Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Arrest Van Het Grondwettelijk Hof van --
← Terug naar "Arrest nr. 114/2001 van 20 september 2001 Rolnummer 1990 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 29 van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers, ingesteld door de gemeente Lon Het Arbitragehof, samengesteld uit voorzitter M. Melchior, de rechters P. Martens, R. Henneuse, (...)"
Arrest nr. 114/2001 van 20 september 2001 Rolnummer 1990 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 29 van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers, ingesteld door de gemeente Lon Het Arbitragehof, samengesteld uit voorzitter M. Melchior, de rechters P. Martens, R. Henneuse, (...) Arrest nr. 114/2001 van 20 september 2001 Rolnummer 1990 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 29 van de wet van 7 mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers, ingesteld door de gemeente Lon Het Arbitragehof, samengesteld uit voorzitter M. Melchior, de rechters P. Martens, R. Henneuse, (...)
ARBITRAGEHOF ARBITRAGEHOF
Arrest nr. 114/2001 van 20 september 2001 Arrest nr. 114/2001 van 20 september 2001
Rolnummer 1990 Rolnummer 1990
In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 29 van de wet van 7 In zake : het beroep tot vernietiging van artikel 29 van de wet van 7
mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming mei 1999 op de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming
van de spelers, ingesteld door de gemeente Lontzen. van de spelers, ingesteld door de gemeente Lontzen.
Het Arbitragehof, Het Arbitragehof,
samengesteld uit voorzitter M. Melchior, de rechters P. Martens, R. samengesteld uit voorzitter M. Melchior, de rechters P. Martens, R.
Henneuse, E. De Groot en L. Lavrysen, en, overeenkomstig artikel 60bis Henneuse, E. De Groot en L. Lavrysen, en, overeenkomstig artikel 60bis
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, emeritus van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof, emeritus
voorzitter H. Boel en emeritus rechter E. Cerexhe, bijgestaan door de voorzitter H. Boel en emeritus rechter E. Cerexhe, bijgestaan door de
griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior, griffier L. Potoms, onder voorzitterschap van voorzitter M. Melchior,
wijst na beraad het volgende arrest : wijst na beraad het volgende arrest :
I. Onderwerp van het beroep I. Onderwerp van het beroep
Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 27 juni 2000 Bij verzoekschrift dat aan het Hof is toegezonden bij op 27 juni 2000
ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 28 juni ter post aangetekende brief en ter griffie is ingekomen op 28 juni
2000, heeft de gemeente Lontzen, gemeentehuis, 4710 Lontzen, beroep 2000, heeft de gemeente Lontzen, gemeentehuis, 4710 Lontzen, beroep
tot vernietiging ingesteld van artikel 29 van de wet van 7 mei 1999 op tot vernietiging ingesteld van artikel 29 van de wet van 7 mei 1999 op
de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de de kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de
spelers (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 30 december spelers (bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 30 december
1999). 1999).
II. De rechtspleging II. De rechtspleging
Bij beschikking van 28 juni 2000 heeft de voorzitter in functie de Bij beschikking van 28 juni 2000 heeft de voorzitter in functie de
rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59 rechters van de zetel aangewezen overeenkomstig de artikelen 58 en 59
van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof. van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op het Arbitragehof.
De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was De rechters-verslaggevers hebben geoordeeld dat er geen aanleiding was
om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen. om artikel 71 of 72 van de organieke wet toe te passen.
Bij beschikking van 12 juli 2000 heeft het Hof beslist dat het Bij beschikking van 12 juli 2000 heeft het Hof beslist dat het
onderzoek in het Frans wordt gevoerd. onderzoek in het Frans wordt gevoerd.
Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de Van het beroep is kennisgegeven overeenkomstig artikel 76 van de
organieke wet bij op 28 augustus 2000 ter post aangetekende brieven. organieke wet bij op 28 augustus 2000 ter post aangetekende brieven.
Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is Het bij artikel 74 van de organieke wet voorgeschreven bericht is
bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 5 september 2000. bekendgemaakt in het Belgisch Staatsblad van 5 september 2000.
De Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, heeft een memorie De Ministerraad, Wetstraat 16, 1000 Brussel, heeft een memorie
ingediend bij op 9 oktober 2000 ter post aangetekende brief. ingediend bij op 9 oktober 2000 ter post aangetekende brief.
Van die memorie is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de Van die memorie is kennisgegeven overeenkomstig artikel 89 van de
organieke wet bij op 21 november 2000 ter post aangetekende brief. organieke wet bij op 21 november 2000 ter post aangetekende brief.
De verzoekende partij heeft een memorie van antwoord ingediend bij op De verzoekende partij heeft een memorie van antwoord ingediend bij op
20 december 2000 ter post aangetekende brief. 20 december 2000 ter post aangetekende brief.
Bij beschikkingen van 29 november 2000 en 29 mei 2001 heeft het Hof de Bij beschikkingen van 29 november 2000 en 29 mei 2001 heeft het Hof de
termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 27 termijn waarbinnen het arrest moet worden gewezen, verlengd tot 27
juni 2001 en 27 december 2001. juni 2001 en 27 december 2001.
Bij beschikking van 6 februari 2001 heeft het Hof de zetel aangevuld Bij beschikking van 6 februari 2001 heeft het Hof de zetel aangevuld
met rechter L. Lavrysen. met rechter L. Lavrysen.
Bij beschikking van 7 maart 2001 heeft het Hof de zaak in gereedheid Bij beschikking van 7 maart 2001 heeft het Hof de zaak in gereedheid
verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 28 maart 2001. verklaard en de dag van de terechtzitting bepaald op 28 maart 2001.
Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten Van die beschikking is kennisgegeven aan de partijen en hun advocaten
bij op 8 maart 2001 ter post aangetekende brieven. bij op 8 maart 2001 ter post aangetekende brieven.
Op de openbare terechtzitting van 28 maart 2001 : Op de openbare terechtzitting van 28 maart 2001 :
- zijn verschenen : - zijn verschenen :
. Mr. G. Zians, advocaat bij de balie te Eupen, voor de verzoekende . Mr. G. Zians, advocaat bij de balie te Eupen, voor de verzoekende
partij; partij;
. Mr. O. Vanhulst, tevens loco Mr. P. Hofströssler, advocaten bij de . Mr. O. Vanhulst, tevens loco Mr. P. Hofströssler, advocaten bij de
balie te Brussel, voor de Ministerraad; balie te Brussel, voor de Ministerraad;
- hebben de rechters-verslaggevers E. Cerexhe en L. Lavrysen verslag - hebben de rechters-verslaggevers E. Cerexhe en L. Lavrysen verslag
uitgebracht; uitgebracht;
- zijn de voornoemde advocaten gehoord; - zijn de voornoemde advocaten gehoord;
- is de zaak in beraad genomen. - is de zaak in beraad genomen.
