Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 81/2015 van 28 mei 2015 Rolnummer : 5969 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 2 en 3 van de bijzondere wet van 6 januari 2014 tot invoeging van een artikel 217quater en een artikel 217quinquies in h Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...)"
Uittreksel uit arrest nr. 81/2015 van 28 mei 2015 Rolnummer : 5969 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 2 en 3 van de bijzondere wet van 6 januari 2014 tot invoeging van een artikel 217quater en een artikel 217quinquies in h Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...) Uittreksel uit arrest nr. 81/2015 van 28 mei 2015 Rolnummer : 5969 In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 2 en 3 van de bijzondere wet van 6 januari 2014 tot invoeging van een artikel 217quater en een artikel 217quinquies in h Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de rechters (...)
GRONDWETTELIJK HOF GRONDWETTELIJK HOF
Uittreksel uit arrest nr. 81/2015 van 28 mei 2015 Uittreksel uit arrest nr. 81/2015 van 28 mei 2015
Rolnummer : 5969 Rolnummer : 5969
In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 2 en 3 van de In zake : het beroep tot vernietiging van de artikelen 2 en 3 van de
bijzondere wet van 6 januari 2014 tot invoeging van een artikel bijzondere wet van 6 januari 2014 tot invoeging van een artikel
217quater en een artikel 217quinquies in het Kieswetboek en tot 217quater en een artikel 217quinquies in het Kieswetboek en tot
gedeeltelijke vernietiging van de artikelen 37, 42 en 45 van de wet gedeeltelijke vernietiging van de artikelen 37, 42 en 45 van de wet
van 6 januari 2014 tot wijziging van het Kieswetboek ten gevolge van van 6 januari 2014 tot wijziging van het Kieswetboek ten gevolge van
de hervorming van de Senaat, ingesteld door de vzw « Nieuw-Vlaamse de hervorming van de Senaat, ingesteld door de vzw « Nieuw-Vlaamse
Alliantie » en anderen. Alliantie » en anderen.
Het Grondwettelijk Hof, Het Grondwettelijk Hof,
samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de samengesteld uit de voorzitters A. Alen en J. Spreutels, en de
rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E. rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Snappe, J.-P. Moerman, E.
Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R. Derycke, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul, F. Daoût, T. Giet en R.
Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder Leysen, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
voorzitterschap van voorzitter A. Alen, voorzitterschap van voorzitter A. Alen,
wijst na beraad het volgende arrest : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging I. Onderwerp van het beroep en rechtspleging
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 29 juli 2014 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 29 juli 2014
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 30 juli ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 30 juli
2014, is beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 2 en 3 van 2014, is beroep tot vernietiging ingesteld van de artikelen 2 en 3 van
de bijzondere wet van 6 januari 2014 tot invoeging van een artikel de bijzondere wet van 6 januari 2014 tot invoeging van een artikel
217quater en een artikel 217quinquies in het Kieswetboek en tot 217quater en een artikel 217quinquies in het Kieswetboek en tot
gedeeltelijke vernietiging van de artikelen 37, 42 en 45 van de wet gedeeltelijke vernietiging van de artikelen 37, 42 en 45 van de wet
van 6 januari 2014 tot wijziging van het Kieswetboek ten gevolge van van 6 januari 2014 tot wijziging van het Kieswetboek ten gevolge van
de hervorming van de Senaat (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad de hervorming van de Senaat (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad
van 31 januari 2014), door de vzw « Nieuw-Vlaamse Alliantie », Hendrik van 31 januari 2014), door de vzw « Nieuw-Vlaamse Alliantie », Hendrik
Vuye en Luc Deconinck, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. M. E. Vuye en Luc Deconinck, bijgestaan en vertegenwoordigd door Mr. M. E.
Storme, advocaat bij de balie te Gent. Storme, advocaat bij de balie te Gent.
(...) (...)
II. In rechte II. In rechte
(...) (...)
B.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van de artikelen B.1. De verzoekende partijen vorderen de vernietiging van de artikelen
2 en 3 van de bijzondere wet van 6 januari 2014 tot invoeging van een 2 en 3 van de bijzondere wet van 6 januari 2014 tot invoeging van een
artikel 217quater en een artikel 217quinquies in het Kieswetboek artikel 217quater en een artikel 217quinquies in het Kieswetboek
(hierna : bijzondere wet van 6 januari 2014), alsmede de vernietiging (hierna : bijzondere wet van 6 januari 2014), alsmede de vernietiging
van, bij wijze van gevolgtrekking en in zoverre zij de nadere van, bij wijze van gevolgtrekking en in zoverre zij de nadere
uitvoering vormen van de artikelen 217quater en 217quinquies van het uitvoering vormen van de artikelen 217quater en 217quinquies van het
Kieswetboek, de artikelen 37, 42 en 45 van de wet van 6 januari 2014 Kieswetboek, de artikelen 37, 42 en 45 van de wet van 6 januari 2014
tot wijziging van het Kieswetboek ten gevolge van de hervorming van de tot wijziging van het Kieswetboek ten gevolge van de hervorming van de
Senaat (hierna : wet van 6 januari 2014). Senaat (hierna : wet van 6 januari 2014).
B.2.1. Artikel 2 van de bijzondere wet van 6 januari 2014 voegt in het B.2.1. Artikel 2 van de bijzondere wet van 6 januari 2014 voegt in het
Kieswetboek een artikel 217quater in, dat bepaalt : Kieswetboek een artikel 217quater in, dat bepaalt :
« Voor de verdeling van de zetels van de gecoöpteerde senatoren die « Voor de verdeling van de zetels van de gecoöpteerde senatoren die
behoren tot de Franse taalgroep worden de stemcijfers bedoeld in behoren tot de Franse taalgroep worden de stemcijfers bedoeld in
artikel 166 van de lijsten in de kieskringen Henegouwen, Namen, Luik, artikel 166 van de lijsten in de kieskringen Henegouwen, Namen, Luik,
Luxemburg, Waals-Brabant en Brussel-Hoofdstad en in het administratief Luxemburg, Waals-Brabant en Brussel-Hoofdstad en in het administratief
arrondissement van Halle-Vilvoorde, die behoren tot eenzelfde arrondissement van Halle-Vilvoorde, die behoren tot eenzelfde
politieke formatie, opgeteld ». politieke formatie, opgeteld ».
