Etaamb.openjustice.be
Meertalige weergave van Decreet van 09/07/2010
← Terug naar "Decreet ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie en de toepassing van het beginsel van gelijke behandeling "
Decreet ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie en de toepassing van het beginsel van gelijke behandeling Décret relatif à la lutte contre certaines formes de discrimination et à la mise en oeuvre du principe de l'égalité de traitement
FRANSE GEMEENSCHAPSCOMMISSIE VAN HET BRUSSELS HOOFDSTEDELIJK GEWEST COMMISSION COMMUNAUTAIRE FRANÇAISE DE LA REGION DE BRUXELLES-CAPITALE
9 JULI 2010. - Decreet ter bestrijding van bepaalde vormen van 9 JUILLET 2010. - Décret relatif à la lutte contre certaines formes de
discriminatie en de toepassing van het beginsel van gelijke discrimination et à la mise en oeuvre du principe de l'égalité de
behandeling (1) traitement (1)
De vergadering van de Franse Gemeenschapscommissie heeft aangenomen : L'Assemblée de la Commission communautaire française a adopté :
HOOFDSTUK I. - Algemeneepalingen CHAPITRE Ier. - Dispositions générales

Artikel 1.Dit decreet regelt krachtens artikel 138 van de Grondwet

Article 1er.Le présent décret règle, en application de l'article 138

een aangelegenheid als bedoeld in de artikelen 127 en 128 van de de la Constitution, une matière visée aux articles 127 et 128 de
Grondwet. celle-ci.

Art. 2.Dit decreet zet, in het kader van de bevoegdheden van de

Art. 2.Le présent décret transpose, dans le cadre des compétences de

Franse Gemeenschapscommissie, de volgende Europese richtlijnen om : la Commission communautaire française, les directives européennes suivantes :
1° Richtlijn 2000/43/EG van de Raad van 29 juni 2000 houdende 1° la Directive 2000/43/CE du Conseil du 29 juin 2000 relative à la
toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van personen mise en oeuvre du principe de l'égalité de traitement entre les
ongeacht ras of etnische afstamming; personnes, sans distinction de race ou d'origine ethnique;
2° Richtlijn 2000/78/EG van de Raad van 27 novembre 2000 tot 2° la Directive 2000/78/CE du Conseil du 27 novembre 2000 portant
instelling van een algemeeen kader voor gelijke behandeling in arbeid création d'un cadre général en faveur de l'égalité de traitement en
en beroep; matière d'emploi et de travail;
3° Richtlijn 2004/113/EG van de Raad van 13 december 2004 houdende 3° la Directive 2004/113/CE du Conseil du 13 décembre 2004 mettant en
toepassing van het beginsel van gelijke behandeling van mannen en oeuvre le principe de l'égalité de traitement entre hommes et femmes
vrouwen bij de toegang tot en het aanbod van goederen en diensten; dans l'accès aux biens et aux services et la fourniture de biens et
4° Richtlijn 2006/54/EG van het Europees Parlement en de Raad van 5 services; 4° la Directive 2006/54/CE du Parlement européen et du Conseil du 5
juli 2006 betreffende de toepassing van het beginsel van gelijke juillet 2006 relative à la mise en oeuvre du principe de l'égalité des
kansen en gelijke behandeling van mannen en vrouwen in arbeid en chances et de l'égalité de traitement entre hommes et femmes en
beroep (herschikking).
De referenties die er in de van kracht zijnde wettelijke en matière d'emploi et de travail (refonte).
bestuursrechtelijke bepalingen worden gemaakt naar de Europese Les références faites, dans les dispositions législatives,
richtlijnen 75/117/EEG, 76/207/EEG, 86/378/EEG en 97/80/EG dienen, réglementaires et administratives en vigueur, aux Directives
voor wat de Franse Gemeenschapscommissie betreft, opgevat te worden européennes 75/117/CEE, 76/207/CEE, 86/378/CEE et 97/80/CE
als referenties naar de voornoemde Richtlijn 2006/54/EG. s'entendent, pour ce qui concerne la Commission communautaire
française, comme des références faites à la Directive 2006/54/CE précitée.
HOOFDSTUK II. - Doel en toepassingsgebied CHAPITRE II. - Objectif et champ d'application

Art. 3.Dit decreet heeft tot doel een algemeen en geharmoniseerd

Art. 3.Le présent décret a pour objectif la création d'un cadre

kader te creëren ter bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie général et harmonisé pour la lutte contre certaines formes de
en de bevordering van gelijke behandeling op de tot de bevoegdheden discrimination et pour la promotion de l'égalité de traitement dans
van de Franse Gemeenschapscommissie behorende gebieden. les domaines de compétence de la Commission communautaire française.

Art. 4.§ 1. Onverminderd het toepassingsgebied van het decreet van

Art. 4.§ 1er. Sans préjudice du champ d'application du décret du

het College van de Franse Gemeenschapscommissie van 22 maart 2007 Collège de la Commission communautaire française du 22 mars 2007
betreffende de gelijkheid van behandeling van personen in de relatif à l'égalité de traitement entre les personnes dans la
beroepsopleiding en met eerbiediging van de bevoegdheden van de Franse formation professionnelle, et dans le respect des compétences de la
Gemeenschapscommissie, is dit decreet zowel in de overheidssector als Commission communautaire française, le présent décret s'applique à
in de particuliere sector, met inbegrip van de overheidsinstellingen, toutes les personnes, tant pour le secteur public que pour le secteur
op alle personen van toepassing op de volgende gebieden : privé, y compris les organismes publics, dans les matières suivantes :
1° het schoolvervoer en het beheer van de schoolgebouwen; 1° le transport scolaire et la gestion des bâtiments scolaires;
2° de gemeentelijke, provinciale, intercommunale en 2° les infrastructures communales, provinciales, intercommunales et
privé-infrastructuren, wat lichamelijke opvoeding, sport en privées, concernant l'éducation physique, les sports et la vie en
openluchtleven betreft; plein air;
3° het toerisme; 3° le tourisme;
4° de sociale promotie; 4° la promotion sociale;
5° het gezondheidsbeleid; 5° la politique de santé;
6° de bijstand aan personen; 6° l'aide aux personnes;
7° de toegang tot goederen en diensten en het verstrekken van goederen 7° l'accès aux biens et services, et la fourniture des biens et
en diensten die ter beschikking van het publiek staan los van de services qui sont à la disposition du public indépendamment de la
betrokken persoon en die aangeboden worden buiten de private en personne concernée et qui sont offerts en dehors de la sphère privée
familiale sfeer om, evenals de verrichtingen uitgevoerd in dat et familiale, ainsi qu'aux transactions qui se déroulent dans ce
verband; cadre;
8° de toegang tot, de deelname aan en iedere andere uitoefening van 8° l'accès, la participation et tout autre exercice d'une activité
een economische, sociale, culturele of politieke activiteit die voor économique, sociale, culturelle ou politique accessible au public.
het publiek toegankelijk is.
§ 2. Dit decreet is eveneens van toepassing op de arbeidsbetrekkingen § 2. Le présent décret s'applique également aux relations de travail
in openbare instellingen van de Franse Gemeenschapscommissie, zoals qui se nouent au sein des institutions publiques de la Commission
gedefineerd in artikel 5, 16°. communautaire française, telles que définies à l'article 5, 16°.
HOOFDSTUK III. - Definities CHAPITRE III. - Définitions

Art. 5.Voor de toepasing van dit decreet, wordt verstaan onder :

Art. 5.Pour l'application du présent décret, on entend par :

