Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 129/2011 van 14 juli 2011 Rolnummers 5003 en 5005 In zake : de beroepen tot vernietiging van : - de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van master in de rechten, master in het notariaat en - de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van master in de rechten, master in(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 129/2011 van 14 juli 2011 Rolnummers 5003 en 5005 In zake : de beroepen tot vernietiging van : - de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van master in de rechten, master in het notariaat en - de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van master in de rechten, master in(...) Uittreksel uit arrest nr. 129/2011 van 14 juli 2011 Rolnummers 5003 en 5005 In zake : de beroepen tot vernietiging van : - de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van master in de rechten, master in het notariaat en - de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van master in de rechten, master in(...)
GRONDWETTELIJK HOF GRONDWETTELIJK HOF
Uittreksel uit arrest nr. 129/2011 van 14 juli 2011 Uittreksel uit arrest nr. 129/2011 van 14 juli 2011
Rolnummers 5003 en 5005 Rolnummers 5003 en 5005
In zake : de beroepen tot vernietiging van : In zake : de beroepen tot vernietiging van :
- de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van - de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van
master in de rechten, master in het notariaat en master in het sociaal master in de rechten, master in het notariaat en master in het sociaal
recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in de rechten, een recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in de rechten, een
licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het sociaal recht wat licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het sociaal recht wat
betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen in wetten en betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen in wetten en
reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77 reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77
van de Grondwet »; van de Grondwet »;
- de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van - de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van
master in de rechten, master in het notariaat en master in het sociaal master in de rechten, master in het notariaat en master in het sociaal
recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in de rechten, een recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in de rechten, een
licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het sociaal recht wat licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het sociaal recht wat
betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen in wetten en betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen in wetten en
reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 78 reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 78
van de Grondwet », van de Grondwet »,
ingesteld door Sven Jans en door Josepha Braam. ingesteld door Sven Jans en door Josepha Braam.
Het Grondwettelijk Hof, Het Grondwettelijk Hof,
samengesteld uit voorzitter M. Bossuyt, rechter J.-P. Snappe, samengesteld uit voorzitter M. Bossuyt, rechter J.-P. Snappe,
waarnemend voorzitter, en de rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. waarnemend voorzitter, en de rechters E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P.
Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F. Moerman, E. Derycke, J. Spreutels, T. Merckx-Van Goey, P. Nihoul en F.
Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder Daoût, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt, voorzitterschap van voorzitter M. Bossuyt,
wijst na beraad het volgende arrest : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging I. Onderwerp van de beroepen en rechtspleging
Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 12 juli Bij verzoekschriften die aan het Hof zijn toegezonden bij op 12 juli
2010 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn ingekomen op 13 2010 ter post aangetekende brieven en ter griffie zijn ingekomen op 13
en 14 juli 2010, zijn beroepen tot vernietiging ingesteld van en 14 juli 2010, zijn beroepen tot vernietiging ingesteld van
- de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van - de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van
master in de rechten, master in het notariaat en master in het sociaal master in de rechten, master in het notariaat en master in het sociaal
recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in de rechten, een recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in de rechten, een
licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het sociaal recht wat licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het sociaal recht wat
betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen in wetten en betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen in wetten en
reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77 reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77
van de Grondwet »; van de Grondwet »;
- de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van - de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van de graad van
master in de rechten, master in het notariaat en master in het sociaal master in de rechten, master in het notariaat en master in het sociaal
recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in de rechten, een recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in de rechten, een
licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het sociaal recht wat licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het sociaal recht wat
betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen in wetten en betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen in wetten en
reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 78 reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 78
van de Grondwet » van de Grondwet »
(allebei bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 18 januari (allebei bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 18 januari
2010), door respectievelijk Sven Jans, wonende te 3770 Riemst, 2010), door respectievelijk Sven Jans, wonende te 3770 Riemst,
Panoramalaan 21, en Josepha Braam, wonende te 3010 Kessel-Lo, Koetweg Panoramalaan 21, en Josepha Braam, wonende te 3010 Kessel-Lo, Koetweg
35. 35.