B.2.2. Artikel 3 van de bijzondere wet van 6 januari 2014 voegt in het B.2.2. Artikel 3 van de bijzondere wet van 6 januari 2014 voegt in het
Kieswetboek een artikel 217quinquies in, dat bepaalt : Kieswetboek een artikel 217quinquies in, dat bepaalt :
« Voor de verdeling van de zetels van de gecoöpteerde senatoren die « Voor de verdeling van de zetels van de gecoöpteerde senatoren die
behoren tot de Nederlandse taalgroep wordt het stemcijfer bedoeld in behoren tot de Nederlandse taalgroep wordt het stemcijfer bedoeld in
artikel 166 van de lijsten in de kieskringen Oost-Vlaanderen, artikel 166 van de lijsten in de kieskringen Oost-Vlaanderen,
West-Vlaanderen, Limburg, Antwerpen, Vlaams-Brabant en West-Vlaanderen, Limburg, Antwerpen, Vlaams-Brabant en
Brussel-Hoofdstad, die behoren tot eenzelfde politieke formatie, Brussel-Hoofdstad, die behoren tot eenzelfde politieke formatie,
opgeteld ». opgeteld ».
B.2.3. Artikel 37 van de wet van 6 januari 2014 herstelt het bij de B.2.3. Artikel 37 van de wet van 6 januari 2014 herstelt het bij de
wet van 16 juli 1993 opgeheven artikel 215 van het Kieswetboek als wet van 16 juli 1993 opgeheven artikel 215 van het Kieswetboek als
volgt : volgt :
« De zetelverdeling van de gecoöpteerde senatoren gebeurt per « De zetelverdeling van de gecoöpteerde senatoren gebeurt per
taalgroep op basis van het totale stemcijfer dat een politieke taalgroep op basis van het totale stemcijfer dat een politieke
formatie heeft behaald bij de verkiezingen voor de Kamer van formatie heeft behaald bij de verkiezingen voor de Kamer van
volksvertegenwoordigers binnen de kieskringen, respectievelijk volksvertegenwoordigers binnen de kieskringen, respectievelijk
administratieve arrondissementen die in aanmerking worden genomen voor administratieve arrondissementen die in aanmerking worden genomen voor
de verdeling van de zetels van de gecoöpteerde senatoren van de de verdeling van de zetels van de gecoöpteerde senatoren van de
betrokken taalgroep ». betrokken taalgroep ».
B.2.4. Artikel 42 van de wet van 6 januari 2014 voegt in het B.2.4. Artikel 42 van de wet van 6 januari 2014 voegt in het
Kieswetboek een artikel 217bis in, waarvan uitsluitend het tweede lid Kieswetboek een artikel 217bis in, waarvan uitsluitend het tweede lid
door de verzoekende partijen wordt bestreden. Dat tweede lid bepaalt : door de verzoekende partijen wordt bestreden. Dat tweede lid bepaalt :
« In de kieskring Vlaams-Brabant wordt voor een lijst die, voor de « In de kieskring Vlaams-Brabant wordt voor een lijst die, voor de
stemmen uitgebracht in het arrondissement Halle-Vilvoorde, een stemmen uitgebracht in het arrondissement Halle-Vilvoorde, een
verklaring van samenhang heeft afgelegd met een of meerdere lijsten verklaring van samenhang heeft afgelegd met een of meerdere lijsten
van kieskringen bedoeld in artikel 217quater het stemcijfer van kieskringen bedoeld in artikel 217quater het stemcijfer
opgesplitst in het aantal stemmen die de lijst heeft behaald in het opgesplitst in het aantal stemmen die de lijst heeft behaald in het
administratief arrondissement Halle-Vilvoorde en het aantal stemmen administratief arrondissement Halle-Vilvoorde en het aantal stemmen
die de lijst elders in de kieskring heeft behaald ». die de lijst elders in de kieskring heeft behaald ».
B.2.5. Artikel 45 van de wet van 6 januari 2014 voegt in het B.2.5. Artikel 45 van de wet van 6 januari 2014 voegt in het
Kieswetboek een artikel 217sexies in, waarvan uitsluitend het eerste Kieswetboek een artikel 217sexies in, waarvan uitsluitend het eerste
lid van de tweede paragraaf door de verzoekende partijen wordt lid van de tweede paragraaf door de verzoekende partijen wordt
bestreden. Dat eerste lid bepaalt : bestreden. Dat eerste lid bepaalt :
« Voor de berekening van de kiesdeler worden de geldig uitgebrachte « Voor de berekening van de kiesdeler worden de geldig uitgebrachte
stemmen in de kieskringen en het administratief arrondissement stemmen in de kieskringen en het administratief arrondissement
Halle-Vilvoorde zoals bedoeld [in] artikel 217quater, voor lijsten die Halle-Vilvoorde zoals bedoeld [in] artikel 217quater, voor lijsten die
een verklaring van samenhang hebben afgelegd overeenkomstig artikel een verklaring van samenhang hebben afgelegd overeenkomstig artikel
217 en deelnemen aan de zetelverdeling voor de Franse taalgroep, in 217 en deelnemen aan de zetelverdeling voor de Franse taalgroep, in
aanmerking genomen voor het algemeen totaal van de geldig uitgebrachte aanmerking genomen voor het algemeen totaal van de geldig uitgebrachte
stemmen voor de Franse taalgroep ». stemmen voor de Franse taalgroep ».
