Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest van --
← Terug naar "Uittreksel uit arrest nr. 65/2008 van 17 april 2008 Rolnummers 4206, 4219 en 4226 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Politierechtbank te Brussel en het Hof van Beroep te Lui Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)"
Uittreksel uit arrest nr. 65/2008 van 17 april 2008 Rolnummers 4206, 4219 en 4226 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Politierechtbank te Brussel en het Hof van Beroep te Lui Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...) Uittreksel uit arrest nr. 65/2008 van 17 april 2008 Rolnummers 4206, 4219 en 4226 In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Politierechtbank te Brussel en het Hof van Beroep te Lui Het Grondwettelijk Hof, samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de rechter(...)
GRONDWETTELIJK HOF GRONDWETTELIJK HOF
Uittreksel uit arrest nr. 65/2008 van 17 april 2008 Uittreksel uit arrest nr. 65/2008 van 17 april 2008
Rolnummers 4206, 4219 en 4226 Rolnummers 4206, 4219 en 4226
In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1382 van het In zake : de prejudiciële vragen betreffende artikel 1382 van het
Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Politierechtbank te Brussel en het Burgerlijk Wetboek, gesteld door de Politierechtbank te Brussel en het
Hof van Beroep te Luik. Hof van Beroep te Luik.
Het Grondwettelijk Hof, Het Grondwettelijk Hof,
samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de samengesteld uit de voorzitters M. Melchior en M. Bossuyt, en de
rechters P. Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Moerman en E. rechters P. Martens, E. De Groot, L. Lavrysen, J.-P. Moerman en E.
Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder Derycke, bijgestaan door de griffier P.-Y. Dutilleux, onder
voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging I. Onderwerp van de prejudiciële vragen en rechtspleging
a. Bij vonnis van 16 mei 2007 in zake « Ethias Verzekering » tegen de a. Bij vonnis van 16 mei 2007 in zake « Ethias Verzekering » tegen de
NV « Swiss Life Belgium », waarvan de expeditie ter griffie van het NV « Swiss Life Belgium », waarvan de expeditie ter griffie van het
Hof is ingekomen op 18 mei 2007, heeft de Politierechtbank te Brussel Hof is ingekomen op 18 mei 2007, heeft de Politierechtbank te Brussel
de volgende prejudiciële vragen gesteld : de volgende prejudiciële vragen gesteld :
1. « Schendt artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek de artikelen 10 1. « Schendt artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek de artikelen 10
en 11 van de Grondwet, in zoverre de bepalingen ervan, in de en 11 van de Grondwet, in zoverre de bepalingen ervan, in de
interpretatie die het Hof van Cassatie eraan geeft, met name in zijn interpretatie die het Hof van Cassatie eraan geeft, met name in zijn
arresten van 19 februari 2001, 20 februari 2001, 13 juni 2001, 16 arresten van 19 februari 2001, 20 februari 2001, 13 juni 2001, 16
oktober 2001, 30 januari 2002 en 10 april 2003, een verschil in oktober 2001, 30 januari 2002 en 10 april 2003, een verschil in
behandeling invoeren tussen, enerzijds, de derde die aansprakelijk is behandeling invoeren tussen, enerzijds, de derde die aansprakelijk is
voor een ongeval waarvan een ambtenaar het slachtoffer zou zijn en, voor een ongeval waarvan een ambtenaar het slachtoffer zou zijn en,
anderzijds, de derde die aansprakelijk is voor een ongeval waarvan een anderzijds, de derde die aansprakelijk is voor een ongeval waarvan een
werknemer het slachtoffer zou zijn, wegens hun vordering tot werknemer het slachtoffer zou zijn, wegens hun vordering tot
vergoeding van de materiële schade die zij lijden naar aanleiding van vergoeding van de materiële schade die zij lijden naar aanleiding van
de bij dat ongeval opgelopen lichamelijke letsels ? »; de bij dat ongeval opgelopen lichamelijke letsels ? »;
2. « Schendt artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek de artikelen 10 2. « Schendt artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek de artikelen 10
en 11 van de Grondwet, in zoverre de bepalingen ervan, in de en 11 van de Grondwet, in zoverre de bepalingen ervan, in de
interpretatie die het Hof van Cassatie eraan geeft, met name in zijn interpretatie die het Hof van Cassatie eraan geeft, met name in zijn
arresten van 19 februari 2001, 20 februari 2001, 13 juni 2001, 16 arresten van 19 februari 2001, 20 februari 2001, 13 juni 2001, 16
oktober 2001, 30 januari 2002 en 10 april 2003, een verschil in oktober 2001, 30 januari 2002 en 10 april 2003, een verschil in
behandeling invoeren tussen het slachtoffer van een ongeval in de behandeling invoeren tussen het slachtoffer van een ongeval in de
openbare sector en het slachtoffer van een ongeval in de privésector, openbare sector en het slachtoffer van een ongeval in de privésector,
daar de veroorzaker die voor het ongeval gedeeltelijk aansprakelijk daar de veroorzaker die voor het ongeval gedeeltelijk aansprakelijk
is, van het eerstgenoemde slachtoffer diens aandeel zou kunnen is, van het eerstgenoemde slachtoffer diens aandeel zou kunnen
vorderen, waardoor het mogelijk de vergoedingen moet terugbetalen die vorderen, waardoor het mogelijk de vergoedingen moet terugbetalen die
het wegens zijn statuut ontvangt ? ». het wegens zijn statuut ontvangt ? ».