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 5003 en 5005 van de rol van Die zaken, ingeschreven onder de nummers 5003 en 5005 van de rol van
het Hof, werden samengevoegd. het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
II. In rechte II. In rechte
(...) (...)
B.1. De bestreden wetten van 30 december 2009 beogen de B.1. De bestreden wetten van 30 december 2009 beogen de
diplomavereisten voor de toegang tot juridische beroepen aan te passen diplomavereisten voor de toegang tot juridische beroepen aan te passen
aan de bachelor-masterstructuur van het hoger onderwijs. De eerste wet aan de bachelor-masterstructuur van het hoger onderwijs. De eerste wet
regelt de diplomavereisten in wetten en reglementen die een regelt de diplomavereisten in wetten en reglementen die een
aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet, dat aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet, dat
de volledig bicamerale aangelegenheden aangeeft. De tweede wet regelt de volledig bicamerale aangelegenheden aangeeft. De tweede wet regelt
de diplomavereisten in wetten en reglementen die een aangelegenheid de diplomavereisten in wetten en reglementen die een aangelegenheid
regelen als bedoeld in artikel 78 van de Grondwet, dat de gedeeltelijk regelen als bedoeld in artikel 78 van de Grondwet, dat de gedeeltelijk
bicamerale procedure betreft. bicamerale procedure betreft.
Op de verwijzing naar de voormelde grondwetsbepalingen na, is de Op de verwijzing naar de voormelde grondwetsbepalingen na, is de
inhoud van beide bestreden wetten identiek : inhoud van beide bestreden wetten identiek :
«

Artikel 1.Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel

 «

Artikel 1.Deze wet regelt een aangelegenheid als bedoeld in artikel
[77, respectievelijk 78] van de Grondwet. [77, respectievelijk 78] van de Grondwet.

Art. 2.Voor de toepassing van diplomavereisten in wetten of

Art. 2.Voor de toepassing van diplomavereisten in wetten of
reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel [77, reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel [77,
respectievelijk 78] van de Grondwet, wordt met een licentiaat of respectievelijk 78] van de Grondwet, wordt met een licentiaat of
doctor in de rechten gelijkgesteld de houder van het diploma van doctor in de rechten gelijkgesteld de houder van het diploma van
master in de rechten die, bij het behalen van het bachelor- of master in de rechten die, bij het behalen van het bachelor- of
masterdiploma, aan een Belgische instelling van hoger onderwijs examen masterdiploma, aan een Belgische instelling van hoger onderwijs examen
heeft afgelegd over : heeft afgelegd over :
- staatsrecht; - staatsrecht;
- verbintenissenrecht; - verbintenissenrecht;
- burgerlijk procesrecht; - burgerlijk procesrecht;
- strafrecht; - strafrecht;
- strafprocesrecht; - strafprocesrecht;
- en ten minste vier van de volgende opleidingsonderdelen : - en ten minste vier van de volgende opleidingsonderdelen :
zakenrecht, personen- en familierecht, bijzondere overeenkomstenrecht, zakenrecht, personen- en familierecht, bijzondere overeenkomstenrecht,
administratief recht, arbeidsrecht, sociale zekerheidsrecht, administratief recht, arbeidsrecht, sociale zekerheidsrecht,
handelsrecht, fiscaal recht. handelsrecht, fiscaal recht.
Voor de toepassing van wettelijke of reglementaire diplomavereisten Voor de toepassing van wettelijke of reglementaire diplomavereisten
bedoeld in het eerste lid, wordt onder de woorden ' doctor in de bedoeld in het eerste lid, wordt onder de woorden ' doctor in de
rechten ' verstaan ' doctor in de rechten zoals bedoeld voor de wet rechten ' verstaan ' doctor in de rechten zoals bedoeld voor de wet
van 31 mei 1972 betreffende de wettelijke gevolgen verbonden aan de van 31 mei 1972 betreffende de wettelijke gevolgen verbonden aan de
graad van licentiaat in de rechten '. graad van licentiaat in de rechten '.