De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende De rechtspleging is gevoerd overeenkomstig de artikelen 62 en volgende
van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de van de organieke wet, die betrekking hebben op het gebruik van de
talen voor het Hof. talen voor het Hof.
III. In rechte III. In rechte
- A - - A -
Ten aanzien van het belang Ten aanzien van het belang
A.1. De gemeente Lontzen doet tot staving van haar verzoekschrift A.1. De gemeente Lontzen doet tot staving van haar verzoekschrift
gelden dat met haar geen rekening werd gehouden bij de toewijzing van gelden dat met haar geen rekening werd gehouden bij de toewijzing van
de negen casino's, ofschoon op haar grondgebied een casino heeft de negen casino's, ofschoon op haar grondgebied een casino heeft
bestaan van 1935 tot 1947. bestaan van 1935 tot 1947.
Het belang van de gemeente Lontzen is eveneens wettig, rekening Het belang van de gemeente Lontzen is eveneens wettig, rekening
houdend met de wet van 7 mei 1999. Het is niet correct dat het houdend met de wet van 7 mei 1999. Het is niet correct dat het
principe van het bestaan van historische rechten niet in aanmerking principe van het bestaan van historische rechten niet in aanmerking
zou kunnen komen om de wettigheid van haar belang aan te tonen. zou kunnen komen om de wettigheid van haar belang aan te tonen.
A.2. De Ministerraad stelt dat de verzoekende partij geen oorbaar en A.2. De Ministerraad stelt dat de verzoekende partij geen oorbaar en
voldoende belang heeft om in rechte te treden. voldoende belang heeft om in rechte te treden.
Aangezien de gemeente Lontzen op dit ogenblik geen casino heeft, wordt Aangezien de gemeente Lontzen op dit ogenblik geen casino heeft, wordt
ze niet op rechtstreekse en vaststaande wijze in haar situatie geraakt ze niet op rechtstreekse en vaststaande wijze in haar situatie geraakt
doordat de bestreden bepaling haar verbiedt er één te hebben. doordat de bestreden bepaling haar verbiedt er één te hebben.
Het belang dat de verzoekende partij doet gelden is overigens Het belang dat de verzoekende partij doet gelden is overigens
ongeoorloofd, rekening houdend met een reeks wetsbepalingen die de ongeoorloofd, rekening houdend met een reeks wetsbepalingen die de
kansspelen en het openen van een casino verbieden. De verzoekende kansspelen en het openen van een casino verbieden. De verzoekende
partij geeft overigens toe dat het casino gevestigd op haar partij geeft overigens toe dat het casino gevestigd op haar
grondgebied slechts het voorwerp uitmaakte van een tolerantie die werd grondgebied slechts het voorwerp uitmaakte van een tolerantie die werd
opgeheven bij een beslissing van de procureur-generaal te Luik op 7 opgeheven bij een beslissing van de procureur-generaal te Luik op 7
juli 1947. juli 1947.
A.3. Aan de Ministerraad, die doet gelden dat zij geen concreet belang A.3. Aan de Ministerraad, die doet gelden dat zij geen concreet belang
heeft, antwoordt verzoekende partij dat zij zich op een geografische heeft, antwoordt verzoekende partij dat zij zich op een geografische
plek (het "drielandenpunt") bevindt die gunstig is voor het aantrekken plek (het "drielandenpunt") bevindt die gunstig is voor het aantrekken
van publiek. Verschillende stappen die werden ondernomen getuigen van publiek. Verschillende stappen die werden ondernomen getuigen
overigens van de belangstelling van investeerders en van plaatselijk overigens van de belangstelling van investeerders en van plaatselijk
politiek verantwoordelijken voor de heropening van een casino. politiek verantwoordelijken voor de heropening van een casino.
Ten aanzien van het eerste middel Ten aanzien van het eerste middel
A.4.1. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen A.4.1. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
10 en 11 van de Grondwet alsmede van de artikelen 52 en volgende van 10 en 11 van de Grondwet alsmede van de artikelen 52 en volgende van
het E.G.-Verdrag. het E.G.-Verdrag.
A.4.2. De keuze van de negen gemeenten gemachtigd tot het uitbaten van A.4.2. De keuze van de negen gemeenten gemachtigd tot het uitbaten van
een casino werd niet ingegeven door historische overwegingen en er een casino werd niet ingegeven door historische overwegingen en er
werd geen rekening gehouden met het verleden van Lontzen : in dit werd geen rekening gehouden met het verleden van Lontzen : in dit
opzicht heeft Brussel geen enkel verleden ter zake, terwijl het wel opzicht heeft Brussel geen enkel verleden ter zake, terwijl het wel
een casino zal kunnen uitbaten. een casino zal kunnen uitbaten.
Het door de wetgever a posteriori legitimeren van voorheen bestaande Het door de wetgever a posteriori legitimeren van voorheen bestaande
illegale situaties heeft tot gevolg dat een gunstiger behandeling illegale situaties heeft tot gevolg dat een gunstiger behandeling
wordt voorbehouden voor gemeenten die zich in die illegale situaties wordt voorbehouden voor gemeenten die zich in die illegale situaties
bevonden. Men had objectieve criteria kunnen vastleggen op grond bevonden. Men had objectieve criteria kunnen vastleggen op grond
waarvan welke Belgische gemeente ook bij koninklijk besluit een waarvan welke Belgische gemeente ook bij koninklijk besluit een
uitbatingsvergunning had kunnen verkrijgen. uitbatingsvergunning had kunnen verkrijgen.
Overigens wordt door het feit dat in de toewijzing van een casino op Overigens wordt door het feit dat in de toewijzing van een casino op
grond van objectieve criteria slechts wordt voorzien ten aanzien van grond van objectieve criteria slechts wordt voorzien ten aanzien van
de negentien gemeenten van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest en de negentien gemeenten van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest en
niet voor de andere gemeenten van het Rijk, aan laatstgenoemde nadeel niet voor de andere gemeenten van het Rijk, aan laatstgenoemde nadeel
berokkend. Zelfs indien men terecht van mening had kunnen zijn dat het berokkend. Zelfs indien men terecht van mening had kunnen zijn dat het
aantal gemeenten dat een casino kan uitbaten moest worden beperkt, had aantal gemeenten dat een casino kan uitbaten moest worden beperkt, had
men keuzes moeten maken op grond van objectieve criteria, van men keuzes moeten maken op grond van objectieve criteria, van
toepassing op alle gemeenten. toepassing op alle gemeenten.