B.3. Het eerste onderdeel van het enige middel is afgeleid uit de B.3. Het eerste onderdeel van het enige middel is afgeleid uit de
schending door artikel 217quater van het Kieswetboek, zoals ingevoegd schending door artikel 217quater van het Kieswetboek, zoals ingevoegd
bij artikel 2 van de bijzondere wet van 6 januari 2014, van de bij artikel 2 van de bijzondere wet van 6 januari 2014, van de
artikelen 10 en 11, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen artikelen 10 en 11, al dan niet in samenhang gelezen met de artikelen
1 tot 5, 43, § 2, 67 en 68 van de Grondwet, doordat voor de verdeling 1 tot 5, 43, § 2, 67 en 68 van de Grondwet, doordat voor de verdeling
van de zetels van de gecoöpteerde senatoren die behoren tot de Franse van de zetels van de gecoöpteerde senatoren die behoren tot de Franse
taalgroep de stemcijfers van de lijsten in het administratief taalgroep de stemcijfers van de lijsten in het administratief
arrondissement Halle-Vilvoorde worden opgeteld bij de stemcijfers van arrondissement Halle-Vilvoorde worden opgeteld bij de stemcijfers van
de lijsten die tot dezelfde politieke formatie behoren in de de lijsten die tot dezelfde politieke formatie behoren in de
kieskringen Henegouwen, Namen, Luik, Luxemburg, Waals-Brabant en kieskringen Henegouwen, Namen, Luik, Luxemburg, Waals-Brabant en
Brussel-Hoofdstad. Brussel-Hoofdstad.
In ondergeschikte orde wordt in het tweede onderdeel van het enige In ondergeschikte orde wordt in het tweede onderdeel van het enige
middel de schending aangevoerd door artikel 217quinquies van het middel de schending aangevoerd door artikel 217quinquies van het
Kieswetboek, zoals ingevoegd bij artikel 3 van de bijzondere wet van 6 Kieswetboek, zoals ingevoegd bij artikel 3 van de bijzondere wet van 6
januari 2014, van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat voor januari 2014, van de artikelen 10 en 11 van de Grondwet, doordat voor
de verdeling van de zetels van de gecoöpteerde senatoren die behoren de verdeling van de zetels van de gecoöpteerde senatoren die behoren
tot de Nederlandse taalgroep, de stemcijfers van de lijsten van de tot de Nederlandse taalgroep, de stemcijfers van de lijsten van de
kieskringen Waals-Brabant en Henegouwen niet kunnen worden opgeteld kieskringen Waals-Brabant en Henegouwen niet kunnen worden opgeteld
bij de stemcijfers van de lijsten die tot dezelfde politieke formatie bij de stemcijfers van de lijsten die tot dezelfde politieke formatie
behoren in de kieskringen Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen, Limburg, behoren in de kieskringen Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen, Limburg,
Antwerpen, Vlaams-Brabant en Brussel-Hoofdstad. Antwerpen, Vlaams-Brabant en Brussel-Hoofdstad.
B.4. In tegenstelling tot wat de Ministerraad en de Franse B.4. In tegenstelling tot wat de Ministerraad en de Franse
Gemeenschapsregering aanvoeren, zetten de verzoekende partijen in hun Gemeenschapsregering aanvoeren, zetten de verzoekende partijen in hun
verzoekschrift op voldoende duidelijke wijze uiteen in welke zin de verzoekschrift op voldoende duidelijke wijze uiteen in welke zin de
bestreden bepalingen onbestaanbaar zouden zijn met de artikelen 43, § bestreden bepalingen onbestaanbaar zouden zijn met de artikelen 43, §
2, en 67, in samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11, van de 2, en 67, in samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11, van de
Grondwet. In hun verzoekschrift voeren zij immers aan dat de artikelen Grondwet. In hun verzoekschrift voeren zij immers aan dat de artikelen
43, § 2, 67 en 68 van de Grondwet, in samenhang gelezen, naar hun 43, § 2, 67 en 68 van de Grondwet, in samenhang gelezen, naar hun
oordeel inhouden dat de senatoren slechts kunnen worden verkozen of oordeel inhouden dat de senatoren slechts kunnen worden verkozen of
aangewezen op basis van lijsten die tot de ene of de andere taalgroep aangewezen op basis van lijsten die tot de ene of de andere taalgroep
behoren. behoren.
B.5.1. De bestreden bepalingen hebben betrekking op de samenstelling B.5.1. De bestreden bepalingen hebben betrekking op de samenstelling
van de Senaat en meer in het bijzonder op de aanwijzing van de van de Senaat en meer in het bijzonder op de aanwijzing van de
gecoöpteerde senatoren bedoeld in artikel 67, § 1, 6° en 7°, van de gecoöpteerde senatoren bedoeld in artikel 67, § 1, 6° en 7°, van de
Grondwet. Grondwet.
