Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Koninklijk Besluit van 25/11/1997
← Terug naar "Koninklijk besluit houdende oprichting van een Commissie "Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van gedetineerden" "
Koninklijk besluit houdende oprichting van een Commissie "Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van gedetineerden" Arrêté royal portant création d'une Commission chargée de l'élaboration de la "Loi de principe concernant l'administration pénitentiaire et le statut juridique des détenus"
MINISTERIE VAN JUSTITIE 25 NOVEMBER 1997. Koninklijk besluit houdende oprichting van een Commissie "Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van gedetineerden" VERSLAG AAN DE KONING Sire, In september 1996 belastte ik Professor L. Dupont met het opstellen van een "Beginselenwet gevangeniswezen en tenuitvoerlegging van vrijheidsberovende sancties". Deze opdracht nam een aanvang op 1 oktober 1996 en zoals voorzien heeft hij zijn eindverslag op 30 september 1997 ingediend. Daarin komen met betrekking tot de bejegening van de veroordeelde gedetineerden volgende zaken aan de orde : algemene bepalingen; basisbeginselen; de gevangenissen; detentieplan en bijzondere modaliteiten van tenuitvoerlegging van de vrijheidsstraf; levensvoorwaarden in de gevangenis; orde, veiligheid en gebruik van dwang; tuchtregime; beklag en beroep; en tenslotte de externe rechtspositie van veroordeelden. Reeds gedurende de werkzaamheden werd door Professor Dupont en binnen het begeleidingscomité de noodzaak aangevoeld om dit voorontwerp uit te breiden naar die andere belangrijke categorie van personen die in MINISTERE DE LA JUSTICE 25 NOVEMBRE 1997. Arrêté royal portant création d'une Commission chargée de l'élaboration de la "Loi de principe concernant l'administration pénitentiaire et le statut juridique des détenus" RAPPORT AU ROI Sire, En septembre 1996, j'ai chargé le Professeur L. Dupont de la rédaction d'une "Loi de principes concernant l'administration pénitentiaire et l'exécution de sanctions privatives de liberté". Cette mission a pris cours le 1er octobre 1996 et, comme prévu, le Professeur Dupont a déposé son rapport final le 30 septembre 1997. Les points suivants se rapportant au régime des détenus condamnés y sont abordés : dispositions générales; principes de base; les établissements pénitentiaires; plan de détention et modalités particulières d'exécution de la peine privative de liberté; conditions de vie dans les établissements pénitentiaires; ordre, sécurité et recours à la coercition; régime disciplinaire; plaintes et recours; et, enfin, le statut juridique externe des condamnés. Déjà au cours de leurs activités, le professeur Dupont et le comité d'accompagnement avaient ressenti le besoin d'étendre cet avant-projet à l'autre catégorie importante de personnes qui séjourne dans nos
onze gevangenissen verblijft en die op elk ogenblik ongeveer 40 % van établissements pénitentiaires et représente en permanence environ 40 %
de populatie uitmaakt : de verdachten, beklaagden en beschuldigden. de la population carcérale : les inculpés, prévenus et accusés. Dans