1° « gelijke behandeling » : afwezigheid van elke vorm van 1° « égalité de traitement » : l'absence de toute forme de
rechtstreekse of onrechtstreekse discriminatie; discrimination directe ou indirecte;
2° « rechtstreekse discriminatie » : elk onderscheid op grond van 2° « discrimination directe » : toute distinction fondée sur l'âge,
leeftijd, seksuele geaardheid, burgerlijke staat, geboorte, vermogen, l'orientation sexuelle, l'état civil, la naissance, la fortune, les
geloof, levensbeschouwing, politieke of syndicale overtuiging, taal, convictions religieuses, philosophiques, politiques ou syndicales, la
huidige of toekomstige gezondheidstoestand, een handicap, een fysieke langue, l'état de santé actuel ou futur, un handicap, une
of genetische eigenschap, geslacht, zwangerschap, bevalling, caractéristique physique ou génétique, le sexe, la grossesse,
moederschap, geslachtsverandering, nationaliteit, een zogenaamd ras, l'accouchement, la maternité, le changement de sexe, la nationalité,
une prétendue race, la couleur de peau, l'ascendance, l'origine
huidskleur, afkomst, nationale of etnische afstamming of sociale nationale, ethnique ou sociale par laquelle une personne est traitée
afkomst, waardoor een persoon ongunstiger wordt behandeld dan een de manière moins favorable qu'une autre ne l'est, ne l'a été ou ne le
ander in een vergelijkbare situatie wordt, is of zou worden behandeld; serait dans une situation comparable;
3° « onrechtsreekse discriminatie » : elke bepaling, maatstaf of handelswijze die ogenschijnlijk neutraal is, maar personen omwille van een bepaalde leeftijd, seksuele geaardheid, burgerlijke staat, geboorte, vermogen, geloof, levensbeschouwing, politieke overtuiging, taal, nationaliteit, een zogenaamd ras, huidskleur, afkomst, nationale of etnische afstamming of sociale afkomst, geslacht, of omwille van de huidige of toekomstige gezondheidstoestand, een handicap, een fysieke of genetische eigenschap, geslachtsverandering, of zwangerschap, bevalling of moederschap, in vergelijking met andere personen bijzonder kan benadelen; 4° « opdracht tot discrimineren » : elke handelswijze die erin bestaat wie ook opdracht te geven een persoon, een gemeenschap of een van hun 3° « discrimination indirecte » : toute disposition, tout critère ou toute pratique, apparemment neutre, susceptible d'entraîner un désavantage particulier pour des personnes en raison de l'âge, de l'orientation sexuelle, de l'état civil, de la naissance, de la fortune, des convictions religieuses, philosophiques ou politiques, de la langue, de la nationalité, d'une prétendue race, d'une couleur de peau, d'une ascendance ou d'une origine nationale, ethnique ou sociale, du sexe ou d'un certain état de santé actuel ou futur, d'un handicap, d'une caractéristique physique ou génétique, d'un changement de sexe, d'une grossesse, d'un accouchement ou d'une maternité, par rapport à d'autres personnes; 4° « injonction de discriminer » : tout comportement qui consiste à enjoindre à quiconque de pratiquer une discrimination, sur la base d'un des motifs visés au 2°, à l'encontre d'une personne, d'un groupe,
leden te discrimineren op grond van de onder 2° genoemde gronden; d'une communauté ou de l'un de ses membres;
5° « intimidatie » : ongewenst gedrag dat zich voordoet buiten de 5° « harcèlement » : comportement indésirable se produisant en dehors
arbeidsbetrekkingen, verband houdt met een van de onder 2° bedoelde des relations de travail, qui est lié à l'un des motifs visés au 2°,
gronden en tot doel of gevolg heeft dat de waardigheid van een persoon et qui a pour objet ou effet de porter atteinte à la dignité d'une
wordt aangetast en een bedreigende, vijandige, beledigende, personne et de créer un environnement intimidant, hostile, dégradant,
vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd; humiliant ou offensant;
6° « seksuele intimidatie » : ongewenst verbaal, non-verbaal of fysiek gedrag met een seksuele connotatie, dat zich voordoet buiten de arbeidsbetrekkingen, en met als doel of gevolg dat de waardigheid van een persoon wordt aangetast, in het bijzonder wanneer een bedreigende, vijandige, beledigende, vernederende of kwetsende omgeving wordt gecreëerd; 7° « positieve actie » : het handhaven of aannemen van specifieke maatregelen om de nadelen die verband houden met de in 2° genoemde gronden te voorkomen of te compenseren, met het oog op het waarborgen van een volledige gelijkheid in de praktijk; 6° « harcèlement sexuel » : comportement indésirable à connotation sexuelle, se produisant en dehors des relations de travail et s'exprimant physiquement, verbalement ou non verbalement, qui a pour objet ou effet de porter atteinte à la dignité d'une personne, en particulier lorsqu'un environnement intimidant, hostile, dégradant, humiliant ou offensant est créé; 7° « action positive » : le maintien ou l'adoption de mesures spécifiques destinées à prévenir ou compenser les désavantages liés aux motifs visés au 2°, en vue de garantir la pleine égalité dans la pratique;
8° « redelijke aanpassingen » : passende maatregelen die in een 8° « aménagements raisonnables » : les mesures appropriées prises en
concrete situatie en naargelang de behoefte worden getroffen om een fonction des besoins dans une situation concrète pour permettre à une
persoon met een handicap in staat te stellen tot tewerkstelling of personne handicapée l'accès, la participation et la progression dans
elke andere activiteit, die binnen het toepassingsgebied valt van dit un emploi ou toute autre activité entrant dans le champ d'application
decreet, toegang te hebben, er deel aan te nemen en erin vooruit te du présent décret, sauf si ces mesures imposent à l'égard de la
komen, tenzij deze maatregelen een onevenredige belasting vormen voor personne qui doit les adopter une charge disproportionnée. Cette
de persoon die ze moet aannemen. Wanneer die belasting in voldoende charge n'est pas disproportionnée lorsqu'elle est compensée de façon
mate wordt gecompenseerd door bestaande maatregelen in het kader van suffisante par des mesures existant dans le cadre de la politique
het gevoerde overheidsbeleid inzake personen met een handicap, mag zij
niet als onevenredig worden beschouwd; menée concernant les personnes handicapées;
9° « arbeidsbetrekkingen » : 9° « relations de travail » :
a) de voorwaarden voor toegang, aanstelling en bevordering tot a) les conditions d'accès, de désignation et de promotion aux emplois
betrekkingen binnen het openbaar ambt van de openbare instellingen van de la fonction publique des institutions publiques de la Commission
de Franse Gemeenschapscommissie, ongeacht de statutaire of communautaire française, indépendamment du régime statutaire ou
contractuele regeling van de aanwerving, met inbegrip van de contractuel de l'engagement, y compris les critères et les procédures
selectieprocedures, de voorwaarden en proeven inzake rekrutering en de sélection, les conditions et les épreuves de recrutement et
bevordering, voor alle activiteitstakken en voor alle niveaus van de d'avancement, quelle que soit la branche d'activité et ce, à tous les
beroepshiërarchie; niveaux de la hiérarchie professionnelle;
b) de toegang, door titularissen van het openbaar ambt van de openbare b) l'accès, par les titulaires d'emplois de la fonction publique, des
instellingen van de Franse Gemeenschapscommissie, ongeacht de institutions publiques de la Commission communautaire française,
statutaire of contractuele regeling van de aanwerving, tot alle vormen indépendamment du régime statutaire ou contractuel de l'engagement, à
en alle niveaus van beroepskeuzevoorlichting, beroepsopleiding, tous les types et à tous les niveaux d'orientation professionnelle, de
voortgezette beroepsopleiding en omscholing, met inbegrip van formation professionnelle, de perfectionnement et de formation de
praktijkervaring; reconversion, y compris l'acquisition d'une expérience pratique;
c) de werkgelenheids- en arbeidsvoorwaarden binnen het openbaar ambt c) les conditions d'emploi et de travail au sein de la fonction
van de openbare instellingen van de Franse Gemeenschapscommissie, publique des institutions publiques de la Commission communautaire
ongeacht de statutaire of contractuele regeling van de aanwerving, met française, indépendamment du régime statutaire ou contractuel de
inbegrip van de ontslag- en beloningsvoorwaarden; l'engagement, en ce compris les conditions de licenciement et de
rémunération;
d) het lidmaatschap van of de betrokkenheid bij een werkgevers- of d) l'affiliation et l'engagement, par les personnes décrites au point
werknemersorganisatie of enige organisatie waarvan de leden een b), dans une organisation de travailleurs ou d'employeurs, ou toute
bepaald beroep uitoefenen door de in punt b) genoemde personen, met organisation dont les membres exercent une profession donnée, y
inbegrip van de voordelen die deze organisaties bieden; compris les avantages procurés par ce type d'organisations;
10° « loon » : het gewone basis- of minimumloon of wedde en alle 10° « rémunération » : le salaire ou le traitement ordinaire de base
andere voordelen die rechtstreeks of onrechtstreeks, in speciën of in ou minimal et tout autre avantage, payé directement ou indirectement,
natura, worden uitbetaald wegens de dienstbetrekking binnen het en espèces ou en nature, en raison de l'emploi au sein de la fonction
openbaar ambt van de openbare instellingen van de Franse publique des institutions publiques de la Commission communautaire
Gemeenschapscommissie, ongeacht de statutaire of contractuele regeling française, indépendamment du régime contractuel ou statutaire de
van de aanwerving; l'engagement;
11° « het beheer van de schoolgebouwen » : de bevoegdheid bedoeld in 11° « la gestion des bâtiments scolaires » : la compétence visée à
artikel 2 van het decreet van 5 juli 1993 betreffende de overdracht l'article 2 du décret relatif au transfert de l'exercice de certaines
van de uitoefening van bepaalde bevoegdheden van de Franse Gemeenschap compétences de la Communauté française à la Région wallonne et à la
naar het Waalse Gewest en de Franse Gemeenschapscommissie; Commission communautaire française du 5 juillet 1993;
12° « het schoolvervoer » : de bevoedgheid bedoeld in artikel 3, 5°, 12° « le transport scolaire » : la compétence visée à l'article 3, 5°
van het decreet van 19 juli 1993 betreffende de overdracht van de du décret relatif au transfert de l'exercice de certaines compétences
uitoefening van bepaalde bevoegdheden van de Franse Gemeenschap naar de la Communauté française à la Région wallonne et à la Commission
het Waalse Gewest en de Franse Gemeenschapscommissie; communautaire française du 19 juillet 1993;
13° « het gezondheidsbeleid » : de bevoedgheid bedoeld in artikel 3, 13° « la politique de santé » : la compétence visée à l'article 3, 6°
6°, van het decreet van 19 juli 1993 betreffende de overdracht van de du décret relatif au transfert de l'exercice de certaines compétences
uitoefening van bepaalde bevoegdheden van de Franse Gemeenschap naar de la Communauté française à la Région wallonne et à la Commission
communautaire française du 19 juillet 1993;
het Waalse Gewest en de Franse Gemeenschapscommissie; 14° « l'aide aux personnes » : la compétence visée de l'aide aux
14° « de bijstand aan personen » : de bedoelde bevoegdheid van de personnes au sens du décret de transfert de compétences de la
Communauté française à la Région wallonne et à la Commission
bijstand aan personen in de zin van het decreet van 19 juli 1993 communautaire française du 19 juillet 1993 à savoir, notamment, dans
betreffende de overdracht van bevoegdheden van de Franse Gemeenschap les domaines de la politique familiale, la politique d'aide sociale,
naar het Waalse Gewest en de Franse Gemeenschapscommissie, te weten en la politique d'accueil et d'intégration des immigrés, la politique des
met name op het gebied van het gezinsbeleid, het beleid inzake
maatschappelijk welzijn, het beleid inzake onthaal en integratie van handicapés, la politique du troisième âge, l'aide aux justiciables non
inwijkelingen, het gehandicaptenbeleid, het bejaardenbeleid en de
bijstand aan niet opgesloten justitiabelen; incarcérés;
15° « goederen » : goederen en waren in de zin van de bepalingen van 15° « biens » : les biens et marchandises au sens des dispositions du
het Vedrag tot oprichting van de Europese Gemeenschap betreffende het Traité instituant la Communauté européenne relatives à la libre
vrije verkeer van goederen en waren; circulation des biens et des marchandises;
16° « diensten » : diensten in de zin van artikel 57 van het Verdrag 16° « services » : les services au sens de l'article 57 du Traité
tot oprichting van de Europese Gemeenschap; instituant la Communauté européenne;
17° « belangenverenigingen » : organisaties, verenigingen en 17° « groupements d'intérêt » : organisations, associations et
groeperingen die bedoeld zijn in artikel 28; groupements visés à l'article 28;
18° « bepalingen » : de bestuursrechtelijke bepalingen en reglementen, 18° « dispositions » : les actes et règlements administratifs, les
de clausules opgenomen in individuele of collectieve overeenkomsten en clauses figurant dans des conventions individuelles ou collectives et
collectieve reglementen, evenals de bepalingen opgenomen in eenzijdig dans des règlements collectifs, ainsi que les clauses figurant dans
uitgevaardigde documenten; des documents établis de manière unilatérale;
19° « openbare instellingen van de Franse Gemeenschapscommissie » : 19° « institutions publiques de la Commission communautaire française » :
- de diensten van het College van de Franse Gemeenschapscommissie; - les services du Collège de la Commission communautaire française;
- de instellingen van openbaar nut van de Franse Gemeenschapscommissie - les organismes d'intérêt public de la Commission communautaire
die behoren tot categorie 1 en categorie, overeenkomstig de wet van 16 française appartenant à la catégorie A et à la catégorie B,
maart 1954 betreffende de controle op sommige instellingen van conformément à la loi du 16 mars 1954 relative au contrôle de certains
openbaar nut, en hun operationele filialen; organismes d'intérêt public, et leurs filiales opérationnelles;
- de door de Franse Gemeenschapscommissie opgerichte - les institutions de droit public ou d'intérêt public créées par la
publiekrechterlijke intellingen of instellingen van openbaar nut; Commission communautaire française;
- de op het initiatief van het College opgerichte verenigingen zonder winstoogmerk. - les associations sans but lucratif créées à l'initiative du Collège;
20° « het College » : het College van de Franse Gemeenschapscommissie. 20° « le Collège » : le Collège de la Commission communautaire française.
HOOFDSTUK IV. - Bevordering van de diversiteit binnen de openbare CHAPITRE IV. - Promotion de la diversité dans les institutions
instellingen van de Franse Gemeenschapscommissie publiques de la Commission communautaire française