B.5.2. Krachtens het op 6 januari 2014 herziene artikel 67, § 1, van B.5.2. Krachtens het op 6 januari 2014 herziene artikel 67, § 1, van
de Grondwet, telt de Senaat zestig senatoren, namelijk : de Grondwet, telt de Senaat zestig senatoren, namelijk :
« 1° negenentwintig senatoren aangewezen door het Vlaams Parlement uit « 1° negenentwintig senatoren aangewezen door het Vlaams Parlement uit
het Vlaams Parlement of uit de Nederlandse taalgroep van het Parlement het Vlaams Parlement of uit de Nederlandse taalgroep van het Parlement
van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest; van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest;
2° tien senatoren aangewezen door en uit het Parlement van de Franse 2° tien senatoren aangewezen door en uit het Parlement van de Franse
Gemeenschap; Gemeenschap;
3° acht senatoren aangewezen door en uit het Parlement van het Waalse 3° acht senatoren aangewezen door en uit het Parlement van het Waalse
Gewest; Gewest;
4° twee senatoren aangewezen door en uit de Franse taalgroep van het 4° twee senatoren aangewezen door en uit de Franse taalgroep van het
Parlement van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest; Parlement van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest;
5° een senator aangewezen door en uit het Parlement van de Duitstalige 5° een senator aangewezen door en uit het Parlement van de Duitstalige
Gemeenschap; Gemeenschap;
6° zes senatoren aangewezen door de senatoren bedoeld in 1°; 6° zes senatoren aangewezen door de senatoren bedoeld in 1°;
7° vier senatoren aangewezen door de senatoren bedoeld in 2° tot 4° ». 7° vier senatoren aangewezen door de senatoren bedoeld in 2° tot 4° ».
Krachtens artikel 43, § 2, tweede lid, van de Grondwet vormen de Krachtens artikel 43, § 2, tweede lid, van de Grondwet vormen de
senatoren bedoeld in artikel 67, § 1, 1° en 6°, de Nederlandse senatoren bedoeld in artikel 67, § 1, 1° en 6°, de Nederlandse
taalgroep van de Senaat en de senatoren bedoeld in artikel 67, § 1, 2° taalgroep van de Senaat en de senatoren bedoeld in artikel 67, § 1, 2°
tot 4° en 7°, de Franse taalgroep van de Senaat. De senator bedoeld in tot 4° en 7°, de Franse taalgroep van de Senaat. De senator bedoeld in
artikel 67, § 1, 5°, van de Grondwet maakt geen deel uit van een artikel 67, § 1, 5°, van de Grondwet maakt geen deel uit van een
taalgroep. taalgroep.
B.5.3. Daaruit blijkt dat zes tot de Nederlandse taalgroep behorende B.5.3. Daaruit blijkt dat zes tot de Nederlandse taalgroep behorende
senatoren worden gecoöpteerd door de in artikel 67, § 1, 1°, van de senatoren worden gecoöpteerd door de in artikel 67, § 1, 1°, van de
Grondwet bedoelde senatoren. Vier tot de Franse taalgroep behorende Grondwet bedoelde senatoren. Vier tot de Franse taalgroep behorende
senatoren worden gecoöpteerd door de in artikel 67, § 1, 2° tot 4°, senatoren worden gecoöpteerd door de in artikel 67, § 1, 2° tot 4°,
van de Grondwet bedoelde senatoren. van de Grondwet bedoelde senatoren.
Het aantal tot de Nederlandse taalgroep behorende gecoöpteerde Het aantal tot de Nederlandse taalgroep behorende gecoöpteerde
senatoren en het aantal tot de Franse taalgroep behorende gecoöpteerde senatoren en het aantal tot de Franse taalgroep behorende gecoöpteerde
senatoren zijn aldus verankerd in de Grondwet. senatoren zijn aldus verankerd in de Grondwet.
B.6.1. Met betrekking tot de gecoöpteerde senatoren bepaalt artikel B.6.1. Met betrekking tot de gecoöpteerde senatoren bepaalt artikel
68, § 2, van de Grondwet : 68, § 2, van de Grondwet :
« De Senaatszetels bedoeld in artikel 67, § 1, 6° en 7°, worden « De Senaatszetels bedoeld in artikel 67, § 1, 6° en 7°, worden
verdeeld onder de lijsten overeenkomstig de bij de wet bepaalde regels verdeeld onder de lijsten overeenkomstig de bij de wet bepaalde regels
op grond van de optelling van de stemcijfers van de lijsten, behaald op grond van de optelling van de stemcijfers van de lijsten, behaald
bij de verkiezingen voor de Kamer van volksvertegenwoordigers, volgens bij de verkiezingen voor de Kamer van volksvertegenwoordigers, volgens
het door de wet bepaalde stelsel van evenredige vertegenwoordiging. het door de wet bepaalde stelsel van evenredige vertegenwoordiging.
Dit is het stelsel dat gebruikt wordt in artikel 63, § 2. Een wet Dit is het stelsel dat gebruikt wordt in artikel 63, § 2. Een wet
aangenomen met de in artikel 4, laatste lid, bepaalde meerderheid, aangenomen met de in artikel 4, laatste lid, bepaalde meerderheid,
bepaalt de territoriale omschrijvingen waarvan de stemmen in bepaalt de territoriale omschrijvingen waarvan de stemmen in
aanmerking worden genomen voor de verdeling van de Senaatszetels aanmerking worden genomen voor de verdeling van de Senaatszetels
bedoeld in artikel 67, § 1, 6° en 7°, van respectievelijk de bedoeld in artikel 67, § 1, 6° en 7°, van respectievelijk de
Nederlandse en de Franse taalgroep van de Senaat. Nederlandse en de Franse taalgroep van de Senaat.
Een lijst kan slechts in aanmerking worden genomen voor de Een lijst kan slechts in aanmerking worden genomen voor de
zetelverdeling van een enkele taalgroep. zetelverdeling van een enkele taalgroep.
De wet bepaalt de aanwijzing van de senatoren bedoeld in artikel 67, § De wet bepaalt de aanwijzing van de senatoren bedoeld in artikel 67, §
1, 6° en 7° ». 1, 6° en 7° ».
B.6.2. Daaruit blijkt dat de zetels van de gecoöpteerde senatoren B.6.2. Daaruit blijkt dat de zetels van de gecoöpteerde senatoren
worden verdeeld onder de lijsten op grond van de optelling van de worden verdeeld onder de lijsten op grond van de optelling van de
stemcijfers van de lijsten, behaald bij de verkiezingen voor de Kamer stemcijfers van de lijsten, behaald bij de verkiezingen voor de Kamer
van volksvertegenwoordigers, volgens het stelsel van evenredige van volksvertegenwoordigers, volgens het stelsel van evenredige
vertegenwoordiging. vertegenwoordiging.