De wetgever heeft eveneens geen rekening gehouden met een eventuele De wetgever heeft eveneens geen rekening gehouden met een eventuele
sluiting van een casino : in die zin werd bijgevolg een discriminatie sluiting van een casino : in die zin werd bijgevolg een discriminatie
in het leven geroepen ten aanzien van de huidige situatie maar ook ten in het leven geroepen ten aanzien van de huidige situatie maar ook ten
aanzien van de toekomstige situatie. aanzien van de toekomstige situatie.
A.5.1. De Ministerraad stelt allereerst vast dat het eerste middel A.5.1. De Ministerraad stelt allereerst vast dat het eerste middel
onontvankelijk is in zoverre het de schending van de artikelen 52 en onontvankelijk is in zoverre het de schending van de artikelen 52 en
volgende van het Verdrag van Rome aanvoert, aangezien niet is volgende van het Verdrag van Rome aanvoert, aangezien niet is
aangegeven hoe die artikelen zouden zijn geschonden. aangegeven hoe die artikelen zouden zijn geschonden.
A.5.2. Er dient te worden gewezen op de twee principes van de wet van A.5.2. Er dient te worden gewezen op de twee principes van de wet van
7 mei 1999. Allereerst blijft het uitbaten van kansspelen a priori 7 mei 1999. Allereerst blijft het uitbaten van kansspelen a priori
verboden. Vervolgens betreft de enige uitzondering die spelen of verboden. Vervolgens betreft de enige uitzondering die spelen of
inrichtingen die door de wet of door haar uitvoeringsbesluiten, mits inrichtingen die door de wet of door haar uitvoeringsbesluiten, mits
voorafgaande schriftelijke vergunning, zijn toegestaan. voorafgaande schriftelijke vergunning, zijn toegestaan.
De door de wet beoogde doelstellingen vallen alle onder het algemeen De door de wet beoogde doelstellingen vallen alle onder het algemeen
belang en de bescherming van de volksgezondheid (Parl. St., Senaat, belang en de bescherming van de volksgezondheid (Parl. St., Senaat,
1997-1998, nr. 1-419/4, pp. 24-25). Wat meer bepaald de casino's 1997-1998, nr. 1-419/4, pp. 24-25). Wat meer bepaald de casino's
betreft was de wetgever van mening dat "de beperking van [het] aantal betreft was de wetgever van mening dat "de beperking van [het] aantal
[casino's] [...] op redelijke wijze het sociaal gevaar [moet] indijken [casino's] [...] op redelijke wijze het sociaal gevaar [moet] indijken
die deze kansspelinrichtingen kunnen opleveren in verhouding tot het die deze kansspelinrichtingen kunnen opleveren in verhouding tot het
nationaal bevolkingscijfer" (Parl. St., ibid., p. 26). Het Hof heeft nationaal bevolkingscijfer" (Parl. St., ibid., p. 26). Het Hof heeft
overigens die doelstellingen in herinnering gebracht in zijn arrest overigens die doelstellingen in herinnering gebracht in zijn arrest
nr. 52/2000. nr. 52/2000.
Door middel van een consensus met de gemeenschappen en gewesten werd Door middel van een consensus met de gemeenschappen en gewesten werd
het aantal casino's bepaald op negen (Parl. St., Kamer, 1998-1999, nr. het aantal casino's bepaald op negen (Parl. St., Kamer, 1998-1999, nr.
1795/8, p. 52). De wetgever was overigens van mening dat de gemeenten 1795/8, p. 52). De wetgever was overigens van mening dat de gemeenten
die al een casino op hun grondgebied hadden de mogelijkheid moesten die al een casino op hun grondgebied hadden de mogelijkheid moesten
krijgen om hun situatie te regulariseren (Parl. St., Senaat, krijgen om hun situatie te regulariseren (Parl. St., Senaat,
1997-1998, nr. 1-419/4, p. 35). 1997-1998, nr. 1-419/4, p. 35).
A.5.3. Het middel faalt in rechte in zoverre het de wet verwijt A.5.3. Het middel faalt in rechte in zoverre het de wet verwijt
slechts negen gemeenten te erkennen die een casino op hun grondgebied slechts negen gemeenten te erkennen die een casino op hun grondgebied
kunnen openen. De wetgever heeft zich nader verklaard over de noodzaak kunnen openen. De wetgever heeft zich nader verklaard over de noodzaak
van een beperking, enerzijds, en over het feit, anderzijds, dat de van een beperking, enerzijds, en over het feit, anderzijds, dat de
gemeenten die een tolerantie genoten een privilege zouden hebben in de gemeenten die een tolerantie genoten een privilege zouden hebben in de
wetgeving, rekening houdend met het feit dat zij al over de wetgeving, rekening houdend met het feit dat zij al over de
noodzakelijke infrastructuur alsook over bekwaam personeel beschikten. noodzakelijke infrastructuur alsook over bekwaam personeel beschikten.
A.5.4. Wat de aangevoerde onwettigheid van een a posteriori A.5.4. Wat de aangevoerde onwettigheid van een a posteriori
legalisering van een gedoogde situatie betreft, moet ervan worden legalisering van een gedoogde situatie betreft, moet ervan worden
uitgegaan dat de wetgever wetten kan opheffen en ze door andere kan uitgegaan dat de wetgever wetten kan opheffen en ze door andere kan
vervangen. vervangen.
A.5.5. De wetgever heeft geen risico willen nemen door welke gemeente A.5.5. De wetgever heeft geen risico willen nemen door welke gemeente
ook toe te staan zich kandidaat te stellen voor het openen van een ook toe te staan zich kandidaat te stellen voor het openen van een
casino : daarom heeft hij de acht gemeenten in aanmerking genomen die casino : daarom heeft hij de acht gemeenten in aanmerking genomen die
al een casino hebben. Wat het casino betreft dat in Brussel kan worden al een casino hebben. Wat het casino betreft dat in Brussel kan worden
geopend, schrijft de bestreden bepaling adviezen en studies voor om geopend, schrijft de bestreden bepaling adviezen en studies voor om
ongewenste effecten te vermijden. ongewenste effecten te vermijden.