Art. 6.§ 1. B Elke instelling van de Franse Gemeenschapscommissie

Art. 6.§ 1er. Chaque institution de la Commission communautaire

moet een actieplan diversiteit opstellen. Het College bepaalt de française est tenue d'élaborer un plan d'action diversité. Le Collège
algemene inhoud van het actieplan diversiteit en voorziet in de détermine le contenu général du plan d'action diversité et prévoit que
aanpassing van deze inhoud in functie van de omvang en de uitgevoerde ce contenu peut être adapté, en fonction notamment de la dimension et
activiteiten door de betrokken instellingen. de l'activité exercée par les institutions concernées.
§ 2. Met het oog op het verzekeren van de opstelling, de uitvoering en § 2. Afin d'assurer l'élaboration, la mise en oeuvre et le suivi de ce
de opvolging van dit actieplan, moet elke openbare instelling van de plan d'action, chaque institution publique de la Commission
Franse Gemeenschapscommissie : communautaire française est tenue de :
1° een personeelslid aanstellen dat belast wordt met het actieplan diversiteit; 1° désigner un membre du personnel chargé du plan d'action diversité;
2° een begeleidingscommissie oprichten. 2° créer une commission d'accompagnement.
§ 3. Het College voorziet in de oprichting van een coördinatiecomité § 3. Le Collège crée un comité de coordination en matière de
inzake diversiteit om de acties tussen de openbare instellingen van de diversité, en vue de coordonner les actions entre les institutions
Franse Gemeenschapscommissie te coördineren. publiques de la Commission communautaire française.
§ 4. Het College definieert de samenstelling, organisatie en werking : § 4. Le Collège définit la composition, l'organisation et le fonctionnement :
1° van de in § 2, 2°, bedoelde begeleidingscommissie; 1° de la commission d'accompagnement visée au § 2, 2°;
2° van het in § 3 bedoelde coördinatiecomité; 2° du comité de coordination visé au § 3.
§ 5. Het College definieert het functieprofiel van het in § 2, 1°, § 5. Le Collège définit le profil de fonction du membre du personnel
bedoelde personeelslid; visé au § 2, 1°.

Art. 7.Elke instelling van de Franse Gemeenschapscommissie maakt haar

Art. 7.Chaque institution de la Commission communautaire française

vacatures systematisch over aan derusselse Gewestelijke Dienst voor transmet systématiquement ses offres d'emploi à l'Office régional
Arbeidsbemiddeling. bruxellois de l'Emploi.
HOOFDSTUK V. - Bestrijding van discriminatie CHAPITRE V. - Lutte contre la discrimination
Afdeling I. - Discriminatieverbod Section Ire. - Interdiction des discriminations

Art. 8.De gelijkheid van behandeling wordt gewaarborgd op de in

Art. 8.L'égalité de traitement est garantie dans les matières visées

artikel 4 bedoelde gebieden, die onder de bevoegdheid van de Franse à l'article 4, qui relèvent de la compétence de la Commission
Gemeenschapscommissie vallen. communautaire française.

Art. 9.§ 1. Voor de gebieden die vallen onder het toepassingsgebied

Art. 9.§ 1er. Dans les domaines qui relèvent du champ d'application

van dit decreet, is elke discriminatie op basis van de in artikel 5, du présent décret, toute discrimination fondée sur un des motifs visés
2°, bedoelde gronden verboden. à l'article 5, 2° est interdite.
§ 2. In de zin van dit hoofdstuk, wordt er onder discriminatie het § 2. Au sens du présent chapitre, la discrimination s'entend de :
volgende verstaan :
- rechtstreekse discriminatie, - la discrimination directe,
- onrechtstreekse discriminatie, - la discrimination indirecte,
- opdracht tot discrimineren, - l'injonction de discriminer,
- intimidatie, - le harcèlement,
- seksuele intimidatie, - le harcèlement sexuel,
- het weigeren om redelijke aanpassingen te doen ten voordele van een - le refus de mettre en place des aménagements raisonnables en faveur
gehandicapt persoon. d'une personne handicapée.
Afdeling II. - Rechtvaardiging van verschillen in behandeling Section II. - Justifications des différences de traitement

Art. 10.Verschilen in behandeling die berusten op een kenmerk in

Art. 10.Les différences de traitement fondées sur une caractéristique

verband één van de in artikel 5, 2°, genoemde gronden, met liée à l'un des motifs visés à l'article 5, 2°, à l'exception du sexe,
uitzondering van het geslacht, vormen geen rechtstreekse of ne constituent pas une discrimination directe ou indirecte lorsque, en
onrechtsreekse discriminatie, indien een dergelijk kenmerk, vanwege de raison de la nature de l'activité professionnelle spécifique concernée
aard van de beroepsactiviteit of de context waarin deze wordt ou du contexte dans lequel ces activités professionnelles spécifiques
uitgevoerd, een wezenlijke en bepalende beroepsvereiste vormt, voor sont exécutées, la caractéristique en cause constitue une exigence
zover het doel legitiem is en het vereiste evenredig aan dit doel is. Voor zover zij enkel betrekking hebben op de toegang tot de tewerkstelling, met inbegrip van de opleiding die deze toegang mogelijk maakt, vormen verschillen in behandeling die berusten op een kenmerk in verband met het geslacht geen rechtstreekse of onrechtsreekse discriminatie, indien een dergelijk kenmerk, vanwege de aard van de beroepsactiviteit of de context waarin deze wordt uitgevoerd, een wezenlijke en bepalende beroepsvereiste vormt, voor zover het doel legitiem is en het vereiste evenredig aan dit doel is.