Voor de toepassing van wettelijke of reglementaire diplomavereisten Voor de toepassing van wettelijke of reglementaire diplomavereisten
wordt onder een master in de rechten begrepen de houder van het wordt onder een master in de rechten begrepen de houder van het
diploma van master in de rechten bedoeld in het eerste lid. diploma van master in de rechten bedoeld in het eerste lid.

Art. 3.Voor de toepassing van wettelijke of reglementaire

Art. 3.Voor de toepassing van wettelijke of reglementaire
diplomavereisten bedoeld in artikel 2, wordt met een licentiaat in het diplomavereisten bedoeld in artikel 2, wordt met een licentiaat in het
notariaat gelijkgesteld de houder van het diploma van master in het notariaat gelijkgesteld de houder van het diploma van master in het
notariaat behaald aan een Belgische universiteit. notariaat behaald aan een Belgische universiteit.

Art. 4.Voor de toepassing van wettelijke of reglementaire

Art. 4.Voor de toepassing van wettelijke of reglementaire
diplomavereisten bedoeld in artikel 2, wordt met een licentiaat in het diplomavereisten bedoeld in artikel 2, wordt met een licentiaat in het
sociaal recht gelijkgesteld de houder van het diploma van master na sociaal recht gelijkgesteld de houder van het diploma van master na
master in het sociaal recht behaald aan een Belgische universiteit. master in het sociaal recht behaald aan een Belgische universiteit.

Art. 5.Deze wet treedt in werking op 1 juli 2009 ».

Art. 5.Deze wet treedt in werking op 1 juli 2009 ».
B.2.1. De Ministerraad betwist het belang van de verzoekende partijen B.2.1. De Ministerraad betwist het belang van de verzoekende partijen
bij de vernietiging van de bestreden wetten. bij de vernietiging van de bestreden wetten.
B.2.2. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het B.2.2. De Grondwet en de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het
Grondwettelijk Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of Grondwettelijk Hof vereisen dat elke natuurlijke persoon of
rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken rechtspersoon die een beroep tot vernietiging instelt, doet blijken
van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de van een belang. Van het vereiste belang doen slechts blijken de
personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en personen wier situatie door de bestreden norm rechtstreeks en
ongunstig zou kunnen worden geraakt. ongunstig zou kunnen worden geraakt.
B.2.3. De verzoekende partijen volgden in het academiejaar 2009-2010 B.2.3. De verzoekende partijen volgden in het academiejaar 2009-2010
een gelijkwaardigheidsprogramma aan de Katholieke Universiteit Leuven een gelijkwaardigheidsprogramma aan de Katholieke Universiteit Leuven
teneinde hun aan de Universiteit van Maastricht behaalde juridisch teneinde hun aan de Universiteit van Maastricht behaalde juridisch
masterdiploma te laten gelijkstellen met het Belgisch diploma van masterdiploma te laten gelijkstellen met het Belgisch diploma van
master in de rechten. master in de rechten.
Aangezien de verzoekende partijen geen houder zijn van het diploma van Aangezien de verzoekende partijen geen houder zijn van het diploma van
master in het notariaat behaald aan een Belgische universiteit of van master in het notariaat behaald aan een Belgische universiteit of van
het diploma van master na master in het sociaal recht behaald aan een het diploma van master na master in het sociaal recht behaald aan een
Belgische universiteit, doen zij niet blijken van het vereiste belang Belgische universiteit, doen zij niet blijken van het vereiste belang
bij de vernietiging van de artikelen 3 en 4 van de bestreden wetten. bij de vernietiging van de artikelen 3 en 4 van de bestreden wetten.