Het is daarbij geenszins de bedoeling de eigen doelstellingen van de voorlopige hechtenis aan de orde te stellen; wel zal nagegaan worden welke basisbeginselen en regels inzake de veroordeelden onverminderd gelden voor deze categorie en waar specifieke beginselen, en dus aangepaste of totaal andere regels, zich opdringen. Er moet met andere woorden een toetsing gebeuren van het door Professor Dupont uitgewerkte voorontwerp inzake de categorie van de veroordeelden voor de categorie van verdachten, beklaagden en beschuldigden. Hierna moeten de beide teksten tot één geheel worden geïntegreerd en voorzien van één coherente, wetenschappelijk onderbouwde memorie van toelichting. Er verblijven natuurlijk nog andere categorieën gedetineerden in de ce contexte, le but n'est absolument pas de soulever le problème des objectifs propres à la détention préventive; il sera cependant examiné quels principes de base et règles valables pour les condamnés peuvent s'appliquer intégralement à la catégorie précitée et dans quelle mesure des principes spécifiques, et par conséquent des règles adaptées ou totalement différentes, s'imposent. En d'autres termes, il convient de vérifier si l'avant-projet élaboré par le Professeur Dupont pour la catégorie des condamnés peut également s'appliquer à la catégorie des inculpés, prévenus et accusés. Ensuite, il conviendra d'intégrer les deux textes dans un ensemble et de doter ce dernier d'un seul exposé des motifs cohérent et scientifiquement étayé. Il est évident que d'autres catégories de détenus séjournent également
Belgische arrest- en strafhuizen, in eerste instantie de dans les maisons d'arrêt et les maisons de peine belges, en première
geïnterneerden. Al vele jaren wordt vanuit verschillende hoeken instance les internés. Différents milieux insistent depuis de
aangedrongen op een grondige herziening van de verouderde wet tot nombreuses années sur la nécessité d'une révision approfondie de la
bescherming van de maatschappij. loi, obsolète, de défense sociale.
Au cours de l'automne 1996, j'ai également institué une Commission
Eveneens in het najaar van 1996 heb ik een Commissie Internering Internement chargée d'examiner cette problématique de manière
ingesteld om deze problematiek grondig te onderzoeken en mij terzake approfondie et de m'adresser des recommandations en la matière. Il est
aanbevelingen te formuleren. Het is volstrekt voorbarig om de absolument prématuré d'intégrer la catégorie des internés dans la
categorie van de geïnterneerden in de opdracht van de Commissie mission de la Commission chargée de l'élaboration de la "Loi de
"Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van gedetineerden" op te principes concernant l'administration pénitentiaire et le statut
nemen zolang de basisopties van de Commissie Internering m.b.t. de juridique des détenus", tant que les orientations de base de la
herstructurering van het interneringssysteem niet gekend zijn. Zo is Commission Internement relatives à la restructuration du système
het bijvoorbeeld niet uit te sluiten dat om principiële redenen zou aanbevolen worden om geïnterneerden niet langer op te sluiten in instellingen waar ook veroordeelden of beklaagden van hun vrijheid worden beroofd. In deze kan trouwens verwezen worden naar de situatie in Nederland waar een aparte beginselenwet voor terbeschikkinggestelden (te vergelijken met onze geïnterneerden) naast een beginselenwet gevangeniswezen bestaat. Een en ander sluit niet uit dat men zich voor een basiswet internering zou inspireren op de basiswet gevangeniswezen. Wat de (beperkte) groep minderjarigen en vreemdelingen ter beschikking van de Dienst Vreemdelingenzaken aangaat : hun plaats is elders dan in de gevangenissen of huizen van arrest. Deze categorieën vallen bijgevolg niet onder de opdracht van de Commissie. d'internement ne sont pas connues. Ainsi, on ne peut par exemple exclure qu'il serait, pour des raisons de principe, recommandé de ne plus enfermer des internés dans des établissements où séjournent également des condamnés