Art. 11.Verschillen in behandeling op grond van leeftijd, die door algemene en abstracte regels vorm krijgen, vormen geen rechtstreekse of onrechtsreekse discriminatie, indien deze objectief en redelijk worden gerechtvaardigd door een legitiem doel en de middelen voor het bereiken van dat doel passend, noodzakelijk en evenredig aan dit doel zijn.

professionnelle essentielle, véritable et déterminante, pour autant que l'objectif soit légitime et que l'exigence soit proportionnée. Les différences de traitement fondées sur le sexe, dans la mesure où elles ne portent que sur l'accès à l'emploi y compris la formation qui y donne accès, ne constituent pas une discrimination directe ou indirecte lorsque, en raison de la nature de l'activité professionnelle spécifique concernée ou du contexte dans lequel ces activités professionnelles spécifiques sont exécutées, la caractéristique en cause constitue une exigence professionnelle essentielle, véritable et déterminante, pour autant que l'objectif soit légitime et que l'exigence soit proportionnée.

Art. 11.Les différences de traitement fondées sur l'âge, établies par des règles générales et abstraites, ne constituent pas une discrimination directe ou indirecte lorsqu'elles sont objectivement et raisonnablement justifiées par un objectif légitime et que les moyens pour atteindre cet objectif sont appropriés, nécessaires et proportionnés.

Art. 12.Vormen geen onrechtstreekse discriminatie :

Art. 12.Ne constituent pas une discrimination indirecte :

de in artikel 5, 2°, bedoelde bepalingen, praktijken of criteria, die la disposition, la pratique ou le critère visé à l'article 5, 2°, qui
objectief en redelijk worden gerechtvaardigd door een legitiem doel, se justifie objectivement et raisonnablement par un objectif légitime,
voor zover de middelen voor het bereiken van dat doel passend, et dans la mesure où les moyens pour atteindre cet objectif sont
noodzakelijk en evenredig aan dit doel zijn; appropriés, nécessaires et proportionnés;
verschillen in behandeling op basis van een handicap, als er wordt - la différence de traitement sur la base d'un handicap, quand il est
aangetoond dat er geen redelijke aanpassingen kunnen worden gedaan. démontré que l'on ne peut apporter d'aménagements raisonnables.

Art. 13.§ 1. Een verschil in behandeling op grond van de in artikel

Art. 13.§ 1er. Une différence de traitement sur la base des motifs

5, 2° genoemde gronden, geeft nooit aanleiding tot de vaststelling van mentionnés à l'article 5, 2° ne s'analyse jamais en une quelconque
enige vorm van rechtstreekse of onrechtstreekse discriminatie, wanneer forme de discrimination directe ou indirecte lorsque la différence de
het verschil in behandeling een door het College toegelaten maatregel traitement constitue une mesure d'action positive autorisée par le
van positieve actie inhoudt. Collège.
§ 2. Een maatregel van positieve actie kan slechts worden uitgevoerd § 2. Une mesure d'action positive ne peut être mise en oeuvre que
mits naleving van de volgende voorwaarden : moyennant le respect des conditions suivantes :
- er moet een kennelijke ongelijkheid zijn; - il doit exister une inégalité manifeste;
- het verdwijnen van deze ongelijkheid moet worden aangewezen als een - la disparition de cette inégalité doit être désignée comme un
te bevorderen doelstelling; objectif à promouvoir;
- de maatregel van positieve actie moet van tijdelijke aard zijn en - la mesure d'action positive doit être de nature temporaire, étant de
van die aard zijn dat hij verdwijnt zodra de beoogde doelstelling is nature à disparaître dès que l'objectif visé est atteint;
bereikt; - de maatregel van positieve actie mag andermans rechten niet nodeloos - la mesure d'action positive ne doit pas restreindre inutilement les
beperken. droits d'autrui.

Art. 14.Een verschil in behandeling op grond van de in artikel 5, 2°,

Art. 14.Une différence de traitement sur la base des motifs

genoemde gronden geeft nooit aanleiding tot de vaststelling van enige mentionnés à l'article 5, 2° ne s'analyse jamais en une quelconque
vorm van rechtstreekse of onrechtsreekse discriminatie, wanneer dit forme de discrimination directe ou indirecte lorsque cette différence
verschil in behandeling wordt opgelegd door of krachtens een wet, de traitement est imposée par ou en vertu d'une loi, d'un décret ou
decreet of ordonnantie. d'une ordonnance.
Afdeling III. - Sancties en procedures Section III. - Sanctions et procédures

Art. 15.De bepalingen die strijdig zijn met dit decreet alsook de

Art. 15.Les dispositions contraires à ce décret sont déclarées

bedingen in overeenkomsten die bepalen dat één of meerdere contracterende partijen bij voorbaat afzien van de rechten die door dit decreet worden gewaarborgd, zijn nietig.

Art. 16.§ 1. In geval van discriminatie die verboden wordt door dit decreet, kan het slachtoffer een schadevergoeding vorderen overeenkomstig het contractuele of buitencontractuele aansprakelijkheidsrecht. De persoon die het discriminatieverbod heeft geschonden moet aan het slachtoffer een vergoeding betalen die naar keuze van het slachtoffer gelijk is, hetzij aan een forfaitair bedrag zoals uiteengezet in § 2, hetzij aan de werkelijk door het slachtoffer geleden schade. In laatstgenoemd geval, moet het slachtoffer de omvang van de geleden

nulles, comme le sont les clauses contractuelles stipulant qu'une ou plusieurs parties renoncent aux droits garantis par le présent décret.

Art. 16.§ 1er. En cas de discrimination interdite par le présent décret, la victime peut réclamer une indemnisation de son préjudice, en application du droit de la responsabilité contractuelle ou extra-contractuelle. L'auteur de la discrimination doit verser à la victime une indemnité correspondant, selon le choix de la victime, soit à une somme forfaitaire fixée conformément au § 2, soit au dommage réellement subi par la victime. Dans ce dernier cas, la victime doit prouver l'étendue

schade bewijzen. du préjudice par elle subi.
§ 2. De in § 1 bedoelde forfaitaire schadevergoeding wordt als volgt § 2. Les dommages et intérêts forfaitaires visés au § 1er sont fixés
bepaald : comme suit :
1° onverminderd de bepalingen van punt 2°, wordt de forfaitaire 1° sans préjudice des dispositions du point 2°, l'indemnisation
vergoeding van de morele schade geleden ten gevolge van een feit van forfaitaire du préjudice moral subi du fait d'une discrimination est
discriminatie, bepaald op 650 euro. Dat bedrag wordt verhoogd tot fixée à 650 euros. Ce montant est porté à 1.300 euros lorsque l'auteur
1.300 euro indien de dader niet kan aantonen dat de betwiste de la discrimination ne peut démontrer que le traitement litigieux
ongunstige of nadelige behandeling ook op niet- discriminerende préjudiciable ou désavantageux aurait également été adopté en
gronden getroffen zou zijn of omwille van andere omstandigheden, zoals l'absence de discrimination, ou en raison d'autres circonstances
de bijzondere ernst van de geleden morele schade; telles que la gravité particulière du préjudice moral subi;
2° indien het slachtoffer morele en materiële schadevergoeding vordert 2° si la victime réclame l'indemnisation du préjudice moral et
wegens discriminatie in het kader van de arbeidsbetrekkingen, is de matériel qu'elle a subi du fait d'une discrimination dans le cadre des
forfaitaire schadevergoeding voor materiële en morele schade gelijk relations de travail, l'indemnisation forfaitaire pour le dommage
aan de brutobeloning voor zes maanden, tenzij de werkgever aantoont matériel et moral équivaut à six mois de rémunération brute, à moins
que l'employeur ne démontre que le traitement litigieux préjudiciable
dat de betwiste ongunstige of nadelige behandeling ook op ou désavantageux aurait également été adopté en l'absence de
niet-discriminerende gronden getroffen zou zijn. In dat laatste geval discrimination. Dans cette dernière hypothèse, l'indemnisation
wordt de forfaitaire schadevergoeding voor materiële en morele schade forfaitaire pour le dommage matériel et moral est limitée à trois mois
beperkt tot drie maanden bruto beloning. Wanneer de materiële schade de rémunération brute. Lorsque le préjudice matériel résultant d'une
die voortvloeit uit een discriminatie in het kader van de discrimination dans le cadre des relations de travail peut toutefois
arbeidsbetrekkingen echter hersteld kan worden via de toepassing van être réparé en appliquant la sanction de nullité telle que prévue à
de nietigheidssanctie voorzien in artikel 15, wordt de forfaitaire l'article 15, les dommages et intérêts forfaitaires sont fixés selon
schadevergoeding bepaald volgens de bepalingen van punt 1°. les dispositions du point 1°.