B.2.4. Voor de uitoefening van sommige juridische beroepen (advocaat, B.2.4. Voor de uitoefening van sommige juridische beroepen (advocaat,
magistraat, notaris, gerechtsdeurwaarder, enz.) vereist de wet een magistraat, notaris, gerechtsdeurwaarder, enz.) vereist de wet een
diploma van licentiaat of doctor in de rechten. diploma van licentiaat of doctor in de rechten.
Zoals in de parlementaire voorbereiding van de bestreden wetten werd Zoals in de parlementaire voorbereiding van de bestreden wetten werd
opgemerkt, wordt « de gelijkstelling van de graden van licentiaat en opgemerkt, wordt « de gelijkstelling van de graden van licentiaat en
master in de rechten verwezenlijkt door een Vlaams decreet van 4 april master in de rechten verwezenlijkt door een Vlaams decreet van 4 april
2003 en een besluit van de Franse Gemeenschap van 19 mei 2004 » (Parl. 2003 en een besluit van de Franse Gemeenschap van 19 mei 2004 » (Parl.
St., Senaat, 2008-2009, nr. 4-1377/2, p. 2). Op grond van die St., Senaat, 2008-2009, nr. 4-1377/2, p. 2). Op grond van die
gelijkstelling konden de verzoekende partijen, na de voltooiing van gelijkstelling konden de verzoekende partijen, na de voltooiing van
het voormelde gelijkwaardigheidsprogramma, redelijkerwijze verwachten het voormelde gelijkwaardigheidsprogramma, redelijkerwijze verwachten
toegang te verkrijgen tot de voormelde juridische beroepen. toegang te verkrijgen tot de voormelde juridische beroepen.
B.2.5. Artikel 2 van de bestreden wetten beperkt zich niet ertoe die B.2.5. Artikel 2 van de bestreden wetten beperkt zich niet ertoe die
gelijkstelling te bevestigen wat het voormelde diplomavereiste gelijkstelling te bevestigen wat het voormelde diplomavereiste
betreft. Dat artikel bevat tevens « een nieuwe lijst met vakken die betreft. Dat artikel bevat tevens « een nieuwe lijst met vakken die
door academici en vertegenwoordigers van de balies van de beide door academici en vertegenwoordigers van de balies van de beide
landsdelen als noodzakelijk worden beschouwd om voldoende kennis te landsdelen als noodzakelijk worden beschouwd om voldoende kennis te
hebben van het Belgisch recht om in aanmerking te komen voor de hebben van het Belgisch recht om in aanmerking te komen voor de
diplomavereisten voor de verschillende juridische beroepen in ons land diplomavereisten voor de verschillende juridische beroepen in ons land
en zonder afbreuk te doen aan specifieke toelatingsvoorwaarden die en zonder afbreuk te doen aan specifieke toelatingsvoorwaarden die
voor de verschillende beroepen worden opgelegd » (Parl. St., Kamer, voor de verschillende beroepen worden opgelegd » (Parl. St., Kamer,
2009-2010, DOC 52-2107/003 en DOC 52-2108/003, p. 2). 2009-2010, DOC 52-2107/003 en DOC 52-2108/003, p. 2).
B.2.6. De verzoekende partijen zijn houder van het diploma van master B.2.6. De verzoekende partijen zijn houder van het diploma van master
in het Belgisch recht, doch bij het behalen van dat diploma hebben zij in het Belgisch recht, doch bij het behalen van dat diploma hebben zij
niet over alle in artikel 2 vermelde opleidingsonderdelen examen niet over alle in artikel 2 vermelde opleidingsonderdelen examen
afgelegd aan een Belgische instelling van hoger onderwijs. In zoverre afgelegd aan een Belgische instelling van hoger onderwijs. In zoverre
dat artikel hun de toegang tot bepaalde juridische beroepen ontzegt, dat artikel hun de toegang tot bepaalde juridische beroepen ontzegt,
worden zij rechtstreeks en ongunstig door dat artikel geraakt. Zij worden zij rechtstreeks en ongunstig door dat artikel geraakt. Zij
doen derhalve in die mate blijken van het vereiste belang bij de doen derhalve in die mate blijken van het vereiste belang bij de
vernietiging van artikel 2 van de bestreden wetten. vernietiging van artikel 2 van de bestreden wetten.