b. Bij arresten van 4 en 11 juni 2007 in zake respectievelijk Angelo b. Bij arresten van 4 en 11 juni 2007 in zake respectievelijk Angelo
Bozzelli tegen de CV « A.I.D.E. » en de Franse Gemeenschap tegen René Bozzelli tegen de CV « A.I.D.E. » en de Franse Gemeenschap tegen René
Dethier, waarvan de expedities ter griffie van het Hof zijn ingekomen Dethier, waarvan de expedities ter griffie van het Hof zijn ingekomen
op 12 en 14 juni 2007, heeft het Hof van Beroep te Luik de volgende op 12 en 14 juni 2007, heeft het Hof van Beroep te Luik de volgende
prejudiciële vragen gesteld : prejudiciële vragen gesteld :
1. « Schendt artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek de artikelen 10 1. « Schendt artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek de artikelen 10
en 11 van de Grondwet, in zoverre die bepaling, zoals ze wordt en 11 van de Grondwet, in zoverre die bepaling, zoals ze wordt
geïnterpreteerd door het Hof van Cassatie, inzonderheid in zijn geïnterpreteerd door het Hof van Cassatie, inzonderheid in zijn
arresten van 20 februari 2001, 16 oktober 2001, 10 december 2001, 2 arresten van 20 februari 2001, 16 oktober 2001, 10 december 2001, 2
oktober 2002 en 9 en 10 april 2003, een verschil in behandeling oktober 2002 en 9 en 10 april 2003, een verschil in behandeling
invoert tussen, enerzijds, de derde die aansprakelijk is voor een invoert tussen, enerzijds, de derde die aansprakelijk is voor een
ongeval waarvan een ambtenaar het slachtoffer zou zijn en, anderzijds, ongeval waarvan een ambtenaar het slachtoffer zou zijn en, anderzijds,
de derde die aansprakelijk is voor een ongeval waarvan een werknemer de derde die aansprakelijk is voor een ongeval waarvan een werknemer
het slachtoffer zou zijn, wegens hun vordering tot vergoeding van de het slachtoffer zou zijn, wegens hun vordering tot vergoeding van de
materiële schade die zij lijden naar aanleiding van de bij dat ongeval materiële schade die zij lijden naar aanleiding van de bij dat ongeval
opgelopen lichamelijke letsels »; opgelopen lichamelijke letsels »;
2. « Schendt artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek de artikelen 10 2. « Schendt artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek de artikelen 10
en 11 van de Grondwet, in zoverre die bepaling, zoals ze wordt en 11 van de Grondwet, in zoverre die bepaling, zoals ze wordt
geïnterpreteerd door het Hof van Cassatie, inzonderheid in zijn geïnterpreteerd door het Hof van Cassatie, inzonderheid in zijn
arresten van 20 februari 2001, 16 oktober 2001, 10 december 2001, 2 arresten van 20 februari 2001, 16 oktober 2001, 10 december 2001, 2
oktober 2002 en 9 en 10 april 2003, een verschil in behandeling oktober 2002 en 9 en 10 april 2003, een verschil in behandeling
invoert tussen, enerzijds, het slachtoffer van een ongeval in de invoert tussen, enerzijds, het slachtoffer van een ongeval in de
openbare sector en het slachtoffer van een ongeval in de privésector, openbare sector en het slachtoffer van een ongeval in de privésector,
daar de derde die voor het ongeval gedeeltelijk aansprakelijk is, van daar de derde die voor het ongeval gedeeltelijk aansprakelijk is, van
het eerstgenoemde slachtoffer diens aandeel zou kunnen vorderen, het eerstgenoemde slachtoffer diens aandeel zou kunnen vorderen,
waardoor het mogelijk de vergoedingen moet terugbetalen die het wegens waardoor het mogelijk de vergoedingen moet terugbetalen die het wegens
zijn statuut ontvangt ? ». zijn statuut ontvangt ? ».
Die zaken, ingeschreven onder de nummers 4206, 4219 en 4226 van de rol Die zaken, ingeschreven onder de nummers 4206, 4219 en 4226 van de rol
van het Hof, werden samengevoegd. van het Hof, werden samengevoegd.
(...) (...)
III. In rechte III. In rechte
(...) (...)
B.1.1. Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt : B.1.1. Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek bepaalt :
« Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt « Elke daad van de mens, waardoor aan een ander schade wordt
veroorzaakt, verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan, veroorzaakt, verplicht degene door wiens schuld de schade is ontstaan,
deze te vergoeden ». deze te vergoeden ».
B.1.2. Artikel 160 van de wet van 21 december 1994 houdende sociale en B.1.2. Artikel 160 van de wet van 21 december 1994 houdende sociale en
diverse bepalingen luidt : diverse bepalingen luidt :
« § 1. De Staat treedt van rechtswege in de rechten en vorderingen van « § 1. De Staat treedt van rechtswege in de rechten en vorderingen van
de begunstigden ten opzichte van aansprakelijke derden die ten laste de begunstigden ten opzichte van aansprakelijke derden die ten laste
van de Staat zijn uitgegeven, voor geneeskundige kosten, voor de van de Staat zijn uitgegeven, voor geneeskundige kosten, voor de
wedden, toelagen en vergoedingen die ten gunste van het personeelslid wedden, toelagen en vergoedingen die ten gunste van het personeelslid
voorgeschoten zijn tijdens de periode van afwezigheid om voorgeschoten zijn tijdens de periode van afwezigheid om
gezondheidsredenen die het gevolg is van de schadeverwekkende gezondheidsredenen die het gevolg is van de schadeverwekkende
handeling en voor alle andere door de Staat gedragen kosten. handeling en voor alle andere door de Staat gedragen kosten.