Meer bepaald heeft de wetgever niet alleen objectieve criteria Meer bepaald heeft de wetgever niet alleen objectieve criteria
vastgelegd volgens welke een van de negentien gemeenten van het vastgelegd volgens welke een van de negentien gemeenten van het
Brusselse Hoofdstedelijke Gewest eventueel zal kunnen worden gekozen - Brusselse Hoofdstedelijke Gewest eventueel zal kunnen worden gekozen -
wat overigens de verzoekende partij erkent - maar bovendien bevinden wat overigens de verzoekende partij erkent - maar bovendien bevinden
de gemeente Lontzen en de gemeente uit het Brusselse Hoofdstedelijke de gemeente Lontzen en de gemeente uit het Brusselse Hoofdstedelijke
Gewest die een casino zal kunnen openen zich niet in een vergelijkbare Gewest die een casino zal kunnen openen zich niet in een vergelijkbare
situatie. De bestreden wet bepaalt uitdrukkelijk dat de casino's situatie. De bestreden wet bepaalt uitdrukkelijk dat de casino's
sociaal-culturele activiteiten uitoefenen waarvoor het noodzakelijk is sociaal-culturele activiteiten uitoefenen waarvoor het noodzakelijk is
zich tot een ruim publiek te kunnen richten. zich tot een ruim publiek te kunnen richten.
A.5.6. Het verwijt dat de wet geen rekening zou houden met de sluiting A.5.6. Het verwijt dat de wet geen rekening zou houden met de sluiting
van een casino, is onontvankelijk bij ontstentenis van het bestaan van van een casino, is onontvankelijk bij ontstentenis van het bestaan van
een verkregen en actueel belang, aangezien geen enkel beoogd casino een verkregen en actueel belang, aangezien geen enkel beoogd casino
vandaag is gesloten. Het faalt eveneens in rechte, aangezien is vandaag is gesloten. Het faalt eveneens in rechte, aangezien is
bepaald dat in geval van sluiting van een inrichting de gemeente een bepaald dat in geval van sluiting van een inrichting de gemeente een
nieuwe exploitatieovereenkomst kan sluiten met een andere kandidaat. nieuwe exploitatieovereenkomst kan sluiten met een andere kandidaat.
Ten aanzien van het tweede middel Ten aanzien van het tweede middel
A.6.1. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen A.6.1. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
10 en 11 van de Grondwet, gelezen in samenhang met de artikelen 48, 10 en 11 van de Grondwet, gelezen in samenhang met de artikelen 48,
52, 66, 85, 86 en 90 van het E.G.-Verdrag. 52, 66, 85, 86 en 90 van het E.G.-Verdrag.
A.6.2. De bestreden bepaling schendt de bepalingen van het Verdrag, A.6.2. De bestreden bepaling schendt de bepalingen van het Verdrag,
aangezien zij alle burgers van de Europese Unie verbiedt zich op haar aangezien zij alle burgers van de Europese Unie verbiedt zich op haar
grondgebied vrij te vestigen om er een casino uit te baten. Zo zou grondgebied vrij te vestigen om er een casino uit te baten. Zo zou
geen enkele burger van een andere Lid-Staat een casino kunnen openen geen enkele burger van een andere Lid-Staat een casino kunnen openen
op het grondgebied van de gemeente Lontzen. op het grondgebied van de gemeente Lontzen.
A.6.3. De bestreden bepaling heeft eveneens tot gevolg dat A.6.3. De bestreden bepaling heeft eveneens tot gevolg dat
ontoelaatbare monopolieposities ontstaan in de zin van de artikelen 85 ontoelaatbare monopolieposities ontstaan in de zin van de artikelen 85
en 86 van het E.G.-Verdrag. en 86 van het E.G.-Verdrag.
A.6.4. In haar memorie van antwoord stelt de verzoekende partij voor A.6.4. In haar memorie van antwoord stelt de verzoekende partij voor
een prejudiciële vraag te stellen aan het Hof van Justitie van de een prejudiciële vraag te stellen aan het Hof van Justitie van de
Europese Gemeenschappen. Europese Gemeenschappen.
A.7.1. De Ministerraad stelt allereerst dat het middel onontvankelijk A.7.1. De Ministerraad stelt allereerst dat het middel onontvankelijk
is in zoverre het het verbod aanvoert voor een onderdaan van de is in zoverre het het verbod aanvoert voor een onderdaan van de
Europese Unie om zich op het grondgebied te vestigen. De verzoekende Europese Unie om zich op het grondgebied te vestigen. De verzoekende
partij toont immers niet aan hoe de bestreden bepaling haar nadeel zou partij toont immers niet aan hoe de bestreden bepaling haar nadeel zou
berokkenen; zij toont niet aan dat een onderdaan van de Europese Unie berokkenen; zij toont niet aan dat een onderdaan van de Europese Unie
zich op het grondgebied van de gemeente wil vestigen. zich op het grondgebied van de gemeente wil vestigen.
In ondergeschikte orde faalt het middel in rechte : de verzoekende In ondergeschikte orde faalt het middel in rechte : de verzoekende
partij toont immers niet aan hoe de maatregel het E.G.-Verdrag zou partij toont immers niet aan hoe de maatregel het E.G.-Verdrag zou
schenden. schenden.
De bestreden bepaling bevat immers geen enkele rechtstreekse of De bestreden bepaling bevat immers geen enkele rechtstreekse of
onrechtstreekse discriminatie op grond van de nationaliteit van de onrechtstreekse discriminatie op grond van de nationaliteit van de
kandidaat-exploitant van een kansspelinrichting. De door het Verdrag kandidaat-exploitant van een kansspelinrichting. De door het Verdrag
gewaarborgde vestigingsvrijheid is overigens niet absoluut : artikel gewaarborgde vestigingsvrijheid is overigens niet absoluut : artikel
39 bepaalt dat beperkingen kunnen worden verantwoord om redenen van 39 bepaalt dat beperkingen kunnen worden verantwoord om redenen van
openbare orde, openbare veiligheid en volksgezondheid, wat de openbare orde, openbare veiligheid en volksgezondheid, wat de
Ministerraad in het onderzoek van het eerste middel heeft aangetoond. Ministerraad in het onderzoek van het eerste middel heeft aangetoond.
A.7.2. Het middel is om dezelfde redenen eveneens onontvankelijk in A.7.2. Het middel is om dezelfde redenen eveneens onontvankelijk in
zoverre het de schending van het beginsel van de vestigingsvrijheid zoverre het de schending van het beginsel van de vestigingsvrijheid
aanvoert. aanvoert.