Het staat aan de wetgever om de regels ter zake te bepalen. De Het staat aan de wetgever om de regels ter zake te bepalen. De
territoriale omschrijvingen waarvan de stemmen in aanmerking komen, territoriale omschrijvingen waarvan de stemmen in aanmerking komen,
dienen evenwel te worden bepaald bij bijzonderemeerderheidswet. dienen evenwel te worden bepaald bij bijzonderemeerderheidswet.
B.7.1. Krachtens het bij artikel 2 van de bijzondere wet van 6 januari B.7.1. Krachtens het bij artikel 2 van de bijzondere wet van 6 januari
2014 in het Kieswetboek ingevoegde artikel 217quater worden voor de 2014 in het Kieswetboek ingevoegde artikel 217quater worden voor de
verdeling van de zetels van de gecoöpteerde senatoren die behoren tot verdeling van de zetels van de gecoöpteerde senatoren die behoren tot
de Franse taalgroep de stemcijfers van de lijsten in de kieskringen de Franse taalgroep de stemcijfers van de lijsten in de kieskringen
Henegouwen, Namen, Luik, Luxemburg, Waals-Brabant en Brussel-Hoofdstad Henegouwen, Namen, Luik, Luxemburg, Waals-Brabant en Brussel-Hoofdstad
en in het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde, die behoren en in het administratief arrondissement Halle-Vilvoorde, die behoren
tot eenzelfde politieke formatie, opgeteld. tot eenzelfde politieke formatie, opgeteld.
Krachtens het bij artikel 3 van de bijzondere wet van 6 januari 2014 Krachtens het bij artikel 3 van de bijzondere wet van 6 januari 2014
in het Kieswetboek ingevoegde artikel 217quinquies worden voor de in het Kieswetboek ingevoegde artikel 217quinquies worden voor de
verdeling van de zetels van de gecoöpteerde senatoren die behoren tot verdeling van de zetels van de gecoöpteerde senatoren die behoren tot
de Nederlandse taalgroep de stemcijfers van de lijsten in de de Nederlandse taalgroep de stemcijfers van de lijsten in de
kieskringen Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen, Limburg, Antwerpen, kieskringen Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen, Limburg, Antwerpen,
Vlaams-Brabant en Brussel-Hoofdstad, die behoren tot eenzelfde Vlaams-Brabant en Brussel-Hoofdstad, die behoren tot eenzelfde
politieke formatie, opgeteld. politieke formatie, opgeteld.
B.7.2. Krachtens artikel 210bis, 1°, van het Kieswetboek, dient onder B.7.2. Krachtens artikel 210bis, 1°, van het Kieswetboek, dient onder
een « politieke formatie » te worden verstaan : de groep van lijsten een « politieke formatie » te worden verstaan : de groep van lijsten
die een verklaring van samenhang hebben afgelegd, overeenkomstig die een verklaring van samenhang hebben afgelegd, overeenkomstig
artikel 210quinquies of artikel 217. artikel 210quinquies of artikel 217.
Voor de gecoöpteerde senatoren bepaalt artikel 217, § 2, van het Voor de gecoöpteerde senatoren bepaalt artikel 217, § 2, van het
Kieswetboek dat de verklaring van samenhang enkel betrekking kan Kieswetboek dat de verklaring van samenhang enkel betrekking kan
hebben op een of meerdere lijsten voorgedragen in andere kieskringen, hebben op een of meerdere lijsten voorgedragen in andere kieskringen,
die overeenkomstig artikel 217quater of artikel 217quinquies in die overeenkomstig artikel 217quater of artikel 217quinquies in
aanmerking worden genomen voor de verdeling van de zetels van de aanmerking worden genomen voor de verdeling van de zetels van de
gecoöpteerde senatoren die deel uitmaken van dezelfde taalgroep van de gecoöpteerde senatoren die deel uitmaken van dezelfde taalgroep van de
Senaat. Senaat.
B.8. Uit het voorgaande volgt dat, voor de verdeling van de zetels van B.8. Uit het voorgaande volgt dat, voor de verdeling van de zetels van
de gecoöpteerde senatoren die behoren tot de Franse taalgroep, de gecoöpteerde senatoren die behoren tot de Franse taalgroep,
bepaalde in het Nederlandse taalgebied behaalde stemcijfers in bepaalde in het Nederlandse taalgebied behaalde stemcijfers in
aanmerking worden genomen - meer bepaald de in het arrondissement aanmerking worden genomen - meer bepaald de in het arrondissement
Halle-Vilvoorde behaalde stemcijfers -, terwijl voor de verdeling van Halle-Vilvoorde behaalde stemcijfers -, terwijl voor de verdeling van
de zetels van de gecoöpteerde senatoren die behoren tot de Nederlandse de zetels van de gecoöpteerde senatoren die behoren tot de Nederlandse
taalgroep geen rekening wordt gehouden met stemcijfers behaald in het taalgroep geen rekening wordt gehouden met stemcijfers behaald in het
Franse taalgebied. Franse taalgebied.
B.9. Volgens de Ministerraad en de Franse Gemeenschapsregering zouden, B.9. Volgens de Ministerraad en de Franse Gemeenschapsregering zouden,
gelet op artikel 68, § 2, van de Grondwet, de bestreden bepalingen in gelet op artikel 68, § 2, van de Grondwet, de bestreden bepalingen in
overeenstemming zijn met de Grondwet en zou het niet aan het Hof overeenstemming zijn met de Grondwet en zou het niet aan het Hof
toekomen die beoordeling door de Grondwetgever tegen te spreken. toekomen die beoordeling door de Grondwetgever tegen te spreken.
