en laat dit De schipper noteert het voorval in het logboek en laat dit
ondertekenen door getuigen. Er zal aan de schippers een juridisch ondertekenen door getuigen. Er zal aan de schippers een juridisch
correcte standaardformulering worden voorgesteld, zoals de voorbeelden correcte standaardformulering worden voorgesteld, zoals de voorbeelden
in bijlage. in bijlage.
Stap 4 : Opvolging Stap 4 : Opvolging
a. De schipper meldt het aan de reder. Die brengt het meldpunt op de a. De schipper meldt het aan de reder. Die brengt het meldpunt op de
hoogte. De reder brengt de betrokkene op de hoogte van de verwijzing hoogte. De reder brengt de betrokkene op de hoogte van de verwijzing
naar het meldpunt. naar het meldpunt.
b. Het meldpunt noteert dit in het persoonlijke dossier. b. Het meldpunt noteert dit in het persoonlijke dossier.
c. Indien het om een eenmalige gebeurtenis gaat dan wordt de reder c. Indien het om een eenmalige gebeurtenis gaat dan wordt de reder
hierover verwittigd. hierover verwittigd.
d. De reder voert een gesprek met de betrokkenen en wijst hem op de d. De reder voert een gesprek met de betrokkenen en wijst hem op de
gevolgen indien er zich nog dergelijke feiten voordoen. gevolgen indien er zich nog dergelijke feiten voordoen.
e. De procedure stopt. e. De procedure stopt.
Indien er zich een tweede voorval voordoet in een periode van twee Indien er zich een tweede voorval voordoet in een periode van twee
jaar volgend op het eerste voorval dan wordt de procedure voor een jaar volgend op het eerste voorval dan wordt de procedure voor een
chronische situatie gehanteerd. chronische situatie gehanteerd.
- Chronische situatie - Chronische situatie
Zie bijlage IV voor schematische voorstelling van het stappenplan. Zie bijlage IV voor schematische voorstelling van het stappenplan.
Stap 1 : Vaststelling Stap 1 : Vaststelling
Medewerkers met een verdoken alcohol- of ander drugsprobleem kunnen Medewerkers met een verdoken alcohol- of ander drugsprobleem kunnen
minder veilig functioneren. Hierbij is er sprake van een vermoeden van minder veilig functioneren. Hierbij is er sprake van een vermoeden van
een alcohol- of ander drugsprobleem. Indien er aanwijzingen zijn die een alcohol- of ander drugsprobleem. Indien er aanwijzingen zijn die
een alcohol- of drugsprobleem doen vermoeden confronteert de een alcohol- of drugsprobleem doen vermoeden confronteert de
schipper/reder de betrokkene met deze signalen (bepaalde periode met schipper/reder de betrokkene met deze signalen (bepaalde periode met
verminderde werkprestaties, verhoogde afwezigheid, problemen met verminderde werkprestaties, verhoogde afwezigheid, problemen met
collega's, enz.). De reder meldt deze problemen aan het meldpunt. collega's, enz.). De reder meldt deze problemen aan het meldpunt.
Het meldpunt brengt de arbeidsgeneeskundige dienst op de hoogte. Het meldpunt brengt de arbeidsgeneeskundige dienst op de hoogte.
Stap 2 : Opvolging Stap 2 : Opvolging
a. De medewerker meldt zich aan. a. De medewerker meldt zich aan.
De medewerker meldt zich aan bij de arbeidsgeneeskundige dienst met De medewerker meldt zich aan bij de arbeidsgeneeskundige dienst met
het oog op een beoordeling van het veilig functioneren. De het oog op een beoordeling van het veilig functioneren. De
arbeidsgeneeskundige dienst motiveert de betrokkene om het arbeidsgeneeskundige dienst motiveert de betrokkene om het
hulpverleningskader te consulteren. De arbeidsgeneeskundige dienst hulpverleningskader te consulteren. De arbeidsgeneeskundige dienst
informeert de betrokkene over de rol van het vertrouwensteam, de informeert de betrokkene over de rol van het vertrouwensteam, de
mogelijkheden van externe hulpverlening en de ondersteuning door de mogelijkheden van externe hulpverlening en de ondersteuning door de
vakbond. vakbond.