B.2.7. Het belang veronderstelt dat de uitkomst van het beroep in het B.2.7. Het belang veronderstelt dat de uitkomst van het beroep in het
voordeel kan zijn van de partij die het heeft ingesteld. voordeel kan zijn van de partij die het heeft ingesteld.
De vaststelling dat de verzoekende partijen de bekwaamheidsproef, De vaststelling dat de verzoekende partijen de bekwaamheidsproef,
bedoeld in artikel 428quater van het Gerechtelijk Wetboek, kunnen bedoeld in artikel 428quater van het Gerechtelijk Wetboek, kunnen
afleggen om tot het beroep van advocaat te worden toegelaten, doet hun afleggen om tot het beroep van advocaat te worden toegelaten, doet hun
belang niet verdwijnen. Het beroep van advocaat is immers slechts een belang niet verdwijnen. Het beroep van advocaat is immers slechts een
van de juridische beroepen die met de bestreden wetten worden beoogd. van de juridische beroepen die met de bestreden wetten worden beoogd.
B.3. Het Hof heeft bij beschikking van 27 april 2011 het volgende B.3. Het Hof heeft bij beschikking van 27 april 2011 het volgende
ambtshalve middel opgeworpen : ambtshalve middel opgeworpen :
« Is artikel 2 van de bestreden wetten in overeenstemming met artikel « Is artikel 2 van de bestreden wetten in overeenstemming met artikel
127, § 1, eerste lid, 2°, van de Grondwet in zoverre het de 127, § 1, eerste lid, 2°, van de Grondwet in zoverre het de
gelijkstelling van de graad van master in de rechten met een gelijkstelling van de graad van master in de rechten met een
licentiaat of doctor in de rechten afhankelijk stelt van de voorwaarde licentiaat of doctor in de rechten afhankelijk stelt van de voorwaarde
dat de houder van het diploma van master in de rechten bij het behalen dat de houder van het diploma van master in de rechten bij het behalen
van het bachelor- of masterdiploma aan een Belgische instelling van van het bachelor- of masterdiploma aan een Belgische instelling van
hoger onderwijs examen moet hebben afgelegd over welbepaalde hoger onderwijs examen moet hebben afgelegd over welbepaalde
opleidingsonderdelen ? ». opleidingsonderdelen ? ».
B.4.1. Er dient een onderscheid te worden gemaakt tussen, enerzijds, B.4.1. Er dient een onderscheid te worden gemaakt tussen, enerzijds,
onderwijswetgeving, waarvoor de gemeenschappen bevoegd zijn, en, onderwijswetgeving, waarvoor de gemeenschappen bevoegd zijn, en,
anderzijds, een regeling inzake de toegang tot een beroep, waarvoor de anderzijds, een regeling inzake de toegang tot een beroep, waarvoor de
federale wetgever bevoegd is. Het vaststellen van een leerprogramma op federale wetgever bevoegd is. Het vaststellen van een leerprogramma op
basis waarvan een diploma kan worden verworven, is een aangelegenheid basis waarvan een diploma kan worden verworven, is een aangelegenheid
van onderwijs. De toegang tot een beroep afhankelijk maken van het van onderwijs. De toegang tot een beroep afhankelijk maken van het
bezit van een diploma of van andere vereisten, komt neer op het bezit van een diploma of van andere vereisten, komt neer op het
regelen van vestigingsvoorwaarden. regelen van vestigingsvoorwaarden.