Art. 17.§ 1. Op verzoek van het slachtoffer van de discriminatie, een

Art. 17.§ 1er. A la demande de la victime de la discrimination ou à

belangenvereniging zoals bedoeld in artikel 28 of één of meerdere la demande d'un groupement d'intérêts tels que ceux visés à l'article
organen in de zin van artikel 27, stelt de voorzitter van het bevoegde 28, ou encore d'un ou plusieurs organes au sens de l'article 27, le
rechtscollege het bestaan vast van een zelfs onder het strafrecht président de la juridiction compétente constate l'existence et ordonne
vallende daad waardoor de bepalingen van dit decreet worden overtreden la cessation d'un acte, même pénalement réprimé, constituant un
en beveelt hij de staking ervan. manquement aux dispositions du présent décret.
De voorzitter van het bevoegde rechtscollege kan de opheffing van de Le président de la juridiction compétente peut ordonner la levée de la
staking bevelen zodra bewezen is dat een einde is gemaakt aan de overtreding. cessation dès qu'il est prouvé qu'il a été mis fin aux infractions.
§ 2. Op vraag van het slachtoffer, kan de voorzitter van het bevoegde § 2. A la demande de la victime, le président de la juridiction
rechtscollege de in artikel 16, § 2, bedoelde forfaitaire compétente peut lui octroyer l'indemnisation forfaitaire visée à
schadevergoeding aan het slachtoffer toekennen. l'article 16, § 2.
§ 3. De voorzitter van het bevoegde rechtscollege kan bevelen dat zijn § 3. Le président de la juridiction compétente peut prescrire
beslissing of de samenvatting die hij opstelt, wordt aangeplakt l'affichage de sa décision ou du résumé de celle-ci, pendant le délai
qu'elle détermine, aussi bien à l'extérieur qu'à l'intérieur des
tijdens de door hem bepaalde termijn, zowel buiten als binnen de établissements de l'auteur de la discrimination ou des locaux lui
inrichtingen van de overtreder of de lokalen die hem toebehoren, en appartenant, et ordonner la publication ou la diffusion de son
dat zijn vonnis of de samenvatting ervan in kranten of op enige andere jugement ou du résumé par la voie de journaux ou de toute autre
wijze wordt bekendgemaakt, dit alles op kosten van de overtreder. manière, le tout aux frais de l'auteur de la discrimination.
Deze maatregelen van openbaarmaking mogen evenwel slechts opgelegd Ces mesures de publicité ne peuvent être prescrites que si elles sont
worden indien zij er kunnen toe bijdragen dat de gewraakte daad of de de nature à contribuer à la cessation de l'acte incriminé ou de ses
uitwerking ervan ophouden. effets.
§ 4. De vordering wordt ingesteld en behandeld zoals in kort geding. § 4. L'action est formée et instruite selon les formes du référé.
Zij kan worden ingesteld bij verzoekschrift. Dit wordt in vier Elle est formée par requête, établie en quatre exemplaires et envoyée
exemplaren neergelegd op de griffie van het bevoegde rechtscollege of par lettre recommandée à la poste ou déposée au greffe de la
bij een ter post aangetekende brief verzonden aan deze griffie. juridiction compétente.
Op straffe van nietigheid, vermeldt het verzoekschrift : A peine de nullité, la requête contient :
1° de dag, de maand en het jaar; 1° l'indication des jours, mois et an;
2° de naam, de voornamen, het beroep en de woonplaats van de verzoeker; 3° de naam en het adres van de natuurlijke persoon of de rechtspersoon tegen wie de vordering wordt ingesteld; 4° het voorwerp en de uiteenzetting van de middelen van de vordering. De griffier van de bevoegde rechtbank verwittigt onverwijld de tegenpartij bij gerechtsbrief en nodigt haar uit te verschijnen ten vroegste drie dagen en ten laatste acht dagen na het verzenden van de gerechtsbrief, waarbij een exemplaar van het verzoekschrift is gevoegd. Over de vordering wordt uitspraak gedaan niettegenstaande vervolging wegens dezelfde feiten voor enig ander gerecht, met inbegrip van het strafgerecht. Wanneer een vordering tot staking van bij de strafrechter aanhangig gemaakte feiten ingesteld is, wordt over de strafvervolging pas uitspraak gedaan nadat over de vordering tot staking een in kracht van gewijsde getreden beslissing gewezen is. Tijdens de opschorting is de verjaring van de strafvordering geschorst. Het vonnis is uitvoerbaar bij voorraad, niettegenstaand enig rechtsmiddel en zonder borgtocht. Het wordt door de griffier van de rechtbank onverwijld meegedeeld aan alle partijen en aan de procureur des Konings. 2° les nom, prénoms, profession et domicile du requérant; 3° les nom et adresse de la personne physique ou morale contre laquelle la demande est formée; 4° l'objet et l'exposé des moyens de la demande. Le greffier de la juridiction compétente avertit sans délai la partie adverse par pli judiciaire, auquel est joint un exemplaire de la requête, et l'invite à comparaître au plus tôt trois jours et au plus tard huit jours après l'envoi du pli judiciaire. Il est statué sur l'action nonobstant toute poursuite exercée en raison des mêmes faits devant toute autre juridiction, en ce compris une juridiction pénale. Lorsque les faits soumis au juge pénal font l'objet d'une action en cessation, il ne peut être statué sur l'action pénale qu'après qu'une décision coulée en force de chose jugée ait été rendue relativement à l'action en cessation. La prescription de l'action publique est suspendue pendant la surséance. Le jugement est exécutoire par provision, nonobstant tout recours et sans caution. Il est communiqué par le greffier de la juridiction, sans délai, à toutes les parties et au procureur du Roi.
§ 5. De bepalingen van dit artikel doen geen afbreuk aan de § 5. Les dispositions du présent article ne portent pas préjudice aux
bevoegdheden van de Raad van State, zoals bepaald in de gecoördineerde compétences du Conseil d'Etat, telles que définies par les lois
wetten van 12 januari 1973 op de Raad van State. coordonnées du 12 janvier 1973 sur le Conseil d'Etat.

Art. 18.De stakingsrechter kan op verzoek van het slachtoffer, een

Art. 18.Le juge de la cessation peut, à la demande de la victime de

belangenvereniging zoals bedoeld in artikel 28 of een of meerdere la discrimination, à la demande d'un groupement d'intérêts visé à
organen in de zin van artikel 27, degene die de discriminatie heeft l'article 28, ou encore d'un ou plusieurs organes au sens de l'article
gepleegd veroordelen tot betaling van een dwangsom, wanneer aan die 27, condamner au paiement d'une astreinte l'auteur de la
discriminatie geen einde is gemaakt. De rechter doet uitspraak discrimination au cas où il ne serait pas mis fin à celle-ci. Le juge
overeenkomstig de artikelen 1385bis tot 1385nonies van het statue conformément aux articles 1385bis à 1385nonies du Code
Gerechtelijk Wetboek. judiciaire.
Afdeling IV. - Strafrechtelijke bepalingen Section IV. - Dispositions pénales

Art. 19.Voor de toepassing van deze afdeling wordt begrepen onder

Art. 19.Pour l'application de la présente section, la discrimination

discriminatie, elke vorm van opzettelijke rechtstreekse discriminatie, s'entend de toute forme de discrimination directe intentionnelle, de
opzettelijke onrechtstreekse discriminatie en opdracht tot discrimination indirecte intentionnelle et d'injonction de
discrimineren op grond van in artikel 5, 2°, bedoelde gronden, alsook discriminer, fondée sur un des motifs visés à l'article 5, 2°, ainsi
de weigering tot het opmaken van redelijke aanpassingen voor een que du refus de mettre en place les aménagements raisonnables pour une
persoon met een handicap. personne handicapée.

Art. 20.Met gevangenisstraf van een maand tot een jaar en met

Art. 20.Est puni d'un emprisonnement d'un mois à un an et d'une

geldboete van vijftig euro tot duizend euro of met een van die amende de cinquante euros à mille euros, ou de l'une de ces peines
straffen alleen wordt gestraft : seulement :
1° hij die in een van de in artikel 444 van het Strafwetboek bedoelde 1° quiconque, dans l'une des circonstances visées à l'article 444 du
omstandigheden aanzet tot discriminatie jegens een persoon wegens een Code pénal, incite à la discrimination à l'égard d'une personne, en
van de in artikel 5, 2°, genoemde gronden; raison de l'un des motifs mentionnés à l'article 5, 2°;
2° hij die in een van de in artikel 444 van het Strafwetboek bedoelde 2° quiconque, dans l'une des circonstances visées à l'article 444 du
omstandigheden aanzet tot haat of geweld jegens een persoon wegens een Code pénal, incite à la haine ou à la violence à l'égard d'une
van de in artikel 5, 2°, genoemde gronden; personne, en raison de l'un des motifs mentionnés à l'article 5, 2°;
3° hij die in een van de in artikel 444 van het Strafwetboek bedoelde 3° quiconque, dans l'une des circonstances visées à l'article 444 du
omstandigheden aanzet tot discriminatie of tot segregatie jegens een Code pénal, incite à la discrimination ou à la ségrégation à l'égard
groep, een gemeenschap of de leden ervan, wegens een van de in artikel d'un groupe, d'une communauté ou de leurs membres, en raison de l'un
5, 2°, genoemde gronden; des motifs mentionnés à l'article 5, 2°;
4° hij die in een van de in artikel 444 van het Strafwetboek bedoelde 4° quiconque, dans l'une des circonstances visées à l'article 444 du
omstandigheden aanzet tot haat of geweld jegens een groep, een Code pénal, incite à la haine ou à la violence à l'égard d'un groupe,
gemeenschap of de leden ervan, wegens een van de in artikel 5, 2°, d'une communauté ou de leurs membres, en raison de l'un des motifs
genoemde gronden; mentionnés à l'article 5, 2°.