In ondergeschikte orde is het niet gegrond, aangezien de door de In ondergeschikte orde is het niet gegrond, aangezien de door de
wetgever nagestreefde doelstelling van volksgezondheid verantwoordt wetgever nagestreefde doelstelling van volksgezondheid verantwoordt
dat het aantal casino's wordt beperkt. dat het aantal casino's wordt beperkt.
A.7.3. Wat het ontstaan van monopolieposities betreft die gebonden A.7.3. Wat het ontstaan van monopolieposities betreft die gebonden
zijn aan de toepassing van de bestreden bepaling, is het middel niet zijn aan de toepassing van de bestreden bepaling, is het middel niet
alleen in dat onderdeel onontvankelijk om dezelfde redenen als voor de alleen in dat onderdeel onontvankelijk om dezelfde redenen als voor de
twee voorgaande "onderdelen", maar het is eveneens ongegrond in twee voorgaande "onderdelen", maar het is eveneens ongegrond in
zoverre de bestreden wet geenszins een maatregel vormt die op welke zoverre de bestreden wet geenszins een maatregel vormt die op welke
manier dan ook de kansspelinrichtingen wil begunstigen. manier dan ook de kansspelinrichtingen wil begunstigen.
- B - - B -
De in het geding zijnde bepaling De in het geding zijnde bepaling
B.1. Het bestreden artikel 29 van de wet van 7 mei 1999 op de B.1. Het bestreden artikel 29 van de wet van 7 mei 1999 op de
kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers kansspelen, de kansspelinrichtingen en de bescherming van de spelers
bepaalt : bepaalt :
« Het totaal aantal toegestane kansspelinrichtingen klasse I is « Het totaal aantal toegestane kansspelinrichtingen klasse I is
beperkt tot 9. beperkt tot 9.
Een kansspelinrichting klasse I kan slechts worden geëxploiteerd op Een kansspelinrichting klasse I kan slechts worden geëxploiteerd op
het grondgebied van de gemeenten Blankenberge, Chaudfontaine, Dinant, het grondgebied van de gemeenten Blankenberge, Chaudfontaine, Dinant,
Knokke-Heist, Middelkerke, Namen, Oostende, Spa en een van de 19 Knokke-Heist, Middelkerke, Namen, Oostende, Spa en een van de 19
gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Na advies van de gemeenten van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest. Na advies van de
Brusselse Hoofdstedelijke regering, duidt de Koning, bij een in de Brusselse Hoofdstedelijke regering, duidt de Koning, bij een in de
Ministerraad overlegd besluit, op basis van de vestigings- en Ministerraad overlegd besluit, op basis van de vestigings- en
infrastructuurmogelijkheden, alsook van de sociale impact van de infrastructuurmogelijkheden, alsook van de sociale impact van de
vestiging van een kansspelinrichting klasse I, de gemeente aan tussen vestiging van een kansspelinrichting klasse I, de gemeente aan tussen
de gemeenten van het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest die zich daarvoor de gemeenten van het Brusselse Hoofdstedelijk Gewest die zich daarvoor
kandidaat hebben gesteld en dit bij een ter post aangetekend kandidaat hebben gesteld en dit bij een ter post aangetekend
schrijven, gericht aan de minister van Justitie, binnen drie maanden schrijven, gericht aan de minister van Justitie, binnen drie maanden
na de inwerkingtreding van deze wet. na de inwerkingtreding van deze wet.
Per gemeente kan slechts één kansspelinrichting klasse I worden Per gemeente kan slechts één kansspelinrichting klasse I worden
geëxploiteerd. Daartoe zal elke gemeente een concessieovereenkomst geëxploiteerd. Daartoe zal elke gemeente een concessieovereenkomst
afsluiten met een kandidaat-exploitant. afsluiten met een kandidaat-exploitant.
De Koning kan bij een in de Ministerraad overlegd besluit de De Koning kan bij een in de Ministerraad overlegd besluit de
voorwaarden bepalen waaraan de concessieovereenkomst dient te voldoen. voorwaarden bepalen waaraan de concessieovereenkomst dient te voldoen.
» »
Ten aanzien van de ontvankelijkheid Ten aanzien van de ontvankelijkheid
B.2.1. De Ministerraad is van mening dat de verzoekende partij geen B.2.1. De Ministerraad is van mening dat de verzoekende partij geen
concreet belang aantoont om in rechte te treden. Aangezien ze op dit concreet belang aantoont om in rechte te treden. Aangezien ze op dit
ogenblik geen casino heeft, zou ze niet rechtstreeks en zeker door de ogenblik geen casino heeft, zou ze niet rechtstreeks en zeker door de
bestreden bepaling worden geraakt. Overigens zou het belang dat de bestreden bepaling worden geraakt. Overigens zou het belang dat de
verzoekende partij doet gelden onwettig zijn, aangezien de uitbating verzoekende partij doet gelden onwettig zijn, aangezien de uitbating
van kansspelen met strafrechtelijke sancties kan worden bestraft van kansspelen met strafrechtelijke sancties kan worden bestraft
krachtens de wet van 24 oktober 1902 op het spel. krachtens de wet van 24 oktober 1902 op het spel.
B.2.2. De door de verzoekende partij bestreden bepaling somt op B.2.2. De door de verzoekende partij bestreden bepaling somt op
beperkende wijze de negen gemeenten op, op wier grondgebied een casino beperkende wijze de negen gemeenten op, op wier grondgebied een casino
zal kunnen worden uitgebaat. De verzoekende partij is een gemeente die zal kunnen worden uitgebaat. De verzoekende partij is een gemeente die
zich niet op een van de negen door de wet bepaalde grondgebieden zich niet op een van de negen door de wet bepaalde grondgebieden
bevindt. Zij heeft bijgevolg een voldoende belang om de bestreden bevindt. Zij heeft bijgevolg een voldoende belang om de bestreden
bepaling aan te vechten. bepaling aan te vechten.
Ten aanzien van de rechtmatigheid van het belang stelt het Hof vast Ten aanzien van de rechtmatigheid van het belang stelt het Hof vast
dat de voormelde wet van 7 mei 1999 waarvan artikel 29 te dezen wordt dat de voormelde wet van 7 mei 1999 waarvan artikel 29 te dezen wordt
bestreden, het principe handhaaft van het verbod van de kansspelen, bestreden, het principe handhaaft van het verbod van de kansspelen,
maar daar afwijkingen mee verbindt, waaronder het bestreden artikel 29 maar daar afwijkingen mee verbindt, waaronder het bestreden artikel 29
dat negen gemeenten de toelating geeft op hun grondgebied een casino dat negen gemeenten de toelating geeft op hun grondgebied een casino
uit te baten. Aangezien de wetgever dergelijke afwijkingen toestaat, uit te baten. Aangezien de wetgever dergelijke afwijkingen toestaat,
kan het belang van de verzoekende partij niet als onrechtmatig worden kan het belang van de verzoekende partij niet als onrechtmatig worden
beschouwd. beschouwd.