Deze in-de-plaatsstelling geldt voor het geheel der bedragen die, Deze in-de-plaatsstelling geldt voor het geheel der bedragen die,
krachtens de Belgische of vreemde wetgeving, verschuldigd zijn als krachtens de Belgische of vreemde wetgeving, verschuldigd zijn als
gehele of gedeeltelijke vergoeding van de schade die het personeelslid gehele of gedeeltelijke vergoeding van de schade die het personeelslid
door toedoen van de aansprakelijke derden, opgelopen heeft. door toedoen van de aansprakelijke derden, opgelopen heeft.
§ 2. § 1 is van toepassing op het geheel van de federale § 2. § 1 is van toepassing op het geheel van de federale
overheidsdiensten, ongeacht zij al dan niet rechtspersoonlijkheid overheidsdiensten, ongeacht zij al dan niet rechtspersoonlijkheid
bezitten ». bezitten ».
B.1.3. De artikelen 52, § 4, en 75 van de wet van 3 juli 1978 B.1.3. De artikelen 52, § 4, en 75 van de wet van 3 juli 1978
betreffende de arbeidsovereenkomsten bepalen in verband met betreffende de arbeidsovereenkomsten bepalen in verband met
respectievelijk de arbeiders en de bedienden (met inbegrip van respectievelijk de arbeiders en de bedienden (met inbegrip van
diegenen die op contractuele basis in de overheidsdiensten zijn diegenen die op contractuele basis in de overheidsdiensten zijn
tewerkgesteld) : tewerkgesteld) :
«

Art. 52.[...]

 «

Art. 52.[...]
§ 4. De werkgever kan tegen derden die aansprakelijk zijn voor het in § 4. De werkgever kan tegen derden die aansprakelijk zijn voor het in
§ 1 bedoelde ongeval, een rechtsvordering instellen tot terugbetaling § 1 bedoelde ongeval, een rechtsvordering instellen tot terugbetaling
van het loon dat aan het slachtoffer werd betaald en van de sociale van het loon dat aan het slachtoffer werd betaald en van de sociale
bijdragen waartoe de werkgever door de wet of door een individuele of bijdragen waartoe de werkgever door de wet of door een individuele of
collectieve arbeidsovereenkomst is gehouden ». collectieve arbeidsovereenkomst is gehouden ».
«

Art. 75.De werkgever kan tegen derden die aansprakelijk zijn voor

 «

Art. 75.De werkgever kan tegen derden die aansprakelijk zijn voor
de ongevallen, de arbeidsongevallen, de ongevallen op de weg naar of de ongevallen, de arbeidsongevallen, de ongevallen op de weg naar of
van het werk en de beroepsziekten, die een schorsing van de uitvoering van het werk en de beroepsziekten, die een schorsing van de uitvoering
van de overeenkomst hebben veroorzaakt als bedoeld in de artikelen 70, van de overeenkomst hebben veroorzaakt als bedoeld in de artikelen 70,
71 en 72, een rechtsvordering instellen tot terugbetaling van het loon 71 en 72, een rechtsvordering instellen tot terugbetaling van het loon
dat aan het slachtoffer is betaald en van de sociale bijdragen waartoe dat aan het slachtoffer is betaald en van de sociale bijdragen waartoe
hij door de wet of door een individuele of collectieve hij door de wet of door een individuele of collectieve
arbeidsovereenkomst is gehouden ». arbeidsovereenkomst is gehouden ».
Ten aanzien van de aansprakelijke derde (eerste prejudiciële vraag in Ten aanzien van de aansprakelijke derde (eerste prejudiciële vraag in
de zaken nrs. 4206, 4219 en 4226) de zaken nrs. 4206, 4219 en 4226)
B.2. De prejudiciële vragen hebben betrekking op het verschil in B.2. De prejudiciële vragen hebben betrekking op het verschil in
behandeling dat artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek zou invoeren behandeling dat artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek zou invoeren
onder de derden die aansprakelijk zijn voor een ongeval naargelang het onder de derden die aansprakelijk zijn voor een ongeval naargelang het
slachtoffer een ambtenaar bij de overheid of een werknemer van de slachtoffer een ambtenaar bij de overheid of een werknemer van de
privésector zou zijn, in zoverre de overheid volgens de rechtspraak privésector zou zijn, in zoverre de overheid volgens de rechtspraak
van het Hof van Cassatie tegen de aansprakelijke derde of diens van het Hof van Cassatie tegen de aansprakelijke derde of diens
verzekeraar niet alleen een subrogatoire vordering zou kunnen verzekeraar niet alleen een subrogatoire vordering zou kunnen
instellen, maar ook een vordering op grond van artikel 1382 van het instellen, maar ook een vordering op grond van artikel 1382 van het
Burgerlijk Wetboek, terwijl een werkgever van de privésector niet over Burgerlijk Wetboek, terwijl een werkgever van de privésector niet over
die laatste mogelijkheid zou beschikken. die laatste mogelijkheid zou beschikken.
B.3. In de memorie van toelichting van de voormelde wet van 21 B.3. In de memorie van toelichting van de voormelde wet van 21
december 1994 staat in verband met de bepaling die artikel 160 is december 1994 staat in verband met de bepaling die artikel 160 is
geworden, te lezen : geworden, te lezen :
« Ze wil de Staat - en dus het geheel van de federale « Ze wil de Staat - en dus het geheel van de federale
overheidsdiensten - het voordeel geven van een wettelijke overheidsdiensten - het voordeel geven van een wettelijke
in-de-plaatsstelling voor de terugbetaling van alle kosten die zijn in-de-plaatsstelling voor de terugbetaling van alle kosten die zijn
teweeggebracht door de schade waarvan een personeelslid slachtoffer teweeggebracht door de schade waarvan een personeelslid slachtoffer
zou zijn door de fout van een aansprakelijke derde. zou zijn door de fout van een aansprakelijke derde.