Art. 21.Met gevangenisstraf van twee maanden tot twee jaar, wordt

Art. 21.Est puni d'un emprisonnement de deux mois à deux ans, tout

gestraft ieder openbaar officier of ambtenaar, ieder drager of agent fonctionnaire ou officier public, tout dépositaire ou agent de
van het openbaar gezag of van de openbare macht die in de uitoefening van zijn ambt een persoon discrimineert op grond van de in artikel 5, 2°, bedoelde gronden. Dezelfde straffen worden toegepast wanneer feiten begaan zijn jegens een groep, een gemeenschap of de leden ervan. Indien de verdachte bewijst dat hij heeft gehandeld op bevel van zijn meerderen, in zaken die tot hun bevoegdheid behoren en waarin hij hen als ondergeschikte gehoorzaamheid verschuldigd was, worden de straffen alleen toegepast op de meerderen die het bevel hebben gegeven. Indien de openbare officieren of ambtenaren die beticht worden de bovengenoemde daden van willekeur bevolen, toegelaten of vergemakkelijkt te hebben, beweren dat hun handtekening bij verassing is verkregen, zijn zij verplicht de daad, in voorkomend geval, te doen ophouden en de schuldige aan te geven; anders worden zij zelf vervolgd. Indien een van de bovengenoemde daden van willekeur is gepleegd door middel van de valse handtekening van een openbaar ambtenaar, worden de daders van de valsheid en zij die er kwaadwillig of bedrieglijk gebruik van maken, gestraft met opsluiting van tien tot vijftien jaar. l'autorité ou de la force publique qui, dans l'exercice de ses fonctions, commet une discrimination à l'égard d'une personne sur la base des motifs visés à l'article 5, 2°. Les mêmes peines sont applicables lorsque les faits sont commis à l'égard d'un groupe, d'une communauté ou de ses membres. Si l'inculpé justifie qu'il a agi par ordre de ses supérieurs pour des objets du ressort de ceux-ci et sur lesquels il leur était dû obéissance hiérarchique, les peines sont appliquées seulement aux supérieurs qui ont donné l'ordre. Si les fonctionnaires ou officiers publics prévenus d'avoir ordonné, autorisé ou facilité les actes arbitraires susmentionnés prétendent que leur signature a été surprise, ils sont tenus, le cas échéant, de faire cesser l'acte, de dénoncer le coupable; sinon, ils sont poursuivis personnellement. Si l'un des actes arbitraires susmentionnés est commis au moyen de la fausse signature d'un fonctionnaire public, les auteurs du faux et ceux qui, méchamment ou frauduleusement, en font usage sont punis de la réclusion de dix à quinze ans.

Art. 22.Met gevangenisstraf van een maand tot een jaar en met

Art. 22.Est puni d'un emprisonnement d'un mois à un an et d'une

geldboete van vijftig euro tot duizend euro of met een van die amende de cinquante euros à mille euros, ou de l'une de ces peines
straffen alleen, worden gestraft zij die zich niet voegen naar een seulement, toute personne qui ne se conforme pas à un jugement ou à un
vonnis of een arrest dat als gevolg van een vordering tot staking arrêt prononcé suite à une demande de cessation, conformément à
overeenkomstig het bovengenoemde artikel 17 werd gewezen. l'article 17 susmentionné.

Art. 23.In geval van een inbreuk op de artikelen 20, 21 en 22, kan de

Art. 23.En cas d'infraction aux articles 20, 21, 22, le condamné

veroordeelde bovendien overeenkomstig artikel 22 van het Strafwetboek peut, en outre, être condamné à l'interdiction conformément à
tot de ontzetting worden veroordeeld. l'article 33 du Code pénal.

Art. 24.Alle bepalingen van boek I van het Strafwetboek, hoofdstuk

Art. 24.Toutes les dispositions du Livre Premier du Code pénal, sans

VII en artikel 85 niet uitgezonderd, zijn van toepassing op de in dit exceptions du chapitre VII et de l'article 85, sont applicables aux
decreet bedoelde misdrijven. infractions prévues par le présent décret.
Afdeling V. - Bewijslast Section V. - Charge de la preuve

Art. 25.§ 1. Wanneer de persoon die meent slachtoffer te zijn van

Art. 25.§ 1er. Lorsque la personne qui s'estime victime d'un acte de

discriminatie, voor de bevoegde rechter feiten aanvoert die het discrimination invoque devant le juge compétent des faits qui
bestaan van een rechtstreekse of onrechtstreekse discriminatie kunnen permettent de présumer l'existence d'une discrimination directe ou
doen vermoeden, dient de verweerder te bewijzen dat er geen indirecte, il incombe au défendeur de prouver qu'il n'y a pas eu de
discriminatie is geweest. discrimination.
§ 2. Het bepaalde van § 1 is van toepassing op alle gerechtelijke § 2. Les dispositions du § 1er sont applicables à toutes les
procedures, met uitzondering van de strafrechtelijke procedures. procédures juridictionnelles, à l'exception des procédures pénales.
Afdeling VI. - Beschermings- en verdedigingsbepalingen Section VI. - Dispositifs de protection et de défense