Er worden afspraken gemaakt over het begeleidingstraject en over de Er worden afspraken gemaakt over het begeleidingstraject en over de
communicatie naar de werkvloer. communicatie naar de werkvloer.
De arbeidsgeneeskundige dienst houdt met garanties van De arbeidsgeneeskundige dienst houdt met garanties van
vertrouwelijkheid de reder/schipper op de hoogte van het verloop. vertrouwelijkheid de reder/schipper op de hoogte van het verloop.
De arbeidsgeneeskundige dienst kan gedurende de begeleidingsfase De arbeidsgeneeskundige dienst kan gedurende de begeleidingsfase
contact met de schipper/reder opnemen om na te gaan in hoeverre het contact met de schipper/reder opnemen om na te gaan in hoeverre het
een positieve invloed heeft op het functioneren. een positieve invloed heeft op het functioneren.
Indien er geen of nauwelijks verbetering van het functioneren merkbaar Indien er geen of nauwelijks verbetering van het functioneren merkbaar
is, dan meldt de arbeidsgeneeskundige dienst dit aan het is, dan meldt de arbeidsgeneeskundige dienst dit aan het
Zeevissersfonds. Het Zeevissersfonds volgt de situatie op en laat Zeevissersfonds. Het Zeevissersfonds volgt de situatie op en laat
indien nodig de betrokkene voor het paritair comité verschijnen. indien nodig de betrokkene voor het paritair comité verschijnen.
Indien de betrokkene niet ingaat op het aanbod, dan brengt de Indien de betrokkene niet ingaat op het aanbod, dan brengt de
arbeidsgeneeskundige dienst brengt het Zeevissersfonds op de hoogte. arbeidsgeneeskundige dienst brengt het Zeevissersfonds op de hoogte.
b. De medewerker meldt zich niet aan. b. De medewerker meldt zich niet aan.
De arbeidsgeneeskundige dienst brengt het meldpunt op de hoogte. Het De arbeidsgeneeskundige dienst brengt het meldpunt op de hoogte. Het
meldpunt brengt het Zeevissersfonds op de hoogte. meldpunt brengt het Zeevissersfonds op de hoogte.
4.4. Hulpverleningskader 4.4. Hulpverleningskader
- De vertrouwenspersoon kan op eigen initiatief benaderd worden of de - De vertrouwenspersoon kan op eigen initiatief benaderd worden of de
arbeidsgeneesheer kan een werknemer oproepen. Het bezoek aan arbeidsgeneesheer kan een werknemer oproepen. Het bezoek aan
bedrijfsarts en vertrouwenspersonen gebeurt in een sfeer van bedrijfsarts en vertrouwenspersonen gebeurt in een sfeer van
vertrouwen. De reder en de schipper zullen pas ingelicht /worden vertrouwen. De reder en de schipper zullen pas ingelicht /worden
indien de betrokkene hiermee instemt. indien de betrokkene hiermee instemt.
- Het vertrouwensteam heeft een gesprek met de medewerker. Er wordt - Het vertrouwensteam heeft een gesprek met de medewerker. Er wordt
nagegaan of er een drank- of drugsprobleem aan de basis ligt van het nagegaan of er een drank- of drugsprobleem aan de basis ligt van het
minder goed functioneren. minder goed functioneren.
- Indien er een drank- of drugsprobleem is, dan motiveert de - Indien er een drank- of drugsprobleem is, dan motiveert de
vertrouwenspersoon de medewerker om een behandeling te volgen. Hij vertrouwenspersoon de medewerker om een behandeling te volgen. Hij
verstrekt daartoe aan de betrokkene de nodige informatie en legt waar verstrekt daartoe aan de betrokkene de nodige informatie en legt waar
nodig contact met de externe hulpverlening. Deze stappen kunnen nodig contact met de externe hulpverlening. Deze stappen kunnen
slechts mits toestemming van de betrokkene. Een vertrouwenspersoon slechts mits toestemming van de betrokkene. Een vertrouwenspersoon
draagt niet de verantwoordelijkheid van de behandeling. draagt niet de verantwoordelijkheid van de behandeling.