B.4.2. De door artikel 6, § 1, VI, vijfde lid, 6°, van de bijzondere B.4.2. De door artikel 6, § 1, VI, vijfde lid, 6°, van de bijzondere
wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen aan de wet van 8 augustus 1980 tot hervorming der instellingen aan de
federale wetgever voorbehouden bevoegdheid om de vestigingsvoorwaarden federale wetgever voorbehouden bevoegdheid om de vestigingsvoorwaarden
te regelen, omvat de bevoegdheid om regels vast te stellen inzake de te regelen, omvat de bevoegdheid om regels vast te stellen inzake de
toegang tot bepaalde beroepen. Dat die regels, zoals gebruikelijk is, toegang tot bepaalde beroepen. Dat die regels, zoals gebruikelijk is,
vereisten van opleiding en van diploma omvatten, maakt van de vereisten van opleiding en van diploma omvatten, maakt van de
aangelegenheid geen zaak van onderwijs in de zin van artikel 127, § 1, aangelegenheid geen zaak van onderwijs in de zin van artikel 127, § 1,
eerste lid, 2°, van de Grondwet. eerste lid, 2°, van de Grondwet.
B.4.3. Het staat bijgevolg aan de federale wetgever uit te maken welke B.4.3. Het staat bijgevolg aan de federale wetgever uit te maken welke
diploma's hij in aanmerking neemt bij het regelen van de toegang tot diploma's hij in aanmerking neemt bij het regelen van de toegang tot
een beroep, op voorwaarde dat hij daarbij gelijkwaardige diploma's op een beroep, op voorwaarde dat hij daarbij gelijkwaardige diploma's op
dezelfde wijze behandelt en hij rekening houdt met de door de dezelfde wijze behandelt en hij rekening houdt met de door de
gemeenschappen aangenomen regelgeving. gemeenschappen aangenomen regelgeving.
B.4.4. Zoals reeds is vastgesteld in B.2.5, beperkt artikel 2 van de B.4.4. Zoals reeds is vastgesteld in B.2.5, beperkt artikel 2 van de
bestreden wetten zich niet, wat de diplomavereisten voor de toegang bestreden wetten zich niet, wat de diplomavereisten voor de toegang
tot juridische beroepen betreft, tot de gelijkstelling van de graad tot juridische beroepen betreft, tot de gelijkstelling van de graad
van master in de rechten met een licentiaat of doctor in de rechten. van master in de rechten met een licentiaat of doctor in de rechten.
Het voegt eraan toe dat de houder van het diploma van master in de Het voegt eraan toe dat de houder van het diploma van master in de
rechten bij het behalen van het bachelor- of masterdiploma aan een rechten bij het behalen van het bachelor- of masterdiploma aan een
Belgische instelling van hoger onderwijs examen moet hebben afgelegd Belgische instelling van hoger onderwijs examen moet hebben afgelegd
over welbepaalde opleidingsonderdelen. over welbepaalde opleidingsonderdelen.
Die voorwaarde heeft betrekking op het leerprogramma op basis waarvan Die voorwaarde heeft betrekking op het leerprogramma op basis waarvan
het diploma van master in de rechten kan worden verworven. De het diploma van master in de rechten kan worden verworven. De
toevoeging van die voorwaarde kan niet anders worden opgevat dan als toevoeging van die voorwaarde kan niet anders worden opgevat dan als
een gelijkwaardigheidserkenning van diploma's, die op grond van een gelijkwaardigheidserkenning van diploma's, die op grond van
artikel 127, § 1, eerste lid, 2°, van de Grondwet aan de artikel 127, § 1, eerste lid, 2°, van de Grondwet aan de
gemeenschappen is voorbehouden. Weliswaar is de federale wetgever gemeenschappen is voorbehouden. Weliswaar is de federale wetgever
krachtens die bepaling bevoegd gebleven voor de minimale voorwaarden krachtens die bepaling bevoegd gebleven voor de minimale voorwaarden
voor het uitreiken van de diploma's, maar die minimale voorwaarden voor het uitreiken van de diploma's, maar die minimale voorwaarden
hebben geen betrekking op de inhoud van het onderwijs en met name op hebben geen betrekking op de inhoud van het onderwijs en met name op
het leerprogramma. het leerprogramma.