Voor het ogenblik bestaat deze procedure enkel in de wet op de Voor het ogenblik bestaat deze procedure enkel in de wet op de
vergoeding van arbeidsongevallen in de overheidssector. vergoeding van arbeidsongevallen in de overheidssector.
Ze zal in positieve zin de mogelijkheid op bedongen Ze zal in positieve zin de mogelijkheid op bedongen
in-de-plaatsstelling vervangen die, wegens de logheid ervan, omzeggens in-de-plaatsstelling vervangen die, wegens de logheid ervan, omzeggens
nooit wordt aangewend » (Parl. St., Senaat, 1994-1995, nr. 1218-1, p. nooit wordt aangewend » (Parl. St., Senaat, 1994-1995, nr. 1218-1, p.
69). 69).
B.4. De overheid die als werkgever ertoe is gehouden de gewone wedde B.4. De overheid die als werkgever ertoe is gehouden de gewone wedde
en de erop betrekking hebbende lasten en belastingen te betalen en de erop betrekking hebbende lasten en belastingen te betalen
gedurende de periode van arbeidsongeschiktheid van een ambtenaar die gedurende de periode van arbeidsongeschiktheid van een ambtenaar die
het slachtoffer is van een ongeval waarvoor een derde aansprakelijk het slachtoffer is van een ongeval waarvoor een derde aansprakelijk
is, kan tegen de laatstgenoemde verhaal uitoefenen. Zij beschikt is, kan tegen de laatstgenoemde verhaal uitoefenen. Zij beschikt
daartoe over een subrogatoire vordering - van wetgevende of daartoe over een subrogatoire vordering - van wetgevende of
contractuele oorsprong - die het haar mogelijk maakt in de plaats van contractuele oorsprong - die het haar mogelijk maakt in de plaats van
het slachtoffer te handelen. Het antwoord op de vraag of de overheid, het slachtoffer te handelen. Het antwoord op de vraag of de overheid,
teneinde de terugbetaling van de gedragen lasten te verkrijgen, teneinde de terugbetaling van de gedragen lasten te verkrijgen,
eveneens beschikt over een vordering op grond van artikel 1382 van het eveneens beschikt over een vordering op grond van artikel 1382 van het
Burgerlijk Wetboek en of de door de publieke werkgever uitgevoerde Burgerlijk Wetboek en of de door de publieke werkgever uitgevoerde
betalingen (op basis van zijn wettelijke, reglementaire of betalingen (op basis van zijn wettelijke, reglementaire of
contractuele verplichting en zonder in ruil daarvoor arbeidsprestaties contractuele verplichting en zonder in ruil daarvoor arbeidsprestaties
te verkrijgen) een vergoedbaar nadeel vormen, waarbij tussen dat te verkrijgen) een vergoedbaar nadeel vormen, waarbij tussen dat
nadeel en de fout van de derde een oorzakelijk verband bestaat, is in nadeel en de fout van de derde een oorzakelijk verband bestaat, is in
de rechtspraak van het Hof van Cassatie geëvolueerd. Het heeft die de rechtspraak van het Hof van Cassatie geëvolueerd. Het heeft die
vraag in het verleden ontkennend beantwoord. Sinds 2001 kent het het vraag in het verleden ontkennend beantwoord. Sinds 2001 kent het het
voordeel van artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek toe aan de voordeel van artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek toe aan de
werkgever, die dus niet langer stuit op de beperkingen die werkgever, die dus niet langer stuit op de beperkingen die
voortvloeien uit de subrogatoire vordering. Het beslist immers : voortvloeien uit de subrogatoire vordering. Het beslist immers :
« Overwegende dat, krachtens de artikelen 1382 en 1383 van het « Overwegende dat, krachtens de artikelen 1382 en 1383 van het
Burgerlijk Wetboek, degene die door zijn schuld aan een ander schade Burgerlijk Wetboek, degene die door zijn schuld aan een ander schade
berokkent, verplicht is deze schade integraal te vergoeden, wat berokkent, verplicht is deze schade integraal te vergoeden, wat
impliceert dat de benadeelde teruggeplaatst wordt in de toestand impliceert dat de benadeelde teruggeplaatst wordt in de toestand
waarin hij zich zou hebben bevonden indien die daad waarover hij zich waarin hij zich zou hebben bevonden indien die daad waarover hij zich
beklaagt, niet was gesteld; beklaagt, niet was gesteld;
Dat de overheid die ingevolge de fout van een derde krachtens de op Dat de overheid die ingevolge de fout van een derde krachtens de op
haar rustende wettelijke of reglementaire verplichtingen de wedde en haar rustende wettelijke of reglementaire verplichtingen de wedde en
de op die wedde rustende bijdragen moet doorbetalen zonder de op die wedde rustende bijdragen moet doorbetalen zonder
arbeidsprestaties te ontvangen, gerechtigd is op schadevergoeding voor arbeidsprestaties te ontvangen, gerechtigd is op schadevergoeding voor
zover zij hierdoor schade lijdt; zover zij hierdoor schade lijdt;
Dat immers het bestaan van een contractuele, wettelijke of Dat immers het bestaan van een contractuele, wettelijke of
reglementaire verplichting niet uitsluit dat schade, in de zin van reglementaire verplichting niet uitsluit dat schade, in de zin van
artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek ontstaat, tenzij wanneer, artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek ontstaat, tenzij wanneer,
blijkens de inhoud of de strekking van de overeenkomst, de wet of het blijkens de inhoud of de strekking van de overeenkomst, de wet of het
reglement, de te verrichten uitgave of prestatie definitief voor reglement, de te verrichten uitgave of prestatie definitief voor
rekening moet blijven van diegene die zich ertoe heeft verbonden of rekening moet blijven van diegene die zich ertoe heeft verbonden of
die ze ingevolge de wet of het reglement moet verrichten » (Cass., 19 die ze ingevolge de wet of het reglement moet verrichten » (Cass., 19
februari 2001, Arr. Cass. 2001, nr. 99; zie eveneens Cass., 30 januari februari 2001, Arr. Cass. 2001, nr. 99; zie eveneens Cass., 30 januari
2002, Arr. Cass. 2002, nr. 63; 4 maart 2002, Arr. Cass. 2002, nr. 154; 2002, Arr. Cass. 2002, nr. 63; 4 maart 2002, Arr. Cass. 2002, nr. 154;
9 april 2003, Arr. Cass. 2003, nr. 235; 10 april 2003, Arr. Cass. 9 april 2003, Arr. Cass. 2003, nr. 235; 10 april 2003, Arr. Cass.