ou des prévenus qui ont été privés de leur liberté. A ce propos, il peut d'ailleurs être renvoyé à la situation aux Pays-Bas où il existe, en plus d'une loi de principes concernant l'administration pénitentiaire, une loi de principes distincte pour les personnes mises à disposition (à comparer avec nos internés). Tout ceci n'exclut pas qu'une loi de principes relative à l'internement puisse s'inspirer de la loi de principes concernant l'administration pénitentiaire. En ce qui concerne le groupe (limité) de mineurs et d'étrangers mis à la disposition de l'Office des Etrangers : leur place n'est ni dans les prisons, ni dans les maisons d'arrêt. Par conséquent, ces catégories de personnes ne sont pas concernées par la mission de la Commission.
In de opdracht van deze Commissie is expliciet voorzien het La Commission est explicitement chargée de la préparation, de
voorbereiden, organiseren en uitvoeren van een consultatie van de l'organisation et de la mise en oeuvre d'une consultation des acteurs
betrokken actoren. Niet alleen mag het als vanzelfsprekend beschouwd concernés. Il peut non seulement sembler évident que l'opportunité
worden dat de mensen van het veld de kans krijgen zich uit te spreken soit donnée aux gens de terrain de se prononcer quant à la
over een reglementering die hun dagelijkse praktijk voor heel wat réglementation qui régira leur pratique quotidienne pendant de
jaren zal gaan beheersen, maar bovendien mogen vanuit die consultatie nombreuses années, mais, dans le cadre de cette consultation, on peut
belangrijke opmerkingen worden verwacht die de kansen op een également s'attendre à des observations importantes qui influenceront
effectieve toepassing ten goede zullen komen. favorablement la probabilité d'une application effective.
Bij zijn werkzaamheden tot op heden is Professor Dupont herhaaldelijk A ce jour, le professeur Dupont a, dans le cadre de ses activités, été
geconfronteerd geweest met de noodzaak een jurisdictionele instantie confronté à plusieurs reprises à la nécessité de prévoir une instance
juridictionnelle qui doit prendre des décisions importantes au niveau
te voorzien die over belangrijke modaliteiten van de strafuitvoering des modalités de l'exécution de la peine ou auprès de laquelle il peut
dient te beslissen of waarbij eventueel een beroep kan ingesteld éventuellement être interjeté appel de certaines décisions. Le
worden tegen bepaalde beslissingen. Het laat zich aanzien dat een "tribunal d'application des peines" sera vraisemblablement une
"strafuitvoeringsrechtbank" een conditio sine qua non zal zijn om de condition sine qua non à la mise en oeuvre effective de la loi de
basiswet effectief in uitvoering te brengen. De Commissie moet deze base. La Commission doit examiner cette problématique et préparer un
problematiek onderzoeken en een voorontwerp van wet tot instelling van avant-projet de loi instituant des tribunaux d'application des peines.
strafuitvoeringsrechtbanken voorbereiden. Il est clair qu'il est impossible d'accomplir l'ensemble de ces
Het moge duidelijk zijn dat het geheel van deze taken onmogelijk te missions en une seule année. Bien qu'il ne soit pas encore possible de
realiseren is in één jaar. Zonder dat het nu al mogelijk is om precies déterminer avec précision ce qui doit être réalisé au cours de la
te bepalen wat in het eerste en wat in het tweede jaar dient te première année et ce qui doit l'être au cours de la deuxième année, on
gebeuren, kan toch gesteld worden dat in het eerste jaar het peut cependant affirmer qu'au cours de la première année, l'accent