B.5. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat artikel 2 van de bestreden B.5. Uit hetgeen voorafgaat volgt dat artikel 2 van de bestreden
wetten artikel 127, § 1, eerste lid, 2°, van de Grondwet schendt in wetten artikel 127, § 1, eerste lid, 2°, van de Grondwet schendt in
zoverre het de gelijkstelling van de graad van master in de rechten zoverre het de gelijkstelling van de graad van master in de rechten
met die van een licentiaat of doctor in de rechten afhankelijk stelt met die van een licentiaat of doctor in de rechten afhankelijk stelt
van de voorwaarde dat de houder van het diploma van master in de van de voorwaarde dat de houder van het diploma van master in de
rechten bij het behalen van het bachelor- of masterdiploma aan een rechten bij het behalen van het bachelor- of masterdiploma aan een
Belgische instelling van hoger onderwijs examen moet hebben afgelegd Belgische instelling van hoger onderwijs examen moet hebben afgelegd
over welbepaalde opleidingsonderdelen. over welbepaalde opleidingsonderdelen.
Om die redenen, Om die redenen,
het Hof het Hof
vernietigt in artikel 2 van de wet van 30 december 2009 « tot vernietigt in artikel 2 van de wet van 30 december 2009 « tot
gelijkstelling van de graad van master in de rechten, master in het gelijkstelling van de graad van master in de rechten, master in het
notariaat en master in het sociaal recht met respectievelijk een notariaat en master in het sociaal recht met respectievelijk een
licentiaat of doctor in de rechten, een licentiaat in het notariaat en licentiaat of doctor in de rechten, een licentiaat in het notariaat en
een licentiaat in het sociaal recht wat betreft de diplomavereisten een licentiaat in het sociaal recht wat betreft de diplomavereisten
voor juridische beroepen in wetten en reglementen die een voor juridische beroepen in wetten en reglementen die een
aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet » en aangelegenheid regelen als bedoeld in artikel 77 van de Grondwet » en
in artikel 2 van de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van in artikel 2 van de wet van 30 december 2009 « tot gelijkstelling van
de graad van master in de rechten, master in het notariaat en master de graad van master in de rechten, master in het notariaat en master
in het sociaal recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in in het sociaal recht met respectievelijk een licentiaat of doctor in
de rechten, een licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het de rechten, een licentiaat in het notariaat en een licentiaat in het
sociaal recht wat betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen sociaal recht wat betreft de diplomavereisten voor juridische beroepen
in wetten en reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in in wetten en reglementen die een aangelegenheid regelen als bedoeld in
artikel 78 van de Grondwet » de woorden : artikel 78 van de Grondwet » de woorden :
« die, bij het behalen van het bachelor- of masterdiploma, aan een « die, bij het behalen van het bachelor- of masterdiploma, aan een
Belgische instelling van hoger onderwijs examen heeft afgelegd over : Belgische instelling van hoger onderwijs examen heeft afgelegd over :
- staatsrecht; - staatsrecht;
- verbintenissenrecht; - verbintenissenrecht;
- burgerlijk procesrecht; - burgerlijk procesrecht;
- strafrecht; - strafrecht;
- strafprocesrecht; - strafprocesrecht;
- en ten minste vier van de volgende opleidingsonderdelen : - en ten minste vier van de volgende opleidingsonderdelen :
zakenrecht, personen- en familierecht, bijzondere overeenkomstenrecht, zakenrecht, personen- en familierecht, bijzondere overeenkomstenrecht,
administratief recht, arbeidsrecht, sociale zekerheidsrecht, administratief recht, arbeidsrecht, sociale zekerheidsrecht,
handelsrecht, fiscaal recht ». handelsrecht, fiscaal recht ».
Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits, Aldus uitgesproken in het Nederlands, het Frans en het Duits,
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 14 juli het Grondwettelijk Hof, op de openbare terechtzitting van 14 juli
2011. 2011.
De griffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, De voorzitter,
M. Bossuyt. M. Bossuyt.
^