2003, nr. 245). 2003, nr. 245).
B.5. In de interpretatie van de verwijzende rechters zou het voordeel B.5. In de interpretatie van de verwijzende rechters zou het voordeel
van de cumulatie van de subrogatoire vordering en van de vordering op van de cumulatie van de subrogatoire vordering en van de vordering op
grond van artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek alleen openstaan grond van artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek alleen openstaan
voor de publieke werkgever, aangezien de privéwerkgever alleen over de voor de publieke werkgever, aangezien de privéwerkgever alleen over de
subrogatoire vordering beschikt. subrogatoire vordering beschikt.
B.6. De geschillen naar aanleiding waarvan het Hof wordt ondervraagd, B.6. De geschillen naar aanleiding waarvan het Hof wordt ondervraagd,
hebben nu eens betrekking op een ongeval op de weg van en naar het hebben nu eens betrekking op een ongeval op de weg van en naar het
werk, dan weer op een ander ongeval. werk, dan weer op een ander ongeval.
Ten aanzien van de ongevallen op de weg van en naar het werk Ten aanzien van de ongevallen op de weg van en naar het werk
B.7. Er kan worden aangenomen dat de schade waarmee de publieke B.7. Er kan worden aangenomen dat de schade waarmee de publieke
werkgever wordt geconfronteerd die, als gevolg van de werkgever wordt geconfronteerd die, als gevolg van de
arbeidsongeschiktheid van zijn ambtenaar die het slachtoffer is van arbeidsongeschiktheid van zijn ambtenaar die het slachtoffer is van
een ongeval dat door een derde is veroorzaakt, ten aanzien van die een ongeval dat door een derde is veroorzaakt, ten aanzien van die
ambtenaar, zonder in ruil daarvoor iets te verkrijgen, financiële ambtenaar, zonder in ruil daarvoor iets te verkrijgen, financiële
prestaties moet waarborgen en zijn diensten moet reorganiseren, prestaties moet waarborgen en zijn diensten moet reorganiseren,
gemeenschappelijke punten vertoont met de schade waarmee een werkgever gemeenschappelijke punten vertoont met de schade waarmee een werkgever
van de privésector in vergelijkbare omstandigheden zou worden van de privésector in vergelijkbare omstandigheden zou worden
geconfronteerd. geconfronteerd.
Er dient echter rekening ermee te worden gehouden dat de Er dient echter rekening ermee te worden gehouden dat de
arbeidsongevallenwetgeving in de privésector (artikel 49 van de wet arbeidsongevallenwetgeving in de privésector (artikel 49 van de wet
van 10 april 1971) de werkgever belast met een verplichting waarin de van 10 april 1971) de werkgever belast met een verplichting waarin de
arbeidsongevallenwetgeving in de overheidssector (wet van 3 juli 1967) arbeidsongevallenwetgeving in de overheidssector (wet van 3 juli 1967)
niet voorziet, namelijk die om een verzekering te sluiten die, hoewel niet voorziet, namelijk die om een verzekering te sluiten die, hoewel
zij de privéwerkgever ertoe verplicht premies te betalen, hem alleen zij de privéwerkgever ertoe verplicht premies te betalen, hem alleen
beperkte verplichtingen oplegt ten aanzien van de werknemer, die beperkte verplichtingen oplegt ten aanzien van de werknemer, die
rechtstreeks tegen de verzekeraar kan optreden. De overheid rechtstreeks tegen de verzekeraar kan optreden. De overheid
daarentegen blijft ertoe gehouden de ambtenaar te vergoeden daarentegen blijft ertoe gehouden de ambtenaar te vergoeden
overeenkomstig de op hem toepasselijke bepalingen en hem de renten en overeenkomstig de op hem toepasselijke bepalingen en hem de renten en
vergoedingen te betalen waarin de wet van 3 juli 1967 voorziet. vergoedingen te betalen waarin de wet van 3 juli 1967 voorziet.