B.10.1. Uit de parlementaire voorbereiding van de « herziening van B.10.1. Uit de parlementaire voorbereiding van de « herziening van
artikel 68 van de Grondwet » van 6 januari 2014 blijkt dat de artikel 68 van de Grondwet » van 6 januari 2014 blijkt dat de
Grondwetgever niet enkel beoogde voor te schrijven dat het bepalen van Grondwetgever niet enkel beoogde voor te schrijven dat het bepalen van
de territoriale omschrijvingen waarvan de stemmen in aanmerking worden de territoriale omschrijvingen waarvan de stemmen in aanmerking worden
genomen voor de verdeling van de zetels van de gecoöpteerde senatoren, genomen voor de verdeling van de zetels van de gecoöpteerde senatoren,
bij bijzonderemeerderheidswet dient te geschieden, maar dat hij zich bij bijzonderemeerderheidswet dient te geschieden, maar dat hij zich
tevens de keuzes die voortvloeien uit de bepalingen van de tevens de keuzes die voortvloeien uit de bepalingen van de
desbetreffende bijzonderemeerderheidswet, eigen heeft gemaakt. De desbetreffende bijzonderemeerderheidswet, eigen heeft gemaakt. De
toelichting bij het voorstel tot herziening van artikel 68 van de toelichting bij het voorstel tot herziening van artikel 68 van de
Grondwet vermeldt : Grondwet vermeldt :
« Het Institutioneel Akkoord bepaalt dat de gecoöpteerde senatoren « Het Institutioneel Akkoord bepaalt dat de gecoöpteerde senatoren
worden verdeeld volgens het aantal uitgebrachte stemmen voor de worden verdeeld volgens het aantal uitgebrachte stemmen voor de
verkiezing van de Kamer van volksvertegenwoordigers. Aangezien het verkiezing van de Kamer van volksvertegenwoordigers. Aangezien het
aantal zetels dat elke taalgroep toekomt wordt vastgelegd, moet de aantal zetels dat elke taalgroep toekomt wordt vastgelegd, moet de
zetelverdeling ook per taalgroep gebeuren. zetelverdeling ook per taalgroep gebeuren.
Voor de Nederlandse taalgroep zal dit gebeuren op basis van de stemmen Voor de Nederlandse taalgroep zal dit gebeuren op basis van de stemmen
in de kieskringen Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen, Limburg, in de kieskringen Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen, Limburg,
Antwerpen, Vlaams-Brabant en Brussel-Hoofdstad, en voor de Franse Antwerpen, Vlaams-Brabant en Brussel-Hoofdstad, en voor de Franse
taalgroep op basis van de stemmen in de kieskringen van Henegouwen, taalgroep op basis van de stemmen in de kieskringen van Henegouwen,
Namen, Luik, Luxemburg, Waals-Brabant, Brussel-Hoofdstad en het Namen, Luik, Luxemburg, Waals-Brabant, Brussel-Hoofdstad en het
administratief arrondissement van Halle-Vilvoorde. administratief arrondissement van Halle-Vilvoorde.
De bijzondere wetgever zal bepalen welke territoriale omschrijvingen De bijzondere wetgever zal bepalen welke territoriale omschrijvingen
in aanmerking komen voor de zetelverdeling van de gecoöpteerde in aanmerking komen voor de zetelverdeling van de gecoöpteerde
senatoren van de Nederlandse, respectievelijk de Franse taalgroep van senatoren van de Nederlandse, respectievelijk de Franse taalgroep van
de Senaat. de Senaat.
[...] [...]
Dit voorstel dient dus samen te worden gelezen met het voorstel van Dit voorstel dient dus samen te worden gelezen met het voorstel van
bijzondere wet tot wijziging van het Kieswetboek, dat gelijktijdig met bijzondere wet tot wijziging van het Kieswetboek, dat gelijktijdig met
het huidige voorstel tot herziening van de Grondwet werd ingediend in het huidige voorstel tot herziening van de Grondwet werd ingediend in
het Parlement (Stuk Senaat, nr. 5-1745/1). Deze twee voorstellen het Parlement (Stuk Senaat, nr. 5-1745/1). Deze twee voorstellen
getuigen van een zekere en onbetwistbare eenheid van opzet tussen het getuigen van een zekere en onbetwistbare eenheid van opzet tussen het
huidige voorstel tot herziening wat de Grondwetgever onderneemt huidige voorstel tot herziening wat de Grondwetgever onderneemt
enerzijds en het hiermee gelijktijdig in het Parlement ingediende enerzijds en het hiermee gelijktijdig in het Parlement ingediende
voorstel van bijzondere wet tot wijziging van het Kieswetboek voorstel van bijzondere wet tot wijziging van het Kieswetboek
anderzijds » (Parl. St., Senaat, 2011-2012, nr. 5-1725/1, pp. 2-3). anderzijds » (Parl. St., Senaat, 2011-2012, nr. 5-1725/1, pp. 2-3).
B.10.2. Daaruit blijkt dat de Grondwetgever ervan is uitgegaan dat het B.10.2. Daaruit blijkt dat de Grondwetgever ervan is uitgegaan dat het
voorstel tot herziening van artikel 68 van de Grondwet diende te voorstel tot herziening van artikel 68 van de Grondwet diende te
worden gelezen in samenhang met het - gelijktijdig in de Senaat worden gelezen in samenhang met het - gelijktijdig in de Senaat
ingediende - voorstel van bijzondere wet dat heeft geleid tot de ingediende - voorstel van bijzondere wet dat heeft geleid tot de
bestreden bepalingen. De in dat laatste voorstel vermelde territoriale bestreden bepalingen. De in dat laatste voorstel vermelde territoriale
omschrijvingen werden uitdrukkelijk opgesomd in de toelichting bij het omschrijvingen werden uitdrukkelijk opgesomd in de toelichting bij het
voorstel tot herziening van artikel 68 van de Grondwet. voorstel tot herziening van artikel 68 van de Grondwet.