zwaartepunt van de werkzaamheden zal liggen op het voorbereiden van sera mis sur la préparation de l'avant-projet de loi de principes et
het voorontwerp van de basiswet met memorie van toelichting. Het de son exposé des motifs. L'étude relative aux tribunaux d'application
onderzoek met betrekking tot de strafuitvoeringsrechtbanken en het des peines et la préparation d'un avant-projet en la matière seront
voorbereiden van een voorontwerp terzake situeert zich later in de entamées plus tard. La Commission doit de toute manière faire rapport
tijd. In elk geval dient de Commissie op 31 oktober 1998 verslag uit le 31 octobre 1998 concernant l'état d'avancement de ses travaux et
te brengen betreffende de vooruitgang van haar werkzaamheden en op 31 elle devra déposer son rapport final le 31 octobre 1999.
oktober 1999 haar eindverslag neer te leggen.
In artikel 6 is voorzien dat de Commissie beroep zal kunnen doen op L'article 6 prévoit que la Commission pourra faire appel à des experts
externe deskundigen, die daarvoor kunnen vergoed worden. Het voorbije externes, qui peuvent être rémunérés. Il est, par exemple, apparu très
jaar is bijvoorbeeld meer dan duidelijk geworden dat een globale clairement au cours de l'année écoulée qu'un règlement global de la
regeling van de sociale zekerheid voor gedetineerden cruciaal is wil sécurité sociale pour les détenus s'impose si l'on souhaite progresser
men het "normaliseringsprincipe" consequent doortrekken - en daar zijn de manière conséquente conformément au "principe de normalisation" -
redenen toe. Maar de sociale zekerheid op zich is een erg ingewikkelde ce qui serait souhaitable. Mais en soi la sécurité sociale constitue
reglementering die, wil men terzake grondige innovaties voorstellen, une réglementation très compliquée qui requiert une compétence et une
een bijzondere competentie en specialisering vereist. Het is dan ook spécialisation particulières, afin de pouvoir proposer des innovations
geen overbodige luxe voor de Commissie om beroep te kunnen doen op sérieuses. Le fait de pouvoir faire appel à des experts pour des
experten voor punctuele opdrachten. missions ponctuelles ne constitue dès lors pas un luxe superflu pour
la Commission.
De Commissie zal bestaan uit maximum 12 leden, die door mij zullen La Commission sera composée de maximum 12 membres, que je désignerai
worden aangeduid op basis van hun bekwaamheid inzake en hun en raison de leurs compétences, de leur expérience et de leur intérêt
belangstelling en ervaring voor de materie. Naast mensen uit de pour la matière. En plus de personnes émanant du milieu académique, il
academische wereld moet de administratie om voor de hand liggende convient d'impliquer l'administration pour des raisons évidentes. Il
ressort par ailleurs des rapports réguliers du comité d'accompagnement
redenen betrokken worden. Uit de regelmatige verslagen van het qui était actif tout au long de la mission du Professeur Dupont que
begeleidingscomité dat functioneerde tijdens de opdracht van Professor l'administration des établissements pénitentiaires a collaboré de
Dupont blijkt overigens dat de penitentiaire administratie manière constructive à cette mission si importante pour l'avenir.
constructief heeft meegewerkt aan deze voor de toekomst zo belangrijke Dans l'arrêté ministériel portant nomination des membres de la
opdracht. In dat ministerieel besluit houdende benoeming van de leden van de Commission chargée de l'élaboration de la "Loi de principes concernant
Commissie "Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van l'administration pénitentiaire et le statut juridique des détenus"