- Na doorverwijzing onderhouden de vertrouwenspersonen contact met de - Na doorverwijzing onderhouden de vertrouwenspersonen contact met de
externe hulpverleningsdienst. Bij de behandeling wordt de privacy van externe hulpverleningsdienst. Bij de behandeling wordt de privacy van
de betrokkene gewaarborgd. De betrokken arbeidsgeneesheer zal met de de betrokkene gewaarborgd. De betrokken arbeidsgeneesheer zal met de
externe diensten afspraken maken over de informatiedoorstroming. externe diensten afspraken maken over de informatiedoorstroming.
- De vertrouwenspersonen kunnen informatie inwinnen bij reder/schipper - De vertrouwenspersonen kunnen informatie inwinnen bij reder/schipper
over het functioneren van de betrokkene. over het functioneren van de betrokkene.
- Een vertrouwenspersoon wordt slechts betrokken in de gesprekken - Een vertrouwenspersoon wordt slechts betrokken in de gesprekken
tussen de werkgever en de behandelende instantie op uitdrukkelijk tussen de werkgever en de behandelende instantie op uitdrukkelijk
verzoek van het betrokken personeelslid. verzoek van het betrokken personeelslid.
- Ieder personeelslid én iedere schipper/reder kan bij een - Ieder personeelslid én iedere schipper/reder kan bij een
vertrouwenspersoon informatie en advies inwinnen betreffende vertrouwenspersoon informatie en advies inwinnen betreffende
middelengebruik in het algemeen en de hulpverleningsmogelijkheden. middelengebruik in het algemeen en de hulpverleningsmogelijkheden.
4.5. Voorlichting en vorming 4.5. Voorlichting en vorming
Het onderdeel voorlichting en vorming is een belangrijke pijler van Het onderdeel voorlichting en vorming is een belangrijke pijler van
het beleid. De regels en het stappenplan moeten bekend worden gemaakt het beleid. De regels en het stappenplan moeten bekend worden gemaakt
bij reders, vissers en alle andere betrokkenen. bij reders, vissers en alle andere betrokkenen.
Daarnaast kan door vorming de gebruikerscultuur en de sociale norm Daarnaast kan door vorming de gebruikerscultuur en de sociale norm
omtrent drinken en drugs worden beïnvloed. Verder is het ook omtrent drinken en drugs worden beïnvloed. Verder is het ook
belangrijk dat alle medewerkers de weerslag kennen van het gebruik van belangrijk dat alle medewerkers de weerslag kennen van het gebruik van
alcohol en drugs op het veilig functioneren. alcohol en drugs op het veilig functioneren.
Communicatie over het beleidsplan Communicatie over het beleidsplan
Voor alle bemanningsleden wordt een handleiding uitgewerkt over de Voor alle bemanningsleden wordt een handleiding uitgewerkt over de
toepassing van het beleidsplan. Hierin wordt opgeroepen tot een toepassing van het beleidsplan. Hierin wordt opgeroepen tot een
gezamenlijke verantwoordelijkheid. gezamenlijke verantwoordelijkheid.
Voorlichting en vorming Voorlichting en vorming
Voor alle bemanningsleden worden informatiemomenten georganiseerd Voor alle bemanningsleden worden informatiemomenten georganiseerd
waarbij zij geïnformeerd worden over de werking van diverse middelen waarbij zij geïnformeerd worden over de werking van diverse middelen
en de weerslag op het functioneren, over herkennen van de signalen van en de weerslag op het functioneren, over herkennen van de signalen van
misbruik en over de regelgeving omtrent gebruik op het werk. Zij misbruik en over de regelgeving omtrent gebruik op het werk. Zij
krijgen ook tips om iemand die onder invloed is op het werk of die krijgen ook tips om iemand die onder invloed is op het werk of die
minder veilig functioneert aan te pakken. minder veilig functioneert aan te pakken.
Permanente sensibiliseringsacties Permanente sensibiliseringsacties
- De sensibiliseringactie "geen drugs aan boord" wordt via de - De sensibiliseringactie "geen drugs aan boord" wordt via de
verspreiding van aangepaste voorlichtingsmaterialen verder uitgewerkt. verspreiding van aangepaste voorlichtingsmaterialen verder uitgewerkt.