B.8. Uit het feit dat zowel het slachtoffer van het ongeval als de B.8. Uit het feit dat zowel het slachtoffer van het ongeval als de
privéwerkgever of de overheid zich aldus in wezenlijk verschillende privéwerkgever of de overheid zich aldus in wezenlijk verschillende
situaties bevinden, vloeit voort dat hetzelfde geldt voor de derde die situaties bevinden, vloeit voort dat hetzelfde geldt voor de derde die
aansprakelijk is voor het ongeval en dat het niet irrelevant is te aansprakelijk is voor het ongeval en dat het niet irrelevant is te
voorzien in een vordering op grond van artikel 1382 van het Burgerlijk voorzien in een vordering op grond van artikel 1382 van het Burgerlijk
Wetboek voor de overheid, die als enige de aan de ambtenaar Wetboek voor de overheid, die als enige de aan de ambtenaar
verschuldigde bedragen en de schade die zij door zijn afwezigheid verschuldigde bedragen en de schade die zij door zijn afwezigheid
lijdt, ten laste neemt, terwijl de privéwerkgever of de verzekeraar lijdt, ten laste neemt, terwijl de privéwerkgever of de verzekeraar
die in zijn plaats treedt slechts over een subrogatoire vordering die in zijn plaats treedt slechts over een subrogatoire vordering
beschikt. In die zin geïnterpreteerd doet artikel 1382 van het beschikt. In die zin geïnterpreteerd doet artikel 1382 van het
Burgerlijk Wetboek niet op onevenredige wijze afbreuk aan de rechten Burgerlijk Wetboek niet op onevenredige wijze afbreuk aan de rechten
van de betrokkenen, vermits de verplichtingen van de privéwerkgever van de betrokkenen, vermits de verplichtingen van de privéwerkgever
ten aanzien van het slachtoffer zijn beperkt en de verzekeraar die de ten aanzien van het slachtoffer zijn beperkt en de verzekeraar die de
subrogatoire regeling geniet, van zijn kant, verzekeringspremies int. subrogatoire regeling geniet, van zijn kant, verzekeringspremies int.
B.9. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord. B.9. De prejudiciële vragen dienen ontkennend te worden beantwoord.
Ten aanzien van de andere ongevallen Ten aanzien van de andere ongevallen
B.10. Het criterium waarop het in het geding zijnde verschil in B.10. Het criterium waarop het in het geding zijnde verschil in
behandeling berust, is objectief, doch niet relevant, vermits niet behandeling berust, is objectief, doch niet relevant, vermits niet
wordt ingezien hoe de schade waarmee de publieke werkgever wordt wordt ingezien hoe de schade waarmee de publieke werkgever wordt
geconfronteerd die, door de arbeidsongeschiktheid van zijn ambtenaar geconfronteerd die, door de arbeidsongeschiktheid van zijn ambtenaar
die het slachtoffer is van een ongeval dat door een derde is die het slachtoffer is van een ongeval dat door een derde is
veroorzaakt, aan die ambtenaar, zonder in ruil hiervoor iets te veroorzaakt, aan die ambtenaar, zonder in ruil hiervoor iets te
verkrijgen, financiële prestaties moet waarborgen en zijn diensten verkrijgen, financiële prestaties moet waarborgen en zijn diensten
moet reorganiseren, zich zou onderscheiden van de schade waarmee, in moet reorganiseren, zich zou onderscheiden van de schade waarmee, in
vergelijkbare omstandigheden, een werkgever van de privésector zou vergelijkbare omstandigheden, een werkgever van de privésector zou
worden geconfronteerd. Het gegeven dat de publieke werkgever gehouden worden geconfronteerd. Het gegeven dat de publieke werkgever gehouden
is aan het beginsel van de continuïteit van de openbare dienst is aan het beginsel van de continuïteit van de openbare dienst
volstaat niet om een verschil in behandeling te verantwoorden, vermits volstaat niet om een verschil in behandeling te verantwoorden, vermits
in beide gevallen de werkgever schade kan lijden door de bezoldigingen in beide gevallen de werkgever schade kan lijden door de bezoldigingen
van de betrokkenen te betalen, de wettelijke, reglementaire of bij van de betrokkenen te betalen, de wettelijke, reglementaire of bij
overeenkomst vastgestelde verplichting niet noodzakelijk het bestaan overeenkomst vastgestelde verplichting niet noodzakelijk het bestaan
van schade uitsluit en de uitgave mogelijk niet definitief ten laste van schade uitsluit en de uitgave mogelijk niet definitief ten laste
van de werkgever blijft. van de werkgever blijft.
B.11. In die interpretatie dienen de prejudiciële vragen bevestigend B.11. In die interpretatie dienen de prejudiciële vragen bevestigend
te worden beantwoord. te worden beantwoord.
B.12. De in het geding zijnde bepaling kan evenwel anders worden B.12. De in het geding zijnde bepaling kan evenwel anders worden
geïnterpreteerd. Hoewel de rechtspraak van het Hof van Cassatie geïnterpreteerd. Hoewel de rechtspraak van het Hof van Cassatie
waaraan de verwijzende rechters refereren, slaat op geschillen waarbij waaraan de verwijzende rechters refereren, slaat op geschillen waarbij
overheden zijn betrokken, wordt niet ingezien waarom de toepassing overheden zijn betrokken, wordt niet ingezien waarom de toepassing
ervan niet zou kunnen worden uitgebreid tot de werkgevers van de ervan niet zou kunnen worden uitgebreid tot de werkgevers van de
privésector. In beide gevallen moet rekening worden gehouden met het privésector. In beide gevallen moet rekening worden gehouden met het
al dan niet definitieve karakter van de last voor de werkgever. Het al dan niet definitieve karakter van de last voor de werkgever. Het
staat aan de werkgever aan te tonen dat de schade zich zonder de fout staat aan de werkgever aan te tonen dat de schade zich zonder de fout
niet zou hebben voorgedaan zoals die zich in concreto heeft niet zou hebben voorgedaan zoals die zich in concreto heeft
voorgedaan. Het staat aan de aansprakelijke derde in voorkomend geval voorgedaan. Het staat aan de aansprakelijke derde in voorkomend geval
de door de werkgever geleden schade integraal te vergoeden. Er is dus de door de werkgever geleden schade integraal te vergoeden. Er is dus
geen verschil in behandeling. geen verschil in behandeling.