Art. 26.§ 1. Wanneer een klacht wordt ingediend door of ten voordele

Art. 26.§ 1er. Lorsqu'une plainte est introduite par ou au bénéfice

van een persoon wegens een schending van onderhavig decreet, mogen zij d'une personne en raison de la violation du présent décret, celui ou
tegen wie deze klacht is gericht geen nadelige maatregel treffen ten celle contre qui la plainte est dirigée ne peut prendre de mesure
aanzien van deze persoon, behalve om redenen die vreemd zijn aan de préjudiciable à l'encontre de cette personne, excepté pour des motifs
klacht. étrangers à cette plainte.
§ 2. Voor de toepassing van dit decreet, dient onder klacht te worden § 2. Pour l'application du présent article, il convient d'entendre par
verstaan : plainte :
- een met redenen omklede klacht ingediend door de belanghebbende bij - une plainte motivée introduite par l'intéressé auprès de
de openbare instelling van de Franse Gemeenschapscommissie die hem l'institution publique de la Commission communautaire française qui
tewerkstelt of, in voorkomend geval, de organisatie, vereniging of l'emploie ou d'une organisation, association ou institution contre
instelling die het voorwerp uitmaakt van de klacht, overeenkomstig de laquelle la plainte est dirigée, le cas échéant de manière conforme
geldende procedures; aux procédures en vigueur;
- een met redenen omklede klacht ingediend ten voordele van de - une plainte motivée introduite au bénéfice de la personne concernée
betrokken persoon door het orgaan of de organen in de zin van artikel par l'organe ou les organes au sens de l'article 27, ou par un
27 of door een belangenvereniging in de zin van artikel 28; groupement d'intérêts au sens de l'article 28;
- een rechtsvordering ingesteld door de personen in kwestie; - une action en justice introduite par la personne concernée;
- een rechtsvordering ingesteld ten voordele van de betrokken persoon - une action en justice introduite au bénéfice de la personne
door het orgaan of de organen in de zin van artikel 27 of door een concernée par l'organe ou les organes au sens de l'article 27, ou par
belangenvereniging in de zin van artikel 28; un groupement d'intérêts au sens de l'article 28.
De in de eerste en tweede gedachtestrepen van het eerste lid bedoelde La plainte motivée, visée à l'alinéa premier, premier et deuxième
met redenen omklede klacht, bestaat uit de betekening van een
gedagtekende, ondertekende en ter post aangetekende brief, waarin de tirets, consiste en un écrit, daté, signé et notifié par pli
grieven ten aanzien van degene die de vermeende discriminatie heeft recommandé, dans lequel les griefs adressés à l'auteur de la
gepleegd, worden uiteengezet. discrimination alléguée sont exposés.
§ 3. Wanneer een nadelige maatregel wordt getroffen ten aanzien van de § 3. Lorsqu'une mesure préjudiciable est adoptée vis-à-vis de la
persoon binnen de twaalf maanden na het indienen van de klacht, valt personne concernée dans un délai de douze mois suivant l'introduction
de bewijslast dat de nadelige maatregel werd getroffen om redenen die de la plainte, il appartient à celui ou celle contre qui la plainte
vreemd zijn aan de klacht, ten laste van degene tegen wie de klacht is est dirigée de prouver que la mesure préjudiciable a été adoptée pour
ingericht. des motifs qui sont étrangers à cette plainte.
Indien een rechtsvordering door of ten voordele van de persoon werd Lorsqu'une action en justice a été introduite par ou au bénéfice de la
ingesteld, wordt de periode van twaalf maanden, vermeld in het vorige personne concernée, le délai de 12 mois visé à l'alinéa premier est
lid, verlengd tot drie maanden die volgen op de dag van het in kracht prolongé jusqu'à échéance d'un délai de trois mois suivant le jour où
van gewijsde treden van de rechterlijke beslissing. la décision intervenue est passée en force de chose jugée.
§ 4. Wanneer de openbare instelling van de Franse § 4. Lorsque l'institution publique de la Commission communautaire
Gemeenschapscommissie die de betrokken persoon tewerkstelt, een française qui emploie la personne concernée adopte une mesure
nadelige maatregel treft ten aanzien van de betrokkene in strijd met § préjudiciable à l'encontre de celle-ci, en contravention au § 1er,
1, verzoekt deze persoon of de belangenvereniging waarbij hij is cette personne ou un groupement d'intérêts auquel elle est affiliée
aangesloten, hem opnieuw in dienst op te nemen of hem zijn functie peut demander sa réintégration dans le service ou lui permettre
onder dezelfde voorwaarden als voorheen te laten uitoefenen. d'exercer ses fonctions aux mêmes conditions que précédemment.
Het verzoek wordt gedaan bij aangetekende brief binnen dertig dagen La demande est introduite par lettre recommandée dans les trente jours
volgend op de datum van de kennisgeving van de opzegging, van de qui suivent la date de la notification du préavis, de la rupture sans
beëindiging zonder opzegging of van de eenzijdige wijziging van de préavis ou de la modification unilatérale des conditions de travail ou
arbeidsvoorwaarden of van om het even welke andere nadelige maatregel. de toute autre mesure préjudiciable. L'institution publique de la
De openbare instelling van de Franse Gemeenschapscommissie moet zich Commission communautaire française concernée doit prendre position sur
binnen dertig dagen volgend op de kennisgeving van het verzoek uitspreken. cette demande dans un délai de trente jours suivant sa notification.
De openbare instelling van de Franse Gemeenschapscommissie die de L'institution publique de la Commission communautaire française qui
persoon opnieuw in de dienst opneemt en/of hem zijn functie onder réintègre la personne et/ou lui permet d'exercer ses fonctions dans
dezelfde voorwaarden als voorheen laat uitoefenen, moet de wegens les mêmes conditions de travail qu'auparavant, est tenu de payer la
ontslag of wijziging van de arbeidsvoorwaarden of wegens om het even rémunération perdue du fait du licenciement, de la modification des
welke andere nadelige maatregel gederfde beloning betalen, alsmede de conditions de travail ou de toute autre mesure préjudiciable, et de
werkgevers- en werknemersbijdragen betreffende deze beloning storten. verser les cotisations des employeurs et des travailleurs afférentes à
Deze paragraaf is niet van toepassing wanneer de nadelige maatregel cette rémunération. Le présent paragraphe ne s'applique pas lorsque la mesure
wordt getroffen nadat de arbeidsbetrekking een einde heeft genomen. préjudiciable intervient après la cessation de la relation de travail.
§ 5. Onverminderd het artikel 16, moet de auteur van de maatregel, § 5. Sans préjudice de l'article 16, à défaut de réintégration ou de
wanneer de betrokkene na het in § 4, lid 1, bedoelde verzoek niet reprise des fonctions aux conditions de travail fixées antérieurement,
opnieuw wordt opgenomen of zijn functie niet onder dezelfde suivant la demande visée au § 4, alinéa 1er, et, de manière générale,
voorwaarden als voorheen kan uitoefenen en er in het algemeen lorsque la mesure préjudiciable a été jugée contraire aux dispositions
geoordeeld werd dat de nadelige maatregel in strijd is met § 1, aan de du § 1er, l'auteur de la mesure doit verser à la personne concernée
betrokkene een vergoeding betalen die, naar keuze van die persoon, une indemnité égale, selon le choix de cette personne, soit à un
gelijk is, hetzij aan een forfaitair bedrag dat overeenstemt met het
in artikel 16, § 2, vastgelegde bedrag, hetzij aan de werkelijk door montant forfaitaire identique à celui fixé à l'article 16, § 2, soit
de betrokkene geleden materiële en morele schade; in dit laatste geval au préjudice matériel et moral qu'elle a réellement subi, à charge
moet hij de omvang van de geleden schade bewijzen overeenkomstig de pour elle, dans ce dernier cas, de prouver l'étendue de ce préjudice
gemeenrechtelijke regels van de burgerlijke aansprakelijkheid. conformément au droit commun de la responsabilité civile.
§ 6. Onverminderd het artikel 16, is de openbare instelling van de § 6. Sans préjudice de l'article 16, l'institution publique de la
Commission communautaire française qui emploie la personne concernée
Franse Gemeenschapscommissie die de betrokken persoon tewerkstelt, est tenue de payer la même indemnité, sans que la personne ou le
verplicht dezelfde vergoeding uit te betalen, zonder dat de persoon of groupement d'intérêts auquel elle est affiliée ne doive introduire la
belangenvereniging waarbij hij is aangesloten, het in § 4 bedoelde demande visée au § 4 :
verzoek moet indienen :
1° wanneer het bevoegde rechtscollege de feiten van discriminatie, die 1° lorsque la juridiction compétente a considéré comme établis les
het voorwerp uitmaakten van de klacht, bewezen heeft geacht; faits de discrimination qui forment l'objet de la plainte;
2° wanneer de betrokkene de arbeidsbetrekking verbreekt, omdat het 2° lorsque la personne concernée rompt la relation de travail, parce
gedrag van de openbare instelling van de Franse Gemeenschapscommissie que le comportement de l'institution publique de la Commission
die hem tewerkstelt, in strijd is met de bepalingen van § 1, wat communautaire française qui l'emploie viole les dispositions du § 1er,
volgens de betrokkene een reden is om de arbeidsbetrekking zonder ce qui constitue selon le travailleur un motif de rupture de la
opzegging of vóór het verstrijken ervan te verbreken; relation de travail sans préavis ou pour y mettre un terme avant son
3° wanneer de openbare instelling van de Franse Gemeenschapscommissie expiration; 3° lorsque l'institution publique de la Commission communautaire
die de betrokken persoon tewerkstelt, de arbeidsbetrekking heeft française qui emploie la personne concernée a rompu la relation de
beëindigd om dringende redenen, op voorwaarde dat het bevoegde travail pour motif grave et pour autant que la juridiction compétente
rechtscollege deze beëindiging ongegrond en in strijd met de ait estimé cette rupture non fondée et en contradiction avec les
bepalingen van § 1 heeft geacht. dispositions du § 1er.
§ 7. Wanneer de nadelige maatregel wordt getroffen nadat de § 7. Lorsque la mesure préjudiciable intervient après la cessation de
arbeidsbetrekking beëindigd werd en deze maatregel in strijd wordt la relation de travail et qu'elle est jugée contraire au § 1er,
bevonden met § 1, dient de openbare instelling van de Franse l'institution publique de la Commission communautaire française qui
Gemeenschapscommissie die de betrokken persoon tewerkstelt, de in § 5 van dit artikel bedoelde schadevergoeding te betalen aan het slachtoffer. emploie la personne concernée est tenue de payer à la victime l'indemnité prévue au § 5 du présent article.
§ 8. De in dit artikel bedoelde bescherming is eveneens van toepassing § 8. La protection visée au présent article est également
op personen die optreden als getuige, raadsheer, verdediger of d'application aux personnes qui interviennent comme témoin, conseil,
bijstandsverlener ten voordele van de betrokken persoon. défendeur ou soutien de la personne concernée.
§ 9. Op vraag van de verweerder, kan de rechter bij wie de klacht, § 9. A la demande de la partie défenderesse, le juge saisi de la
zoals bedoeld in § 2, aanhangig is gemaakt, beslissen om de termijn demande visée au § 2 peut décider d'abréger les délais visés au § 3.
zoals bepaald in § 3 in te korten.

Art. 27.§ 1. Het College wijst een of meer organen aan die in rechte

Art. 27.§ 1er. Le Collège désigne un ou plusieurs organes pouvant

mogen optreden in geschillen waartoe de toepassing van dit decreet ester en justice dans les litiges auxquels l'application du présent
aanleiding kan geven in geval van discriminatie op grond van de in décret donnerait lieu en cas de discrimination sur la base des motifs
artikel 5, 2°, genoemde gronden. mentionnés à l'article 5, 2°.
Wanneer het verzoek een discriminatie of inbreuk betreft ten aanzien van een natuurlijke of rechtpersoon, is het verzoek van de in het eerste lid genoemde organen alleen ontvankelijk als deze laatsten aantonen dat zij de instemming van deze natuurlijke of rechtspersoon hebben gekregen. § 2. De in § 1 genoemde organen zijn op grond van de in artikel 5, 2°, bedoelde gronden waarvoor zij bevoegd zijn, eveneens bevoegd voor : 1° het verlenen van onafhankelijke bijstand aan slachtoffers van discriminatie tijdens het in overweging nemen van hun klachten aangaande een discriminatie; Lorsque la requête concerne une discrimination ou une infraction envers une personne physique ou morale, la requête des organes mentionnés au premier alinéa n'est recevable que s'ils prouvent qu'ils agissent en accord avec cette personne physique ou morale. § 2. Les organes mentionnés au § 1er sont, sur la base des motifs mentionnés à l'article 5, 2° pour lesquels ils sont compétents, également compétents pour : 1° l'assistance indépendante aux victimes de discrimination lors de la prise en considération de leurs plaintes relatives à une discrimination;
2° het uitvoeren van onafhankelijke studies over discriminatie; 2° la réalisation d'études indépendantes sur la discrimination;
3° het publiceren van onafhankelijke verslagen en het formuleren van 3° la publication de rapports indépendants et la formulation de
aanbevelingen over ieder onderwerp dat verband houdt met recommandations à propos de tout sujet en rapport avec la
discriminatie. discrimination.