- Er wordt ook geïnformeerd over het hulpverleningsaanbod. Tijdens de - Er wordt ook geïnformeerd over het hulpverleningsaanbod. Tijdens de
initiatieopleiding en tijdens iedere beroepsopleiding dient een initiatieopleiding en tijdens iedere beroepsopleiding dient een
onderdeel van de opleiding over dit beleid te gaan. onderdeel van de opleiding over dit beleid te gaan.
- Op regelmatige basis wordt het alcohol- en drugsbeleid herhaald in - Op regelmatige basis wordt het alcohol- en drugsbeleid herhaald in
de nieuwsbrief van Previs. de nieuwsbrief van Previs.
Bijlage I Bijlage I
Signalenlijst - Bron : Provikmo Signalenlijst - Bron : Provikmo
1. Signalenlijst acuut gebruik (niet limitatief) 1. Signalenlijst acuut gebruik (niet limitatief)
a. Signalen bij alcoholproblemen a. Signalen bij alcoholproblemen
- Verzuim - Verzuim
Verzuim op maandagmorgen of na de rustperiode. Verzuim op maandagmorgen of na de rustperiode.
Te laat komen, na de afgesproken werktijden. Te laat komen, na de afgesproken werktijden.
- Afwezigheid tijdens het werk - Afwezigheid tijdens het werk
Extra lange pauzes. Extra lange pauzes.
Veelvuldig toiletbezoek. Veelvuldig toiletbezoek.
- Verlies aan concentratievermogen - Verlies aan concentratievermogen
Problemen met onthouden van instructies, details, enz. Problemen met onthouden van instructies, details, enz.
Problemen met complexe handelingen. Problemen met complexe handelingen.
Fysiek aanwezig, maar tot weinig daden in staat. Fysiek aanwezig, maar tot weinig daden in staat.
- Ongevallen - Ongevallen
Geen rekening houden met de veiligheid van anderen. Geen rekening houden met de veiligheid van anderen.
- Verminderde efficiëntie - Verminderde efficiëntie
Vergissingen door slecht opletten of verkeerd inschatten. Vergissingen door slecht opletten of verkeerd inschatten.
Materiaal verspillen. Materiaal verspillen.
Klachten van klanten. Klachten van klanten.
Slechte beslissingen nemen. Slechte beslissingen nemen.
- Verstoorde relaties met collega's - Verstoorde relaties met collega's
Heftige reacties op klachten of opmerkingen. Heftige reacties op klachten of opmerkingen.
Slecht humeur en achterdochtig. Slecht humeur en achterdochtig.
Lichtgeraakt zijn. Lichtgeraakt zijn.
Stemmingsveranderingen na middagpauze. Stemmingsveranderingen na middagpauze.
Klachten of commentaar uit directe omgeving. Klachten of commentaar uit directe omgeving.
Ontlopen van chef of controle. Ontlopen van chef of controle.
- Uiterlijke kenmerken - Uiterlijke kenmerken
Zichtbaar onder invloed (praten met dikke tong, wankel op benen, Zichtbaar onder invloed (praten met dikke tong, wankel op benen,
verward). verward).
Ruiken naar alcohol. Ruiken naar alcohol.
b. Signalen andere drugs b. Signalen andere drugs
- Hasj/Wiet - Hasj/Wiet
Rode ogen. Rode ogen.
Verwijde pupillen. Verwijde pupillen.
Opgewekt. Opgewekt.
Suffig. Suffig.
Sloom. Sloom.
Vergeten wat er net gezegd is. Vergeten wat er net gezegd is.
Giechelig. Giechelig.
Hongerig. Hongerig.
Zware armen en benen. Zware armen en benen.
Sterk herkenbare geur. Sterk herkenbare geur.
- XTC - XTC
Wijde pupillen. Wijde pupillen.
Energiek. Energiek.
Praterig. Praterig.
De dagen erna : oververmoeid, soms down en leeg gevoel. De dagen erna : oververmoeid, soms down en leeg gevoel.
- Amfetamine (ofwel speed) - Amfetamine (ofwel speed)
Wijde pupillen. Wijde pupillen.
Energiek. Energiek.
Praterig. Praterig.
Bleek. Bleek.