De exceptie is niet gegrond. De exceptie is niet gegrond.
Ten aanzien van het eerste middel Ten aanzien van het eerste middel
B.3. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen B.3. Het eerste middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
10 en 11 van de Grondwet alsmede van "de artikelen 52 en volgende van 10 en 11 van de Grondwet alsmede van "de artikelen 52 en volgende van
het E.G.-Verdrag". het E.G.-Verdrag".
Niet alleen zou de keuze van de negen gemeenten, gemachtigd tot het Niet alleen zou de keuze van de negen gemeenten, gemachtigd tot het
uitbaten van een casino, niet zijn ingegeven door historische uitbaten van een casino, niet zijn ingegeven door historische
overwegingen, maar bovendien zou het door de wetgever a posteriori overwegingen, maar bovendien zou het door de wetgever a posteriori
legitimeren van voorheen bestaande illegale situaties tot gevolg legitimeren van voorheen bestaande illegale situaties tot gevolg
hebben dat een gunstiger behandeling wordt voorbehouden voor gemeenten hebben dat een gunstiger behandeling wordt voorbehouden voor gemeenten
die zich in die illegale situaties bevonden. De verzoekende partij is die zich in die illegale situaties bevonden. De verzoekende partij is
eveneens van mening dat het feit dat de keuze van een gemeente die een eveneens van mening dat het feit dat de keuze van een gemeente die een
casino kan uitbaten, slechts wordt beoogd op grond van objectieve casino kan uitbaten, slechts wordt beoogd op grond van objectieve
criteria ten aanzien van de negentien gemeenten van het Brusselse criteria ten aanzien van de negentien gemeenten van het Brusselse
Hoofdstedelijke Gewest en niet voor de andere gemeenten van het Rijk, Hoofdstedelijke Gewest en niet voor de andere gemeenten van het Rijk,
haar nadeel berokkent, terwijl die manier had kunnen en moeten worden haar nadeel berokkent, terwijl die manier had kunnen en moeten worden
gekozen voor de toewijzing van alle casino's. Tot slot zou de wetgever gekozen voor de toewijzing van alle casino's. Tot slot zou de wetgever
geen rekening hebben gehouden met een eventuele sluiting van een geen rekening hebben gehouden met een eventuele sluiting van een
casino, wat tot gevolg zou hebben dat een toekomstige discriminatie casino, wat tot gevolg zou hebben dat een toekomstige discriminatie
mogelijk wordt gemaakt. mogelijk wordt gemaakt.
B.4. In zoverre het middel op rechtstreekse wijze een schending B.4. In zoverre het middel op rechtstreekse wijze een schending
aanvoert van sommige bepalingen van het E.G.-Verdrag, is het Hof niet aanvoert van sommige bepalingen van het E.G.-Verdrag, is het Hof niet
bevoegd daarvan kennis te nemen. bevoegd daarvan kennis te nemen.
B.5.1. Het bestreden artikel 29 van de wet van 7 mei 1999 wil op B.5.1. Het bestreden artikel 29 van de wet van 7 mei 1999 wil op
redelijke wijze in verhouding tot het nationaal bevolkingscijfer het redelijke wijze in verhouding tot het nationaal bevolkingscijfer het
sociale gevaar indijken dat de kansspelinrichtingen kunnen opleveren. sociale gevaar indijken dat de kansspelinrichtingen kunnen opleveren.
Naast dat doel van sociale bescherming wilde de wetgever via een Naast dat doel van sociale bescherming wilde de wetgever via een
doeltreffende controle "[de] mogelijke en ongewenste neveneffecten doeltreffende controle "[de] mogelijke en ongewenste neveneffecten
[van kansspelen] (spelverslaving, witwassen van geld, criminaliteit, [van kansspelen] (spelverslaving, witwassen van geld, criminaliteit,
financiële en fiscale fraude)" op een efficiënte wijze in kaart financiële en fiscale fraude)" op een efficiënte wijze in kaart
brengen, voorkomen en bestrijden (Parl. St., Senaat, 1997-1998, nr. brengen, voorkomen en bestrijden (Parl. St., Senaat, 1997-1998, nr.
1-419/4, pp. 25, 26 en 36; id., nr. 1-419/7, pp. 5 en 6; Parl. St., 1-419/4, pp. 25, 26 en 36; id., nr. 1-419/7, pp. 5 en 6; Parl. St.,
Kamer, 1998-1999, nr. 1795/8, p. 4). Kamer, 1998-1999, nr. 1795/8, p. 4).