Het is weliswaar juist dat de vergoeding die de werkgever van de Het is weliswaar juist dat de vergoeding die de werkgever van de
privésector op grond van het voormelde artikel 1382 zou kunnen privésector op grond van het voormelde artikel 1382 zou kunnen
verkrijgen, in beginsel kleiner zal zijn dan die welke aan de verkrijgen, in beginsel kleiner zal zijn dan die welke aan de
werkgever van de overheidssector zou worden toegekend. Een dergelijk werkgever van de overheidssector zou worden toegekend. Een dergelijk
verschil is echter niet toe te schrijven aan de in het geding zijnde verschil is echter niet toe te schrijven aan de in het geding zijnde
bepalingen, maar aan die welke de vergoeding regelen van de werknemers bepalingen, maar aan die welke de vergoeding regelen van de werknemers
van de privésector en die van de overheidssector die arbeidsongeschikt van de privésector en die van de overheidssector die arbeidsongeschikt
zijn als gevolg van een ongeval waarvoor een derde aansprakelijk is, zijn als gevolg van een ongeval waarvoor een derde aansprakelijk is,
en op grond waarvan de last voor de werkgever van de privésector en op grond waarvan de last voor de werkgever van de privésector
kleiner is dan die voor de werkgever van de overheidssector. kleiner is dan die voor de werkgever van de overheidssector.
B.13. In die interpretatie dienen de prejudiciële vragen ontkennend te B.13. In die interpretatie dienen de prejudiciële vragen ontkennend te
worden beantwoord. worden beantwoord.
Ten aanzien van het slachtoffer (tweede prejudiciële vraag in de zaken Ten aanzien van het slachtoffer (tweede prejudiciële vraag in de zaken
nrs. 4206, 4219 en 4226) nrs. 4206, 4219 en 4226)
B.14. De prejudiciële vragen hebben betrekking op het verschil in B.14. De prejudiciële vragen hebben betrekking op het verschil in
behandeling dat artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek zou invoeren behandeling dat artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek zou invoeren
onder de slachtoffers van een ongeval naargelang zij ambtenaren van onder de slachtoffers van een ongeval naargelang zij ambtenaren van
overheidsdiensten of werknemers van de privésector zijn, in zoverre de overheidsdiensten of werknemers van de privésector zijn, in zoverre de
overheid, volgens de rechtspraak van het Hof van Cassatie, een overheid, volgens de rechtspraak van het Hof van Cassatie, een
rechtstreekse vordering kan instellen tegen de aansprakelijke derde rechtstreekse vordering kan instellen tegen de aansprakelijke derde
teneinde een vergoeding te verkrijgen voor de schade die zij lijdt teneinde een vergoeding te verkrijgen voor de schade die zij lijdt
door een ambtenaar te moeten vergoeden die arbeidsongeschikt is en door een ambtenaar te moeten vergoeden die arbeidsongeschikt is en
wiens prestaties zij niet geniet, zodat die derde, in geval van een wiens prestaties zij niet geniet, zodat die derde, in geval van een
fout van het slachtoffer en bij gedeelde aansprakelijkheid, tegen dat fout van het slachtoffer en bij gedeelde aansprakelijkheid, tegen dat
slachtoffer een regresvordering zou kunnen instellen waardoor aan dat slachtoffer een regresvordering zou kunnen instellen waardoor aan dat
slachtoffer de vergoedingen zouden worden ontzegd waarin zijn statuut slachtoffer de vergoedingen zouden worden ontzegd waarin zijn statuut
van ambtenaar bij de overheid voorziet, terwijl het slachtoffer dat van ambtenaar bij de overheid voorziet, terwijl het slachtoffer dat
een werknemer van de privésector is, zich niet in een dergelijke een werknemer van de privésector is, zich niet in een dergelijke
situatie zou kunnen bevinden. situatie zou kunnen bevinden.
B.15. Uit de feiten van de zaak nr. 4206, zoals die door de B.15. Uit de feiten van de zaak nr. 4206, zoals die door de
gedingpartijen voor het Hof zijn uiteengezet, blijkt dat de gedingpartijen voor het Hof zijn uiteengezet, blijkt dat de
aansprakelijkheid voor het ongeval waarvan de ambtenaar het aansprakelijkheid voor het ongeval waarvan de ambtenaar het
slachtoffer is geweest, uitsluitend ligt bij de verzekerde van de NV « slachtoffer is geweest, uitsluitend ligt bij de verzekerde van de NV «
Swiss Life Belgium »; in de motivering van het verwijzingsvonnis wordt Swiss Life Belgium »; in de motivering van het verwijzingsvonnis wordt
aangegeven dat diens aansprakelijkheid onbetwistbaar is. aangegeven dat diens aansprakelijkheid onbetwistbaar is.
Uit de feiten van de zaak nr. 4219, zoals die door de gedingpartijen Uit de feiten van de zaak nr. 4219, zoals die door de gedingpartijen
voor het Hof zijn uiteengezet, blijkt eveneens dat de voor het Hof zijn uiteengezet, blijkt eveneens dat de
aansprakelijkheid voor het ongeval waarvan de ambtenaar het aansprakelijkheid voor het ongeval waarvan de ambtenaar het
slachtoffer is geweest, bij een vonnis van de politierechtbank van 12 slachtoffer is geweest, bij een vonnis van de politierechtbank van 12
oktober 1987 is toegeschreven aan één enkele aansprakelijke oktober 1987 is toegeschreven aan één enkele aansprakelijke
natuurlijke persoon. natuurlijke persoon.