Rusteloos. Rusteloos.
De dagen erna : leeg, oververmoeid en geïrriteerd. De dagen erna : leeg, oververmoeid en geïrriteerd.
- LSD - LSD
Wijde pupillen. Wijde pupillen.
Vreemde ideeën. Vreemde ideeën.
Hallucinaties. Hallucinaties.
- Cocaïne - Cocaïne
Wijde pupillen (niet altijd). Wijde pupillen (niet altijd).
Vaak naar het toilet gaan. Vaak naar het toilet gaan.
Opgewekt. Opgewekt.
Energiek. Energiek.
Praterig. Praterig.
Overmoedig. Overmoedig.
Bleek. Bleek.
- Heroïne - Heroïne
Vernauwde pupillen. Vernauwde pupillen.
Bijna gesloten oogleden. Bijna gesloten oogleden.
Dromerig. Dromerig.
Sloom. Sloom.
Passief. Passief.
Stil. Stil.
Langzame ademhaling. Langzame ademhaling.
2. Signalen chronisch gebruik (niet-limitatief) 2. Signalen chronisch gebruik (niet-limitatief)
Alle onderstaande signalen, behalve de uiterlijke kenmerken, verwijzen Alle onderstaande signalen, behalve de uiterlijke kenmerken, verwijzen
naar andere fysieke of psychosociale problemen van de betrokken naar andere fysieke of psychosociale problemen van de betrokken
werknemer. Voor leidinggevenden, collega's en hulpverleners zijn het werknemer. Voor leidinggevenden, collega's en hulpverleners zijn het
belangrijke signalen die erop wijzen dat er "iets aan de hand is" en belangrijke signalen die erop wijzen dat er "iets aan de hand is" en
ingrijpen noodzakelijk wordt. ingrijpen noodzakelijk wordt.
Wij wensen wel te benadrukken dat deze checklist een leidraad is. Wij wensen wel te benadrukken dat deze checklist een leidraad is.
a. Signalen bij alcoholproblemen a. Signalen bij alcoholproblemen
i. Werkgebonden signalen i. Werkgebonden signalen
- Verzuim - Verzuim
Hoger ziekteverzuim, vooral kortdurend. Frequent op maandagmorgen. Hoger ziekteverzuim, vooral kortdurend. Frequent op maandagmorgen.
Vaak te laat komen, 's ochtends en na de lunch. Vaak te laat komen, 's ochtends en na de lunch.
Vroeg(er) van het werk vertrekken. Vroeg(er) van het werk vertrekken.
Vaak afwezig zonder toestemming. Vaak afwezig zonder toestemming.
Vreemde en ongeloofwaardige excuses voor afwezigheid. Vreemde en ongeloofwaardige excuses voor afwezigheid.
Ongewoon vaak griep, verkoudheid, maagklachten hebben. Ongewoon vaak griep, verkoudheid, maagklachten hebben.
- Afwezigheid tijdens het werk - Afwezigheid tijdens het werk
Extra lange pauzes. Extra lange pauzes.
Veelvuldig toiletbezoek. Veelvuldig toiletbezoek.
- Verlies aan concentratievermogen - Verlies aan concentratievermogen
Werken kost meer tijd en moeite dan voorheen. Werken kost meer tijd en moeite dan voorheen.
Problemen met onthouden van instructies, details, enz. Problemen met onthouden van instructies, details, enz.
Problemen met complexe handelingen. Problemen met complexe handelingen.
Fysiek aanwezig, maar tot weinig daden in staat. Fysiek aanwezig, maar tot weinig daden in staat.
- Ongevallen - Ongevallen
Vaker dan anderen betrokken zijn bij (bijna) ongevallen. Vaker dan anderen betrokken zijn bij (bijna) ongevallen.
Geen rekening houden met de veiligheid van anderen. Geen rekening houden met de veiligheid van anderen.
- Wisselend werkpatroon - Wisselend werkpatroon
Perioden van hoge en lage productiviteit. Perioden van hoge en lage productiviteit.
Toenemende onbetrouwbaarheid en onvoorspelbaarheid. Toenemende onbetrouwbaarheid en onvoorspelbaarheid.
Afnemend doorzettingsvermogen. Afnemend doorzettingsvermogen.