De afdeling wetgeving van de Raad van State heeft eveneens, in haar De afdeling wetgeving van de Raad van State heeft eveneens, in haar
advies over de bestreden bepalingen, de « zeer nauwe band » bevestigd advies over de bestreden bepalingen, de « zeer nauwe band » bevestigd
die bestaat tussen het voorstel van bijzondere wet tot invoeging van die bestaat tussen het voorstel van bijzondere wet tot invoeging van
een artikel 217quater en een artikel 217quinquies in het Kieswetboek, een artikel 217quater en een artikel 217quinquies in het Kieswetboek,
en het voorstel tot herziening van artikel 68 van de Grondwet (Parl. en het voorstel tot herziening van artikel 68 van de Grondwet (Parl.
St., Senaat, 2012-2013, nr. 5-1744/2, pp. 5-6). St., Senaat, 2012-2013, nr. 5-1744/2, pp. 5-6).
B.10.3. Zowel in de Senaat als in de Kamer van volksvertegenwoordigers B.10.3. Zowel in de Senaat als in de Kamer van volksvertegenwoordigers
werden overigens amendementen verworpen die, ervan uitgaande dat de in werden overigens amendementen verworpen die, ervan uitgaande dat de in
het voorstel van bijzondere wet vermelde territoriale omschrijvingen het voorstel van bijzondere wet vermelde territoriale omschrijvingen
ongrondwettig waren om redenen die gelijksoortig zijn aan die welke ongrondwettig waren om redenen die gelijksoortig zijn aan die welke
door de verzoekende partijen worden aangevoerd, beoogden het door de verzoekende partijen worden aangevoerd, beoogden het
voorgestelde artikel 68, § 2, van de Grondwet te wijzigen (Parl. St., voorgestelde artikel 68, § 2, van de Grondwet te wijzigen (Parl. St.,
Senaat, 2013-2014, nr. 5-1720/3, pp. 100-106; Parl. St., Kamer, Senaat, 2013-2014, nr. 5-1720/3, pp. 100-106; Parl. St., Kamer,
2013-2014, DOC 53-3161/003, pp. 30-31 en 41). 2013-2014, DOC 53-3161/003, pp. 30-31 en 41).
Die amendementen werden verworpen om de volgende redenen : Die amendementen werden verworpen om de volgende redenen :
« De bewering dat de aanwijzing van de gecoöpteerde senatoren enkel « De bewering dat de aanwijzing van de gecoöpteerde senatoren enkel
zou mogen gebeuren vanuit de grondwettelijk vastgelegde taalgebieden zou mogen gebeuren vanuit de grondwettelijk vastgelegde taalgebieden
(voor de Nederlandstaligen : het Nederlandse taalgebied en het (voor de Nederlandstaligen : het Nederlandse taalgebied en het
tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad; voor de Franstaligen : het Franse tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad; voor de Franstaligen : het Franse
taalgebied en het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad) is onjuist. Het taalgebied en het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad) is onjuist. Het
volstaat dat de kandidaat voor coöptatie zijn woonplaats in België volstaat dat de kandidaat voor coöptatie zijn woonplaats in België
heeft. heeft.
[...] [...]
De heer [...] wil twee mythes aan de kaak stellen die het debat De heer [...] wil twee mythes aan de kaak stellen die het debat
beheersen. Hij legt uit dat een kieskring geen taalgebied is. beheersen. Hij legt uit dat een kieskring geen taalgebied is.
Bovendien klopt het niet dat de domiciliëring aan de verkiezing Bovendien klopt het niet dat de domiciliëring aan de verkiezing
gekoppeld is. Het is perfect mogelijk verkozen te worden buiten zijn gekoppeld is. Het is perfect mogelijk verkozen te worden buiten zijn
kieskring, als men maar in België gedomicilieerd is. kieskring, als men maar in België gedomicilieerd is.
[...] [...]
Staatssecretaris [...] meent dat dit, weliswaar interessant, debat Staatssecretaris [...] meent dat dit, weliswaar interessant, debat
reeds een jaar geleden is gevoerd bij de bespreking van de splitsing reeds een jaar geleden is gevoerd bij de bespreking van de splitsing
van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde voor de Kamerverkiezingen en van de kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde voor de Kamerverkiezingen en
de Europese verkiezingen. de Europese verkiezingen.
[...] [...]
De teksten inzake de splitsing van de kieskring De teksten inzake de splitsing van de kieskring
Brussel-Halle-Vilvoorde zijn eveneens voor advies voorgelegd aan de Brussel-Halle-Vilvoorde zijn eveneens voor advies voorgelegd aan de
Raad van State. Die heeft geen gewag gemaakt van discriminaties. Raad van State. Die heeft geen gewag gemaakt van discriminaties.
Evenmin heeft de Raad van State in zijn advies de opmerking gemaakt Evenmin heeft de Raad van State in zijn advies de opmerking gemaakt
dat de tekst ongrondwettelijk zou zijn. dat de tekst ongrondwettelijk zou zijn.
Verder verwijst de staatssecretaris naar wat hij reeds tijdens de Verder verwijst de staatssecretaris naar wat hij reeds tijdens de
algemene bespreking heeft gezegd : de voorliggende herziening van algemene bespreking heeft gezegd : de voorliggende herziening van
artikel 68 houdt geen regeling in van de zetelverdeling tussen de artikel 68 houdt geen regeling in van de zetelverdeling tussen de
verschillende taalgroepen - die is bij Grondwet bepaald en wordt niet verschillende taalgroepen - die is bij Grondwet bepaald en wordt niet
gewijzigd door het resultaat van de Kamerverkiezingen » (Parl. St., gewijzigd door het resultaat van de Kamerverkiezingen » (Parl. St.,
Senaat, 2013-2014, nr. 5-1720/3, pp. 104-105). Senaat, 2013-2014, nr. 5-1720/3, pp. 104-105).