In de zaak nr. 4226 heeft een vonnis van de Politierechtbank te Luik In de zaak nr. 4226 heeft een vonnis van de Politierechtbank te Luik
de aansprakelijkheid voor het ongeval waarvan een ambtenaar het de aansprakelijkheid voor het ongeval waarvan een ambtenaar het
slachtoffer is geweest, eveneens toegeschreven aan één enkele slachtoffer is geweest, eveneens toegeschreven aan één enkele
aansprakelijke. aansprakelijke.
B.16. Het staat in beginsel aan de rechter die de prejudiciële vraag B.16. Het staat in beginsel aan de rechter die de prejudiciële vraag
stelt, na te gaan of het antwoord op de vraag dienend is om het hem stelt, na te gaan of het antwoord op de vraag dienend is om het hem
voorgelegde geschil te beslechten. Slechts wanneer dit klaarblijkelijk voorgelegde geschil te beslechten. Slechts wanneer dit klaarblijkelijk
niet het geval is, vermag het Hof te beslissen dat de vraag geen niet het geval is, vermag het Hof te beslissen dat de vraag geen
antwoord behoeft. antwoord behoeft.
B.17. Daar uit de aan het Hof voorgelegde stukken blijkt dat de aan de B.17. Daar uit de aan het Hof voorgelegde stukken blijkt dat de aan de
verwijzende rechters voorgelegde geschillen geen betrekking hebben op verwijzende rechters voorgelegde geschillen geen betrekking hebben op
een gedeelde aansprakelijkheid, zou het antwoord op de prejudiciële een gedeelde aansprakelijkheid, zou het antwoord op de prejudiciële
vragen niet dienstig kunnen zijn om die geschillen te beslechten. vragen niet dienstig kunnen zijn om die geschillen te beslechten.
Om die redenen, Om die redenen,
het Hof het Hof
zegt voor recht : zegt voor recht :
1. Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek schendt niet de artikelen 1. Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek schendt niet de artikelen
10 en 11 van de Grondwet, in die zin geïnterpreteerd dat het niet kan 10 en 11 van de Grondwet, in die zin geïnterpreteerd dat het niet kan
worden aangevoerd door een werkgever van de privésector die, teneinde worden aangevoerd door een werkgever van de privésector die, teneinde
de terugbetaling te verkrijgen van de bedragen die hij heeft moeten de terugbetaling te verkrijgen van de bedragen die hij heeft moeten
uitkeren aan een werknemer die arbeidsongeschikt is ten gevolge van uitkeren aan een werknemer die arbeidsongeschikt is ten gevolge van
een ongeval op de weg van en naar het werk, een vordering zou een ongeval op de weg van en naar het werk, een vordering zou
instellen tegen de derde die voor dat ongeval aansprakelijk is. instellen tegen de derde die voor dat ongeval aansprakelijk is.
2. - Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek schendt de artikelen 10 2. - Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek schendt de artikelen 10
en 11 van de Grondwet, in die zin geïnterpreteerd dat het niet kan en 11 van de Grondwet, in die zin geïnterpreteerd dat het niet kan
worden aangevoerd door een werkgever van de privésector die, teneinde worden aangevoerd door een werkgever van de privésector die, teneinde
de terugbetaling te verkrijgen van de bedragen die hij heeft moeten de terugbetaling te verkrijgen van de bedragen die hij heeft moeten
uitkeren aan een werknemer die arbeidsongeschikt is ten gevolge van uitkeren aan een werknemer die arbeidsongeschikt is ten gevolge van
een ander ongeval dan een arbeidsongeval of een ongeval op de weg van een ander ongeval dan een arbeidsongeval of een ongeval op de weg van
en naar het werk, een vordering zou instellen tegen de derde die voor en naar het werk, een vordering zou instellen tegen de derde die voor
dat ongeval aansprakelijk is. dat ongeval aansprakelijk is.
- Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek schendt niet de artikelen 10 - Artikel 1382 van het Burgerlijk Wetboek schendt niet de artikelen 10
en 11 van de Grondwet, in die zin geïnterpreteerd dat het kan worden en 11 van de Grondwet, in die zin geïnterpreteerd dat het kan worden
aangevoerd door een werkgever van de privésector die, teneinde de aangevoerd door een werkgever van de privésector die, teneinde de
terugbetaling te verkrijgen van de bedragen die hij heeft moeten terugbetaling te verkrijgen van de bedragen die hij heeft moeten
uitkeren aan een werknemer die arbeidsongeschikt is ten gevolge van uitkeren aan een werknemer die arbeidsongeschikt is ten gevolge van
een ander ongeval dan een arbeidsongeval of een ongeval op de weg van een ander ongeval dan een arbeidsongeval of een ongeval op de weg van
en naar het werk, een vordering zou instellen tegen de derde die voor en naar het werk, een vordering zou instellen tegen de derde die voor
dat ongeval aansprakelijk is. dat ongeval aansprakelijk is.
3. De tweede prejudiciële vraag behoeft geen antwoord. 3. De tweede prejudiciële vraag behoeft geen antwoord.
Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig Aldus uitgesproken in het Frans en het Nederlands, overeenkomstig
artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989, op de openbare
terechtzitting van 17 april 2008. terechtzitting van 17 april 2008.
De griffier, De griffier,
P.-Y. Dutilleux. P.-Y. Dutilleux.
De voorzitter, De voorzitter,
M. Melchior. M. Melchior.
^