Art. 28.§ 1. Kunnen in rechte optreden in de geschillen waartoe de

Art. 28.§ 1er. Peuvent ester en justice dans les litiges auxquels

toepassing van dit decreet aanleiding kan geven, wanneer afbreuk wordt l'application du présent décret donnerait lieu, lorsqu'un préjudice
gedaan aan de statutaire opdrachten die ze zich tot doel hebben est porté aux fins statutaires qu'ils se sont donnés pour mission de
gesteld : poursuivre :
1° elke instelling van openbaar nut en elke vereniging die 1° tout établissement d'utilité publique et toute association,
rechtspersoonlijkheid bezit, en zich statutair tot doel stelt de jouissant de la personnalité juridique, et se proposant par ses
rechten van de mens te verdedigen en discriminatie te bestrijden; statuts de défendre les droits de l'Homme et de combattre la discrimination;
2° de representatieve vakbondsorganisaties in de zin van de wet van 19 2° les organisations syndicales représentatives au sens de la loi du
december 1974 tot regeling van de betrekkingen tussen de overheid en 19 décembre 1974 réglant les relations entre les autorités publiques
de vakbonden van haar personeel; et les syndicats de leurs personnels;
3° de representatieve vakbondsorganisaties in het aangewezen orgaan 3° les organisations syndicales représentatives au sein de l'organe de
van vakbondsoverleg voor de administraties, diensten of instellingen concertation syndicale désigné pour les administrations, services ou
waarop de wet van 19 december 1974 tot de regeling van de betrekkingen institutions pour lesquels la loi du 19 décembre 1974 réglant les
relations entre les autorités publiques et les syndicats des agents
tussen de overheid en de vakbonden van haar personeel niet van relevant de ces autorités n'est pas d'application.
toepassing is. § 2. Wanneer het verzoek een discriminatie of inbreuk betreft ten § 2. Lorsque la requête concerne une discrimination ou une infraction
aanzien van een natuurlijke of rechtpersoon, is het verzoek van envers une personne physique ou morale, la requête des institutions,
instellingen, bonden of in het eerste lid genoemde verenigingen alleen associations ou groupements mentionnés au premier alinéa n'est
ontvankelijk als deze laatsten aantonen dat zij de instemming van deze recevable que si ceux-ci prouvent qu'ils agissent en accord avec cette
natuurlijke of rechtspersoon hebben gekregen. personne physique ou morale.
HOOFDSTUK VI. - Wijzigings- en slotbepalingen CHAPITRE VI. - Dispositions modificatives et finales

Art. 29.In artikel 3 van het decreet van 27 mei 1999 betreffende de

Art. 29.A l'article 3 du décret du 27 mai 1999 relatif à l'octroi de

toekenning van de erkenning en van subsidies aan de opvangtehuizen, l'agrément et de subventions aux maisons d'accueil, le point 2° est
wordt punt 2° door het hetgeen volgt vervangen : remplacé comme il suit :
« 2° de in artikel 2 beschreven taken vervullen bij begunstigden « 2° remplir les missions définies à l'article 2 auprès des
zonder discriminatie in de zin van het decreet van 9 juli 2010 ter bénéficiaires sans discrimination, au sens du décret du 9 juillet 2010
bestrijding van bepaalde vormen van discriminatie en de toepassing van relatif à la lutte contre certaines formes de discrimination et à la
het beginsel van gelijke behandeling ». mise en oeuvre du principe de l'égalité de traitement ».

Art. 30.§ 1. Aan artikel 2 van het decreet van 30 april 2004 met

Art. 30.§ 1er. A l'article 2 du décret du 30 avril 2004 relatif à la

betrekking tot de sociale samenhang, wordt een punt 11 toegevoegd, dat als volgt is opgesteld : cohésion sociale, il est ajouté un point 11, rédigé comme il suit :
« 11. discriminatie : rechtsreekse of onrechtstreekse discriminatie, « 11. discrimination : la discrimination directe ou indirecte telle
zoals gedefineerd door het decreet van 9 juli 2010 ter bestrijding van que définie par le décret du 9 juillet 2010 relatif à la lutte contre
bepaalde vormen van discriminatie en de toepassing van het beginsel certaines formes de discrimination et à la mise en oeuvre du principe
van gelijke behandeling ». de l'égalité de traitement ».
§ 2. In artikel 3, lid 2, van het decreet van 30 april 2004 met § 2. A l'article 3, alinéa 2, du décret du 30 avril 2004 relatif à la
betrekking tot de sociale samenhang, worden de woorden « ongeacht hun cohésion sociale, les mots « quelle que soit leur origine nationale ou
nationaliteit of etnische afkomst, hun religieuze, filosofische of ethnique, leur appartenance culturelle, religieuse ou philosophique,
culturele overtuiging, hun sociaal statuut, hun socio- economisch leur statut social, leur niveau socio-économique, leur âge, leur
niveau, hun leeftijd, hun seksuele geaardheid of hun gezondheid » orientation sexuelle ou leur santé » sont remplacés par les termes «
vervangen door de woorden « zonder discriminatie ». sans discrimination ».

Art. 31.Artikel 6 van het decreet van 16 juni 2005 betreffende de

Art. 31.L'article 6 du décret du 16 juin 2005 relatif à l'agrément et

erkenning en de toekenning van toelagen aan instellingen die
representatief zijn voor de Maatschappelijke Actie en het Gezin, wordt à l'octroi de subventions aux organismes représentatifs de l'Action
vervangen door de volgende bepaling : sociale et de la Famille est remplacé par la disposition suivante :
« Met eerbiediging van het decreet van 9 juli 2010 ter bestrijding van « Dans le respect du décret du 9 juillet 2010 relatif à la lutte
bepaalde vormen van discriminatie en de toepassing van het beginsel contre certaines formes de discrimination et à la mise en oeuvre du
van gelijke behandeling, ontvangen de representatieve instellingen als principe de l'égalité de traitement, les organismes représentatifs
lid elk centrum, elk huis of elke dienst uit hun sector of uit een in accueillent en tant qu'affilié tout centre, maison ou service de leur
artikel 5, lid 2, bedoelde sector, voor zover dit centrum, dit huis of secteur ou d'un secteur visé à l'article 5, 2e alinéa, pour autant que
deze dienst zich ertoe verbindt de statuten van de represenatieve le centre, la maison ou le service s'engage à respecter les statuts de
instelling na te leven ». l'organisme représentatif ».

Art. 32.In artikel 35, lid 3, van het decreet van 4 maart 1999

Art. 32.A l'article 35, alinéa 3, du décret du 4 mars 1999 relatif à

betreffende de sociale integratie van de gehandicapten en hun l'intégration sociale et professionnelle des personnes handicapées,
inschakeling in het arbeidsproces, worden de woorden « ongeacht zijn les mots « quelle que soit son appartenance idéologique,
ideologische, filosofische en godsdienstige strekking of zijn seksuele
gezindheid » vervangen door de woorden « met eerbiediging van het philosophique, religieuse ou son orientation sexuelle » sont remplacés
decreet van 9 juli 2010 ter bestrijding van bepaalde vormen van par les mots « dans le respect du décret du 9 juillet 2010 relatif à
discriminatie en de toepassing van het beginsel van gelijke la lutte contre certaines formes de discrimination et à la mise en
behandeling ». oeuvre du principe de l'égalité de traitement ».

Art. 33.§ 1. In artikel 33 van het decreet van 5 maart 2009

Art. 33.§ 1er. A l'article 33 du décret du 5 mars 2009 relatif à

betreffende het aanbod van ambulante diensten in de domeinen van de l'offre de services ambulatoires dans le domaine de l'action sociale,
sociale actie, het gezin en de gezondheid, wordt punt 4° vervangen de la famille et de la santé, le point 4° est remplacé comme il suit :
door hetgeen volgt :
« 4° voor iedereen toegankelijk zijn, zonder de minste discriminatie « 4° être accessible à tous, sans aucune discrimination au sens du
in de zin van het decreet van 9 juli 2010 ter bestrijding van bepaalde décret du 9 juillet 2010. relatif à la lutte contre certaines formes
vormen van discriminatie en de toepassing van het beginsel van gelijke de discrimination et à la mise en oeuvre du principe de l'égalité de
behandeling ». traitement ».

Art. 34.Het huidige decreet treedt in werking op de dag van zijn

Art. 34.Le présent décret entre en vigueur le jour de sa publication

publicatie in het Belgisch Staatsblad. au Moniteur belge.
Brussel, 9 juli 2010. Bruxelles, le 9 juillet 2010.
Het College van de Franse Gemeenschapscommissie bekrachtigt het Le Collège de la Commission communautaire française sanctionne et
decreet tot wijziging van het decreet van 14 januari 1999 betreffende promulgue le décret visant à transposer la Directive 2006/123/CE du
de erkenning van de gastkamers en de toelating om de benaming « Parlement européen et du Conseil du 12 décembre 2006 relative aux
Gastkamers » te gebruiken en kondigt het af. services dans le marché intérieur.
C. DOULKERIDIS, C. DOULKERIDIS,
Minister-Voorzitter van het College. Ministre-Président du Collège
Ch. PICQUE, Ch. PICQUE,
Lid van het Collège. Membre du Collège.
B. CEREXHE, B. CEREXHE,
Lid van het Collège. Membre du Collège.
Mevr. E. HUYTEBROECK, Mme E. HUYTEBROECK,
Lid van het Collège. Membre du Collège.
E. KIR, E. KIR,
Lid van het Collège. Membre du Collège.
_______ _______
Nota Note
(1) Parlementaire Handelingen... (1) Références parlementaires...
^