B.11.1. Uit het voorgaande blijkt dat de Grondwetgever zich de in de B.11.1. Uit het voorgaande blijkt dat de Grondwetgever zich de in de
artikelen 217quater en 217quinquies van het Kieswetboek, voor de artikelen 217quater en 217quinquies van het Kieswetboek, voor de
zetelverdeling van de gecoöpteerde senatoren van de Nederlandse, zetelverdeling van de gecoöpteerde senatoren van de Nederlandse,
respectievelijk de Franse taalgroep van de Senaat, bepaalde respectievelijk de Franse taalgroep van de Senaat, bepaalde
territoriale omschrijvingen eigen heeft gemaakt en dat hij van oordeel territoriale omschrijvingen eigen heeft gemaakt en dat hij van oordeel
is geweest dat de andere grondwettelijke principes het aannemen van is geweest dat de andere grondwettelijke principes het aannemen van
die artikelen niet in de weg stonden. die artikelen niet in de weg stonden.
De in de in de artikelen 217quater en 217quinquies van het Kieswetboek De in de in de artikelen 217quater en 217quinquies van het Kieswetboek
bepaalde territoriale omschrijvingen berusten bijgevolg op een keuze bepaalde territoriale omschrijvingen berusten bijgevolg op een keuze
van de Grondwetgever. van de Grondwetgever.
B.11.2. Hoewel die keuze, zoals de verzoekende partijen aanvoeren, in B.11.2. Hoewel die keuze, zoals de verzoekende partijen aanvoeren, in
beginsel uit de tekst van de Grondwet dient te blijken, kan de beginsel uit de tekst van de Grondwet dient te blijken, kan de
parlementaire voorbereiding ervan te dezen volstaan om duidelijkheid parlementaire voorbereiding ervan te dezen volstaan om duidelijkheid
te hebben over die keuze, nu daaruit onomstotelijk en zonder dat te hebben over die keuze, nu daaruit onomstotelijk en zonder dat
hieromtrent tegenspraak bestond, blijkt dat de Grondwetgever niet hieromtrent tegenspraak bestond, blijkt dat de Grondwetgever niet
alleen kennis had van de desbetreffende territoriale omschrijvingen, alleen kennis had van de desbetreffende territoriale omschrijvingen,
maar ze zich ook eigen heeft gemaakt. maar ze zich ook eigen heeft gemaakt.
Bovendien voegt de Grondwetgever op deze wijze geen regel toe aan de Bovendien voegt de Grondwetgever op deze wijze geen regel toe aan de
tekst van de Grondwet, wat enkel kan middels de in artikel 195 van de tekst van de Grondwet, wat enkel kan middels de in artikel 195 van de
Grondwet voorgeschreven procedure. Hij spreekt zich enkel uit over de Grondwet voorgeschreven procedure. Hij spreekt zich enkel uit over de
bestaanbaarheid van die territoriale omschrijvingen met de Grondwet bestaanbaarheid van die territoriale omschrijvingen met de Grondwet
zelf. zelf.
B.12. Het Hof is niet bevoegd zich uit te spreken over een verschil in B.12. Het Hof is niet bevoegd zich uit te spreken over een verschil in
behandeling of een beperking van een grondrecht dat voortvloeit uit behandeling of een beperking van een grondrecht dat voortvloeit uit
een door de Grondwetgever zelf gemaakte keuze. een door de Grondwetgever zelf gemaakte keuze.
Aangezien de in de bestreden artikelen 217quater en 217quinquies van Aangezien de in de bestreden artikelen 217quater en 217quinquies van
het Kieswetboek vervatte maatregelen berusten op een keuze die door de het Kieswetboek vervatte maatregelen berusten op een keuze die door de
Grondwetgever zelf is gemaakt, staat het niet aan het Hof die Grondwetgever zelf is gemaakt, staat het niet aan het Hof die
maatregelen te toetsen aan de Grondwet. maatregelen te toetsen aan de Grondwet.
B.13. In zoverre het middel is gericht tegen de artikelen 217quater en B.13. In zoverre het middel is gericht tegen de artikelen 217quater en
217quinquies van het Kieswetboek, is het niet gegrond. 217quinquies van het Kieswetboek, is het niet gegrond.
B.14. Vermits de verzoekende partijen geen afzonderlijke grieven B.14. Vermits de verzoekende partijen geen afzonderlijke grieven
aanvoeren tegen de artikelen 215, 217bis, tweede lid, en 217sexies, § aanvoeren tegen de artikelen 215, 217bis, tweede lid, en 217sexies, §
2, eerste lid, van het Kieswetboek en zij de vernietiging van die 2, eerste lid, van het Kieswetboek en zij de vernietiging van die
bepalingen slechts vorderen « bij wijze van gevolgtrekking », is het bepalingen slechts vorderen « bij wijze van gevolgtrekking », is het
middel, in zoverre het is gericht tegen die bepalingen, eveneens niet middel, in zoverre het is gericht tegen die bepalingen, eveneens niet
gegrond. gegrond.
Om die redenen, Om die redenen,
het Hof het Hof
verwerpt het beroep. verwerpt het beroep.
Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits, Aldus gewezen in het Nederlands, het Frans en het Duits,
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
het Grondwettelijk Hof, op 28 mei 2015. het Grondwettelijk Hof, op 28 mei 2015.
De griffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux P.-Y. Dutilleux
De voorzitter, De voorzitter,
A. Alen A. Alen
^