B.5.2. In het licht van dergelijke doelstellingen is de beperking van B.5.2. In het licht van dergelijke doelstellingen is de beperking van
het aantal casino's tot negen het gevolg van een beoordeling die niet het aantal casino's tot negen het gevolg van een beoordeling die niet
onredelijk is, gebaseerd tegelijk op een verhouding tot het onredelijk is, gebaseerd tegelijk op een verhouding tot het
bevolkingsaantal, op een geografische spreiding van de casino's over bevolkingsaantal, op een geografische spreiding van de casino's over
het hele grondgebied van het Rijk, spreiding ingevoerd in consensus het hele grondgebied van het Rijk, spreiding ingevoerd in consensus
met de gewesten en gemeenschappen (Parl. St., Kamer, op. cit., p. 52), met de gewesten en gemeenschappen (Parl. St., Kamer, op. cit., p. 52),
en op historische en rentabiliteitsoverwegingen, die met name als en op historische en rentabiliteitsoverwegingen, die met name als
volgt zijn verantwoord : volgt zijn verantwoord :
« De regering heeft ervoor geopteerd om in de wet zelf te voorzien in « De regering heeft ervoor geopteerd om in de wet zelf te voorzien in
welke gemeenten een casino kan worden geëxploiteerd. De keuze voor de welke gemeenten een casino kan worden geëxploiteerd. De keuze voor de
8 genoemde gemeenten en één gemeente in het Brussels Hoofdstedelijk 8 genoemde gemeenten en één gemeente in het Brussels Hoofdstedelijk
Gewest wordt objectief verantwoord door de historische rechten welke Gewest wordt objectief verantwoord door de historische rechten welke
zijn ontstaan ten aanzien van een aantal gemeenten en ten aanzien van zijn ontstaan ten aanzien van een aantal gemeenten en ten aanzien van
's Rijks hoofdstad (cf. de algemene toelichting). Deze rechten zijn 's Rijks hoofdstad (cf. de algemene toelichting). Deze rechten zijn
immers innig verbonden met de ligging of de functie van deze gemeenten immers innig verbonden met de ligging of de functie van deze gemeenten
en een specifieke vorm van toerisme welke er voor zorgt dat er een en een specifieke vorm van toerisme welke er voor zorgt dat er een
aantrekkingskracht is voor het cliënteel van de casino's. Dit zorgt er aantrekkingskracht is voor het cliënteel van de casino's. Dit zorgt er
voor dat er een aangepaste infrastructuur en bekwaam personeel voor dat er een aangepaste infrastructuur en bekwaam personeel
aanwezig is. » (Parl. St., Senaat, 1997-1998, nr. 1-419/4, p. 35) aanwezig is. » (Parl. St., Senaat, 1997-1998, nr. 1-419/4, p. 35)
B.5.3. Uit wat voorafgaat blijkt dat in tegenstelling tot wat de B.5.3. Uit wat voorafgaat blijkt dat in tegenstelling tot wat de
verzoekende partij stelt, de wetgever rekening heeft gehouden met verzoekende partij stelt, de wetgever rekening heeft gehouden met
historische overwegingen om de acht gemeenten te bepalen op wier historische overwegingen om de acht gemeenten te bepalen op wier
grondgebied hij de uitbating van een casino toestaat, en dat hij grondgebied hij de uitbating van een casino toestaat, en dat hij
redelijkerwijs rekening heeft kunnen houden met andere overwegingen, redelijkerwijs rekening heeft kunnen houden met andere overwegingen,
met name in verband met de rentabiliteit en met de aanwezigheid van de met name in verband met de rentabiliteit en met de aanwezigheid van de
noodzakelijke infrastructuur en van bekwaam personeel. noodzakelijke infrastructuur en van bekwaam personeel.
B.5.4. Ten aanzien van de keuze van de negende gemeente, die zich om B.5.4. Ten aanzien van de keuze van de negende gemeente, die zich om
redenen van sociologisch en geografisch evenwicht in het Brusselse redenen van sociologisch en geografisch evenwicht in het Brusselse
Hoofdstedelijke Gewest moest bevinden, kon de wetgever redelijkerwijs Hoofdstedelijke Gewest moest bevinden, kon de wetgever redelijkerwijs
een andere keuzemethode toepassen dan voor de acht gemeenten die een andere keuzemethode toepassen dan voor de acht gemeenten die
uitdrukkelijk zijn opgesomd in het bestreden artikel 29 van de uitdrukkelijk zijn opgesomd in het bestreden artikel 29 van de
voormelde wet, in zoverre in onderhavig geval niet kon worden voormelde wet, in zoverre in onderhavig geval niet kon worden
verwezen, voor wat het bestaan van casino's op het grondgebied van dat verwezen, voor wat het bestaan van casino's op het grondgebied van dat
Gewest betreft, naar historische overwegingen van dezelfde aard Gewest betreft, naar historische overwegingen van dezelfde aard
(B.5.2). Daarentegen stelt het Hof vast, wat de verzoekende partij (B.5.2). Daarentegen stelt het Hof vast, wat de verzoekende partij
overigens niet betwist, dat de wetgever objectieve criteria heeft overigens niet betwist, dat de wetgever objectieve criteria heeft
vastgesteld op grond waarvan zou worden bepaald welke van de negentien vastgesteld op grond waarvan zou worden bepaald welke van de negentien
Brusselse gemeenten zou worden gekozen, waarbij bovendien werd Brusselse gemeenten zou worden gekozen, waarbij bovendien werd
voorgeschreven dat adviezen zouden worden ingewonnen en dat voorgeschreven dat adviezen zouden worden ingewonnen en dat
effectstudies zouden worden uitgevoerd om ongewenste effecten te effectstudies zouden worden uitgevoerd om ongewenste effecten te
vermijden bij de oprichting van een casino. vermijden bij de oprichting van een casino.
B.5.5. Wat betreft de kritiek dat de criteria die worden gebruikt om B.5.5. Wat betreft de kritiek dat de criteria die worden gebruikt om
de gemeente van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest te selecteren de gemeente van het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest te selecteren
waar een casino kan worden geëxploiteerd niet gelden buiten dat waar een casino kan worden geëxploiteerd niet gelden buiten dat
Gewest, dient te worden opgemerkt dat, in tegenstelling tot de andere Gewest, dient te worden opgemerkt dat, in tegenstelling tot de andere
gewesten, in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest tot dusver geen gewesten, in het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest tot dusver geen
casino wordt geëxploiteerd. casino wordt geëxploiteerd.
De wetgever, die het totaal aantal casino's in België wilde beperken De wetgever, die het totaal aantal casino's in België wilde beperken
tot negen, kon, zonder de artikelen 10 en 11 van de Grondwet te tot negen, kon, zonder de artikelen 10 en 11 van de Grondwet te
schenden, de keuze van de acht gemeenten in de twee andere gewesten schenden, de keuze van de acht gemeenten in de twee andere gewesten
baseren op de feitelijke, historisch gegroeide toestand en de baseren op de feitelijke, historisch gegroeide toestand en de
aanwijzing van de gemeente binnen het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest aanwijzing van de gemeente binnen het Brusselse Hoofdstedelijke Gewest
laten afhangen van andere criteria, nu er in dat Gewest tot dusver laten afhangen van andere criteria, nu er in dat Gewest tot dusver
geen casino werd geëxploiteerd. geen casino werd geëxploiteerd.
Het eerste middel is niet gegrond. Het eerste middel is niet gegrond.
Ten aanzien van het tweede middel Ten aanzien van het tweede middel
B.6. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen B.6. Het tweede middel is afgeleid uit de schending van de artikelen
10 en 11 van de Grondwet in samenhang gelezen met de artikelen 39, 43, 10 en 11 van de Grondwet in samenhang gelezen met de artikelen 39, 43,
55, 81, 82 en 86 (ex artikelen 48, 52, 66, 85, 86 en 90) van het 55, 81, 82 en 86 (ex artikelen 48, 52, 66, 85, 86 en 90) van het
E.G.-Verdrag. E.G.-Verdrag.