gedetineerden" zullen de gebruikelijke bepalingen worden opgenomen figureront les dispositions habituelles en matière d'octroi
inzake de toekenning van reis- en verblijfsvergoedingen aan de leden d'indemnités de frais de parcours et de séjour aux membres de la
van de Commissie. Commission.
Ik heb de eer te zijn, J'ai l'honneur d'être,
Sire, Sire,
van Uwe Majesteit de Votre Majesté,
de zeer eerbiedige le très respectueux
en zeer getrouwe dienaar, et très fidèle serviteur,
De Minister van Justitie, Le Ministre de la Justice,
S. DE CLERCK S. DE CLERCK
25 NOVEMBER 1997. - Koninklijk besluit houdende oprichting van een 25 NOVEMBRE 1997. - Arrêté royal portant création d'une Commission
Commissie "Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van chargée de l'élaboration de la "Loi de principes concernant
gedetineerden" l'administration pénitentiaire et le statut juridique des détenus"
ALBERT II, Koning der Belgen, ALBERT II, Roi des Belges,
Aan allen die nu zijn en hierna wezen zullen, Onze Groet. A tous, présents et à venir, Salut.
Gelet op artikel 37 van de Grondwet; Vu l'article 37 de la Constitution;
Gelet op de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige hechtenis; Vu la loi du 20 juillet 1990 relative à la détention préventive;
Gelet op het advies van de Inspecteur van Financiën, gegeven op 29 september 1997; Vu l'avis de l'Inspecteur des Finances, rendu le 29 septembre 1997;
Gelet op het akkoord van Onze Minister van Begroting, gegeven op 3 Vu l'accord de Notre Ministre du Budget, donné le 3 novembre 1997;
november 1997; Overwegende dat in opdracht van onze Minister van Justitie een Considérant que, à la demande de Notre Ministre de la Justice, il a
voorontwerp van wet is opgesteld houdende de basisbeginselen in été établi un avant-projet de loi contenant les principes de base
verband met de bejegening van de tot vrijheidsstraf veroordeelde relatifs au régime des détenus condamnés à une peine privative de
gedetineerden. Dat daarin voorstellen zijn geformuleerd met betrekking liberté; que dans cet avant-projet des propositions sont formulées
tot het doel van de uitvoering van de gevangenisstraf; tot de quant au but de l'exécution de la peine d'emprisonnement; aux
basisbeginselen inzake de behandeling van gedetineerden; tot de principes de base relatifs au traitement des détenus; aux principes de
basisbeginselen inzake de interne rechtspositie van gedetineerden; tot base relatifs au statut juridique interne des détenus; aux
de wettelijke regeling van de externe rechtspositie van gedetineerden dispositions légales relatives au statut juridique externe des détenus
en tot een beklagrecht voor gedetineerden; et à un droit de plainte des détenus;
Overwegende dat het nodig is gebleken dit voorontwerp inhoudelijk uit Considérant que, sur le plan du contenu, il est apparu nécessaire
te breiden tot de categorie van verdachten, beklaagden en d'étendre l'avant-projet de loi à la catégorie des inculpés, prévenus
beschuldigden, zonder dat het daarbij evenwel de bedoeling is de eigen et accusés sans pour autant vouloir soumettre à un examen les
doelstellingen van de wet van 20 juli 1990 betreffende de voorlopige objectifs spécifiques de la loi du 20 juillet 1990 relative à la
hechtenis te onderzoeken en hieromtrent voorstellen te formuleren; détention préventive et de formuler des propositions à cet égard;
Op de voordracht van Onze Minister van Justitie, Sur la proposition de Notre Ministre de la Justice,
Hebben Wij besloten en besluiten Wij : Nous avons arrêté et arrêtons :