- Verminderde efficiëntie - Verminderde efficiëntie
Niet tijdig kunnen afronden van opdrachten. Niet tijdig kunnen afronden van opdrachten.
Vergissingen door slecht opletten of verkeerd inschatten. Vergissingen door slecht opletten of verkeerd inschatten.
Materiaal verspillen. Materiaal verspillen.
Klachten van klanten. Klachten van klanten.
Slechte beslissingen nemen. Slechte beslissingen nemen.
Ongeloofwaardige excuses voor verminderde werkprestaties. Ongeloofwaardige excuses voor verminderde werkprestaties.
- Verstoorde relaties met collega's - Verstoorde relaties met collega's
Heftige reacties op klachten of opmerkingen. Heftige reacties op klachten of opmerkingen.
Slecht humeur en achterdochtig. Slecht humeur en achterdochtig.
Lichtgeraakt zijn. Lichtgeraakt zijn.
Stemmingsveranderingen na middagpauze. Stemmingsveranderingen na middagpauze.
Klachten of commentaar uit directe omgeving. Klachten of commentaar uit directe omgeving.
Geld proberen te lenen. Geld proberen te lenen.
Ontlopen van chef of controle. Ontlopen van chef of controle.
- Uiterlijke kenmerken - Uiterlijke kenmerken
Trillende handen. Trillende handen.
Rood, opgezet gezicht. Rood, opgezet gezicht.
Gewichtsverlies en een ingevallen gezicht. Gewichtsverlies en een ingevallen gezicht.
Trillen van het lichaam en zwetende handen (ontwenningsverschijnselen Trillen van het lichaam en zwetende handen (ontwenningsverschijnselen
van alcohol of kalmeringsmiddelen). van alcohol of kalmeringsmiddelen).
Steeds minder verzorgd uiterlijk. Steeds minder verzorgd uiterlijk.
Zoeken naar aanleidingen om te drinken. Zoeken naar aanleidingen om te drinken.
ii. Signalen van buiten het werk ii. Signalen van buiten het werk
Recente veroordeling voor dronkenschap achter het stuur. Recente veroordeling voor dronkenschap achter het stuur.
Problemen thuis. Problemen thuis.
Geldzorgen. Geldzorgen.
Vaker ongelukjes thuis en op weg naar het werk. Vaker ongelukjes thuis en op weg naar het werk.
Psychische (angsten, piekeren, slapeloosheid) en lichamelijke klachten Psychische (angsten, piekeren, slapeloosheid) en lichamelijke klachten
(maagklachten, geheugenverlies, vermoeidheid). (maagklachten, geheugenverlies, vermoeidheid).
b. Signalen andere drugs b. Signalen andere drugs
- XTC - XTC
De dagen erna : oververmoeid, soms down en leeg gevoel. De dagen erna : oververmoeid, soms down en leeg gevoel.
- Amfetamine (ofwel speed)/ - Amfetamine (ofwel speed)/
De dagen erna : leeg, oververmoeid en geïrriteerd. De dagen erna : leeg, oververmoeid en geïrriteerd.
Bijlage II : Checklist voor het vaststellen door de schipper van het Bijlage II : Checklist voor het vaststellen door de schipper van het
disfunctioneren van een bemanningslid in het kader van alcohol- en/of disfunctioneren van een bemanningslid in het kader van alcohol- en/of
drugsmisbruik drugsmisbruik
Bijlage III : Stappenplan acute situatie Bijlage III : Stappenplan acute situatie
Bijlage IV : Stappenplan chronische situatie Bijlage IV : Stappenplan chronische situatie
Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld Voor de raadpleging van de tabel, zie beeld
Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 1 oktober Gezien om te worden gevoegd bij het koninklijk besluit van 1 oktober
2024. 2024.
De Minister van Werk, De Minister van Werk,
P.-Y. DERMAGNE P.-Y. DERMAGNE
_______ _______
Nota Nota
(1) Een overzicht van enkele vaststelbare signalen van alcohol- en (1) Een overzicht van enkele vaststelbare signalen van alcohol- en
middelenproblemen wordt gegeven in bijlage I. middelenproblemen wordt gegeven in bijlage I.
^