Het bestreden artikel 29 zou discriminaties invoeren die strijdig zijn Het bestreden artikel 29 zou discriminaties invoeren die strijdig zijn
met de voormelde artikelen van het E.G.-Verdrag omdat het alle burgers met de voormelde artikelen van het E.G.-Verdrag omdat het alle burgers
van de Europese Unie zou verbieden zich vrij te vestigen op het van de Europese Unie zou verbieden zich vrij te vestigen op het
grondgebied van de gemeente van de verzoekende partij om er een casino grondgebied van de gemeente van de verzoekende partij om er een casino
uit te baten en omdat het monopolieposities zou doen ontstaan in uit te baten en omdat het monopolieposities zou doen ontstaan in
strijd met de artikelen 85 en 86 van het voormelde Verdrag. strijd met de artikelen 85 en 86 van het voormelde Verdrag.
De verzoekende partij vraagt ook dat aan het Hof van Justitie van de De verzoekende partij vraagt ook dat aan het Hof van Justitie van de
Europese Gemeenschappen een prejudiciële vraag zou worden gesteld. Europese Gemeenschappen een prejudiciële vraag zou worden gesteld.
B.7. Artikel 39 (ex artikel 48) van het E.G.-Verdrag betreft het vrij B.7. Artikel 39 (ex artikel 48) van het E.G.-Verdrag betreft het vrij
verkeer van werknemers binnen de Gemeenschap. Het Hof ziet niet in in verkeer van werknemers binnen de Gemeenschap. Het Hof ziet niet in in
welk opzicht de bestreden bepaling - die zich ertoe beperkt het aantal welk opzicht de bestreden bepaling - die zich ertoe beperkt het aantal
casino's die in België mogen worden geëxploiteerd te beperken tot casino's die in België mogen worden geëxploiteerd te beperken tot
negen, de gemeenten aan te geven waar die mogen worden geëxploiteerd negen, de gemeenten aan te geven waar die mogen worden geëxploiteerd
en aan de betrokken gemeentebesturen het recht te geven de daarvoor en aan de betrokken gemeentebesturen het recht te geven de daarvoor
vereiste concessieovereenkomsten af te sluiten - op rechtstreekse of vereiste concessieovereenkomsten af te sluiten - op rechtstreekse of
onrechtstreekse wijze afbreuk zou doen aan de door die bepaling onrechtstreekse wijze afbreuk zou doen aan de door die bepaling
gewaarborgde rechten, inzonderheid het verbod van discriminatie op gewaarborgde rechten, inzonderheid het verbod van discriminatie op
grond van de nationaliteit van de werknemers der Lid-Staten wat grond van de nationaliteit van de werknemers der Lid-Staten wat
betreft de werkgelegenheid, de beloning en de overige betreft de werkgelegenheid, de beloning en de overige
arbeidsvoorwaarden. arbeidsvoorwaarden.
Nu de bestreden bepaling geenszins inhoudt dat bedoelde casino's enkel Nu de bestreden bepaling geenszins inhoudt dat bedoelde casino's enkel
kunnen worden geëxploiteerd door Belgen of door Belgische kunnen worden geëxploiteerd door Belgen of door Belgische
ondernemingen, valt evenmin in te zien in welk opzicht artikel 43 (ex ondernemingen, valt evenmin in te zien in welk opzicht artikel 43 (ex
artikel 52) van het E.G.-Verdrag betreffende het recht van vestiging artikel 52) van het E.G.-Verdrag betreffende het recht van vestiging
en artikel 55 (ex artikel 66) betreffende het vrij verrichten van en artikel 55 (ex artikel 66) betreffende het vrij verrichten van
diensten zouden zijn geschonden. diensten zouden zijn geschonden.
De artikelen 81 (ex artikel 85) en 82 (ex artikel 86) van het De artikelen 81 (ex artikel 85) en 82 (ex artikel 86) van het
E.G.-Verdrag zijn, in zoverre zij betrekking hebben op overeenkomsten E.G.-Verdrag zijn, in zoverre zij betrekking hebben op overeenkomsten
tussen ondernemingen of op misbruik van een machtspositie van een of tussen ondernemingen of op misbruik van een machtspositie van een of
meer ondernemingen, eveneens volkomen vreemd aan de bestreden meer ondernemingen, eveneens volkomen vreemd aan de bestreden
regeling. regeling.
Artikel 86 (ex artikel 90) van het E.G.-Verdrag, dat betrekking heeft Artikel 86 (ex artikel 90) van het E.G.-Verdrag, dat betrekking heeft
op ondernemingen waaraan bijzondere of uitsluitende rechten worden op ondernemingen waaraan bijzondere of uitsluitende rechten worden
verleend, zou te dezen wel van toepassing kunnen zijn, doch aangezien verleend, zou te dezen wel van toepassing kunnen zijn, doch aangezien
de verzoekende partij verzuimt aan te geven in welk opzicht die de verzoekende partij verzuimt aan te geven in welk opzicht die
bepaling, in samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11 van de bepaling, in samenhang gelezen met de artikelen 10 en 11 van de
Grondwet, geschonden zou zijn, is het tweede middel in dit opzicht Grondwet, geschonden zou zijn, is het tweede middel in dit opzicht
niet ontvankelijk. niet ontvankelijk.
Er is derhalve geen aanleiding tot het stellen van een prejudiciële Er is derhalve geen aanleiding tot het stellen van een prejudiciële
vraag aan het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen. vraag aan het Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen.
B.8. Het middel kan niet worden aangenomen. B.8. Het middel kan niet worden aangenomen.
Om die redenen, Om die redenen,
het Hof het Hof
verwerpt het beroep. verwerpt het beroep.
Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits, Aldus uitgesproken in het Frans, het Nederlands en het Duits,
overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op overeenkomstig artikel 65 van de bijzondere wet van 6 januari 1989 op
het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 20 september 2001, het Arbitragehof, op de openbare terechtzitting van 20 september 2001,
door de voormelde zetel, waarin rechter emeritus E. Cerexhe voor de door de voormelde zetel, waarin rechter emeritus E. Cerexhe voor de
uitspraak is vervangen door rechter L. François, overeenkomstig uitspraak is vervangen door rechter L. François, overeenkomstig
artikel 110 van de voormelde wet. artikel 110 van de voormelde wet.
De griffier, De voorzitter, De griffier, De voorzitter,
L. Potoms M. Melchior L. Potoms M. Melchior
^