Artikel 1.Bij het Ministerie van Justitie wordt een Commissie ter

Article 1er.Il est créé au sein du Ministère de la Justice une

voorbereiding van een "Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van Commission chargée d'élaborer la "Loi de principes concernant
gedetineerden", hierna Commissie genoemd, opgericht. l'administration pénitentiaire et le statut juridique des détenus",
ci-après dénommée la Commission.

Art. 2.De Commissie heeft tot taak :

Art. 2.La Commission a pour tâche :

- te onderzoeken in hoeverre het voorontwerp van wet inzake de - d'examiner dans quelle mesure l'avant-projet de loi relatif au
bejegening van de tot vrijheidsstraf veroordeelde gedetineerden van toepassing is op de categorie van verdachten, beklaagden en beschuldigden en in hoeverre specifieke basisbeginselen, gelet op het eigen statuut van genoemde categorie, zich opdringen; - de bestaande tekst inzake veroordeelde gedetineerden en de resultaten van het eigen onderzoek inzake de categorie van verdachten, beklaagden en beschuldigden te integreren tot één coherent tekstvoorstel van "Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van gedetineerden"; régime des détenus condamnés à une peine privative de liberté est applicable à la catégorie des inculpés, prévenus et accusés et dans quelle mesure, compte tenu du statut propre à la catégorie précitée, des principes de base spécifiques s'imposent; - d'intégrer le texte existant concernant les détenus condamnés et les résultats des recherches propres relatives à la catégorie des inculpés, prévenus et accusés dans une proposition de texte cohérent de "Loi de principes concernant l'administration pénitentiaire et le statut juridique des détenus"; - de préparer, d'organiser et de mettre en oeuvre une consultation des acteurs concernés;
- een consultatie van de betrokken actoren voor te bereiden, te - de préparer, compte tenu de ces préalables, un avant-projet de loi,
organiseren en uit te voeren;
- aansluitend een voorontwerp van wet met memorie van toelichting : accompagné d'un exposé des motifs, intitulé : "Loi de principes
"Basiswet gevangeniswezen en rechtspositie van gedetineerden" voor te concernant l'administration pénitentiaire et le statut juridique des
bereiden; détenus";
- de mogelijkheden tot instelling van strafuitvoeringsrechtbanken, - d'examiner les possibilités d'instituer des tribunaux d'application
haar organisatie en bevoegdheden te onderzoeken; des peines et d'étudier leur organisation et leurs compétences;
- in een latere fase een voorontwerp van wet met memorie van - dans une phase ultérieure, de préparer un avant-projet de loi,
toelichting tot instelling van de strafuitvoeringsrechtbanken accompagné d'un exposé des motifs, instituant les tribunaux
voorbereiden. d'application des peines.
De Commissie is er toe gehouden een verslag betreffende de vooruitgang La Commission est tenue de faire rapport sur l'état d'avancement de
van haar werkzaamheden uit te brengen ten laatste op 31 oktober 1998, ses travaux au plus tard le 31 octobre 1998 et de déposer son rapport
en haar eindverslag ten laatste op 31 oktober 1999. final au plus tard le 31 octobre 1999.

Art. 3.De Commissie is samengesteld uit ten hoogste twaalf leden, die

Art. 3.La Commission se compose au maximum de douze membres nommés

op grond van hun bekwaamheid, ervaring en interesse inzake par le Ministre sur la base de leur compétence, de leur expérience et
gevangeniswezen en gedetineerden door de Minister worden benoemd. de leur intérêt pour l'administration pénitentiaire et les détenus.

Art. 4.De Minister benoemt, onder de leden, de voorzitter en de

Art. 4.Le Ministre nomme, parmi les membres, le président et les

ondervoorzitters. vice-présidents.

Art. 5.De voorzitter regelt de werkzaamheden van de Commissie en van

Art. 5.Le président règle les travaux de la Commission et du

het secretariaat. Hij vertegenwoordigt tevens de Commissie bij de secrétariat. Il représente également la Commission auprès du Ministre
Minister van Justitie. de la Justice.

Art. 6.De Commissie kan een beroep doen op externe deskundigen en hen

Art. 6.La Commission peut faire appel à des experts externes et les

met een opdracht belasten. Daartoe kan hen, op advies van de charger d'une mission. A cet effet, sur avis du président, une
voorzitter, een vergoeding worden toegekend. Deze vergoeding wordt rémunération peut leur être octroyée. Cette rémunération sera réglée
vereffend op voorlegging van een staat van kosten, na goedkeuring door sur présentation de l'état de frais et sur approbation de Notre
Onze Minister van Justitie. Ministre de la Justice.

Art. 7.De kredieten die nodig zijn voor de werking van de Commissie

Art. 7.Les crédits nécessaires au fonctionnement de la Commission

worden voorzien op de begroting van het Ministerie van Justitie. seront inscrits au budget du Ministère de la Justice.

Art. 8.Dit besluit heeft uitwerking met ingang van 1 november 1997.

Art. 8.Le présent arrêté produit ses effets le 1er novembre 1997.

Art. 9.Onze Minister van Justitie is belast met de uitvoering van dit

Art. 9.Notre Ministre de la Justice est chargé de l'exécution du

besluit. présent arrêté.
Gegeven te Brussel, 25 november 1997. Donné à Bruxelles, le 25 novembre 1997.
ALBERT ALBERT
Van Koningswege : Par le Roi :
De Minister van Justitie, Le Ministre de la Justice,
S. DE CLERCK S. DE CLERCK
^